Итно завршување на

породувањето – царски
рез
П р о ф . Д - р М а р ј а н Сто ј ов с к и
Ун и в е р з и т е т с к а к л и н и к а з а г и н е к о л о г и ј а и а к у ш е р с т в о ,
С ко п ј е
Акушерска операција со
помош на која се врши
хируршко отворање на Доколку ваквата постапка се
абдоменот и матката на користи за на породување на
мајката со цел екстракција на плод со мала гестациска старост
плодот, во период од во многу рана бременост тогаш
бременоста кога е можно се користи терминот
неговото преживување или при hysterotomia, а нејзиното
состојби кога настанува акутно популарно име е sectio parva или
загрозување на здравствената во превод „мал царски рез“.
состојба на мајката или на
плодот

Дефиниција
Покрај абдоминалниот хируршки пристап
треба да се знае дека е изводлив и вагинален
царски рез.
 • Легендите поврзани со раѓањето на Јулие
Цезар се неточни

• најверојатното етимолошко потекло е од

латинскиот глагол „caedare“ кој означува
„сече“, а терминологијата царски рез од
изреката „ab utero caeso“ – „од пресечена
матка“

• Сепак, во повеќето светски јазици, заради

Етимологија неточната транскрипција извадена од
контекст, терминот има некаква поврзаност
со Цезар (на пр. руски “Кесарево сечение”,
корејски и јапонски “императорски рез”)

Успешен царски рез изведен од страна домородни

лекари во Кахура, Уганда, опишано од R.W Felkin во
1879 г.
 1. Индикации кои се прават:
• во интерес на плодот,
• во интерес на мајката или
• Заради обостран интерес

2. Индикации кои се:

• Апсолутни индикации
• Релативни индикации
ИНДИКАЦИИ
 Индикации за царски рез во
интерес на фетусот:
Click icon to add picture

• Патолошки CTG запис (Fetal

dystress)
• Несразмерност меѓу предлежечкиот
дел на плодот (главата) и карлицата
Click icon to add picture

ИНДИКАЦИИ
на мајката
• Патолошка карлица
• Крупен плод
• Неправилна положба на плодот
• Попречна (трансверзална)
Click icon to add picture

• Педалична
• Карлична презентација (особено
кај стара прворотка и непотполна
карлична презентација)
Click icon to add picture

• Вродени аномалии кај плодот

(дефекти на абдоминалниот ѕид -
omphalocela, hydrocephalus,
гастрошиза, дефекти на невралната
туба)
• herpes simplex tip II - кај мајката
 Индикации за царски рез
во интерес на мајката:

• Зголемен интракранијален
притисок
ИНДИКАЦИИ • Срцево заболување (Marfan Sy,
заболување на коронарните
артерии)
• Респираторно заболување
(Guillain–Barré Sy)
• Механичка опструкција во
вагината (присуство на
кондиломи)
• Механички опструкции на
долниот утерин сегмент
(тумори, миоми)
 Индикации за царски
рез во интерес на
мајката и плодот:
ИНДИКАЦИИ
• Placenta previa totalis
• Абрупција на постелката
• Дистокија
• Кефало-пелвична диспропорција
• Повторувачки царски рез
• Елективно завршување со
царски рез
 АПСОЛУТНИ ИНДИКАЦИИ
ЗА ЦАРСКИ РЕЗ

• Хориоамнионитис
• Eclampsia и HELLP синдром
• Фетална асфиксија и фетална ацидоза
• Пролапс на папачникот
• Placenta previa
• Abruptio placentae
ИНДИКАЦИИ • Абнормална презентација и поставеност
на плодот
• Руптура на матката
• Деформитети на карлицата на мајката
• Апсолутна фетоплевична диспропорција
• Претходни две породувања со царски рез
• Mеханичка опструкција за вагинално
породување (голем истмикоцервикален
миом кој го попречува породувањето,
присутна малформација на фетуост -
тежок хидроцефалус)
 РЕЛАТИВНИ
ИНДИКАЦИИ ЗА
ЦАРСКИ РЕЗ

ИНДИКАЦИИ • Патолошки кардиотокографски запис

(може да означува акутна хипоксија
или фетална асфиксија)

• Нарушена прогресија во породувањето

(пролонгирано породување, застој во
породувањето)

• Претходен царски рез

ПРОФИЛАКТИЧКИ МЕРКИ АНТИБИОТСКА
ПРЕД ИЗВЕДУВАЊЕ НА ПРОФИЛАКСА
ЦАРСКИ РЕЗ • 30-60 минути пред да се започне процедурата, односно пред
инцизија на кожата. Најчесто се преферира користење на
цефалоспорини прва генерација, цефазолин или
ампицилин, во единечна доза која е ефективна исто како и
мултидозната терапија

• За пациентки кои имаат потврдена анафилактична алергична

реакција на пеницилини може да се користи метронидазол,
клиндамицин или гентамицин.

СПОРОВЕДУВАЊЕ НА
ТРОМБОПРОФИЛАКСА
• механичка профилакса со градуирани компресивни чорапи
или пневматска компресивна направа.

• За пациентките со анамнеза за венски тромбемболизам,

екстремен обезитет или имобилизација се препорачува
тромбопрофилакса со хепарин.
ПРЕВЕНЦИЈА ОД
ПОСТПАРТАЛНА
ХЕМОРАГИЈА
Превенција од постпартална
хеморагија

• Ординирање на 10 до 80 И.Е на Окситоцин во 1

литар на кристалоиди во инфизија во траење од 4
до 8 часа, со ова значително се превенира атонија
на матката и постпартално крварење по
породување со царски рез.
• Мисопростолот НЕ треба да се користи како
замена за окситоцин.
• Се покажало дека прединцизионата
администрација на транексамична киселина (10
mg / kg IV) ја намалува загубата на крв и
потребата за утеротоници, а пак
• Администрацијата на карбетоцин (100 μg) по
породувањето резултира со намалување на
потребата за утеротоника и масажа на матката.
 Ниска трансверзална инцизија на утерусот

• речиси во целост ја заменува вертикалната инцизија во

почетокот на 20-тиот век.
• Предности: помала крвозагуба, полесна изведба и репарација,
последователен обид за спонтано породување по претходен
царски рез, затоа што стапката на последователни руптури на
матката се пониски во споредба со инцизиите кои се
направени во горниот утерин сегмент.
• Оваа техника овозможува подобра визуелизација и
минимизирање на можноста за повреда на фетусот.

Tип на ИНДИКАЦИИ за Вертикална инцизија:

• Слабо развиен долен сегмент на матката (од 23-та до 25-та

инцизија гестациска недела),
• Ако фетусот е во трансверзална положба ориентиран дорзо-
инфериорно,
• Placenta previa anterior или Placenta accreta (честопати во
комбинација со хистеректомија )
• Mиоми кои го опструираат долниот утерин сегмент.
• Фетални абнормалности (масивен хидроцефалус, многу
голем сакрокоцигеален тератом, сијамски близнаци)
Пристап
(Техники на изведување
на царски рез)
Оперативна
техника
(препарација)
Оперативна
техника
(влез во утерус)
Оперативна
техника
(екстракција)
Оперативна
техника
(сутура на утерус)
Компликации од
породување со царски рез
ИНТРАОПЕРАТИВНО:
• Крварење со потреба од
трансфузија
• Хистеректомија
• Оштетување на мочен меур,
уретер, колон...
• Задржано плацентарно ткиво
• Повреда на фетусот
• Компликации од анестезија
Компликации од
породување со царски рез
ПОСТОПЕРАТИВНО:
• Дистензија на абдомен
• Паралитичен илеус
• Инфекција и/или
дехисценција на рана
• Инфекции на респираторен
или уринарен систем
• ДВТ и пулмонална емболија
• Везико-утерина фистула
Долготрајни ефекти
од царски рез

Во следните бремености постои повисок

ризик од:
• руптура на утерусот (1:200 при спонтано
породување),
• Placenta praevia,
• Placenta accretа,
• смрт во тек на породувањето: ризикот се
зголемува двојно со претходен царски
рез.
• Жените кои се подложени на
завршување на породувањето со царски
рез повеќе од 3 бремености се изложени
на поголем ризик од:
• густи адхезии (46%),
прекумерна загуба на крв
(8%), отежнато породување
на новороденчето (5%),
ризикот од било каква тешка
компликација е зголемен
(9%).
Благодарам за вниманието!