AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ

Maden Mühendisliği Bölümü

Zeyni ARSOY, Murat SERT, Mustafa Yavuz ÇELİK, Hamdi
Fatih OKDEMİR

SİLİS İÇERİKLİ DOĞALTAŞLARDA

PÜRÜZLÜLÜK ANALİZİ

1
 Giriş
Doğal taşlarda estetik görünüm sağlamak ve
yürüme ortamlarında yayların kaymalarından
kaynaklanan kazaları önlemek için, yüzey işleme
teknikleri uygulanmaktadır. Bu çalışmada
zeminlerde kaplama malzemesi olarak sıklıkla
kullanılan silis içerikli doğal taşların mimari
tasarımında önemli bir parametre olan silis
içerikleri, pürüzlülük değerleri ve kayma direnci
değerleri arasındaki ilişkiler belirlenmiştir.
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 2
Doğal taşlarda uygulanan yüzey işleme
teknikleri;
•Mekanik yüzey işleme teknikleri
− Cilalama
− Honlama
− Ham yüzey
− Eskitme
− Patinato

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 3

Doğal taşlarda uygulanan yüzey işleme
teknikleri;
•Darbeli yüzey işleme teknikleri
− Kumlama
− Çekiçleme
•Kimyasal yüzey işleme teknikleri
− Asitle yıkama
− Epoksi uygulama

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 4

Doğal taşlarda uygulanan yüzey işleme
teknikleri;
•Isıl işlemle yüzey işleme teknikleri
− Alevle yakma
− Sinterleme
•Elmas telli yüzey şekillendirme
•Lazerle yüzey işleme yöntemi ve
•Su jeti ile yüzey işleme yöntemidir.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 5

• Cilalama

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 6

• Honlama
Mermer işleme fabrikalarında işlenmesi
sürecinde, özellikle işleme kapasite
değerlerini arttırmak amacıyla kullanılan
ve genellikle 2 ya da 3 kafadan oluşan
bir kaba silim ünitesidir.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 7

• Ham Yüzey
Doğal taşlarda ilk kesme işlemidir. Kesilen
malzeme ya da ocaktan gelen
malzemenin son kullanımı için sadece ST
veya Katraktan çıkan malzeme yüzeyi
kullanılır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 8

• Eskitme
Eskitilmiş doğal taşlar iç ve dış mekanlarda
dekorasyon amaçlı kullanılmaktadır.
Eskitilmiş yüzey, uzun zamanda aşınma ile
meydana gelecek görünümü taklit ederek
yüzeylere verilen eski görünümdür.
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 9
• Patinato
Patinatolu yüzeylerde "eskitme tel fırça kafası
ve eskitme fırçaları" kullanılır. Çeşitli
kalınlıkta çelik telden oluşan fırçalar taşın
yüzeyine dairesel hareketlerle otomatik silim
hattında olduğu gibi sırayla sürtülür. Bu
esnada yüzeydeki yumuşak bölgelerden bir
miktar talaş kaldırılır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 10

• Kumlama
Granül (boncuk) adı verilen korund kumu,
dere kumu veya özel alaşıma ve farklı
boyutlara sahip boncukların yüksek
basınçla ve yüksek hızla doğal taş
yüzeyine püskürtülmesi işlemidir. Bu
işlem doğaltaş yüzeyinde değişik
geometrilerde pürüzlü bir görünüm
meydana getirmektedir.
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 11
• Çekiçleme
Genel olarak darbeli aletler kullanılarak yapılan
işlemlerdir. Bu işlem için keskiler, mucartalar,
çekiçler, pensler, raspalar gibi özel el aletleri
veya darbeli mekanik aletler kullanılmaktadır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 12

• Asitle Yıkama
Asit kullanılarak yapılan yüzey işleme
yönteminde, asit banyolarında doğal taşlar belirli
asit çözeltileriyle bir süre muamele edilmektedir.
Bu işlem malzemenin özelliğine bağlı olarak ve
istenilen yüzey profili için, belirli uygulama
süreleri belirlenir. Asitle yıkama doğal taşta
aşındırıcı etkiye sahiptir. Asitle yıkama
yöntemiyle, darbe etkisiyle yapılan eskitmeye
benzer bir yapı meydana gelir.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 13

• Asitle Yıkama
Asit kullanılarak yapılan yüzey işleme yönteminde,
asit banyolarında doğal taşlar belirli asit
çözeltileriyle bir süre muamele edilmektedir. Bu
işlem malzemenin özelliğine bağlı olarak ve
istenilen yüzey profili için, belirli uygulama
süreleri belirlenir. Asitle yıkama doğal taşta
aşındırıcı etkiye sahiptir. Asitle yıkama
yöntemiyle, darbe etkisiyle yapılan eskitmeye
benzer bir görünüm meydana gelir.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 14

• Epoksi Uygulaması
Epoksi uygulaması sorunlu malzemelerin
birleştirilmesinde ve güçlendirilmesinde
kullanılmaktadır. Epoksinin kayaç içine nüfuz
ettirilerek daha sıkı ve dayanıklı bir hal alması
sağlanır. Malzemenin dayanımına bağlı olarak
reçine dolgu plakanın bir veya iki yüzeyine
birden uygulanır. Arka yüzün güçlendirilmesinde
epoksi ile genellikle yardımcı bir file kullanılır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 15

• Alevle Yakma
Alevle yakma olarak da bilinen bu yöntem
yüksek sıcaklıktaki alevin tekli veya çoklu alev
demeti şeklinde yüzeye püskürtülmesi
işlemidir. Yakma işleminde, kayaç malzemesi
sıcaklığı 2500ºC’ye varan ısıl jete maruz kalır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 16

•Elmas telli yüzey şekillendirme
Bu yöntem sabit elmas tel uygulamalarıdır ve
silidir, koni, spiral gibi kompleks parçalar ile
eğimli yüzeyler oluştururlar. Pek çok
modelde yapı aynıdır, iki büyük çevresel
kasnak, motor ünitesi, blok ünitesi, blok
platformu ve küçük kasnaklardan oluşur.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 17

•Lazerle yüzey işleme
Lazerle işleme, çok ince, görülemeyen bant
aralığındaki yüksek yoğunluktaki konsantre
ışık demetinin çok küçük bir alana (birkaç on
mikron2) uygulanmasıyla, buradaki yüzey
tabakasının kontrollü bir şekilde ısıtılarak
yapısının değiştirilmesi prensibiyle çalışır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 18

• Su jeti ile yüzey işleme yöntemi
Bu yöntem son yıllarda mermer plakalarının,
özellikle dekoratif amaçla değişik şekillerde
kesimi işlemlerinde de kullanılmaya
başlanmıştır. İşlem genellikle, farklı
mermerlerde aynı desenin kesilmesi ve deseni
oluşturan parçaların birbiri ile yer
değiştirilmesi şeklinde yapılır.
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 19
Deneylerde kullanılan doğaltaş isimleri ve yüzey işlemlerinin
kodlanması

Doğal taş Yüzey İşleme

Doğal Taş
Kodu Metodu ve Kodu

Elazığ Vişne N1
Uşak Yeşili N2 - Cilalı
Ege Bordo N3 - Honlu
Rustik Yeşil N4 - Eskitme

Crema Nouva N5 - Patinato

Dazkırı Siyahı N6

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 20

N1 plakasında pürüzlülük ölçümü yapılan bölgeler.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 21

Numunelerin Silis İçerikleri

Numune Adı SiO2 (%)

N1 19,60
N2 21,25
N3 8,80
N4 6,47
N5 2,25
N6 31,95

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 22

SiO2 içerikleri ile kayma direnci ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 23

SiO2 içerikleri ile kayma direnci ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 24

SiO2 içerikleri ile kayma direnci ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 25

SiO2 içerikleri ile kayma direnci ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 26

SiO2 içerikleri ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 27

SiO2 içerikleri ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 28

SiO2 içerikleri ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 29

SiO2 içerikleri ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 30

Kayma direnci ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 31

Kayma direnci ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 32

Kayma direnci ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 33

Kayma direnci ile pürüzlülük değerleri ilişkisi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 34

 Sonuçlar

• Analizler sonucu elde edilen bulgular

incelendiğinde cilalı, eskitme, honlu ve
patinatolu yüzeylerin hiçbirinde SiO2 ile
pürüzlülük değerleri arasında anlamlı bir
ilişki bulunamamıştır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 35

 Sonuçlar

• Kayma direnci ve SiO2 oranları arasındaki

korelasyonda ise yüzeyleri cilalı ve
eskitme uygulanmış numuneler üzerinde
ölçülen kayma direnci, honlu ve
patinatolu yüzeylere göre daha yüksek
çıkmıştır.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 36

 Sonuçlar

• Kayma direnci ve pürüzlülük ölçümü

arasındaki ilişkide yüzeyleri honlu ve
patinatolu numuneler üzerinde ölçülen
kayma direnci ve pürüzlülük değerleri
arasındaki korelasyon katsayıları cilalı ve
eskitmeli yüzeylere göre daha yüksek
değerlere ulaşılmıştır.
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 37
Teşekkürler

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ 38