Bệnh cơ quan tuyến

tiêu hóa
Lê Tuyết Ngân
Lê Khánh Băng
Nguyễn Tường Vi
NỘI DUNG CÂU HỎI

Phân tích các triệu

Phân tích triệu chứng Phân tích các triệu
chứng lâm sàng và cận
lâm sàng và các chỉ số chứng lâm sàng và cận
lâm sàng xét nghiệm
cận lâm sàng xét nghiệm lâm sàng xét nghiệm áp
viêm túi mật
viêm gan cấp - mạn xe gan- xơ gan
PHÂN TÍCH TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VÀ CÁC CHỈ SỐ CẬN
LÂM SÀNG XÉT NGHIỆM VIÊM GAN CẤP MẠN - TÍNH

3
CÁC TRIỆU
CHỨNG VIÊM
GAN CẤP
TÍNH
Các triệu chứng (nếu có) thường bắt
đầu xuất hiện từ 2 tuần – 6 tháng sau
khi tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh.
Biểu hiện lâm sàng viêm gan cấp thay
đổi từ không triệu chứng, triệu chứng
nhẹ, đến nặng gây các biến chứng
nguy hiểm, thậm chí tử vong, bao gồm:
 Chán ăn, mất ngủ:

Nhu cầu ăn uống của con người sẽ

giảm khi gan bị tổn thương, viêm
nhiễm. Đặc biệt khi ăn những thực
phẩm nhiều dầu mỡ hoặc protein,
người bệnh sẽ có cảm giác mệt mỏi,
khó chịu và uể oải. Đồng thời, việc
mất ngủ khiến họ trông thiếu sức
sống, sụt cân, sức đề kháng kém.
 Khi bị viêm gan cấp,
cơ năng gan bị bệnh,
VÀNG MẮT sắc tố dịch mật không
thể xử lý triệt để sẽ bị
ứ đọng lại trong máu
gây nên vàng mắt.
Cơ thể mẩn ngứa,nổi mề đay
Nhiệm vụ quan trọng của gan là
chuyển hóa chất và giải độc, không
để cho cơ thể hấp thụ các chất có
hại. Khi bị viêm gan cấp, các tế bào
gan tổn thương, chức năng này hoạt
động kém, tạo tiền đề khiến da mẩn
ngứa, mề đay xuất hiện.
 Các triệu chứng khác :
 KHÓ TIÊU  SUY GIẢM THỊ LỰC

 ĐAU ĐẦU  PHÂN BẠC MÀU

8
 Giai đoạn đầu
Viêm gan mạn tính thường có triệu chứng rầm rộ như viêm
gan cấp (khoảng 1/3 trường hợp), các trường hợp còn lại
thường âm thầm nên khiến phần lớn bệnh nhân không nhận
biết được, thường chỉ biểu hiện triệu chứng cơ năng chung là
mệt mỏi, cảm giác nặng tức vùng hạ sườn phải, nhiều lúc có
đau cơ, đau khớp hoặc nhiều lúc chỉ có cảm giác nhức mỏi
chung chung.

TRIỆU CHỨNG VIÊM

GAN MẠN TÍNH
GIAI ĐOẠN TIẾN TRIỂN
Viêm gan mạn có triệu chứng
phong phú và rầm rộ hơn như
sốt, vàng da, vàng mắt, nước
tiểu vàng hoặc sẫm màu, đau cơ,
đau khớp, nhất là đau tức vùng
gan và ngứa.
Khi khám sẽ thấy gan to vừa,
căng chắc, ấn thấy đau tức, vàng
da, vàng mắt, có thể có lách to,
cổ trướng,…

10
GIAI ĐOẠN SAU
Sau khi có biến chứng xơ gan, các biểu
hiện viêm thường giảm dần, thay vào
đó là các triệu chứng của xơ gan với cổ
trướng và suy gan là nổi bật. Hoặc
người bệnh có triệu chứng của ung thư
gan như gan rất lớn, cứng, có nhiều
khối u lổn nhổn,…
CẬN LÂM SÀNG XÉT NGHIỆM
Xét nghiệm huyết thanh:
Trong giai đoạn viêm gan cấp, các dấu ấn huyết thanh xuất
hiện tương ứng với loại kháng nguyên.

 Nhiễm HBV cấp: xuất hiện anti HBc IgM (+).

 Nhiễm HAV: anti HAV IgM (+).

 Nhiễm HCV: anti HCV (+).

 Nhiễm HDV: anti HDV (+).

 Nhiễm HEV: anti HEV IgM (+).

CÁC XÉT NGHIỆM CHỨC
NĂNG GAN MẬT
Xét nghiệm nồng độ alanine transaminase - ALT  là
một loại enzyme tham gia vào quá trình bẻ gãy các chuỗi protein,
và alanine transaminase được tìm thấy chủ yếu ở gan. Nồng độ
cao alanine transaminase trong máu gợi ý rằng có sự tổn thương
gan xảy ra.
Xét nghiệm nồng độ aspartate
transaminase - AST  là một loại
enzyme khác được tìm thấy ở gan, và
nếu nồng độ aspartate transaminase
trong máu cao cũng là dấu hiệu của
bệnh lí hoặc gợi ý thương tổn tại gan.
 Là một loại enzyme hiện diện tại gan,
ống mật và xương, do đó nồng độ
alkaline phosphatase sẽ tăng khi tổn
thương gan hoặc có bệnh lý về gan, khi
tắc mật hoặc khi có bệnh lý về xương.

XÉT NGHIỆM NỒNG ĐỘ ALKALINE

PHOSPHATASE - ALP 
15
Xét nghiệm nồng độ albumin
 và protein toàn phần: Gan sản
xuất ra hai loại protein chính
là albumin và globulin
(albumin chỉ được sản xuất từ
gan, globulin còn được sản
xuất từ cơ quan khác ngoài
gan). Nồng độ của những
protein vừa nêu trong máu
thấp đồng nghĩa gan đã gặp
vấn đề.
 Xét nghiệm nồng độ bilirubin:
Bilirubin là thành phần được giải
phóng ra khi các tế bào hồng cầu bị
phá hủy, và bình thường quá trình xử
lý bilirubin sẽ được gan thực hiện.
Nếu gan bị tổn thương, quá trình xử
lý bilirubin không đảm bảo và gây ra
hiện tượng hoàng đản (vàng da).
XÉT NGHIỆM NỒNG ĐỘ
LACTATE DEHYDROGENASE

 LD: Nồng độ lactate dehydrogenase (là một

loại enzyme) tăng cao khi có tổn thương gan
xảy ra, nhưng các tình trạng bệnh lí khác
cũng có thể gây tăng nồng độ enzyme này.
 Xét nghiệm HBeAg
HBeAg là một phần của kháng nguyên bề mặt
capsid trên víu chủng viêm gan B. Xét nghiệm này
có giá trị lớn trong việc đánh giá sự sao chép và
nhân bản của virus.
 Khi HBeAg dương tính chứng tỏ virus đang
được nhân lên kèm theo đó có khả năng lây lan
mạnh. Xét nghiệm HBeAg dương tính là 1 trong
những tiêu chí quan trọng quyết định điều trị
 Khi HBeAg âm tính sẽ có hai khả năng: virus
HBV không có hoạt động hoặc là virus HBV
đột biến. Để khẳng định xem virus có vùng gen
đột biến phải tiến hành xét nghiệm HBV-DNA,
HBV-genotyping
XÉT NGHIỆM HBV-DNA
Xét nghiệm định lượng HBV-DNA có ý
nghĩa rất lớn trong việc đánh giá tình
trạng nghiêm trọng của bệnh cũng như
đưa ra phương án điều trị. Giống như chỉ
số HbsAg, định lượng HBV-DNA dùng
để phản ánh hàm lượng virus viêm gan B
trong máu, tình trạng sao chép của chúng
cũng như tính truyền nhiễm mạnh hay
yếu.
PHÂN TÍCH CÁC
TRIỆU CHỨNG LÂM
SÀNG VÀ CẬN LÂM
SÀNG XÉT NGHIỆM
ÁP XE GAN- XƠ
GAN

21
 Triệu chứng lâm sàng của áp xe gan :
BUỒN NÔN CHÁN ĂN, VÃ MỒ HÔI
VÀ NÔN SỤT CÂN NHIỀU
VÀNG DA

Sốt cao kèm rét

run: sốt 39°C -
40°C trong giai
đoạn cấp tính của
bệnh, sau đó sẽ
giảm xuống và kéo
dài.
 Đau tức hạ sườn phải: đây là biểu hiện do
gan bị sưng to, nếu ổ áp xe to cấp tính thì đau
lan xuống vùng thượng vị hoặc toàn bộ vùng
bụng.
 Cảm giác căng tức, nặng vùng hạ sườn phải:
do gan sưng to, đẩy cơ hoành lên cao nên
bệnh nhân có cảm giác này và có khi sẽ gây
ho và ho.
TRIỆU CHỨNG LÂM
SÀNG CỦA XƠ GAN
Giai đoạn đầu
 Cơ thể mệt mỏi, thiếu năng
lượng
 Chán ăn, ăn không ngon
 Buồn nôn
 Sốt nhẹ
 Giảm cân không chủ ý

25
 Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng xơ gan
nghiêm trọng hơn sẽ xuất hiện, bao gồm:

- Vàng da, vàng mắt

- Ngứa da, sạm da
- Dễ bị bầm tím và chảy máu
- Lòng bàn tay đỏ rực lên (bàn tay son)
Xuất hiện nhiều nốt giãn mạch màu đỏ trên da
- Sưng (phù) ở cẳng chân, bàn chân và mắt cá
chân
- Cổ trướng còn gọi là báng
- Nước tiểu sẫm màu
- Phân có thể màu nhạt
- Lú lẫn, giảm trí nhớ, thay đổi tính cách
- Đi ngoài ra máu, hoặc ói ra máu
- Giảm ham muốn tình dục, biểu hiện qua mãn
kinh sớm (ở phụ nữ) hoặc tuyến vú phát triển (ở
nam giới), tinh hoàn teo lại. 26
Cận lâm sàng xét nghiệm
Xét nghiệm máu: Để xác
định tốc độ máu lắng,
của xơ gan men gan và phosphatase
kiềm. Ở bệnh nhân bị áp
xe gan thường có đặc
điểm, đó là tốc độ máu
lắng tăng cao, men gan
tăng, phosphatase kiềm
lớn
 Xét nghiệm nước tiểu Xét nghiệm sinh hóa máu
Tổng phân tích nước tiểu, điện giải Tăng ALP (phosphatase kiềm),
niệu nếu đã có cổ trướng ALT, AST, GGT, tăng bilirubin hay
gặp trong nhiễm vi khuẩn.
Xét nghiệm huyết thanh:
Phản ứng ELISA giúp
chẩn đoán áp xe gan do
amip. Trường hợp huyết
thanh âm tính, sau 1 tuần
nên thực hiện lại.
 Chụp X Quang: Nhằm kiểm tra hoạt động của cơ hoành. Nếu bệnh nhân bị
áp xe gan sẽ phát hiện cơ hoành bị đẩy lên cao, khả năng di chuyển của cơ hoành
bị hạn chế, phát hiện dịch màng phổi tràn.

30
Presentation title
 Siêu âm ổ bụng: Siêu âm
có độ nhạy tương đối cao
khoảng 80 đến 95%, khi
siêu âm thấy hình ảnh ổ
áp-xe với dấu hiệu khối
choán chỗ có hình cầu hay
hình bầu dục và giảm âm.
Thông qua siêu âm có thể
cho phép chọc hút ổ áp xe
gan qua da nhằm để chẩn
đoán và dẫn lưu dưới
hướng dẫn của siêu âm

31
Presentation title
 CT scan ổ bụng: Cũng là biện
pháp có độ nhạy rất cao từ 95 đến
100% giúp phát hiện áp-xe trường
hợp ổ áp xe nhỏ siêu âm không rõ
hay nghi ngờ, cho phép chọc hút,
dẫn lưu. Không chỉ vậy giúp phát
hiện áp-xe khác trong bụng hoặc
các bệnh khác như bệnh túi thừa,
viêm ruột thừa. Khi siêu âm sẽ
thấy khối có đậm độ giảm hơn so
với nhu mô gan xung quanh, có
giới hạn không rõ ràng, nếu bơm
thuốc cản quang sẽ thấy có giới
hạn rõ hơn

32
Presentation title
Phân tích các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng
xét nghiệm viêm túi mật

Triệu chứng lâm sàng viêm túi mật :

 Cảm thấy đau nhói, đột ngột ở phía trên bên phải bụng
(vùng hạ sườn phải).
 Cảm thấy đau ở lưng hoặc bên dưới xương bả vai phải, cảm
giác này càng trở nên tồi tệ hơn khi hít thở sâu.
 Buồn nôn, nôn.
 Sốt.
 Đầy hơi.
 Vàng da hoặc vàng mắt.
 Phân lỏng và có màu nhạt.
Cận lâm sàng xét nghiệm viêm túi mật :

Xét nghiệm công thức máu toàn bộ (CBC):

 Xét nghiệm này giúp đo số lượng bạch cầu, nếu bị nhiễm trùng,
số lượng này sẽ tăng cao.

Presentation title
XÉT NGHIỆM CHỨC
NĂNG GAN
Xétnghiệm này sẽ giúp xác định được khả
năng hoạt động của gan.
ERCP (CHỤP MẬT TỤY NGƯỢC
DÒNG QUA NỘI SOI):
 Phương pháp này được sử dụng để phát hiện và điều
trị các vấn đề về gan, túi mật, ống mật và tuyến tụy.