การสถาปนา

อาณาจ ักร
สุโขท ัย
 การสถาปนา
อาณาจ
สุโขทัยตัง้ อยูบ
ักรสุ
่ ริเวณทีร่ าบลุม
โ ขท ัย
่ แม่น้ำยม (อดีตคือ
อาณาจักรสุโขทัย) และในปั จจุบน
ั กลายเป็ นเมือง
เก่า “อุทยานประวัตศ
ิ าสตร์”
 พุทธศตวรรษที่ 17
อาณาจักรบริเวณใกล ้เคียงตก
ภายใต ้อำนาจขอม และ
่
พยายามตัง้ ตนเป็ นอิสรเชน
เดียวกับสุโขทัย
 การสถาปนา
อาณาจ ักรสุโขท ัย
อาณาจักรสุโขทัยสถาปนา พ.ศ.1792
ผู ้ปกครองเดิม คือ พ่อขุนศรีนาวนำถุม
เมือ ิ้ พระชนม์ ขอมสบาดโขลญลำ
่ สน
พง เข ้ายึดสุโขทัย
 การสถาปนา
อาณาจ ักรสุโขท ัย
เมือ ื่ มอำนาจลง มี
่ ขอมเสอ
ผู ้นำ 2 คน คือ พ่อบางกลาง
หาว และพ่อขุนผาเมือง ร่วมรบ
ไล่ขอมและตัง้ ตนเป็ นอิสระ จาก
นัน
้ สถาปนากรุงสุโขทัยเป็ น
ราชธานี
 การสถาปนา
อาณาจ ักรสุ โ ขท ัย
พ่อขุนผาเมืองได ้สถาปนาพ่อขุนบาง
กลางหาวขึน ้ เป็ นกษั ตริยป
์ กครองสุโขทัย
เมือ
่ ปี พ.ศ. 1792 และพระราชทานพระนาม
ว่า พ่อขุนศรีอน ิ ทราทิตย์ นับเป็ นกษั ตริย ์
พระองค์แรกแห่งราชวงศพ ์ ระร่วง
 พระมหากษั ตริยส
์ มัย
สุโขทัย
ลำดับ พระนาม ปี ครองราชย์
๑ พ่อขุนศรีอนิ ทราทิต ราว พ.ศ. ๑๗๙๒-ปี ใดไม่
๒ ย์
พ่อขุนบาน ปีปรากฏ
ใดไม่ปรากฏ
๓ เมื
พ่ออขุงนรามคำแหง พ.ศ.
ถึง-๑๘๒๒
๔ มหาราช
พระยาเลอ ๑๘๒๒-๑๘๔๑
พ.ศ. ๑๘๔๑-ปี ใดไม่
๕ ไทย
พระยางั่วนำ ปีปรากฏ
ใดไม่
๖ ถม
พระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลิปรากฏ-๑๘๙๐
พ.ศ.ไทย)
๗ พระมหาธรรมราชาที่ ๑๘๙๐-๑๙๑๑
พ.ศ.
๒
พระมหาธรรมราชาที่ ๓ ๑๙๑๑-๑๙๔๒
๘ พ.ศ.
(พระยาไสลือไทย หรือไสลิ ๑๙๔๒-๑๙๖๒
๙ ไทย)
พระมหาธรรมราชาที พ.ศ.
่ ๔ (บรมปาล)
๑๙๖๒-๑๙๘๑
 พ ัฒนาการด้านการเมืองการ
ปกครอง
องการ เศรษฐกิจ
ด้านการเมื
ปกครองในสุโขท ัย
การสร ้างความมัน
่ คงของสุโขทัยใน
ระยะแรกกรุงสุโขทัย ยังมีดนิ แดนไม่
กว ้างใหญ่มากนัก และต ้องทำสงคราม
กับอาณาจักรใกล ้เคียงเพือ
่ ขยายอำนาจ
 ด้านการเมืองการ
ปกครองในสุโขท ัย
ขุนสามชนเจ ้าเมืองฉอด ได ้ยกทัพมาตี
เมืองตากของสุโขทัย ในการรบนีพ้ ระ
โอรสองค์เล็กของพ่อขุนศรีอน ิ ทราทิตย์
้
ชนชางเอาชนะขุ นสามชนได ้พ่อขุนศรีอน ิ ทรา
ื่ ให ้ท่านว่า
ทิตย์ทรงตัง้ ชอ
“พระรามคำแหง” หมายถึง รามผู ้
กล ้าหาญ
 ิ้ พ่อขุนศรีอน
หลังสน ิ ทราทิตย์ พระราชโอรสองค์
ใหญ่คอ ื พ่อขุนบานเมืองได ้ขึน
้ ครองราชย์ ขยาย
อำนาจมีพระอนุชาพ่อขุนรามคำแหงเป็ นกำลังหลัก
และต่อมาได ้ครองราชย์เป็ นกษั ตริย ์
 ในสมัยของพ่อขุนรามคำแหง
สุโขทัยมีอำนาจมัน ่ คงและขยายดินแดน
มอญ
ได ้กว ้างขวาง โดยพระองค์ใชวิ้ ธผ ี ก
ู มิตร
ล ้านนาพะเยา กับเพือ ่ นบ ้านด ้วยการสง่ ทูต ไปจีน
และการทำสงคราม
สุโขทัย

นครศรีธรรมราช
 พ่อขุนรามคำแหงรามมีอำนาจเป็ นทีน
่ ่าเกรง
ขาม
้ กธรรมในการปกครอง “พ่อปกครอง
และใชหลั
ลูก”

หลังสนิ้ พ่อขุนรามคำแหงมีกษั ตริยข

์ น
ึ้
ครองราชย์อก ี 2 พระองค์คอ
ื พญาเลอไทยและ
 ั นาลัยยกทัพมา
จนพญาลิไทยเจ ้าเมืองศรีสช
ปราบและปราบดาภิเษกเป็ นกษั ตริย ์ “พระมหา
ธรรมราชาที1่ ”

หลังจากพระมหาธรรมราชาที1่ มีกษั ตริย ์

อีก 3 พระองค์ คือ พระมหาธรรมราชาที2่ พระ
มหาธรรมราชาที3่ (ไสลือไทย) พระมหาธรรม
 พ ัฒนาการด้าน
การเมือง
การปกครองแบ่งเป็ น 2 ระยะ
1. การปกครองสมัยตอนต ้น พ่อขุนอินทราทิต
ย์-พ่อขุนรามคำแหง (พ่อปกครองลูก)
 พ ัฒนาการด้าน
การเมื
อ ง
2. การปกครองสมัยตอนปลาย บ ้านเมืองพากัน
้ ง้ ทางด ้านทหารและ
แยกตัวเป็ นอิสระ จึงใชทั
ด ้านหลักธรรมทางศาสนา (การปกครองธรรม
ราชา)
 การปกครองห ัวเมือง
ประเทศราช
และราชธานี เมืองลูกหลวง
ปกครอง ตัง้ อยูร่ อบราชธานี 4
ตนเอง ไม่ยงุ่ ทิศ
สง่ เครือ
่ งราช เหนือ ศรีสช ั นาลัย
บรรณาการมา ใต ้ สระหลวง(พิจต ิ ร
ยามสงครามสง่ เก่า)
อาหารและเสบียง ตะวันออก สองแคว
เมืองพระยา (พิษณุโลก)
เมื องหลวง
มหานคร ตะวันตก นครชุม
กษั ตริยป์ ระทับอยู่
ห่างจากเมืองหัวไป
ั ้ สูงไป
ตัง้ ขุนนางชน มีขน
ุ นางและ
ปกครอง ข ้าราชการชว่ ยการ
ดูแล
พ ัฒนาการด้าน
เศรษฐกิจ
เพลงในน้ำมีปลา
ในนามีขา้ ว
 1. การเกษตร
ี หลักของประชาชนในสมัยสุโขทัย คือ
►อาชพ
เกษตรกรรมแบบพึง่ ตนเอง
►พืชหลักทีป
่ ลูก คือข ้าว พืชอืน ่ มะพร ้าว
่ ๆ เชน
มะขาม ตาล หมาก พลู
►มีตลาดสำหรับแลกเปลีย ิ ค ้ากันในชุมชน เรียก
่ นสน
ว่า ปสาน
 2. การค้าขาย การค ้าของสุโขทัยมีทงั ้ การค ้าภายใน
และการค ้ากับดินแดนภายนอก
► การค ้าภายในสมัยสุโขทัยได ้เปิ ดโอกาสให ้ราษฎร
ทำการค ้าขายอย่างเสรี เป็ นการค ้าขายเพือ่ แลก
เปลีย่ นสนิ ค ้าทีจ
่ ำเป็ นต่อการดำรงชวี ต
ิ เชน่ ผ ้า
เครือ
่ งจักสาน มีด และของป่ า
 การค้าก ับ
ภายนอก
● สุโขทัยเป็ นเมืองทีอ ้
่ ยูใ่ นเสนทางการค ้ามาตัง้ แต่

สมัยโบราณ
● หัวเมืองต่ทางเหนื
างๆของสุ ้โ
อมีเสน ขทัดยต่อยู
ทางติ บ่ นเส
อจนถึ ้
่ นทางบริ
งลุม เวณ
แม่น้ำยม แม่นแม่ น้ำน่าน แม่น้ำปิ ง และ
้ำโขง
้ ทางจากสุโขท ัยไปทาง
ทางตะว ันตกมีเสน
ั ซงึ่ สะดวกในการติ
แม่น้ำป่ าสก ตะว ันตก ดต่อกับเมืองรอบๆ
ผ่านเมืองตากไปย ังเมืองเมาะตะมะของ
มอญ
้ ทางผ่านแม่น้ำเจ้าพระยา และ
ทางใต้มเี สน
ติดต่อไปถึงนครศรีธรรมราช
 ิ าจารึกหล ักที่ 1
ศล
่ ชว่ ั พ่อขุนรามคำแหง….
““ เมือ
เจ้าเมืองบ่เอาจกอบ
ในไพร่ลท
ู่ าง เพือ
่ นจูงว ัวไปค้า
ขีม
่ า้ ไปขาย
ใครจ ักใคร่คา้ ชา้ ง ค้า ใครจ ัก
 การค้าก ับต่าง
ประเทศ
● การค ้าขายทางทะเลระหว่างไทยกับต่างชาติ โดยมี
ชาวจีน อินเดีย
และอาหรับเดินทางเข ้ามาค ้าขาย
● มีการค ้าขายรูปแบบใหม่เกิดขึน ้ คือ การค้าขาย
ภายใต้ระบบร พ่อัฐบรรณาการ
ค ้าจีนนำผ ้าไหม ระหว่
เครือ
่ งถ ้วยชาม บจีน
างไทยกั
มากมายมาขาย
และซอ ื้ สน
ิ ค ้าพืน
้ เมือง เชน ่ ของป่ า และ
สนิ ค ้า
ทีส
่ โุ ขทัยเป็ นพ่อค ้าคนกลางนำมาขาย
 การค้าก ับต่าง
ประเทศ
สุโขทัยยังได ้ผลิตเครือ
่ งปั น
้ ดินเผาทีเ่ รียกว่า
เครือ ั
่ งสงคโลก
่ ขายในราชอาณาจักรและได ้สง่ ไปขายยังรัฐ
เพือ
่ มลายู อินเดีย ลังกา มอญ
ใกล ้เคียง เชน
เตาทุเรียงหรือเตา
ั
เผาสงคโลก
พีล
่ งิ พา
เทีย
่ ว….
 มีการยกเว ้นภาษี ี หลักของราษฎรคือ
อาชพ
จังกอบ เกษตรกรรม
่ งสงั คโลกเผาในเตา
เครือ
เซรามิก
สนิ ค ้าทีส
่ ง่ ออกสำคัญคือ มีการค ้าขายทางทะเลกับ
่ งสงั คโลก
เครือ จีน อินเดีย
ื่ เรียกด่าน
ปสาน คือชอ ิ ค ้าทีซ
สน ื้ จากจีนคือ
่ อ
เยีย
่ มไป
ขอบคุ
เลย ณ
จ ้า