Sınıf Düzeni

Giriş

Sınıf kollektif bir varoluş alanıdır

Sınıf ortamı çok boyutlu ve dinamik bir

süreklilik içinde yaşanır

Değişik algı ve beklentilerin tanımlanması

ve bütünleştirilmesi şeklinde sürdürülen
sınıf yaşamı, sosyal yapının küçük bir
kesitidir
Giriş

Eğitim ortamının fiziksel özellikleri,

etkili sınıf yönetiminin sağlanmasında
önemli bir unsurdur

Sınıfta fiziksel değişkenlerin

düzenlenmesi öğretmenin
sorumluluğundadır
Giriş

Sınıf öğretmen ve öğrenci için önemli

bir öğrenme çevresidir
Öğretmen sınıfta düzenlenecek
etkinlik türüne, kullanılacak öğretim
yöntemine ve içeriğe göre sınıfta
farklı fiziksel düzenlemeler yapmak
zorundadır
Giriş

 Eğitim öğretim ortamlarının öğrencilerin her

yönden kendilerini rahat ve huzur içinde
hissedecekleri yerler olması gereklidir

 Fiziksel ve psikolojik yönlerden öğrencilerin

kendilerini rahat hissetmedikleri ortamlarda etkili
eğitim ve öğretim gerçekleştirilemez
Giriş

Etkili bir sınıf yönetimi için eldeki

olanaklar ölçüsünde fiziksel
değişkenlerin güdüleyici, öğretici ve
ilgi çekici bir biçimde düzenlenmesi
gerekmektedir
Giriş

Sınıfın fiziksel düzeninin nasıl olacağı

konusunda karar vermek için
– Sınıfta çok fazla hareketin olacağı alanları belirlemek
– Öğrencinin öğretmeni kolayca görebildiğinden emin
olmak
– Öğretim araç-gereçlerinin kullanımı ve öğrenci
gereçlerinin hemen ulaşılabilir olmasını sağlamak
– Öğrencilerin sınıfın bütün sunumlarını ve
etkinliklerini kolayca görebildiğinden emin olmak
gereklidir
Sınıf Düzeni

 Genelde eğitimin, özelde okulun amaçlarına

ulaşmak amacıyla öğrenme-öğretme etkinliklerini
gerçekleştirmek için düzenlenmiş, eğitim
sisteminin en hayati ögesidir
 Sınıf düzeni, eğitim sisteminin içinde bulunan:
eğitim programları, öğretmen, öğrenci, yönetici,
yardımcı personel, fiziksel olanaklar, araç-gereç,
kaynaklar, çevre ve aile gibi öğelerin, eğitimin
amaçlarına uygun olarak eşgüdümlü hale
getirilmesidir
Sınıf Düzeni

Sınıf yönetiminin boyutlarından birisi olan

sınıf içi fiziksel düzen: Öğrenme-öğretme
süreçleri için ayrılan ortamın sahip olması
gereken özellikleri ve sistemin diğer
öğelerle belirlenen hedeflere ulaşma
doğrultusunda uyumunu belirtmektedir
Sınıf Düzeni

Bireysel farklılıkları olan öğrencilerin,

etkili yönetilen bir sınıfta ortak amaçlar
doğrultusunda hareket etmeleri, birbirlerini
benimsemeleri, birbirlerinin ilgi ve
gereksinimlerini düşünmeleri, etkili
yapılandırılan bir sınıf düzeni ile
sağlanabilmektedir
Sınıf Ortamının Özellikleri

Sınıf ortamının özellikleri

– Çok boyutluluk
– Eş zamanlılık
– Çabukluk-anındalık
– Kestirilmezlik
– Açıklık
– Uzun Sürelilik
Sınıf Ortamının Özellikleri

 Çok boyutluluk: Benzer hazır bulunuşluk düzeyindeki

öğrencilerin oluşturduğu sınıf, genel ve ortak özellikleri
taşır. Bu özelliklerden birisi çok boyutluluktur.
 Farklı yaşama biçimlerine sahip öğrenciler, bu yaşama
biçimlerinin davranışlarını sınıfa taşırlar
 Sınıfta tek bir olay bile, öğrencilerin farklılıkları
nedeniyle değişik düşünüş, anlayış, uygulama ve sonuçlar
oluşturur
 Bir öğrencinin rahatça oturduğu sıra bir diğeri için dar
olabilir, bir öğrencinin önemsemediği bir durum, bir
başkası için kavga sebebi olabilir
Sınıf Ortamının Özellikleri

 Eş zamanlılık: Aynı zaman dilimi içinde sınıfta değişik

olayların oluşmasıdır
 Bir öğrenci yaptığı hazırlığı arkadaşlarıyla paylaşırken
diğeri çantasını karıştırabilir, diğer ikisi kendi aralarında
konuşur, bir diğeri kendi hazırlıklarını gözden
geçirebilir…
 Sınıfta çok gruplu veya bireysel çalışmalar yapıldığında
bu olaylar çoğalır
 Öğretmen bu durumları bilip, eğitsel amaçlar yönünde
gerekli önlemleri almalıdır
Sınıf Ortamının Özellikleri

Çabukluk-anındalık: Sınıf denen

grup kısa sürede çok sayıda davranış
üretir ve bunlara anında yanıtlar ister
Beklenirse durum soğur, araya yeni
olaylar girer
Önceliklerin eğitsel amaçlara
götürebilecek olan etkileri de kaybolur
Sınıf Ortamının Özellikleri

 Kestirilmezlik: Sınıftaki olayların bazılarının

beklenmedik durumlarda oluşması
 Her bir öğrencinin ayrı dünyalarının olması, sınıf
etkinliklerinin iyi planlanmasını ve
düzenlenmesini gerektirir
 Sınıf yönetimi etkinlikleri iyi planlanıp
düzenlenmemişse daha çok beklenmedik
davranış oluşabilmektedir
Sınıf Ortamının Özellikleri

 Açıklık: Sınıfın açıklık özelliği, sınıftaki

olayların herkesin gözü önünde, birden çok
öğrencinin bazen herkesin tanıklığında olmasıdır
 İlgisizlikler, başarı, başarısızlık, istenen veya
istenmeyen davranışlar sınıftakiler tarafından
görülür
 Bu ortam, öğretmenin öğrencilere doğal, içten
davranma alışkanlıkları kazandırabilmesi
açısından idealdir
Sınıf Ortamının Özellikleri

Uzun sürelilik: Sınıfın genel ve ortak

özelliklerinden birisidir
Kalıcı izli davranış değişiklikleri oluşturma
olarak tanımlanan öğretim, uzun sürede
oluşur
Benzer normlar, yönlendirici deneyimler
oluşturulup bunların pekiştirilmesi için
zamana gereksinim duyulur
Sınıf Ortamının Özellikleri

 Fiziksel ortam eğitim etkinlikleri için ayrılan

mekanın özelliklerini belirler
 Sıra, masa, dolap gibi araçlarla boş alanlar,
mekanın ısı, ışık ve renk düzeni gibi bir dizi
etken sınıf ortamının fiziksel değişkenlerini
oluşturur
 Eğitim türü ve düzeyi, dersin amacı gibi
değişkenlere göre yapılandırılmış sınıf ortamı,
öğrencilerin güdülenmesini kolaylaştırır
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
 Öğrenci Sayısı: Tüm eğitim kademelerine ve her
konuya uygun olabilecek optimal (en uygun) bir
sınıf büyüklüğü yoktur
 Öğrenci sayısı, öğretmen ve öğrencilerin sürekli
iletişim ve etkileşimini engellemeyecek bir
miktarda olmalıdır
 Sayı çoğaldığında, öğrenciler grupla ortak
iletişim yerine, yanındakilerle iletişimi,
seçebilmekte ve sınıf bütünlüğünden
uzaklaşabilmektedirler
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri

Öğrenci Sayısı: Kalabalık olmayan sınıflar,

öğretmene öğrenci başına ayıracağı zamanı
arttırma, plan yapma ve uygulama olanağı
ile, öğrencilerin tamamının yaparak,
yineleyerek ve pekiştirerek öğrenme
olanağı sağladığı için eğitsel kaliteyi
arttırır
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri

Bilgi toplumunun gerektirdiği insan tipinin

yetiştirilmesi sürecinde öngörülen
davranışların öğrencilere kazandırılması
için gerekli etkinlikleri öğretmenlerin
yapabilmesine olanak sağlayacak bir sınıf
büyüklüğü oldukça önemlidir
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
 Işık: Işık, görme yanında öğrencilerin
psikolojisini de etkilemektedir
 Işık görme ve okuma rahatlığı sağlayacak
düzeyde olmalıdır
 Aksi durumda gözü yorara, dikkati dağıtır,
öğrenci ve öğretmen davranışlarını etkileyebilir
 Sınıftaki ışıklar tek bir düğme ile değil ayrı ayrı
yanabilir olmalıdır
 Pencerelerin alanı, sınıfın doğal ışıkla aydınlanabilmesi
için yeterli olmalıdır
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
Isı: Sınıflarda her öğrencinin 36.5 derecelik
bir vücut ısısının olduğu unutulmamalıdır
Yaklaşık 18-20 derece arasındaki bir
sıcaklık sınıf için idealdir
Fiziksel etkinliklerin çoğaldığı durumlarda
ısıyı azaltan, azaldığı durumlarda çoğaltan
otomatik düzenlemeler yapılabilmelidir
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
Renk: İnsan psikolojisi üzerinde etkili bir
unsurdur
Renkler kendilerine özgü dilleri ve
dünyaları olan gizemli duyguların
temsilcileridir
Sınıfta renk uyumunun sağlanması, göz
estetiği ve zihinsel etkinlikler açısından
uyarıcı etkiler yaratabilmektedir
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri

Sınıf içi renkler için dokuzuncu sınıfa

kadar sıcak renklerden sarı, pembe, şeftali
rengi, daha sonraki yıllarda mavi ve mavi-
yeşil tonlar önerilmektedir
Sınıflarda duvar ve eşyaların renkleri,
onların farklılığını belirtecek şekilde
uyumlu tonlardan seçilmelidir
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
 Gürültü: Öğretmen- öğrenci etkileşimini olumsuz yönde
etkileyen bir değişkendir
 Gürültü rahatsız edici, işitmeyi engelleyen, dikkati
dağıtan, fiziksel ve ruhsal sağlığı etkileyen bir etkendir
 Gürültü genelde derse yönelik ilgisizlik ve dikkat kaybı
gibi nedenlerle ortaya çıkar
 Sınıf dışından gelen gürültünün en aza indirilmesi okul
inşası sırasında düşünülmelidir
 Gürültü nedeniyle söylediklerinin bazılarını yinelemek
durumunda kalan öğretmen zamanını iyi kullanmamış
olur
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
 Temizlik: Uygar bir sınıf ortamı sağlık
kurallarına uygun olmalıdır
 Temizlik alışkanlığı kazanmak, öğrencilerin
bireyselleşme sürecinin en önemli aşamasını
oluşturur
 Bedensel temizliğin önemini anlayan öğrenci
aynı duyarlılığı çevresi içinde gösterecektir
 Temiz bir çevrede yaşama bilinci kazanmış
öğrenciler, sınıflarının temiz tutulması yönünde
ortak çaba gösterirler
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
 Görünüm (Estetik): Sınıfta yer alan nesnelerin uyumlu
olması ve amaçlara uygun bir diziliş içinde sıralanması
gereklidir
 Özenle seçilerek oluşturulmuş bir sınıf düzeni öğrencileri
psikolojik yönden etkiler
 Estetik açıdan uygun olan bir sınıf, öğrencileri olumlu
yönde etkileyerek, kişilik gelişimine katkıda bulunur,
okula bağlılıkları artar, moral ve enerjileri üst düzeye
çıkarak dersin bir an önce bitmesini istemezler
 Sınıfa etkili bir görünüm kazandırmak uygun bir mekan
kullanma duyarlılığını, renk seçimini, amaç-araç
dengesini sağlamayı gerektirir
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri

Yerleşim düzeni: Eğitimin etkili ve akıcı

olduğu bir işleyişe kavuşturulmasını içeren
eylemleri içerir
Yerleşim düzeni konusunda öğrencilerin
görüşleri alınmalıdır
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
Yerleşim düzeni: Ders araçları ile,
öğrencilerin oturma düzeni olarak iki
gruba ayrılır
Öğretmen merkezli yerleşim düzeninde
öğrenciler klasik düzende birbirlerinin
ensesini görecek biçimde otururlar
Ders araç ve gereçlerinin dağılımı
öğretmene göre ayarlanmıştır
 Sınıfın Fiziksel Ortamının
Özellikleri
 Yerleşim düzeni: Öğrenci merkezli yerleşim
düzeni birey ya da grup esasına göre yapılır
 Bireysel oturma düzeninde öğrenciler
masalarında tek kişi olarak birbirlerinin yüzünü
görecek şekilde otururlar
 Grup oturma düzeninde aynı konuda işbirliği
içinde çalışması gereken öğrenciler bir araya
getirilir
Yazı

Tahtası
 Bilgisayar
Kitaplık

Öğrenci Masaları

Tahta
Öğretmen
Masası

Öğrenci Masaları

Öğrenci Dolapları
Pano