22/01/2024

ბაზისური ფიზიკალური
შემოწმება
შედეგი 1
კრიტერიუმი 1.1 1
 პროფესიული მოვლა
 პიროვნებები,რომლებიც პროფესიად მოვლას
ირჩევენ,მოტივირებულნი უნდა იყვნენ ადამიანებისადმი

22/01/2024
დახმარების სურვილით.
 ექთანი არის შუამავალი,როგორც პაციენტს და ექიმს
შორის,ასევე პაციენტსა და მის ახლობელ ადამიანებს,
ნათესავებს შორის.

2
 პროფესიული მოვლის მოდელი

შემუშავებულია ხუთ კომპონენტზე დაყრდნობით:

 ყოველდღიური ცხოვრების აქტივობები

22/01/2024
 ცხოვრების ფაზები
 სხვაზე დამოკიდებულება_დამოუკიდებლობა
 ფაქტორები,რომლებიც ცხოვრების აქტივობებზე
მოქმედებს
 ინდივიდუალობა

3
 პროფესიული მოვლის
მიზანია
 ავადმყოფისათვის ახალ მდგომარეობასთან
შეგუებასა და დამოუკიდებლობის შენარჩუნებაში
დახმარება

22/01/2024
 ჯანმრთელობის მართვა და შენარჩუნება
 საკუთარი თავის დამოუკიდებლად მოვლის ან
ნაწილობრივ დახმარების უნარი (უნარების შესწავლა
და არსებული მდგომარეობის გაუმჯობესება)
 სიცოცხლის ბოლო პერიოდის შემსუბუქება

4
რას ითვალისწინებს ავადმყოფის
სწორად მოვლა
 სიცოცხლისათვის უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფა
 კომუნიკაცია

22/01/2024
 საკუთარი სხეულის მოვლა,ჩაცმა-გახდა
 ძილი და ღვიძილი
 კვება
 გამოყოფა
 მოძრაობა
 სახლის პირობებში ავადმყოფისათვის სასურველი
გარემოს შექმნა 5
 საექთნო მოვლის მოდელი
 ორიეტირებულია ადამიანზე და არა დაავადებაზე

22/01/2024
 მიმართულია მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე
 გართულებების და გამწვავებების პრევენციაზე
 ნაადრევი სიკვდილის პრევენციაზე

6
 საექთნო პროცესის ეტაპები
 შეფასება

22/01/2024
 დიაგნოზი
 დაგეგმვა
 იმპლემენტაცია
 გადაფასება
7
 პაციენტის შეფასება
 პაციენტების უმეტესობას ფიზიკური შეფასების დროს სჭირდება ნაბიჯ-ნაბიჯ ყველა
ქმედების ახსნა, რასაც ექთანი ახორციელებს. მას აქვს შიში იმ შედეგებისა, რაც

22/01/2024
შეიძლება აღმოჩნდეს ფიზიკური შეფასების შემდეგ.
 ამიტომ ექთანმა პაციენტს უნდა განუმარტოს: რა პროცედურას ატარებს, რატომ
არის ეს მნიშვნელოვანი და რას ველოდებით. მიუხედავად იმისა, რომ შეფასების
პროცესი არის უმტკივნეულო, ექთანმა ყურადღება უნდა მიაქციოს პაციენტის ასაკს
და გამოიჩინოს დამატებითი ყურადღება.
 აუცილებელია შედეგების დოკუმენტირება და კონფიდენციალობის დაცვა
 ფიზიკური შეფასების წარმოებამდე მნიშვნელოვანია შესაბამისი გარემოს
მომზადება, ასევე პაციენტისთვის და ექთნისათვის მოსახერხებელი დროის
შერჩევა.
 შეფასების ოთახში უნდა იყოს ისეთი ტემპერატურა, რაც დისკომფორტს არ
შეუქმნის პაციენტს. 8
 წინასწარ უნდა იყოს მომზადებული, გამართული და შემოწმებული საჭირო
აღჭურვილობა.
 პაციენტის შეფასება
 პაციენტის ნებართვის გარეშე შეფასებას არ უნდა ესწრებოდნენ
ოჯახის წევრები ან ახლობლები

22/01/2024
 ექთანი აგროვებს ინფორმაციას პაციენტის ფიზიკური,
ფიზიოლოგიური, სოციოლოგიური, ფსიქოლოგიური და სულიერი
ინფორმაციის შესახებ. როგორც წესი, უმეტეს შემთხვევაში ექთანი
აგროვებს ამ ინფორმაციას პაციენტთან კომუნიკაციისა და
ინტერვიუს გზით.
 შეფასება იწყება გასაუბრებით სადაც დგინდება მიზეზი, თუ
რატომ ითხოვს პაციენტი სამედიცინო დახმარებას, ინტერვიუს
მსვლელობის პროცესში იკვეთება მიმდინარე დაავადების
ანამნეზი, პაციენტის წარსული სამედიცინო ანამნეზი, გარემო
9
პირობები, სადაც პაციენტი ცხოვრობს ან იმყოფებოდა, პაციენტის
ფსიქო-სოციალური ანამნეზი
 პაციენტის შეფასება
 ექთანი ავსებს ავადმყოფის საპასპორტო ნაწილს, სადაც
აღინიშნება ავადმყოფის გვარი, სახელი და მამის სახელი,

22/01/2024
სქესი, ასაკი, ოჯახური და სოციალური მდგომარეობა,
პროფესია, სამუშაო ადგილი, ბინის მისამართი.
 თითოეული საკითხის ღრმად გამოკვლევას დიდი
მნიშვნელობა აქვს დაავადების დიაგნოზის დასმაში.

10
 ანამნეზი
ავადმყოფობის მიმდინარეობის შესახებ შეკრებილი
ინფორმაცია ავადმყოფისა და მისი ახლობლების

22/01/2024
გამოკითხვის გზით. (ბერძ. ἀνάμνησις —
მოგონებები).

11
 დაავადების ანამნეზი
 დაავადების ანამნეზი -არკვევს ახლანდელი დაავადების
პირველად გამოვლინებას და მის მიმდინარეობაში

22/01/2024
ავადმყოფისათვის ცნობილი ნიშნების განვითარების
ისტორიას.

12
 დაავადების ანამნეზი
ანამნეზის მისაღებად ჩივილის მოსმენასთან ერთად ავადმყოფს
აძლევენ დამატებით კითხვებს:

22/01/2024
რა გაწუხებთ?
 რას უჩივით?
როდის,სად და როგორ დაეწყო დაავადება უეცრად თუ
თანდათანობით;
როგორ ვითარდებოდა იგი; ხომ არ იცვლებოდა მისი გამოვლინებანი,
თუ იცვლებოდა, როგორ;
რა თანმიმდევრობით ვითარდებოდა

13
 ცხოვრების ანამნეზი
ზოგადი ბიოგრაფიული ცნობები, გადატანილი დაავადებები,
ალერგოლოგიური ანამნეზი

22/01/2024
სქესობრივი და ოჯახური ცხოვრების ხასიათი
შრომისა და საყოფაცხოვრებო პირობები
მავნე ჩვევები და სხვა.

14
 ფუნქციური სტატუსი
ჩივილების შეგროვებისას შეიძლება ავადმყოფს
გამორჩეს ცნობების გადმოცემა ზოგიერთი

22/01/2024
ორგანოს მდგომარეობის შესახებ, ამიტომ
საჭიროა დამატებითი გამოკითხვა
თანმიმდევრობით ყველა ორგანოს ფუნქციის
შესახებ.

15
 ვარკვევთ:
 ზოგად მდგომარეობას (თვითშეგრძნება, სისუტე, უძლურობა, სიგამხდრე,
ცხელება, შეშუპება და სხვა)

22/01/2024
 გულ–სისხლძარღვთა სისტემის მდგომარეობას (გულის ფრიალი, ტკივილი
გულის არეში, ქოშინი დასხვა)
 სუნთქვის სისტემის მდგომარეობას(ხველა, ნახველი, ცხვირით სუნთქვა)
 საჭმლის მომნელებელი სისტემის მდგომარეობას ( მადა, ყლაპვა, გულძმარვა,
ღებინება, მუცლის შეგერვა, ნაწლავთა მოქმედება და სხვა)
 გამომყოფი სისტემის მდგომარეობას( ოფილიანობა, შარდის გამოყოფა,
შარდის თვისებები)
 ნერვული სისტემის და გრძნობათა ორგანოების მდგომარეობას( თავის
ტკივილი, თავბრუსხვევა, უძილობა, სმენა, ყნოსვა, გემო, აღგზნებადობა და
სხვა)
16
 ინსპექცია– დათვალიერება
 სქესი

22/01/2024
 ასაკი
 ტანადობა
 საწოლში მდებარეობა
 სახის გამომეტყველება
 სიარული
 მოძრაობა
17
 ავადმყოფის მდებარეობა
 აქტიური - დამოუკიდებლად შეუძლია დაჯდომა, ადგომა,
დაწოლა,გვერდზე გადაბრუნება, სიარული

22/01/2024
 პასიური - ავადმყოფი უმოძრაოდაა, დამოუკიდებლად არ
შეუძლია პოზიციის შეცვლა
 იძულებითი - ავადმყოფი ღებულობს მოსახერხებელ პოზას,
რომლის დროსაც შემცირებულია არასასიამოვნო შეგრძნება.

18
სახის გამომეტყველების შეფასება
 თვალის ჭრილის გაფართოვება
 თვალის კაკლის

22/01/2024
 ქუთუთოების შესიება
 თვალის სკლერები
 სახის მიმიკა

19
 პალპაცია
 პალპაცია - შეხება დათვალერების პარალელურად ტარდება.
 სასურველი მდებარეობა, თბილი ხელები, მსუბუქი ზეწოლა
 კანის მდგომარეობას (სინოტივე, სიმშრალე, ტურგორი)

22/01/2024
 კანქვეშა ცხიმოვანი ქსოვილის განვითარების ხარისხი
 შეშუპება
 კუნთების მდგომარეობა (მოდუნება, გათხელება, შეკუმშვის უნარი)
 ლიმფური კვანძების მდგომარეობა (ზომა, ელასტიურობა)
 ძვლებისა და სახსრების მდგომარეობა (მტკივნეულობა, გამრუდება)
 მუცლის ღრუს, გულის არის და პერიფერიული სისხძარღვების
მდგომარეობა

20
 პერკუსია
 კაკუნის მეშვეობოთ განისაზღვრება შინაგანი ორგანოების
მდებარეობა.

22/01/2024
 პირდაპირი- დარტყმები ხორციელდება თითით სხეულზე
 არაპირდაპირი- თითით აკაკუნებენ სხვა თითზე, რომელიც
სხეულის საკვლევ მიდამოს მჭიდროდ ეკვრის.
 შუა თითის ბოლო ფალანგით
 თბილი ხელები
 ფრჩხილი მოკლედ მოჭრილი
 დარტყმა უნდა იყოს ერთი ძალის და ერთი ინტერვალის (2-3
21
დარტყმა)
 პერკუსია- ხმიანობის სამი სახე
 ხმამაღალი, ნათელი- ინტენსიური, კარგად გასარჩევი
ხმიანობა, რომელიც ისმის ქსოვილებზე, რომელიც

22/01/2024
შეიცავენ ჰაერის საკმაო რაოდენობას (ფილტვები)
 ტიმპანური -ხმამაღალი გახანგრძლივებული ხმიანობა
ჩნდება ორგანოზე რომელშიც არის ჰაერი ან გაზი
(ნაწლავები)
 ყრუ- დახშული სუსტი ხმიანობა, რომელიც სწრაფად
ქრება, ისმის უჰაერო ქსოვილებზე (ბარძაყის კუნთები)

22
 აუსკულტაცია
 აუსკულტაცია - მოსმენა

22/01/2024
 პირდაპირი ყურის მიდებით , არაპირდაპირი-
ფონენდოსკოპით
 ფილტვების, გულის, მუცლის ღრუს

23
 ფსიქო-სოციალური ფაქტორი
 ჯანმრთელობა - ეს არის ფიზიკური, სულიერი და
სოციალური კეთილდღეობის მდგომარეობა, და არა

22/01/2024
მარტო დაავადებისა და ფიზიკური დეფექტების არ
არსებობა.
 ნებიესმიერი კომპონენტის დარღვევა ინდივიდუალური
ან საზოგადოებრივი არაჯანმრთელი მდგომარების
გამოხატულებაა
 დაავადების რისკის შეფასების დროს ყველა
კომპონენტი მნიშვნელოვანია.
24
 კანი
 ფარავს სხეულის დაახ. 1,5-2მ
 იწონის 3-10 კგ

22/01/2024
 სისქე 0,03-4 მმ
 ადამიანის ყველაზე დიდი ორგანო
კანი ნორმაში არის
 თბილი
 მშრალი
 ვარდისფერი
 ელასტიური
 სუფთა
25
 კანის შეფასების კრიტერიუმები
 კანის და ლორწოვანი გარსის შეფერილობა
 სიფერმკთალე
 ჰიპერემია

22/01/2024
 ციანოზი
 სიყვითლე
 პიგმენტაცია
 გამონაყარი
 კანის ტურგორი

26
 თმა
 თმა ადამიანის კანის მთელ ზედაპირზე ამოდის, გარდა
ხელისგულებისა და ფეხისგულებისა

22/01/2024
 თმის 3% წყალია, ხოლო 97% ცილა. ცილა - კერატინი,
გამდიდრებულია გიგირდითა და მიკროელემენტებით (რკინა,
სპილენძი, თუთია, ქრომი, მარგანეცი) აგრეთვე ვიტამინებით A, B,
P, C, T.
 ადამიანს თავზე 80-დან 150 ათასამდე თმის ღერი აქვს.
 ის წარმოადგენს დამცავი სისტემის ნაწილს
 პირველად, ადამიანს თმა უჩნდება მუცლადყოფნის პერიოდში,
როცა ნაყოფის ასაკი 3 თვეს აღემატება (მე - 4-5 თვე).
 ნორმად მიიჩნევა, თუ ადამიანს დღეღამის განმავლობაში თავიდან სცვივა 50- 27
100 ღერი თმა.
 თმის ფუნქციები
 თმა იცავს თავს ზაფხულში გადახურებისგან და
ზამთარში სიცივისგან

22/01/2024
 წამწამები იცავს თვალებს
 თმის ბუსუსების ცხვირში და ყურში იცავს ამ ორგანოებს
მტვრის ზემოქმედებისგან.

28
 თმის შეფასების კრიტერიუმები
 ინსპექცია
 თმიანობა შესაბამის ადგილებში - თმის რაოდენობა
 თმის არსებობა შესაბამის ადგილებში - თმის განაწილება,
ზედაპირი
 თმის ცვენის არსებობა - დიფუზური, ბუდობრივი, ტოტალური
 თმის ზრდის ტემპი
 თმის ხარისხი - მეჩხერი, ფაფუკი
 თმის პიგმენტაცია - გაჭაღარავება ასაკთან შესაბამისად
 ფრჩხილი
 ფრჩხილები მგრძნობიარე თითის წვერებისთვის მყარი
საყრდენია,რაც აადვილებს საგნების ხელით შეხებას.
ფრჩხილები ძირითადად კერატინისგან შედგება
 ის ეპიდერმისის (კანის გარეთა შრის) გარქოვანებული
ფირფიტაა, რომელიც თითის ბოლოს ფარავს და
დაზიანებისგან იცავს.
 ფრჩხილის შეფასების კრიტერიუმები
 ინსპექცია, პალპაცია
 ფრჩხილებზე ლაქები
 ფრჩხილის ფორმა
 ზოლები
 ფერის შეცვლა
 რელიეფის გაჩენა
 ფრჩხილის ხარისხი
 მტვრევადობა
 ზრდის ტემპი
 თავი
თავზე მდებარეობს მგრძონობელობის ორგანოები
როგორიცაა:
 თვალები
 ცხვირი
 ყურები
 პირი
 თავის შეფასების
კრიტერიუმებია
 შეფასება ხდება დამჯდარ მდგომარეობაში
 ინსპექცია, პალპაცია, პერკუსია
 თავის ქალის ფორმა
 თავის ტრავმა
 მხედველობა, თვალების პოზიცია, ქუთუთოები, გუგები
 სმენა, ყურების ნიჟარები, სასმენი ხვრელები,
 ცხვირის ძგიდე, დანამატი ღრუები, ჰაერის გამტარობა
 პირის აპარატის მდგომარეობა
 კბილები, ღრძილები
 კისერი
დიდი რაოდენობით განთავსებულია
 ლიმფური კვანძები
 ფასციები
 სისხლძარღვები
 ტრაქეა
 ფარისებრი ჯირკვალი
 კისრის შეფასების
კრიტერიუმები
 შეფასება ხდება დამჯდარ მდგომარეობაში
 პალპაცია, ინსპექცია
 ლიმფური კვანძების ზომა, სიმკვრივე, მტკივნეულობა
 ფარისებრი ჯირკვლის ზომა, ფორმა
 ყლაპვა
 ხმა, ხმის ჩახლეჩვა
 გულმკერდი
არჩევენ გულმკერდის 3 ძირითად ფორმას
 კონუსისებრი– ანუ ინსპირაციული, თითქოს გულმკერდი შესუნთქვის
ფაზაშია. მამაკაცებში უფრო მკვეთრადაა გამოხატული, ვიდრე ქალებში .
 ბრტყელი - ანუ ექსპირაციული, თითქოს გულმკერდი ამოსუნთქვის
ფაზაშია.
მოხუცთა ასაკისთვის დამახასიათებელი ვიწრო და გრძელი გულმკერდი .
 ცილინდრული - წარმოადგენს შუალედურ ფორმას, ზემოთ აღნიშნულ
ფორმებს შორის.

ანომალიები:
 ''მეწაღის გულმკერდი'' – მკერდის ძვალი ჩადრეკილია
 ''ქათმის გულმკერდი'' – მკერდის ძვალი წარზიდულია წინ
 გულმკერდის შეფასების
კრიტერიუმები
 შეფასება ხდება ფეხზე დგომით პოზიციაში
 პერკუსია,პალპაცია
 წელს ზემოთ შიშველი
 გულმკერდის ფორმა
 გულმკერდის მონაწილეობა ჩასუნთქვის და ამოსუნთქვის
ფაზაში
 ფილტვის აუსკულტაცია

 ჯანმრთელი ადამიანი- ვეზიკულური სუნთქვა

 ანთების შემთხვევაში- მკვრივი ე.წ ბრონქული სუნთქვა
 ბრონქებში ნახველის არსებობისას- ხიხინი
 პლევრის ანთებისას- ხახუნი
 გულის აუსკულტაცია

 გულის ტონები (მოკლე ბგერა, ნორმაში სუფთა და ხმამაღალი)

 ტონების მოყრუება - ცხიმოვანი ცვლის დარღვევისას
 ტონების მკვეთრი შესუსტება- გულის სარქველის დაზიანება ,
მიოკარდიუმის დაავადებები
 დამატებითი ტონები- გულის კუნთის დაზიანებისას
 ტონების გაძლიერება ე.წ შუილი - სარქველოვანი აპარატის
მთლიანობის დარღვევა
 პერიკარდიუმის ხახუნი- პერიკარდიუმის ანთებისას
 გულის შეკუმშვათა რითმულობა, რითმის დარღვევა
 შეფასების პროცესი
 სპეციალური ხელსაწყოს - სტეტოსკოპისა და
ფონენდოსკოპის საშუალებით
 პაციენტი ზის ან წევს ზურგზე წოლით პოზიციაში
 ინსპექცია, პალპაცია, აუსკულტაცია, პერკუსია
 მუცლის ღრუ
 პაციენტი წევს ზურგზე, ოდნავ მოხრილი ფეხებით.
 აუსკულტაცია- ნაწლავთა პერესტსატიკა
 ინსპექცია - მუცლის ფორმა, ზომა
 პალპაცია- ნაწლავები, ღვიძლი, თირკმელი, ეპიგასტრიუმი,
შარდის ბუშტი, აორტა
 პერკუსია -აირების, სითხის არსებობა მუცელში, ღვიძლი,
ელენთა, თირკმელი
მამაკაცის გენიტალიების, ანუსის
დათვალიერება
 პაციენტი წევს მარცხენა გვერდზე რექტალური გასინჯვისთვის.
 პალპაცია ანალური ხვრელი,სწორი ნაწლავი და პროსტატა.
 გენიტალური მიდამო ინსპექცია ფეხზე მდგარ პაციენტზე.
 თუ პაციენტს არ შეუძლია ფეხზე დგომა, გენიტალიები უნდა
დათვალიერდეს რექტალურ გასინჯვამდე იგივე წოლით
პოზიციაში .
 გენიტალური და რექტალური
გასინჯვა ქალებში
 პაციენტი წევს ზურგზე ლითოტომიურ პოზაში - წევს
ზურგზე, მოხრილი მუხლებით
 ისინჯება გარეთა გენიტალური მიდამო, საშო და
საშვილოსნოს ყელი, სწორი ნაწლავი ბიმანუალური
მეთოდით.
 ძვალკუნთოვანი სისტემის შემოწმება

 პაციენტი ზის ან წევს საწოლში

 ინსპექცია, პალპაცია
 კუნთების მასა, ძალა, ჭიმვადობა, ელასტიურობა
 სახსრების მოძრაობის ამპლიტუდა
 სახსრების ფორმა, ზომა, ფერი, ტემპერატურა, შეშუპება
 ხერხემლის მალების მოძრაობას და მდგომარეობას
 ფეხებისა და ტერფების მდგომარეობას
 ხელების, მხრების მდგომარეობას
 მგრძნობელობა
 ნერვული სისტემა

• ნერვული სისტემის შეფასება შედგება 5 კომპონენტისგან:

 მენტალური სტატუსი
 თავის ქალას ნერვები
 მოტორული სისტემა
 მგრძნობელობა
 რეფლექსები
 შეფასების კრიტერიუმები
 პაციენტი ზის ან წევს ზურგზე
 მენტალური სტატუსი - ორიენტაცია, დროში სივრცეში, აღქმა,
აზროვნება, მეხსიერება
 თავის ქალას ნერვები -ყნოსვა, მიმიკა, ხახის რეფლექსი
 მოტორული სისტემა - მოძრაობა, სიარულის მანერა
 მგრძნობელობა - ტკივილი, ტემპერატურა
 რეფლექსები- ბიცეფსი, ტრიცეფსი. მუხლის, აქილევსის მყესის,
ბაბინსკი
47
 დიდი მადლობა
ყურადღებისთვის!