Digmaan Sa simula pa lang ng kasaysayan ng ating mundo, mayroon nang di pagkakasundo sa pagitan ng dalawang grupo ng tao. Anumang pag-aaway na naglalayong sirain, talunin at pagharian ang bawat isa ay maituturing na digmaan. Ang digmaan, civil war, cold war o world war ay nagsisimula lamang sa di-pagkakaunawaan sa isang maliit o hindi kaya ay malaking bagay. Nagmimistulang bingi ang magkabilang panig sa pananaw at pangangailangan ng bawat isa kaya’t ito ay nagbubunga sa mas matinding pag-aaway. Ang digmaan ay nagaganap kapag ang isang grupo o bansa ay handang makidigma, makuha lamang ang ninanais. Ang digmaan ay maihahalintulad sa pakikipag-away ng magkaibigan; mas malawak lamang ang bunga at mas malupit ang kinahihinatnan. Ang away ay nagsisimula dahil may nag-umpisa at sinusundan pa ito ng kampihan. Mayroon ding tumatangging makisangkot at nanatiling neutral.
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
Mayroon din kung saan higit na makikinabang ay doon papanig; at kapag nagbago ang kapalaran ng pinapanigan at nahalatang natatalo, lilipat na lamang sa panig ng nananalo. Sa kasalukuyan, maraming bansa ang handang makidigma. Bagaman walang malawakang deklarasyon ng digmaan, nakakakita tayo ng maliliit na hidwaan na nangyayari sa loob at labas ng ating bansa. Sa gitna ng diplomatikong pag-uusap upang mapanatili ang kapayapaan sa buong mundo, may ilang malalakas at malalaking bansa ang naghahanda kung sakaling sumabog ang isang malawakang digmaan. Patuloy na pinapalawak ng maraming bansa ang military at warfare nito. Halos kalahati ng mundo ay naglalaan ng badyet sa militarisasyon kaysa sa pangunahing pangangailangan ng tao.
Bilang ng mga salita: 238
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
Mga Tanong: 1. Ano ang layunin ng isang digmaan? Layunin ng isang digmaan na ________________________________. a. pagharian o talunin ang kabilang panig b. maabot ang kapayapaan pagkatapos nito c. manakot para mapakinggan ng kabilang panig d. makisangkot sa mahahalagang kaganapan sa mundo
2. Paano naghahanda ang mga bansa para sa digmaan?
a. Humahanap sila ng maraming kakampi. b. Pinapalakas nila ang bansang kaanib nila. c. Naglalaan sila ng malaking badyet dito upang makapaghanda. d. Pinapahalagahan nila ang pangunahing pangangailangan ng bayan.
3. Ano ang kahulugan ng pangungusap na may salungguhit?
Nagmimistulang bingi ang magkabilang panig sa pananaw ng bawat isa kayat ito ay nagbubunga sa mas matinding pag-aaway. a. Pinapakinggan lamang ang pananaw ng mga bingi. b. Hindi mahalaga ang pananaw ng mga kakampi nila. c. Hindi nais ng bawat panig na makinig sa pananaw ng iba. d. Marami silang kasamang hindi sumasang-ayon sa pananaw ng iba.
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Ano ang kahulugan ng salitang hidwaan sa pangungusap na: Nakakakita tayo ng maliliit na hidwaan na nangyayari sa loob at labas ng ating bansa. a. pagkatalo b. pag-aaway c. maliit na digmaan d. di-pagkakaunawan
5. Ano ang pinakamagandang paraan upang maiwasan ang digmaan?
a. Humanap ng malalakas na kakampi. b. Sumang-ayon sa nais ng kabilang panig. c. Sikaping pakinggan ang pananaw ng ibang panig. d. Makisangkot sa nangunguna at malalakas na bansa.
6. Ano ang pangunahing ideya na tinalakay sa seleksyon?
Tinalakay sa seleksyon ang _______________________________. a. sanhi ng digmaan b. mga uri ng digmaan c. solusyon sa digmaan d. pag-iwas sa digmaan
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
Mga Tanong:
7. Ano ang ginamit ng may-akda ng seleksyon upang ipaabot ang
mensahe nito? a. Tinalakay nito ang mga salot na bunga ng digmaan. b. Maingat na pananalita at paglalarawan ang ginamit. c. Nagbigay ito ng mahusay na paglalahad ng mga pangyayari. d. Nagmungkahi ito ng makatotohanang solusyon para sa problema.
8. Alin sa sumusunod ang isa pang magandang pamagat para sa
seleksyon? a. Mga Bunga ng Digmaan b. Maiiwasan ang Digmaan c. Paghahanda sa Digmaan d. Digmaan: Ano Nga Ba Ito?
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
GABAY SA PAGWAWASTO
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
Digmaan 1.a 2.c 3.c 4.d 5.c 6.a 7.b 8.d
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
SET B
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
Terorismo
Nang atakihin at pasabugin ang naval base ng Pearl Harbor
noong 1941, alam ng Amerika kung sino ang nagsagawa nito at kung bakit ito isinagawa. Hangad ng Hapon na papasukin ang Amerika sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Tulad ng nangyari sa Pearl Harbor, ang ginawang pagpapasabog sa World Trade Center at Pentagon noong ika-11 ng Setyembre, 2001 ay nagdulot ng malawakang bunga sa buhay at ekonomiya hindi lamang sa Amerika kundi pati na rin sa buong daigdig. Ang pagkakaiba nito sa Pearl Harbor ay hindi matukoy kung sino ang may kagagawan ng karahasang ito. Ang kalaban ng Estados Unidos ay ang mga terorista, grupo na naglalayong maghasik ng takot sa mga mamamayan. Ang terorismo ay isang kakaibang uri ng karahasan na ginagamit sa panahon ng kapayapaan, salungatan at digmaan.
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
Maituturing na terorismo ang walang katarungan at pakundangan na paggamit ng puwersa at karahasan laban sa buhay at pag-aari ng mga inosenteng tao. Naglalayon itong maghasik ng takot at kawalan ng pagtititwala. Malaki ang pagkakaiba ng terorismo sa digmaan. Ang digmaan ay idinedeklara ng pamahalaan. Ito ay paglalaban ng militar. Mayroon itong simula at mayroon din itong katapusan. Sa kabilang banda, ang terorismo ay random acts of violence laban sa mga sibilyan. Hindi ito idinedeklara kung kaya’t hindi matukoy kung sinu-sino ang may sala. May pinag-uugatan ito subalit walang makapagsabi kung kailan ang katapusan. Ang digmaan ay kumikilala sa rules of war subalit ang terorismo ay walang kinikilalang batas o anumang kasunduan.
Bilang ng mga salita: 240
Pilipinas Kong Mahal 7: Edukasyon Tungo sa Kapayapaan Sotto, et.al., Anvil Publishing , Inc., 2004
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
Mga Tanong: 1. Ano ang layunin ng terorismo? Layunin ng terorismo na ___________. a. pagharian o talunin ang kabilang panig b. magdala ng karahasan sa inosenteng sibilyan c. makisangkot sa mga gumagamit ng pwersa sa mundo d. magparamdam ng pagtitiwala sa panig na may pwersa
2. Alin sa sumusunod ang naglalarawan sa terorismo?
a. Ito ay idinedeklara ng pamahalaan. b. Mahirap malaman ang katapusan nito. c. Alam ng madla kung sino ang nagsagawa nito. d. Kinikilala nito na may halaga ang ilang tao o bagay.
3. Ano ang kahulugan ng pangungusap na may salungguhit?
Ang terorismo ang walang pakundangan na paggamit ng puwersa laban sa buhay at pag-aari ng inosenteng tao. a. Kinikilala ng terorismo ang pag-aari ng inosenteng tao. b. Ito ay hayagang gumagamit ng dahas kahit kanino at saan man. c. Salat sa paggalang ang terorismo sa angking pwersa ng mga tao. d. Walang katapusan ang dalang dahas ng terorismo sa mga inosenteng tao.
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Ano ang kahulugan ng salitang maghasik sa pangungusap na: Ang mga terorista ay grupo na naglalayong maghasik ng takot sa mga tao. a. magdala b. magsalin c. magdulot d. magwakas
5. Alin sa sumusunod ang pagkakaiba ng terorismo at digmaan?
a. May katapusan ang terorismo at ang digmaan ay wala. b. Idinedeklara ang terorismo at ang digmaan naman ay hindi. c. Maituturo ang naghasik ng dahas sa terorismo at ang sa digmaan ay hindi. d. May ginagalang na batas ang digmaan samantalang ang terorismo ay wala.
6. Ano ang pangunaking ideya na tinalakay sa seleksyon?
Tinalakay sa seleksyon ang _______________________________. a. sanhi ng terorismo at digmaan b. bunga ng terorismo at digmaan e. pag-iwas sa terorismo at digmaan f. paghahambing ng terorismo at digmaan
CITY OF BALANGA NATIONAL HIGH SCHOOL
7. Ano ang ginamit ng sumulat ng seleksyon upang ipaabot ang mensahe nito? a. Isinaad ang solusyon sa terorismo. b. Tinalakay ang mga salot na bunga ng terorismo. c. Inilarawan ang mga sanhi ng terorismo at digmaan. d. Maingat na pinaghambing ang digmaan at terorismo.
8. Alin sa sumusunod ang isa pang magandang pamagat para sa
seleksyon? a. Terorismo: Ano Nga Ba Ito? b. Ang Tahimik na Digmaan c. Maiiwasan ang Terorismo d. Paghahanda sa Terorismo