LAYUNIN:

Nasusuri ang epekto ng mga patakarang

kolonyal na ipinatupad ng Espanya sa bansa

A. Patakarang Pang-Ekonomiya: Sapilitang

Paggawa
SAPILITANG PAGGAWA
 Panuto: Sagutin ang mga tanong sa ibaba ng crossword
SUBUKIN: puzzle. Hanapin sa crossword puzzle ang sagot at isulat ang
sagot sa sagutang papel.
Mga Tanong:

1. Ano ang ibang tawag sa patakaran ng sapilitang

paggawa?
2. Ano ang tawag sa ibinabayad sa mga Espanyol
upang makaligtas sa sapilitang paggawa?
3. Sino ang mga mayayamang katutubo na nakakakuha
ng pabor mula sa pamahalaan at simbahan?
4. Sino ang mga mamamayang libre sa polo dahil sa
kanilang propesyon at pagsisilbi sa bayan?
5. Ano ang tawag sa mga taong naglilingkod sa
pamahalaan?
• Polo y Servicio ang tawag sa patakaran ng sapilitang
pagggawa.

• Sinimulang ipinatupad ito noong 1580.

• Ang lahat ng mga kalalakihang edad 16 hanggang 60

ay kinakailangang magtrabaho ng 40 araw sa loob ng
isang taon

• Polista ang tawag sa mga kalahok sa polo y servicio.

• Ipinalahok ang mga Pilipino sa iba’t ibang
mabibigat na gawain katulad ng pagtatayo
ng imprastraktura, pagtotroso, at paggawa
ng barko.

• Kinakailangan silang gumawa ng kalsada,

tulay, simbahan, munisipyo at galyon
• Ngunit noong 1884, ginawang 18 taong gulang na at
pinaikli ang araw ng kanilang pagtatrabaho at
ginawa na lamang na 15 araw.

• Maaring malibre sa paglilingkod ang isang polista

kung siya ay makapagbabayad ng falla o katumbas
na halaga ng sapilitang paggawa. Ang may mga
katungkulan sa pamahalaan gaya ng
gobernadorcillo, cabeza de barangay ay ligtas din sa
polo.
Narito ang mga mamamayang maaaring magkaroon ng
pabor na hindi maglingkod sa pamahalaan. Ito ay ang mga
sumusunod:

1. Kasapi sa principalia – mga mayayamang katutubo, apo

ng mga datu, maharlika, o haciendero.
2. Mga naging punong-bayan.
3. Mga kasalukuyang namumuno sa bayan.
4. Mga guro na naglilingkod sa bayan.
 LAWS OF THE INDIES
Kalipunan ng mga batas mula sa mga mananakop na Espanyol na
pinapairal sa kanilang mga kolonya.
Nakasaad sa batas ang mga sumusunod:

1. Bawat polista ay makakatanggap ng ¼ reales at bigas bawat

araw.
2. Ang mga polista ay hindi dapat ipadala sa lugar na malayo sa
kanilang tahanan at pamilya.
3. Hindi dapat isagawa ang polo tuwing panahon ng pagtatanim at
pag-aani.
• Ngunit hindi naman ipinatupad ang mga patakarang
ito sa pagsasagawa ng polo.
• Hindi binayaran ng kaukulang salapi, pagpapadala sa
mga malalayong lugar, pagsagawa ng polo sa
panahon ng sakahan at anihan, at pagbibigay ng mga
mabibigat na gawain.
• Nagmalabis ang mga Espanyol sa kanilang
kapangyarihan at dumanas ng matinding kahirapan
ang mga Pilipino dahilan upang makaisip ng pagaalsa
ang mga Pilipino.
• Ngunit hindi naman ipinatupad ang mga patakarang
ito sa pagsasagawa ng polo.
• Hindi binayaran ng kaukulang salapi, pagpapadala sa
mga malalayong lugar, pagsagawa ng polo sa
panahon ng sakahan at anihan, at pagbibigay ng mga
mabibigat na gawain.
• Nagmalabis ang mga Espanyol sa kanilang
kapangyarihan at dumanas ng matinding kahirapan
ang mga Pilipino dahilan upang makaisip ng pagaalsa
ang mga Pilipino.
Panuto: Basahin ang mga pangungusap at piliin ang sagot sa loob ng kahon.
Isulat ang letra ng tamang sagot.

A.Principalia B. Sapilitang Paggawa

C. Pagmamalabis D. Polista E. Falla

______ 1. Ito ang tawag sa mga taong naglilingkod sa

pamahalaan.

______ 2. Ang ay ang pwersahang paglilingkod ng mga

Pilipino.
 A.Principalia B. Sapilitang Paggawa
C. Pagmamalabis D. Polista E. Falla
______3. Ito ang tawag sa bayad na maaaring ibigay sa
pamahalaan kung ayaw mong magtrabaho ng 60 araw.
______4. Ito ang naging dahilan ng mga Pilipino upang
makaisip ng pag-aalsa ang mga Pilipino.
______5. Ito ang tawag sa mga katutubong Pilipino na
mayroong pribilehiyong hindi makapaglingkod sa pamahalaan.
Panuto: Basahin ang mga pangungusap at piliin ang sagot sa loob ng kahon.
Isulat ang letra ng tamang sagot.

A.Principalia B. Sapilitang Paggawa

C. Pagmamalabis D. Polista E. Falla
D
______ 1. Ito ang tawag sa mga taong naglilingkod sa
pamahalaan.
B
______ 2. Ang ay ang pwersahang paglilingkod ng mga
Pilipino.
 A.Principalia B. Sapilitang Paggawa
C. Pagmamalabis D. Polista E. Falla
E
______3. Ito ang tawag sa bayad na maaaring ibigay sa
pamahalaan kung ayaw mong magtrabaho ng 60 araw.

C
______4. Ito ang naging dahilan ng mga Pilipino upang
makaisip ng pag-aalsa ang mga Pilipino.
A
______5. Ito ang tawag sa mga katutubong Pilipino na
mayroong pribilehiyong hindi makapaglingkod sa pamahalaan.
Panuto: Isulat ang salitang OO kung ang mga sumusunod na mamamayan ay
naglingkod sa pamahalaan at ang salitang HINDI naman kung hindi naglingkod.

______ 1. Mayayamang mga katutubo

______ 2. Mahihirap
______ 3. Naglilingkod sa pamahalaan
______ 4. Walang kakayahan para makapagbayad ng takdang
halaga
______ 5. Punong-bayan
Panuto: Isulat ang salitang OO kung ang mga sumusunod na mamamayan ay
naglingkod sa pamahalaan at ang salitang HINDI naman kung hindi naglingkod.

HINDI
______ 1. Mayayamang mga katutubo
OO
______ 2. Mahihirap
HINDI
______ 3. Naglilingkod sa pamahalaan
OO
______ 4. Walang kakayahan para makapagbayad ng takdang
halaga
HINDI
______ 5. Punong-bayan
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na pahayag. Lagyan ng tamang letra
ang bawat bakanteng linya upang mabuo ang tinutukoy na kasagutan.

1. A ___ I ___ ___ N - Sa panahong ito,

pinaglilingkod parin ang mga polista.

2. K ___ ___ I ___ A P ___ ___ - Dinanas ito ng

mga Pilipino sapagkat walang alituntunin na sinunod
ang mga nangangasiwa sa kanila
3. E S ___ A ___ ___ ___ L - Nagmalabis sila sa kanilang
kapangyarihan dahilan upang mahirapan ang mga Pilipino.

4. ___ ___ R ___ - Siya ang nagbibigay ng pribilehiyong

dapat matanggap ng isang polista.

5. . P ___ ___ I ___ T ___ - Tawag sa mga manggagawa

ng polo
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na pahayag. Lagyan ng tamang letra
ang bawat bakanteng linya upang mabuo ang tinutukoy na kasagutan.

1. A ___ N I H___ A ___ N - Sa panahong ito,

pinaglilingkod parin ang mga polista.

A ___
2. K ___ R A PA
H I ___ ___ N___ - Dinanas ito ng
mga Pilipino sapagkat walang alituntunin na sinunod
ang mga nangangasiwa sa kanila
3. E S ___P A ___N___ O___ YL - Nagmalabis sila sa kanilang
kapangyarihan dahilan upang mahirapan ang mga Pilipino.

4. ___ ___ R ___ - Siya ang nagbibigay ng pribilehiyong

dapat H A
matanggap I polista.
ng isang

5. . P ___ ___ I ___ T ___ - Tawag sa mga manggagawa

ng polo O L S A
DAY 2
SUBUKIN: Panuto: Iguhit ang masayang mukha (😊) kung
tama ang isinasaad ng bawat pangungusap at malungkot na
mukha (☹) naman kung hindi.

_______ 1. Hindi binabayaran ang mga Pilipinong

nagtatrabaho para sa pamahalaan.

________ 2. Ang mga Espanyol ay inatasan ding maglingkod

sa pamahalaan kasama ng mga Pilipino.
________3. Hindi nagkaroon ng pantay na trato sa
mga Pilipino sapagkat ang mga kabilang sa
mayayamang pamilya ay maaaring hindi magtrabaho
sa pamahalaan.
________4. Dumanas ng kahirapan ang mga Pilipino
at napilitang gumawa ng mabibigat na gawain.
________5. Naging masaya ang mga Pilipino habang
naglilingkod sa mga Espanyol. Hinayaan na lamang
nila ang pang-aabuso sa kanila.
SUBUKIN: Panuto: Iguhit ang masayang mukha (😊) kung
tama ang isinasaad ng bawat pangungusap at malungkot na
mukha (☹) naman kung hindi.

😊
_______ 1. Hindi binabayaran ang mga Pilipinong
nagtatrabaho para sa pamahalaan.

☹
________ 2. Ang mga Espanyol ay inatasan ding maglingkod
sa pamahalaan kasama ng mga Pilipino.
 😊
________3. Hindi nagkaroon ng pantay na trato sa
mga Pilipino sapagkat ang mga kabilang sa
mayayamang pamilya ay maaaring hindi magtrabaho
sa pamahalaan.
😊
________4. Dumanas ng kahirapan ang mga Pilipino
at napilitang gumawa ng mabibigat na gawain.
________5. Naging masaya ang mga Pilipino habang
☹
naglilingkod sa mga Espanyol. Hinayaan na lamang
nila ang pang-aabuso sa kanila.
Magbigay ng inyong opinyon o pananaw ukol
sa mga sumusunod larawan.
Narito ang ilan sa mga naipatayo sa pamamagitan ng sapilitang paggawa o polo
y servicio.
SIMBAHAN NG PAOY SA ILOCOS
NORTE MGA GUSALING YARI SA TULAY AT KALSADA
BATO

SASAKYANG GALYON
 Epekto ng Sapilitang Paggawa sa mga Pilipino
• Mga mahihirap lamang ang mga naglilingkod.

• Mabibigat ang mga gawaing iniutos sa mga Pilipino

dahilan upang ang iba ay mamatay.

• Walang tinanggap ang mga polista alinsunod sa

batas na iniutos ng hari ng Espanya.
• Pinaglilingkod ang mga polista kahit sa panahon ng
taniman at anihan.

• Nagkaroon ng mga katiwalian ang mga gobernadorcillo

dahil nagbabayad ang mga polista sa mga araw na dapat
silang magtrabaho upang makaiwas sa sapilitang paggawa.

• Nagdulot ng kahirapan sa pamahalaan sapagkat walang

alituntunin na sinunod ang mga tagapangasiwa nito.
GABAY NA MGA TANONG

A. Ano ang naging kalagayan ng mga Pilipino na sumailalim

sa polo y servicio?

B. Dahil sa pagmamalabis ng mga Espanyol, ano ang ginawa

ng ating mga ninuno?

C. Sa panahon ngayon, may nangyayari pa ba sa ating

lipunan tulad ng polo y servicio? May batas ba para
maprotektahan ang mga manggagawa?
GABAY NA MGA TANONG

A. Ano ang naging kalagayan ng mga Pilipino na sumailalim

sa polo y servicio?

B. Dahil sa pagmamalabis ng mga Espanyol, ano ang ginawa

ng ating mga ninuno?

C. Sa panahon ngayon, may nangyayari pa ba sa ating

lipunan tulad ng polo y servicio? May batas ba para
maprotektahan ang mga manggagawa?
ISAISIP: Panuto: Isulat ang salitang TUMPAK kung ang
pangungusap ay nagsasaad ng epekto ng sapilitang paggawa at ang
salitang DI-TUMPAK kung hindi.

_______________ 1. Mabibigat ang mga gawaing iniutos sa mga

Pilipino.
_______________ 2. Kumita ang mga Pilipino sa paglilingkod sa
pamahalaan.
_______________ 3. Pinaglilingkod ang mga polista kahit sa
panahon ng pagtatanim at pag-aani.
_______________ 4. Walang alituntunin na sinunod ang mga
taga pamahala ng polo.
_______________ 5. Naging masaya ang mga Pilipino sa
sapilitang paggawa.
_______________ 6. Walang natanggap na kahit ano ang mga
polista.
_______________ 7. Ang mga namumuno sa bayan ay
inutusan ding maglingkod sa pamahalaan at hindi binigyan ng
pribilehiyo.
_______________ 8. Ibinulsa ng mga gobernadorcillo ang
mga perang ibinabayad ng mga polistang ayaw magtrabaho
upang makaiwas sa sapilitang paggawa.

_______________ 9. Naging mapayapa ang sapilitang

paggawa sa panahon ng mga Espanyol sa Pilipinas.

_______________ 10. Lahat ng mga Pilipino ay inutusang

maglingkod.
ISAISIP: Panuto: Isulat ang salitang TUMPAK kung ang
pangungusap ay nagsasaad ng epekto ng sapilitang paggawa at ang
salitang DI-TUMPAK kung hindi.

TUMPAK
_______________ 1. Mabibigat ang mga gawaing iniutos sa mga
Pilipino.
DI - TUMPAK 2. Kumita ang mga Pilipino sa paglilingkod sa
_______________
pamahalaan.
TUMPAK
_______________ 3. Pinaglilingkod ang mga polista kahit sa
panahon ng pagtatanim at pag-aani.
 TUMPAK
_______________ 4. Walang alituntunin na sinunod ang mga
taga pamahala ng polo.
DI - TUMPAK
_______________ 5. Naging masaya ang mga Pilipino sa
sapilitang paggawa.
TUMPAK
_______________ 6. Walang natanggap na kahit ano ang mga
polista.
DI - TUMPAK
_______________ 7. Ang mga namumuno sa bayan ay
inutusan ding maglingkod sa pamahalaan at hindi binigyan ng
pribilehiyo.
 TUMPAK
_______________ 8. Ibinulsa ng mga gobernadorcillo ang
mga perang ibinabayad ng mga polistang ayaw magtrabaho
upang makaiwas sa sapilitang paggawa.

DI - TUMPAK
_______________ 9. Naging mapayapa ang sapilitang
paggawa sa panahon ng mga Espanyol sa Pilipinas.

DI - TUMPAK
_______________ 10. Lahat ng mga Pilipino ay inutusang
maglingkod.
Panuto: Basahin ang sumusunod na pahayag. Isulat ang
salitang TAMA kung ito ay tumutukoy sa epekto ng
sapilitang paggawa at HINDI naman kung hindi.

1. Naging mapayapa ang sapilitang paggawa sa

panahon ng mga Espanyol sa Pilipinas.

2. Lahat ng mga Pilipino ay inutusang maglingkod.

3. Mabibigat ang mga gawaing iniutos sa mga Pilipino.

4. Pinaglilingkod ang mga polista kahit sa panahon ng

pagtatanim at pag-aani.

5. Kumita ang mga Pilipino sa paglilingkod sa pamahalaan.

6. Walang alituntunin na sinunod ang mga tagapamahala ng

polo
7. Naging masaya ang mga Pilipino sa sapilitang paggawa.

8. Walang natanggap na kahit ano ang mga polista.

9. Ang mga namumuno sa bayan ay inutusan ding maglingkod

sa pamahalaan at hindi binigyan ng pribilehiyo.

10. Ibinulsa ng mga gobernadorcillo ang mga perang

ibinabayad ng mga polistang ayaw magtrabaho upang
makaiwas sa sapilitang paggawa
Panuto: Basahin ang sumusunod na pahayag. Isulat ang
salitang TAMA kung ito ay tumutukoy sa epekto ng
sapilitang paggawa at HINDI naman kung hindi.

1. Naging mapayapa ang sapilitang paggawa sa

panahon ng mga Espanyol sa Pilipinas.
MALI
2. Lahat ng mga Pilipino ay inutusang maglingkod.

MALI
3. Mabibigat ang mga gawaing iniutos sa mga Pilipino.
TAMA
4. Pinaglilingkod ang mga polista kahit sa panahon ng
pagtatanim at pag-aani.
TAMA
5. Kumita ang mga Pilipino sa paglilingkod sa pamahalaan.

6. Walang alituntunin na sinunod ang mga tagapamahala ng

MALI
polo

TAMA
7. Naging masaya ang mga Pilipino sa sapilitang paggawa.
MALI
8. Walang natanggap na kahit ano ang mga polista.

9. Ang mga namumuno sa bayan ay inutusan ding maglingkod

TAMA
sa pamahalaan at hindi binigyan ng pribilehiyo.

10. Ibinulsa ng mga gobernadorcillo ang mga perang

MALI
ibinabayad ng mga polistang ayaw magtrabaho upang
makaiwas sa sapilitang paggawa

TAMA