KABANATA 4

Ang Erehe at Filibustero

• Erehe: Isang Krsitiyanong sumusuway at ayaw manampalataya sa
ilang mga kautusang pinag-uutos ng Simbahang Katoliko Romana

• Pilibustero: Taong kalaban ng mga prayle o ng relihiyong katoliko

romano. Ito rin ay Pilipinong may radikal na kaisipang hindi
nagpapasakop sa pamamahalaang pinangungunahan ng relihiyon at
hukbo.
MGA TAUHAN SA KABANATA 4
• Don Rafael Ibarra- Ang ama ni Ibarra, na namatay bago ang
pambungad na mga pahina ng nobela. Nalaman ni Ibarra mula sa
isang nakikiramay na kaibigan ng kanyang ama, si Tenyente
Guevara, na namatay si Don Rafael sa bilangguan matapos
siyang akusahan ni Padre Dámaso ng maling pananampalataya at
subersiyon. Ang mga akusasyong ito ay lumitaw dahil si Don
Rafael ay tumanggi na dumalo sa pagtatapat, na iniisip na ito ay
walang silbi at sa halip ay sinusubukang mamuhay ayon sa
kanyang sariling moral na kompas, na, sabi ni Tenyente Guevara,
ay hindi kapani-paniwalang malakas at kagalang-galang.
Padre Damaso- ay isang Fansicanong paryle at ang
dating Kura ng Parokya ng San Diego at ang
pangunahing antagonist kilala siya bilang isang
Karakter na nag sasalita ng masasakit na salita at
nagging malupit na para sa Kanyang pananatili.
• Tinyente Guevarra- Ay ang tinyente ng mga Guwardiyang
Sibil. Siya ang Sundalong nagtapat kay Crisostomo Ibarra
tungkol sa nangyari sa kanyang ama na si Don Rafael Ibarra.
Siya rin ang nagsabi ng mga kinahinatunan at pinagdaanan
nito pati na ng pinaglibingan ng Kanyang ama .
Habang naglalakad sa plaza ng Binondo si Ibarra ay napansin niya na walang
kaunlaran ang bayan. Palaisipan pa rin sa kanya ang sinapit ng kanyang ama,
kaya’t sinun dan siya ng Tenyente upang magkwento. Ang ama ni Crisostomo
na si Don Rafael ay isa sa pinaka-mayaman sa bayan ng San Diego na
matulungin kaya’t maraming nagmamahal dito. Madami din ang naiinggit dito.
Gaya ng mga pari, lalo na si Padre Damaso. Dahil dito, minabuti ni Don Rafael
na wag na mangumpisal, na hindi nagustuhan ng mga pari. May isang kastila
noon na walang muwang, palaboy at binubulas, na ginawang kolektor ni Don
Rafael. Isang araw ay di ito nakapagtimpi at sinaktan niya ang mga nambubulas.
Tumakbo ang mga bata at binato niya ng baton nang hindi na niya maabutan at
may isang tinamaan. Natumba ang bata at pinagtatadyak ng artilyero. Nang
makita ni Don Rafael ay kaniyang tinulungan.
Ayon sa mga usap-usapan, ang bata ay sinaktan ni Don Rafael at ang ulo nito’y
tumama sa malaking bato. Tinulungan niya ito ngunit sumuka ng dugo at
namatay. Dahil dito ay nagimbestiga ang mga gwardya sibil at nakulong si Don
Rafael. At lumitaw i ang mga lihim niyang kaaway Itinuro siya na isang
pilibustero at erehe, pinagbintangan sa ilegal na pamamaraan, pagbasa ng mga i
ipinagbabawal na babasahin gaya ng El Correo de Ultramar, pagtago ng mga
larawan mula sa binitay na pari, pakikipag-ugnayan sa mga tulisan, at
pagsusuot ng Barong Tagalog tinalikuran siya ng kaniyang mga kaibigan, at
dahil inakala ng taong bayan na nasisiraan ng bait si Tenyente Guevarra,
tanging ito na lamang ang naging kakampi niya pinakiusapan ni Don Rafael na
ikuha siya ng abogado ni Tenyente Guevarra, at humanap sila ng Kastilang
abugado. Ang kaso ay naging mahaba at masalimuot dahil na rin sa mga
nagsilabasan na mga kaaway ni Don Rafael.
Bagaman di pa tapos ang paglilitis, ay na sa loob na ng rehas si Don
Rafael, nagdudusa. Ito ay nag aing dahilan ng kaniyang pag ka matay
nang magkasakit siya rito. Nang mangyari iyon ay walang kapamilya ,
na dumalaw man lang sa kaniya.
QUIZ TIME
• 1. Sa papaanong paraan nagkaroong ng utang na loob ang guro sa ama
ni Crisostomo?

• 2. Anu-ano ang mga suliraning inihain ng guro kay Crisostomo?

• 3. Bakit tutol si Padre Damaso na gamitin ng guro ang wikang kastila

sa pagtuturo?

• 4. Bakit katekismo lamang ang nais ng kura na ituro sa mga batang

mag-aaral sa halip na kasaysayan at pagtatanim?

• 5. Ano ang kadahilanan at nananatiling mangmang ang mga Pilipino

sa kabila ng patuloy ang pag-unlad ng Europa?