You are on page 1of 14

Zastosowania związków organicznych 

                          Alkany  
 Propan ( C3H8 ) i Butan ( C4H10 ) - są składnikami gazu LPG, stosuje się je
również jako gazy nośne w aerozolach ( np. preparatach chłodzących w
sprayu).     

 Metan ( CH4 ) - przemysł energetyczny ( gaz opałowy ) np.


w kuchenkach gazowych, paliwo do silników, jako surowiec do
otrzymywania tworzyw sztucznych.   

 Parafina – mieszanina alkanów, zawierająca od 16 do 48 atomów węgla


w cząsteczce. Jest wykorzystywana do : 
     - Produkcji świec, 
     - Kremów ochronnych, 
     - Jako warstwa ochronna na powierzchni serów - zapobiega ich
wysychaniu i rozwojowi pleśni. 
                         Alkeny 
  eten  ( C2H4 ) - W ogrodnictwie :  przyspiesza dojrzewanie owoców, np.
bananów. Są zrywane, gdy nie są jeszcze dojrzałe, po czym przez kilka
dni poddaje się je działaniu etylenu, dzięki czemu dojrzewają i są
gotowe do sprzedaży.     

 But-1,3-dien – jest składnikiem polibutadienu, który ze względu na


swoje właściwości (elastyczność) jest wykorzystywany do produkcji
opon.   

 Polipropylen – produkt polimeryzacji propenu ( C3H6 ) - wchodzi w skład


odzieży termoaktywnej, która chroni przed utratą ciepła.  
                          Alkiny 
 Propyn ( C3H4 )  - jako jeden z gazów w palnikach gazowo – tlenowych
(można go bezpiecznie sprężać).  

 Etyn ( C2H2 )  - jest substratem otrzymywania wielu związków


organicznych, np. chloroetenu, etanalu i etanolu. Spalany w czystym
tlenie osiąga temperaturę nawet 3100oC, dlatego wraz z tlenem
stosuje się go w palnikach acetylenowo - tlenowych, używanych do
cięcia i spawania metali.   
                          Areny  
 Benzen ( C6H6 )  - rozpuszczalnik m.in. wosków, tłuszczów, farb i
lakierów.  

 Nitrobenzen – jest wykorzystywany do produkcji materiałów


wybuchowych.  

 Etylobenzen ( produkt alkilowania benzenu ) - substrat w procesie


otrzymywania polistyrenu, wykorzystywanego do produkcji
styropianu.   

 Kwas benzenosulfonowy, powstały w wyniku reakcji sulfonowania


benzenu, jest stosowany do produkcji leków zwiotczających mięśnie
szkieletowe, które umożliwiają np. intubację podczas operacji. 
        Alkohole monohydroksylowe  
 Mentol ( C10H20O ) - jest składnikiem płynów kosmetycznych oraz
produktów do higieny jamy ustnej, nadaje im miętowy smak i
zapach.  

 Propanol ( C3H8O ) -  jest używany do syntezy acetonu –


rozpuszczalnika wykorzystywanego m.in. w zmywaczach lakierów do
paznokci.   

 Etanol ( C2H6O ) - podstawowy składnik płynów dezynfekujących i


chusteczek odkażających.  

 Metanol ( CH3OH ) - paliwo do motocykli żużlowych, jest silną


trucizną. 
           Alkohole polihydroksylowe 
 Glikol etylenowy ( C2H6O2) - Główny składnik płynu do chłodnic
samochodowych, używany do produkcji lakierów do drewna,
klejów i farb drukarskich.  

 Glicerol ( C3H8O3 ) - Używany w przemyśle kosmetycznym, jako


składnik kremów i maści.  

 Sorbitol ( C6H14O6) - Substancja słodząca, dodawana np. do  lodów,


dżemów i gum do żucia. 
                         Fenole 
   - Triklosan  ( C12H7Cl3O2 ) - ma działanie antyseptyczne,
bakteriobójcze i konserwujące. Z tego względu jest składnikiem
substancji używanych do mycia rąk przed zabiegami
chirurgicznymi.  

  - Tymol ( C10H14O) - ze względu na swoje właściwości insektobójcze


jest składnikiem preparatów zwalczających roztocza.  

  - Błękit bromofenolowy – jest powszechnie używanym wskaźnikiem


kwasowo – zasadowym. W roztworach o pH mniejszym lub równym
3,0 ma barwę żółtą, natomiast jeśli pH roztworu jest wyższe niż   
4,6 – barwi się na granatowofioletowo.  
                       Aldehydy   
- Metanal ( CH2O ) - inaczej aldehyd mrówkowy, używany przy
produkcji tworzyw sztucznych i barwników.  

- Aldehyd mukonowy -  znajduje się w preparatach brązujących.  

- Wanilina ( C8H8O3 ) -  wykorzystuje się ją w przemyśle cukierniczym


jako substancję zapachową.  

- Aldehyd glutarowy, aldehyd bursztynowy - mają właściwości


wiruso- i bakteriobójcze, służą m.in. do dezynfekcji narzędzi
dentystycznych i chirurgicznych oraz powierzchni w szpitalach. 
                         Ketony 
 - Aceton ( C3H6O ) - jego obecność w lakierach do paznokci sprawia,
że szybciej wysychają, a także nie blakną wraz z upływem czasu. 

 - Lapachol ( C15H14O3 ) - jeden z barwników stosowanych do


produkcji sztucznych tkanin.  

 - Kamfora ( C10H16O ) - ma działanie przeciwbólowe i rozgrzewające,


jest składnikiem preparatów na bóle mięśni i stawów, a także
preparatów do golenia, ponieważ łagodzi podrażnienia. 
              Kwasy karboksylowe    
- Kwas octowy ( CH3COOH ) -  jest wykorzystywany m.in. do
produkcji leków (aspiryna), niepalnej taśmy filmowej, do usuwania
kamienia kotłowego oraz do konserwacji żywności (ocet).  

- Kwas azelainowy ( C9H16O4 ) - ma działanie przeciwzapalne i


antybakteryjne, jest wykorzystywany jako składnik peelingów.   

- Przemysł spożywczy : kwas benzoesowy, kwas mrówkowy i kwas


octowy są wykorzystywane jako substancje konserwujące, np.
napoje gazowane. 
                          Estry  
 - Estry są dobrymi rozpuszczalnikami, są powszechnie stosowane do
produkcji substancji zapachowych – perfum, mydeł oraz aromatów
do ciast ( mrówczan etylu i octan propylu ).  

 - Preparaty stymulujące porost włosów - zawierają ester benzylowy


kwasu nikotynowego.   

- polioctan winylu – powstaje w reakcji polimeryzacji octanu winylu,


ze względu na dobrą przyczepność jest stosowany jako substancja
wiążąca w klejach. 
                         Aminy 
 - Adrenalina ( C9H13NO3 ) - silnie pobudza kurczliwość serca, dlatego
jest podawana w przypadku zatrzymania akcji serca. Podaje się ją
też alergikom, podczas ostrych reakcji alergicznych.   

 - Efedryna ( C10H15NO ) - zwęża naczynia krwionośne, stosuje się ją


w stanach zapalnych błon śluzowych. 

- Anilina ( C6H5NH2 )  -  jest substratem do produkcji oranżu


metylowego. 
                         Amidy  
- Mocznik ( CH4N2O ) - jest stosowany w preparatach do leczenia
łuszczycy, w rolnictwie – jako nawóz azotowy, powodujący
zwiększenie plonów.  

- Alantoina – pochodna mocznika, zapobiega wysuszaniu skóry i


przyspiesza gojenie ran.    

- Paracetamol ( C8H9NO2 )  - popularny lek przeciwbólowy i


przeciwgorączkowy. 

You might also like