Hình chiếu trục đo

NỘI DUNG CHÍNH

Khái quát về hình chiếu trục đo

Các loại hình chiếu trục đo
thường dùng
Cách dựng hình chiếu trục đo
 I - Khái quát về
hình chiếu trục đo
 1- Sơ lược về cách xây dựng hình chiếu trục đo
s z’
z
Az A’z P

A’
A
O O’
Ay A’y
Ax A’x
y y’
x x’

rong không gian : Oxyz : gọi là hệ tọa độ tự nhiên.

A(Ax, Ay, Az) bất kỳ trong không gian
au khi chiếu lên mặt phẳng:
O’x’y’z’ : gọi là hệ trục trục đo.
A’(A’x, A’y, A’z): hình chiếu trục đo của điểm A
 s z’
z
Az A’z P

φ’
φ A
O
A’
O’
Ay A’y
Ax A’x
y y’
x x’

Trong không gian Sau khi chiếu

Để xác định hình chiếu trục đo của một vật thể φ là φ’ ta chiếu
các điểm A thuộc φ theo hướng chiếu s lên Π’.
Tập hợp tất cả các điểm A’ ta được φ’.
 2- Các hệ số biến dạng
Hệ số biến dạng theo trục x:
s
z z’
Az P
x' O' A' x A’z
p 
x OAx A’
Hệ số biến dạng theo trục y:
A
O O’
y' O' A' y Ay A’y
q  Ax A’x
y OAy y
Hệ số biến dạng theo trục z:
y’
x x’
z' O' A' z
r 
z OAz

Hệ số biến dạng dùng để so sánh tỉ lệ giữa kích thước

hình thật trong không gian và kích thước hình chiếu trục đo
tương ứng
 3- Phân loại hình chiếu trục đo
Có hai cách phân loại:
Phân loại theo góc giữa hướng chiếu s và mặt phẳng P:
+ Hình chiếu trục đo vuông góc
+ Hình chiếu trục đo xiên góc
s  '
s  '

Phân loại theo hệ số biến dạng p, q, r

+ Hình chiếu trục đo đều: p=q=r
+ Hình chiếu trục đo cân: p=q=2r hoặc q=r=2p hoặc p=r=2q
+ Hình chiếu trục đo lệch: p=q=r
 4- Tính chất chung
Hình chiếu trục đo có đầy đủ tính chất của phép chiếu song
song, bảo toàn từ vật thể thật các tính chất sau đây:

3 điểm thẳng hàng có hình chiếu trục đo là 3 điểm thẳng hàng

2 đường thẳng song song có hình chiếu trục đo là 2 đường

thẳng song song

Bảo toàn tỷ số chiếu dài 2 đoạn thẳng thẳng hàng, 2 đoạn

thẳng song song

Bảo toàn bậc của đường cong

Bảo toàn tiếp tuyến của đường cong.

II- Các loại hình chiếu
trục đo thường dùng
 1- Hình chiếu trục đo vuông góc đều
Là hình chiếu trục đo có: - Hướng chiếu s P
- Hệ số biến dạng tọa độ p=q=r
O
s
z’
x’
A =A’
P
x z’

120
120 o
O’ C =C’ O’

o
z
120o
y’ B =B’ x’ y’

Thiết lập hình chiếu trục đo vuông góc đều :

Trên hệ trục tự nhiên Oxyz lấy OA=OB=OC.
Lập mặt phẳng hình chiếu Π’(A, B, C), hướng chiếu s vuông góc Π’
.
Đặc điểm hệ trục trục đo vuông góc đều: z’
1
- 3 trục O’x’, O’y’, O’z’ lập với nhau một góc 120o
- Trên bản vẽ trục O’z’ luôn lấy là đường thẳng
đứng

120
120 o
O’

o
- Hệ số biến dạng bằng nhau trên 3 trục p=q=r
=0,82. 120o
1 1
( Trong thực tế lấy p=q=r=1)
x’ y’
Tam giác đơn vị chỉ:
- Hướng gạch mặt cắt vật liệu trên mặt phẳng cắt
song song với mặt phẳng tọa độ
- Hướng trục dài của elíp (elíp là hình chiếu trục đo
của đường tròn trong mặt phẳng đó)
2- Hình chiếu trục đo vuông góc cân

3- Hình chiếu trục đo đứng đều

III- Cách dựng
hình chiếu trục đo
 Các bước dựng hình chiếu trục đo

1. Gắn hệ trục tự nhiên vào vật thể trên các hình

chiếu vuông góc
2. Chọn loại hình chiếu trục đo

3. Dựng hình chiếu trục đo của vật thể.

Không vẽ nét khuất và không ghi

kích thước trên hình chiếu trục đo
 Ví dụ 1 : Vẽ hình chiếu trục đo của khối hình hộp chữ nhật
z1
Các bước:
1. Gắn hệ trục tự nhiên
vào vật thể
x1
O1y1
2. Chọn hệ trục trục đo z’
vuông góc đều. O2z2
x2
3. Dựng hình.

120 o

120
O’

o
y2
120o

x’ y’
Ví dụ 2 : Vật thể có mặt phẳng nghiêng

Mặt phẳng nghiêng

H
z

x
W
x
D
Ví dụ 3 : Vật thể có mặt phẳng nghiêng

x x
B x

C A
x

z
C
B A

Mặt phẳng nghiêng z

C B A
Ví dụ 4

C D
A F E

y C
E
B D F

A
 Hình chiếu trục đo của đường tròn
Hình chiếu trục đo của đường tròn là ellipse.
1,22d d

d
0,7d

Hình chiếu Hình chiếu

vuông góc trục đo

Các bước:
1. Xác định tâm của ellipse.
2. Vẽ hình chiếu trục đo của hình
vuông ngoại tiếp đường tròn là hình thoi.
3. Vẽ ellipse nội tiếp hình thoi và tiếp xúc
tại 4 trung điểm của 4 cạnh hình thoi.
 Vẽ ellipse bằng thước và compa.
Các bước:

1. Xác định tâm ellipse

2. Vẽ hình chiếu trục đo của

hình vuông ngoại tiếp đường tròn.

3. Xác định 4 tâm của 4 cung tròn

4. Vẽ các cung tròn có tâm vừa

xác định tiếp xúc với 4 cạnh của
hình thoi
 Cách xác định phương của 2 trục Elip

Đường tròn thuộc MP tọa độ nào thì TD elip vuông góc trục còn lại của HTD trục đo
TN ellip song song trục còn lại của HTD trục đo

ĐT thuộc xoy ---- TD elip vuông góc z’

TN elip song sog z’

ĐT thuộc xoz ---- TD elip vuông góc y’

TN elip song sog y’
 Vẽ ellipse bằng thước ellipse.
1. Vẽ hai đườngthẳng vuông góc đi qua tâm ellipse of
a circle to be drawn.
2. Đặt thước ellipse trùng với đường tâm

3. Vẽ ellipse
Isometric Ellipses
Using the Ellipse Template
Drawing Rounded Corners
Ví dụ 5
Ví dụ 6

2
1 3

2’
3’
1’
4’
X
X

3
2= 4
1 3 1
2= 4
 Vẽ đường cong bất kỳ

Các bước:
1. Xác định các điểm dọc
theo đường cong trên hình
chiếu vuông góc
2. Xác định tọa độ các điểm
đó trên hình chiếu trục đo

3. Vẽ đường cong đi qua các

điểm .
Ví dụ 7
Ví dụ 7
Ví dụ 8

E
D

B
A
Ví dụ 8

E
D

B
A
Ví dụ 8

E
D

B
A
Ví dụ 8

E
D

B
A
 Bài tập về nhà
Bài tập 3.01 VẼ HÌNH CHIẾU THỨ BA
(Xem yêu cầu trong sách bài tập trang 10)

10
25
10

Khung tên xem

sách bài tập
trang 2
10