And here your subtitle.

KALIGIRANG
KASAYSAYAN NG
EL
FILIBUSTERISMO
And here your subtitle.
SINO NGA BA SI
DR. JOSE P.
RIZAL?
 3

DR. JOSE P. RIZAL

● Dr. José Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda (19
Hunyo 1861– 30 Disyembre 1896) ay isang Pilipinong bayani
at isa sa pinakatanyag na tagapagtaguyod ng pagbabago
sa Pilipinas noong panahon ng pananakop ng mga Kastila.
Siya ang kinikilala bilang pinakamagaling na bayani at itinala
bilang isa sa mga pambansang bayani ng Pilipinas ng Lupon
ng mga Pambansang Bayani.
 4

DR. JOSE P. RIZAL

● Ipinanganak si Rizal sa isang mayamang angkan sa Calamba, Laguna
at ikapito siya sa labing-isang anak ng mag-asawang Francisco
Engracio Rizal Mercado y Alejandro at Teodora Morales Alonzo
Realonda y Quintos.
● Nag-aral siya sa Ateneo Municipal de Manila, at nakakuha ng diploma
sa Batsilyer ng Sining at nag-aral ng medisina sa
Pamantasan ng Santo Tomas sa Maynila. Ipinagpatuloy niya ang
kanyang pag-aaral sa Universidad Central de Madrid sa Madrid,
Espanya, at nakakuha ng Lisensiya sa Medisina, na nagbigay sa
kanya ng karapatan na magpraktis ng pagmemedisina.
 5

DR. JOSE P. RIZAL

● Isang polimata (polymath - a person of wide-ranging knowledge or
learning) si Rizal; maliban sa medisina ay mahusay siya sa pagpinta,
pagguhit, paglilok at pag-ukit. Siya ay makata, manunulat, at nobelista
na ang pinakatanyag sa kanyang mga gawa ay ang nobela na Noli Me
Tángere, at ang kasunod nitong El Filibusterismo.
● Poliglota (polyglot - someone who can speak several languages) din si
Rizal, na nakakaunawa ng dalawampu't dalawang wika.
 6

DR. JOSE P. RIZAL

1. Filipino 10.Latin 19.Hebrew
2. Ilokano 11.Greek 20.Sanskrit
3. Bisayan 12.Portuguese 21.Malay
4. Subanon 13.Italian 22.Catalan
5. Spanish (Espanyol) 14.Dutch
6. French (Pranses) 15.Japanese
7. Chinese (Tsino) 16.Arabic
8. German (Aleman) 17.Swedish
9. English (Ingles) 18.Russian
 7

EL FILIBUSTERISMO
● Ang nobelang El Filibusterismo (literal na "Ang
Pilibusterismo") o Ang Paghahari ng Kasakiman (The
Reign of Greed) ay ang pangalawang nobelang
isinulat ng pambansang bayani ng Pilipinas na si
José Rizal, na kaniyang buong pusong inialay sa
tatlong paring martir na lalong kilala sa bansag na
GomBurZa o Mariano Gómes, José Burgos, and
Jacinto Zamora.
 8

EL FILIBUSTERISMO
● Ito ang karugtong o sikwel sa Noli Me Tangere at
tulad sa Noli, nagdanas si Rizal ng hírap habang
sinusulat ito at, tulad din nito, nakasulat ito sa Kastila.
Sinimulan niya ang akda noong Oktubre ng 1887
habang nagpapraktis ng medisina sa Calamba.
 9

EL FILIBUSTERISMO
● Sa London, noong 1888, gumawa siya ng maraming
pagbabago sa banghay at pinagbuti niya ang ilang
mga kabanata. Ipinagpatuloy ni Rizal ang
pagtatrabaho sa kaniyang manuskrito habang
naninirahan sa Paris, Madrid, at Bruselas, at
nakompleto niya ito noong 29 Marso 1891, sa Biarritz.
 10

EL FILIBUSTERISMO
● Inilathala ito sa taon ding iyon sa Gante (Belgium).
Isang nagngangalang Valentin Ventura na isa niyang
kaibigan ang nagpahiram ng pera sa kanya upang
maipalimbag at mailathala ng maayos ang aklat
noong 22 Setyembre 1891.
 11

EL FILIBUSTERISMO
● Ang nasabing nobela ay pampolitika na
nagpapadama, nagpapahiwatig at nagpapagising
pang lalo sa maalab na hangaring makapagtamo ng
tunay na kalayaan at karapatan ng bayan.
 12

Buhay ni Rizal habang sinusulat ang El Filibusterismo

● Nagdanas ng mga paghihirap

● Nagtitipid nang mabuti (2 beses kumain)
● Nagsanla ng mga alahas
● Nilayuan ng mga kasamahan sa La Solidaridad
● Pinag-uusig ang kaniyang mga magulang at mga kapatid
● Pagpapakasal sa iba ni Leonor Rivera na dahilan ng
pagbabago sa mga tauhang Paulita Gomezz at Juanito
Pelaez.
 13

BAKIT BINITAY ANG GOMBURZA?

● Pinaratangan silang kasama sa aklasan sa Cavite noong

1872.
● Isinangkot sila sapagkat sila ay mga paring maka-Pilipino
● Ang inspirasyon idinulot ng tatlong paring martyr sa
buhay ni Rizal ay mula sa kuwentong ibinahagi sa kanya
ng kapatid na si Paciano.
 14

PAGKAKAIBA NG NOLI AT EL FILI

NOLI ME TANGERE EL FILIBUSTERISMO

• Nailimbag sa Alemanya • Nailimbag sa Gante, Belhika

• Maximo Viola ang kaibigang
tumulong upang mailimbag
ang nobela
• Nobelang panlipunan
• Alay sa Inang Bayan
• Valentin Ventura ang
kaibigang tumulong upang
mailimbag ang nobela
• Nobelang pampulitika
• Alay sa GomBurZa
 15

PAGKAKAIBA NG NOLI AT EL FILI

NOLI ME TANGERE EL FILIBUSTERISMO

• Dahil ito’y tumatalakay sa • Dahil ito’y tumatalakay sa

pamumuhay, pag-uugali, at pamamahala ng Kastila
mga sakit ng mga (sibil at simbahan)
mamamayan noon.
And here your subtitle.
SINO NGA BA SI
DR. JOSE P.
RIZAL?
 17

SIMOUN ISAGANI

 Ang mayamang mag-aalahas, na  Ang makatang kasintahan ni

nakasalaming may kulay, na Paulita, pamangkin ni Padre
umano'y tagapayo ng Kapitan Florentino.
Heneral ngunit siya ay si Juan
Crisostomo Ibarra na nagbalik
upang maghiganti sa kanyang
mga kaaway.
 18

BASILIO KABESANG TALES

 Ang mag-aarál ng medisina at  Ang naghahangad ng karapatan

kasintahan ni Juli. sa pagmamay-ari ng lupang
sinasaka na inaangkin ng mga
prayle.
 19

TANDANG SELO SENYOR PASTA

 Ama ni Kabesang Tales na  Ang tagapayo ng mga prayle sa

nabaril ng kaniyang sariling apo. mga suliraning legal.
 20

BEN ZAYB PLACIDO PENITENTE

 Ang mamamahayag sa  Ang mag-aaral na nawalan ng

pahayagan na si Ibañez. ganang mag-aral sanhi ng
suliraning pampaaralan.
 21

PADRE CAMORRA PADRE FERNANDEZ

 Ang mukhang artilyerong pari.  Ang paring Dominikong may

malayang paninindigan.
 22

PADRE SALVI PADRE FLORENTINO

 Ang paring Franciscanong dating  ang amain ni Isagani.

kura ng bayan ng San Diego.
 23

DON CUSTODIO PADRE IRENE

 ang kilalá sa tawag na Buena  ang kaanib ng mga kabataan sa

Tinta. pagtatatag ng Akademya ng
Wikang Kastila
 24

JUANITO PELAEZ MAKARAIG

 ang mag-aarál na kinagigiliwan  ang mayamang mag-aaral na

ng mga propesor; nabibilang sa masigasig na nakikipaglaban
kilalang angkang may dugóng para sa pagtatatag ng Akademya
Kastila ng Wikang Kastila ngunit biglang
nawala sa oras ng kagipitan.
 25

SANDOVAL DONYA VICTORINA

 ang kawaning Kastila na sang-  ang mapagpanggap na isang

ayon o panig sa ipinaglalaban ng Europea ngunit isa namang
mga mag-aaral Pilipina; tiyahin ni Paulita..
 26

PAULITA GOMEZ JULI

 kasintahan ni Isagani ngunit  anak ni Kabesang Tales at

nagpakasal kay Juanito Pelaez. katipan ni Basilio.
 27

HERMANA BALI HERMANA PENCHANG

 naghimok kay Juli upang humingi  ang mayaman at madasaling

ng tulong kay Padre Camorra. babae na pinaglilingkuran ni Juli.
 28

GINOONG LEEDS PEPAY

 ang misteryosong Amerikanong  ang mananayaw na sinasabing

nagtatanghal sa perya. matalik na kaibígan daw ni Don
Custodio..
 29

CAMARANCOCIDO TIYO KIKO

 isang espanyol na ikinahihiya ng  matalik na kaibígan ni

kanyang mga kalahi dahil sa Camaroncocido.
kanyang panlabas na anyo.
 30

PACIANO GOMEZ DON TIBURCIO

 kapatid ni Paulita.  asawa ni Donya Victorina..