ALKOHOLE

Podział alkoholi
• Ze względu na liczbę grup –OH
• monowodorotlenowe
• diwodorotlenowe (diole)
• poliwodorotlenowe (poliole)
• Ze względu na położenie grupy –OH
• I-rzędowe
• II-rzędowe
• III-rzędowe
• Ze względu na rodzaj łańcucha węglowego
• alifatyczne
• aromatyczne (fenole)
Alkohole alifatyczne, monowodotlenowe
Nazwa – „nazwa węglowodoru wyjściowego” + „-ol”
• metan -> metanol
• etan -> etanol
• propan:
• n-propanol
• izopropanol
• butan:
• n-butanol
• Izobutanol
• sec-butanol
• sert-butanol
Otrzymywanie alkoholi
• Z halogenków alkilowych w reakcji z wodą
• Z halogenków alkilowych w reakcji z silnymi zasadami
• Z węglowodorów nienasyconych (alkenów), w obecności kwasów
• Inne metody
• metanol – z gazu syntezowego (mieszaniny CO i H2)
• etanol – w wyniku fermentacji alkoholowej
Reakcje alkoholi
• Spalanie
• Reakcja z metalami alkalicznymi (np. sodem) – tworzenie
alkoholanów
• Reakcja z chlorowodorem
• Dehydratacja – otrzymywanie węglowodorów nienasyconych
(alkenów)
• Estryfikacja – reakcja z kwasami karboksylowymi
Alkohole diwodorotlenowe
Nazwa – „nazwa węglowodoru wyjściowego” + „-diol” [inna nazwa –
glikole]
• etan - etanodiol
• propan - propanodiol
• butan - butanodiol
Otrzymywanie dioli
• Reakcja Ag2O z dihalogenkami alkilowymi
• Utlenianie alkenów
• Otrzymywanie z alkenów pochodnych – dihalogenków, reakcja z silną
zasadą
Alkohole aromatyczne - fenole
• Podstawowy łańcuch węglowy – benzen + grupa –OH
• fenol = benzenol = hydroksybenzen
• benzenodiol = dihydroksybenzen
• Beznzeno-1,2-diol = ortobenzenodiol = pirokatechina
• Benzeno-1,3-diol = metabenzenodiol = rezorcyna
• Beznzeno-1,4-diol = parabenzenodiol = hydrochinon
Alkohole aromatyczne nie będące fenolami
• Podstawowy łańcuch węglowy – łańcuch alkilowy związany z
pierścieniem aromatycznym + grupa –OH związana z łańcuchem –
alkohole aromatyczne
• fenylometanol
• fenyloetanol
• itp.
Otrzymywanie fenoli
• Z halogenków aromatycznych – reakcja dwuetapowa
• reakcja z zasadą
• reakcja z HCl
• Metoda kumenowa – reakcja dwuetapowa
• reakcja benzenu z propylenem
• utlenianie do fenolu
Reakcje fenoli
• Z zasadami – tworzenie fenolanów
• Z kwasami karboksylowymi i bezwodnikami kwasowymi – tworzenie
estrów