Τριχινέλλωση

Εργαστήριο Παρασιτολογίας & Παρασιτικών

Νοσημάτων, Τμήμα Κτηνιατρικής, ΑΠΘ και
Τμήμα Γεωπονίας, ΔΙΠΑΕ
 Τριχινέλλωση (Trichinellosis)
Αιτιολογία-Ξενιστές
• Έχουν ταυτοποιηθεί μέχρι σήμερα 12 είδη-
γενότυποι του γένους Trichinella

• Φυσικές μολύνσεις από αυτά έχουν περιγραφεί

σε περισσότερα από 150 είδη θηλαστικών, σε
πτηνά και ερπετά
 Τριχινέλλωση (Trichinellosis)
Αιτιολογία-Ξενιστές
Εγκυστωμένες μορφές

• Trichinella spiralis (Τ1) περισσότερα θηλαστικά

και άνθρωπος

• άγρια σαρκοφάγα, χοίρος,

• Trichinella britovi (Τ3) αγριόχοιρος, τρωκτικά,
ίππος και άνθρωπος

• άγρια σαρκοφάγα ζώα και

άνθρωπος
• Trichinella nativa (Τ2)
Τριχινέλλωση

Αιτιολογία-Ξενιστές
Εγκυστωμένες μορφές

• Trichinella murrelli (Τ5) • άγρια σαρκοφάγα, ίππος,

• Trichinella nelsoni (Τ7)
• Trichinella genotype T6
• Trichinella genotype T8
• Trichinella genotype T9
χοίρος, τρωκτικά και
άνθρωπος
• χοίρος, άγρια σαρκοφάγα,
τρωκτικά και άνθρωπος
• άγρια σαρκοφάγα
• άγρια σαρκοφάγα
• άγρια σαρκοφάγα

• T. patagoniensis n. sp.(T12) • Πάνθηρας

Τριχινέλλωση

Αιτιολογία-Ξενιστές
Μη εγκυστωμένες μορφές
Trichinella pseudospiralis πολλά θηλαστικά, πτηνά και
(Τ4) άνθρωπος

Trichinella zimbabwensis ερπετά, θηλαστικά

(T11)

ερπετά, αγριόχοιρος, χοίρος,

Trichinella papuae (Τ10)
αλεπού και άνθρωπος
Τριχινέλλωση

Trichinella spp με παγκόσμια γεωγραφική

εξάπλωση

• Trichinella spiralis

• T. pseudospiralis
Τριχινέλλωση

Trichinella spp σε κράτη- μέλη της

Ευρωπαϊκής Ένωσης

• Trichinella spiralis • T. pseudospiralis

• T. britovi • T. nativa
Τα πλέον συχνά είδη στην
Ευρώπη
είναι
Trichinella spiralis

T. britovi
Τριχινέλλωση

Trichinella spp στην Ελλάδα

• Trichinella spp (χοίροι, επίμυες, αλεπού, λύκος,

αδέσποτα σκυλιά, άλογα, άνθρωπος)

• T. britovi (απομονώθηκε από μύες αγριόχοιρου στο νομό

Καβάλας το 2009)
Τριχινέλλωση

Η τριχινέλλωση του ανθρώπου αποδίδεται

κυρίως στα είδη

α)Trichinella spiralis

β) Trichinella britovi
Τριχινέλλωση

Ταξινόμηση

• Φύλο: Nematoda

Τάξη: Enoplida

• Οικογένεια: Trichinellidae

• Trichinella spiralis
Τριχινέλλωση

Εντόπιση

• Eνήλικο: λεπτό έντερο L1: στους γραμμωτούς

ξενιστή μύες του ιδίου ξενιστή

•♂ 1-1,6 mm ♀ 2,4-4 mm L1( 750-980 μm)

Τριχινέλλωση
Επιζωοτιολογία
Βιολογικός κύκλος Trichinella spiralis
ημιέμμεσος
• Μόλυνση ανθρώπου • Μόλυνση χοίρου
• ► κατανάλωση κρέατος
οποιουδήποτε ζώου που • ►κατανάλωση ωμών
περιέχει ζωντανές προνύμφες υπολειμμάτων σφαγείων,
κρεοπωλείων κ.λ.π.
α΄σταδίου (L1) τριχινέλλας ή
προϊόντα από χοίρειο κρέας.

• ► κατανάλωση μολυσμένων με
L1 τρωκτικών

• ► κατανάλωση μολυσμένων με
L1 κολεοπτέρων ή μυγών
(ψευδοξενιστές)
Τριχινέλλωση

Μόλυνση ανθρώπου
• Η ελάχιστη μολύνουσα δόση της T. spiralis για τον
άνθρωπο είναι 100-300 περίπου προνύμφες (L1)
(Scientific Committee on Veterinary Measures relating to
Public Health -SCVMPH, 2001)

• 1000 έως 3000 ή και περισσότερες προνύμφες (L1) T.

spiralis προκαλούν σοβαρή νόσο (Dupouy-Camet J &
Bruschi, 2007)
Τριχινέλλωση

Βιολογικός κύκλος Trichinella spiralis

• Εξέλιξη προνυμφών( L1):

• ~ 19 ημέρες

• Διάρκεια ζωής των

προνυμφών (L1):
• έως 31 χρόνια στον
άνθρωπο, 11 χρόνια στο
χοίρο, 2-3 μήνες στο
κρέας στο περιβάλλον

• Ενηλικίωση παρασίτου:
• περίπου 2-4 ημέρες
Τριχινέλλωση

Παθογένεια
• Εντερική φάση – ή φάση εισβολής
• Τα ενήλικα θηλυκά παράσιτα εισβάλλουν βαθιά στον
εντερικό βλεννογόνο και προκαλούν φλεγμονή

• Μυϊκή φάση ή φάση διασποράς

• Οι προνύμφες α΄σταδίου (L1) εισβάλλουν στο
σαρκείλημμα των μυϊκών ινών και προκαλούν εκφύλιση
αυτών
Τριχινέλλωση

Αλλοιώσεις
Εντερική φάση:
• έντονα μολυσμένοι μύες:
Μυϊκή φάση:

• Διάφραγμα, γλώσσα, λάρυγγας,

μασητήρες, μεσοπλεύριοι κ.α
• οξεία καταρροϊκή
εντερίτιδα • αρχικό στάδιο: όχι ορατές αλλοιώσεις. Σε
έντονες μολύνσεις οι μύες γίνονται
ωχρόλευκοι ή ερυθροϊώδεις, συμπαγείς,
σκληροί, οιδηματώδεις

• 3ος μήνας μετά τη μόλυνση: μικροσκοπικά

κυστίδια με σχήμα λεμονοειδές και
διαστάσεις 0.4-0.6 x 0.25 mm

• 5-9 μήνες μετά τη μόλυνση:

τυροειδοποίηση και αποτιτάνωση των
κυστιδίων
Τριχινέλλωση

Συμπτώματα

• ΄Eντονες μολύνσεις: (άνθρωπος)

• Διάρροια , κοιλιακό άλγος, κ.α

• Υψηλός πυρετός (40-41ο C για 10 και πλέον ημέρες)
• Αυξημένη εωσινοφιλία (20-50%)
• Οίδημα βλεφάρων
• Μυαλγία , χωλότητα
• Υπονύχιες αιμορραγίες
Τριχινέλλωση

Διάγνωση
• Χοίρος
• Άνθρωπος
• Ορολογικές εξετάσεις
μόνον για • Ορολογικές εξετάσεις
επιδημιολογικούς λόγους
• Βιοψία στο γαστροκνήμιο μυ
το δελτοειδή, το δικέφαλο και
στους μεγάλους θωρακικούς
μύες
• πέψη συγκεντρωμένων
δειγμάτων με μαγνητικό
αναδευτήρα <χρυσό
πρότυπο>
Τριχινέλλωση
Δείγμα μυός υπό έλεγχο σύμφωνα με το είδος
ζώου
• Χοίρος • Διάφραγμα, μασητήρας,
γλώσσα
• Άλογο • Διάφραγμα, μασητήρας,
γλώσσα

• Αγριόχοιρος • Διάφραγμα, μασητήρας,

μεσοπλεύριοι
Τριχινέλλωση

Πρόληψη
• √ Αποφυγή κατανάλωσης από τον χοίρο ωμών υπολειμμάτων κρέατος
διαφόρων ζώων
• √ Μαγείρεμα των απορριμμάτων
• √ Απαγόρευση εγκατάστασης χοιροστασίων σε απόσταση μικρότερη των
2 χιλ. από σκουπιδότοπους
• √ Καταπολέμηση των τρωκτικών των σφαγίων και των χοιροστασίων
• √ Υγιεινή αποθήκευση των τροφών του χοίρου (κλειστά σιλό)
• √ Απομάκρυνση από το χοιροστάσιο των νεκρών ζώων
• √ Απαγόρευση ιδιωτικής σφαγής

• Σε περίπτωση ανίχνευσης θετικού δείγματος στη σφαγή, τα παράσιτα

συλλέγονται και αποστέλλονται στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς ή στο
Διεθνές Κέντρο Αναφοράς της Trichinella (International Trichinella
Reference Center) στη Ρώμη για την ταυτοποίηση του είδους

• Τα θετικά σφάγια καταστρέφονται

Τριχινέλλωση
Πρόληψη
• Μέθοδοι επεξεργασίας του κρέατος για την πρόληψη της τριχινέλλωσης
ανθρώπου, όπως αυτές προτείνονται από τη Διεθνή Επιτροπή Τριχινέλλωσης
(International Commission of Trichinellosis - ICT)

• √ Όλο το κρέας από ζώα που μπορεί να περιέχει προνύμφες Trichinella και δεν
ελέγχθηκε με μία αποδεκτή μέθοδο και να βρεθεί αρνητικό υποβάλλεται σε μία
μέθοδο επεξεργασίας, πριν τη διανομή του για ανθρώπινη κατανάλωση

• α) κατάψυξη εκτός από το κρέας θηραμάτων και αλόγου

• β) μαγείρεμα

• γ) ακτινοβολία στις χώρες που επιτρέπεται και μόνο για τρόφιμα σφραγισμένα σε
συσκευασίες

• Το αλάτισμα και το κάπνισμα συνιστώνται μόνον σε ελεγμένα ή πιστοποιημένα

ελεύθερα από Trichinella κρέατα
Τριχινέλλωση
Ενημέρωση του καταναλωτή από τις υπηρεσίες Δημόσιας
Υγείας
σε όλες τις περιοχές όπου δεν εφαρμόζονται πλήρως επαρκή και
ελεγχόμενα μέτρα πρόληψης
• Μαγείρεμα στους 71ο C στο εσωτερικό του κρέατος

• Κατάψυξη -15ο C ή χαμηλότερα

• για 20 ημέρες για τεμάχια κρέατος πάχους μέχρι 15 cm και
• για 30 ημέρες για τεμάχια πάχους μέχρι 69 cm
•
• Δεν θεωρείται ασφαλές
• Το μαγείρεμα με τη χρήση φούρνου μικροκυμάτων
• Το αλάτισμα, η αποξήρανση, το κάπνισμα
 Τριχινέλλωση στην Ελλάδα
χοίρος- προϊόντα χοίρου-αγριόχοιρος κ.ά
• Τα έτη 1952 & 1953 βρέθηκαν στα σφαγεία της Αθήνας χοίροι
μολυσμένοι από Trichinella σε ποσοστό 0.74%

• Την επταετία 1952-1958 βρέθηκαν στα σφαγεία της Θεσσαλονίκης

χοίροι μολυσμένοι από Trichinella σε ποσοστό 0.12%(71 από 57.165)

• Τέλος δεκαετίας του 50 η συχνότητα τριχινέλλωσης των χοίρων κατά την

κρεοσκοπία ήταν 0.02%

• Το 1967 βρέθηκαν στα σφαγεία του Πειραιά χοίροι μολυσμένοι από

Trichinella σε ποσοστό 2.2% (23 από1.034)

• Το 1984 βρέθηκαν προνύμφες Trichinella σε χωριάτικο λουκάνικο

περιοχής Τρικάλων
• Το 2009 βρέθηκαν προνύμφες Trichinella britovi σε κρέας αγριόχοιρου,
στην περιοχή της Καβάλας
• Εκτός του χοίρου , μολυσμένοι με Trichinella βρέθηκαν επίμυες, αλεπού,
λύκος και αδέσποτα σκυλιά
 Τριχινέλλωση στην Ελλάδα
Άνθρωπος
• To χρονικό διάστημα 1946-1966 αναφέρθηκαν
σαν βέβαια ή ύποπτα τριχινέλλωσης 22 άτομα. Στη
θεσσαλονίκη(1 άτομο) και Αθήνα (21 άτομα)
•
• Το 1968 προνύμφες τριχινέλλας βρέθηκαν σε
ογκίδιο του λάρυγγα ενός ατόμου

• Το 1971 ζωντανές προνύμφες τριχινέλλας

βρέθηκαν στο διάφραγμα ενός ατόμου κατά τη
νεκροψία

• Το 1982 αναφέρθηκαν 14 περιπτώσεις κλινικής

νόσησης του ανθρώπου από κατανάλωση χοιρινού
κρέατος σε χωριό της Χαλκιδικής
 Τριχινέλλωση στην Ελλάδα
Άνθρωπος
• Το 1984 προνύμφες τριχινέλλας διαπιστώθηκαν κατά
τη βιοψία του γαστροκνήμιου μυός νεαρού ατόμου
από Θεσσαλονίκη

• Το διάστημα 1988-1998 ανιχνεύθηκε τριχινέλλωση

ορολογικά στο 2.1% από 571 ασθενείς Νοσοκομείων
Θεσσαλονίκης και σε 3 ασθενείς

• Το διάστημα 1998-2001 ανιχνεύθηκε τριχινέλλωση σε

3 ασθενείς στη Θεσσαλονίκη

• Το 2009 αναφέρθηκαν περιστατικά τριχινέλλωσης σε

επτά άτομα δύο οικογενειών, στο Ν. Καβάλας, από
κατανάλωση κρέατος αγριόχοιρου