SUROWCE W KOSMETOLOGII – WYKŁAD

Składniki bazowe i pomocnicze w kosmetyków

Typowe grupy składników to:

- substancje bazowe

- substancje pomocnicze

- składniki aktywne

- konserwanty

- barwniki

- substancje zapachowe

Podział ze względu na pochodzenie surowca:

- surowce pochodzenia roślinnego : oleje roślinne

- surowce pochodzenia zwierzęcego

- surowce pochodzenia mineralnego

- substancje otrzymywane biotechnologicznie

Baza kosmetyku:

- determinuje stopień przenikania składników kosmetyku; stanowi podstawę do określenia, z jakim typem produktu mamy do
czynienia

- rozpuszczalniki dla pozostałych składników

Najważniejsze substancje bazowe to:

- woda

- substancje hydrofilowe (rozpuszczalne w wodzie) – alkohole i polialkohole np. gliceryna, alkohol etylowy i izopropylowy,

sorbitol, pektyny (baza beztłuszczowa)

- substancje hydrofobowe (nierozpuszczalne w wodzie) – wazelina, parafina, oleje roślinne, woski naturalne (baza
tłuszczowowoskowa) oraz substancje nieorganiczne np. talk, kaolin

Składniki pomocnicze:

to surowce, które zostają zastosowane w produkcji w celach typowo technologicznych. Są to m.in.: emulgatory, modyfikatory
reologii, substancje poprawiające konsystencję, wygląd oraz właściwości użytkowe preparatu
 Mikroplastik w kosmetykach
Oto nazwy mikroplastiku w składach kosmetyków:

• – Polyethylene / PE

• – Polipropylene / PP

• – Polyethylene Terephthalate / PET / PETE

• – Polyester, Polyester-1, Polyester-11, PES

• – Polyamid / PA

• – Nylon-12, Nylon-6, Nylon-66,

• – Polyurethane, Polyurethane-2, Polyurethane-14, Polyurethane-35 / PUR / PU

• – Polyimide, Polyimid-1 / PI

• – Ethylene-Vinyl Acetate / EVA

• – Acrylates Copolymer

• – Acrylates Crosspolymer

• – Polyquaternium-7 / P7

Mikroplastik

2 do 5 proc. wszystkich produkowanych tworzyw sztucznych trafia do mórz;

• kawałki tworzyw sztucznych o średnicy poniżej 5 mm;

• w różnego rodzaju produktach (np. kosmetykach), powstają także w sposób niezamierzony na skutek rozpadu większych
kawałków plastiku pod wpływem działania sił przyrody, starzenia czy mechanicznego zużycia;

• może prowadzić do zmian chorobowych przewodu pokarmowego, zapalenia tkanek, problemów z wątrobą, powstawania
nowotworów i zaburzeń endokrynologicznych;

• może również ułatwiać przenoszenie toksycznych związków chemicznych i patogenów;

• znaczne ilości mikroplastiku wykryto w tuńczykach, homarach i krewetkach.

• Najbardziej rozpowszechnionymi tworzywami w organizmie człowieka są: polipropylen (PP) oraz politereftalan etylenu (PET).

Emulgatory
Emulgatory- HLB

• niezbędny aby kosmetyk miał jednolitą konsystencję i aby fazy się nie rozdzielały’

• jeden koniec znajduje się w fazie wodnej, a drugi w tłuszczowej, co sprawia, że napięcie powierzchowne pomiędzy nimi jest
bliskie zeru;

• emulsja jest stabilna i się nie rozdziela;

• emulgatory mają powinowactwo do jednej z faz – tłuszczowej lub wodnej’

• określa to tzw. wartość HLB (równowaga hydrolipidowa) od 0 do 20;

• Jeśli emulgator ma wartość od 0 do 7, używany jest w emulsjach W/O, od 8 do 20 – w O/W

 HLB co to znaczy?

Cechy jakie powinien spełniać dobry emulgator:

 obniżanie napięcia powierzchniowego na granicy rozdziału faz,

 zapewnienie odpowiedniej lepkości emulsji,
 zapobieganie zjawisku inwersji,
 zapewnianie korzystnego rozdrobnienia cząstek fazy rozproszonej,
 zapewnienie stabilności emulsji podczas jej użytkowania i przechowywania,
 brak reaktywności w stosunku do składników emulsji,
 brak toksyczności,
 brak zapachu.

Emulgatory można podzielić na trzy grupy:

• jonowe,

• niejonowe,

• nie będące związkami powierzchniowo czynnymi.

Emulgatory można podzielić na trzy grupy:

• jonowe-kationowe i anionowe;

• emulgatory anionowe

-związki posiadające ujemny ładunek, tworzące gęstą pianę,

-stosowane są w emulsjach O/W,

-mydła sodowe, potasowe i amonowe kwasów tłuszczowych, etanoloamin, siarczany alkilowe, estry kwasu
ortofosforowego i wyższych alkoholi.

• emulgatory kationowe:

-związki o ładunku dodatnim, czwartorzędowe sole anioniowe, pochodne czwartorzędowych zasad heterocyklicznych (np.
pochodne pirydyny),

-posiadają słabe właściwości pianotwórcze i myjące, natomiast często spełniają funkcje środków konserwujących,
dezynfekcyjnych i antystatycznych preparatów do pielęgnacji włosów,
W grupie niejonowych emulgatorów można wymienić:

-N-tlenki amin tłuszczowych, wyższe alkohole (np. cetylowy), cholesterol, lanolina, lecytyna, spany, tweedy, proteiny,
monostearynian glicerolu.

• też pseudoemulgatory sproszkowane (kaolin, bentonit, stearyniany: magnezowy, wapniowy, glinowy).

Przykłady emulgatorów

• alkohol cetylowy – tłuszczowy jednowodorotlenowy alkohol, będący głównym emulgatorem w emulsjach typu W/O i
pomocniczym w O/W. Dodatkowo może pełnić funkcje substancji konsystencjotwórczej, kondycjonującej, emolienta;

• cerezyna- stanowi składnik stałych roztworów tłuszczowych oraz fazy tłuszczowej emulsji;

• bentonit – jest dobrym stabilizatorem wodnych zawiesin i emulsji typu O/W;

• euceryna – składnik preparatów pielęgnacyjnych WO;

• cholesterol – składnik ludzkiego sebum i cementu międzykomórkowego warstwy rogowej naskórka. Można go pozyskać z
frakcji niezmydlanej tłuszczów i olejów roślinnych oraz lanoliny. Jest głównym emulgatorem typu W/O i pomocniczym
O/W. Stosowany ponadto jako regulator konsystencji;

• guma arabska – jest emulgatorem w emulsjach typu O/W;

• lanolina – główny emulgator W/O oraz pomocniczy emulsji O/W;

• lecytyna – oczyszczona jest stabilizatorem emulsji typu O/W, natomiast gdy zawiera zanieczyszczenia może utrwalać
emulsje typu W/O;

• sole kwasu oleinowego (mydła) – stanowią dobre emulgatory w emulsjach typu O/W;

• estry okysetylenowe i oksypropylenowe kwasów tłuszczowych i alkoholi wielowodorotlenowych;

Oto przedrostki części z nich:

• Ceteareth – np. Ceteareth-(2, 3, 4, 5, 10, 11, 12, 15, 20, 25, 30, 55) – ta grupa to oksyetylenowane alkohole
cetylostearylowe, a Ceteareth-(2,5,10) Phosphate to oksyetylenowane fosforany alkoholu cetylostearylowego,
• Ceteth – np. Ceteth-(2,10,20), czyli oksyetylenowane alkohole cetylowe,
• Glyceryl – np. Glyceryl Caprate (monogliceryd kwasu kaprynowego), Glyceryl Caprylate (monogliceryd kwasu
kaprylowego), Glyceryl Isostearate (monogliceryd kwasu izostearynowego), Glyceryl Laurate (monogliceryd kwasu
laurynowego), Glyceryl Myristate (monogliceryd kwasu mirystynowego), Glyceryl Oleate ( monogliceryd
kwasuoleinowego),
• Isoceteth – np. Isoceteth-20 (oksyetylenowany alkohol izocetylowy),
• Laureth – np. Laureth-(2, 3, 4, 7, 9, 23) to oksyetylenowane alkohole laurylowe,
• Oleth – np. Oleth-(2, 3, 5, 15, 20), Oleth-(3, 10) Phosphate – (oksyetylenowane alkohole olejowe),
• PEG – np. PEG-(20, 60) Almond Glycerides, czyli oksyetylenowane monoglicerydy z oleju ze słodkich migdałów;
PEG-6 Caprylic/Capric Glycerides (oksyetylenowany gliceryd mieszaniny kwasów kaprylowego i kaprynowego);
PEG-(5, 11, 18, 22, 30, 35, 40, 45, 60, 200) Castor Oil, czyli oksyetylenowane oleje rycynowe; PEG-6 Cera Alba
(oksyetylenowany wosk pszczeli),
• Sorbitan – np. Sorbitan Isostearate (izostearynian sorbitanu), Sorbitan Laureate (laurynian sorbitanu), Sorbitan
Oleate (oleinian sorbitanu),
• Steareth, np. Steareth-(2, 10, 15, 20, 21, 30, 100), czyli oksyetylenowane alkohole stearynowe,
• Polysorbate, np. Polysorbate (20, 21, 40, 60, 61, 65, 80, 81, 85) to oksyetylenowane mieszaniny estrów kwasu
laurynowego i sorbitanu,
• PPG, np. PPG-(10, 20, 30, 50) Cethyl Ethe to estry poliglikolu propylenowego i alkoholu cetylowego.
Solubilizatory

• pozwalają na wprowadzenie do wodnego roztworu surfaktantu substancje hydrofilowe lub trudno rozpuszczalne w
wodzie;

• w wyniku tego procesu można otrzymać tzw. mikroemulsje, czyli przezroczyste roztwory o niskiej lepkości;

• związki o charakterze hydrofobowym zostają wprowadzone do hydrofobowego wnętrza miceli;

• zawiązki o charakterze amfifiowym zostają wprowadzone do miceli od strony hydrofilowej;

• pozwala to na wprowadzenie do różnych form wodnych ( toniki, hydrożele) substancje nierozpuszczalne w wodzie,
takie jak witaminy, emolienty, oleje roślinne, substancje zapachowe

• związki o wysokim stopniu oksyetylenowania, np. oksyetylenowane alkohole i kwasy tłuszczowe,

• solubilizatorami są emulgatory o wysokim HLB od 14 do 20;

-oksyetylenowane alkohole, np. Laureth-(12, 23), Olech-20,

-oksyetylenowany uwodorniony olej rycynowy PEG-(40, 60) Hydrogenated Castor Oil,

-okyetylenowane monoglicerydy, np. z oleju krokoszowego (PEG-45 Safflower Oil Glycerides), z oleju ziaren
palmowych (PEG-(12 ,45) Palm Kernel Glycerides),

-oksyetylenowane estry, np. kwasu stearynowego i sorbitanu Polysorbate-(60, 80)

-Polyglyceryl-4 Laurate/Sebacate, Polyglyceryl-6 Caprylate/Caprate, Water- eko solubilizator

Środki buforujące

• to składniki odpowiadające za właściwe (czyli od 5 do 5,5) pH produktu;

• kwas cytrynowy (Citric Acid),

• wodorotlenek sodowy (Sodium Hydroxide),

• wodorotlenek potasu (Potassium Hydroxide),

• mleczan sodu (Sodium Lactate),

• trójetanoloamina (Triethanolamine).

Modyfikatory reologii w kosmetykach

Modyfikator reologii:

• substancja dodawana do produktu kosmetycznego w celu podwyższenia lub obniżenia lepkości gotowego
produktu
• Zagęstniki
• W produkcji kosmetyków są one stosowne w celu zmniejszenia zjawiska „płynięcia”, które utrudnia aplikację
• zagęstniki poprawiają konsystencję balsamów, szamponów, kremów np. poprzez zwiększenie ich lepkości

Zagęstniki można podzielić na dwie najważniejsze grupy:

1) Zagęstniki niskocząsteczkowe

• związki nieorganiczne, najczęściej stosowany jest Sodium Chloride-głównie zagęszczanie żeli opartych na SLS;
• żel krzemionkowy (silica, dwutlenek krzemu)-poprawia lepkość i przyczepność kosmetyku, zabezpiecza przed
rozwarstwianiem, zwiększa trwałość, tez zdolność wchłaniania sebum-cera tłusta, ścierająco;
• bentonit
 2) Polimery:

• naturalne
• syntetyczne
• otrzymywane biotechnologicznie;

Inny podział polimerów:

• liniowe (łatwiej rozpuszczają się w wodzie);

• rozgałęzione-hydrozole

Inny podział polimerów:

• jonowe (karbomery)-wrażliwe na zmiany pH i obecnośc innych jonów w układzie, niewielka ilość jonów
zagęszcza ale nadmiar powoduje wytrącenie osadu;
• niejonowe-odporne na zmiany pH i obecność metali wielowartościowych, im większe stężenie zagęstnika tym
większa lepkość

Bentonit - glinka bentonitowa:

• Naturalny glinokrzemian
• Nadaje charakterystyczne uczucie jedwabistości w dotyku.
• Substancja zmętniająca, zmniejsza przezroczystość kosmetyku
• lepiszcze,
• stabilizator emulsji,
• wypełniacz masy kosmetycznej
• Odporny na działanie elektrolitów, wysokiej temperatury, stabilny w szerokim zakresie pH.
• dla wszystkich rodzajów form kosmetycznych – począwszy od myjących poprzez zawiesiny, kremy, balsamy,
delikatne produkty dla dzieci, kończąc na pastach do zębów.

Polimery jonowe

Anionowe:

• pektyny;
• karagen;
• kwas alginowy;
• guma ksantanowa;
• guma arabska;
• guma karaya;
• tragakanta;
• chitozan;
• celuloza.

Kationowe:

• pochodne celulozy: karboksymetyloceluloza,

Zagęstniki naturalne

• kosmetyki ekologiczne nie mogą zawierać żadnych sztucznych ani syntetycznych dodatków
• w tych układach wodnych można stosować zagęstniki naturalne, wśród których głównym produktem jest
guma guar, występująca w parze z gumą ksantanową
• muszą być szczególnie konserwowane, gdyż są pożywką dla drobnoustrojów
 Magnesium Aluminium Silicate - Krzemian magnezowo-aluminiowy

odporny na działanie
substancja stabilizująca emulsje polecany do recepturowania
elektrolitów, wysokiej
(np. kremy) i zawiesiny (np. kosmetyków o białym
temperatury, stabilny w
pilingii) zabarwieniu
szerokim zakresie pH.

przeciwzbrylająco, pozwala na
także w wyrobach do makijażu, swobodny przepływ cząstek
właściwości zmętniające,
gdyż jest czynnikiem stałych, w ten sposób
zmniejsza przezroczystość
zawieszającym w układzie zapobiegając zlepianiu się
produktów
pigmenty produktów kosmetycznych w
proszku w bryłę lub zbitą masę

Kosmetyki dobrze
Adsorbent, substancja
rozprowadzają się na
pochłaniająca składniki
powierzchni skóry i
rozpuszczone w fazie wodnej
pozostawiają ją przyjemną i
i/lub olejowej
jedwabistą w dotyku.

Guma ksantanowa

• należy do hydrokoloidów, czyli substancji, które w wodzie wykazują zdolność do formowania żeli lub lepkich
zawiesin
• właściwości emulgujące, zagęszczające, żelujące, stabilizujące
• jest wtórnym metabolitem powstającym w wyniku fermentacji tlenowej cukrów przeprowadzanej przez
bakterie
• Xanthomonas campestris heteropolisacharyd zbudowany z glukozy, mannozy i kwasu glukuronowego o
wysokiej masie cząsteczkowej (>2000 kDa)

1. Lepkie roztwory ksantanu z wodą już przy niskich stężeniach gumy są niezwykle stabilne, wykazują odporność
na zmiany temperatury, zmiany odczynu środowiska, działanie enzymów, różne stężenia soli, procesy
sterylizacji, pasteryzacji, chłodzenia, mrożenia

2. szampony, płyny do mycia, emulsje odbudowujące warstwę hydrolipidową, pasty do zębów, kremy do twarzy;
można ją nawet znaleźć w tuszach do rzęs

3. Stężenie gumy ksantanowej, jakie zazwyczaj wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym, wynosi od 0.1% do
10%. Zawartość tego składnika jest zależna od rodzaju produktu i jego przeznaczenia

Guma ksantanowa a guma guar i guma arabska

• Guma guar (E412) i guma arabska (E414) to również naturalne polisacharydy o podobnych do ksantanu właściwościach
i podobnym zastosowaniu
• Guma guar to mączka uzyskana z bielma nasion rośliny Cyamopsis tetragonolobus, a guma arabska to wydzielina
wyciekająca z uszkodzeń pnia lub gałęzi akacji senegalskiej Acacia senegal.
 Inne zagęstniki naturalne

• Galaktany: źródłem są krasnorosty

-agar-agar (Agar) (rozpuszcza się w gorącej wodzie)

-karagen (Carrageenan )

• Alginiany;

• Pektyny-polisacharydy będące składnikami ścian komórkowych,wrażliwe na działanie zasad, odporne na działanie

kwasów;

• Żelatyna-wielkocząsteczkowy hydrokoloid powstały przez hydrolizę kolagenu

Zagęstniki syntetyczne
Carbopol (karbopol, kwas akrylowy)

• Biały proszek, usieciowany kwas poliakrylowy

• Idealny zagęstnik do żeli o wysokiej lepkości i transparentności, do żeli hydro alkoholowych, kremów i balsamów
• polimer ma niski potencjał podrażnienia i uczulenia skóry przy stężeniach do 100%
• niski potencjał fototoksyczności i alergenności kontaktowej.

Acrylates/C10-30 Alkyl Acrylate Crosspolymer Kopolimer kwasu akrylowego i alkilometakrylanu

 Biały proszek, usieciowany kopolimer kwasu poliakrylowego

 Jeden z najszybciej namaczalnych zagęstników na rynku, nie pylący
 zagęstnik do transparentnych żeli, żeli hydro alkoholowych, kremów i balsamów
 w kosmetykach ochronnych i wodoodpornych, mi.in. do opalania i makijażu, oraz myjących włosy i skórę
 zapobiega odparowywaniu wody, tworzy okluzję, mocno wygładzając i przylegając do powierzchni
 nabłyszcza i nadaje aksamitną powłokę w stężeniach 0,5-4%.

Inne syntetyczne zagęstniki

 PVA (alkohol poliwinylowy) dobrze rozpuszcza się w wodzie, nie rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych;
 PVP ( poliwinylopirolidon)

Emolienty i humektanty
Równowaga PEH, czyli emolienty, humektanty i proteiny

EMOLIENTY otaczają/powlekają włos, utrzymując odpowiednią barierę. Ta warstwa okluzyjna chroni włosy przed
zniszczeniami, zamyka we włosach składniki wzmacniające i nawilżające, wygładza łuski i dodaje włosom blasku. Mogą to być
np. naturalne oleje roślinne (np. arganowy), naturalne masła roślinne, np. shea, lanolina, alkohole tłuszczowe (np. Cetearyl
Alcohol).

HUMEKTANTY nawilżają włosy, przy czym pozostawienie humektantów niedomkniętych emolientem spowoduje ucieczkę
wilgoci. To dzięki nim włosy stają się nawilżone i elastyczne, mniej podatne na łamanie i rozdwajanie. Są nimi m.in. sok z
aloesu, gliceryna, kwas hialuronowy.

PROTEINY stanowią podstawowy budulec włosów. Są niezbędnym elementem w procesie poprawy kondycji naszych włosów:
aminokwasy i proteiny hydrolizowane mają zdolność tymczasowego wypełniania ubytków, dzięki czemu włosy stają się
mocniejsze i bardziej odporne na zniszczenia. Ich rolę mogą pełnić np. kolagen, keratyna, pszenica hydrolizowana.
 Przykłady humektantów

Humektanty naturalne to przede wszystkim:

 kwas hialuronowy,
 mocznik, gliceryna,
 ekstrakt z aloesu,
 arginina,
 kwas mlekowy,
 kwas laktobionowy,
 niacynamid (witamina B3),
 panthenol (prowitamina B5)

Mocznik (Urea) to naturalnie występujący w warstwie rogowej naskórka składnik, który jest bardzo skuteczny w nawilżaniu i
złuszczaniu naskórka. Minimalizuje transepidermalną utratę wody (TEWL). Wygładza i zmiękcza skórę poprzez intensywne
nawilżenie. Słynie również ze swoich właściwości przeciwzapalnych i antyseptycznych. Bardzo często preparaty z mocznikiem
polecane są w pielęgnacji skóry bardzo suchej, łuszczącej się.

Gliceryna to jeden z najczęściej stosowanych w kosmetyce humektantów. Zaliczana jest również do najstarszych składników
nawilżających. Tania w uzyskaniu – czerpie się ją przede wszystkich z roślinnych i zwierzęcych tłuszczów. Glicerynę spotkamy
niemal w każdym kosmetyku – począwszy od kremów, poprzez balsamy, żele, pomadki. Warto wiedzieć, że pozytywnie
wpływa nie tylko na skórę, ale również na same właściwości preparatów kosmetycznych, ponieważ stosowana jako surowiec
zapobiega wysychaniu produktów i ułatwia ich rozprowadzanie.

Ekstrakt z aloesu – zatrzymuje wilgoć w skórze i we włosach. Ponadto jest źródłem wielu minerałów i witamin, dzięki którym
optymalnie odżywia skórę, wspomaga jej regenerację, zapewnia nawilżenie i wygładzenie. Ekstrakt z aloesu wycisza
podrażnienia i zaczerwienienia, łagodzi również stany zapalne.

Ekstrakt z korzenia lukrecji (Glycyrrhiza Glabra) – zdolność przenikania przez barierę warstwy rogowej naskórka, substancja o
działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Bardzo dobrze nawilża skórę, uspokaja również zmiany trądzikowe.

Arginina – to organiczny związek z grupy aminokwasów. Intensywnie nawilża i uelastycznia skórę. Wzmacnia warstwę
hydrolipidową skóry i pobudza produkcję kolagenu. Ponadto przyspiesza wzrost włosów.

Kwas mlekowy – jest substancją naturalnie występującą w naszym organizmie. Wchodzi w skład NMF – czyli naturalnego
czynnika nawilżającego skóry. Oprócz funkcji nawilżającej, pełni również wiele innych: zmniejsza zmarszczki, rozjaśnia
przebarwienia skórne, łagodzi stany zapalne, pozwala utrzymać prawidłowe pH.

Emolienty naturalne i silikony

Podział emolientów:

 emolienty naturalne: masła (np. masło z mango, masło kakaowe, masło shea), oleje roślinne (np. oliwa, olej z pestek
moreli, olej konopny, sojowy, słonecznikowy, olej z wiesiołka, olej jojoba, olej ze słodkich migdałów, z pestek
winogron), oleje odzwierzęce (lanolina), woski, alkohole tłuszczowe (np. alkohol cetylowy), stearynian glicerolu;

emolienty syntetyczne: oleje mineralne (wazelina, parafina), estry kwasów tłuszczowych (mirystynian izoprypolu,
mirystynian mirycylu, palmitynian izopropylu), oleje silikonowe.
 Rodzaje silikonów
 W kosmetykach zaś stosowane są silikony linearne (dimethicone) i cykliczne (lotne).
 Te ostatnie składają się ze związków o nazwie cyclotetrasiloxane (D4), cyclopentasiloxane (D5), cyclohexasiloxane (D6)
i cyclomethicone .
 dimethicone – stosowany w kremach i podkładach do twarzy gwarantuje efekt natychmiastowy w postaci spłycenia
zmarszczek i wygładzenia skóry
 W kosmetykach do włosów stosowane są głównie silikony cykliczne, mające za zadanie wygładzić włosy, zapewnić im
blask, ułatwić rozczesywanie, działać antystatycznie

Lista silikonów często spotykanych w składach kosmetyków:

 Behenoxy Dimethicone
 Cetearyl methicone
 Cetyl Dimethicone
 Cyclomethicone
 Cyclopentasiloxane
 Dimethicone
 Dimethicone copolyol
 Dimethiconol
 Laurylmethicone Copolyol
 PEG/PPG -14/4 Dimethicone
 Polysiloxane

CZY SILIKONY SĄ BEZPIECZNE?

Silikony w kosmetykach są bezpieczne dla zdrowia nawet w wysokich stężeniach (<90%). Nie wykazują właściwości drażniących
ani alergizujących. Bezpieczeństwo ich stosowania zostało potwierdzone przez Komitet ds. Bezpieczeństwa Konsumentów
(SCCS)

Silikony ze względu na strukturę chemiczną (opartą na krzemie) nie mają żadnego powinowactwa do naskórka – dlatego nie
wnikają w skórę. Nie oddziaływują także z innymi tkankami – nie mają tym samym działania toksycznego, są inertne
biologicznie.

Co więcej, jeden z silikonów (INCI: Dimethicone) jest dozwolony do stosowania w żywności, jako środek przeciwpieniący.
Używany jest on również doustnie jako popularny lek na problemy jelitowe i wzdęcia.

Silikony w pielęgnacji włosów

 Trudnozmywalne
 Silikony te bardzo często występują w tuszach do rzęs (Simethicone), oraz podkładach o przedłużonej trwałości
(Trimethylsiloxysilicate).
 Silikony z tej grupy mogą dobrze ochronić włosy przed czynnikami zewnętrznymi, ale należy pamiętać o ich regularnym
zmywaniu.

Zmywalne szamponami delikatnymi:

• Dimethiconol i Phenyl Trimethicone - najpopularniejsze.

• Dimethiconol często występuje w maskach, a Phenyl Trimethicone w serach do końcówek.

• Dimethiconol

• Beheonoxy dimethicone

• Phenyl trimethicone

• Lauryl Methicone Copolyol

Zmywalne wodą

Zazwyczaj zmywalne wodą są te, które zaczynają się od PEG/PG/PPG:

 PEG/PPG-20/15 Dimethicone
 PEG-12 Dimethicone
 PEG-7 Amodimethicone
 PG-Propyl Silanetriol
 Dimethicone Copolymer
 Lauryl Methicone Copolyol
 Hydroxypropyl Polysiloxane

Odparowujące:

Czas odparowania tych silikonów z włosów to od kilku minut do kilku godzin. Silikony te nie nadbudowują się na włosach.
Można „dokładać” je, w zależności od potrzeb.

• Decamethylcyclotetrasiloxane
• Hexamethylcyclotrisiloxane
• Hexamethyldisiloxane
• Octamethylcyclotetrasiloxane
• Cyclopentasiloxane

Jak bezpiecznie i efektywnie stosować silikony?

Aby w pełni korzystać z ochronnych właściwości silikonów i nie dopuścić do ich nadbudowywania, należy regularnie je zmywać
Przed zastosowaniem mocno odżywczej maski dobrze jest najpierw umyć włosy. Wtedy macie pewność, że składniki odżywcze
dotrą tam, gdzie chcecie. Silikony powinno się stosować po umyciu włosów, na suche lub wilgotne włosy. Przed nałożeniem
silikonów na włosy, można najpierw rozprowadzić na nich kroplę oleju. Lekkie silikony w maskach i odżywkach mogą
poprawiać nawilżenie włosów – zazwyczaj sprawdzają się one bardzo dobrze, wygładzają. Silikony pomagają też
przeprowadzać WCZESYWANIE odżywki we włosy – zwiększają poślizg dla szczotki, przeciwdziałając tarciu włosów. Silikony
doskonale chronią przed tarciem – na przykład w zimie o kurtkę, szalik. Przy stosowaniu serum z dużą zawartością silikonów
lotnych (wyparowujących), dobrze jest dołożyć porcję produktu po paru godzinach.

Produkty promieniochronne
Rodzaje promieniowania:

• promieniowanie podczerwone (IR) • promieniowanie widzialne (Vis) • promieniowanie ultrafioletowe (UV)

Biologiczny wpływ promieniowania na skórę:

• uwolnienie histaminy rozszerzającej naczynia krwionośne

• melanogeneza w komórkach naskórka-przemiana bezbarwnego aminokwasu tyrozyny w melaninę

• uzupełnienie witaminy D

• działanie mutagenne, bakteriostatyczne, bakteriobójcze

• działanie immunosupresyjne- zmniejszenie ilości komórek antygenowych

Zakres promieniowania UV:

• długofalowy UV A (aging-powodujący starzenie skóry)

• średniofalowy UV B (burning-powodujący poparzenia skóry)
• krótkofalowy UV C (bakteriobójcze)
• ozonosfera- ochrona przed promieniowaniem UVC zmniejszenie stężenia ozonu stratosferycznego o 10% powoduje
zmniejszenie wydajności pochłaniania promieniowania UV B o 55-65%.
UV A :

• najmniej energetyczne- stosowane w solariach,

• promienie wnikają głęboko w skórę i mogą powodować destrukcję kolagenu-wolne rodniki,
• wytworzenie plam pigmentacyjnych, dermatozy,
• starzenie się,
• zmiany nowotworowe

SUBSTANCJE CHRONIĄCE PRZED UV:

• ochrona skóry przed promieniami UV

• filtry fizyczne,
• filtry chemiczne
• związki wychwytujące wolne rodniki.
• każdy produkt kosmetyczny mający chronić skórę przed negatywnymi skutkami promieniowania uv, powinien mieć
podany na opakowaniu, bądź odnotowany w składzie wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej.
• dodatkowo, zgodnie z obecnymi zaleceniami UE, na opakowaniach kosmetyków ochronnych powinny być informacje
określające, do jakiej należy klasy ochronnej przed promieniowaniem UV

WSKAŹNIK OCHRONY PRZECIWSŁONECZNEJ:

oznaczany symbolami IP, LSF lub najczęściej SPF – Sun Protection Factor, dotyczy przede wszystkim działania fotoochronnego
w stosunku do promieni UVB symbole PPD (ang. Persistant Pigmentation Darkening) i IDP (ang. Immediate Pigmentation
Darkening), określają zdolność produktu kosmetycznego do ochrony przed promieniowaniem UVA (im wyższe liczba tym
lepsza ochrona przed promieniami UVA) wskaźnik SPF w Europie jest obliczany wg oficjalnej metodologii opartej na normie
amerykańskiej (FDA), wyznacza się go in vivo, na 10–20 ochotnikach

KLASA OCHRONNA SPF

•Niska 6, 10

•Średnia 15, 20, 25

•Wysoka 30, 50

•Bardzo wysoka 50+

WSKAŹNIK OCHRONY PRZECIWSŁONECZNEJ

• SPF = Oznacza stosunek ilości promieniowania ultrafioletowego powodującego oparzenie podczas stosowania filtra do ilości
promieniowania powodującego taki sam stopień oparzenia bez jego zastosowania.

• Np. jeżeli bez filtra u danej osoby rumień pojawi się po 20 minutach, to po zastosowaniu filtra z SPF = 15 czas ten wydłuży się
do 15 x 20 minut i rumień rozwinie się wskutek przebywania na słońcu przez 5 godzin.

• Produkt o SPF 2 blokuje 50% promieniowania , SPF 15 (93,3%), SPF 30 (96,7%) a SPF 50 (98%)

FILTRY FIZYCZNE

• tzw. lustrzane-przed UVB i działają na zasadzie odbijania promieniowania z całego zakresu długości fal

• przede wszystkim substancje pochodzenia mineralnego.

• nie mają zdolności wnikania w głąb naskórka, tworzą na powierzchni skóry warstwę, czyli barierę dla promieni UV

• Ich działanie ochronne nie jest związane z reakcjami chemicznymi.

• barwne pigmenty oraz pigmenty tzw. mikronizowane.

Barwne pigmenty to substancje o wielkości cząsteczek od 200 do 300 μm, do których należą tlenek tytanu, tlenek cynku, tlenki
żelaza oraz tzw. mika – blaszki mikowe są pokryte tlenkiem tytanu

• Układ mika-tlenek tytanu stosowany jest jako składnik nadający połysk

• Barwne pigmenty są niekiedy niewygodne w stosowaniu z powodu wielkości cząstek, ponadto pozostawiają biały nalot na
powierzchni skóry(z wyjątkiem tlenków żelaza)

Pigmenty mikronizowane :tlenek cynku lub tlenek tytanu20 do 80 nm

• Przepuszczają promieniowanie o długości fali powyżej 400 nm ale pochłaniają i odbijają promieniowanie UVA i UVB

• 1% pigmentów mikronizowanych odpowiada około 1 punktowi SPF

• do tworzenia bardzo delikatnych pudrów ochronnych,

• mogą się zbrylać się, prowadzi to do obniżenia wskaźnika ochrony

• dla niemowląt, małych dzieci oraz do skóry wrażliwej lub alergicznej

• są emulsjami typu W/O

FILTRY CHEMICZNE

• mają różną budowę chemiczną, ale zawierają w swej cząsteczce grupę karboksylową

• Pochłaniają część promieni krótkich, natomiast promieniowanie o długości fali dłuższej niż 380 nm, widzialnej lub IR jest
odbijane

• Filtry chemiczne dzieli się na:

– filtry o wąskim spektrum działania (ochrona przeciwsłoneczna UVB)

– filtry o szerokim spektrum działania (UVA i UVB)

– filtry o średnio szerokim spektrum działania (główna ochrona UVA)

• nie powinny przekraczać bariery skóry właściwej i przenikać do krążenia ogólnego

• są całkowicie nierozpuszczalne w wodzie, co pozwala im długo utrzymywać się na powierzchni skóry

• mają dużą masę cząsteczkową, która uniemożliwia przechodzenie przez warstwę rogową skóry

• obecnie stosuje się kilka filtrów jednocześnie- zmniejsza to stężenie każdego filtru oraz daje lepszą ochronę przeciwsłoneczną

• zgodne z zaleceniami Komisji Europejskiej, która wymaga, aby produkt taki zapewniał ochronę przeciw różnym typom
promieni UV

• Preparaty przeciwsłoneczne nie powinny zawierać środków przeciwzapalnych-maskują rzeczywiste efekty negatywnego
wpływu promieni słonecznych na skórę

• Środki przeciwzapalne powinny znajdować się tylko w produktach kosmetycznych stosowanych po opalaniu

FILTRY CHEMICZNE O WĄSKIM ZAKRESIE DZIAŁANIA

• 1) pochodne kwasu p-aminobenzoesowego – obecnie w Europie rzadko stosowane z uwagi na działanie alergizujące

• 2) estry kwasu cynamonowego –powszechnie stosowane, pochłaniają promieniowanie UV w wąskim zakresie, ryzyko
uczuleń, maksymalne dopuszczalne stężenie wynosi 10%,

• 3) kwas fenylobenzoimidazolosulfonowy– filtr rozpuszczalny w wodzie, jest stosowany w stężeniu do 8%,

• 4) oktokrylen – w Europie stosowany jest od niedawna, dopuszczalne stężenie maksymalne w produktach kosmetycznych
wynosi 10%.
FILTRY CHEMICZNE O SZEROKIM ZAKRESIE DZIAŁANIA

• 1) benzofenony - preparatach kosmetycznych, najbardziej alergizującym z tej grupy pochodnych jest oksybenzon

• 2) fenylobenzotriazole – filtry te stosuje się od niedawna w preparatach ochronnych. Absorbują one promieniowanie UVB
oraz widzialne i dają także bardzo dobrą ochronę przed promieniami UVA

• 3) pochodne dibenzoilometanu – pod względem trwałości fotochemicznej jest to pochodna mało stabilna, łatwo ulega
izomeryzacji

• 4) metylowa pochodna benzylidenokamfory –wykazuje dużą chemiczną trwałość oraz daje bardzo dobrą ochronę przed
promieniowaniem UVA,

• 5) fenylobenzimidazol

FILTRY NATURALNE

• Kit pszczeli

• związki zdolne do pochłaniania promieni UVA i UVB, a także związki antyseptyczne oraz przeciwzapalne

• wchodzi w skład sztyftów i pomadek ochronnych

• inne: pochodne antracenu, np. wyciąg z aloesu – aloina i naftachinon, np. wyciąg z orzecha, są także zaliczane do naturalnych
filtrów przeciwsłonecznych, jednak ich ochrona przed promieniami UV jest słaba, są przede wszystkim wykorzystywane do
produkcji preparatów kosmetycznych utrwalających opaleniznę.