ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

ΣΚΕΨΙΣ

ΗΜΙΑΥΤΌΝΟΜΑ
ΟΡΓΑΝΊΔΙΑ
Το γενετικό υλικό των μιτοχονδρίων και των χλωροπλαστών.

Εξωπυρηνικό γενετικό υλικό

ΔΙΒΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
ΒΙΟΛΟΓΟΣ Α.Π.Θ
 ΤΟ ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΟ

ΡΟΛΟΣ

Το μιτοχόνδριο είναι οργανίδιο που εξασφαλίζει στα κύτταρα ενέργεια (ATP

– ενεργειακό νόμισμα) μέσω της οξειδωτικής φωσφορυλίωσης. Στην
οξειδωτική φωσφορυλίωση συμμετέχουν πρωτεΐνες που κωδικοποιούνται από
γονίδια που εδράζονται στο DNΑ των μιτοχονδρίων, ωστόσο ο κύριος όγκος
των πρωτεϊνών που διαδραματίζουν ρόλο στην οξειδωτική φωσφορυλίωση
κωδικοποιούνται από γονίδια που εδράζονται στο DNA του πυρήνα. Για το
λόγο αυτό τα μιτοχόνδρια χαρακτηρίζονται ως ημιαυτόνομα οργανίδια.
 ΗΜΙΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ
Κάντε κλικ στο εικονίδιο για να προσθέσετε μια εικόνα
ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΩΝ
Μέρος των πρωτεϊνών που
συμμετέχουν στην οξειδωτική
φωσφορυλίωση κωδικοποιούνται
από το γενετικό υλικό των
μιτοχονδρίων, ενώ οι περισσότερες
από γονίδια που εδράζονται στο
γενετικό υλικό του πυρήνα.
 ΤΟ Γ Ε Ν Ε Τ Ι ΚΟ ΥΛ Ι ΚΟ ΤΩ Ν
Μ Ι ΤΟ Χ Ο Ν Δ Ρ Ι Ω Ν

Τα μιτοχόνδρια όλων των ευκαρυωτικών οργανισμών διαθέτουν

2 – 10 αντίγραφα κυκλικού δίκλωνου DNA.
Στα κατώτερα πρωτόζωα το DNA είναι δίκλωνο και γραμμικό.

Chlamydomonas reinhardtii
Ο μονοκύτταρος αυτός οργανισμός
διαθέτει γραμμικό mtDNA
 ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ MTDNA
Το ανθρώπινο μιτοχονδριακό γενετικό
υλικό διαθέτει 37 γονίδια μεταξύ των
οποίων και γονίδια που κωδικοποιούν
για Trna. Κάθε αντίγραφο κυκλικού
μορίου DNA αποτελείται από 16.569
ζεύγη βάσεων. Μερικές από τις
ασθένειες που σχετίζονται με το
mtDNA είναι ο διαβήτης, και αρκετοί
τύποι μυοπαθέιών.
 Η Κ Λ Η Ρ Ο Ν Ο Μ Η Σ Η Τ ΟΥ
Μ Ι Τ Ο Χ Ο Ν Δ Ρ Ι Α ΚΟΥ Γ Ε Ν Ε Τ Ι ΚΟΥ ΥΛ Ι ΚΟΥ.

 Το μιτοχονδριακό γενετικό
υλικό κληροδοτείται από την
μητέρα σε όλα της τα παιδιά
καθώς τα μιτοχόνδρια που
εδράζονται στο ενδιάμεσο σώμα
του σπερματοζωαρίου
παραμένουν έξω από το ζυγωτό
μετά το πέρας της γονιμοποίησης.
ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΗ

 Σε αντίθεση με το Υ
χρωμόσωμα που κληροδοτείται
από τα άρρενα άτομα σε όλους
τους αρσενικούς απογόνους
(μπλε), το μιτοχονδριακό DNA
κληροδοτείται από την μητέρα
σε όλους τους απογόνους
(κόκκινο).
 ΟΙ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΕΣ

Πρόκειται για οργανίδια τα οποία επιτελούν την διαδικασία της

φωτοσύνθεσης στους ευκαρυωτικούς φυτικούς οργανισμούς και
συγκεκριμένα στα υπέργεια τμήματά τους. Για την φωτοσύνθεση
απαιτούνται πρωτεΐνες, οι οποίες κωδικοποιούνται κατά κύριο λόγο
από γονίδια του πυρήνα, ενώ ορισμένες παράγονται από τον ίδιο
τον χλωροπλάστη. Για τον λόγο αυτό όπως και τα μιτοχόνδρια
χαρακτηρίζονται ως ημιαυτόνομα οργανίδια.
ΤΟ DNA ΤΩΝ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΩΝ

Πρόκειται για DNA κυκλικό

και δίκλωνο, το οποίο είναι
μεγαλύτερο σε μέγεθος σε
σχέση με το μιτοχονδριακό
DNA. (περίπου 200.οοο ζεύγη
βάσεων – η τιμή αυτή
κυμαίνεται από είδος σε είδος).

ΓΕΡΑΝΙ
 ΤΟ Γ Ε Ν Ε Τ Ι ΚΟ ΥΛ Ι ΚΟ ΤΩ Ν Ι Ώ Ν

Οι ιοί περιέχουν ένα μόνο είδος

νουκλεϊκού οξέος, το οποίο μπορεί να
είναι DNA ή RNA. Το DNA των ιών
μπορεί να είναι μονόκλωνο ή
δίκλωνο, γραμμικό ή κυκλικό. Οι
RNA ιοί έχουν συνήθως γραμμικό
RNA (σε σπάνιες περιπτώσεις είναι
κυκλικό), το οποίο μπορεί να είναι
μονόκλωνο ή δίκλωνο.