BALIK-ARAL

Ang ekonomiks ay nakatuon

sa pinakamahusay na
paggamit ng ______sa kabila
ng walang katapusang
_______at __________ng
tao.
Nakatuon ang ekonomiks sa
pagsasagawa ng tao ng
mga_______ bilang pagtugon
sa suliranin ng ___________.
Aralin 2
Ang Konsepto ng
Kakapusan
Layunin:

Nauunawaan ang konsepto ng

kakapusan at kakulangan
 SURIIN ANG MGA PRODUKTONG
NAKALISTA SA HANAY A AT B SA CHART.

HANAY A HANAY B
Bigas Gasolina
Isda Ginto
Gulay Nickel
Bawang Tanso
Ano sa palagay mo ang dahilan kung bakit
magkakasama ang mga produkto sa iisang
hanay? Ipaliwanag
ANO ANG KAKAPUSAN?
 ANO ANG KAKAPUSAN?

• Ito ang hindi kasapatan ng pinagkukunang-

yaman upang mapunan ang
pangangailangan at kagustuhan ng tao.
• Pinaniniwalaan na ang bawat ekonomiya ay
nakakaranas ng kakapusan sa
pinagkukunang-yaman.
 URI NG KAKAPUSAN

Pisikal na Kalagayan
· Tumutukoy sa limitadong
pinagkukunang-yaman.
Kalagayang Pangkaisipan
· Tumutukoy sa walang
hanggang
pangangailangan at
kagustuhan ng tao.
URI NG KAKAPUSAN

Absolute ang kakapusan

kapag nahihirapan ang
kalikasan at tao na
paramihin at pag-ibayuhin
ang kapakinabangan ng
pinagkukunang-yaman.
Relative ang kakapusan
kapag ang
pinagkukunang-yaman ay
hindi makasapat sa
walang hanggang
pangangailangan at
kagustuhan ng tao.
 DAHILAN NG KAKAPUSAN

 Maaksayang paggamit
ng pinagkukunang-
yaman.
 Non-renewability ng
ilang pinagkukunang-
yaman.
 Kawalang-hanggan ng
pangangailangan ng
tao.
PAGKAKAIBA NG KAKAPUSAN AT
KAKULANGAN

KAKAPUSAN KAKULANGAN
• Ang hindi kasapatan ng • Pansamantalang hindi
pinagkukunang-yaman kasapatan ng pinagkukunang-
upang mapunan ang yaman na kayang matugunan
pangangailangan at ang pangangailangan at
kagustuhan ng tao. kagustuhan ng tao
TEORYANG PANG-EKONOMIKS NI
THOMAS MALTHUS
Magpapatuloy sa
mabilis na paglaki ang
populasyon kung hindi
ito makokontrol.
Samantala, ang
produksyon ng pagkain
ay mabagal at hindi
makasasabay sa
mabilis na paglaki ng
populasyon.
 KAKAPUSAN BILANG
SULIRANING PANLIPUNAN
Nag-iiba ang pag-uugali
(behavior) ng tao kapag
hindi niya nakakamit ang
kanyang mga
pangangailangan. Ang pag-
uugali ng tao ay nagiging
hindi katanggap-tanggap.
Natututo siyang magdamot,
mandaya at manlinlang sa
kapwa. Nagiging bunga ng
kakapusan ang kaguluhan
at pagtaas ng presyo ng
mga bilihin (inflation).
GAWAIN :GAMIT ANG 3 PANGUNAHING
SULIRANIN SA PANG-ARAW-ARAW NA
PAMUMUHAY,MAGBIGAY NG MGA SITWASYON NA
NAKAPALOOB SA SUMUSUNOD:

1.Dami
2.Kalagayang Panlipunan
3.Kalagayang heograpikal
BREAK MUNA!

PAGPAPAHALAGA

• Ano ang dahilan kung bakit may suliranin ng

kakapusan sa inyong lugar?
• Paano nagiging dahilan ng kaguluhan at pagtaas ng
presyo ang kakapusan?
MGA KAISIPAN TUNGKOL SA
KAKAPUSAN
TRADE-OFFS
 Hindi kayang makuha ng tao ang lahat ng kanyang
pangangailangan.
 Upang makuha ang isang bagay, kailangang isakripisyo
ang iba.
MGA KAISIPAN TUNGKOL SA
KAKAPUSAN
OPPORTUNITY COST

 Ang halaga ng bagay na handang isuko o bitawan

upang makamit ang isang bagay.
 Nagkakaroon nito dahil sa limitasyon ng mga
pinagkukunang yaman.
PRODUCTION POSSIBILITY
FRONTIER (PPF)
Nagtatakda sa hangganan ng lahat ng
kumbinasyon ng kalakal at paglilingkod na
maaring maprodyus kung matalinong
ginagamit ang lahat ng pinagkukunang-
yaman ng isang lipunan.
Modelo na nagpapakita ng mga estratihiya
sa paggamit ng mga salik upang makalikha
ng produkto.
 PRODUCTION POSSIBILITY
FRONTIER (PPF)
Maaaring malikha ang mga
OPTION PAGKAIN TELA
kombinasyong ito kung
A 0 1,000 magagamit ang lahat ng
B 100 950 resources. Kapag nagamit
lahat, ang produksiyon ay
C 200 850 efficient.
D 300 650 0 unit ng pagkain at 1,000
unit ng tela.
E 400 400
200 unit ng pagkain at 850
F 500 0 unit ng tela.
 PAGPILI SA PAGITAN NG
PRODUKSYON NG PAGKAIN AT TELA

F
500

E
400
Produksyon
ng pagkain

D
300

200 C

100 B

A
500 1,000
Nag-specialize sa Nag-specialize sa
paglikha ng Produksyon
paglikha ng
pagkain ng tela pagkain
Ang PPF ay naglalarawan ng tatlong
konsepto:

• Infeasible na punto o plano

• Efficient na punto o plano
• Hindi efficient
 PAGPILI SA PAGITAN NG
PRODUKSYON NG PAGKAIN AT TELA

F Infeasible na punto
Produksyon ng pagkain

500

E
400

Hindi efficient na D
300 nagamit ang mga
resources
200 C

100 B

A
500 1,000

Produksyon ng tela
Kompletuhin ang talahanayan
Uri ng Mga Palatandaan Paraan upang
Pinagkukunang- ng Kakapusan/ Mapamahalaan
yaman Kakulangan ang Kakapusan

YAMANG LIKAS

YAMANG TAO

YAMANG
KAPITAL
Palatandaan ng Kakapusan

LIKAS NA YAMAN
• Pagkaubos ng kagubatan
• Extinction ng mga species ng halaman at
hayop
• Pagkasira ng biodiversity
• Pagbaba ng mga huling isda dahil sa
pagkasira ng mga coral reefs
• Pagbaba ng bilang ng mga nakukuhang
produktong agrikultural dahil sa pabago-
bagong panahon at umiinit na klima
Palatandaan ng Kakapusan

YAMANG KAPITAL (Capital Goods)

• Pagkaluma at pagkasira ng mga
kagamitan sa paglikha ng produkto
(mkinarya at gusali)
Palatandaan ng Kakapusan

YAMANG TAO (MANGGAGAWA)

• BRAIN DRAIN
• Kakulangan sa kasanayan ng mga
manggagawa
KAKAPUSAN BILANG SULIRANING PANLIPUNAN
Sa paglipas ng panahon, maaaring maubos
ang mga pinagkukunang-yaman kasabay ng
patuloy na lumalaking populasyong umaasa rito.
Magiging dahilan ito ng malawakang kahirapan at
pagkakasakit ng mga mamamayan. Maaari din
itong magdulot ng sigalot, pag-aaway-away, at
kompetisyon. Upang mapamahalaan ang
kakapusan, kailangan ang matalinong
pagdedesisyon at pagtutulungan habang
isinasakatuparan ang magkakaibang layunin sa
ngalan ng katahimikan at kasaganaan sa buhay.
PARAAN UPANG MAPAMAHALAAN ANG
KAKAPUSAN
• Kailangan ang angkop at makabagong
teknolohiya upang mapataas ang produksiyon.
• Pagsasanay para sa mga manggagawa upang
mapataas ang kapasidad ng mga ito sa
paglikha ng mga produkto at pagbibigay ng
kinakailangang serbisyo.
• Pagpapatupad ng mga programa na
makapagpapabuti at makapagpapalakas sa
organisasyon, at mga institusyong
nakatutulong sa pag-unlad ng ekonomiya
• Pagpapatupad ng pamahalaan ng mga polisiya
na nagbibigay proteksiyon sa mga
pinagkukunang-yaman.
 MGA PROGRAMANG PANGKONSERBASYON
(Ayon kina Balitao et al)
1. Pagtatanim ng mga puno sa nakakalbong
kagubatan
2. Pangangampanya upang ipagbawal ang
paggammit ng mga kemikal at iba pang
bagay na nakalilikha ng polusyon.
3. Pagkordon o enclosure ng mga piling
lugar na Malala ang kaso ng ecological
imbalance (protected areas program)
4. Pagbabantay sa kalagayan at
pangangalaga ng mga nauubos na uri ng
mga hayop (endangered species)
PAGBUBUOD

Nagiging panlipunang suliranin ang kakapusan

kapag hindi nakakamit ng tao ang kanyang
layunin.

Upang maging responsible ang tao sa

kanyang pagdedesisyon, kailangan niyang
mabatid ang opportunity cost ng kanyang
desisyon
REFERENCES:

 EKONOMIKS 10 Araling Panlipunan – Modyul para sa Mag-

aaral Unang Edisyon 2015
 Chua, Johannes L., Panahon, Kasaysayan at Lipunan
(Ekonomiks) Ikalawang Edisyon, DIWA Publishing House
 Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga Konsepto,
Applikasyon at Isyu, VPHI
 Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga Konsepto at
Aplikasyon (2012), VPHI
 www.WikiPinas.com
Open Ended Story
Lagyan ng maikling katapusan ang kwento.
Iugnay ang kwento sa suliraning panlipunan na
nagaganap dahilan sa kakapusan. Gamitin ang rubrik
bilang batayan sa iyong pagsusulat

Nagkaroon ng brownout sa Barangay

Madilim dahilan sa walang mabiling gasoline na
ginagamit upang mapaandar ang mga planta ng
kuryente.
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
________________________________________.
 RUBRIK PARA SA OPEN ENDED STORY
10 8 6 4 2
Naipakita sa Naipakita sa Naipakita sa Hindi Walang
mga detalye mga detalye mga detalye ng naipakita kaugna-
ng kwento ng kwento kwento kung sa mga yan ang
kung bakit at kung bakit at bakit at paano detalye kwento
paano paano nagkakaroon ng kung sa
nagkakaroon nagkakaroon suliraning pan- bakit at kakapu-
ng suliraning ng suliraning lipunan dahilan paano san
panlipunan panlipunan sa kakapusan nagkaro- bilang
dahilan sa dahilan sa subalit masya- on ng sulira-
kakapusan na kakapusan dong malawak o sulira- ning
hindi na subalit ang kulang. ang ning panlipu-
kailangan pa nagsusuri ay nagsusuri ay panlipu- nan.
ng karagdang nangangaila- nangangaila- nan
impormasyon ngan pa ng ngan pa ng im- dahilan
upang ito ay impormasyon pormasyon sa
lubusang upang ito ay upang ito ay kakapu-
maunawaan. lubos na lubos na san
maunawaan. maunawaan.