Κατάταξη τροφοκινδύνων από την
Yπηρεσία Τροφίµων & Φαρµάκων των
Υγιεινή τροφίµων
Φυσικοί και Χηµικοί κίνδυνοι κατά
την µεταχείριση και κατανάλωση
τροφίµων
Φυσικοί & χηµικοί κίνδυνοι Τροφίµων
• Ταξινοµούνται ως φυσικά απαντώµενες ενώσεις που
παράγονται βιολογικά από έναν (µικρο) οργανισµό ή
προστιθέµενες (τυχαία ή σκόπιµα) από τον άνθρωπο.
• Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι τοξίνες, τα βαρέα
µέταλλα, οι ορµόνες, τα φυτοφάρµακα καθώς και τα
διάφορα αλλεργιογόνα.
• Άλλοι φυσικοί κίνδυνοι προέρχονται από την παρουσία ή
την δράση τρωκτικών ή εντόµων.
Gambierdiscus toxicus
ΗΠΑ (Bad Bug Book -FDA)
1. Παθογόνοι µικροοργανισµοί
2. Παρασιτικά πρωτόζωα και σκώληκες
3. Ιοί
4. Φυσικές και συνθετικές τοξίνες
5. Άλλοι παθογόνοι παράγοντες (prions)
Σιγκουατοξίνη
• Τοξίνη που παράγεται από άλγη (Gambierdiscus
toxicus) τα οποία ζουν σε τροπικές θάλασσες και σε
κοραλλιογενείς υφάλους.
• Η τοξίνη συσσωρεύεται µέσω της τροφικής αλυσίδας στα
εδώδιµα ψάρια και προκαλεί την ασθένεια ciguatera.
• Η τοξίνη είναι θερµοανθεκτική και σε µεγάλες ποσότητες
προκαλεί τον θάνατο.
• Συµπτώµατα: ναυτία, εµετός, διάρροια, ζαλάδα και
δύσπνοια, έξαψη και ρίγος (~ 140 συµπτώµατα).
• Η ίαση επέρχεται µετά από εβδοµάδες ή µήνες.
• ∆εν πρέπει να προµηθευόµαστε ψάρια αλιευµένα από
τροπικές περιοχές.
Σκοµβροτοξίνη
• Τοξίνη που παράγεται κατά την αποικοδόµηση
(σάπισµα) κυρίως ερυθρού κρέατος αλιευµάτων (τόνος,
σαρδέλα, ρέγκα, σκουµπριά) και οδηγεί στην αύξηση της
συγκέντρωσης ισταµίνης (αποικοδόµηση της ιστιδίνης).
• Ο µικροοργανισµός που ευθύνεται είναι ο
Proteus morganii.
• Η τοξίνη είναι θερµοανθεκτική και σε µεγάλες ποσότητες
προκαλεί τον θάνατο.
• Συµπτώµατα: ζαλάδα, «κάψιµο» στο στόµα, εξανθήµατα,
δύσπνοια, ναυτία και προσωρινή παράλυση.
• Η ασθένεια διαρκεί 8-12 ώρες.
• Πρέπει να προµηθευόµαστε µόνο φρέσκα θαλασσινά.
1
 Τετρόδοντας
• Εδώδιµο ψάρι των παράκτιων περιοχών της Ιαπωνίας,
Κίνας και Ινδονησίας (Fugu) που περιέχει νευροτοξίνη
(τετροδοτοξίνη ή τετροτοξίνη- ΤΤΧ) στον εντερικό του
σωλήνα και στ αυγά.
• Η τοξίνη είναι ιδιαίτερα θερµοανθεκτική και επιβιώνει της
θερµικής επεξεργασίας.
• Κλασικά συµπτώµατα τα οποία εµφανίζονται λίγα λεπτά
µε την κατανάλωση µε χαρακτηριστικότερο την µυϊκή
αδυναµία και την παράλυση των πνευµόνων.
• Στο 60% των περιπτώσεων επέρχεται ο θάνατος.
• Απαιτείται ειδικός τρόπος προετοιµασίας του ψαριού
από ειδικευµένο προσωπικό.
Λαγοκέφαλος
• Ο λαγοκέφαλος- µε την επιστηµονική ονοµασία Lagocephalus sceleratus-
περιέχει την TTX τοξίνη στα σπλάχνα του η οποία µπορεί να προκαλέσει
ακόµη και το θάνατο, εξαιτίας µυϊκής παράλυσης, αναπνευστικών
διαταραχών και ανεπάρκεια του κυκλοφορικού συστήµατος.
• Το ψάρι αυτό είναι ακόµη ένας «λεσεψιανός µετανάστης», που για πρώτη
φορά εντοπίστηκε στα νερά του Αιγαίου το 2003 και έκτοτε ο πληθυσµός
του εξαπλώνεται µε γρήγορους ρυθµούς. Έχει εντοπιστεί τα παράλια της
Κρήτης, της ∆υτικής Τουρκίας και του Ισραήλ, πρόσφατα βρέθηκαν
λαγοκέφαλοι και στις ακτές της Πελοποννήσου και στο Βόρειο Αιγαίο.
• Το µέγιστο µήκος του ψαριού φθάνει το ένα µέτρο, αλλά αυτά που έχουν
αλιευτεί στην χώρα µας είναι πολύ µικρά και είναι δύσκολο να τα ξεχωρίσει
κανείς από άλλα ψάρια που έχουν το ίδιο γκρι χρώµα.
• Επειδή δεν υπάρχει αντίδοτο για την TTX συνιστάται όλα τα ύποπτα ψάρια
να πετιούνται για να µην φθάσουν στους καταναλωτές.
Είδη δεινοµαστιγωτών
Fugu
Αστερίας
Παπαγαλόψαρο
Τοξίνες οστρακοειδών
• Υπάρχουν τέσσερα είδη τροφοτοξινώσεων από οστρακοειδή
ανάλογα µε τα συµπτώµατα που τις συνοδεύουν.
– PSP: Παραλυτική (Paralytic shellfish poisoning),
– DSP: ∆ιαρροϊκή (Diarrheic shellfish poisoning)
– NSP: Νευροτοξική (Neurotoxic shellfish poisoning)
– ASP: Αµινοξική (Amnesic shellfish poisoning)
• Οι τοξίνες παράγονται από δεινοµαστιγωτά πρωτόζωα τα οποία
αποτελούν τροφή των οστρακοειδών.
• Συµπτώµατα: Μούδιασµα αρχικά στα χείλη, την γλώσσα και τα
δάκτυλα και απώλεια µυϊκού συντονισµού.
• Η ασθένεια διαρκεί µέχρι και 48 ώρες. Μπορεί να προκληθούν
σοβαρές βλάβες στην υγεία.
• Πρέπει να αποφεύγονται τα οστρακοειδή από αµφίβολης ποιότητας
περιοχή.
Φυτικά Αλκαλοειδή
• Τα αλκαλοειδή είναι φυσικά παραγόµενες ενώσεις οι
οποίες σκοπό έχουν την προστασία του φυτού. Είναι
φυτικής προέλευσης αλλά κάποια ζώα (τροπικά είδη
βατράχων) τις προσλαµβάνουν µε την τροφή, τις
αποθηκεύουν στο δέρµα τους και έτσι δηµιουργούν
δικούς τους αµυντικούς µηχανισµούς.
• Τις µεγαλύτερες ποσότητες περιέχουν κάποια είδη
µανιταριών (Amanita). Τα αλκαλοειδή αυτά (αµανιτίνες)
έχουν παραισθησιογόνες και τοξικές δράσεις.
• Η θνησιµότητα σε δηλητηριάσεις υπερβαίνει το 50%
• Τοξικές ουσίες περιέχουν και διάφορα είδη άγριων
µούρων (ατροπίνες), τα ωµά ή µισοβρασµένα
κοκκινοφάσολα (λεκτίνες), οι σπόροι των µήλων ή τα
πράσινα τµήµατα της πατάτας (σολανίνες).
2
 Τοξίνες του µελιού
• Η παρουσία τοξικών ενώσεων σε διάφορα φυτά
(διτερπένια) και η συγκοµιδή του νέκταρ από τις
µέλισσες οδηγεί στην αύξηση της παρουσίας
τοξινών (ροδοτοξίνη) στο µέλι οι οποίες
ευθύνονται για µια σειρά δηλητηριάσεων (έως
και εµφράγµατα) άγνωστης προέλευσης µέχρι
πριν από λίγα χρόνια.
• Επικίνδυνο µέλι µπορεί να προέλθει από
διάφορα είδη ροδόνδεντρου τα οποία φύονται σε
περιοχές της Θράκης, της Ν. Βουλγαρίας, των
παραλίων της Μ. Ασίας και στην Ανατολία.

Μυκοτοξίνες Κυριότερα είδη µυκοτοξινών

• Είναι επικίνδυνα καρκινογόνα µε ισχυρή τοξική και Τοξίνη Είδος Συµπτώµατα Τρόφιµο
συσσωρευτική δράση. Βρίσκονται σε ξηρά τρόφιµα (π.χ.
Αφλατοξίνες Aspergillus Εµετός, Ξηροί καρποί
δηµητριακά ή ξηρούς καρπούς) τα οποία εκτέθηκαν ή flavus µούδιασµα στα
αποθηκεύτηκαν σε υψηλές θερµοκρασίες και υγρασία. άκρα, ζάλη

• Παράγονται από µύκητες όπως ο Aspergillus και είναι Αλκαλοειδή

εργοτισµού
Claviceps
purpurea
Γαγγραινώδης
τύπος
Κριθάρι

θερµοάντοχες. Τέτοιες είναι: οι αφλατοξίνες, οι

ωχρατοξίνες, η σποροφουσαρίνη και οι τοξίνες του
κίτρινου ρυζιού που παράγονται από τον Penicillium. Τοξίνη αλευκίας Fusarium
sporotrichioides
Εµετός, ζάλη Σιτάρι, κεχρί,
κριθάρι
• Συµπτώµατα: αιµορραγία, καταστροφή ήπατος,
αναστροφή πέψης και θάνατος. Η λήψη µικρών δόσεων
οδηγεί σε καρκίνο. Ωχρατοξίνες Aspergillus
ochraceus
Βλάβες στα
νεφρά
Κριθάρι και
ξηροί καρποί
• Προµήθεια ξηρών καρπών από αξιόπιστες πηγές. Τοξίνες κίτρινου Penicillium sp. Βλάβη σε ήπαρ, Κίτρινο ρύζι
• ∆ιατήρηση του αλευριού και των δηµητριακών σε ρυζιού νεφρά, ΚΝΣ

περιβάλλον δροσερό και ξηρό.

Άλλες απαντώµενες χηµικές ενώσεις ∆ιοξίνες

• Οι διοξίνες ή φουράνια, είναι ισχυρά

• Προερχόµενες από το χώµα και το νερό
– Βαρέα µέταλλα, ραδιοϊσότοπα, εντοµοκτόνα
• Προστιθέµενες στις αγροκαλλιέργειες
– Εντοµοκτόνα, παρασιτοκτόνα, αντιβιοτικά, ορµονικοί
παράγοντες
• Ενώσεις που µεταναστεύουν από τα υλικά
συσκευασίας
– PVC, συντηρητικά
καρκινογόνες ενώσεις και παράγονται ως
αποτέλεσµα της ατελούς (!) καύσης υλικών
που περιέχουν χλώριο.
• Μηχανές εσ. καύσης, αποτεφρωτές
απορριµµάτων, πυρκαγιές κ.λ.π.
• Πριν από µερικά χρόνια ανιχνεύθηκαν στο λίπος
πουλερικών στο Βέλγιο. Πηγή ήταν κρεατάλευρα µολυσµένα
µε διοξινούχο ζωικό λίπος, καθώς µια µικρή σχετικά ποσότητα
πρώτης ύλης (57 τόνοι µολυσµένου ζωικού λίπους) επιµόλυνε
µια τεράστια ποσότητα ζωοτροφών (κρεατάλευρων) που στη
συνέχεια διοχετεύθηκε σε εκατοντάδες εκτροφές.

3

Αυξητικές ορµόνες βοοειδών
• Η χρήση αυξητικής ορµόνης (σωµατοτροπίνης) σε
βοοειδή µε σκοπό την αύξηση της γαλακτοπαραγωγικής
απόδοσης τους οδήγησε στην εµφάνιση υψηλών
επιπέδων της καρκινογόνου ορµόνης IGF-1 στο γάλα
των ζώων, καθώς και σε αύξηση των κρουσµάτων
µαστίτιδας στις αγελάδες κατά 79%. Η θεραπεία της
µαστίτιδας γίνεται µε τη χρήση αντιβιοτικών που επίσης
καταλήγουν στο γάλα των αγελάδων. Τα αντιβιοτικά
αυτά σε υψηλά επίπεδα είναι επικίνδυνα για τον
άνθρωπο, ενώ οδηγούν και στη δηµιουργία ανθεκτικών
παθογόνων στελεχών λόγω της συχνής χρήσης τους.
Υδράργυρος
• Πηγές: Νερό, φρούτα, δηµητριακά, θαλασσινά
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη δόση:
50 µg/Kg τροφίµου
• ∆ράση: Ο υδράργυρος συσσωρεύεται στον
οργανισµό και έχει αθροιστική δράση.
Συσσώρευσή του στον εγκέφαλο δρα
νευροτοξικά. Πλέον επικίνδυνη µορφή του
µετάλλου είναι ο µεθυλικός υδράργυρος.
Αρσενικό
• Πηγές: Αγροχηµικά, φυτικά προϊόντα, κρέας,
θαλασσινά
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη δόση:
~2µg/Kg βάρους
• ∆ράση: Η χρόνια δηλητηρίαση από αρσενικό
προκαλεί ανορεξία και απώλεια βάρους,
γαστρεντερικές διαταραχές, περιφερειακή
νευρίτιδα, φλόγωση βλεφάρων, υπερκεράτωση και
µελάνωση του δέρµατος. Πιστεύεται ότι έχει και
καρκινογόνο δράση.
Μόλυβδος
• Πηγές: Χρώµατα, µπαταρίες, µηχανές
εσωτερικής καύσης
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη δόση:
100-300 µg
• ∆ράση:
– Οξεία δηλητηρίαση: ανορεξία, δυσπεψία,
δυσκοιλιότητα, κολικό εντέρου και έντονο κοιλιακό
άλγος, ενώ έχει διαπιστωθεί σε παιδιά και
εγκεφαλοπάθεια.
– Χρόνια δηλητηρίαση: αναιµία, οδοντικές παθήσεις,
επιθετική συµπεριφορά, υπερκινητικότητα,
περιφερειακή νευροπάθεια, παράλυση και
καταστροφή των νεφρών.
Κάδµιο
• Πηγές: Κρέας, θαλασσινά
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη
δόση: 10-80 µg
• ∆ράση: Συσσωρεύεται στα νεφρά και έτσι
η χρόνια τοξίνωση από κάδµιο προκαλεί
καταστροφή των νεφρών, καθώς και των
οστών. Υψηλά επίπεδα καδµίου στο
διαιτολόγιο οδηγούν σε καρκινογενέσεις.
Σελήνιο
• Πηγές: Φυτικά προϊόντα από την
παρουσία στο έδαφος
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη
δόση: ~50 µg
• ∆ράση: Υπερβολικές δόσεις σεληνίου
οδηγούν σε δερµατίτιδα, ζαλάδα,
υψηλή ευθραυστότητα των νυχιών,
γαστρικές διαταραχές, τριχόπτωση κ.ά.
4
 Αντιµόνιο
• Πηγές: Τρόφιµα, είδη συσκευασίας και παρασκευής
τροφίµων.
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη δόση: ~150
µg
• ∆ράση: Παρατεταµένη έκθεση σε αντιµόνιο οδηγεί
σε δερµατίτιδα, φλόγωση βλεφάρων και πληγές στο
ρινικό επιθήλιο. Το αντιµόνιο εντός του οργανισµού
συγκεντρώνεται κυρίως στο συκώτι, τα νεφρά και το
δέρµα. Τα συµπτώµατα της δηλητηρίασης µε
αντιµόνιο είναι κολικός, ναυτία, αδυναµία, δύσπνοια,
υποθερµία και τελικά κατάρρευση.
Κασσίτερος
• Πηγές: κονσερβοποιηµένα τρόφιµα
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη δόση: 1000 µg
• ∆ράση: Η απορροφητικότητα του από τον οργανισµό είναι
χαµηλή και η µεγαλύτερη ποσότητα απεκκρίνεται µε τα
περιττώµατα. Μικρές ποσότητες συσσωρεύονται στα νεφρά,
το ήπαρ και τα οστά.
Η χρόνια δηλητηρίαση από κασσίτερο οδηγεί σε καθυστέρηση
της σωµατικής ανάπτυξης, αναιµία και αλλοιώσεις των ιστών
του ήπατος. Τέλος, ο κασσίτερος επιδρά αρνητικά και στην
απορρόφηση του σιδήρου, καθώς και στο σχηµατισµό της
αιµοσφαιρίνης.
Αζωτούχες ενώσεις
• Η αζωτούχος υπερλίπανση αυξάνει τη συγκέντρωση
των νιτρικών/νιτρωδών στα λαχανικά, κυρίως στο
σπανάκι, παντζάρι και ραπάνι. Την ίδια επίδραση
στα λαχανικά έχουν και τα ζιζανιοκτόνα alachlor,
linuron, lenacil, prometryne και chloropropham.
Υψηλές ποσότητες νιτρωδών µπορεί να
προκαλέσουν µεθαιµογλοβιναιµία σε βρέφη, ενώ
προερχόµενα από τα λαχανικά λόγω υπερλίπανσης
ή από τα αλλαντικά στα οποία προστίθενται ως
συντηρητικά, µετατρέπονται σε νιτροζαµίνες
(δυνητικά καρκινογόνες ουσίες) εντός του στοµάχου.
Αλουµίνιο
• Πηγές: Πρόσθετα τροφίµων, συσκευασίες, οικιακά
σκεύη, µαύρο & πράσινο τσάι
• Συνήθης Ηµερήσια Προσλαµβανόµενη δόση: 9000 µg
• ∆ράση: Η απορροφητικότητα του επηρεάζεται από
τη βιταµίνη D, το σίδηρο και την ορµόνη του
παραθυρεοειδούς αδένα. Πρόσφατα, υψηλά
επίπεδα αργιλίου συνδέθηκαν µε εξασθένηση της
µνήµης, το Πάρκινσον και τη νόσο Αλτσχάιµερ,
προβλήµατα στα νεφρά, οστεοµαλάκυνση και
κατάγµατα.
Πρόσθετα τροφίµων
• Τα πρόσθετα διακρίνονται σε εκείνα που έχουν φυσική ή
συνθετική (προϊόντα σύνθεσης σε εργαστήρια) προέλευση.
Τα πρόσθετα διακρίνονται επίσης σε αυτά που προστίθενται
εκούσια (π.χ. βελτίωση ιδιοτήτων) και σε εκείνα που
εισέρχονται ακούσια (π.χ. υπολείµµατα αντιβιοτικών,
φυτοφαρµάκων).
• Σύµφωνα µε τη νοµοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάθε
πρόσθετο υποδεικνύεται µε το γράµµα Ε ακολουθούµενο
από έναν αριθµό που ισχύει µόνο για τη συγκεκριµένη
ένωση.
• Οι κατηγορίες των πρόσθετων είναι οι ακόλουθες: χρωστικές
(Ε100-Ε199), συντηρητικά (Ε200-Ε299), αντιοξειδωτικά
(Ε300-Ε399), γαλακτωµατοποιητές, σταθεροποιητές, µέσα
οξίνισης (Ε400-Ε599), ενισχυτικά γεύσης και αρώµατος
(Ε620-Ε637), γλυκαντικές ύλες-βελτιωτικά (Ε900-Ε999) και
τροποποιηµένα άµυλα (Ε 1401-Ε 1442).
Π.Α.Υ.
• Οι Πολυκυκλικοί αρωµατικοί
υδρογονάνθρακες
παράγονται κατά την
διαδικασία της καύσης ενώ
φθάνουν στα 1-58ppm
(mg/kg) σε καπνιστά κρέατα
(καπνισµένα µε καύση ξύλων)
• Αντιδρώντας µε δευτεροταγείς
αµίνες της επιφάνειας των
κρεατοτεµαχίων οδηγούν στο
σχηµατισµό νιτρωδών και
νιτρικών ενώσεων.
• Είναι επικίνδυνα καρκινογόνα.
5
 Τριαλοµεθάνια Φθόριο
• Είναι χλωριωµένα παράγωγα οργανικών • Υψηλή συγκέντρωση φθορίου στο πόσιµο νερό
ενώσεων τα οποία είτε παρασκευάζονται οδηγεί σε καταστροφή της οδοντοστοιχίας. Το
συνθετικά (π.χ.Freon) είτε δηµιουργούνται φθόριο εµφανίζεται σε υψηλή συγκέντρωση στο
κατά τη χλωρίωση των υδάτων που τσάι, τα θαλασσινά, τα οστεάλευρα, το σπανάκι
περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις και τη ζελατίνη. Στα λαχανικά εισέρχεται µε το
οργανικών ενώσεων. φθοριωµένο νερό άρδευσης.
• Η µέγιστη επιτρεπόµενη συγκέντρωση στο • Χρήση νερού συγκέντρωσης 1 ppm σε φθόριο
πόσιµο νερό είναι τα 100µg/l. στην επεξεργασία των τροφίµων συντελεί στην
πρόσληψη 1-1,2 mg/άτοµο/ηµέρα.
• Είναι καρκινογόνα και µεταλλαξιγόνα.

Αλλεργίες οφειλόµενες σε τρόφιµα ∆υσανεξίες

• Το 5-8% των παιδιών και το 1-2% των ενηλίκων είναι άτοµα
αλλεργικά σε συγκεκριµένες χηµικές ουσίες που περιέχονται σε
τρόφιµα ή σε συστατικά τροφίµων. Αυτές οι τροφές καλούνται
αλλεργιογόνες και προκαλούν υπέρµετρη αντίδραση του
ανοσοποιητικού συστήµατος του ανθρώπου.
• Μερικά κοινά συµπτώµατα αλλεργιών είναι τα εξανθήµατα, το
πρήξιµο των χειλιών, της γλώσσας και της στοµατικής κοιλότητας, η
δύσπνοια, ο εµετός, η διάρροια και οι κράµπες. Αυτά εµφανίζονται
µέσα σε 5 λεπτά από τη στιγµή της κατανάλωσης του τροφίµου. Σε
σοβαρά περιστατικά προκαλείται µία επικίνδυνη αλλεργική
αντίδραση, το αλλεργικό σοκ ή αναφυλαξία. Η αναφυλαξία είναι µία
κατάσταση στην οποία πολλά µέρη του σώµατος αντιδρούν στον
αλλεργιογόνο παράγοντα ταυτόχρονα. Τα συµπτώµατα της
αναφυλαξίας περιλαµβάνουν κνησµό, εξανθήµατα, πρήξιµο του
λάρυγγα, δύσπνοια, υπόταση και λιποθυµία.
• Περί το 90% των αλλεργιών οφείλεται σε οκτώ τρόφιµα: το γάλα, το
αυγό, τις πρωτεΐνες του αλεύρου, τα φιστίκια, τη σόγια, τα φρούτα,
τα ψάρια και τα θαλασσινά.
• Συχνά οι αλλεργίες συγχέονται µε τις δυσανεξίες. Οι δυσανεξίες είναι
παθήσεις κατά τις οποίες ο οργανισµός δεν έχει τη δυνατότητα
σύνθεσης συγκεκριµένων ενζύµων που µπορούν να διασπάσουν
ορισµένες ουσίες περιεχόµενες σε τρόφιµα. Για παράδειγµα, όταν
κάποιος έχει δυσανεξία στη λακτόζη, τότε έχει έλλειψη του ενζύµου
λακτάση, το οποίο µπορεί να διασπάσει τη λακτόζη (ένα φυσικό
σάκχαρο, κύριο συστατικό του γάλακτος), µε αποτέλεσµα το
συγκεκριµένο άτοµο να µην µπορεί να πέψει πλήρως το γάλα και σε
αυτήν την περίπτωση είναι προτιµότερο να αποφεύγει την
κατανάλωση του. Οµοίως συµβαίνει και στην περίπτωση της
δυσανεξίας στη γλουτένη του σίτου, οπότε θα πρέπει να
αποφεύγεται η κατανάλωση σιταριού και των παραγώγων του.
• Τα συµπτώµατα δυσανεξιών είναι συνήθως διάρροια και εµετός.
Στην περίπτωση δυσανεξίας στη λακτόζη συστήνεται η
(αντικατάσταση του αγελαδινού γάλακτος µε γάλα σόγιας ή µε γάλα
που έχει υποστεί ειδική επεξεργασία ώστε να µην περιέχει
αδιάσπαστη λακτόζη. Στην περίπτωση δυσανεξίας στη γλουτένη
συστήνεται η κατανάλωση ψωµιού χωρίς γλουτένη ή ορυζάλευρου.

Φαινυλκετονουρία
• Πρόκειται για µια κληρονοµούµενη διαταραχή, κατά την οποία λείπει ένα
ένζυµο, που είναι σηµαντικό για το µεταβολισµό της αλανίνης (ένα µη
απαραίτητο αµινοξύ που χρησιµοποιείται για την δόµηση των πρωτεϊνών).
Το αποτέλεσµα είναι η συγκέντρωση µιας τοξικής ουσίας στον εγκέφαλο,
της φαινυλαλανίνης. Το άτοµο κατά συνέπεια παρουσιάζει πνευµατική
καθυστέρηση και επιληπτικές κρίσεις.
• Τα νεογνά στη χώρα µας ελέγχονται την στιγµή της γέννησής τους για την
έλλειψη αυτού του ενζύµου. Εάν γίνει κάποιο λάθος στην συγκεκριµένη
µέτρηση, το παιδί παρουσιάζει αργότερα µικροκεφαλία, επιληψία,
διανοητική καθυστέρηση και ο ιδρώτας έχει δυσάρεστη οσµή.
• Για να προληφθεί και να µην εµφανιστεί αυτή η δυσάρεστη κατάσταση το
παιδί θα πρέπει να τεθεί εφ΄ όρου ζωής σε δίαιτα πτωχή σε πρωτεΐνες και
να αποφεύγει τροφές ή φάρµακα που περιέχουν ουσίες όπως η ασπαρτάµη
(η ασπαρτάµη αποδεδειγµένα αντενδείκνυται για άτοµα που πάσχουν από
φαινυλκετονουρία, πολλαπλή σκλήρυνση, σύνδροµο χρόνιας κόπωσης,
νόσο του Πάρκινσον, νόσο Αλτσχάιµερ και σακχαρώδη διαβήτη). Στα παιδιά
το παραπάνω αµινοξύ θα πρέπει να αντικαθίσταται µε τυροσίνη ώστε να
αναπληρώνεται και η σχετική έλλειψη.