-MAK –MEK

-MA -ME

YUNUS EMRE ENSTİSÜSÜ

►-mak, -mek ve -ma, -me ekleri fiilden isim yapar.
►Bu ekler, eklendiği fiili isim hâline getirir. Yani, fiilin
ismini, adını ifade eder.
►İsimlere gelen bütün ekleri alırlar. (gitmekten, yürümeye,
yapmayı, dinlenmende, söylememizi vb.)
Fiilden İsim Yapan Ekler
► Aşağıdaki cümlelerde «-mak, -mek» ekini alan fiiller artık fiil
görevinde değildir. Oku-, sigara iç- ve kek yap- eylemlerinin
(fiillerinin) adı durumundadır.
► Okumak, kelime hazinenizi geliştirir.
► Sigara içmek, sağlığa zararlıdır.
► Kek yapmak için yumurta lazım.

► Kitap okuyorum. (Bu cümlede oku- fiil görevindedir. Çünkü

zamanı(-yor) ve şahsı (ben) vardır.)
► Ben okumayı seviyorum. (Bu cümlede isim görevindedir.)
-mak -mek
►Fiillerden isim yapar.
Fiil (a,ı,o,u) → -mak
Fiil (e,i,ö,ü) → -mek
►Sabahları 1 saat yürümek hastalıklara iyi gelir.

►Yukarıdaki örnekte yürümek, yürü- fiilinin ismini ifade ediyor.

► Her gün iki litre su içmek sağlık için faydalıdır.
► Çay içmek, ister misin?

► Biraz sonra çay ikram edeceğim. Henüz bu

işi yapmadım. Fakat «çay içmek» şeklinde
bu işin ismini söyledim.
►Futbol oynamak çok eğlenceli.
(İSİM)

►FUTBOL OYNU-YOR-UM.
(FİİL)
►İsimlere gelen ekleri alırlar.
►-mak, -mek eki genel olarak -dan, -den, -tan, -ten eki ile birlikte
kullanılır ve çoğunlukla neden, sebep anlatır.
►Yürümekten yoruldum. (Neden yoruldum? Yürümekten=sebep)
►Çalışmaktan sıkıldık. (Neden sıkıldık? Çalışmaktan=sebep)
►Yemekten yoruldum. (Neden yoruldum? Yemekten=sebep)
►(f,s,t,ç,ş,h,p)
►YAŞA(fiil):
►Ben Ankara’da yaşıyorum. (fiil görevinde)
►Yaşamak, güzeldir. (isim görevinde)
►Ben Fransa’da yaşa-dı-m.(geçmiş zaman)(fiil)
► OKU:
► Bukitabı okudum. (fiil görevinde) (du,di,dı,dü,tı,ti,tu,tü
geçmiş zaman ekidir.)
► Okumak, bizi geliştirir. (isim görevinde)
► -mak, -mek kalıcı isimler yapar.
► -mak, -mek eki uzun süre aynı fiillerle kullanılarak kalıcı isimler
yapar. Böylece bir nesnenin, bir eşyanın, bir aletin, bir yiyecek ya
da içeceğin ismini belirtir.

► Marketten ekmek aldım.

► Ek-mek → ekmek (yiyecek adı)

►Çakmak var mı?

►Çak-mak → çakmak (alet adı)

►Bu ırmak çok güzel. (río
►)
►Bu yemek çok iyi pişmiş.

► Ye-mek → yemek (yenmek için pişirilip

hazırlanmış yiyeceğin genel adı)
► (Eat-meal → alimento (nombre general del
alimento preparado para ser consumido)
►-me, -ma
►Fiillerden isim yapar.
►İsimlere gelen tüm ekleri alır.
Fiil (a,ı,o,u) → -ma
Fiil (e,i,ö,ü) → -me
►DİNLE:
►Bu şarkıyı dinledin mi? (ZAMAN EKİ-KİP EKİ)+(ŞAHIS
EKİ:sen) + (fiil görevinde)
►Dinleme sınavı çok zordu. (isim görevinde) (Burada «dinle-»
artık fiil görevinde değildir. Yaptığımız işin ismi görevindedir.)
► (La prueba de escucha fue muy difícil. (como sustantivo) (Aquí «escuchar-»
ya no es un verbo. El nombre del trabajo que hacemos está en la función.)
►Bugün okuma, dinleme, yazma, konuşma sınavı oldum.
► Müzik dinlemeyi seviyorum.
► (i: belirtme hali)
►Müzik dinlemeye gidiyoruz.
►(e:yönelme hali)
►Müzik dinlemenin faydalarını biliyor musun?
►Müzik dinlemenize sevindim. (siz)
►müzik dinlememize sevindim. (biz)
►müzik dinlemelerine sevindim (onlar)
► -ma -me eki kalıcı isimler yapar.
► -ma, -me eki uzun süre aynı fiillerle kullanılarak kalıcı isimler yapar. Böylece
bir nesnenin, bir eşyanın, bir aletin, bir yiyecek ya da içeceğin ismini belirtir.
►(El sufijo -ma, -me se usa con los mismos verbos durante mucho tiempo para formar
sustantivos permanentes. Así, indica el nombre de un objeto, un artículo, una herramienta, un
alimento o una bebida.)

► Dondurma çok güzel.

► dondur-ma → dondurma
► Türk yemeklerinden sarma ve dolma çok
lezzetli.

► Sar-ma → sarma (yemek adı)

► Dol-ma → dolma (yemek adı)
►-mak- mek eki, genellikle herkesi ilgilendiren genel bilgileri ifade eder. (objetivo:nesnel)

►Yüzmek, sağlık için faydalıdır. (Herkes için faydalıdır.)

►Burada yüzmek tehlikelidir. (Herkes için tehlikelidir.)
►“El sufijo -mak-mek generalmente se refiere a información general que concierne a todos.
►La natación es beneficiosa para la salud. (Útil para todos.)
►Nadar aquí es peligroso. (Es peligroso para todos.)”

►-ma, -me eki, biraz daha özel durumları ifade eder. (subjetivo:öznel)

►Yüzmeyi seviyorum. (özel durum)

►Hafta sonu yüzmeye gidiyorum. (özel durum)
►Burada yüzmeni istemiyorum. (özel durum)
► Sev- fiili, genellikle ı,i,u,ü ile beraber kullanılır.
► Müzik dinlemeyi seviyorum.
► Akşamları güneşin batışını seyretmeyi çok seviyorum.

► Git- fiili a, e ile beraber kullanılır. Bu harfleri ister.

► Müzik dinleme-y-e gidiyoruz.

► Hoşlan- fiili her zaman -dan, -den, -tan, -ten eklerinden biriyle kullanılır.
► Kardeşim temizlik yapmaktan hiç hoşlanmıyor.

► Başla- fiili genellikle a, e ile beraber kullanılır.

► Ben yedi aylıkken yürümeye başlamışım.
► Karar ver- fiili genelde a, e ile beraber kullanılır.
► Aylin’le evlenmeye karar verdik.

► Tercih et- fiili ı,i,u,ü ile beraber kullanılır.

► Yazın sabah erken saatlerde yüzmeyi tercih ediyorum.

► Yarar sözcüğü genellikle -da, -de, -ta, -te ile beraber kullanılır.
► Yorgun görünüyorsun. Dinlenmende yarar var.