Professional Documents
Culture Documents
guriis samTavro:
sasamarTlo organizacia guriaSi iseTive unda yofiliyo rogorc imereTSi,
magram raime cnobebi amis Sesaxeb ar mogvepoveba.
1. sabraldebo procesi
2. inkviziciuri anu samZebro procesi
3. Sereuli procesi
aRiarebas,
mowmis Cvenebas,
werilobiT dokuments,
nivTier mtkicebulebebs,
eqspertizas da bolo
adgilze fics.
fici – vaxtang samarTlis wigni mas pirvelxarisxovan mtkicebulebad
aRiarebs, Tumca amave dros kanonmdebeli mefe mouwodebs
mosamarTleebs moeridon ficiT saqmis gadawyvetas. fics mxolod
maSin mimarTavdnen, roca sxva mtkicebuleba ar iyo an saeWvod
miaCndaT.
fici – ZiriTadad ekisreboda mopauxes, braldebuls, qonebaze davisas ki
im mxares, romelic faqtobrivad flobda sadavo qonebas an mamuls.
ficis dadeba - gansazRvruli ritualis dacviT unda Catarebuliyo da fici
teqsts sasamarTlo gansazRvravda. ficis teqstis Sinaarsi saqmis arsidan
gamomdinareobda anu erTnairi ar iyo yvelasTvis da damficebeli ficiT
adasturebda an uaryofda raime konkretul faqts.
cru fici- mZime danaSaulad miiCneoda.
ficis dros – ificebdnen ojaxis wevrebs, mSoblebs, Camomavlobas.
ficis rituali – mijnaze davis garda, tardeboda eklesiaSi. xatis Tu
eklesiis arCeva momCivanis an mosamarTlis prerogativa iyo.
mamulze daficeba sadavo mamulis SemovliT xdeboda xatiT xelSi.
tyuilad damficeblebs RvTis risxva daatydebodaT Tavs da
Sesabamisad kanoniT gansazRvruli iyo im adamianTa wre, romelTac
ar SeiZleba fici dakisrebodaT maT mier ficis mniSvnelobis
gacnobierebis SeuZleblobis gamo an imis gamo, rom fici ar swamdaT.
fici ar SeiZleba dakisrebodaT: Wkuasusts, uasakos da ficis urwmunos,
aseve qals vaxtangis samarTlis mixedviT. qals mis magivrad
mamakaci unda daesaxelebina – Zma, Svili, siZe.
procesSi – monawile mxare iSviaTad ificebda marto. modave mxaris ficis
gasamagreblad masTan erTad Tanamoficarsac unda daefica.
Tanamoficari – modave mxaris ficiT damxmarea. igi ZiriTadad
moficaris keTilsindisierebaze ificebs da gvarwmunebs, rom misi fici
sarwmunoa.
Tanamoficari orgvari iyo:
Segdebuli (dasaxelebuli) – Tanamoficari aris is, romelsac asaxelebs
momCivani – savaldebulos xdis mas braldebulisaTvis.
Seugdebeli (dausaxelebeli) – Tanamoficari aris is, romelsac irCevs
braldebuli (mopasuxe)
Segdebuli Tanamoficaris dasaxeleba momCivanis ufleba iyo, xolo maTi
dayolieba daficebaze mopasuxis movaleoba.
Tu Segdebuli Tanamoficrebi erToblivad ganucxadebdnen mopasuxes
uars daficebze, mopasuxe saqmes agebda.
Seugdebel Tanamoficrebs TviT mopasuxe irCevda sxvaTa Caurevlad.
sasamarTlo praqtikaSi Tanamoficris ra saxeoba unda yofiliyo daniSnuli,
amas sasamarTlo Tavisi SexedulebiT wyvetda.
Tanamoficari SeiZleba yofiliyo moficris axlobeli, misdami
daqvemdebarebuli piri, maRali wodebis anu sapatio kacs arc
Seawuxebdnen Tu mamuli didi ar iyo da mis magivrad SeiZleboda
aznaurs, msaxurs an glexs daefica.
ficis dadebisas moqmedebda wodebriobis principi – rac gilisxmobda,
magaliTad mkvlelobis saqmeze – rom ufro dabali wodebis pirs ar
SeeZlo ficiT emarTlebina Tavi, Tu igi ufro maRali wodebis
warmomadgenlis mkvlelobaSi iyo braldebuli.
mowmis Cveneba – vaxtangis samarTlis wignSi mas mxolod mexuTe
adgili uWiravs, radgan misi wigni ZiriTadad adaTobriv samarTalzea
agebuli, amdenad mowmis Cvenebis instituti naklebad gamoiyeneboda,
Tumca misive wignis 157-e muxli ambobs, rom pirutyvze davis dros
mosamarTlem mesakuTre mowmis meSveobiT unda daadginos da Tu
igi ver gamoinaxeba, mxolod maSinra mimarTos ficis meSveobiT
saqmis gadawyvetas.
cxadia es winaaRmdegobrivi mosazrebebia Tavad vaxtang mefis wignSive,
magram vaxtangis samarTlis krebuli klasikur kodeqss ar
ganekuTvneba da msgavsi SemTxvevebi mravladaa masSi.
mowme unda yofiliyo – RvTismoSiSi, Wkviani, sando, marTali kacis
saxeli unda hqonoda da sxva. aseTi Tvisebebis mqone ori mowmis
arseboba sakmarisi iyo, magram Tu aseTi Tvisebebi ar hqondaT,
maSin mowmeTa raodenoba SeiZleba metic yofiliyo da mTeli sofelic ki.
qalis mowmed gamoyvana – ikraZaleboda.
mowmeTa dakiTxva sasamarTlo procesze xdeboda.
sasamarTlos SeeZlo vada ganesazRvra mxareebisaTvis mowmis
mosaZebnad da Tu am vadaSi ver Caeteodnen, sasamarTlo fics
mimarTavda.
mowmeTaTvis maTi Cvenebis gansamtkiceblad, sasamarTlos SeeZlo
maTTvis fici daekisrebina.
mowmis institutis gvediT arsebobda misi msgavsi mTxrobelis institutic.
mTxrobeli – is pirovnebaa, romelsac uSualod aqvs nanaxi raRac faqti,
romelic adasturebs ama Tu im pirovnebis kavSirs momxdar
danaSaulTan, anu aris mowme da miaqvs es ambavi dazaralebulTan,
anu damsmenia.
mTxrobeli – brals sdebs konkretul pirovnebas, anu aris bralmdebeli da
mTxrobelis safuZvelze xdeba pirovnebis braldeba da iwyeba sasamarTlo
procesi.
mTxrobeli – rogorc faqtis TviTmxilvevli, mowmis msgavsia, maT Soris is
gansxvavebaa, rom mTxrobeli met aqtivobas iCens damnaSavis
mxilebaSi.
aseve TviTmxilveli mowme gasamrjelos ar iRebs, mTxrobeli ki
dazaralebulisaTvis damnaSaveze cnobis miwodebisaTvis iRebs e.w.
“samTxoblos” sazRauris saxiT.
vaxtangis samarTlis mixedviT, saxelmwifo danaSaulis Cadenis
ganucxadebloba danaSaulad iTvleba, misi Camdeni iseve agebs
pasuxs, rogorc damnaSave, xolo sxva danaSaulis ganucxadebloba ar
unda iTvlebodes danaSaulad.
mTxrobeli – valdebulia, dados piroba, rom saWiroebisas pirze daadgeba
damnaSaves. Tu damnaSave ar tydeba, unda gamotexos igi.
Tu amas miaRwevs, “samTxrobelos” miiRebs.
tyuilad mTxrobelisaTvis piri iseTive sasjeliT unda daisajos, rogoridac
daisjeboda mis mier braldebuli pirovneba, Tu mTxrobeli
daumtkicebda mas danaSaulis Cadenas.
amrigad, mTxrobeli - damnaSavis damsmenia, romelic, rogorc
danaSaulebrivi faqtis TviTmxilveli, saWiroebis SemTxvevaSi Tavis
Tavze iRebs Tavis mier damnaSaved dasaxelebuli piris braleulobis
mtkicebas.
tyuili mTxrobelobisaTvis pasuxismgeblobis daweseba, garkveuli
meqanizmi iyo imisaTvis, rom vinme “samTxroblos” miRebis
cTunebas ar ahyoloda da Segnebulad ar wasuliyo cru
mTxrobelobaze.
mTxrobeli maSin iRebda gasamrjelos, rodesac sasamarTlo sarwmunod
miiCnevda mis Cvenebas.
codvis mokideba – mciremniSvnelovan saqmeebze gamoiyeneboda,
kerZod erTi marCilis (sami abazi) Rirebulebis saqmeze.
codvis mokideba – garkveul ritualis SesrulebasTanaa dakavSirebuli.
braldebulma bralmdebeli zurgze unda moikidos da warmoTqvas ficis
ganmsazRvreli formula, romlis arsic “codvis mokidebaSi”
mdgomareobs: Tu me, rasac mabraleb, imis gamkeTebeli var,
meored mosvlisas Seni codvebisaTvis Sens nacvlad me ganvikiTxo.
Tu SeZlebs amis gakeTebas, braldebuli Tavisufldeba
pasuxismgeblobisagan, Tu arada, pasuxs agebs.
aRiareba – aRiarebiT damnaSave danaSauls adasturebda, xolo
mopasuxe sarCels, e.i. aRiareba erTnairad gamoiyeneboda rogorc
sisxlis, ise samoqalaqo xasiaTis saqmeebze.
aRiareba – aRiareba gamoxatulia Semdegi terminebiT” “aRiara”,
“Tavisi piriT aRiara”, “Tavs idva’ “gatyda”.
aRiareba - danaSaulis Semamsubuqebel garemoebad iTvleboda da
igi sakmarisad miaCnda sasamarTlos gamamtyunebeli ganaCenis
gamosatanad.
nivTieri mtkicebulebebi – pirovnebis braleuloba sruliad SesaZlebelia
nivTieri sabuTebiTac damtkicebuliyo. moparuli saqoneli Tu nivTebi
eWvmitanilis saxlSi, naqurdalis kvali da sxva sruliad SesaZlebelia
sasamarTlos gaeTvaliswinebina rogorc mtkicebuleba, rasac
mniSvneloba eqneboda ganaCenis gamotanisas.
eqspertiza – XVIII saukunidan mogvepoveba dokumentebi, romelTa
mixedviTac sasamarTlo specialuri codniT aRWurvil pirebs avalebda,
SeeswavlaT esa Tu is sakiTxi da waredginaT werilobiTi daskvna.
aseTi pirebi eqspertebad (xelovanni kacni an damfasebeli)
warmogvidgebian, xolo maT mier Sedgenili dokumenti – eqspertizis
daskvnad.
dokumenti – werilobiTi dokumenti anu xelSekruleba – nasyidobis
wignebi, Tamasuqebi. Tu isini srulyofilad iyo Sedgenili, maSin
sakmarisad CaiTvleboda gadawyvetilebis misaRebad.
dokumenti – aucileblad saTanadod unda yofiliyo gaformebuli. mag.
nasyidobis wignSi aRniSnuli unda yofiliyo mxareTa vinaoba,
xelmowerebi, beWdebi, Sedgenis TariRi. xel-bis saganis aRweriloba
(mag. mamulis sazRvrebi), dokumentis Sedgenis mowmeTa
xelmowerebi.
rodesac werilobiTi dokumenti pirvelxarisxovan mtkicebulebadaa
aRiarebuli, es maRal procesualur da samarTlebriv kulturaze
metyvelebs.
magaliTisTvis moviyvanoT opizis sigeli.
opizis sigeli – sasamarTlo gadawyvetilebaa, romelic exeba opizisa da
miZnaZoris monastrebs Soris mamulze davas. am davis
gadasawyvetad mefe bagrat IV-m darbazi moiwvia. orive monastris
warmomadgenlebi sadavo mamulze werilobiTi dokumenetebiT,
sigelebiT wardgenilan. da bagrat IV-s gadawyvetileba mxolod am
werilobiT mtkicebulebebze dayrdnobiT gamoutania.
ordalebi – niSnavs “RvTis msjavrs”. ordalTa arseboba sasamarTlo
mtkicebulebaTa sistemaSi dabali samarTlebrivi kulturis
maCvenebelia.
ordalTa instituti – dafuZnebulia warmodgenaze, romlis mixedviTac
adamianebs Soris warmoSobili davebis gadasawyvetad SesaZlebelia
RvTaebis monawileoba.
ordali – iyo mimarTva RmerTisadmi, rom adamianis gonisaTvis
rTuli samarTlebrivi sakiTxi gadaewyvita. adamianebs
amoZravebdaT uryevi rwmena imisa, rom mduRareTi, cecxliT,
SanTiT gamocdisas marTal kacs xeli ar daewveboda, RmerTi amas
ar dauSvebda, xolo Tu daewveboda, is namdvilad damnaSave
iqneboda, sasamarTlo orTabrZolisas ki RmerTi aucileblad marTal
mxares gaamarjvebinebda.
sami saxis ordals icnobdnen:
mduRare,
SanTi da
xmalSi gataneba anu sasamarTlo orTabrZola.
visac mduRariT an SanTiT gamocdas dauniSnaven, Sesabamisi ritualis
win locvis saSualeba unda miscen.
mduRare wyliT gamocda ase tardeboda – moedanze an sadme
“gamosaCen alags” sajaros qvabSi wyals aduRebdnen da Sig rkinis,
spilenZis an vercxlis jvars ZafiT Cakidebdnen. wyali rom
aduRdeboda, qvabs cecxlidan gadmodgamdnen da braldebulma
qvabSi xeli unda Cayos da jvari amoiRos. amis Semdeg umal parkSi
xels Caudeben da daubeWdaven. ase unda iyos mesame dRemde,
Semdeg ki gauxsnian. Tu xeli damwvari ar eqneba, braldebuls
gaamarTleben, Tu daewveba gamtyundeba.
SanTiT gamocda ase tardeboda – rkina unda gaaxuron, roca rkina
gawiTldeba, braldebuls xelze qaRalds adeben, xolo zed gawiTlebul
rkinas. rogorc ki rkinas daadeben xelze, maSinve sami nabiji naxtomi
unda gaakeTos win da Semdeg rkina gadaagdos. Tu xeli damwvari ar
eqneba, braldebuls gaamarTleben, Tu daewveba gamtyundeba.
mduRare wyals da SanTs iyenebdnen mZime danaSaulobebis dros –
batonis Ralati, eklesiisa da xatis gatexva, mruSoba da sxva.
xmalSi gataneba – anu sasamarTlo orTabrZola – is gamoiyeneboda
mZime saxelmwifo danaSaulSi braldebisas – mefis Ralatisas, mefis
salaros gatexvisas, eklesiisa da xatis gaZarcvisas da sxva.
sasamarTlo duelSi monawileoba unda mieRoT braldebuls, Tu is uaryofda
wayenebul braldbas da bralmdebels.
maT orTabrZolamde 40 dRis ganmavlobaSi unda elocaT, orTabrZolis
mowinaaRmdegeni moednis Tavsa da boloSi unda damdgariyvnen
SeZlebisdagvarad SeiaraRebulni.
maTTan erTad unda yofiliyo TiTo memaTraxe, romelTac farisa da
maTraxis garda araferi ar unda hqonodaT.
isini ar unda daxmarebodnen mxareebs romelime maTganis
camovardnamde.
Tu romelime mxare Setakebisas cxenidan Camovardeboda,
memaTraxeni unda mixmareodnen mas, ar unda daeSvaT
gamarjvebulis mier misi mokvla da mefisTvis unda waredginaT.
mefe da xalxi Soridan uyurebda.
cxenidan Camovardnili cxadia gamtyundeboda, damarcxebulis iaraRi
gamarjvebuls ekuTvnoda, cxeni ki memaTraxes.
Tu orive gadmovardeboda, maSin qveiTad unda SebrZolebodnen da
romelic waaqcevda simarTlec mis mxares iqneboda.