CHÀO MỪNG THẦY

VÀ CÁC BẠN ĐẾN VỚI

BÀI THUYẾT TRÌNH
CỦA NHÓM 3
 CHƯƠNG 2
CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG

Nhóm 3
GV: TS. Trần Quang Khánh
 Thành viên nhóm 3
o Nguyễn Thị Mỹ Phúc o Lý Thúy Phương
o Lê Bùi Mai Phương o Võ Xuân Phương
o Hồ Thị Ngọc Phụng
1. Vật chất và các hình thức tồn tại của vật chất

Quan niệm của chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật
a. trước Mác về phạm trù vật chất
Cuộc cách mạng trong khoa học tự nhiên cuối thế kỷ
b. XIX - đầu thế kỷ XX và sự phá sản của các quan điểm
duy vật siêu hình về vật chất

c. Quan niệm của triết học Mác - Lênin về vật chất

d. Các hình thức tồn tại của vật chất

e. Tính thống nhất vật chất của thế giới

4
1. Vật chất và các hình thức tồn tại của vật chất
a. Quan niệm của chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật
trước Mác về phạm trù vật chất
❑ Quan niệm của chủ nghĩa duy tâm: Thừa nhận sự tồn tại của sự vật, hiện tượng
vật chất nhưng phủ định đặc trưng “tự thân tồn tại”của chúng.
Chủ nghĩa duy tân khách quan
Chủ nghĩa duy tân chủ quan

 Quan niệm của chủ nghĩa duy vật: Thừa nhận sự tồn tại khách quan của thế giới
vật chất, lấy bản thân giới tự nhiên để giải thích tự nhiên.
Chủ nghĩa duy vật thời cổ đại
Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XV-XVIII
QUAN NIỆM CỦA CHỦ NGHĨA DUY VẬT THỜI CỔ
ĐẠI VỀ VẬT CHẤT:

Chủ nghĩa duy vật thời cổ đại: Quy vật chất về một hay một vài dạng
cụ thể, xem chúng là khởi nguyên của thế giới.

Phương Đông

.
Thuyết Ngũ Hành Thuyết Tứ Đại Thuyết Âm Dương
( Trung Quốc ) ( Ấn Độ ) ( Trung Quốc)
QUAN NIỆM CỦA CHỦ NGHĨA DUY VẬT THỜI CỔ
ĐẠI VỀ VẬT CHẤT:
Chủ nghĩa duy vật thời cổ đại: Quy vật chất về một hay một vài dạng
cụ thể, xem chúng là khởi nguyên của thế giới.

Phương Tây

Heraclitus Anaximander Thales Democritos

 CHỦ NGHĨA DUY VẬT THẾ KỈ XV-XVIII

• Thời kỷ phục hưng(thế kỷ XV), phương tây bức phá

• Thế kỷ XVII-XVIII, mang hình thức chủ nghĩa duy vật siêu hình,
máy móc

• Thuyết nguyên tử được củng cố:

 Những thành công của Newton trong vật lý cổ điển
 Khoa học vật lý thực nghiệm chứng minh được sự tồn tại của nguyên tử

• Không đưa ra được khái quát triết học đúng đắn:

 Chưa thoát khỏi phương pháp tư duy siêu hình
 Đồng nhất vật chất với khối lượng, coi định luật cơ học là chân lý và giải thích thế
giới theo thuần túy cơ học
 Xem vật chất vận động, thời gian, không gian không có mối liên hệ nội tại với nhau
b. Cuộc cách mạng trong khoa học tự nhiên cuối thế kỷ XIX,
đầu thế kỷ XX , và sự phá sản của các quan điểm duy vật
siêu hình về vật chất A.Anhxtanh:
Kaufman chứng Thuyết tương
minh khối đối hẹp và
lượng biến đổi thuyết tương
Tômxơn đối rộng
phát theo vận tốc của
hiện ra điện tử
Béc-cơ-ren
phát hiện được điện tử 1905,
hiện tượng 1901 1916
phóng xạ
Rơn-ghen 1897
phát hiện 1896
ra tia X
1895
b. Cuộc cách mạng trong khoa học tự nhiên cuối thế
kỷ XIX, đầu thế kỷ XX , và sự phá sản của các quan
điểm duy vật siêu hình về vật chất

✔ Các nhà khoa học, triết học duy vật tự phát hoài nghi
quan niệm về vật chất của Chủ nghĩa duy vật trước

✔ Chủ nghĩa duy tâm trong một số khoa học tấn công và
phủ nhận quan niệm về vật chất của chủ nghĩa duy vật

✔ Một số nhà khoa học tự nhiên trượt từ chủ nghĩa

duy vật máy móc, siêu hình sang chủ nghĩa tương
đối, rồi rơi vào chủ nghĩa duy tâm
10
❖ V.I.Lênin đã phân tích tình hình phức tạp đó và chỉ rõ:
Vật lý học không bị khủng hoảng, mà đó
chính là dấu hiệu của một cuộc cách mạng
trong khoa học tự nhiên
Cái bị tiêu tan không phải là nguyên tử,
không phải “vật chất tiêu tan” mà chỉ có
giới hạn hiểu biết của con người về vật chất
là tiêu tan
Những phát minh có giá trị to lớn của vật lý
học đương thời không hề bác bỏ vật chất mà
Năm chỉ làm rõ hơn hiểu biết còn hạn chế của
con người về vật chất
1908
c. Quan niệm của triết học Mác - Lênin về vật chất

Quan niệm của Ph.Ăngghen

Để có một quan niệm đúng

đắn về vật chất, cần phải có
Các sự vật, hiện tượng của
sự phân biệt rõ ràng giữa vật
thế giới, dù rất phong phú,
chất với tính cách là một
muôn vẻ nhưng chúng vẫn có
phạm trù triết học, một sáng
một đặc tính chung, thống
tạo, một công trình trí óc của
nhất đó là tính vật chất - tính
tư duy con người trong quá
tồn tại, độc lập không lệ
trình phản ánh hiện thực chứ
thuộc vào ý thức
không phải là sản phẩm chủ
quan của tư duy
12
c. Quan niệm của triết học Mác - Lênin về vật chất

Quan niệm của V.I.Lênin

V.I.Lênin đã tiến
hành tổng kết toàn Lênin đã tìm kiếm
diện những thành phương pháp định
tựu mới nhất của nghĩa mới cho
khoa học, đấu phạm trù vật chất
tranh chống mọi thông qua đối lập
biểu hiện của chủ với phạm trù ý
nghĩa hoài nghi, thức
duy tâm
13
Định nghĩa vật chất của
V.I.Lênin
“Vật chất là một phạm trù
triết học dùng để chỉ thực tại
khách quan được đem lại
cho con người trong cảm
giác, được cảm giác của
chúng ta chép lại, chụp lại,
phản ánh, và tồn tại không lệ
thuộc vào cảm giác”.
 Định nghĩa vật chất của V.I.Lê-nin
Nội dung định nghĩa
Thuộc tính cơ bản nhất, phổ
Thứ nhất: biến nhất của mọi dạng vật
chất là Tồn tại khách quan.
“Vật chất là một
phạm trù triết học dùng Tồn tại khách quan
để chỉ thực tại khách
quan được đem lại cho
con người trong cảm
giác, được cảm giác của
chúng ta chép lại, chụp
lại, phản ánh, và tồn tại
không lệ thuộc vào
cảm giác”.
 Định nghĩa vật chất của V.I.Lê-nin

Nội dung định nghĩa

Thứ hai:
“Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại
khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác,
được cảm giác củacủa chúng
chúng ta
ta chép
chéplại,
lại,chụp
chụplại,
lại, phản
phản ánh,
ánh, và
và tồn
tồn tại tại không
không lệ thuộc
lệ thuộc vàovào
cảmcảm giác”.
giác”.

Vật Ý
chất thức

Có thể nhận thức “Chép lại, chụp

được lại, phản ánh”
 Định nghĩa vật chất của V.I.Lê-nin

Thứ ba:

Vật chất là cái mà ý thức chẳng qua chỉ là sự phản ánh

của nó

Chỉ có một thế giới duy

nhất là thế giới duy vât.
 Ý nghĩa định nghĩa vật chất
của V.I.Lênin
Giải quyết một cách
đúng đắn và triệt để
cả hai mặt vấn đề cơ
bản của triết học Triệt để khắc phục
hạn chế của CNDV
Khắc phục được cũ, bác bỏ CNDT,
khủng hoảng, đem bất khả tri
lại niềm tin trong
khoa học tự nhiên Tạo tiền đề xây
dựng quan điểm
Là cơ sở để xây dựng
nền tảng vững chắc
duy vật về xã hội,
và lịch sử loài
cho sự liên minh ngày
càng chặt chẽ giữa triết
05 người
học duy vật biện
d) Các phương thức và hình thức tồn tại của vật chất:

Vật chất tồn tại

được là do đâu?
VẬN ĐỘNG

Theo Ăng-gen: “Vận động là

một phương thức tồn tại của vật
chất - bao gồm tất cả mọi sự
thay đổi và mọi quá trình diễn
ra trong vũ trụ”
 VẬN ĐỘNG
Tuyệt đối Mọi sự vật hiện tượng Tự thân vận
đều có vận động động

Đứng im Xuất hiện ở 1 hình thức Tương đối

SỰ TỒN TẠI
CỦA VẬT
CHẤT

Ví dụ cho
hai tính
chất trên
CÁC HÌNH THỨC TỒN TẠI CỦA TGVC

Là hình thức tồn tại của vật chất xét về mặt

KHÔNG quãng tính, sự cùng tồn tại, kết cấu và sự tác
GIAN động lẫn nhau. Không gian có 3 chiều

Gắn
liền

Là hình thức tồn tại của vật chất vận động xét về
THỜI mật độ dài diễn biến, sự kế tiếp của các quá
GIAN trình. Thời gian có 1 chiều.
 e. Tính thống nhất vật chất của thế giới

Chỉ có một thế giới

duy nhất là thế giới vật
chất, có trước, quyết
định ý thức con người

Thế giới
thống nhất Mọ
ở tính vật
i tồ
n vật n tạ
t ồ c i
c hất g
n
chất của dạn hất đ của t
ậ t h ô nó chấ g c ều l hế g
i ớ i v n , k a, t, n ụ th à nh iới
ế g v i ễ hr liên ên ch ể củ ững
Th vĩnh n sin i. độn hệ úng a vậ
tại nhiê mất đ gq
ua
qua c ó t
tự ông l ạ i l ạ i , t m ối
kh l ẫn ác
nha
u.
 Khoa
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI – BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ LLCT - PL

THANK YOU