Rachunek dochodu narodowego

Plan wykładu
1. Kategorie mierników skali działalności
gospodarczej
2. PKB realny i nominalny
3. Wady PKB
W cenach
+ Dochody netto
rynkowych
PKB z tytułu własności za granicą
PNB - Amortyzacja
PNN

- Podatki pośrednie + subwencje

+ Dochody netto
W cenach - Amortyzacja
PKB z tytułu własności za granicą
PNB PNN=DN
bazowych

- (zyski niepodzielone +
podatek dochodowy od DN =
przedsiębiorstw) + płatności dochody
transferowe z czynszów +
zyski kapitałowe +
dochody z pracy
własnej +
wynagrodzenia
i płace
DOD - podatek dochodowy
DO
Subwencje - nieodpłatna i bezzwrotna
pomoc finansowa udzielana najczęściej
przez państwo określonym podmiotom
(np. jednostkom samorządu terytorialnego,
prywatnym przedsiębiorstwom,
organizacjom społecznym i osobom
fizycznym) dla poparcia ich działalności.
Produkt narodowy brutto (pol. PNB,
ang. GNP) to pieniężny wskaźnik bieżącej
wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług
finalnych (nabywanych przez
ostatecznych użytkowników),
wytworzonych
w gospodarce w danym okresie (równe
sumie wartości dodanych i sumie
dochodów czynników produkcji).
Dochody netto z tytułu własności za granicą
= (wynagrodzenia Polaków pracujących za
granicą + zyski polskich podmiotów
posiadających udziały w zagranicznych przeds.
+ bezzwrotna pomoc zagranicy dla Polski) –
(wynagrodzenia cudzoziemców pracujących
w Polsce + zyski zagranicznych podmiotów
posiadających udziały w polskich przeds. +
bezzwrotna pomoc Polski dla zagranicy)
PNB per capita to produkt narodowy
brutto na jednego mieszkańca.

Produkt narodowy netto (pol. PNN, ang.

NNP) to produkt narodowy brutto
pomniejszony o odpisy amortyzacyjne
majątku trwałego przedsiębiorstw.

Amortyzacja – wartościowe wyrażenie

zużycia majątku trwałego
 PKB per capita wg danych
Międzynarodowego Funduszu Walutowego (2014)
Wartość
Pozycja Państwo
w USD
1 Luksemburg 119 487,934
2 Norwegia 96 930,485
3 Katar 93 990,405
4 Szwajcaria 86 468,355
5 Australia 61 066,154
6 Dania 60 947,383
7 Szwecja 58 538,061
8 San Marino 56 820,022
9 Singapur 56 286,553
10 Irlandia 54 411,136
11 Stany Zjednoczone 54 369,826
12 Islandia 52 315,097
13 Holandia 52 224,644
14 Austria 51 433,004
15 Kanada 50 304,025
16 Finlandia 50 015,698
17 Niemcy 47 773,578
18 Belgia 47 682,132
19 Wielka Brytania 45 729,267
20 Francja 44 331,604
21 Nowa Zelandia 43 363,232
22 Kuwejt 43 167,920

23 42 943,777
Zjednoczone Emiraty Arabski
e
24 Brunei 41 460,172
— Hongkong 40 032,534
25 Izrael 37 222,384
26 Japonia 36 221,812
27 Włochy 35 334,815
28 Hiszpania 30 271,524
29 Korea Południowa 27 970,494
30 Bahrajn 26 701,320
31 Cypr 26 109,132
32 Malta 24 716,307
33 Arabia Saudyjska 24 252,173
34 Słowenia 24 050,462
35 Bahamy 23 628,680
36 Tajwan 22 599,765
37 Portugalia 22 122,981
38 Grecja 21 648,203
39 Trynidad i Tobago 21 374,849
40 Oman 20 927,003
41 Estonia 20 090,024
42 Gwinea Równikowa 19 959,529
43 Czechy 19 526,401
44 Słowacja 18 435,151
45 Urugwaj 16 882,456
46 Litwa 16 467,128
47 Łotwa 15 729,689
48 Barbados 15 602,765
49 Seszele 15 140,746
50 Chile 14 479,829
51 Polska 14 411,495
52 Saint Kitts i Nevis 14 286,845
53 Antigua i Barbuda 14 126,161
54 Palau 14 066,415
55 Węgry 13 869,538
56 Chorwacja 13 473,331
57 Argentyna 12 735,196
58 Rosja 12 717,687
59 Kazachstan 12 400,280
60 Brazylia 11 572,700
Dochód narodowy to produkt narodowy netto
w cenach czynników wytwórczych.

Z kategorii produktu do dochodu przechodzimy

przez odjęcie podatków pośrednich Te.

Dochód narodowy można również otrzymać

sumując wynagrodzenia pracowników, dochody
z pracy własnej, dochody kapitałowe, renty
i czynsze dzierżawne.
PKB realny i nominalny
PKB nominalny oblicza się według bieżącej
wartości pieniądza, PKB realny natomiast
według realnej wartości pieniądza, a więc
„oczyszczony” z wpływu inflacji. Przeliczenie
polega na podzieleniu PKB nominalnego przez
indeks cen. W zestawieniach statystycznych
PKB realny najczęściej przedstawiany jest
w cenach stałych z wybranego roku bazowego.

PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub

spadek realnego PKB stanowi miarę wzrostu
gospodarczego.
 Deflator
deflator PKB = (PKB nominalny/PKB realny) x 100

Procentowe zmiany deflatora mogą służyć do

obliczenia stopy inflacji.
 Przykład 2
PKB Wielkiej Brytanii realny liczony w cenach
z 1985 roku wyniósł 384.996 mln £ w 1987 roku i
400.999 mln £ w 1988 roku. Liczony
w bieżących cenach rynkowych wyniósł 355.329
mln £ w 1985 roku, 380.623 mln £ w 1986 roku
i 463.933 mln £ w 1988 roku. Deflator PKB
wyniósł 103,5 w 1986 roku i 108,5 w 1987 roku.
Oblicz brakujące wartości PKB realnego
i nominalnego oraz deflatora w poszczególnych
latach, a także stopy wzrostu realnego,
nominalnego PKB i delatora PKB.
 Stopa Stopa
Stopa
wzrostu wzrostu
PKB PKB Deflator wzrostu
Lata PKB PKB
realny nominalny PKB deflatora
realnego nominalnego
(w %)
(w %) (w %)
1985 - 355.329 - -
1986 380.623 103,5
1987 384.996 108,5
1988 400.999 463.933
 Stopa Stopa
Stopa
wzrostu wzrostu
PKB PKB Deflator wzrostu
Lata PKB PKB
realny nominalny PKB deflatora
realnego nominalnego
(w %)
(w %) (w %)
1985 355.329 - 355.329 - 100 -
1986 367.751 3,5 380.623 7,1 103,5 3,5
1987 384.996 4,7 417.721 9,7 108,5 4,8
1988 400.999 4,2 463.933 11,7 115,7 6,6
Wady PKB
Czyste PKB jest wyznacznikiem wielkości
gospodarki – jednak jest złą miarą
zamożności społeczeństwa, ponieważ nie
uwzględnia liczby ludności. Z tego powodu
jako miarę dobrobytu powszechnie używa
się innego wskaźnika, którym jest PKB
per capita (czyli PKB w przeliczeniu na
jednego mieszkańca).
 Mimo tego zabiegu również PKB per capita krytykowane
jest jako niedokładny wskaźnik dobrobytu w państwie.
Ważniejsze powody to:

 nie uwzględnia produkcji nieewidencjonowanej (tzw.

szara strefa – niezarejestrowana działalność
gospodarcza) oraz produkcji gospodarstw domowych
przeznaczanej na własne potrzeby (np. pracy gospodyń
domowych),

 nie uwzględnia wartości czasu wolnego (wypoczynku),

 nie uwzględnia wartości wytworzonych bezpłatnie przez

wolontariuszy,
 nie ujmuje tzw. efektów zewnętrznych produkcji
(np. zanieczyszczenia środowiska),

 uwzględnia produkcję tzw. antydóbr (np.

używki),

 nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych

krajach (co przynajmniej teoretycznie jest
niwelowane przez liczenie parytetem siły
nabywczej),

 nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów

w społeczeństwie ani ich dystrybucji (np. wysoki
PKB w Gwinei Równikowej nie przekłada się na
dobrobyt wszystkich obywateli)
 jest tym większy, im więcej wydaje się na zbrojenia, choć
zdaniem niektórych ekonomistów wydatki takie nie
zaspokajają potrzeb społeczeństwa,

 nie pokazuje jakości usług, zwłaszcza państwowych,

 nie odzwierciedla faktu, że nie cały wypracowany PKB

trafia do obywateli w postaci bezpośredniej (pensje) lub
pośredniej (świadczenia, zasiłki itp.) - część PKB
transferowana jest w formie zysków za granicę.

Z tego powodu opracowano inne wskaźniki poziomu

jakości życia, między innymi wskaźnik rozwoju
społecznego
 Szczęście narodowe brutto
Szczęście narodowe (krajowe) brutto (ang. Gross
National Happiness, GNH) – wskaźnik
zaproponowany w 1972 przez byłego króla Bhutanu,
Jigme Singye Wangchucka jako instrument służący
do mierzenia jakości życia
w sposób bardziej całościowy niż powszechnie
stosowany wyłącznie ekonomiczny wskaźnik
Produkt krajowy brutto (PKB). Wskaźnik ten jest
wykorzystywany w Bhutanie w planowaniu rozwoju
społeczno-gospodarczego. Idea ta spotkała się
z zainteresowaniem również w innych krajach.
Dziękuję za uwagę