gizarte sarea, mezu zerbitzua omen da. Facebookeko jabeek erosi zuten egunean merkatuak WhatsApp enpresa zenbatean baloratzen zuen jakin zen: 19.000.000.000 bat dolar edo. Diru hori erabiltzaile kopuruarekin erkatzen badugu, eta sinesten badugu 500.000.000 erabiltzailek baino gehiagok partekatzen dituztela bere datuak enpresarekin Facebookeko jabeek 0 bat dolar ordaindu zuten erabiltzaile bakoitzeko. !etiko galderaren aurrean geratuko gara: erabiltzaile horiek zer dira" WhatsApp enpresaren bezeroak, 0,#9 $ urtean ordaintzeko prest dauden bezeroak, ala WhatsApp enpresaren produktua, hau da, enpresak beste enpresei saltzeko daukan lehengaia" %rtero dolar eskas bat ordainduz gero eta hori diru iturri bakarra izango balitz, Facebookeko jabeek oso epe luzean hasiko lirateke dirua ez irabazten baizik eta berreskuratzen. !atzuk ez ote zuten gehiegi ordaindu aldarrikatu zuten, Facebookekoek, ordea, pozik eta harro agertu ziren. &erkatuko nagusitasunak, monopolioak ez esatearren, etorkizuneko ate zabalak zabalik utzi ditu. Zenbaki batzuk WhatsApp munduan gehien erabiltzen den gizarte sarea, mezu zerbitzua, omen da. Facebookekin batera. 'spainian, esate baterako, () milioi pertsonetatik gora erabiltzen omen dute. *plikazioak milioika deskarga izan ditu eta kalkulatzen da +00 milioi argazki, 100 milioi bideo eta 50.000 milioi testu,mezu partekatzen direla egunero. *hots mezuak, oraindik ez dira hainbeste erabiltzen baina enpresak harro, harro iragarri du, laster, bideo,kon-erentzia doan egiteko aukera osoa emango duela. .ele-ono konpainietako abokatuek ez omen dakite kontu horri nola aurre egin. Seguritatea WhatsApp zerbitzuari egin zaion kritika nagusienetako bat seguritaterik eza da. 'z omen ditu datu pribatuak nahiko babesten. 'z omen du pribatutasuna nahikoa zaintzen. Datuak ahalik eta azkarren, ahalik eta modurik errazenean partekatzeko egin dute ahalegina eta nahita edo nahi gabe seguritate zulo zabalak utzi dituzte agerian. /o-t0are gaiztoek argizarizko giltzarrapoak besterik ez omen dituzte aurkitzen WhatsApp erasotzen saiatzen direnean. 'rabiltzaileen datuak lapurtzea eskola batean klarionak lapurtzea baino errazagoa omen da. Facebook eta WhatsApp enpresen datuak batu eta eta data multzo hori modu maltzurrean erabiliko balitz Facebook 'npresakoek, 1letra larria erabiltzen hasi beharko gara 'npresa 2rojakilea den heinean1, Facebook 'npresak 3bezeroei4 buruz beraien gurasoek baino gehiago jakingo luke. !aina lasai egon gaitezen. 'npresa horiek bere 3bezeroentzat4 onena besterik ez dute nahi. 5ainera, 3bezeroen4 datuak ez dira beste munduko ezer, nondik ibiltzen diren, 56/aren zehaztasun osoaz, 1zergatik ez" 7, norekin komunikatzen diren, zein maiztasunarekin 8eintzuk diren ezagun guztien tele-ono zenbakiak. &ezu pertsonalak, argazkiak, bideoak, ahots mezuak *lgoritmo in-ormatiko asmotsu batzuekin 3bezeroen4 gustuak, joera politikoak, beldurrak asma litezke. *la zientzia, -ikzio hutsa, distopia hutsa besterik ez dira errezelo horiek" Seguritate zuloak WhatsApp enpresak ez omen du seguritatea beste kontu batzuen aurretik jartzen, alderantziz. 'sate baterako, mezuak gogor zi-ratzea, gaur egungo teknologiekin, kontu nahiko 9inplea omen da. !aina tira: zertarako gehiegi saiatu" 5uk behintzat ez dugu horren beharrik. 5u munduko hoberenak gara. 8ergatik ahalegindu beharko ginateke t9ikikeria horiekin. *halegindu daitezela lehiakideak; 5uk azkar eta ondo, usoek hegaz bezala. <oiz edo noiz tiro bat botatzen badigute, zulo bat egiten badigute, errua tiroa bota duenarena ez gurea. WhatsApp enpresak ez omen du zi-ratze batere gogorra egiten eta kanpotik, esate baterako 56/ koordenatuen datuetaraino iristea ez omen da batere zaila. =ori nahita eragindako 3ahulezia4 dela diote maltzurrenek. Datu horiek egunen batean saldu direla susmatzen bada, lapurtu zirela esateko aukera ere hort9e egongo da. !aina WhatsApp enpresari seguritate alorrean kritika gehiago ere egiten dizkiote. 'z dituela antibirus nahikoa eraginkorrak erabiltzen, phishing erasoen kontrako inolako babesik ez duela eskaintzen, etab. .opatu diren seguritate zuloen zerrendak ez ditut hona kopiatuko. !log batean mezu 9ume bat idatzi besterik ez dut nahi eta. Pribatutasuna WhatsApp enpresarekin, lehen urtean doan, kontratuari adostasun osoa at9ikitzen diogunean, gut9ik irakurriko dute baina gure datuen zaindari eta babesle izendatzen ditugu eta, gainera, gure kontaktuen tele-ono zenbakiak eta beste datu batzuk pasatzen dizkiegu. 5ure kontaktu horien guztien baimenik gabe, dena esan behar. !ereziki ongi zaindu beharreko datu pribatuenak, gure bideoak, gure argazkiak, gure kokapenak, ea noiz eta non konektatu garen 8e baldintzatan zainduko dizkiguten" 8e lizentzia mota jarriko dizkiote gure horrelako datu pertsonalei" 5aldera horien erantzunak kezkatzen bazaitu, hobe duzu oraint9e bertan WhatsApp desinstalatzea. >akin behar, gure datu horiek ez ditu konpainiak erraz ezabatuko. ?uuuzeerako gordeko ditu eta agian egunen batean egindako inbertsioaren ordaina lortuko dute zure datuei esker. *uskalo. @ontu horiekin kezkatzen bazara, hobe duzu, oraint9e bertan 'ta abisatzen dute: 'npresak edozein momentutan alda ditzake kontratuaren zatiren bat edo batzuk. *ldaketen nondik norakoak ezagutzea eta onartzea, bezeroaren kontu, zure kontu. <oiz edo noiz eguneraketa berria eskainiko dizute, eta zuk, aurrera. *urrera. Alternatibak 'gon badaude. =orrelako mezu zerbitzurik gabe hobeto bizi ginela uste duten horietakoa ez bazara interneten pi9ka bat arakatu eta in-ormazio batzen denbora pittin bat hartzen baduzu alternatiba hobeak badaudela aurkituko duzu agian. !aina, hori bai, zu aldatzen bazara, gero zurekin harremanetan dabiltzan hurkoenak behintzat zurekin batera beste zerbitzu batera aldatzeko eskatu beharko diezu. .alde handiak mugitzea, jakina, oso zaila da. ?uzerako nagusitasun osoa izango dute" <igatik ez behintzat. http:AAbihardaberandu.0ordpress.com B(01A0CA(CD