Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Marin Barleti-Histria e Skenderbeut Marin Barleti-Histria e Skenderbeut

N bibliografin I, "Gjergj Kastrioti - Sknderbeu" gjejm materiale t ndryshme q lidhen me Sknderbeun, dhe sidomos me librat e Marin Barletit, i cili sht edhe historiani dhe kronisti m i sakt i figurs s heroit kombtar t shqiptarve. Vepra 'Historia de vita et gestis Skanderbegi, epirotarvm principis (1508-10)' (Historia pr jetn dhe bmat e Sknderbeut, princit t epirotve) sht prve 'Rrethimi i Shkodrs' (De Obsidione Scodrensi, 1504) nj prej veprave mbi t ciln jan referuar shpeshher historiant. Lidhur me autorin, jetn dhe veprn e tij, nuk kemi mundur akoma t grumbullojm materiale sinjifikative, por n pritje t nj kompletimi t t dhnave pr t, dhe citimit t veprave t tij, qoft lidhur me veprn "Rrethimi i Shkodrs" apo vepra t tjera, po publikojm ktu shkrimin "Sknderbeu" nga vllimi "Historia e heronjve" t baronit danez Ludvig Holberg (1684-1754). Ludvig Holberg kujtohet pr veprat e tij komike e teatrale, por edhe si historian e filozof iluminist. sht nj personalitet i letrave daneze, shkrimtar danez i lindur n Norvegji, n kohn kur Norvegjia i prkiste mbretris s Danimarks. Ai e mbyll shkrimin e tij me fjalt: "Me nj fjal mund t thuhet: Sknderbeu ishte lufttari, prijsi dhe njkohsisht heroi m i madh n histori." Sknderbeu - nga Ludvig Holberg (Prshtatur n shqip prej nj danishteje t vjetr nga Arben okaj) Dikur para pushtimit t Konstandinopolit dhe rnies s principatave lindore, qeveriste n Epir nj prijs me emrin Gjon Kastrioti, i cili kishte katr djem, ku m i riu quhej Gjergj, heroi, jetn e t cilit do prshkruaj... Kur Sulltan Murati turk pushtoi thuajse t gjitha vendet rreth Greqis, iu desh edhe Gjon Kastriotit t nnshtrohej dhe t jap peng birin e tij Gjergjin s bashku me vllezrit e tij. Murati i bri ata synet sipas mnyrs turke dhe Gjergjit i dha menjher nj emr tjetr, pikrisht Sknderbeg, q do t thot Aleksandri i madh, ku tregohet, se far prshtypjeje kishte krijuar ai pr kt epiriot t ri, dhe ai nuk gaboi. Pasi Gjergji msoi n fmijrin e tij me nj shpejtsi t admirueshme shkenca dhe gjuh t ndryshme, uditrisht turqisht, arabisht, greqisht, italisht dhe ilirisht; dhe kur erdhi pak m tepr n mosh la t kuptoj se s'kishte dshir m t vogl pr t nxn ushtrimet ushtarake, kshtu q i dha Sulltanit sinjale t tilla dhe ai e bri at menjher Sanxhak, q ka vler thuajse t barabart me nj Pasha. N moshn 19-vjeare ai ndoqi luftn n Azi, dhe pas nj kohe t shkurtr atij iu dha komanda e nj ushtrie; nga ku ai provoi t tregonte nj guxim e kurajo t till, saq emri i tij u b i njohur gjithkund. Kur ai pas shum fitoreve u kthye prsri n Adrianopol, ku isht selia e Sulltanit turk, u b nj dyluftim krenarie nga nj shqiptar, i cili pr t'i ln njerzit t shihnin fuqin dhe burrrin e tij, sfidoi nj nga njerzit e Sulltanit. Por askush s'kishte dshir t kishte t bnte me kt shqiptar t egr, prjashto Sknderbeun, i cili guxoi t shkonte, dhe me lehtsi fitoi n kt beteje t madhe. ...(pas dezertimit t Sknderbeut dhe dshtimit t osmanve her pas here)... E gjith bota po uditej pr fuqin e Turqis, q kaq shpesh e kishte tronditur Evropn dhe Azin, t thyhej nga nj provinc e vogl; nj shembull i uditshm se si cilsit dhe zotsit e nj njeriu, t nj vendi t vetm mund t bnin. Murati e vuri re tani se far rndsie kishte fakti q Sknderbeu ishte armiku i tij, ndaj dhe vendosi ta drejtonte luftn n nj mnyr tjetr, q s'e kishte br m par, dhe krijoi iden se n personin e Sknderbeut ai kishte t bnte me t gjith krishtrimin dhe njkohsisht Persin, n mnyr q t mos ishte vetm e nevojshme t krijonte nj ushtri t madhe, por edhe ta drejtonte at vet. ... Kur Sknderbeu ishte pran vdekjes, shtrir dhe me temperatur t lart, ndodhi nj sulm i ri turk. U hodh prpjet nga krevati dhe deshi t armatosej prsri sipas zakonit, por pafuqia s'e la ta bnte dika t till, prandaj dhe u shtri n krevat dhe vdiq pak koh m pas. Mund t thuhet pr kt burr, se ai ishte heroi m i Page 1

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Marin Barleti-Histria e Skenderbeut madh, dhe askush, as n historin e vjetr dhe as n at t re nuk mund t krahasohet me t. Pasi asgj nuk sht m e uditshme se sa t shohsh nj princ t vogl me nj grusht njerzisht t drejtoj luftn kundr dy monarkve, nga t cilt Persia, Egjipti dhe e gjith Evropa u dridhn dhe u tmerruan. Ai i shkatrroi plotsisht 20 ushtri t fuqishme, vet shumicn e komandantve dhe lufttarve, q e sfiduan at, me dorn e vet. Dhe shkruesit e kohs dshmojn, se n kto konflikte ai ka vrar rreth 3000 vet me shpatn e tij, gj q sht m shum se 'mund t thuhet pr do njeri tjetr mbi tok. Zotsia dhe burrria e tij u shoqrua nga mshira dhe butsia. Ai kishte nj zell t veant pr besimin kristian dhe kjo duket nga t gjithe letrat e tij, se ai i dha vetes titullin: Gjergj Kastrioti, Lufttari i Krishtit. Historia e tij sht prshkruar nga shum, por e prkryer sht historia e nj epirioti, Marin Barletit, n 13 vllime, t cilt un i kam ndjekur nga afr. I njjti Barlet dshmon se qkur turqit e pushtuan at qytet, ku ai ishte i varrosur, nxorrn eshtrat e tij nga varri e i ndan copa-copa dhe i prdorn ato si relike t shenjta duke i varur rreth qafs e duke kujtuar se fati dhe bekimi do i ndiqte m pas. Me nj fjal mund t thuhet: Sknderbeu ishte lufttari, prijsi dhe njkohsisht heroi m i madh n histori.

Page 2