PLAN BURZA I

ŻOŁNIERZE WYKLĘCI
Julia Nalichowska 1G
PLAN BURZA
.Akcja „Burza” – operacja wojskowa zorganizowana i
podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom
niemieckim końcowej fazie okupacji niemieckiej,
bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej,
prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej. Trwała od 4
stycznia 1944, kiedy Armia Czerwona przekroczyła na
Wołyniu ustaloną w traktacie ruskim granice polsko
radziecką, do stycznia 1945.
Rozkaz do jej rozpoczęcia wydał w listopadzie 1943
komendant główny Armii Krajowej gen. Tadeusz
Komorowski
Po przekroczeniu przez Armię Czerwoną wschodniej
granicy II Rzeczypospolitej i odrzuceniu wysuniętej przez
władze RP oferty współdziałania wojskowego z ZSRR,
12 stycznia 1944 komendant główny Armii Krajowej
wydał rozkaz nr 126, zapowiadający wsparcie Armii
Czerwonej w walce z Niemcami w miarę naszych sił i
interesów państwowych. 26 października 1944 jego
następca gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz
zakończenia akcji.
 Na odprawie dowódców okręgów AK
Wilno i Nowogródek w Warszawie w dniu
12 czerwca 1944 stwierdzono, iż
zajmowanie większych miast jest
niezbędne, jeżeli Polskie Państwo
Podziemne ma występować w roli
gospodarza w stosunku do wkraczających
oddziałów Armii Czerwonej. Stwierdzono,
iż w sporze terytorialnym z ZSRR, który
nie chciał uznać praw Polski do jej
przedwojennych terenów wschodnich, liczy
się polityka faktów dokonanych, której
elementem było przejmowanie kontroli nad
Terytorium Państwa Polskiego w granicach sprzed kluczowymi ośrodkami miejskimi na
1939 w miarę wycofywania się Niemców przed Armią wschodzie Polski.
Czerwoną. Początkowo wyłączono z akcji duże miasta
w celu oszczędzenia ich mieszkańców i zabudowy,
jednak od lipca 1944 dowódca AK gen. Tadeusz Bór-
Komorowski rozkazał żołnierzom AK zajmowanie
również dużych miast.
CELE AKCJI
“BURZA”
• Uświadomienie władzom ZSRR, że na
wyzwolonych z okupacji niemieckiej terenach
Polski w granicach sprzed 1939 gospodarzami są
Polacy, uznający władzę Rządu Rzeczypospolitej
Polskiej na uchodźstwie, który był jedynym
reprezentantem państwa polskiego.
• Zanegowanie alianckiego podziału na strefy
operacyjne, w myśl którego Polska znajdowała się
w radzieckiej strefie operacyjnej i wojska aliantów
zachodnich, ani oddziały im podporządkowane, tu
nie operowały.
CELE AKCJI
“BURZA”
• Skłonienie ZSRR do uznania władzy Rządu RP w
Londynie (reprezentowanego w kraju przez
Delegaturę Rządu na Kraj) w Polsce i granicy
wschodniej sprzed 1939 roku (którą ZSRR uznał
postanowieniami traktatu ruskiego w 1921) i praw
Polski do jej terenów wschodnich, bezprawnie
zagarniętych na mocy postanowień paktu
Ribbentrop-Mołotow po agresji ZSRR na Polskę
w dniu 17.09.1939 roku.
• Spowodowanie przybycia do Polski sił aliantów
zachodnich i jednostek PSZ na zachodzie, a w
pierwszej kolejności 1 SBS.
Warszawa w planie „Burza” nie była przewidywana
jako teren działań wojskowych z powodu
bezpieczeństwa ludności i zgromadzonych dóbr
kultury narodowej. Oddziały AK miały jedynie
ochraniać ludność cywilną podczas ewentualnej
ewakuacji. Ostatecznie główne cele wojskowe akcji
„Burza” zostały osiągnięte. Odtworzenie struktur
polskiej armii w kształcie przedwojennym podkreślało
ciągłość Polskich Sił Zbrojnych i stawiało Armię
Krajową jako uczestnika działań wojennych,
występującego w charakterze alianta.
Pod względem militarnym akcja „Burza” częściowo
osiągnęła główne cele. Poza działaniami w terenie,
oddziały Armii Krajowej współuczestniczyły, razem z
Armią Czerwoną, w zdobyciu kilku dużych miast, np.
Wilna czy Lwowa. Odtworzenie części dywizji i
pułków walczących w 1939 podkreśliło nieprzerwaną
ciągłość Polskich Sił Zbrojnych, co posiadało nie tylko
znaczenie symboliczne, ale także wyraziło się w
sierpniu 1944 oficjalnym uznaniem Armii Krajowej za
wojska sprzymierzone. Z politycznego punktu
widzenia nie osiągnięto jednak pozytywnych
rezultatów. Alianci zachodni, informowani przez
wywiad AK o
ŻOŁNIERZE WYKLĘCI
KIM BYLI
ŻOŁNIERZE
WYKLĘCI?
Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego
powojennego podziemia niepodległościowego i
antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji
Polski i podporządkowaniu jej ZSRR.
KIM BYLI
ŻOŁNIERZE
WYKLĘCI?
Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego
powojennego podziemia niepodległościowego i
antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji
Polski i podporządkowaniu jej ZSRR.
Walcząc z siłami nowego agresora, musieli
zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich
propagandą Polski Ludowej, która nazywała
ich „bandami reakcyjnego podziemia”. Z
kolei osoby działające w
antykomunistycznych organizacjach i
oddziałach zbrojnych, które znalazły się w
kartotekach aparatu bezpieczeństwa,
określono mianem „wrogów ludu”.
Mobilizacja i walka Żołnierzy Wyklętych była pierwszym
odruchem samoobrony społeczeństwa polskiego
przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom
komunistycznym, ale też przykładem najliczniejszej
antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali
europejskiej, obejmującej teren całej Polski, w tym także
utracone na rzecz Związku Sowieckiego Kresy
Wschodnie II RP.
 Uczestników ruchu partyzanckiego określa się też jako
„żołnierzy drugiej konspiracji” lub „Żołnierzy
Niezłomnych”. Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci”
powstało w 1993 roku – po raz pierwszy użyto go w
tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne
podziemie zbrojne po 1944 r.”, zorganizowanej przez
Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego
autorem był Leszek Żebrowski.
 Liczbę członków wszystkich organizacji i grup
konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy.
Większość akcji oddziałów podziemia
antykomunistycznego było wymierzonych w oddziały
zbrojne UB, KBW czy MO. Podziemie
niepodległościowe aktywnie działało też na Kresach
Wschodnich, szczególnie na ziemi grodzieńskiej,
nowogródzkiej i wileńskiej.
Dziękuję za uwagę!