CITY UNIVERSITY OF PASAY

Oriental Mindoro,
Occidental Mindoro,
at Palawan
Pag-uulat ni Rachel Anne Sagun
Guro: Dr. Reno Contayoso
Panitikan
Kaunting kaalaman:
Ang Oriental Mindoro (Filipino:
Silangang Mindoro; Kastila: Mindoro
Oriental) ay isang lalawigan ng Pilipinas
na matatagpuan sa Region IV-B o
rehiyong MIMAROPA sa Luzon.
 Mindoro

Mina De Oro Mai/Mait

Ang pangalang Mindoro ay Tawag ng mga
nagmula sa salitang Español na ang sinaunang
ibig sabihin ay “Mina ng Ginto” mangangalakal na
Tsino
 Heograpiya
Ang Calapan ay isang ikatlong klaseng
lungsod sa lalawigan ng Oriental
Mindoro, Pilipinas. Ang Calapan ay may
populasyon na 133,893 ayon sa senso
noong 2015.
Tumatayong sentrong pang-administratibo
ng rehiyon ang lungsod ng Calapan. Ito
rin ang sentro ng kalakalan, industriya,
transportasyon, komunikasyon, relihiyon
at edukasyon sa buong lalawigan ng
Oriental Mindoro.
mga bayan
14 na bayan:
Baco, Bansud, Bongabong
Bulalacao (San Pedro), Gloria, Mansalay,
Naujan, Pinamalayan, Pola, Puerto
Galera, Roxas, San Teodoro, Socorro at
Victoria
4 bagay na sa Mindoro lamang matatagpuan:
Mangyan
Mangyan ang tawag sa mga
katutubong naninirahan sa
kabundukan ng Mindoro
Bundok Halcon
Sa taas nitong 2,586 metro
(8,482 talampakan), ito ang
ika-18 pinakamataas na bundok
sa Pilipinas.[
Tamaraw
Ang tamaraw ang pinakamalaking
mammal na katutubo dito sa
Pilipinas at sa Mindoro lamang ito
matatagpuan.
Puerto Galera
Ang Puerto Galera ay kilalang
pook bakasyunan at tanyag na
pook sisiran.
7 grupo ng mga
Mangyan
 Grupo ng mga Mangyan

1. Iraya
2. Alangan
3. Tadyawan
4. Tau-buid
5. Hanunuo
6. Buhid
7. Bangon
Bundok Halcon

ito'y itinuturing na pinakamahirap na

akyating bundok sa bansa.
 Tamaraw (Bubalus mindorensis)

Ito lamang ang hayop na miyembro ng

pamilya Bovidae na endemiko sa ating
bansa. Noong una, makikita ang
tamaraw sa halos lahat ng lugar sa
Mindoro, mula sa kapatagan hanggang
sa kabundukan.
 Puerto Galera

Ang Puerto Galera ay isang popular na

pook bakasyunan at pinakahilagang
bayan ng lalawigan ng Oriental Mindoro.
Matatagpuan ito sa timog-kanlurang
bahagi ng Verde Island Passage na
naghihiwalay sa Mindoro sa lalawigan ng
Batangas sa Luzon. Binubuo ito ng 13
barangay.
Ekonomiya

Inaasahan ng Oriental Mindoro ang

turismo, at nag-aani ng mga prutas para
kumita.
Ang mga katutubong nakatira sa mga
nayon sa tabing-dagat at kabundukan
(tinatawag na Mangyan o Manguian sa
ibang ulat Español) ay nabubuhay sa
pagkuha ng maraming pagkit (cera, wax)
at pangingisda.
Ayon sa kasaysayan, nagsilbi itong sentro
ng kalakalan ng mga Tsino at karatig
bansa para sa mga produktong beeswax,
perlas, bakya at talukab ng pagong,
ipinapalit naman ng mga intsik ang mga
porselana, tela, sutla at tsaa.
 Halcon Coffee
sinuglo
tilapia na may ginataan at mustasa
ang mga babae
gumagawa ng makukulay na palamuti
gamit ang beads
MGA KILALANG TAO SA ORIENTAL MINDORO

Noli De Castro Charo Santos Lito Camo

Galing siya sa bayan Pinanganak sa lungsod ng Lumaki sa
ng Pola. Calapan. Bongabong, Oriental
Mindoro.

Ejay Falcon Jason Francisco Nelson Asaytono

Bise-gobernador ng Nagmula sa lungsod manlalaro ng PBA na
Oriental Mindoro. ng Calapan. nagmula pa sa San
Teodoro.
Kaunting kaalaman:
Ang Occidental Mindoro (Filipino:
Kanlurang Mindoro; Kastila: Mindoro
Occidental) ay isang lalawigan ng
Pilipinas na matatagpuan sa Region IV-B
o rehiyong MIMAROPA sa Luzon.
 Demograpiya
Sang-ayon sa senso noong 2000, nasa
380,250 ang populasyon ng Occidental
Mindoro, at naging ika-21 pinakamaliit
na lalawigan ayon sa populasyon.
Tagalog, Kamangyan at Ilokano ang mga
pangunahing wika dito.
Heograpiya

Nahahati ang Occidental Mindoro sa 11 na

mga bayan:
-Abra de Ilog -Paluan
-Calintaan -Rizal
-Looc -Sablayan
-Lubang -San Jose
-Magsaysay -Santa Cruz
-Mamburao
Munting Luzon ang dating tawag ng mga katutubo
at mga nagkalakal na Tsino sa malaking pulo ng
Mindoro dahil walang pinag-iba ang mga nakatira
doon sa mga tao sa Manila na tinawag na Lui-song
(playa, beach o dalampasigan, mula sa ‘lusong’ ng
Tagalog) ng mga Tsino dahil sa maunlad na
pamayanan at kalakalan sa isla.
Ang San Jose ay ginawang
kabisera ng Occidental
Mindoro na sa kalaunan ay
inilipat sa Mamburao
noong 1961.
Ekonomiya

Ang pangunahing produkto

ng isla ay palay, mais, niyog,
mangga at saging.
 Panitikan ng Mindoro

Tagmadaruyom
Epiko ng Taubuhid (Mangyan)
Alamat ng Mindoro
mag-asawa na ang pangalan ay Mina
at Doro
MGA KILALANG TAO SA OCCIDENTAL MINDORO

Carlos Loyzaga Antonio “Nikoy” Lining

Galing siya sa bayan ng manlalaro ng bilyard na nagmula sa
San Jose Mamburao

Drian 'Gintong Kamao' Francisco

boksingerong pinanganak sa Sablayan, Occidental
Mindoro
Kaunting kaalaman:
Ang Palawan ay isang pulong lalawigan
ng Pilipinas na matatagpuan sa
MIMAROPA. Ang Lungsod ng Puerto
Princesa ay kabisera nito at ang
pinakamalaking lalawigan sang-ayon sa
laki ng lupain.
 Palawan

Pa-Lao-Yu Palawans
salitang Intsik na salitang Indiyano na
nangangahulugang "Land of ibig sabihin ay
Beautiful Harbors" "Territory"
 Palawan

Palwa Paragua
pangalan ng halaman salitang Kastila na dahil ang hugis
daw ng Palawan ay kamukha ng
payong na nakasara.
Noong 1905, ginawang Palawan
ang pangalan at ang kabisera ay
nilipat sa Puerto Princesa sa
kapangyarihan ng RA 1363.
 Heograpiya
Nahahati ang Palawan sa 23 mga
munisipalidad at 1 lungsod. Inaangkin ng
pamahalaan ng Pilipinas ang karamihan
sa Mga Pulo ng Spratly, lokal na
tinatawag bilang Kapuluan ng Kalayaan,
sa Mga Pulo ng Dagat Timog Tsina na
naging sa ilalim ng hurisdiksyon ng
Palawan.
Puerto Princesa

Ang Puerto Princesa ay isang 1st class na

lungsod at ang punong lungsod ng lalawigan ng
Palawan sa Pilipinas. Tanyag ang lungsod sa
kaniyang mga crocodile farm, mga ilog sa ilalim
ng lupa, at mga dive spot.
 mga munisipalidad:
Aborlan El Nido (Bacuit)
Agutaya Kalayaan
Araceli Linapacan
Balabac Magsaysay
Bataraza Narra
Brooke's Point Quezon
Busuanga Rizal (Marcos)
Cagayancillo Roxas
Coron San Vicente
Culion Sofronio Española
Cuyo Taytay
Dumaran
 Mga Pangkat ng Indigenous Ethnolinguistic na tao sa Palawan

● ang Kagayanen , Tagbanwa, Palawano, Taaw't Bato, Molbog,

Kuyonen at mga tribo ng Batak. Nakatira sila sa mga malalayong
nayon sa mga bundok at baybayin.
● Naniniwala na ang kanilang mga ninuno ay inookupahan ang
lalawigan bago pa dumating ang mga Malay settler mula sa
Majapahit Empire ng Indonesia sa mga islang ito sa huling ika-12 o
ika-13 siglo.
● Ang pagbawi ng Taong Tabon at iba pang mahahalagang natuklasan
sa lugar na kinita para sa Palawan ang pamagat, "The Cradle of
Philippine Civilization. ( Ang duyan ng sibilisasyon ng Pilipinas)"
Patok na Tourist
Spots sa Palawan
 Puerto Princesa
Underground River

Isa sa mga Pinoy pride ang

Underground River sa Puerto
Princesa na isang UNESCO World
Heritage Site
 El Nido, Palawan

Sikat ang mga lagoon at beach sa El

Nido, lalo na ang Big Lagoon, Small
Lagoon, Secret Lagoon, Matinloc
Shrine, Talisay Beach, Shimizu Island,
Helicopter Island, at marami pang iba!
 Coron, Palawan

Tulad ng El Nido, kilala ang Coron dahil sa

mga napakagagandang isla at limestone rock
formation. Ang kaibahan lang ay mas payapa
sa Coron, lalo na sa gabi. Sikat ang Coron sa
makukulay na corals at ibang marine life dito.
Kapag nag-diving o snorkeling ka, pwedeng
may makasabay kang pawikan o may makikita
kang nakalubog na lumang barko mula sa
World War II.
 Balabac, Palawan
tinaguriang “Philippine’s Last Frontier” dahil sa
lokasyon nito sa dulong timog-kanlurang bahagi ng
kapuluan ng Pilipinas, na hindi kalayuan sa Borneo.

Pilandok Festival
ginagawa ito sa Balabac, Palawan bilang
pagbibigay halaga at pagpapanatili sa
Palawan Mouse Deer.
Ekonomiya
Kasuy ang pangunahing produkto sa
Palawan. Kilala din ang “south sea pearl”
bilang pinaka mahal at kakaibang uri ng
perlas at matatagpuan ang produksyon
nito sa timog na bahagi ng Palawan.
Sa turismo kumukuha ng
kabuhayan ang karamihan sa
Palawan dahil na rin sikat ang
lugar sa natural nitong ganda at
likas na yaman na matatagpuan
sa tubig man o sa lupa.
Ang Awit o
Musika sa
Palawan
 Vocal Music:

Bagit Tultul (Epic Chant)

Folk Music of Palawan always chanted at night until
daybreak

Kulial (Songs) Ulit (Shamanic Chant)

A song performed at mountain Shamanic deals with the act of
tops along with rituals. curing the sick through rituals
like chanting
 iba’t ibang instrumento musikal sa Palawan:

Aruding Suling Kudyapi

Jew’s Harp Banded Flute Fretted boat lute

Babarak Basal Pagang

Ring Flute Gong Bamboo Zither
ARUDING SULING KUDYAPI

BABARAK BASAL PAGANG

 Kudaman
an epic of Palawan
dramatization of nature and social life,
a validation of the beliefs, ethics, way
of life to Palawan culture composed of six songs
It takes seven nights to perform the
epic.
 Kudaman (Epiko)
● Ang bayaning si Kudaman ay
datu ng Kapatagan, may putong
na kalapati at may tahanang
naliligid ng liwanag.
 MGA KILALANG TAO SA PALAWAN

Ramon V. Mitra Samantha Bernardo

Dating senador at house pinanganak sa Puerto Princesa at
speaker nakilala sa larangan ng Beauty
Pageant

Vincent Magbanua
Siya ang “Batang Indio.” Siya din ay gumanap
bilang “Super Erik” sa “Super Maam”, isang
teleserye sa GMA-7