Professional Documents
Culture Documents
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ VẬT LÝ
CẤU TRÚC NGUYÊN TỬ
Xảy ra sau khi phát alpha, Beta hay sau khi neutron
tương tác với hạt nhân
• Khả năng xuyên thấu của bức xạ do mức năng lượng của
bức xạ quyết định, năng lượng bức xạ đo bằng eV, keV
hay MeV.
• Nguồn gamma có một vài mức năng lượng tương ứng với
loại nguồn gamma (chất lượng gamma).
• Năng lượng máy tia X là một phổ liên tục, do điện thế tác
dụng lên ống tia quyết định (chất lượng tia X).
• Các thông số hoạt độ nguồn gamma hay cường độ dòng
điện qua bóng đèn tia X không làm thay đổi khả năng
xuyên thấu của bức xạ (chất lượng bức xạ) mà chỉ có tác
dụng thay đổi thời gian chiếu chụp…(số lượng bức xạ).
Nguyên tử tự thay đổi với một vài nguyên tố, có thể chỉ
sắp xếp lại proton và neutron hay có thể thay đổi số
proton hay neutron. Các thay đổi này toả ra năng lượng
gồm có anpha, beta và gamma.
Kiểu thay đổi sẽ quyết định dạng năng lượng phát ra: nếu
chỉ sắp xếp lại proton và thay đổi neutron chỉ phát ra
gamma, nếu thay đổi số proton hay neutron sẽ phát ra
thêm anpha hay beta.
• Cũng có thể xuyên qua vài cm chất khí hay một lớp mỏng
nhôm hoặc chất dẻo.
o Là sự thay đổi đồng thời từ vật liệu này sang vật liệu
khác và phát ra 1 hay nhiều hạt hay photon.
N = No.e-λt = No.e-0,693t/T
λ = (0,693/T)
Neutron có thể xuyên qua chì hay vật liệu phóng xạ,
nhưng lại dễ bị Hydro hấp thu.
• Vật liệu có số khối càng cao, khả năng hấp thụ tia X và
gamma càng tốt.
Khi tán xạ, photon năng lượng cao đổi hướng rất ít,
photon năng lượng thấp đổi hướng rất nhiều, có thể có
cả hướng ngược lại.
Các loại bức xạ khi xuyên qua vật liệu năng lượng sẽ
giảm dần. Chiều dày để bức xạ giảm ½ năng lượng của
một vật liệu cho 1 loại bức xạ là hằng số - gọi là chiều
dày giảm nửa HVL.
• Khi electron tương tác với hạt nhân của các nguyên tử
khác, động năng của electron sẽ chuyển thành tia X.
μ : Hệ số hấp thu
•Chu kỳ bán rã sinh học là thời gian cơ thể thải hết ½ lượng
chất phóng xạ trong cơ thể ra ngoài
• Phòng chụp lớn phải có cửa thoát hiểm và công tắc khẩn cấp
để tắt máy bên trong phòng chụp.
• Phải có tín hiệu âm thanh hay ánh sáng khi máy chụp sắp hoạt
động – nên có đèn báo riêng để báo thiết bị đang phát bức xạ.
• Phòng chụp phải được đo đạc sau khi hoàn thiện hay sửa
chữa với thiết bị hoạt động ở chế độ tối đa.
• Với thiết bị năng lượng cao (mega-vôn), sau khi chụp, trong vật
liệu có thể tạo ra phóng xạ một thời gian ngắn.
• Do đó khi chiếu lâu phải kiểm tra lại trước khi vận chuyển mẫu.
• Máy tia X năng lượng cao chùm tia có thuỳ bên, cần phải lưu ý
che chắn vì lúc này năng lượng theo hướng thuỳ bên vẫn cao.
• Cần lưu ý che chắn cho cả phía trên trần của phòng chụp như
các hướng khác.
• Liều hấp thu cho phép thay đổi theo từng cơ quan trong cơ
thể con người và thay đổi theo tuổi tác
• Tổng số liều được phép nhận được tính theo số tuổi n của
mỗi cá nhân 2 x ( n - 18 ) rem.
Đặt vật che chắn lên ống dây dẫn nguồn để giảm liều
trước khi tháo hay cắt cẩn thận vỏ ống dây dẫn nguồn ra
khỏi container, sau đó kéo ống dây dẫn nguồn ra.
Dùng handling tong gắp ở đầu ống dây dẫn nguồn để
nguồn rơi ra trên mặt sàn cứng; sau đó dùng handling
tong gắp nguồn bỏ lại vào container.
Chú ý trong mọi hoàn cảnh không được để nguồn chạm
vào bất cứ phần nào của cơ thể.
Your Partner in Professional NDT & Inspection Services 50
SỰ CỐ MÁY GAMMA
Trách nhiệm nhân viên làm việc với phóng xạ :
Đo suất liều, tìm cách làm giảm liều nhiều nhất có thể
được
Lập rào chắn mới ở suất liều 2,5 mSv/h, chỉ cho những
người có trách nhiệm vào, giám sát vùng kiểm soát chờ
các dụng cụ cứu hộ.
• Khảo sát đầy đủ tình huống và thông báo bằng văn bản
đến tất cả các cá nhân về độ nhiễm xạ của họ