Karapatang

Pantao
Ikaapat na Markahan–Modyul 2
Layunin

Sa pagtatapos mo ng modyul na ito, ikaw ay inaaasahang:

1. nakapagpapaliwanag ng konsepto ng karapatang pantao at mga batayan
nito;
2. nakasusuri ng bahaging ginagampanan ng mga karapatang pantao upang
makatugon sa iba’t ibang isyu at hamong panlipunan; at
3. napahahalagahan ang aktibong pakikilahok ng mamamayan batay sa
kanilang taglay na mga karapatang pantao
Tuklasin
Kinikilala ng daigdig ang kahalagahan ng “katutubong karangalan at sa pantay
at hindi makakait na mga karapatan ng lahat ng nabibilang sa angkan ng tao”
bilang “saligan ng kalayaan, katarungan at kapayapaan sa daigdig”. Ang mga
karapatang pantao ay may malaking maitutulong upang mabigyan ka ng
proteksiyon laban sa mga tao o grupo ng taong nais mang-api at
magsamantala.

 Bakit mahalagang isulong at pangalagaan ang mga karapatang pantao sa

harap ng mga isyu at hamong panlipunan?
Tuklasin

Pagnilayan ang nilalaman ng tulang

“Panata sa mga Kapatang Pantao”
ng Komisyon sa Karapatang
Pantao. Matapos nito ay bigyang
tugon ang mga sumusunod na
pamprosesong tanong
Suriin
Kahulugan at Kahalagahan ng Karapatang Pantao
 Ang mga karapatang pantao ay yaong mga karapatan na kinakailangan para sa
ating buhay bilang tao. Kung wala tayong karapatang pantao, hindi natin
lubusang magagamit at mapauunlad ang ating mga katangian, ang ating talino,
talento at espiritwalidad.
 Ang pagkakamit ng tao ng mga pangangailangan niya tulad ng pagkain, damit,
bahay, edukasyon at iba pang pangangailangan ay nangangahulugan na
nakakamit niya ang kanyang karapatan. Hindi maaaring mabuhay ang tao kung
hindi niya nakakamit ang kanyang mga karapatan. Mayroon tayong karapatan
dahil tayo ay tao.
 Ang pagkilala sa karapatang pantao ay pagkilala sa karapatan ng iba. Ang
pagkilala sa karapatan ng iba ay nagsasaad ng ating obligasyon na igalang ang
karapatan ng lahat ng tao.
Suriin: Mga Batayang Legal ng Karapatang Pantao
Ang Pandaigdigang Deklarasyon ng Karapatang Pantao (Universal Declaration of Human Rights
o UDHR)- Pangkalahatang pamantayan ng United Nations sa Karapatang Pantao na ginawa
noong 1948. kinikilala ng pamahalaan ang kanilang obligasyon na siguraduhing lahat ng mga
tao, mayaman at mahirap, lalaki o babae, at mula sa anumang lahi at relihiyon, ay tatratuhin
nang pantay.
Sibil Politikal Panlipunan Kultural Ekonomiko
Ang mga Ang mga Ang mga Ang mga Ang mga
karapatan ng tao karapatan ng tao karapatan upang karapatan ng karapatan ukol sa
upang mabuhay na makisali sa mabuhay ang tao taong lumahok sa pagsusulong ng
na malaya at mga proseso ng sa isang buhay kultural ng kabuhayan at
mapayapa pagdedesisyon lipunan at isulong pamayanan at disenteng
ng pamayanan. ang kanyang magtamasa ng pamumuhay.
kapakanan siyentipikong
pag-unlad ng
pamayanan.
Suriin: Katipunan ng mga Karapatan, Saligang Batas ng
1987
Artikulo III ng Saligang Batas ng 1987 ang Katipunan ng mga Karapatan (Bill of Rights)

Seksyon 1: Hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, o ari-arian ang sino mang tao nang hindi
kaparaanan ng batas, ni pagkaitan ang sino mang tao ng pantay na pangangalaga ng batas.

Seksyon 5: Hindi dapat magbalangkas ng batas para sa pagtatatag ng relihiyon, o

nagbabawal sa malayang pagsasagamit nito. Dapat ipahintulot magpakailanman ang
malayang pagsasagamit at pagtatamasa ng pagpapahayag ng relihiyon at pasgsamba nang
walang pagtatangi o pamimili. Hindi dapat kailanganin ang pagsusulit pangrelihiyon sa
pagsasagamit ng karapatang sibil.

Seksyon 9: Ang mga pribadong ari-arian ay hindi dapat kunin ukol sa gamit pambayan nang
walang wastong kabayaran.
Suriin: Mga Uri ng Karapatan
Natural Constitutional Statutory
Mga karapatang taglay Mga Karapatang Mga karapatang kaloob
ng bawat tao kahit hindi pinangangalagaan at ng binuong batas at
ipagkaloob ng Estado. ipanagkakaloob ng Estado, maaaring alisin sa
tulad ng: pamamagitan ng
Halimbawa: Karapatang panibagong batas.
mabuhay, maging • Karapatang Politikal
Malaya at magkaroon • Karapatang Sibil Halimbawa: Karapatang
ng ari-arian. • Karapatang Sosyo- makatanggap ng
ekonomik minimum wage.
• Karapatan ng Akusado
Suriin: Dalawang partidong sangkot sa realisasyon at
katuparan ng mga karapatang pantao.
Rights Holders Duty Bearers
• Ito ang lahat ng mamamayan, anuman • Ito ang mga taong may
ang edad, lahi, kasarian, at relihiyon. responsibilidad at pananagutang
Lahat ng tao ay rights holders. ipagtanggol, isulong at isakatuparan
• Mayroong espesyal na pagtutok at ang karapatang pantao ng mga
pagtatanggol sa mga indibiduwal na mamamayan.
vulnerable, mga mas madalas maging • Obligasyon ng Estado na I-RESPETO
biktima ng pang-aabuso ang karapatang pantao,
(disadvantaged), at mga taong nasa PROTEKSYUNAN ang mga
laylayan ng lipunan (marginalized). mamamayan mula sa mga pang-
aabuso, at TUPARIN ang karapatang
pantao ng mga mamamayan.
Suriin:
 Lahat ng tao ay may mga karapatang pantao na may garantiya sa batas. Ito
ay pagkilala na bilang tao, lahat ay may halaga at dignidad. Sa Pilipinas,
ang Commission on Human Rights (CHR) ang may pangunahing tungkulin na
pangalagaan ang mga karapatang pantao ng mga mamamayan. Nilikha ito
ng Saligang Batas ng 1987 alinsunod sa Seksyon 17 (1) ng Artikulo XIII. Ang
CHR ay itinatag bilang tugon sa laganap na pang-aabuso sa karapatang
pantao noong panahon ng Martial Law
 Batay sa Saligang Batas, ang CHR ay may mandato na imbestigahan lahat
ng kaso o uri ng human right violations. Kaakibat sa tungkulin nito ay ang
layuning palakasin ang kapasidad ng lahat ng nanunungkulan sa
pamahalaan at pribadong sektor upang mas magampanan ng Estado ang
obligasyon nitong igalang, isakatuparan, at proteksiyunan ang karapatan ng
lahat.
Suriin: Kanino ka magrereklamo kapag may mga paglabag
sa iyong mga karapatan?
 Kapag bahagi ng gobyerno (pulis, militar, korte, at
iba pa) ang nagabuso ng tao, ito ay isang human
rights violation. Maari itong i-report sa CHR.
 Kapag sibilyan o pribadong tao ang nang-rape,
pumatay at iba pa, ito ay krimen. Sa pulis ka dapat
pumunta.
 Kapag ang biktima ay kabilang sa marginalized,
disadvantaged o vulnerable sector, ito ay isang
krimen at human rights violation. Sa pulis ka
pumunta at sa CHR ka dapat mag-report.
Pagyamanin
Panuto: Batay sa mga konseptong iyong pinag-aralan ukol sa Pandaigdigang Deklarasyon ng
Karapatang Pantao, ibigay ang mga hinihinging impormasyon ng graphic organizer sa ibaba.
Magbigay ng hindi bababa sa limang kasagutan bawat hanay. Isulat ang sagot sa papel

Karapatang Sibil Karapatang Politikal Karapatang Ekonomiko,

Sosyal at Kultural