ortografia

FONETYKA I FONOLOGIA I ROK

 ¿Cómo se escribe con ‘be’ o con
‘uve’?
• B
• 1. Zawsze ‘b’ i nigdy ‘v’ przed spółgłoską
• pojawia się zawsze w grupach BR, BL, BS
• CABRA, NOBLE, OBSTÁCULO
• 2. Na końcu sylaby
• OBTENER
 B
• 3. po m
• CAMBIO, AMBOS, TUMBA
• 4. W przedrostkach ab-, bi-, bis-, biz-, ob-, sub-
• ABUSAR, BILATERAL, BISABUELO,
SUBMARINO, BIZCO
• 5. W przymiotnikowych końcówkach –ble, -
bundo
• AMABLE, POSIBLE, MORIBUNDO
 V

• 1. Pojawi się zawsze po n

• ENVIAR, CONVOY, TRANVíA
• 2. Po przedrostkach ad-, in-,
• ADVERTIR, INVADIR, INVESTIR
• 3. W końcówkach przymiotników:
• -avo, -eve,
• BRAVO, LEVE
• 4. Liczebniki i pory roku
• Nueve, primavera, invierno
 g/j
• Obie te litery mogą posłużyć do zapisania
dźwięku /x/, przy czym j zawsze odpowiada
temu dźwiękowi, a g tylko bezpośrednio przed
e oraz i.

Słowa pochodzenia greckiego i łacińskiego nie

sprawiają trudności:
geografía, antropología, género, general
 j
• Zawsze przed a, o, u
• JAMÁS, JOTA, AJUSTAR
• We wszystkich formach czasowników, których
bezokoliczniki piszemy przez jotę.
• BAJAR, BAJÉ,
• ALEJAR, ALEJÉ
• We wszystkich formach czasowników TRAER,
DECIR, w których pojawi się /x/
• W licznych wyrazach pochodzenia arabskiego
• BERENJENA, ALJIBE
 G /g/
G przed a, o, u lub spółgłoską
GALLETA, GOTA, AGUDO, GRAVE

GU przed e, i
GUERRA, GUITARRA
 Gue, gui, güe, güi

• diéresis

• Vergüenza, pingüino, lingüística

 I/Y
• Litera i odpowiada jednemu fonemowi – jest
zapisem jednoznacznym

• Problem pojawia się przy y

• Litera ta w zależności od sytuacji może
reprezentować fonem samogłoskowy lub
spółgłoskowy .
• Fonem /i/ zapisujemy literą y jako
• spójnik Eva y Juan
• W kończących wyraz dyftongach /ai/,
/ei/,/oy/,/uy/:
Rey, doy, Bernuy, Paraguay
 /k/
• Zawsze c, jeżeli następną literą NIE będzie e ani
i.
• CAPITAL, ACTUAR, TECLA, PECULIAR
• Przed e,i QU
• Que, qui
• QUESO, QUIERO
! W tym samym wyrazie może się pojawić raz c, a
raz qu w zależności od odmiany:
TOCAR, TOQUE
RICO, RIQUÍSIMO
 LITERA K
Pojawia się w zapożyczeniach
KILÓMETRO, KIOSCO, EUSKERA
 r/rr
• Na początku wyrazu zawsze piszemy r
(wymawiane bez wyjątku jako mocne rr)
• REDONDO, ROSA, RUEDA
• Podwójne rr może się pojawić jedynie
wewnątrz wyrazu i jedynie w pozycji
interwokalicznej
• CARRO, PERRO, GUERRA, TIERRA
 R/RR
• Złożenia
• HISPANORROMANO, BIELORRUSIA,
PARARRAYOS
• Jeżeli pierwszy człon kończy się na
spółgłoskę, r nie jest w pisowni podwajane.
• SUBRAYAR
• rr nie pojawi się nigdy na końcu wyrazu
 θ
• Θ zapisujemy zawsze przez z, jeśli następną
literą nie jest e ani i:
• CAZA, MEZCLA, MOZO,
• także zawsze na końcu wyrazu
• PEZ, PAZ, NUEZ
• Piszemy c przed e oraz i
• HACES, CIELO, CITA
• Nie jest to niestety reguła bezwyjątkowa!!!
• ZIGZAG, ENZIMA (ENZYM), ZELANDA,
ZEUS, ZETA, NAZI (ale już GACETA,
CEBRA)
Uwaga przy odmianie! Conocer –conozco, hacer,
haz
 H
• Kryterium etymologiczne:
• H pochodzi często od łacińskiego f, które często zachowało się
w języku francuskim (na początku wyrazu):

łacina francuski hiszpański

fames faim hambre
farina farine harina
ferrum fer hierro
filius fils hijo
• Niektóre wyrazy pochodzenia obcego jednak
zgubiły h inicjalne
• ARPA, AZAR, ARMONÍA
• Przez h piszemy wyrazy zapożyczone z greki
(często za pośrednictwem łaciny)
• HIMNO, HISTORIA, HORÓSCOPO…
• Litera h pojawi się w wykrzyknikach
• ¡AH!, ¡BAH!, ¡OH!,
• Przez h będą pisane wyrazy zaczynające się na
ie, ue, ui, ia
• HIERRO, HIATO, HUELGA, HUIR

• (uwaga na y)
• YACER, YATE, YEGUA, YERNO