ორგანულ ნაერთთა

მრავალფეროვნება

თეკლა კაკალაძე
PRESENTATION TITLE ორგანული ნაერთების მრავალფეროვნებას განაპირობებს ნახშირბად
ატომის უნარი, ნაერთებში დაუკავშირდეს სხვა ნახშირბად ატომებს და
სხვადასხვა სიგრძის ჯაჭვებს წარმოქმნის.
ორგანული ნაერთები ცალკეულ კლასებად იყოფა, ესენია: ნაჯერი, უჯერი, არომატული
ნახშირწყალბადები.
ორგანული ნივთიერების თვისებები დამოკიდებულია არა მარტო მათი მოლეკულების
შედგენილობაზე, არამედ მოლეკულაში ბმების თანმიმდევრობაზე.
ალკანი ნახშირწყალბადია, რომლის მოლეკულაში ნახშირწყალბად ატომები ერთმანეთთან
დაკავშირებულია მარტივი ერთმაგი. ალკენი არის ნახშირწყალბადი, რომლის მოლეკულაში
ნახშირბად ატომები ერთმანეთს ორმაგი ბმით უკავშირდება.
ნაჯერი ნახშირწყალბადები უჯერისგან განსხვავდება, იმით რომ ნაჯერს აქვს ჩანაცვლების
უნარი, ხოლო უჯერს მიერთების.
იზომერია არის მოვლენა ქიმიური ნაერთებისა, რომლებსაც აქვთ ერთნაირი შემადგენლობა
და განსხვავებული აგებულება. არსებობს ცის ანუ გეომეტრიული იზომერია და ტრანს
იზომერია.
მონომერი არის დაბალკალორიული ნაერთი, რომელიც უჯრედულ ბმას შეიცავს და
პოლიმერის შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენს. პოლიმერი არის მაღალი მოლეკულური
ნაერთი. მაკრომოლეკულა რომელიც უჯრედულ ბმას შეიცავს და პოლიმერის შემადგენელ
ნაწილს წარმოადგენს.
პოლიმერს მაკრომოლეკულას იმიტომ უწოდებენ, რომ ის ბევრი მოლეკულებისგან შედგება.
2 პოლიმერიზაცია არის პოლიმერების წარმოქმნის პროცესი. ამ დროს მონომერში უჯერი ბმები
წყდება და წარმოქმნილი ნაწილაკები ერთმანეთს გადაებმება.
PRESENTATION TITLE მონომერი არის დაბალ მოლეკულური ნაერთი და წარმოადგენს
პოლიმერის შემადგენელ ნაწილს, ხოლო განმეორებადი რგოლი კი
მაკრომოლეკულას შემადგენელი ნაწილია.
პოლიეთილენი NCH2=CH2 -> (-CH2-CH2-)N

CH3
პოლიპროპილენი (-CH-CH2-)N
მონომერში ორმაგი ბმაა, ხოლო განმეორებად რგოლში ბმა უკვე
გაწყვეტილია.

H H H H H H H H H
C=C+C=C+C=C+C=C+C=C
H H H H H H H H H

H H H H H H H H H H H H
-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-
H H H H H H H H H H H H
პოლიმერები კლასიფიცირდება სინთეზური, ხელოვნური და ბუნებრივ
პოლიმერებად.
პოლიეთილენი და პოლიპროპილენი მიეკუთვნებიან სინთეზურ
პოლიმერებს.
ბიოპოლიმერებს ცოცხალი ორგანიზმების მრავალი სასიცოცხლო ფუნქცია
ეკისრება. ბიოპოლიმერების ცნობილი მაგალითებია რნმ და დნმ- უჯრედის
3
კინეტიკური ინფორმაციის მატარებლები.
 ვისკოზა და ნეილონი მიეკუთვნებიან სინთეზურ პოლიმერებს.
PRESENTATION TITLE

რეზინის მასალების დაწვა იმიტომ იწვევს დაბინძურებას, რომ მისი წვისას

ჰაერში გამოიყოფა გოგირდის დიოქსიდი.
პლასტმასებზე დატანილი საიდენტიფიკაციო კოდს იმიტომ უნდა
მივაქციოთ ყურადღება, რომ ის ჩვენი უსაფრთხოების დაცვას უწყობს
ხელს.
პოლიმერის გამოყენებამ ჩვენს ცხოვრებაში, როგორც უარყოფითი, ისე
დადებითი როლი ითამაშა. პოლიმერების წყალობაა, რომ ჩვენ მრავალი
თანამედროვე ნივთი გვაქვს. გვაქვს საშუალება, რომ დავამზადოთ
რეზინის, პლასტმასის ნივთები და ვისარგებლოთ მათით. თუმცა მათ
გამოყენებას გარკვეულ უარყოფით შედეგებამდე მივყავართ, მაგალითად:
რეზინის დაწვამ გამოიწვია ჰაერში გოგირდის დიოქსიდის მოხვედრა და
ა.შ.

4
5
PRESENTATION TITLE

მონომერი

იზომერი