KHỞI ĐỘNG

Quan sát video clip, hãy cho biết video clip gợi cho các em biết đến
bài hát nào?

SỢI NHỚ SỢI THƯƠNG

 BÀI 6

ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU

GV dạy:
Lớp dạy: 8/
 LỚP

PHẦN ĐỊA LÍ 8
BÀI 6. ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU
NỘI DUNG BÀI HỌC

1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

3 LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

a. Tính chất nhiệt đới ẩm

Quan sát biểu đồ, hình ảnh và

kênh chữ SGK, hãy nhận xét
về lượng bức xạ và số giờ
nắng ở nước ta.

- Lượ ng bứ c xạ tổ ng cộ ng củ a
nướ c ta lớ n; cá n câ n bứ c xạ
trên lã nh thổ luô n dương.
- Số giờ nắ ng nhiều, đạ t từ
1400 - 3000 giờ / nă m (Hà
Nộ i là 1585 giờ , Huế là 1970
giờ , TPHCM là 2489 giờ )
Buổ i sá ng ở Hà Nộ i
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

a. Tính chất nhiệt đới ẩm

Quan sát bản đồ và kênh chữ
SGK, hãy nhận xét về nhiệt độ
trung bình năm ở nước ta.
Giải thích vì sao nước ta có
nhiệt độ cao?

- Nhiệt độ trung bình năm ở

hầu hết mọ i nơi trên cả nướ c
đều trên 200C (trừ vù ng nú i
cao) và tăng dần từ Bắc vào
Nam.
- Nguyên nhân: do nướ c ta
nằm hoàn toàn trong vù ng nộ i
chí tuyến.
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

a. Tính chất nhiệt đới ẩm

Quan sát bản đồ và kênh
chữ SGK, hãy nhận xét
lượng mưa trung bình năm
ở nước ta.

- Lượ ng mưa trung bình

nă m lớ n: từ 1500 - 2000
mm/nă m.
- Ở nhữ ng khu vự c đó n gió
biển hoặ c vù ng nú i cao,
lượ ng mưa trong nă m
thườ ng nhiều hơn, khoả ng
3000 - 4000 mm/ nă m.
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

a. Tính chất nhiệt đới ẩm

Quan sát các hình ảnh và

kênh chữ SGK, hãy nhận xét
độ ẩm không khí ở nước ta. Vì
sao nước ta có lượng mưa
lớn và độ ẩm cao?
Sương mù ở Huế

- Độ ẩ m khô ng khí cao, trên

80%, câ n bằ ng ẩ m luô n
dương.
- Nguyên nhâ n: do tá c độ ng
củ a cá c khố i khí di chuyển
qua biển kết hợ p vớ i vai trò
củ a Biển Đô ng. Biển Đô ng
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

a. Tính chất nhiệt đới ẩm

- Tính chất nhiệt đới:

+ Lượ ng bứ c xạ tổ ng cộ ng củ a nướ c ta lớ n; cá n câ n bứ c xạ luô n
dương.
+ Nhiệt độ trung bình nă m trên 200C (trừ vù ng nú i cao) và tă ng
dầ n từ Bắ c và o Nam.
+ Số giờ nắ ng nhiều, đạ t từ 1400 - 3000 giờ /nă m.
- Tính chất ẩm:
+ Lượ ng mưa trung bình nă m lớ n: từ 1500 - 2000 mm/nă m.
+Độ ẩ m khô ng khí cao, trên 80%, câ n bằ ng ẩ m luô n dương.
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

b. Tính chất gió mùa

Quan sát hình 6.1 và kênh
chữ SGK, cho biết nước ta có
mấy mùa gió chính? Vì sao
nước ta lại có tính chất
gió mùa?

- Nướ c ta có 2 mù a gió
chính là gió mù a mù a đô ng
và gió mù a mù a hạ .
- Do nướ c ta chịu ả nh
hưở ng mạ nh mẽ củ a cá c
khố i khí hoạ t độ ng theo
mù a.
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Thời gian: 10 phút
NHIỆM VỤ
* NHÓM 1, 2, 3 VÀ 4: Quan sát hình 6.1, video
clip và kênh chữ SGK, hãy:
- Cho biết thời gian hoạt động, nguồn gốc, hướng
gió và đặc điểm của gió mùa mùa đông ở nước
ta.
- Giải thích vì sao Ở miền Bắc: nửa đầu mùa
đông thời tiết lạnh khô, nửa sau mùa đông thời
tiết lạnh ẩm, có mưa phùn?
* NHÓM 5, 6, 7 VÀ 8: Quan sát hình 6.1, video
clip và kênh chữ SGK, hãy:
- Cho biết thời gian hoạt động, nguồn gốc, hướng
gió và đặc điểm của gió mùa mùa hạ ở nước ta.
- Giải thích vì sao loại gió này lại có hướng đông
nam ở Bắc Bộ và gây khô nóng vào đầu mùa cho
Trung Bộ và Tây Bắc?
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

- Thời gian: từ thá ng 11 – 4 nă m sau.

- Nguồn gốc: á p cao Xi-bia.
- Hướng gió: đô ng bắ c

- Đặc điểm:
+ Ở miền Bắ c: nử a đầ u mù a đô ng thờ i tiết lạ nh khô , nử a sau

1 mù a đô ng thờ i tiết lạ nh ẩ m, có mưa phù n.

+ Ở miền Nam, Tín phong gây mù a khô cho Nan Bộ và Tây
Nguyên, gây mưa cho Duyên hả i miền Trung.

- Nguyên nhân:
+ Và o đầ u mù a đô ng, gió mù a đô ng bắ c di chuyển vớ i quã ng
đườ ng dà i qua lụ c địa Trung Quố c nên lạ nh và mấ t ẩ m.
+ Và o cuố i mù a đô ng, khố i khô ng khí lạ nh di chuyển qua vù ng
biển phía đô ng Nhậ t Bả n và Trung Quố c nên đượ c tă ng cườ ng ẩ m.
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

b. Tính chất gió mùa

* Gió mùa mùa đông:

- Thờ i gian: từ thá ng 11 – 4 nă m sau
- Nguồ n gố c: á p cao Xi-bia.
- Hướ ng gió : đô ng bắ c.
- Đặ c điểm:
+ Ở miền Bắ c: nử a đầ u mù a đô ng thờ i tiết lạ nh khô , nử a
sau mù a đô ng thờ i tiết lạ nh ẩ m, có mưa phù n.
+ Ở miền Nam:Tín phong gây mù a khô cho Nan Bộ và Tây
Nguyên, gây mưa cho Duyên hả i miền Trung.
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

- Thời gian: từ thá ng 5 – 10.

- Nguồn gốc: á p cao Bắ c Ấ n Độ Dương và á p cao cậ n chí tuyến Nam
bá n cầ u.
- Hướng gió: tây nam, đố i vớ i miền Bắ c là đô ng nam.

- Đặc điểm:
+ Đầ u mù a hạ : gây mưa cho Nam Bộ , Tây Nguyên nhưng gây khô

5 nó ng cho Trung Bộ , Tây Bắ c.

+ Giữ a và cuố i mù a hạ : gây mưa lớ n và kéo dà i trên phạ m vi cả
nướ c.

- Nguyên nhân:
+ Ở miền Bắ c, do ả nh hưở ng củ a á p thấ p Bắ c Bộ nén gió thổ i và o đấ t
liền theo hướ ng đô ng nam.
- Nử a đầ u mù a hạ , gió mù a tây nam vượ t dãy Trườ ng Sơn, Pu Đen
Đinh, Pu Sam Sao gây ra hiệu ứ ng phơn khô nó ng cho Trung Bộ và Tây
Bắ c. Ở hai bên dãy Trườ ng Sơn thì Trườ ng Sơn Tây hay Tây Nguyên
mưa quây, Trườ ng Sơn Đô ng hay ven biển miền Trung thì nắ ng đố t.
BÀ I 6 1 KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

b. Tính chất gió mùa

* Gió mùa mùa hạ:

- Thờ i gian: từ thá ng 5 – 10.
- Nguồ n gố c: á p cao Bắ c Ấ n Độ Dương và á p cao cậ n chí
tuyến Nam bá n cầ u.
- Hướ ng gió : tây nam, đố i vớ i miền Bắ c là đô ng nam.
- Đặ c điểm:
+ Đầ u mù a hạ : gây mưa cho Nam Bộ , Tây Nguyên nhưng
gây khô nó ng cho Trung Bộ , Tây Bắ c.
+ Giữ a và cuố i mù a hạ : gây mưa lớ n và kéo dà i trên phạ m
vi cả nướ c.
BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Thời gian: 10 phút
NHIỆM VỤ
* NHÓM 1 VÀ 2: Quan sát hình 6.1, các
hình ảnh và kênh chữ SGK, nêu biểu hiện
của sự sự phân hóa bắc – nam của khí
hậu nước ta. Giải thích nguyên nhân.
* NHÓM 3 VÀ 4: Quan sát hình 6.1, các
hình ảnh và kênh chữ SGK, nêu biểu hiện
của sự sự phân hóa đông tây của khí hậu
nước ta. Giải thích nguyên nhân.
* NHÓM 5 VÀ 6: Quan sát hình 6.1, các
hình ảnh và kênh chữ SGK, nêu biểu hiện
của sự sự phân hóa theo độ cao của khí
hậu nước ta. Giải thích nguyên nhân.
BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

Mù a đô ng ở Hà Nộ i Mù a khô ở TPHCM

Dãy Hoà ng Liên Sơn Tuyết rơi ở Sa Pa

BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

Phân hoá bắc – nam:

- Miền khí hậ u phía Bắ c: khí hậ u nhiệt
đớ i gió mù a, có mù a đô ng lạ nh, ít mưa;
mù a hạ nó ng, ẩ m và mưa nhiều.
- Miền khí hậ u phía Nam: khí hậ u cậ n
xích đạ o gió mù a, nhiệt độ quanh nă m
cao và hầ u như khô ng thay đổ i trong
nă m, có 2 mù a mưa, khô phâ n hó a rõ
2 rệt.

Nguyên nhân: Lã nh thổ Việt Nam trả i dà i

trên 15 vĩ độ , nên từ Bắ c và o Nam cá c yếu
tố khí hậ u sẽ có sự thay đổ i.
BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

- Phân hoá bắc – nam:

+ Miền khí hậ u phía Bắ c: khí hậ u nhiệt đớ i gió mù a,
có mù a đô ng lạ nh, ít mưa; mù a hạ nó ng, ẩ m và mưa
nhiều.
+ Miền khí hậ u phía Nam: khí hậ u cậ n xích đạ o gió
mù a, nhiệt độ quanh nă m cao và hầ u như khô ng thay
đổ i trong nă m, có 2 mù a mưa, khô phâ n hó a rõ rệt.
BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

Phân hoá đông - tây:

- Khí hậ u có sự phâ n hó a giữ a hai sườ n
củ a dãy Hoà ng Liên Sơn; Trườ ng Sơn
Bắ c và Trườ ng Sơn Nam, tạ o nên sự
khá c biệt về chế độ nhiệt và ẩ m giữ a hai
sườ n.
- Vù ng Biển Đô ng, khí hậ u có tính chấ t
4 gió mù a nhiệt đớ i hả i dương.

Nguyên nhân: Địa hình kết hợ p vớ i

hướ ng gió là m cho khí hậ u nướ c ta phâ n
hó a Đô ng – Tây.
BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

- Phân hoá đông – tây:

+ Khí hậ u có sự phâ n hó a giữ a hai sườ n củ a dãy
Hoà ng Liên Sơn; Trườ ng Sơn Bắ c và Trườ ng Sơn
Nam, tạ o nên sự khá c biệt về chế độ nhiệt và ẩ m giữ a
hai sườ n.
+ Vù ng Biển Đô ng, khí hậ u có tính chấ t gió mù a nhiệt
đớ i hả i dương.
BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

- Phân hoá theo độ cao:

6
Nguyên nhân: cà ng lên cao nhiệt độ cà ng
giả m (cứ lên cao 100m nhiệt độ giả m
0,60C), độ ẩ m và lượ ng mưa cà ng tă ng.
BÀ I 6 2 KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG

- Phân hoá theo độ cao:

Khí hậ u nướ c ta phâ n hó a thả nh 3 đai cao gồ m:
nhiệt đớ i gió mù a; cậ n nhiệt đớ i gió mù a trên nú i
và ô n đớ i gió mù a trên nú i.
BÀ I 6 EM CÓ BIẾT?

Hiện tượng gió vượt đèo được gọi là Phơn (foehn). Từ bên
kia sườn núi gió thổi lên, càng lên cao không khí càng bị bị
lạnh dần đi rồi ngưng kết tạo thành mây cho mưa ở sườn
đón gió, đồng thời thu thêm nhiệt do ngưng kết toả ra. Sau
khi vượt qua đỉnh gió thổi xuống bên này núi, nhiệt độ của
nó tăng dần lên do quá trình không khí bị nén đoạn nhiệt,
vì vậy đến chân núi bên này không khí trở nên khô và nóng
hơn. Hiện tượng này gọi là “Hiệu ứng phơn”. Đỉnh núi
càng cao chênh lệch nhiệt độ càng lớn.
BÀ I 6 3 LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

a. Luyện tập
Dựa vào kiến thức đã học, hãy lập sơ đồ thể hiện tính chất nhiệt
đới ẩm gió mùa của khí hậu nước ta..
BÀ I 6 3 LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

a. Luyện tập
Dựa vào hình 6.1 và kiến thức đã
học, hãy giải thích vì sao khí hậu
nước ta có sự phân hoá đa dạng?

- Ả nh hưở ng củ a vị trí địa lí và

lã nh thổ : là m cho khí hậ u nướ c ta
phâ n hó a theo chiều Bắ c - Nam rõ
rệt, khí hậ u thấ t thườ ng.
- Địa hình tạ o nên sự phâ n hó a
khí hậ u theo độ cao.
- Địa hình kết hợ p vớ i hướ ng gió
là m cho khí hậ u nướ c ta phâ n hó a
Đô ng - Tây (Đô ng Bắ c và Tây Bắ c
ranh giớ i là dãy Hoà ng Liên Sơn;
phâ n hó a giữ a sườ n Đô ng và
sườ n Tây Trườ ng Sơn).
BÀ I 6 3 LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

b. Vận dụng
Sưu tầm những câu ca dao, tục ngữ,
các bài thơ có nội dụng về khí hậu và
các hiện tượng thời tiết ở nước ta.

1. Cơn đằ ng Đô ng vừ a trô ng vừ a
chạy
2. Chuồ n chuồ n bay thấ p thì mưa,
bay cao thì nắ ng, bay vừ a thì râ m.
3. Chớ p Đô ng nhay nháy, gà gáy thì
mưa.
4. Sao dày thì mưa, sao thưa thì
nắ ng
5. Rá ng và ng thì nắ ng, rá ng trắ ng
thì mưa.