CHEMISTRY II HBSC3203

DR CHAN SIOK GIM 012 9086863

TUTORIAL 1
TOPIC 1: THE AIR AND RESOURCES AROUND US TOPIC 2: METALS

KOMPOSISI UDARA

SIFAT OKSIGEN DAN KARBON DIOKSIDA

SIFAT WARNA & BAU KELARUTAN DALAM AIR KELARUTAN DALAM NATRIUM HIDROKSIDA, NaOH KELARUTAN DALAM LARUTAN PIROGALOL BERALKALI KARBON DIOKSIDA TANPA WARNA & BAU LEBIH LARUT SANGAT LARUT OKSIGEN TANPA WARNA & BAU LARUT SEDIKIT TIDAK LARUT

TIDAK LARUT

LARUT

DALAM AIR KAPUR PEMBAKARAN

NILAI pH

KERUH TIDAK MEMBANTU PEMBAKARAN

BERASID

TIADA PERUBAHAN MEMBANTU PEMBAKARAN

NEUTRAL

EKSPERIMEN
Eksperimen menunjukkan bahawa oksigen is perlukan untuk pembakaran http://www.youtube.com/watch?v=ivbjovc0NcI Ujian bagi gas oksigen dan gas karbon dioksida http://www.youtube.com/watch?v=LiAvDpl5aJA Kelarutan gas oksigen dan gas karbon dioksida dalam air http://www.youtube.com/watch?v=K3j9HAsoV5Q dan dalam larutan natrium hidroksida, NaOH http://www.youtube.com/watch?v=GHNFRU0_i9w

KEPENTINGAN GAS OKSIGEN

PERNAFASAN

PEMBAKARAN
Bahan api utama ialah petroleum, gas asli dan arang batu.

PENCEMARAN UDARA

PUNCA PUNCA PENCEMARAN UDARA

KILANG KENDERAAN PEMBAKARAN HUTAN GUNUNG API

KESAN PENCEMARAN UDARA Hujan asid, kesan rumah hijau & lapisan ozon

KESAN ATAS KESIHATAN, EKOSISTEM DAN WARISAN

LOGAM

SIRI KEREAKTIFAN LOGAM

LOGAM KAEDAH EKSTRAKSI Na Al

Elektrolisis bijih lebur NaCl Na+ + ClKatod: Na+ + e Na Al2O3 2Al3+ + 3O2(tambah kriolit untuk mengurangkan takat lebur) Katod: Al3+ + 3e Al
Penurunan bijih menggunakan karbon dalam relau bagas

Zn Fe Sn Pb Cu Ag Au

Memanaskan bijih secara terus

SIFAT LOGAM & ALOI

Saiz atom logam besar, elektron valens bebas bergerak membentuk awan elektron yang mengalirkan arus elektrik Logam mulur dan mudah ditempa sebab saiz atom yang sama, susunan atom dalam logam tulen teratur dan mudah bergelongsur Aloi lebih keras dan kuat sebab saiz atom dalam aloi tidak sama, susunan atom dalam aloi tidak teratur, sukar bergelongsur

KEGUNAAN LOGAM DAN ALOI

Aloi Loyang Komposisi 70% Cu 30% Zn Sifat Lebih keras daripada kuprum tulen Kegunaan Barangan hiasan, alat muzik, alat elektrik dan tombol pintu Pingat dan perisai

Gangsa

90% Cu 10% Sn 93% Al 3% Cu 3% Mg 1% Mn 96% Sn 3% Cu 1% Sb 99% Fe 1% C 74% Fe 8% C 18% Cr

Duralumin

Berkilat Keras dan kuat Tidak mudah terkakis Ringan tetapi kuat

Kapal terbang

Pewter

Berkilat dan tidak terkakis Keras dan kuat Berkilat, kuat dan tidak karat

Barangan hiasan

Keluli Keluli nirkarat

Bangunan dan jambatan Peralatan makan Alat bedah Bangunan

Industri besi dan keluli dan pencemaran

Bil Proses 1 Penghasilan Arang Kok Oven kok byproduct membebaskan bahan organik mudah meruap melalui kebocoran Pencemaran HAP Bahan organik: Benzena, butana, butena,etana, etena, hidrogen sianida, metana, propana propena, toluena, xilena Pencegahan -Program latihan pekerja utk tujuan penyelenggaraan -Tukar alatan, oven kok by product ke oven kok nonrecovery Memilih bahan mentah yang kurang berminyak

Penghasilan Sinter Mendapat semula bahan mentah daripada bahan buangan Pembuatan Besi Bijih besi, arang kok dipanaskan dalam relau bagas

Bahan organik dan logam berat

Logam berat: kadmium, kromium, plumbum, manganan dan nikel

Kaedah penurunan terus, tidak memerlukan arang kok. Arang, bijih besi dan batu kapur dileburkan dalam kukus cecair.

Industri besi dan keluli dan pencemaran

Bil. 4 Proses Pembuatan keluli Secara meniup oksigen ke dalam campuran leburan besi dan keluli dalam relau asas Pembuatan aloi Membentuk Langkah penamat -Asid hidroklorik diguna untuk rawat permukaan produk besi utk menyingkir oksida besi -Permukaan besi disadur dengan zink (besi galvani), kromium atau plumbum dalam pelarut yang merupakan bahan pencemar Asid hidroklorik meruap membentuk wap HCl Ganti dengan asid organik sumber makanan Pencemaran HAP Logam berat: kadmium, kromium, plumbum, manganan, nikel Pencegahan Kaedah terus yang tidak memerlukan arang kok

5 6 7

Zink, kromium, plumbum Ganti dengan penyaduran timah menggunakan pelarut Klorin, sianida dan asid metana sulfonik ethena glikol

Pencegahan Pencemaran oleh industri besi dan keluli

Ubah alatan atau teknologi Ubah proses Ubahsuai produk Ganti bahan mentah Menambahbaik penyelenggaraan dan latihan Guna semula dan kitar semula barangan besi dan keluli

Logam Kumpulan 1 Logam alkali

Logam kumpulan 1, logam alkali sangat reaktif, boleh bertindak balas dengan air sejuk membebaskan gas hidrogen dan menghasilkan larutan beralkali 2Li + 2H2O 2LiOH + H2 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 2K + 2H2O 2KOH + H2 http://www.youtube.com/watch?v=uixxJtJPVX k

Tutorial 2
Topic 3: Electrolysis Topic 4: Oxidation and Reduction

ELEKTROLISIS
Pertukaran tenaga Elektrik kepada tenaga Kimia. Proses yang mana tenaga elektrik apabila dialir melalui sejenis elektrolit, menguraikan bahan itu kepada komponennya. Elektrolit: Sebatian ion dalam keadaan leburan atau larutan akueus mempunyai ion yang bebas bergerak. Dalam keadaan leburan, hanya kation dan anion elektrolit sahaja hadir Dalam larutan akueus, selain daripada kation dan anion elektrolit, H+ dan OH- daripada air turut hadir.

Elektrod: Rod karbon atau logam mengalirkan tenaga elektrik ke dalam elektrolit
Karbon dan Platinum merupakan elektrod lengai, tidak mengambil bahagian dalam proses Bagi elektrod logam yang lain, anod akan mengion.

Faktor yang menentukan hasil elektrolisis: Kepekatan ion, ion yang lebih pekat akan dipilih untuk dinyahcas. Kedudukan ion dalam Siri Elektrokimia; ion pada kedudukan yang lebih bawah akan dipilih untuk dinyahcas. Jenis elektrod yang digunakan, elektrod karbon dan platinum lengai manakala anod logam yang lain akan mengion.

Elektrolit memerlukan ion-ion yang bebas bergerak Sebatian ion: Keadaan pepejal Bukan elektrolit sebab ion-ion tidak bergerak bebas Keadaan leburan Elektrolit sebab kehadiran ion-ion yang bebas bergerak Larutan akueus Elektrolit sebab kehadiran ion-ion yang bebas bergerak Sebatian kovalen: Bukan elektrolit dalam semua keadaan kerana tiada ion-ion yang bebas bergerak (terdiri daripada molekulmolekul yang neutral sahaja) Logam Pengalir elektrik tetapi bukan elektrolit sebab tidak terurai kepada komponennya apabila dialirkan arus elektrik. Logam mengalirkan arus elektrik sebab kehadiran awan elektron.

ELEKTROLIT DAN BUKAN ELEKTROLIT

ELEKTROLISIS SEBATIAN LEBUR

Plumbum(II) bromida lebur dengan elektrod karbon Tuliskan formula bagi semua ion yang hadir. Tuliskan formula bagi ion yang tertarik kepada anod dan katod Tuliskan persamaan setengah bagi tindak balas di anod dan di katod Namakan hasil yang terbentuk di anod dan di katod Berikan pemerhatian di anod dan di katod Pb2+, BrAnod: BrKatod: Pb2+ Anod: 2 Br- Br2 + 2e Katod: Pb2+ + 2e Pb

Anod: Gas bromin Katod: Logam plumbum Anod: Gas perang Katod: Manik kelabu kilat

ELEKTROLISIS LARUTAN AKUEUS

1. Larutan kuprum(II) sulfat dengan elektrod karbon

Tuliskan formula bagi semua ion yang hadir. Tuliskan formula bagi ion yang tertarik kepada anod dan katod Tuliskan formula bagi ion yang dinyahcas di anod dan katod, dan berikan sebab mengapa

Cu2+, H+, SO42-, OH-

Anod: SO42-, OHKatod: Cu2+, H+ Anod: OH(Kedudukan bawah di SEK) Katod: Cu2+ (Kedudukan bawah di SEK) Tuliskan persamaan setengah bagi Anod: 4OH- 2H2O + O2 + 4e tindak balas di anod dan di katod Katod: Cu2+ + 2e Cu Namakan hasil yang terbentuk di anod Anod: Gas oksigen dan di katod Katod:Logam kuprum Berikan pemerhatian di anod dan di Anod: Gelembung gas tidak berwarna katod Katod:Pepejal perang terenap Perubahan warna elektrolit Keamatan warna biru berkurang sebab kepekatan Cu2+ berkurang

ELEKTROLISIS LARUTAN AKUEUS

2. Larutan kuprum(II) sulfat dengan elektrod kuprum

Tuliskan persamaan setengah bagi tindak balas di anod dan di katod

Anod: Cu Cu2+ + 2e Katod:Cu2+ + 2e Cu

Namakan hasil yang terbentuk di anod Anod: ion kuprum(II) dan di katod Katod: logam kuprum Berikan pemerhatian di anod dan di katod Anod: elektrod kuprum menipis Katod: elektrod kuprum menebal

Perubahan warna elektrolit

Keamatan warna biru kekal sebab kepekatan Cu2+ kekal

Asid sulfurik cair dengan elektrod karbon Tuliskan formula bagi semua ion yang H+, SO42-, OHhadir.

Tuliskan formula bagi ion yang tertarik kepada anod dan katod
Tuliskan formula bagi ion yang dinyahcas di anod dan katod, dan berikan sebab mengapa Tuliskan persamaan setengah bagi tindak balas di anod dan di katod

Anod: SO42-, OHKatod: H+

Anod: OH(Kedudukan bawah di SEK) Katod: H+ Anod: 4 OH- 2 H2O + O2 + 4e Katod: 2 H+ + 2e H2

Namakan hasil yang terbentuk di anod Anod: gas Oksigen dan di katod Katod: gas Hidrogen
Berikan pemerhatian di anod dan di katod Anod: Gelembung gas tidak berwarna Katod: Gelembung gas tidak berwarna

ELEKTROLISIS DALAM INDUSTRI

1. Pengekstrakan logam reaktif (a) Elektrolisis natrium klorida lebur menggunakan elektrod karbon NaCl(s) Na+ + ClKatod: Anod: Na+ + 1e Na 2Cl- Cl2 + 2e

(b) Elektrolisis aluminium oksida lebur menggunakan elektrod karbon Kriolit ditambahkan untuk mengurangkan takat lebur Al2O3 . Al2O3 2Al3+ 3O2Katod: Anod: Al3+ + 3e Al 2O2- O2 + 4e

2. Penulenan logam Logam tidak tulen sebagai anod Logam tulen sebagai katod Larutan garam logam sebagai elektrolit

3. Penyaduran logam Objek logam yang akan disadur sebagai katod Logam penyadur sebagai anod Larutan garam logam diguna sebagai elektrolit Contoh: Bagi menyadur sudu besi dengan logam kuprum, gunakan sudu besi sebagai katod, logam kuprum sebagai anod dan larutan kuprum(II) sulfat sebagai elektrolit. Anod akan mengion : Cu Cu2+ + 2e Cu2+ akan dinyahcas di katod dan terenap pada permukaan sudu besi: Cu2+ + 2e Cu

Oxidation and Reduction

Reduksi/ penurunan 1. Terima atom hidrogen 2. Buang atom oksigen 3. Terima elektron 4. Nombor oksidasi berkurang Agen penurunan 1. Menderma elektron 2. Mengalami pertambahan nombor oksidasi Contoh: 1. Besi(II) sulfat 2. Kalium iodida 3. Gas hidrogen 4. Serbuk zink 5. Gas sulfur dioksida 6. Gas hidrogen sulfida Oksidasi/ pengoksidaan 1. Buang atom hidrogen 2. Terima atom oksigen 3. Buang elektron 4. Nombor oksidasi bertambah Agen pengoksidaan 1. Menerima elektron 2. Mengalami pengurangan nombor oksidasi Contoh: 1. Larutan kalium manganat(VII) berasid 2. Larutan kalium dikromat(VI) berasid 3. Air klorin 4. Air Bromin

PENGARATAN SEBAGAI TINDAK BALAS REDOKS

Gas oksigen dan air diperlukan bagi pengaratan besi: Di tengah titisan air, atom besi dioksidakan secara buang 2 elektron dan membentuk ion Fe+2. Fe Fe2+ + 2e Elektron itu bergerak ke pinggir titisan air di mana kepekatan oksigen lebih tinggi. Air dalam kehadiran gas oksigen menerima elektron itu dan membentuk ion hidroksida. 2H2O + O2 + 4e 4OHIon Fe2+ bergabung dengan ion OH- membentuk mendakan hijau, besi(II) hidroksida. Fe2+ + 2OH- Fe(OH)2 Dalam kehadiran udara, Fe(OH)2 dioksidakan kepada Fe(OH)3 kemudian kepada karat, Fe2O3, yang berwarna perang.

O2

Fe2+

O2

e Fe Fe2+ + 2e

EKSPERIMEN untuk mengkaji kesan logam yang berlainan terhadap pengaratan. Rajah menunjukkan susunan radas untuk mengkaji kesan logam terhadap pengaratan.
Set I
Agar-agar + larutan kalium heksasianoferat(III) Paku besi kuprum magnesium Set II

Jadual keputusan eksperimen

Set I II Logam yang bersentuhan paku besi Magnesium Kuprum Pemerhatian Tiada warna biru terbentuk Warna biru terbentuk

Kesimpulan: Logam magnesium menghalang pengaratan manakala kuprum menggalakkan pengaratan dalam besi.

Perbincangan
Perbincangan: Warna biru tanda pengaratan dalam besi (kehadiran ion Fe2+ dikesan oleh larutan kalium heksasianoferat(III)) Logam magnesium lebih elektropositif berbanding besi, magnesium akan mengion sebelum besi, pengaratan besi dihalang. Logam kuprum kurang elektropositif berbanding besi, besi akan mengion sebelum kuprum maka pengaratan besi digalakkan. Catatan: Kakisan logam ialah perubahan logam kepada ionnya.

SEL KIMIA
Apabila dua elektrod logam yang berlainan direndam ke dalam elektrolit dan litar ditutup, tindak balas kimia akan menghasilkan tenaga elektrik. Elektrod logam yang lebih elektropositif akan mengalami pengoksidaan secara buang elektron dan membentuk terminal negatif (anode). Elektron akan mengalir melalui litar luar kepada elektrod logam yang kurang elektropositif iaitu terminal positif (katod) di mana penurunan berlaku.

Contoh: Satu sel kimia dibina menggunakan elektrod zink dan kuprum. Elektrod zink direndam ke dalam larutan zink sulfat manakala elektrod kuprum direndam ke dalam larutan kuprum(II) sulfat. Kedua-dua elektrod logam itu disambung kepada voltmeter dengan wayar penyambung dan litar dilengkapkan dengan titian garam.

Penerangan
Zink yang lebih elektropositif daripada kuprum akan menjadi terminal negatif Zn(p) Zn2+(ak) + 2ePengoksidaan Kuprum akan menjadi terminal positif Cu2+ (ak) + 2e- Cu(p) Penurunan

Perubahan tenaga yang berbeza bagi dua jenis sel. Sel I: Tenaga elektrik kepada tenaga kimia Sel II:Tenaga kimia kepada tenaga elektrik Terminal yang berbeza sebagai anod bagi dua jenis sel. Sel I: Anod ialah terminal positif Sel II: Anod ialah terminal negatif (elektrod zink) Terminal yang berbeza sebagai katod bagi dua jenis sel. Sel I: Katod ialah terminal negatif Sel II: Katod ialah terminal positif (elektrod kuprum) Hasil yang berbeza di terminal positif bagi dua jenis sel. Sel I: ion kuprum(II) Cu Cu2+ + 2e Sel II:atom kuprum Cu2+ + 2e Cu Hasil yang berbeza di terminal negatif bagi dua jenis sel. Sel I: atom kuprum Cu2+ + 2e Cu Sel II:ion zink Zn Zn2+ + 2e

Tutorial 3
Speed of Chemical Reactions

Pengaratan Tindak balas lambat Kadar Rendah

Memasak Tindak balas sederhana Kadar sederhana

Letupan Tindak balas cepat Kadar tinggi

Tindak balas kimia di sekeliling kita berlaku dengan kadar yang berlainan.

Aktiviti pembelajaran: Dalam kumpulan kecil, adakan perbincangan untuk menentukan contoh tindak balas yang berlaku dengan cepat dan tindak balas yang berlaku dengan perlahan. Fotosintesis ialah proses Pengaratan besi berlaku tumbuhan hijau membina Letupan bunga api dalam makanan dalam cahaya kehadiran air dan oksigen matahari dengan menyerap gas karbon dioksida dan membebaskan gas oksigen

Penapaian larutan glukosa membentuk minuman keras

Pemendakan plumbum(ii) iodida Pembakaran pita magnesium mengeluarkan nyalaan putih berkilauan

Mengukur kadar tindak balas

Kadar tindak balas ialah ukuran perubahan sesuatu yang dapat diperhatikan per unit masa

Apakah cara yang boleh digunakan untuk menentukan kadar tindak balas?
Masa untuk tindak balas selesai, kadar sama dengan nilai 1/masa Jisim bahan tindak balas yang tertinggal pada jangka masa tertentu Kuantiti hasil tindak balas yang terbentuk per unit masa Jumlah haba yang dibebaskan Kekurangan kepekatan bahan tindak balas per unit masa

Tindak balas yang menghasilkan gas:

Perubahan isi padu gas dengan masa CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
Isi padu gas (cm3)

Masa(s) Masa(s) Bacaan buret (cm3) 0.0 30.0 60.0 90.0 120.0 150.0 180.0

Isi padu gas (cm3)

Tindak balas yang membentuk mendakan: Na2S2O3 + H2SO4 Na2SO4 + S + SO2 + H2O Sukat masa yang diambil untuk hilangkan penglihatan pangkah x

Kepekatan (mol dm-3) Masa (s) 1/masa (s-1)

Tindak balas yang melibatkan pengurangan jisim:

CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
Jisim (g)

Masa (s) Masa (s) Jisim (g) 0.0 30.0 60.0 90.0 120.0 150.0

Pengiraan kadar tindak balas

1. Kadar tindak balas purata Jumlah isipadu gas, V yang dihasilkan per jumlah masa, t yang diambil
V (cm3)

Kadar tindak balas purata = V ts = V/t cm3 s-1

cm3

t (s)

2. Kadar tindak balas pada masa tertentu ialah tangen garis sentuh Perhitungan memerlukan satu segi tiga tepat pada graf untuk menghitung tangen lengkungan.
Isi padu gas (cm3) b Masa (s)

Kadar tindak balas pada masa t = a/b cm3 s-1

Teori Perlanggaran
Zarah-zarah bahan tindak balas perlu berlanggar Perlanggaran mesti mengikut orientasi yang betul dan dengan tenaga yang cukup untuk membentuk hasil Tenaga minimum yang dikehendaki ialah tenaga pengaktifan, Ea Perlanggaran yang membentuk hasil dipanggil perlanggaran berkesan Kadar tindak balas ditentukan oleh frekuensi perlanggaran berkesan

FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KADAR TINDAK BALAS 1. Saiz reaktan pepejal/ jumlah luas permukaan Apabila saiz berkurang, jumlah luas permukaan yang terdedah kepada tindak balas bertambah

Ubi kentang yang dipotong terlebih dahulu lebih cepat masak Apabila saiz berkurang, jumlah luas permukaan yang terdedah kepada tindak balas bertambah

Arang dipotong kecilkecil supaya senang dibakar

Memotong kayu api kecil-kecil supaya senang dibakar

2. Kepekatan larutan Apabila kepekatan bertambah bilangan zarahzarah per unit isi padu larutan bertambah Perlanggaran antara zarah-zarah bertambah
Kepekatan (mol dm-3)

Masa(s)

Kepekatan (mol dm-3)

1/Masa(s-1)

3. Suhu larutan Pada suhu yang lebih tinggi zarah-zarah bergerak lebih cepat dan mempunyai tenaga kinetik yang lebih tinggi Lebih banyak zarah-zarah yang dapat mengatasi tenaga pengaktifan, Ea
Enzim dalam serbuk pencuci bertindak secara optimum pada suhu 37 oC Makanan lambat basi pada suhu yang rendah sebab pada suhu yang rendah tindakan enzim bacteria menjadi perlahan

4. Pemangkin menambahkan kadar tindak balas secara mengurangkan tenaga pengaktifan Lebih banyak zarah-zarah dapat mengatasinya

Tutorial 4: Carbon Compounds

Topic 6 & 7

Ubat

Vitamin

Plastik

Gentian

Kegunaan harian

Pelekat

Detergen

Getah Sintetik

Cat

Carbon Compounds
SEBATIAN KARBON Sebatian karbon merupakan sebatian kovalen sebab atom karbon mempunyai 4 elektron valens. Atom karbon membentuk ikatan secara berkongsi elektron valens dengan atom lain. Sebatian karbon dikumpulkan dalam Siri Homolog seperti Alkana, Alkena, Alkohol, Asid Karboksili dan Ester. Siri Homolog ialah satu kumpulan sebatian karbon yang mempunyai formula am dan kumpulan berfungsi yang sama, sifat kimia yang sama dan boleh disediakan dengan kaedah yang sama dalam makmal. Setiap siri homolog diwakili oleh satu formula am dengan kumpulan berfungsi yang sama. Kumpulan berfungsi merupakan tempat-tempat pada molekul di mana tindak balas kimia berlaku. Jenis tindak balas bergantung kepada jenis kumpulan berfungsi. Setiap ahli siri homolog mempunyai sifat kimia yang sama dan boleh disediakan dengan kaedah yang sama dalam makmal. Ahli-ahli yang berikutan dalam siri homolog berbeza sebanyak CH2 atau jisim 14 dan sifat fizik berbeza secara berperingkat. Hidrokarbon ialah sebatian yang mengandungi atom-atom hidrogen dan karbon sahaja. Alkana dan Alkena merupakan hidrokarbon.

Siri Homolog Formula am

Kumpulan berfungsi C-C

Alkana

CnH2n+2

Jenis kumpulan berfungsi Ikatan C-C tunggal Ikatan C=C dubel Kumpulan hidroksil

Jenis tindak balas Pembakaran Penukargantia n Pembakaran Penambahan Pembakaran Pendehidratan Pengoksidaan Pengesteran Sifat asid Pengesteran Bau manis, Tidak larut campur dengan air, Kurang tumpat daripada air.

Alkena

CnH2n

C=C

Alkohol

CnH2n+1OH

-OH

Asid karboksilik Ester

CnH2n+1COOH CmH2m+1COO CnH2n+1

-COOH -COO-

Carboxyl group Carbonyl group

Penamaan IUPAC bagi sebatian organik: Rantai terpanjang digunakan sebagai nama induk. Rantai cabang, alkil (-CnH2n+1) dinamakan mengikut bilangan atom karbon (metil, etil, propil dll). Rantai cabang diberikan nombor mengikut kedudukan masing-masing. Rantai cabang yang sama jenis diberikan prefik di, tri, tetra dll. Mengikut bilangan yang wujud. Semasa penamaan rantai cabang ditulis mengikut turutan abjad (etil, metil, propil dll.) dengan mengabaikan prefik mereka. Semasa penamaan sebatian, pilih nombor yang lebih kecil.

Siri Homolog ialah satu kumpulan sebatian karbon yang mempunyai formula am dan kumpulan berfungsi yang sama, sifat kimia yang sama dan boleh disediakan dengan kaedah yang sama dalam makmal. Ahli-ahli yang berikutan dalam siri homolog berbeza sebanyak CH2 atau jisim 14 dan sifat fizik berbeza secara berperingkat. Kumpulan berfungsi merupakan tempat-tempat pada molekul di mana tindak balas kimia berlaku. Jenis tindak balas bergantung kepada jenis kumpulan berfungsi. Hidrokarbon ialah sebatian yang mengandungi atom-atom hidrogen dan karbon sahaja. Alkana dan Alkena merupakan hidrokarbon.

Petroleum atau minyak mentah ialah campuran hidrokarbon. Petroleum ialah bahan api fossil yang sukar diganti. Sebanyak 90 peratus petroleum diguna sebagai bahan api manakala 10 peratus diguna untuk menghasilkan barangan keperluan seperti plastik, detergen, ubat, getah sintetik dan lainlain. Wujudnya persaingan antara kegunaan petroleum sebagai bahan api dan sebagai bahan mentah petrokimia.

Alkana, CnH2n+2
Bilangan atom karbon Formula Molekul Formula Struktur Nama

CH4

Metana

C2H6

Etana

C3H8

Propana

C4H10

n-Butana 2- metilpropana

alkana

Sifat kimia alkana

Alkana merupakan hidrokarbon tepu sebab kehadiran ikatan tunggal CC. Alkana mengalami tindak balas penukargantian dengan halogen dalam kehadiran cahaya matahari. CH4 + Cl2 CH3Cl + CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 CH2Cl2 + Cl2 CHCl3 CHCl3 + Cl2 CCl4 + HCl + HCl + HCl HCl

Alkana bakar dalam gas oksigen membentuk gas karbon dioksida dan air sahaja. CH4 + O2 CO2 + 2H2O C2H6 + 3O2 2CO2 + 3H2O

Alkena, CnH2n
Bilangan atom karbon Formula Molekul Formula Struktur Nama

CH2

HCH

Metene tidak wujud sebab atom karbon memerlukan 4 ikatan kovalen untuk mencapai susunan elektron yang stabil

2 3

C2H4 C3H6

Etena
Propena

Sifat kimia alkena

Sifat kimia Alkena:
Alkena merupakan hidrokarbon tidak tepu sebab kehadiran ikatan dubel C=C. Alkena mengalami tindak balas penambahan dengan hidrogen, halogen, stim dan larutan kalium manganat(VII) berasid. Alkena mengalami proses pempolimeran bagi membentuk polimer.

Tindak balas penambahan: 1. Penghidrogenan dalam kehadiran pemangkin seperti platinum, nickel atau paladium pada suhu 180 oC bagi membentuk alkana masingmasing. Cth. Etena kepada etana.
Pt/ Ni/ Pd H2 (g) CH3-CH3

CH2=CH2 +

2. Penghidratan secara satu campuran alkena dan stim melalui asid fosforik pekat sebagai pemangkin pada suhu 300 oC dan tekanan 60 atm bagi membentuk alkohol masing-masing. Cth. etena kepada etanol CH2=CH2 + H2O (g) CH3-CH2OH 3. Penghalogenan dalam pelarut organik ( CH3CCl3, C6H5 CH3) CH2=CH2 + X-X CH2X-CH2X 4. Tindak balas dengan larutan kalium manganat(VII) berasid sejuk bagi membentuk diol. Larutan ungu menjadi tidak berwarna. CH2=CH2 + [O] + H2O CH2(OH)-CH2(OH)

PEMPOLIMERAN ialah proses yang melibatkan beribu-ribu molekul ringkas yang dikenali sebagai monomer bergabung membentuk molekul besar berantai panjang iaitu polimer. Semasa pempolimeran, beribu monomer alkena membentuk polimer pada suhu tinggi Contoh: Etena membentuk polietena n CH2=CH2 (-CH2-CH2-)n

Polimer semula jadi Monomer Polimer

Polimer sintetik Monomer Polimer

Glukosa

Kanji

Etena

Polietena

Isoprena

Getah asli

Stirena

Polistirena

Asid Amino

Protein

Vinil klorida

Polivinilklorida, PVC

Polietena ialah plastik yang digunakan dalam beg sampah, penebat wayar, botol dan tali rafia. Teflon digunakan dalam alat masak jenis tidak lekat. n CH2=CH2 (-CH2-CH2-)n

KEISOMERAN
Isomer merupakan molekul-molekul yang mempunyai formula molekul yang sama tetapi formula struktur yang berlainan. Contoh: Isomer bagi butana mempunyai formula molekul (C4H10) yang sama tetapi formula struktur dan nama yang berlainan. Isomer bagi butana ialah n-butana dan 2-metilpropana.

PETROLEUM

ETANA
Gas Hidrogen Air Bromin DIBROMOETANA

peretakan Al2O3 ETENA C2H4

ETANOL
KARBON Oksigen berlebihan DIOKSIDA + AIR Air Klorin DIKLOROETANA

Larutan kalium manganat(VII) beralkali

ETAN-1, 2-DIOL

pempolimeran
stim POLIETENA

ETANOL

Sifat fizik Alkohol: 1. Alkohol wujud sebagai cecair 2. Larut dalam kedua-dua air dan pelarut organik 3. Bakar dalam udara dengan nyalaan biru, membentuk gas karbon dioksida dan air Persediaan Alkohol: 1. Penapaian larutan glukosa dengan kehadiran enzim zimase daripada yis. yis C6H12O6 2C2H5OH Zimase + 2CO2

Alkohol, CnH2n+1OH

2. Penghidratan Alkena. Satu campuran alkena dan stim dialirkan melalui asid fosforik sebagai pemangkin pada 300 oC dan tekanan 60 atm. H3PO4 CH2=CH2 + H2O (g) CH3CH2OH

Penapaian: Perhatikan bahawa Buih terbentuk dan Air kapur menjadi keruh

Fikirkan... Semasa penyediaan samsu haram, metanol yang turut terhasil tidak disingkirkan secara penyulingan. Orang yang terminum metanol boleh menjadi buta ataupun maut.

Formula Molekul

Formula Struktur

Nama

CH3OH

CH3OH

Metanol

C2H5OH

CH3CH2OH

Etanol

C3H7OH

CH3CH2CH2OH

1- propanol

CH3CH(OH)CH3
CH3CH2CH2CH2OH C4H9OH isomers CH3CH(OH)CH2CH3 CH3CH(CH3)CH2OH CH3C(CH3)(OH)CH3

2- propanol
1- butanol 2- butanol 2-metil-1-propanol 2-metil-2-propanol

Tindak balas Alkohol: (a) Tindak balas dengan logam natrium menghasilkan gas hidrogen. 2C2H5OH + 2Na 2C2H5ONa + H2

(b) Pengesteran Satu campuran alkohol dan asid karboksilik dipanaskan bawah refluks dengan asid sulfurik pekat sebagai pemangkin untuk membentuk ester. C2H5OH + CH3COOH CH3COOC2H5 + H2O

(c) Pengoksidaan alkohol primer membentuk asid karboksilik Satu campuran alkohol, kalium dikromat(VI) dan asid sulfurik pekat dipanaskan bawah refluks. CH3CH2OH etanol + 2[O] CH3COOH + asid etanoik H2O

(d) Pengdehidratan alkohol primer membentuk alkena. Wap alkohol dialirkan melalui serpihan porselin yang panas (atau asid sulfurik pekat) dan gas yang dihasilkan dikumpul melalui sesaran air. CH3CH2OH etanol H2SO4 pekat CH2=CH2 + etena H2O

Pengdehidratan alkohol

Kegunaan alkohol Alkohol banyak digunakan dalam kehidupan harian. Alkohol dalam bentuk gliserol terdapat dalam losen kulit. Mentol ialah sejenis alkohol semula jadi yang digunakan dalam ubat gigi. Alkohol jenis etanol daripada penapaian jagung atau tebu juga boleh digunakan sebagai bahan api bagi kereta kerana membakar dengan nyalaan biru tanpa berjelaga. Penyalahgunaan alkohol Kegunaan utama alkohol ialah dalam minuman keras. Dalam kuantiti yang kecil ia merupakan sumber tenaga tetapi dalam kuantiti yang besar, ia mengganggu system saraf manusia. Seseorang yang mabuk hilang kawalan otot, keseimbangan dan kebolehan mental. Alkohol menagihkan dan kalau diambil bagi jangka masa panjang, boleh merosakkan kesihatan terutamanya sirosis hati. Ia boleh membawa maut dan merosakkan keluarga. Kemalangan Jalan Raya Jangan minum dan memandu, ia dapat mendatangkan maut di jalan raya.

ETENA Stim Asid fosforif pekat Suhu: 300 oC Tekanan: 60 atm ETANOL C2H5OH yis

KARBON DIOKSIDA + AIR Oksigen berlebihan Larutan kalium dikromat(VI) berasid

ASID ETANOIK
GLUKOSA

Hydrolisis berasid KANJI

Porselin atau alumina panas ETENA

Asid Etanoik dan asid sulfurik pekat ETIL ETANOAT

ASID KARBOKSILIK , CnH2n+1COOH

n 0 Formula HCOOH Nama Asid Metanoik

CH3COOH

Asid Etanoik

CH3CH2COOH

Asid Propanoik

CH3CH2CH2COOH

Asid Butanoik

Penyediaan asid karboksilik Pengoksidaan alkohol sama ada dengan agen pengoksidaan atau oleh gas oksigen dalam udara apabila didedahkan lama.

(1) KMnO 4 RCH 2 OH (2) H3O

OH RCOOH

(1) Ag O or Ag(NH3) 2 OH 2 Dua atom hidrogen, H telah diganti oleh satu atom oksigen, O. RCHO RCOOH (2)HCOOH H3O + H O CH OH + 2[O]
3 2

Metanol

asid metanoik CH3COOH + H2O asid etanoik

CH3CH2OH + 2[O] Etanol

CH3CH2CH2OH + 2[O] CH3CH2COOH + H2O Propanol asid propanoik CH3CH2CH2CH2OH + 2[O] Butanol CH3CH2CH2COOH + H2O asid butanoik

Asid karboksilik dineutralkan oleh alkali membentuk garam. karboksilik bertindak balas dengan logamzink atau magnesium membentuk gas hidrogen. 2 CH3COOH + Zn (CH3COO)2Zn + H2 2 CH3COOH + Mg (CH3COO)2Mg + H2 Asid karboksilik bertindak balas dengan serpihan marmar membentuk gas karbon dioksida. 2CH3COOH + CaCO3 (CH3COOH)2Ca + CO2 + H2O Cuka nipah hasil daripada Penapaian nira nipah dan dioksidakan

Asid karboksilik mengalami pengesteran apabila dipanaskan bawah refluks bersama alkohol dan asid sulfurik pekat.

Buah oren mengandungi asid sitrik

Anjing pengesan menghidu peluh manusia yang mengandungi campuran asid karboksilik dalam komposisi yang unik bagi setiap orang.

Pelari jarak jauh Asid laktik ialah sejenis asid karboksilik yang dihasilkan oleh tubuh manusia apabila seorang itu berada dalam keletihan. Orang itu akan merasa letih sehingga tubuhnya mengubah semua asid itu kepada air dan karbon dioksida.

Sengatan semut mengeluarkan asid metanoik yang memedihkan. Asid metanoik dikenali sebagai asid formik kerana perkataan fourmi bermaksud semut dalam bahasa Perancis

Hidrolisis berasid

KANJI

Penapaian yis ETANOL

GLUKOSA ETIL ETANOAT

Pengoksidaan Larutan kalium dikromat (VI) berasid

Etanol dan asid sulfurik pekat

Natrium hidroksida NATRIUM ETANOAT + AIR

ASID ETANOIK CH3COOH Peneutralan

Serpihan marmar

KALSIUM ETANOAT + KARBON DIOKSIDA + AIR

Natrium oksida NATRIUM ETANOAT + AIR

Pita Magnesium MAGNESIUM ETANOAT + HIDROGEN

ESTER
Satu campuran asid karboksilik dan alkohol mengalami proses pengesteran apabila dipanaskan bawah refluks bersama asid sulfurik pekat. Kumpulan berfungsi ester ialah kumpulan karbonil, - COO-

Bahagian asid Asid karboksilik Asid Butanoik Asid Etanoik Asid Propanoik Alkohol Propanol Metanol Etanol Ester

Bahagian alkohol

Propil butanoat Metil ethanoat Etil propanoat

Sifat Ester: 1. Berbau wangi buah-buahan. 2. Tidak larut campur dengan air 3. Kurang tumpat daripada air dan terapung di atas air

Daun pandan

Serai

Kulit buah oren

Ester semula jadi terdapat dalam daun, kulit dan bunga tumbuhan yang wangi

Bunga ros

Kulit buah apel

Bunga cempaka

Tutorial 5: Natural and Manufactured materials

Getah asli daripada pokok getah Hevea brasiliensis yang berasal dari hutan belantara Lembah Amazon, Brasil dan ditanam di Malaysia pada tahun 1877 di kawsan Bukit Residency, Kuala Kangsar, Perak sebagai tanaman percubaan. Hari ini getah asli merupakan eksport utama negara kita. Getah asli ialah polimer semula jadi yang terdiri daripada monomer yang dipanggil isoprena atau 2-metilbut-1,3-diena Kelebihan getah asli berbanding getah sintetik untuk menghasilkan sarung tangan getah ialah getah asli tidak mendatangkan kesan alergi.

POLIMER SINTETIK Polimer ialah molekul besar, berantai panjang hasil daripada gabungan secara ikatan kovalen, beribu-ribu molekul ringkas yang dikenali sebagai monomer.

Polimer sintetik Politena H H

H C H C H

Monomer
H C H C H H

etena
H

H C H

H C

H C

H C H H

Polistirena
H

H C H H C C H

stirena
C6H6

H C

H C H

C H H

Polipropena

Propena H H | | C == C | | H Cl Kloroetena (vinil klorida)

Cl

Polivinil klorida, PVC

KACA DAN SERAMIK

Jenis kaca Kaca Borosilikat SiO2/silika/pasir Na2O CaO B2O3 Kaca silika terlakur SiO2 Kaca kristal plumbum SiO2 Na2O PbO Kaca soda kapur SiO2 Na2O CaO Sifat istimewa Boleh menahan suhu tinggi Boleh menentang tindak balas kimia Kegunaan Alat memasak Alat radas makmal

Mengembang sedikit Kanta apabila dipanaskan Cermin Teleskop Menarik Barangan hiasan Indeks biasan yang tinggi

Takat lebur rendah Senang diacuan dan dibentuk

Botol Tingkap

Seramik
Sifat seramik:
Keras tetapi rapuh Menahan haba Kuat, menahan tekanan Tahan tindakan kimia Pengalir haba dan elektrik yang baik

Kegunaan seramik
Blok engin Bahan binaan Alas dinding relau

BAHAN KOMPOSIT- Bahan komposit ialah struktur bahan hasil daripada gabungan
dua atau lebih bahan dan sifatnya lebih baik daripada komponen asalnya
Bahan Komposit Kaca Fiber Komponen Kaca-keras tetapi rapuh Plastik-kenyal dan fleksibel Sifat istimewa Kekuatan tarik yang tinggi, senang diwarna dan dibentuk, tahan tindakan kimia dan ketumpatan yang rendah Kegunaan Tangki air, Raket Topi keledar Ski Perahu

Kaca fotokromik Kaca lutsinar Bahan fotokromik argentuk halida (eg. AgCl) Konkrit Simen- kuat tetapi rapuh Keluli- kekuatan tarik yang tinggi Bahan Seramik - kuat superkonduktor Oksida logammengalirkan elektrik

Menjadi gelap apabila Kanta optik terdedah kepada cahaya UV Cermin depan kereta Tingkap Bahan kukuh dengan Bangunan kekuatan tarik yang tinggi Jambatan Platform Minyak Mengalirkan elektrik tanpa Kereta api laju rintangan apabila Magnetic disejukkan ke suhu yang Resonance

 SABUN ialah garam natrium atau kalium bagi asid lemak berantai panjang PENYEDIAAN SABUN secara hidrolisis beralkali minyak dan lemak dipanggil saponifikasi

TINDAKAN MENCUCI sabun

Cloth

Grease

Anion sabun bersifat bipolar iaitu bahagian hidrofilik (kepala ion) dan bahagian hidrofobik (ekor kovalen). Kepala ion larut dalam air manakala ekor kovalen larut dalam gris. Anion sabun mengurangkan tekanan permukaan air dan menambahkan kuasa basah air. Apabila kain bergris direndam dalam air sabun dan diberus, gris dipecahkan kepada titisan kecil dalam air dan membentuk larutan emulsi. Kotoran gris ditanggal daripada kain dengan pengaliran air semasa membilas.