Tajuk 4

Model Pembelajaran ‘Mastery’ (Penguasaan):

• Ciri utama
• Strategi dalam pembelajaran
• Contoh susunan unit pelajaran dalam
pengajaran ‘mastery’.

Zaini Abdullah 1
SOALAN PERBINCANGAN:
2. Apakah yang dimaksudkan dengan pembelajaran masteri?
3. Terangkan ciri-ciri pembelajaran masteri?
4. Bagaimanakah pembelajaran masteri berkembang sebagai satu
kaedah pengajaran yang berkesan?
5. Bagaimanakah pelaksanaan kaedah pembelajaran masteri?
6. Mengapakah kaedah pembelajaran masteri menjadi sesuatu yang
penting dalam mencapai hasil pembelajara?
7. Apakah kekuatan dan kelemahan pembelajaran masteri?
8. Bahaskan kesesuaian kaedah pembelajaran masteri di dalam bilik
darjah.
9. Susunkan secara berhirarki pelaksanaan model pembelajaran
masteri.
10.Hubungkaitkan di antara proses pemulihan dan pengayaan.
Zaini Abdullah 2
 Apakah Pembelajaran Masteri?

Konsep: Suatu model/sistem untuk merancang dan

melaksanakan pengajaran bagi memastikan semua
murid menguasai hasil pembelajaran yang dihasratkan
dalam suatu unit pembelajaran sebelum berpindah ke unit
pembelajaran seterusnya.

Teori: Teori tentang satu kaedah mengurus

pengajaran-pembelajaran menggunakan kurikulum sedia
ada.

Teori yang mencadangkan bahawa semua pelajar boleh

belajar sekiranya diberikan situasi belajar dan masa
belajar yang bersesuaian.
Zaini Abdullah 3
 Apakah Pembelajaran Masteri?
Model: Sebuah model pengajaran-pembelajaran
yang dikemukakan oleh Benjamin Bloom (1968).
Kebiasaannya, menggunakan pendekatan kerja
berkumpulan koperatif yang dibimbing guru, walaupun
terdapat juga strategi pembelajaran secara individu.

Kaedah: Kaedah pengajaran-pembelajaran

yang melibatkan pelajar mencapai satu tahap
penguasaan yang ditetapkan oleh guru dalam
satu-satu unit pelajaran sebelum dibenarkan
maju ke unit lain yang lebih tinggi.

Zaini Abdullah 4
 Sejarah
• Bloom (1968) mengemukakan model pemb. Masteri dan
dianggap sebagai pengasas yang utama.

• Bloom mencadangkan matematik & sains boleh

mendapat faedah yang besar menggunakan PM kerana
mata pelajaran tersebut sangat berperingkat-peringkat
dan berurutan.
• Penyelidikan Bloom membuktikan bahawa:-

“Most students become very similar with regard to learning

ability, rate of learning, and motivation for further learning
– when provided with favourable learning conditions.”
Bloom (1968). Human characteristics and
school learning.
Zaini Abdullah 5
John B. Carroll (1963):
• Carroll mencadangkan aptitud pelajar = kadar
pembelajaran pelajar.
• Semua kanak-kanak berpontensi belajar dengan baik.
Yang berbeza ialah MASA yang mereka perlukan untuk
belajar.
• Sesetengah kanak-kanak belajar lebih cepat, sedangkan
yang lain memerlukan masa yang lebih lama.

Zaini Abdullah 6
 Darjah Pembelajaran:
masa yang digunakan
• Darjah pembelajaran = f --------------------------
masa yang diperlukan
 Jika masa yang diberikan untuk belajar tidak mencukupi
atau tidak sama dengan masa yang diperlukan oleh
pelajar, maka pembelajaran itu tidak sempurna.

Masa Yang Mencukupi:

• Carroll percaya bahawa jika setiap kanak-kanak
diberikan cukup masa untuk belajar sehingga
mencapai suatu kriteria yang ditetapkan, dan jika
kanak-kanak tersebut menggunakan masa itu dengan
cara yang sesuai, kanak-kanak tersebut boleh
mencapai pencapaian yang ditentukan.
Zaini Abdullah 7
 Pengaruh ke atas pembelajaran

Peluang belajar
Masa digunakan
untuk belajar
Ketekunan belajar
Darjah
Aptitud Pembelajaran
Kebolehan Masa diperlukan
memahami untuk belajar
pengajaran
Kualiti pengajaran
Zaini Abdullah 8
 Peluang dan Ketekunan belajar
• Dua faktor di atas memberi kesan besar ke atas
pembelajaran.
• Peluang – masa belajar yang diberikan dalam bilik
darjah – masa berinteraksi dengan sumber atau bahan.
• Ketekunan – masa yang digunakan oleh pelajar untuk
belajar.

Zaini Abdullah 9
Konsep Aptitud Carroll

masa belajar yang diperlukan

• Aptitud pelajar = kualiti pengajaran yang optima
ketekunan menjalankan tugas

• Sungguhpun kualiti pengajaran pada tahap optimal &

semua pelajar memahami pengajaran guru, masih
terdapat perbezaan aptitud antara pelajar.

Zaini Abdullah 10
Benjamin S. Bloom

• Dalam 1960an – Bloom terlibat dalam kajian-kajian

mengenai perbezaan individu dalam pembelajaran.
• Beliau sangat berminat meningkatkan proses
pengajaran dan pembelajaran.
• Bloom banyak dipengaruhi model Carroll.
• Kegagalan murid belajar adalah kegagalan pengajaran
guru, bukan kerana pelajar kurang kebolehan.

Zaini Abdullah 11
Pengajaran Untuk Penguasaan:

• Objektif pembelajaran dinyatakan dengan jelas.

• Kurikulum dibahagikan kepada beberapa unit kecil
pembelajaran, setiap satu mempunyai objektif dan
taksirannya tersendiri.
• Bahan pengajaran & strategi pengajaran dikenal pasti.
• Pengajaran, latihan, penilaian format, pengajaran
semula, peneguhan dan penilaian sumatif disediakan.
• Setiap unit dimulakan dengan ujian diagnostik atau ujian
formatif.
• Keputusan ujian formatif digunakan untuk menentukan
keperluan memberi pengajaran ulangan atau aktiviti
pemulihan.
Zaini Abdullah 12
Strategi Pengajaran-Pembelajaran

 Unit/bab yang hendak diajar perli dianalisis terlebih dahulu.

 Ujian dibina untuk mentaksir kemajuan dalam unit tersebut (taksiran
formatif)
 Semua pelajar diajar pelajaran yang sama pada awal pengajaran.
 Semua pelajar menjalani taksiran formatif bagi unit tersebut.
 Semua pelajar diberitahu di mana kelemahan mereka dalam unit
tersebut dan diberikan bahan alternatif serta bantuan untuk mencapai
aras pencapaian yang ditetapkan.
 Proses yang sama berjalan sekali lagi untuk unit seterusnya.
 Di akhir kursus, semua pelajar menjalani ujian yang meliputi kesemua
unit-unit di dalam kursus menggunakan ujian sumatif rujukan kriteria.

Zaini Abdullah 13
Bloom (1968; 1974)

Aktiviti-aktiviti Pengajaran
pengayaan Unit 2

Pengajaran Taksiran Aktiviti Taksiran

Unit 1 formatif A pemulihan formatif B

Proses pengajaran dalam pembelajaran Masteri

Zaini Abdullah 14
Elemen Penting Dalam Pembelajaran Masteri

2 elemen penting di dalam pembelajaran masteri ialah:

4. Maklum balas, pemulihan dan proses pengayaan.
5. Kesesuaian dan keselarasan antara komponen-
komponen dalam pengajaran

Zaini Abdullah 15
 1. Maklum Balas, Pemulihan & Proses
Pengayaan

Maklum balas Pemulihan Pengayaan

Kerap Spesifik Lain pendekatan Kepuasan belajar

Mencabar
Lain penglibatan

Ciri-ciri maklum balas, pembetulan dan pengayaan dalam

pembelajaran penguasaan
Zaini Abdullah 16
 2. Keselarasan & Kesesuaian Komponen
Pengajaran

Maklum balas
& pemulihan

Matlamat & Pencapaian Pelajar

objektif untuk capai mencapai
pembelajaran objektif objektif pemb.

Komponen utama dalam proses pengajaran-pembelajaran

Zaini Abdullah 17
Pelaksanaan pengajaran

Melibatkan 3 langkah iaitu:-

4. Merancang pelaksanaan pembelajaran penguasaan.
5. Mengurus pembelajaran penguasaan dalam bilik
darjah
6. Menilai pembelajaran penguasaan

Zaini Abdullah 18
Langkah 1: Rancang Pengajaran

1. Menetapkan matlamat /
objektif pembelajaran

2. Membina taksiran
formatif

3. Menyusun aktiviti
pemulihan

4. Merancang aktiviti
pengayaan

5. Membina taksiran /
peperiksaan sumatif
Zaini Abdullah 19
Langkah 2: Laksana pengajaran

Aktiviti-aktiviti Pengajaran
pengayaan Unit 2

Pengajaran Taksiran Aktiviti Taksiran

formatif A pemulihan formatif B
Unit 1

Proses pengajaran dalam pembelajaran penguasaan

Zaini Abdullah 20
Maklum Balas, Pemulihan Dan Pengayaan
 Pelajar boleh kenal pasti apa yang telah dikuasai dan
apa yang perlukan lebih masa belajar.
 Pelajar boleh dapat maklumat tentang cukup/ kurang
masa belajar sesuatu perkara/topik dll..
 Guru boleh dapat gambaran tepat tentang kemajuan
pelajar.
 Guru boleh dapat maklumat tentang keberkesanan
pengajaran.

Zaini Abdullah 21
Ciri-ciri pemulihan

Pemulihan yang berjaya berbeza daripada

pengajaran asal:
5. Bentang konsep dengan cara lain daripada pengajaran
asal
6. Libatkan pelajar dengan cara lain daripada penglibatan
asal. Contohnya mengambil kira gaya pembelajaran
murid dll.
7. Berikan pelajar pengalaman yang berjaya.

Zaini Abdullah 22
Memotivasikan Pelajar

 Pemulihan dibuat atas arahan guru.

 Proses pembelajaran dijelaskan kepada pelajar pada
permulaan semester – apa yang penting dikuasai; apa
persediaan yang diperlukan; apa yang diharapkan
daripada mereka.
 Menjadikan aktiviti pembetulan peluang kedua untuk
mencapai kejayaan.
 Libatkan ibu bapa.

Zaini Abdullah 23
Memotivasikan pelajar

 Paling mudah dan kerap digunakan.

 Guru yang sama atau guru lain.
 Beri perhatian kepada pelajar yang memerlukan bantuan
 Pengajaran ‘lebih kuat dan lebih lambat’ tidak memadai.
 Dijalankan dalam kumpulan kecil atau pengajaran satu-
sama-satu

Zaini Abdullah 24
Tutor individu Tutor rakan sebaya
 Aktiviti terbaik untuk • Boleh dilakukan pelajar yang
pemulihan telah kuasai unit pembelajaran
 Menyemak bersama • Rakan sebaya boleh
pelajar taksiran menjelaskan konsep dengan
formatif dan cara yang berbeza daripada
menjelaskan konsep guru (Grossman, 1995)
yang silap dari sudut • Rakan yang menjadi tutor
lain mendalami kefahamannya
 Boleh guna pelajar melalui aktiviti mengajar rakan
yang mendapat lain (Bargh & Schul,1980;
pencapaian tinggi Webb, 1982)
untuk menjelaskan • Rakan yang menjadi tutor
 Boleh guru, ibu bapa, harus tidak dipaksa – harus
orang dewasa lain digalakan menjalankan aktiviti
sebagai tutor. Zainipengayaan
Abdullah 25
Kumpulan koperatif
• Kumpulan 3-5 pelajar berjumpa, berbincang & tolong
menolong dalam masalah pembelajaran.
• Mereka tidak menghadapi masalah pembelajaran yang
sama.
• Dalam sesi pemulihan, pelajar bincangkan taksiran
fomatif item demi item.
• Jika tidak dapat mengatasi masalah memahami
konsep/kemahiran, minta bantuan guru.

Zaini Abdullah 26
Buku teks
 Pelajar membaca semula penjelasan / penerangan di
dalam buku teks
 Gabungkan aktiviti membaca dengan menulis
(menggunakan perkataan mereka sendiri) beberapa ayat
mengenai konsep yang terlibat
 Guru boleh menunjukkan muka surat yang harus dirujuk

Permainan
 Variasi daripada kumpulan koperatif
 Ia merupakan kerja kumpulan di mana pelajar
bekerjasama untuk menyelesaikan masalah atau menyiap
tugasan yang berkait dengan unit pembelajaran
 Aktiviti dapat melibatkan pelajar, menggalakkan kerjasama
dan kolaborasi di kalangan pelajar
Zaini Abdullah 27
Contoh-contoh aktiviti pemulihan

• Buku teks alternatif

• Bahan alternatif
• Buku kerja & Panduan belajar
• Kit pembelajaran
• Pusat sumber dan makmal
• Aktiviti komputer

Zaini Abdullah 28
 Aktiviti Pengayaan
• Aktiviti yang menarik dan mencabar.
• Kerja yang hanya membuang masa pelajar hanya
merosakkan kemajuan mereka.
• Pelajar yang mengusai taksiran formatif pertama,
biasanya lebih terarah kendiri (self-directed).
• Oleh itu, aktiviti pengayaan kurang memerlukan struktur
• Pilihan dan keluasan dalam aktiviti pengayaan
meningkatkan nilai ganjaran kepada pelajar
• Setiap aktiviti melibatkan kognitif pelajar pada aras tinggi
• Walaupun aktiviti perlu berkaitan dengan subjek
pembelajaran, ia tidak perlu berkait secara khusus
kepada unit pembelajaran

Zaini Abdullah 29
 Mengurus Aktiviti Pengayaan

 Walaupun pelajar terarah kendiri, pelajar perlu

dibiasakan dengan proses penguasaan dan tujuan
aktiviti.

 Pada permulaan, aktiviti haruslah:

i. Membolehkan pelajar mejalankan aktiviti tanpa
dibantu oleh orang lain.
ii. Membenarkan pelajar belajar secara terarah kendiri
iii. Menetapkan had masa bagi menyiapkan aktiviti

Zaini Abdullah 30
Contoh-contoh aktiviti pengayaan:

• Tutor rakan sebaya

• Kumpulan koperatif
• Membina kerja latihan untuk rakan-rakan lain
• Memperkembang kemahiran dalam bahan media
• Projek khas & laporan
• Permainan, masalah dan pertandingan
• Aktiviti komputer

Zaini Abdullah 31
Langkah 3: Penilaian

 Taksiran formatif
 Taksiran sumatif
 Penentuan standard masteri

Zaini Abdullah 32
Taksiran formatif Taksiran sumatif
• Mengandungi semua konsep  Bertujuan mendapat
penting dalam unit sesuatu maklumat kumulatif
pembelajaran tentang pembelajaran
• Dijalankan selepas pelajar supaya gred
menetapkan aras prestasi boleh diberi dan
yang menunjukkan semua ketrampilan dalam
konsep dikuasai dengan baik. sesuatu bidang dapat
• Aras prestasi adalah sama ditentukan.
bagi semua pelajar.
• Ia menentukan sama ada  Digunakan untuk
pelajar harus diberikan aktiviti menilai pencapaian
pengayaan ataupun aktiviti matlamat sesuatu
pemulihan. kursus.

Zaini Abdullah 33
Menentukan Standard Penguasaan

• Standard penguasaan ialah aras prestasi yang dicapai

dalam sesuatu taksiran, yang menunjukkan konsep-
konsep dalam sesuatu unit yang diajar telah dipelajari
dengan baik.

• Semua pelajar tertakluk kepada aras prestasi yang

ditentukan ini.

Zaini Abdullah 34
 Ujian Penguasaan
• Dalam pembelajaran penguasaan, guru tidak
membandingkan pencapaian pelajar dengan pelajar lain.
• Guru melihat sejauh mana pencapaian pelajar
berbanding dengan kandungan kursus.
• Taksiran formatif dan sumatif dalam PM adalah
berbentuk rujukan-kriteria.
• Soalan-soalan mengukur konsep & objektif yang penting
kepada pembelajaran pelajar.
• Soalan-soalan mengukur kefahaman atau objektif pada
aras kognitif yang sesuai.
• Taksiran mengukur objektif pembelajaran secara meluas
dalam masa yang ditentukan.

Zaini Abdullah 35
 Standard Peratusan

• Banyak prosedur statistik yang canggih, tetapi

kebanyakan guru guna peratusan menentukan standard
penguasaan.
• Kebanyakan guru pilih standard di antara B+ dan A iaitu
85% betul dalam taksiran.
• Standard bawah 80% betul kurang wajar – mungkin
pelajar belum menguasai konsep-konsep yang perlu untuk
pelajaran yang lebih tinggi.

Zaini Abdullah 36
 Unit Pembelajaran 1

Tentukan Hasil Pembelajaran

Pilih dan susun isi, dan kaedah

Pengajaran & Pembelajaran
Penilaian

Ya Sudahkah Tidak Aktiviti

Aktiviti murid
Pengayaan menguasai?
Pemulihan

Ya Teruskan
Unit Pembelajaran 2

Zaini Abdullah 37
Mengapa Perlu Pembelajaran Masteri?

 Murid mempunyai kebolehan dan keperluan yang

berbeza.
 Murid memerlukan masa dan kaedah P& P yang
sesuai untuk mencapai hasil pembelajaran yang
diharapkan.
 Murid perlu menguasai pengetahuan, kemahiran dan
sikap yang diajarkan.

Zaini Abdullah 38
 Susun Atur Pembelajaran

 Tujuan pembelajaran yang terakhir sekali dinyatakan

secara spesifik iaitu seorang murid yang kompeten dlm
…..
 Tujuan pembelajaran yang terakhir ini dianalisa untuk
mengenalpasti langkah-langkah yg perlu untuk tiba ke
tujuan itu.
 Langkah-langkah disusunatur utk memudahkan
perkembangan kearah tujuan pembelajaran itu.

Zaini Abdullah 39
Soalan Dalam Jadual Spesifikasi Kandungan

 Apa yang murid patut belajar dari unit ini?

 Apakah yang murid boleh buat dgn apa yg telah
dipelajarinya?
 Tentukan apakah yang perlu dikuasai oleh pelajar dari
segi kemahiran kognitif, dan kemahiran psikomotor
dalam sesuatu unit pembelajaran?
 Bina ujian formatif dan sumatif berdasarkan objektif
yang hendak dicapai untuk menilai pencapaian pelajar.

Zaini Abdullah 40
Susun Atur pembelajaran

 Tujuan pembelajaran yang terakhir sekali dinyatakan

secara spesifik iaitu seorang murid yang kompeten dlm….
 Tujuan pembelajaran yang terakhir ini dianalisa untuk
mengenalpasti langkah-langkah yg perlu untuk tiba ke
tujuan itu
 Langkah-langkah disusunatur utk memudahkan
perkembangan kearah tujuan pembelajaran itu.

Zaini Abdullah 41
Soalan Dalam Jadual Spesifikasi Kandungan

 Apa yang murid patut belajar dari unit ini?

 Apakah yang murid boleh buat dgn apa yg telah
dipelajarinya?
 Tentukan apakah yang perlu dikuasai oleh pelajar dari
segi kemahiran kognitif, dan kemahiran psikomotor
dalam sesuatu unit pembelajaran?
 Bina ujian formatif dan sumatif berdasarkan objektif
yang hendak dicapai untuk menilai pencapaian pelajar.

Zaini Abdullah 42
Ciri-Ciri Pembelajaran Masteri

 Hasil pembelajaran perlu ditentukan.

 Hasil pembelajaran disusun mengikut hairaki taksonomi
Bloom .
 Aktiviti p & p hendaklah bermakna, menarik dan
menyeronokkan.
 Penilaian berasaskan Ujian Rujukan Kriteria (URK).[cf UR
Norma]
 Bahan p & p yang sesuai dengan objektif pembelajaran.
 Murid perlu menguasai 80% aras masteri yang ditetapkan
setiap unit pembelajaran sebelum berpindah ke unit
pembelajaran yang baru.
 Latihan pembetulan/ pemulihan dilaksanakan untuk murid
yang belum menguasai aras masteri. Beri masa tambahan.
 Aktiviti pengayaan diberi untuk murid yang telah mencapai
aras masteri.
Zaini Abdullah 43
Penilaian Dalam Pembelajaran Masteri

 Perlu dirancang, dibina, dikendali dan ditadbir oleh guru.

 Berbentuk formatif dan sumatif.
 Berdasarkan kepada hasil pembelajaran yang telah
ditetapkan.
 Berasaskan Ujian Rujukan Kriteria.
Bersifat diagnostik.

Zaini Abdullah 44
Ciri-ciri Maklumbalas, Aktiviti Pembetulan Dan
Pengayaan

Maklum balas
 secara tetap
 Spesifik

Aktiviti Pembetulan
 cara penyampaian yg berbeza
 Cara lain melibatkan murid
 Merupakan aktiviti yang dirancang untuk membantu
murid yang belum melepasi aras masteri.
 Dijalankan untuk memperbaiki kelemahan pembelajaran
yang telah dikenal pasti. peruntukan lebih masa
untuknya
 Pengajaran dan latihan diubah suai dan dipelbagaikan
mengikut tahap kebolehan dan keupayaan murid.
Zaini Abdullah 45
Aktiviti Pengayaan
 Aktiviti pengayaan memberi kepuasan kpd murid dan
menawarkan peluang pembelajaran yg
menyeronokkan.
 Aktiviti pengayaan memberi cabaran dan peluang
pengalaman pembelajaran. Aktiviti pengayaan tidak
semestinya berkait dgn objektif unit tersebut.
 Pelajar belajar secara bebas.
 Aktiviti adalah berarah kendiri.
 Aktiviti boleh disempurnakan dalam masa unit
berkenaan

Zaini Abdullah 46
Penutup
• PK diaplikasi secara meluas di sekolah dan dalam
latihan.
• Penyelidikan menunjukkan ia boleh meningkatkan
keberkesanan pengajaran guru & pemb. pelajar.
• Kelemahan – manusia berbeza dari segi kebolehan &
tahap pencapaian.
• Memerlukan masa dan tenaga yang banyak untuk
melaksanakan PK di sekolah.

Zaini Abdullah 47