De tweede industriële

revolutie
c. 1860-1914
Recapitulatie
• Eerste IR: c. 1700-1860 Engeland en later West-Europa
‘België’ (VKN) koploper op het continent
1. Materialen en economische sectoren
• Motoren:
• 1e IR: Sectoren
Sectoren: textiel, ijzerindustrie, mijnbouw
Energie: mechanisch en stoom

• Overgang 1e IR => 2e IR op basis van wetenschappelijke innovaties

• 2e IR: staal, chemie en olie/gas en elektriciteit

• MAAR: ook nieuwe sectoren!
• Waar? => D9 (p.22)
Staalindustrie
• Bessemerprocedé (1856)
• Staal vs smeedijzer
• Belangrijk voor welke sectoren?

Henry Bessemer
Bessemerprocedé

Nieuwsgierig? => bessemerprocedé

Home Insurance Building (1884-1885)

• Wat leert D10 (p.23) ons?

Chemische industrie
• Verfstoffen
• Geneesmiddelen
• Industriële chemie: De broers Solvay (Ernest & Alfred)
• Solvayprocedé
• Soda of natriumcarbonaat (Na2CO3)
• Toepassingen?
• Solvayconferenties (1911- heden)
Kunststoffen
• Kunststoffen
• Bakeliet (c. 1907)

Leo Baekeland (1863-1944)

Bakeliet
2. Energiegebruik
• Gas
• Olie (kerosine<= petroleum => benzine)
• Elektriciteit
=> Verlichting
Thomas Edison (1847-1931)

1870’
Interne verbrandingsmotor
• Lenoir: Hippomobile (1863)
• Verbeteringen door Nikolaus Otto (1878)
=> Viertaktmotor
• Concurrent voor?
Interne verbrandingsmotor

Hippomobile Viertaktmotor naar ontwerp van Otto

3. Transport en communicatie
• Ontwikkelingen op gebied van langeafstandscommunicatie
Elektrische telegraaf

°1835 Samuel Morse (1791-1872)

Scheepsvaart
• Combinatieschepen
Spoorwegen
• Transcontinentale spoorwegen
• VS
• ‘Rusland’ => trans-Syberische spoorweg
• Panama
• Oriënt-Express
4. Bedrijfsorganisatie
• Schaalvergroting

• Horizontale integratie (+ voorbeeld op examen)

• Verticale integratie (+ voorbeeld op examen)

Mogelijk probleem:
• Oligopolie- en monopolievorming
Belangrijke figuren
• A. Carnegie (Carnegie Steel Company) (-> vb. Verticale integratie)
Van eenvoudige komaf -> werd 1 van de rijkste mannen ter wereld.
• John D. Rockefeller (Standard oil) (-> vb. horizontale integratie)
• Henry Ford (Ford Motor Company)
• J.P Morgan (Financiën)
=> Actief in de VS
• Captains of industry vs robber barons?
Andrew Carnegie (1835-1919) John D. Rockefeller (1839-1937) J.P Morgan (1837-1913)
Henry Ford (1863-1947)
Scientific management (Taylorisme)
• The Principles of Scientific Management (1911)
ÞNaam v.e. boek
Frederic W. Taylor
ÞDacht na over de ‘workflow’ van mensen
Lopende band = (1930)
• de arbeider moet zich niet verplaatsen
• de arbeider moet een simpele herhaaldelijk
taak uitvoeren
• 1 soort materialen

Frederic W. Taylor (1856-1915)

5. Overheidsbeleid
• Overproductie
• Probleem?

• Reactie
• Goudstandaard 1880’
• Protectionisme

• Somber einde van een tijdperk van schijnbaar ongebreidelde

economische groei
Blik vooruit