Professional Documents
Culture Documents
4-Fotoğraf Okuma Ve Kompozisyon
4-Fotoğraf Okuma Ve Kompozisyon
KOMPOZİSYON
Öğr. Gör Dr. Murat YILDIZ
kompozisyon
• Kompozisyon kelimesi ise, farklı parçaları bir düzen hâline getirerek organize bir bütün oluşturma
işi olarak tanımlanabilir. Sanat anlamında ise Sanat yapıtında, tasarımlarında, parçaların bir
bütün içinde düzenli olarak bir araya getirilmesi olarak açıklayabiliriz.
• Fotoğraf dilinde ise kompozisyon, fotoğrafçının imgesinde oluşturduğu konuyu/temayı fotoğraf
yüzeyinde (dikey/yatay dikdörtgen çerçeve) yer alan anlatım ögeleriyle, izleyicinin (alıcının)
algısına organize bir biçimde düzenlemesi, sunması olarak tanımlayabiliriz.
• Kompozisyon oluştururken fotoğrafı çeken fotoğrafçının konumu, konuya dâhil olup olmadığı,
yani konuyu aktif olarak düzenlemesi yada konuyu pasif olarak düzenlemesi kompozisyonu
etkileyen en önemli yaklaşımlardan bir tanesidir.
Aktif Düzenleme
• Fotoğrafı çeken fotoğrafçının konuyu oluştururken inisiyatif
kullanması, konuya müdahil olarak çektiği fotoğraf ile ilgili
kararları almasıdır.
• Model veya portre çekimi yapan bir fotoğrafçının kurguyu
yönlendirip modelin nasıl durması gerektiğine, ne giyinmesi
gerektiğine ve nereye bakması gerektiğine karar vermesidir.
• Bu şekilde fotoğrafçı mekanı seçen, zamanı belirleyen ve
hatta yeri geldiğinde yapay ışığa karar veren aktif bir
konuma sahiptir.
• Moda fotoğrafçılığı ve model çekimleri örnek olarak
verilebilir.
• Fotoğraf yüzeyi üzerinde yer alan ana ve yardımcı elamanlar, fotoğrafın konusu hakkında
izleyicinin yorumuna bıraktığı anlamın açıklığı veya kapalılığını belirler.
• Dikey veya yatay fotoğraf yüzeyinin anlam ileten bir görsele dönüştüğü düşünüldüğünde bu
görseli izleyen alıcının birikimi, sosyokültürel yapısı, coğrafyası, ekonomisi vs. kompozisyon
türünün ana belirleyicisi olur.
Açık Kompozisyon
• Fotoğraf çerçevesinde fotoğrafı çeken fotoğrafçının bazen bilinçli
bazen de istem dışı olarak oluşturduğu konu veya imgenin, fotoğraf
yüzeyinin dışına taşması ya da dışında sonlanması olarak
açıklanabilir.
• Bu kompozisyon türünde izleyici konuyu kendi imgeleminde yaşatır.
• Böylelikle fotoğraf çerçevenin dışında devam ederek her izleyende
yeni bir sonuç yaratır.
• Açık kompozisyona sahip olan fotoğraf çözülmesigereken bir
problem gibidir.
Açık kompozisyon, Fotoğraf: Ata Yakup KAPTAN – O an / Renkli
• Bu nedenle de alıcının üzerinde kalıcı etkisi uzun sürer. F / 11 - S:1/1250 - Odak: 185 - ISO:200 - Lens:70-200
• Açık Leke: Koyu lekenin aksine; koyu bütünlüğünün çok olduğu fotoğraf
yüzeyinde gözün açık lekeleri takip etmesiyle imgeyi en kolay şekilde
çözümlenmesine dayanır.
doku
•Dokunarakya da dokunuş yanılsaması yaratarak deneyimlenen
bir malzemenin yüzey niteliği olarak açıklayabiliriz.
•Ağaç dokusu, kumaş dokusu, deri dokusu gibi örnekler
verilebilir.
•Doku fotoğrafta bakış açımıza ve kullanış biçimimize göre, bazen
çok küçük nesnelerden oluşabileceği gibi bazen de oldukça
büyük nesnelerin birleşiminden oluşabilir.
•Doku yer yer fotoğrafa hareket ve yapısal zenginlik
kazandırabileceği gibi, yer yer de fotoğrafta fon olarak da
kullanılır. Doku, Fotoğraf: Ata Yakup KAPTAN – Sokak / Siyah-Beyaz
F / 11 - S:1/320 - Odak: 200 - ISO:200 - Lens:18-200
• Alçak bakış açısı, Fotoğraf: Ata Yakup KAPTAN – Atlı Çobanlar / Siyah-Beyaz
F /9 - S:1/500 - Odak: 18 - ISO:100 - Lens:18-200
Hareket, Hız
•Fotoğrafın önemli işlevlerinden biri de anı dondurmaktır.
•Uzun pozlandırmalar fotoğraf makinesinin perdesinin açık
kaldığı süre boyunca konun tüm hareketlerini gösterecektir.
Hareketin fotoğraflanması
•Bu süreçte yaşam içerisindeki hareket içeren olayları uzun
pozlama gibi teknik beceriyle fotoğraflayarak fotoğrafta çarpıcı
imgeler oluşturulabilir.
•Hareket eden nesnelerin fotoğraflanırken, arka veya ön planda
hız, hareket hissini verecek etkilerin oluşturulması pan tekniğidir.
Kameramızı, objemizin hızında hareket ettirmemize dayanan bir
tekniktir.
•Hareket olgusu yaratan bir başka teknik de zoom in/out
tekniğidir. Fotoğraflanacak nesneye pozlamada verilen süre kadar
sabit odaklı olmayan bir lensinizle yaklaşma veya uzaklaşma
prensibine dayanır. Fotoğrafta zoom in/out uygulaması örneği
Çerçeve Seçimi
• Çerçeve seçiminde yapısal ve fotoğrafik kompozisyon ögelerinin doğru organizasyonu fotoğrafı güçlü kılar.
• Seçilen çerçeve eğer hareket içermiyorsa (doğa, manzara, mimari vs.) tekrar tekrar en iyi çerçeve oluşturana
kadar çekilebilir.
• Fotoğraf çerçevesinde standart bir SLR karesi yatayda 3:2, dikeyde ise 2:3 olarak oranlanır.
• Hareketsiz, dingin konularda göz aradığı rahatlığı sağlayacağı için yatay çerçeve her zaman uygundur.
• Özellikle yatay uzun dikdörtgenler daha çok panoramik ve doğa manzarası (landscape) fotoğraflarda tercih
edilir.
• Gözü rahatsız eden dikey kadraj ise hareketli, dinamik veya hiyerarşik bakış açışlarının egemen olduğu
(mimari abartılar) konularda seçilir. Dikkat çekmek için kullanılır.
• Yatay ve dikey çerçeve dışında günlük hayatın normal konularında kullanılan kare çerçeve de fotoğraf için
uygundur.
Keskinlik
• Fotoğrafik kompozisyon ögelerinden keskinlik, fotoğraf çekim teknikleri açısından önemli bir değerdir.
• Fotoğrafın kusursuz olmasının bir göstergesidir.
• Keskinlik için makinenin, doğru ışık koşullarında, enstantane, diyafram, beyaz ayarı ve ISO vs. değerleriyle
en doğru netleme koşulunun sağlanmasıdır.
• Keskinliğin en temel araçlarından bir tanesi de objektiftir.
• Objektifin diyafram birimi, otomatik veya el yordamı netleme kalitesi, optiği keskinliğin belirleyicisidir.
• Yine keskinlik için, makinenin sabitlenmesi ya da tripod, monopod gibi yardımcı araçların kullanılması
şarttır.
• Aksi takdirde el titremesi veya bir araçta iseniz aracın hareketi netliği kısıtlayacaktır.
Belirginlik
• Fotoğraf yüzeyinde konun ve imgenin en okunaklı biçimde izleyiciye ulaşmasıdır.
• Belirginlik için kompozisyonun yapısal ve fotoğrafik ögelerinin konuyu en açık biçimde ortaya koyması ve
desteklemesi beklenir.
• Bazen hedeflenen konuya odaklanmak, yaklaşmak, bazen açı seçimi bazen de konudan uzaklaşarak
belirginlik sağlanabilir.
• Fotoğraf süreç olarak anlam ve gerçeği buluşturduğundan, görselin anlaşılır bir açıklık sergilemesi ve
fotoğrafta belirgin elamanlar üzerinden bir içerik oluşturması kaçınılmazdır.
• Bu şekilde fotoğrafın anlamı sapmaya uğramaz ve yeni anlamlara gönderme yapmamış olur.
Ufuk Çizgisi
•Fotoğraf yüzeyinde belirgin bir şekilde ortaya konuluyorsa
ufuk çizgisi dikkate alınması gereken önemli bir fotoğrafik
ögedir.
•Bir manzara fotoğrafında gökyüzüne 2/3 yer yüzüne 1/3
ayrılması veya bunun tam tersinin uygulanması esere dinamizm ve
hareket sağlar.
•Bir başka ana kural ise ufuk çizgisinin yatay çerçeveye tam
paralel olarak düzgün yerleştirilmesidir.