RT level 2 - Chương 3- QUÁ TRÌNH KIỂM TRA

KIỂM TRA VẬT LIỆU BẰNG
CHỤP ẢNH PHÓNG XẠ

(RADIOGRAPHIC TESTING LEVEL II)
CHƯƠNG 3: QUÁ TRÌNH KIỂM TRA RT

CHẤT LƯỢNG PHIM RT
 Độ đen - độ sẫm của phim
 Độ tương phản – chênh lệch độ đen
 Độ nét - độ nét của đường bao
 Độ nhạy - chất lượng của phim
Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 2

ĐỘ ĐEN
 Ánh sáng truyền qua bằng 1/10 ánh sáng tới, độ đen D = 1

ĐO ĐỘ ĐEN
 Độ đen được đo bằng máy đo độ đen
 Máy đo độ đen được hiệu chuẩn bằng dải phim chuẩn độ

đen (density strip)

ĐỘ TƯƠNG PHẢN

ĐỘ TƯƠNG PHẢN
Tương phản quá thấp Tương phản quá cao
Bước sóng quá ngắn Bước sóng quá dài
Phim bị mờ (fog) Hiện không đúng
Hiện quá lâu
Chụp quá liều
Chụp thiếu liều
Định không đủ

ĐỘ NÉT
ĐỘ NÉT LÀ ĐỘ TÁCH BIỆT VỀ ĐƯỜNG BAO GIỮA 2

VÙNG ĐỘ ĐEN KHÁC NHAU, PHỤ THUỘC VÀO:
 Độ không sắc nét nguyên thủy
 Độ không sắc nét hình học
 Tán xạ
 Độ hạt của phim

ĐỘ KHÔNG SẮC NÉT HÌNH HỌC
 FFD/SFD quá ngắn
 OFD quá lớn
 Kích thước nguồn quá lớn
 Rung động, chuyển dịch trong quá trình chụp
 Phim và màn tiếp xúc kém


TÍNH Ug:

ĐỘ KHÔNG SẮC NÉT NGUYÊN THỦY
 Phim hạt thô
 Màn muối
 Bước sóng quá ngắn
 Phim mờ (Fog)

 Do bức xạ ion hoá phim
 Năng lượng càng cao, độ không sắc nét càng lớn


 Phim hạt lớn làm tăng độ không sắc nét nguyên thủy
 Bước sóng ngắn làm tăng độ không sắc nét nguyên

thủy
 Phân bố tinh thể trên phim không chặt làm tăng độ

không sắc nét nguyên thủy

TÁN XẠ
 Bức xạ tương tác với vật liệu sẽ tạo ra trong vật liệu
những bức xạ thứ cấp có năng lượng nhỏ hơn.
 Bức xạ thứ cấp vẫn tác dụng lên phim và nguy hiểm đối
với con người.
 Thường gồm tán xạ trong, tán xạ bên và tán xạ đáy.

ĐỘ HẠT CỦA PHIM
• Hình ảnh trên phim thực tế là tập hợp các hạt bạc.
• Kích thước hạt bạc càng lớn (phim nhanh), đường bao của
ảnh trên phim càng không thẳng, tức độ nét kém.

ĐỘ HẠT CỦA PHIM

KIỂM TRA CHỤP ẢNH PHÓNG XẠ

KIỂM TRA CHỤP ẢNH PHÓNG XẠ

Image Quality Indicators
 IQI’s / Penetrameters được dùng để đo độ nhạy của phim

phóng xạ và chất lượng kỹ thuật chiếu chụp. IQI không được
dùng để đo kích thước khuyết tật.
 Tiêu chuẩn IQI: BS 3971, BS EN 462, DIN 62, ASTM E

797…
 Đường kính dây theo DIN : 0,1 – 0.125 – 0,160 – 0,20 –0,25
– 0,32 – 0,40 – 0,50 – 0.63 – 0.80 – 1,00 – 1,25 –1,60 – 2,00
- 2,50 - 3,20



ĐỘ NHẠY IQI

ĐỘ NHẠY IQI
 Phim mối hàn giáp mí dày 16mm sử dụng dây 6 - 12

DIN 62. Khi đọc phim thấy được dây thứ 5. Độ nhạy
phim là bao nhiệu ?

ĐỘ NHẠY IQI
 Trong thí dụ trên, phim muốn đạt độ nhạy 2% phải

thấy dây số mấy ?

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘ NHẠY





ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG PHIM
 Độ đen tại vị trí I.Q.I và sự thay đổi độ đen trên phim.
 I.Q.I nhỏ nhất có thể thấy rõ trên phim.
 Các khuyết tật trong quá trình tráng rửa phim.

NHIỆM VỤ NGƯỜI GIẢI ĐOÁN PHIM
• Che bớt ánh sáng không cần thiết từ đèn đọc phim
• Bảo đảm làm dịu ánh sáng nền
• Kiểm tra ký hiệu trên phim
• Đánh giá độ đen của phim
• Tính toán độ nhạy của phim
• Kiểm tra các khuyết tật phòng tối
• Đánh giá các khuyết tật trên phim
• Quyết định chấp nhận, loại bỏ hay sửa chữa

TÍNH LIỀU CHIẾU
 Bước sóng - Gamma cố định, X-ray thay đổi được

 Cường độ - Hoạt độ Gamma cố định, X-ray mA thay
đổi được.
 Độ đen phim cần đạt
 Tốc độ phim
 Khoảng cách từ nguồn đến phim
 Loại vật liệu
 Chiều dày vật liệu

TÍNH LIỀU CHIẾU MÁY TIA X
 Liều chiếu của máy tia X phụ thuộc bước sóng và cường
độ mA.
 Liều chiếu máy tia X xác định bằng cách:
 Sử dụng đồ thị liều chiếu
 Sử dụng sổ ghi chép các lần chiếu trước đó
 Bằng cách thử - sai
 Bằng tổng hợp 3 phương pháp trên

ĐỒ THỊ LIỀU CHIẾU

HỆ SỐ CHUYỂN ĐỔI ĐỘ ĐEN




BẢNG SO SÁNH MỘT SỐ PHIM

 Thay đổi từ phim CX sang MX
 Liều chiếu ban đầu: 4 phút
 Hệ số phim của CX: 2.5
 Hệ số phim của MX: 10


 Liều chiếu = cường độ x thời gian
Thí dụ : 3 mA trong 2 phút = 6 mA minutes
1 mA trong 6 phút = 6 mA minutes

TÍNH LIỀU CHIẾU GAMMA
 Liều chiếu gamma có thể xác định bằng thước tính hay
tính toán
 Tính liều chiếu gamma phải căn cứ vào:
• Loại nguồn
• Hoạt độ nguồn
• Độ đen phim cần đạt
• Tốc độ phim
• Khoảng cách từ nguồn đến phim
• Loại vật liệu
• Chiều dày vật liệu

• Liều chiếu gamma tính bằng curie.phút

• Tính toán khi cần thay đổi khoảng cách, đổi loại phim, điều
chỉnh độ đen… tương tự như tia X
• Hoạt độ nguồn giảm dần theo thời gian, phải xác định chính
xác bằng bảng tra của nhà sản xuất hay công thức tính hoạt
độ theo thời gian và chu kỳ bán rã.
• Chú ý năng lượng của gamma thường cao nên chụp phim
vật liệu mỏng khó đạt độ nhạy.

AN TOÀN PHÓNG XẠ
• Bức xạ có thể phá hủy tế bào hay làm thay đổi di truyền.
• Nhân viên làm việc với bức xạ phải tuân theo quy tắc an
toàn phóng xạ.

TÍNH CHẤT TIA X VÀ TIA GAMMA
 Không phát hiện đuợc bằng các giác quan

 Có hại: hủy hoại tế bào, thay đổi di truyền
 Xuyên thấu qua vật liệu
 Di chuyển với vận tốc ánh sáng
 Tuân theo luật tỷ lệ nghịch bình phương khoảng cách.
 Có thể bị tán xạ
 Tác dụng lên nhũ tương phim
 Có thể bị khúc xạ và nhiễu xạ

SUY GIẢM PHÓNG XẠ
• Single Wall Single Image (SWSI)

- film trong, nguồn ngoài
• Single Wall Single Image (SWSI) panoramic

- film ngoài, nguồn trong (chiếu từ trong ra).
• Double Wall Single Image (DWSI)

- film ngoài, nguồn ngoài (chiếu từ ngoài vào)
• Double Wall Double Image (DWDI)

- film ngoài, nguồn ngoài (chiếu ellip)

ẢNH ĐƠN QUA 1 THÀNH SWSI

ẢNH ĐƠN QUA 1 THÀNH - panoramic

ẢNH ĐƠN QUA 2 THÀNH DWSI

ẢNH ĐƠN QUA 2 THÀNH DWSI
Ký hiệu trên phim
Hệ thống ký hiệu thống nhất
Đặt IQI
Đánh dấu khu vực được giải A

B đoán trên phim

DWDI – Kỹ Thuật Ellip
 IQI có thể đặt ở phía nguồn hay phim

 Nguồn ngoài, phim ngoài (Chụp nhiều lần)
 Chụp tối thiểu 2 lần
 Kỹ thuật này thường dùng cho ống Æ 89 trở xuống= 3,3 HVL

DWDI – Kỹ Thuật Ellip
Ký hiệu trên phim
Hệ thống ký hiệu thống nhất
Đặt IQI
Đánh dấu khu vực được giải

1 2 đoán trên phim

DWDI – Kỹ Thuật Chiếu Vuông Góc
• IQI có thể đặt ở phía nguồn hay phim

• Nguồn ngoài, phim ngoài (Chụp nhiều lần)
• Chụp tối thiểu 3 lần
• Ảnh mối hàn gần nguồn chồng lên ảnh mối hàn gần phim
• Kỹ thuật này thường dùng cho ống nhỏ.
KỸ THUẬT SANDWICH

KỸ THUẬT SANDWICH

Parallax or tube shift Technique

KỸ THUẬT CHỤP ẢNH MỐI HÀN
MỐI HÀN GIÁP MÍ

MỐI HÀN CHỮ T

MỐI HÀN GÓC

RT level 2 - Chương 3- QUÁ TRÌNH KIỂM TRA

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

RT level 2 - Chương 3- QUÁ TRÌNH KIỂM TRA

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KIỂM TRA VẬT LIỆU BẰNG

CHỤP ẢNH PHÓNG XẠ

CHƯƠNG 3: QUÁ TRÌNH KIỂM TRA RT

 Độ đen - độ sẫm của phim

 Độ tương phản – chênh lệch độ đen

 Độ nét - độ nét của đường bao

 Độ nhạy - chất lượng của phim

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 2

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 3

 Độ đen được đo bằng máy đo độ đen

 Máy đo độ đen được hiệu chuẩn bằng dải phim chuẩn độ

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 4

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 5

Tương phản quá thấp Tương phản quá cao

Bước sóng quá ngắn Bước sóng quá dài

Phim bị mờ (fog) Hiện không đúng

Hiện quá lâu

Chụp quá liều

Chụp thiếu liều

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 6

ĐỘ NÉT LÀ ĐỘ TÁCH BIỆT VỀ ĐƯỜNG BAO GIỮA 2

 Độ không sắc nét nguyên thủy

 Độ không sắc nét hình học

 Độ hạt của phim

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 7

 FFD/SFD quá ngắn

 OFD quá lớn

 Kích thước nguồn quá lớn

 Rung động, chuyển dịch trong quá trình chụp

 Phim và màn tiếp xúc kém

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 8

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 9

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 10

 Phim hạt thô

 Bước sóng quá ngắn

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 11

 Do bức xạ ion hoá phim

 Năng lượng càng cao, độ không sắc nét càng lớn

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 12

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 13

 Bước sóng ngắn làm tăng độ không sắc nét nguyên

 Phân bố tinh thể trên phim không chặt làm tăng độ

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 14

 Thường gồm tán xạ trong, tán xạ bên và tán xạ đáy.

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 15

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 16

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 17

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 18

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 19

 IQI’s / Penetrameters được dùng để đo độ nhạy của phim

 Tiêu chuẩn IQI: BS 3971, BS EN 462, DIN 62, ASTM E

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 20

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 21

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 22

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 23

 Phim mối hàn giáp mí dày 16mm sử dụng dây 6 - 12

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 24

 Trong thí dụ trên, phim muốn đạt độ nhạy 2% phải

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 25

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 26

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 27

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 28

Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 29