PSY 503

KLİNİK PSİKOLOJİDE PSİKOTERAPİ

EĞİTİMİ VE HİZMETE YANSIMALARI

Yrd. Doç. Dr. Nazlı Balkır

Işık Üniversitesi
Psikoloji Anabilim Dalı
 Ülkemizde her yüz kişiden sadece beşi ruh sağlığı
uzmanına ulaşabilmekte, 6 milyon kişiye bir psikiyatrist
düşmektedir.

Hastaların sadece %1’ i tedavi olanaklarından

yararlanabilmektedir. Bu tedavi olanaklarının, psikoterapiyi ne
kadar içerebileceği ise tartışmalıdır.
Bu oranlar, psikiyatristlerin psikoterapi yapabilme
yaygınlığının ülke gereksinimini karşılayabilecek oranı
bulmasının mümkün olamadığının bir yansıması yada
aynasıdır.
 Herhangi bir meslekte yeterli bir profesyonel uygulayıcı
olmanın en temel ölçütü, meslekle ilgili bilgi birikimine sahip
olmak ve bu bilgileri gerektiği şekilde uygulayabilir olmaktır.

Psikoterapist için, öncelikle, Klinik Psikolog/Psikiyatrist

bilgi ve becerisine sahip olduktan sonra çeşitli psikoterapi okulları
ve uygulamaları ile ruh sağlığı ve hastalıkları ile ilgili bilgileri
bütünleştirebilmeyi sağlayacak şekilde, daha fazla bilgi ve beceri
sahibi olunması gerekmektedir.
 Uluslararası anlamda, psikoloji lisans eğitiminden sonra
klinik psikoloji yüksek lisans tamamlayarak üst düzey bir
eğitim alan psikologlar, klinik psikolog olarak
adlandırılmaktadır...
 Ülkemizde lisans üstü eğitim alarak uzmanlaşmış klinik
psikologların çoğu, ruh sağlığı birimlerinde, eğitim
hizmetlerinde, üniversitelerde akademisyen olarak
çalışmaktadır. Bu nedenle, klinik psikologların ruh sağlığı
hizmetlerindeki en önemli katkısı, genç psikologların,
genç kuşakların ruh sağlığı bilgi ve bilincinin artırılması
şeklinde olmaktadır.
 Ayrıca ruh sağlığı ve hastalıklarıyla ilgili daha spesifik alanlarda-
psikoterapiler, farklı terapilerle ilgili eğitimler, konsültasyon
liyezon psikiyatrisi, çocuk ve ergen ruh sağlığı, şiddet ve istismar
gibi- uzmanlaşmayı ve bilgi birikimini artırmak gerekmektedir.
 Psikoterapi eğitimi alan klinik psikolog sayısı her geçen
gün artmaktadır. Psikoterapi eğitimi alabilmek için en az
yüksek lisans mezunu olmak gerekmektedir. Psikoterapi
çok geniş anlamda, ruhsal yollarla yardım ve iyileştirme
demektir. Psikoterapi, zihinsel ve duygusal bozuklukların
hasta ile tedavi edicinin (terapist) arasında kurulan sözel ve
sözel olmayan iletişimin temel aldığı yollarla tedavisi
olarak tanımlanmaktadır.
 Psikoterapi, ancak bu alanda yetki ve sorumluluk
alabilecek kadar eğitim görmüş uzmanlarca uygulanabilir.
Hastayla kurulan her iletişimi psikoterapi kapsamı içinde
değerlendirmek olanak dışıdır.
 PSİKOTERAPİNİN AMAÇLARI GENEL OLARAK
ŞÖYLE SIRALANABİLİR;

• Var olan belirtilerin ortadan kaldırılması, geriletilmesi

veya değiştirilmesi

• Bozulmuş davranış örüntülerinin değiştirilmesi

• Olumlu kişilik değişiminin ve gelişiminin

hızlandırılmasıdır.
 Psikoterapi çeşitleri
• Amacına göre
• Kuramsal yaklaşıma göre
• Yapılış yöntemine göre
 Amacına göre
• Destekleyici
• Yeniden eğitici
• Yeniden yapılandırıcı
 Kuramsal yaklaşıma göre
• Psikanalitik kurama dayananlar
• Öğrenme kuramına dayananlar
• Bilişsel kurama dayananlar
• Varoluşçu kurama dayananlar
 Yapılış yöntemine göre
• Bireysel
• Grup
• Aile-çift
• Diğer (drama, sanat, oyun vb..)
 Bir çok psikoterapi çeşidi vardır. Bunlar arasında;

• Psikodinamik temellere dayananlar psikoterapiler

(psikanaliz ve psikanalitik yönelimli psikoterapiler)
• Destekleyici Psikoterapiler
• Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler
• Varoluşçu psikoterapiler
• Aile Psikoterapileri
• Grup Psikoterapileri
• Psikodrama
• Çift Terapileri
• Evlilik Terapileridir.
Hangi psikoterapi türü ve tekniğinin hangi hastalara
uygun olduğu bu konudaki bilimsel bilgilere
dayanmalı, hastanın ve uygun psikoterapinin seçimi
buna göre yapılmalıdır. Terapist ve hasta ilişkisinin
yapısı ve niteliği tedavide temel etkendir.
 Terapi süreci içerisinde hastanın gelişiminin daha erken aşamalarına
ait çocuksu hissetme ve düşünme düzeylerine geri dönebileceği
unutulmamalıdır. Hastada bilinçli veya bilinç dışı yollardan tedavi
sürecine karşı çıkan güçlere direnç denir. Özellikle terapinin
başlangıcında güvenli bir tedavi edici işbirliği kurulana kadar terapist
hastanın direnç ve savunmalarına saygı göstermelidir.
 Terapi amaçları, belirtileri geçici olarak rahatlatma
şeklinde kısa dönemli olabileceği gibi kişilik değişimini
hedefleyen bir tarzda geniş amaçlı ve uzun dönemli de
olabilir. Bu amaçlar terapistin ve hastanın kafasında net
olarak belirginleşmiş ve bu konuda terapist ve hasta
arasında tam bir fikir birliği olmalıdır.
• Psikoterapist, Bireysel ve grup psikoterapileri -özel bir
eğitim alarak- yapar. Psikoterapi alanında almış olduğu
eğitimi Klinik Psikolog ilkelerine paralel olacak
şekilde aşağıdaki gibi uygular:

• Hasta/danışan, hasta yakını ve hekim ile işbirliği

içinde psikoterapi/danışmanlık için uygun görülen
hastanın/danışanın devam biçimine, sürecine ve
uygulanacak yaklaşıma karar verir.
• Hastanın/danışanın servise/üniteye kabulünden sonra,
hastaya/danışana uygulanacak psikoterapi veya özel
uygulama yöntemini, süreci ve kurallarını tanıtır,
hastanın/danışanın sorularını cevaplandırır,
hastanın/danışanın beklentilerini değerlendirir ve
uyumunu sağlar.

• Hastanın/danışanın değişim gereksinimi olduğu alanları

ve sorunlarını belirler, hasta/danışanla tedavi
hedeflerini belirler.

• Tedavi ekibi ile iş birliği içerisinde psikoterapi

oturumlarının programını yapar.
• Psikoterapi oturumlarına ilişkin kayıt tutar.

• Oturumların verimliliği ve hastanın/danışanın değişim

motivasyonunu değerlendirerek psikoterapi süreci
hakkında tedavi ekibini bilgilendirir.

• Psikoterapi hizmeti verirken güvenlik, etkililik ve

psikoterapi maliyeti gibi faktörleri dikkate alır.
• Psikoterapi alanında yeni bilgi ve teknolojileri takip
eder. Kişisel ve mesleki gelişimi için ulusal/ uluslararası
kongre, sempozyum, çalıştay vb. organizasyonlara
katılır.

• Çalışmalarına ilişkin araştırmalar yapar, yapılan

araştırmalara katkıda bulunur, bunları bilimsel toplantı
ve yayınlarda meslektaşları ile paylaşır.

• Gerektiğinde, yeni yetişen klinik psikologlara

danışmanlık yapar, eğitim ve deneyimlerine katkıda
bulunur.
Türkiye’de psikoterapi eğitimi incelenecek olursa; tıp,
hemşirelik, psikoloji bölümlerinde lisans programlarında
kısıtlı saatlerde, psikoterapilerle ilgili genel bazı bilgiler
verilmektedir. Ayrıca lisans üstü programlarda
psikoterapiler isimli derslerin olduğunu görmekteyiz.
• Ayrıca bazı psikoloji bölümlerinde ise, biraz daha özel
alanlardaki psikoterapilerle (bilişsel davranışçı
psikoterapiler gibi) ilgili derslerin varlığını görmekteyiz.
Daha kapsamlı programlar ise dernekler yada özel
merkezlerde yürütülmektedir.
• Bu dernekler arasında en eski olanlarından birisi de,
Psikoterapi Ve Grup Psikoterapileri Derneğidir. Bir
diğeri ise, A. Özbek Psikodrama Enstitüsüdür. Bu
kapsamda geçtiğimiz günlerde, en son kurulan bir
dernek ise, İstanbul ‘da kurulan, “Psikodrama ve Grup
Terapileri Derneği”dir.
• Psikodrama eğitimi ise üç aşamalı bir eğitimdir. Birinci
aşama, Hazırlık Aşaması olup, 48 birim yada yaklaşık
saattır ( en az 2 hafta, en çok üç ay olmak üzere), Birinci
Temel Aşama ise 380 birimdir (en az bir yıl en çok üç
yıldır. 60 birimi kuramsal, en az 72 en çok 96 birimi başka
yöneticilerle yürütülmelidir.Ayrıca yöneticiler ve grup
kararı ile en çok 100 birim olmak üzere uzatılabilir).
• İleri Eğitim Aşaması, üçüncü aşama olup, toplam 500 birimdir.
En az 260 birim eğitim grubu içinde bu grubu yönetmeyi, 60
birim kuramsal bilgiyi ve 160 birim de uygulamayı
gerektirmektedir. Ve kişi dışarıda kendi grubunu yönetirken o
gruba ilişkin süpervizyon almayı bu süreçte gerçekleştirmesi
gerekmektedir. Bu aşama da en az 2 en çok üç yıl sürer.
Görüldüğü üzere en az süre 3 yıl, en fazla ise 6 yıldır. Bu günkü
koşullarda ücret ise, 20 birim karşılığı 240 YTL’dir.
• Bir başka dernek, Psikoterapi Enstitüsü Derneğidir
ve 2005 yılında kurulmuştur. Son zamanlarda, bu
derneğin başlatacağı bir psikoterapi eğitim programı
( ki programın adı ‘ Bütüncül Psikoterapi Eğitimi
‘dir ) yayınlanmıştır. Bu program incelendiğinde, 30
ay süren toplam 900 saatlik bir eğitimi içeren bir
program olduğu görülecektir. Ücreti ise, her ay için
450 YTL+KDV’ dir.
• Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Eğitimi ise, ‘’Kognitif
Ve Davranış Terapileri Derneği’’ tarafından
verilmekte olup, süresi 150 saat, yaklaşık iki yıldır.
Birinci yıl teorik, ikinci yıl uygulama ve süpervizyon
ağırlıklıdır. Eğitimin yarısı teorik, yarısı uygulama -
süpervizyonu içermektedir. Ücret ise, yaklaşık olarak
16 saat karşılığı 200YTL’ dir.
• Psikoterapi eğitimi almak, uzun ve masraflı bir süreçtir. Bununla
birlikte ilgisi olan klinik psikologlar bu eğitimleri
alabilmektedirler. Psikoterapi ile ilgili eğitimler alarak, eğitilmek
ve yeni yetişenlere bu eğitimi vermek bizlerin görevidir. Edinilen
bu bilgi ve beceriler hizmette, kliniklerde kullanılabilirse,
hizmetin kalitesini önemli düzeyde artıracaktır.
 Kaynaklar
• Harold Hackney, Sherry Cormier. Psikolojik
Danışma İlke ve Teknikleri: Psikolojik Yardım
Süreci El Kitabı. Mentis Yayınları: Ankara.
• Gerald Corey. Psikolojik Danışma, Psikoterapi
Kuram ve Uygulamaları. Mentis Yayınları:
Ankara.
TEŞEKKÜRLER