9

Maligayang
Pagdalo ang
matuto sa
Filipino
 FILIPI
NO
9
Ikalawang Markahan-
Linggo 1
 FILIPI
MELC NO

1.Nasusuri ang tono ng pagbigkas ng napakinggang

9
tanka at haiku (F9Pn-IIa-b-45)
2. Nasusuri ang pagkakaiba at pagkakatulad ng
estilo ng pagbuo ng tanka at haiku (F9PB-IIa-b-45)
3. Nabibigyang kahulugan ang matalinghagang
mahahalagang salitang ginamit sa tanka at haiku
(F9PT-IIa-b-45)
 FILIPI
MELC NO
9
4. Naisusulat ang payak na tanka at haiku sa
tamang anyo at sukat (F9PU-IIa-b-47)
5. Nagagamit ang suprasegmental na antala/hinto,
diin at tono sa pagbigkas ng tanka at haiku
( F9WG-IIa-b-47)
 FILIPI
NO
9
Unang Araw
 FILIPI
LAYUNIN! NO
9
 Natutukoy ang panitikan ng bansang
Hapon
 FILIPI
LAYUNIN! NO
9
 Nasusuri ang tono ng pagbigkas ng
napakinggang Tanka at Haiku
FILIPI
NO
9
 FILIPI
NO
9

Dreamstime.com
Land of the Rising Sun
 FILIPI
NO
9
JAPAN- kilala at
nangunguna sa
larangan ng
ekonomiya at
teknolohiya
 FILIPI
NO
9
*unang makatang Hapon ay sumusulat sa
wikang Tsino.

*Sapagkat eksklusibo lamang ang wikang Hapon

sa pagsasalita at walang sistema ng pagsulat
FILIPI
NO
9
 FILIPI
NO
9
Layunin ng mga tulang ito ang
pagsama-samahin ang mga ideya at
imahe sa pamamagitan ng
kakaunting salita lamang
FILIPI
NO
9
 FILIPI
NO
*sa pagitan ng ikalima- ikawalong siglo, isang sistema
ng pagsulat ng Hapon ang nilinang na mula sa
9
karakter ng pagsulat sa China upang ilarawan ang
tunog ng Hapon.

*KANA ang ponemikong karakter na ito, na ang

ibig sabihin ay “ hiram na mga pangalan.”

 FILIPI
NO
9
TANKA
* “Maiikling awitin” ang ibig sabihi na puno ng damdamin
* Nagpapahayag ng emosyon o kaisipan
*Karaniwang paksa ang pagbabago,
pag-iisa o pag-ibig.
 FILIPI
NO

Ang pinakaunang TANKA ay kasama sa

9
kalipunan ng mga tula na tinawag na
MANYOSHU o COLLECTION OF TEN
THOUSAND LEAVES.
* ANTOLOHIYA ito na naglalaman ng iba’t-
ibang anyo ng tula na karaniwang
ipinahahayag at inaawit ng nakararami.
 FILIPI
NO
9
HAIKU
* ika-15 siglo, isinilang ang bagong
anyo ng tula
* lumaganap nang lubos ang Haiku
 FILIPI
NO

HAIKU
9
*pinakamahalaga sa Haiku ang pagbigkas
ng taludtod na may wastong antala o
paghinto
* KIRU ang tawag dito- CUTTING.
 FILIPI
NO
9
HAIKU
*KIREJI naman ang salitang paghihintuan o
cutting word. Ito ay kadalasang matatagpuan
sa dulo ng isa sa huling tatlong parirala
ng bawat berso.
 FILIPI
NO

*Angmga salita na ginagamit ay

9
maaaring sagisag ng isang kaisipan.

Halimbawa:
kawazu – “palaka” na nagpapahiwatig
ng tagsibol
 FILIPI
NO
9
shigure – “unang ulan sa pagsisimula
ng taglamig”
FILIPI
NO
9
 FILIPI
NO

TULA A TULA B
9
Sa isang iglap…
Hila mo’y tabak
Naglaho sa kawalan
Ang bulaklak
Sumilip sa liwanag
nanginig
Tahimik ang paligid
Sa paglapit mo.
May pag-asa ba?
 FILIPI
NO
B. Panuto: Suriin ang paksa, mensahe, at
tono ng Tanka at Haiku na nasa pagsasanay
9
1
TULA A TULA B
PAKSA
MENSAHE
TONO
 FILIPI
Pokus ng LAYUNIN! NO
9
Ikalawang Araw
 FILIPI
LAYUNIN! NO
9
 Nasusuri ang pagkakaiba at
pagkakatulad ng estilo ng pagbuo ng
Tanka at Haiku
 FILIPI
NO

ESTILO NG PAGKAKASULAT NG
9
TANKA AT HAIKU
TANKA:
* * maiikling awitin
* Paksa : pagbabago, pag-ibig, at pag-iisa
 FILIPI
NO
9
TANKA:
* may 5 taludtod at 31 ang pantig sa kabuuan
* 7-7-7-5-5, 5-7-5-7-7 o maaaring magkakapalit
- palit
 FILIPI
NO

TANKA
9
- naging daan ang tanka upang magpahayag ng
damdamin ang isa’t-isa na nagmamahalan (lalaki at
babae)
- Ginamit sa paglalaro ng mga aristocrat
 FILIPI
NO
Halimbawa
TANKA
Katapusan ng Aking Paglalakbay
9
ni Oshikochi Mitsune
Isinalin sa Filipino ni M. O. Jocson

Na / pa / ka / la / yo / pa / nga = 7 pantig
Wa / kas/ ng/ pag/ la/ lak /bay= 7 pantig
Sa/ i/ la/ lim / ng/ pu / no = 7 pantig
Tag/ -i/ nit/ no/ on = 5 pantig
Gu/ lo/ ang/ i/ sip.= 5 pantig
 FILIPI
NO
Halimbawa
Katapusan ng Aking Paglalakbay 9
ni Oshikochi Mitsune
Isinalin sa Filipino ni M. O. Jocson

Napakalayo pa nga
Wakas ng paglalakbay
Sa ilalim ng puno
Tag-init noon
Gulo ang isip.
 FILIPI
NO
HAIKU:
• Mas pinaikli sa Tanka
9
• 17 bilang ang pantig na may tatlong
taludtod.
Paksa : kalikasan at pag-ibig
Napagpapahayag ng masidhing
damdamin
 FILIPI
NO

HAIKU: 9
* 17 pantig at 3 taludtod lamang
* 5-7-5 ang bilang ng pantig sa
bawat
taludtod
 FILIPI
NO
Halimbawa
9
Tutubi
ni Gonzalo K. Flores

Hila mo’y tabak

Ang bulaklak nanginig = 7
Sa pagsapit mo = 5
 FILIPI
NO
Halimbawa
Tutubi
9
ni Gonzalo K. Flores

Hi/ la/ mo’y/ ta/ bak = 5 pantig

Ang/ bu/ lak/ lak/ na/ ngi/ nig = 7 pantig
Sa/ pag/ sa/ pit/ mo = 5 pantig
 FILIPI
Pagsasanay NO
Panuto: Basahin at suriin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng estilo ng Tanka at
Haiku. Itala sa bawat hanay ang hinihingi ng bawat bilang.
9
TANKA HAIKU
Hindi Ko Masabi Haiku
ni Ki Tsurayuki ni Bashō
Isinalin sa Filipino ni M.O. Jocson Isinalin sa Filipino ni Vilma C.
Ambat
Hindi ko masasabi
Iniisip mo Ambong kaylamig
O aking kaibigan Maging matsing ay nais
Sa dating lugar ng kapang damo
Bakas pa ang ligaya
 FILIPI
Pagsasanay NO
9
TANKA Tanka at HAIKU
Pagkakaiba Haiku Pagkakaiba
4.Sukat:
1.Sukat:________ 5. Paksa:
2.Paksa:________ 6.Bilang ng pantig
3. Bilang ng pantig Pagkakatulad bawat taludtod:
bawat taludtod:
7.
 FILIPI
Pokus ng LAYUNIN! NO
9
Ikatlong Araw
 FILIPI
LAYUNIN! NO
9
 Nabibigyang kahulugan ang
matalinghagang mahalagang
salitang ginamit sa Tanka at Haiku
 FILIPI
LAYUNIN! NO
9
 Naisusulat ang payak na Tanka at
Haiku sa tamang anyo at sukat
gamit ang suprasegmental
 FILIPI
NO
Matalinghagang Pahayag 9
* Ito ay nakakapaghubog sa mga intelektwal
ng isang tao. Mas binibigyang kahusayan ng
mga pahayag na ito ang mga akda. May mala-
lim o hindi tiyak na kahulugan.
Halimbawa:
mababa ang luha = iyakin
 FILIPI
Pagsasanay NO
Panuto: Batay sa kultura ng mga Hapon, isulat sa loob ng kahon ang mga
salitang kaugnay ng kahulugan o ipinahihiwatig ng Tanka at Haiku sa ibaba.
9
Kahulugan Pagpapaliwang
Naghihintay Ako 1. 2.
Ni: Prinsesa NUkada
Isinalin sa Filipino ni M.O Jocson

Naghihintay ako, oo
Nanabik ako sa’yo.
Pikit mata nga ako
Gulo sa dampi
Nitong taglagas

Haiku 3. 4.
Ni BashÕ
Isang dukhang paslit
Sa pagbayo ng palay
Ay tumitig sa buwan.
 FILIPI
NO
Pagsasanay

Panuto: Sumulat ng tig-tatlong Tanka at Haiku.

9
Sikaping gumamit ng mga matalinhagang
pahayag sa tulang isusulat
 FILIPI
NO
9
Ikaapat na Araw
 FILIPI
Konsepto NO
9
PONEMANG SUPRASEGMENTAL
 FILIPI
Konsepto NO
9
Ang ponemang suprasegmental ay
isang uri ng ponema na mayroon
pang ibang kahulugan ang ibang
pananalita hinggil sa diin, tono, at
antala nito.
 FILIPI
Konsepto NO
9
PONEMANG SUPRASEGMENTAL
DIIN
TONO / INTONASYON
ANTALA / HINTO
 FILIPI
NO
9
DIIN - ang lakas, bigat o
bahagyang pagtaas ng tinig sa
pagbigkas ng isang pantig sa
salita.
 FILIPI
NO
9
- Ito ay ang bigat ng pagbigkas ng pantig
na maaring makapag-iba sa kahulugan ng
mga salita maging ang mga ito man ay
magkapareho ng baybay. Maaring gamitin
sa pagkilala ng pantig na may diin ang
malaking titik.
 FILIPI
NO
9
- Maaaring nakasulat sa malaking titik
ang pantig

- Ginagamit din ang simbolong /:/ upang

matukoy ang pantig ng salita na may diin.
 FILIPI
NO
9
Halimbawa:
PAso - paSO
taSA – TAsa
LA:mang – la:MANG
 FILIPI
NO
PAso: Napakasakit ng PAso ko sa daliri dahil sa aksidenteng
pagdikit ko sa apoy ng kandila.
9
paSO: Si Minda ay bumili ng mamahaling paSO para sa kanyang
alagang halaman.

taSA: Walang taSA ang kaniyang lapis kaya hindi siya nakapagsulat.
TAsa: Nabasag niya ang paboritong TAsa ng kanyang nanay.

LA:mang - natatangi
la:MANG - nakahihigit; nangunguna
 FILIPI
NO
9
TONO / INTONASYON - pagtaas at
pagbaba ng tinig sa pagbigkas ng
pantig ng isang salita. Maaaring may
bahaging mababa, katamtaman at
mataas.
 FILIPI
NO

Maaaring gamitin ang bilang 1 sa mababa,

9
bilang 2 sa katamtaman at bilang 3 sa
mataas.
Halimbawa:
Kahapon = 2 1 3 pag-aalinlangan
Talaga = 2 3 1 pagpapatibay
 FILIPI
NO

Maaaring gamitin ang mga bantas upang 9

matukoy ang damdamin ng nagsasalita o
ang mensahe ng binabasa.
Halimbawa:
Nagpapahayag: Maligaya siya.
Nagtatanong: Maligaya siya?
Nagbubunyi: Maligaya siya!
 FILIPI
NO
9
ANTALA/HINTO- bahagyang pagtigil sa
pagsasalita upang higit na maging
malinaw ang mensaheng ibig ipahatid sa
kausap. Maaaring gumamit ng simbolo na
kuwit (,) dalawang guhit na pahilis (//) o
gitling (-).
 FILIPI
NO
9
Halimbawa:
Hindi siya si Bb. Klay.
Hindi, siya si Bb. Klay.
Hindi siya, si Bb. Klay
FILIPI
NO
9