BÜYÜK SELÇUKLU

DEVLETİ
(1041-1157)
YAĞMUR KARADUMAN
 SELÇUKLU KARTALI
Artuklu sikkelerinde ve Anadolu'daki Selçuklu
yapılarında kullanılan çift kartal simgesi surlarda,
cami ve medreselerde, saraylarda; koruyucu ve
hakimiyet sembolü olarak ve kötü güçlerden
koruyucu olarak kullanılmıştır.
 DEVLETİN KURULUŞU
Devlete adını veren Selçuk bey, yabgu ile anlaşmazlı ğa dü şerek kendine ba ğlı o ğuzlarla birlikte Cend şehrine gelmi ştir Selçuk

bey kısa süre sonra beraberindekilerle birlikte İslamiyet'i kabul etmi ştir.

Selçukluların tarih sahnesine çıktıkları co ğrafyada Karahanlılar, Gazneliler ve Samano ğulları gibi güçlü devletler vardı.

Karahanlılar ile Samanoğulları arasındaki mücadelede Selçuklular Samano ğulları tarafını tuttular. Ancak Samano ğulları'nın

yıkılması ve Karahanlıların Maveraünnehir bölgesine egemen olması Selçukluları zor duruma dü şürmü ştür.

Selçukluların bulundukları Maveraünnehir bölgesindeki yo ğun baskı nedeniyle Gaznelilerden izin almadan Gaznelilere ait

Horasan'a yerleşmeleri taraflar arasında savaşlara neden olmu ştur.

1040 yılında kazanılan Dandanakan savaşı ile büyük Selçuklu devleti resmen kurulmu ştur.
 TUĞRUL BEY DÖNEMİ
[1040 – 1063]

Selçuklular merv’de topladıkları

kurultay ile Tuğrul Bey'i sultan ilan ettiler.
Fethedilen ve fethi hedeflenen
toprakların yönetimi hanedan
mensupları arasında paylaşılmıştır.
 PASİNLER SAVAŞI [1048]
Selçuklular, doğudan gelen Türkmenlere yurt bulabilmek amacıyla Anadolu'ya yöneldiler.

Tuğrul bey, başkenti daha batıdaki Rey'e taşıyarak batı yönündeki fetihleri kolaylaştırmayı amaçlamıştır.

Anadolu’ya yapılan akınlar sırasında bir Selçuklu ordusu pusuya düşürülerek ağır bir yenilgiye uğramıştır.
Bu habere çok üzülen Tuğrul bey, İbrâhim yınal ile Kutalmış’ı Anadolu'nun fethi ile görevlendirmiştir.
Anadolu’ya gönderilen Selçuklu ordusu doğu Anadolu'da Pasinler'de
Bizans ordusu ile karşılaşmıştır.

1048’deki savaşta Selçuklu ordusu Bizans ve Gürcü kuvvetlerini

yenilgiye uğratmıştır.

Savaştan sonra yapılan antlaşmayla Bizans, Emevîler zamanında

İstanbul'da inşa edilen cami ve medresenin tamir edilmesi,
hutbenin Abbasî halifesi ve büyük Selçuklu sultanı adına okutulması,
caminin mihrabına sultan Tuğrul'a ait ok ve yay işaretlerinin işlenmesi
gibi şartları kabul etmiştir.
 PASİNLER SAVAŞI, SELÇUKLU DEVLETİ
İLE BİZANS İMPARATORLUĞU ARASINDA
ANADOLU’DA YAPILAN İLK ÖNEMLİ SAVAŞ
OLMASI BAKIMINDAN ÖNEMLİDİR.
TYT DE ÇIKAR
YAĞMUR DEMEDİ DEMEYİN
ALP ARSLAN DÖNEMI [1063 – 1072]

Tuğrul Bey'in ölümü üzerine tahta çıkan alp Arslan,

Nizamülmülk'ü vezir tayin etmiştir.

Amcasının batı siyasetini devam ettirerek Bizans'ın doğudaki

önemli merkezlerinden ve Hristiyanlığın kutsal yerlerinden
biri olan ani Kalesi'ni 1064’te fethetmiştir. Bu zafer İslam
dünyasında büyük bir sevinçle karşılanmıştır.
 MALAZGİRT SAVAŞI [1071]
Bizans imparatoru Romen Diyojen, Anadolu'ya düzenlenen akınları durdurmak ve
doğudaki Selçuklu sorununu tamamen ortadan kaldırmak amacıyla sefere
çıkmıştır. Halep önlerinde haberi alan sultan alp Arslan, mısır seferinden
vazgeçerek hızla Ahlat'a ulaşmıştır.

26 ağustos 1071 tarihinde Malazgirt-ahlat arasında RAHVE Ovası'nda yapılan

savaşı Selçuklular kazanmıştır. İmparator Romen Diyojen esir alınmıştır.
 SELÇUKLULARIN BAŞARISINDA,

Bizans ordusundaki uz ve Peçenek Türklerinin Selçukluların tarafına geçmesi

turan taktiğinin başarıyla uygulanması

Bizans ordusunda dinî ve etnik birlikteliğin olmaması

Bizans ordusunun ağır zırhlı olması nedeniyle hareket kabiliyetinin az olması

etkili olmuştur.
 SAVAŞIN SONUÇLARI
Anadolu'nun kapıları Türklere açılmıştır.
Anadolu'ya yapılan Türk göçleri hızlanmıştır.
Türkler karşısında başarılı olamayan Bizans'ın Avrupa'dan yardım istemesi haçlı seferlerine
neden olmuştur.
Anadolu'ya yapılan Türk göçleri sonucunda Anadolu'da ilk Türk beylikleri kurulmu ştur.
Abbasi halifesi, sultan alp Arslan'a hediyeler göndermi ş ve ona " İslam ülkelerinin sultanı"
unvanını vermiştir.
 Üzücü ama gerçek.

Esir alınan imparator ile barış antlaşması imzalanmıştır. Ancak savaşın

kaybedildiği haberinin İstanbul'a ulaşması nedeniyle Bizans'ta taht
değişikliği yaşandığından antlaşma uygulanma imkanı bulamamıştır.
MELİKŞAH DÖNEMİ [1072 – 1092]
Alp Arslan'ın ölümünden sonra veliaht tayin ettiği oğlu Melikşah, taht
kavgalarını önledikten sonra fetih hareketlerine başlamıştır.

Taht değişikliğinden yararlanarak Selçuklu sınırlarına saldıran

Karahanlılar ve Gazneliler üzerine sefere çıkarak iki devlete de
üstünlüğünü kabul ettirmiştir.

Anadolu’ya yönelik akınları devam ettirmiş, görevlendirdiği

komutanlar İzmit'e kadar Anadolu'nun büyük bölümünü fethetmiştir.
 BÜYÜK SELÇUKLULARIN EN PARLAK
DÖNEMİNİN YAŞANDIĞI MELİKŞAH
ZAMANINDA SINIRLAR 0RTA ASYA’DAN
İSTANBUL BOĞAZI’NA, UMMAN
DENİZİ’NDEN ARAL GÖLÜ’NÜN KUZEYİNE
KADAR GENİŞLEMİŞTİR.
TYT’DE ÇIKAR
 BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ'NİN
YIKILMASINDA ETKİLİ OLAN NEDENLER
Hanedan üyeleri arasında taht mücadelelerinin yaşanması
Katvan Savaşı'nın kaybedilmesi
Oğuzların isyan etmesi
Devlet yönetimine Türkmenlerin yerine İran kökenli kişilerin getirilmesi haçlı seferlerinin başlaması
İç isyanların başlaması
Atabeyliklerin bağımsızlıklarını kazanma isteği