Aleksandri I Madh dhe

periudha helenistike
Punoi: Fiora Aliaj, Hera Shameti,
Lura Gerxhani, Tedi Mano.
Cili ka qene mesuesi I tij dhe cfare I mesoi ai
Aleksandrit?
• Më i madhi i filozofëve edukon princin e destinuar që të bëhet shumë shpejt më i madhi i pushtuesve: Aristoteli Stagirës, mësues
privat i Aleksandrit të Madh të Maqedonisë. Dy figura universale, dy protagonistë absolutë të kohës së tyre, por mbi të gjitha dy
burra që kanë patur ndikim në ngjarjet dhe kulturën e shekujve që do të vinin.

• Ndonëse në rolet e ndryshëm të mësuesit privat dhe të nxënësit, marrëdhënia mes të dyve, në respektin e skajshëm reciprok,
ishte megjithatë e përcaktuar dhe e kushtëzuar nga dy konceptime të ndryshëm. Aristoteli, në vizionin e tij konservator, e
imagjinonte rolin e mbretit në një mënyrë shumë të ndryshme nga Aleksandri, i cili preferonte më shumë qe të qeveriste sipas
parimeve të një sovrani oriental, duke synuar një politikë ekspansioniste që kërkonte edhe integrimin mes popujve, në respekt të
kulturave dhe traditave të tyre. Dimë vetëm një këshillë politike që Aristoteli i ka dhënë dishepullit të tij: i shkruajti që ti trajtonte
grekët si familjarë të tij dhe barbarët si skllevër, duke qenë se për të parët ishte gjeneral dhe udhëheqës, për të dytët sovran
absolut. Për fat, Aleksandri nuk e zbatoi këtë këshillë dhe i trajtoi të gjithë të nënshtruarit njësoj, duke nxitur kështu bashkimin e
shpejtë mes popujve.

• Aleksandri ishte kështu i fundmi hero i madh i botës greke, historike dhe jo vetëm mitike. Por nuk mësoi me siguri nga Aristoteli
prirjen për aventura, etjen për pushtime, kërkimin e një dominimi universal, që ishin në fakt tipare të natyrshëm të karakterit të
tij. Filozofi, sic mund të kuptohet edhe po të lexosh politika, mbeti besnik i mendimit të tij për polis-in klasik , për botën
tradicionale të qyteteve autonomë, pa e kuptuar që Aleksandri, në marshimin e tij të gjatë aziatik, po ndërtonte një perandori me
popuj dhe kultura krejt të ndryshme mes tyre.
Cfare e karakterizonte ate qe nga femijeria?
 Aleksandri lindi në vitin 356 p.e.s. në Pella, Maqedoni, te mbreti Filip II dhe gruaja e tij e katërt, Olimpia.
 Si djalë i ri, Aleksandri u mësua të lexonte, të shkruante dhe të luante lire. Ai zhvilloi një dashuri të përjetshme
për leximin dhe muzikën.
 Kur Aleksandri ishte adoleshent, babai i tij punësoi Aristotelin si mësuesin e tij privat. Aristoteli frymëzoi
interesin e tij për filozofinë, mjekësinë dhe kërkimin shkencor.
 Aleksandri mësoi të lexonte, të shkruante, të hipte, të luftonte dhe të gjuante, siç ishte tipike për djemtë e
lindjes fisnike në atë epokë.
 Aleksandri supozohet se kishte lidhje me heronjtë grekë Herkulin nga ana e babait të tij dhe Akilin nga ana e
nënës së tij. Kur Aleksandri ishte 16 vjeç, babai i tij u largua nga vendi për të luftuar, duke e lënë Aleksandrin si
regjent, ose sundimtar të përkohshëm të Maqedonisë. Ai zbuti një kalë të egër të quajtur Bucephalus kur ishte
fëmijë. Ai nuk humbi asnjë betejë të vetme.
 Si adoleshent, Aleksandri u bë i njohur për bëmat e tij në fushën e betejës.
 Ai zbuti një kalë të egër të quajtur Bucephalus kur ishte fëmijë.
 Fëmijëria e tij ishte e vështirë. Ai duroi vaktet me pak ushqim dhe marshime të gjata. Ai shkëlqeu në çdo gjë që
bënte, shoqërohej me ushtarë, kalorës dhe gjuetarë dhe u frymëzua nga përrallat e Homerit.
Si e zbuti kaline tij te eger dhe si quhej ai?
• Kali kishte emrin Bucefal dhe ishte një krijesë masive me një kokë të madhe, krejt i zi, sterr me një yll të madh të bardhë në
ballin e tij.

 Ja si shkoi historia e zbutjes se kalit nga Aleksandri

1. Takimi i parë: Babai i Aleksandrit, Mbreti Filipi II i Maqedonisë, bleu Bucefalusin, por nuk mundi ta hipte. Aleksandri i ri
shprehu dëshirën për të zbutur kalin.
2. Vëzhgimi: Aleksandri vëzhgoi me kujdes kalin dhe vuri re se Bucefali ishte i frikësuar nga hija e tij. Ai e kuptoi se kali po
reagonte dhe po shfaqte frike ndaj lëvizjes së diellit dhe hijes së tij në tokë.
3. Zgjidhja: Aleksandri vendosi t'i afrohej Bucefalusit me këtë në mendje. Ai e ktheu kalin drejt diellit në mënyrë që hija e tij të
ishte pas tij. Kjo e qetësoi Bucefalin.
4. Udhëtim i suksesshëm: Me kalin që nuk ishte më i frikësuar nga hija e tij, Aleksandri ishte në gjendje ti hipte Bucefalusit. Ai
tregoi aftësinë e tij të jashtëzakonshme në zbutjen e kalit, gjë që i bëri përshtypje babait të tij dhe të tjerëve që dëshmuan
këtë vepër.
5. Bucefali si shoqërues: Që nga ai moment, Bucefali u bë shoku besnik dhe i dashur i Aleksandrit. Të dy krijuan një lidhje të
fortë dhe do të vazhdonin të ndajnë shumë aventura së bashku gjatë pushtimeve të Aleksandrit.
Shpjegoni enderren e Aleksandrit te madh per
nje perandori te madhe.
• Ëndrra e Aleksandrit të Madh ishte të krijonte një perandori të gjerë
që do të përfshinte territore të mëdha të Azisë dhe të Evropës. Ai e
realizoi këtë ëndërr duke udhëhequr një fushatë të mrekullueshme
ushtarake që shtriu perandorinë e tij nga Egjipti në Indine e sotme.Për
Aleksandrin, kjo ëndërr për një perandori të madhe nuk ishte vetëm
një synim personal, por edhe një dëshirë për të bashkuar dhe
përhapur kulturën dhe cilësinë greke në territore të tjera. Ai është një
nga udhëheqësit më të njohur dhe të shquar të historisë dhe shpesh
kujtohet për arritjet e tij të mëdha ushtarake dhe kulturore.
Si quhej nena e tij dhe cila mendohet te jete
origjina e saj?
• Olimpia ishte gruaja e Filipit II, mbretit te Maqedonisë ose nëna e Aleksandrit të
Madh. Ajo ishte me origjine nga fisi I Ilireve (Moloseve) Olimpia lindi në
mbretërinë veriore të Molosëve në rajonin e Epirit rreth fundit të viteve 370 p.e.s,
në atë që është sot Greqia veriperëndimore. (Molosët ishin një nga tre fiset ilire
kryesore epirote)
Pse historia e ka admiruar kaq shume kete
figure?
• Aleksandri i Madh u admirua për pushtimet e tij ushtarake, globalizmin dhe kontributet
intelektuale. Ai ishte nxënës i Aristotelit. Ai ishte një udhëheqës karizmatik dhe i pamëshirshëm
që frymëzoi besnikërinë te njerëzit e tij. Ai e transformoi botën antike dhe siguroi që ajo të mos
ishte më kurrë e njëjtë. Ai gjithashtu u admirua për taktikat e tij ushtarake dhe u nderua si
komandanti ideal ushtarak nga shumë gjeneralë gjatë antikitetit.

• Ai krijoi një perandori të gjerë që shtrihej nga Maqedonia në Egjipt dhe nga Greqia në një pjesë të
Indisë. Ai mbahet mend gjithashtu për gjenialitetin e tij strategjik dhe taktik, i cili e lejoi atë të
fitonte beteja kundër ushtrive shumë më të mëdha.
Si mendohet se vdiq Aleksandri I Madh?
• Ajo që shkaktoi pikërisht vdekjen e tij mbetet e panjohur. Aleksandri i
Madh kishte temperaturë të lartë për disa ditë. Ai nuk ishte në
gjendje të fliste dhe të ecte. Dymbëdhjetë ditë më vonë ai u gjet i
vdekur.Disa argumentojnë se ai ka vdekur për shkak të shkaqeve
natyrore, ndërsa të tjerë besojnë se ai u vra fshehurazi duke i dhënë
helm në një banket festiv.Shumë historianë e atribuojnë vdekjen e
tijper shkak të një sëmundjeje. Në thelb kjo mund të jetë çdo gjë nga
ethet tifoide, malaria, lisi, dhe leuçemia.