Detyre KURSI

LENDA:BIMET AROMATIKE

DEGA : MASTER SHKENCORE HORTIKULTURE

TEMA:

PUNOI:MIRJANA SHATRI PRANOI: PROF. NIKOLL

BARDHI
Dafina:
OBJEKTIVAT:
*Pershkrimi I bimes se dafines
*Dobite kuruese
*Perhapja gjeografike
*Mbjellja,vjelja etj.

QELLIMI:
*Te dim cdo gje rrethe bimes se dafines
*Menyrat e perdorimit te dafines si ne
ushqim po ashtu dhe kurues.
 
 1-Eshte shkurre ose dru 10-15m e larte e dendur deri ne 35cme
 trashe.Gjethet I ka vezake te lemuara me ngjyr te gjelber te mbyllur ne faqen
 e poshtme dhe te celur nga siper.
 2-Gjethet e dafines jane gjithmon te qendrushme e te blerta.Lulet I ka dioike
 te vogla me ngjyr te bardhe ne te verdhe dhe te vendosura ne sqetullat e
 gjetheve ne trajt ombrellash te vogla.Vezorja ka nje ndarje per nje veze.
 3-Fryti eshte nje drup I vogel me ngjyr mavi shum te erret qe permban nje
 
 gjethet e burgullit te pullazave permbajn tanin,acid
 malik dhe mucilagje.lengu I gjetheve te fresketa perdoret kunder pickimit te berthame te madhe te bardhe lulezon gjat
muajve mars prill,fryti fillon te
 piqet qysh nga muai tetor.
 Perhapja gjeografike:takohet ne konispol ne butrint,ne Delvine,rritet ne
 zonen e shkurreve mesdhetare e kultivuar takohet pothuajse se kudo ne
 kopshte dhe parqe te qyteteve me klim te bute
 Kultivimi:koha me e pershtatshme eshte mbjellja ne vjeshte mbjellja mund
 te behet edhe ne pranver nga 15 shkurti deri ne 15 mars.
 Veprimi dhe perdorimi:perdoren gjethet dhe frytet grumbullimi I gjetheve
 behet njeher ne cdo dy vjet ne mbarim te periudhes se vegjetacionit nga
 nentori deri ne shkurt.Ndersa frytet grumbullohen ne vjeshte kur fillojn te
 piqen.
 Veprimi dhe perdorimi :perdoren gjethet grumbullimi behet ne kohen e
 blerimit qershor korrik.
 insekteve si dhe per mjekimin e plageve te lekures
 Dobitë kuruese
  
 Pastrues, qetesues, gjallerues, djersites.
 Perdoret per dobesimin e pergjithshem,
 tretjen, dhimbjet, lodhjen, insektet,
 menstruacionet, reumatizmen, pagjumesine.
 Pjeset qe perdoren: gjethet pa kercejte e vegjel
 te tyre, frutat. Tharja mund te behet ne diell
 ose ne hije.
 Perdorimi: I brendshem, i jashtem, ne
 farmaceutike dhe ne veterinari.
 Mënyra e përgatitjes se cajit
 Merret një lugë e vogël nga gjethet e thara e te shtypura dhe
 shtohet në një gotë ujë të vluar, mbulohet dhe lihet për 10-15
 minuta, pastaj filtrohet dhe pihet para ngrënies ose mes
 vakteve kryesore, 2 here në ditë. Mund të ëmbëltohet me pak
 mjalt .
 Emërtimi në gjuhën popullore: Dafinë, dafme, dhafne, larë,
 Përshkrimi: Zakonisht rritet si shkurre 3-4 m dhe rrallë si dru
 12-15 m i lartë e rreth 35cm i trashë. Gjethet i ka heshtake të
 zgjatura 8-20 cm dhe 2-6 cm të gjëra. Megjithëse në vendin
 tonë dafina paraqitet në dy varietete, varieteti fletëgjërë që rritet
 në jug të vendit dhe varieteti fletëngushtë i përhapur në mënyrë
 natyrore në Shqipërinë e mesme (konkretisht në Bardhore të
 Kavajës). Në pjesën e sipërme gjethet kanë ngjyrë të gjelbër në
 të errët, të lëmuar e me shkëlqim, ndërsa në pjesën e poshtme
 ngjyra është e gjelbër në të zbehtë. Vendosja e gjetheve është e
 alternuar me një bishti rreth 1-2 cm të gjatë. Gjethet janë të
qëndrueshme dhe përherë të blerta. Lulet janë njëseksore,
dioike, të vogla në trajtë ombrelle, me ngjyrë të bardhë në të
verdhë, të vendosura në sqetullat e gjetheve. Çelin nga mesi i
Marsit deri në Prill. Fruti është bërthokël me formë elipsoidi me
ngjyrë të zezë. Brenda gjendet një bërthamë e madhe në ngjyrë
Përhapja gjeografike
Toka dhe klima: Dafina në zonën e saj klimatike
rritet në çdo lloj toke. Preferon tokat që janë të
freskëta, të pasura dhe të shkrifëta, por
megjithatë zhvillohet edhe në toka të varfëra,
skeletike, por nuk preferon tokat argjilore.
Dafina rritet në stacione me klimë mesdhetare.
 Kultivimi: Dafina shumëzohet kryesisht me farë
 e cila jep rezultate mjaft të mira në prodhimin e
 fidanëve. Në këtë rast farërat duhet të jenë të
 shëndosha, me ngjyrë të zezë, ndërsa
 kotiledonet nuk duhet të shtypen, por të
 shtrëngohen me gishta dhe të lënë ngjyrë të
 bardhë e jo të verdhë të errët. Mbjellja e farërave
 bëhet në disa mënyra si me qeska polietileni
 dhe arka te thjeshta. Nga ana praktike më
 thjeshtë bëhet përgatitja e fidanëve në
 fidanishte. Në fidanishte caktohet tokë e
 rrafshët, e kulluar, me pjerrësi të vogël 2-3 gradë
 dhe e mbrojtur nga erërat. Pas kësaj i hidhet një
 shtresë plehu organik ose humus pylli dhe
 bëhet punimi i tokës në thellësinë 40-50 cm dhe
 më pas kryhet shkriftimi i saj.
 Mbjellja
  
 Mbjellja bëhet në ditët pa shira dhe pa ngrica. Toka mbahet me
 Toka mbahet me
 lagështi normale nëpërmjet vaditjeve në formë shiu po të jetë e
 nevojshme si dhe duhet të jetv e pastër nga barërat e këqija. Përpara
 shkuljes së fidanit për ta kaluar në vendin e përhershëm, bëhet
 vaditja e fidanishtes me ujë të bollshëm me qëllim që gjatë shkuljes
 të mos këputet sistemi rrënjor i fidaneve. Gjatë shkuljes bëhet
 seleksionimi i fidanëve duke shkulur vetëm të shëndoshët, ndërsa
 më të dobtit lihen për më vonë. Mbjellja e fidanëve në vendin e
 përhershëm bëhet menjeherë pas shkuljes. Sipërfaqja që do të
 mbillet duhet të jetë e parapërgatitur me punimet e nevojshme.
 Mbjellja e fidanëve bëhet me gropa me madhësi [0.3x0.3x0.3] m. Per
 prodhimin e fletës duhet të synojmë që të sigurojmë rreth 10.000
 bimë për 1 ha. Kjo arrihet duke i mbjellë në distancën [1×1] m. Koha
 më e përshtatshme për mbjellie është vjeshta (Nëntor-Dhjetor) ose
 fillimi i pranverës (15 Shkurt-15 Mars). Përdorimi i plehut organik ose
 humusit gjatë mbjelljes me gropë ndihmon për një ushqim e zhvillim
 normal të bimëve të reja. Punimet pas mbjelljes duhet të synojnë
 shkriftimin dhe mbajtien pastër të tokës. Sëmundjet kryesore që
 prekin dafinat janë: kalbëzimi i trungut, kalbëzimi i bardhë, njollosja e
 si masë mbrojtëse
 merret eleminimi i pjesëve të prekura ndërsa për njollosjen dhe
 blozën e gjetheve, si masë mbrojtëse përdoret spërkatja me 1.5-2 %
 lëng bordalez dhe 0.4 % zinep.
 Vjelja e prodhimit: E gjithë bima e dafinës ka
 vlerë, por për rastin tonë na interesojnë fletët.
 Vjelja e fletëve fillon me mbarimin e periudhës së
 vegjetacionit (prej Nëntorit deri në Shkurt).
 Degët e bimës nuk zhvishen krejtësisht, duke lënë
 1/3 e gjetheve pa u vjelur, ku gjethet e reja nuk
 hiqen.
 Me qëllim që mos të dëmtohen bimët nga vjelja e
 përvitshme, sipërfaqja e mbjellë ndahet në dy
 pjesë dhe një vit vilet njëra pjesë, ndërsa vitin e
 ardhshëm pjesa tjetër.
 Tharja e fleteve bëhet në hije.
 Fletët janë të thara, kur bishti thyhet lehtë.
 Malli i përgatitur për shitje duhet të ketë këto cilësi:
 1. Në pamje madhësia e fletëve të jetë pak a shumë e
 barabartë, të pa copëtuara me bishtin e tyre natyror të
 tharë.
 2. Erë të fortë specifike për vetë bimën.
 3. Shije djegëse e lehtësisht e hidhur dhe rrudhëse.
 4. Faqja e sipërme me ngjyrë të gjelbërt e ndritshme,
 ndërsa faqja e poshtme e gjelbërt e hapur, jo e ndritshme.
 Gjethet e dafinës nuk duhet të jenë të nxira, të
 mykura, të kalbura, apo të dëmtuara. Në qoftë se
 llogarisim që çdo vit të marrim nga secila bimë (tepër
 minimalisht) 1 kg fletë të thata, atëherë në 1 ha ku
 kemi rreth 10000 bimë, mund të marrim 100 kg mall.
 Bimëve mjekësore u
 përdoren gjethet, të cilat
 pasi grimcohen mund të
 përzihen me lëvoret e
 portokallit edhe këto të
 grimcuara. Së bashku
 hidhen në një enë ku më parë është shtuar një gotë me ujë të valuar.
 Kjo masë lihet për 10
 minuta dhe më pas
 kullohet dhe ëmbëlsohet
 sipas dëshirës. Nga kjo
 përzierje pihen 2 deri 3
 gota në ditë. Ky çaj
 përmirëson edhe tretjen
 edhe tretjen
 sa më mirë të ushqimit nëpankreas.
 Gjethet e dafinës përdoren si ndihmëse në
 mjekimin e bronkitit e të gripit, në rastet e
 ftohjes që shoqërohet me temperaturë, si erëza etj.
 Frytet e dafinës përdoren më shumë në
 veterinari, si mjet për të shtuar oreksin dhe si stomakik.
 Një lugë gjelle me gjethe dafine të grimcuara (së bashku me 1 lugë gjelle me lëvore
 portokalli, në rast se keni) hidhen në një 1 gotë ujë të sapozier. Ena mbulohet me kapak dhe
 përzierja lihet të qëndrojë 10 minuta. Pastaj
 kullohet. Pihen 2-3 gota të tilla në ditë. Në formë banje frytet e dafinës përdoren kundër
 djersitjes së tepërt dhe erës së keqe të këmbëve, në këtë mënyrë: një grusht me fryte
 të thara e të copëtuara të dafinës hidhen në
 një enë ku shtohet 1 litër ujë. Ena mbulohet
 me kapak dhe përmbajtja zihet për 20
 minuta, lihet derisa të ftohet. Lëngu kullohet,
 zbrazet në një legen ku paraprakisht është
 hedhur ujë i ngrohtë. Këtu futen këmbët dhe
 mbahen për një kohë të gjatë. Në vende të
 thata drogat e ruajnë efektin për 2 vjet.
 Klasifikimi shkencor

mbretëria: Bimë

ndarja: Magnoliophyta

klasa: magnoliopsida

rendi: Laurales

familja: Lauraceae

gjinia: Laurus

lloji: Laurus nobilis

FALEMINDERI
T