2.

unitatea

Funtzio
administratiboa
giza
baliabideetan
LABURPENA
■ Langileen administrazioa
■ Giza baliabideen saileko komunikazioa
■ Langileak kontrolatzeko sistemak
■ Giza baliabideen kudeaketari kalitate-
protokoloak aplikatzea: datu pertsonalak
babestea eta ingurumena zaintzea

HELBURUAK
•• Langileen administrazioarekin loturiko
atazak identifikatzea.
•• Enpresaren komunikatzeko moduak
ezagutzea.
•• Giza baliabideen bailaren komunikazio-
beharrak ulertzea.
•• Absentismo motak bereiztea, eta
bakoitzari dagozkion indizeak egitea.
•• Giza baliabideen kudeaketako kalitate-
protokoloak aplikatzea.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 27

1 >> Langileen administrazioa

Lan-harremanaren hasierako
dokumentazioa
Langileen administrazioaren funtzioarekin loturiko
atazak aztertu genituen 1. unitatean (2.1 irudia).
Modulu honetan eta giza baliabideen kudeaketaren Soldaten ordainagiriak egitea
moduluan ikasiko dugu horietako bakoitza egiten.
Baina, oraingoz, langileen administrazioaren bi Gizarte Segurantzarekiko eta
ardatz nagusiei erreparatuko diegu unitate honetan: Ogasunarekiko aldizkako betebeharrak
betetzea
− Giza baliabideen saileko komunikazioa.
− Langileak kontrolatzeko sistemak. Laneko gorabeheren agiriak egitea

1.1 > Giza baliabideen saileko komunikazioa Hutsegiteekin eta zigorrekin lotutako
izapideak egitea
Komunikazioa funtsezkoa da enpresako edozein
alorretan. Gure lana gauzatzeko, komunikatu egin Langileentzako informazioa
behar dugu etengabe. Batzuetan aginduak jasotzeko
edo transmititzeko izango da; beste batzuetan, Lan-harremanaren amaierako
zalantzak galdetu edo konpontzeko, negoziatzeko, eta dokumentazioa
abar. Gure gainekoekin, lankideekin, azpikoekin,
enpresaren kanpoko kolaboratzaileekin eta, orobat, 2.1 irudia. Langileen administrazioarekin loturiko
bezeroekin ere komunikatuko gara. atazak.

Enpresa-komunikazioa
Goitik beherako komunikazioa: igorlea zuzendaritza da, eta
informazioak beherantz egingo du organigramaren lerroei jarraiki,
oinarri operatiboraino iritsi arte. Aginduak, estrategiak edo prozedurak
komunikatzen dira, barne-ohar, mezu elektroniko, konferentzia, bilera
Komunikazio eta abarren bidez.
bertikala. Behetik gorako komunikazioa: igorlea oinarri operatiboa da, eta
informazioak gorantz egingo du organigramaren lerroei jarraiki,
zuzendaritzaraino iritsi arte. Eskariak, iritziak, iradokizunak eta kexak
komunikatzen dira, elkarrizketa, inkesta edo iradokizun-postontzien
Barnekoa bidez.
Igorlea eta hartzailea maila berean daude organigraman, eta sail
berekoak edo banatakoak izan daitezke. Jarduerak eta atazak
Komunikazio
koordinatzea da helburua, azken emaitza ahalik eta eraginkorrena
horizontala.
izan dadin. Kasu honetan, komunikazioa informatzeko edo
erabakitzeko bileren bidez egiten da.
Berez sortzen da pertsonen arteko harremanetan, eta batzuetan
Komunikazio hierarkiaren mugak gainditzen ditu. Informazioa kanal ofizialetatik
informala. kanpo transmititzeko aukera ematen du, baina, batzuetan,
zurrumurruak sortzeko eta zabaltzeko bidea izan daiteke.
Enpresa, esate baterako, informazio honen hartzailea da: araudia,
Ingurunekoa. merkatu-egoeraren adierazleen kontsulta, bezeroen beharrak, eta
Kanpokoa abar.
Enpresak igortzen du informazioa kanpora: gizartera, hornitzaileei,
Korporatiboa.
bezeroei, eta abarri; adibidez, publizitatea.
28

Langileen administrazioak eskatzen dituen lanak gauzatzeko, giza baliabideen sailak harreman zuzena
eta ia egunerokoa izan behar du enpresako gainerako langileekin.

Oro har, giza baliabideen sailak langileen eginkizun eta atazei buruzko informazioa transmititu eta
administrazioko gaiei buruzko zalantzak argitu behar dizkie haiei, bai eta administrazioekin
harremanetan egon ere kontratazio- eta nomina-gaietan lege-xedapenak betetzeko.

Giza baliabideen saileko komunikazioa

Enpresako langileekin.
Helburua:
− Hautaketa- edo sustapen-prozesuekin edo trebakuntzarekin
erlazionatutako informazioa transmititzea, zigorrak edo kaleratzeak
Barnekoa jakinaraztea, eta abar.
(enpresa barnekoa) − Lan-kontratuari, nominei edo Gizarte Segurantzako kotizazioei
buruzko zalantzak argitzea langileei.

Bitartekoak: iragarki-taula, zirkularrak, barneko zerbitzu-oharrak,

abisuak, posta elektronikoa, telefonoa, burofaxa, arreta zuzena, eta
abar.

Hautagaiekin.
Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoarekin (SPEE), Gizarte
Segurantzarekin, Zerga Agentziarekin, eta abar.

Helburua:
− Hautaketa-prozesuak.
− Administrazio publikoen lege-eskakizunak betetzea, bereziki:
 Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoari kontratazioak jakinaraztea.
Kanpokoa  Gizarte Segurantzari kotizazioak ordaintzea.
(enpresaz kanpokoa)  PFEZaren atxikipenak eta kontura egindako sarreren aitorpen-
likidazioa egitea.

Bitartekoak:
− Telefonoa, posta elektronikoa, arreta zuzena, eta abar.
− Internet:
 SPEE: servicio Contrat@ www.sepe.es.
 Gizarte Segurantza: RED sistema www.seg-social.es.
 Zerga Agentzia: bulego birtuala www.aeat.es.

Gainerako langileekin komunikatu beharrak

Webgunea
gaitasun sozial eta pertsonalak gararaziko diz-
kigu, eta horiek komunikazio eraginkorragoa Burofaxa: posta-zerbitzu bat da, hirugarren
izaten lagunduko digute. batzuen aurrean frogatu beharreko agiri
garrantzitsuak premiaz bidaltzeko. Enpresek
Ondorengo estrategia eta teknika hauen bidez, kaleratzeak jakinarazteko erabiltzen dituzte.
komunikazio eraginkorragoa lortuko dugu bes- Burofaxari buruzko argibide gehiagotarako, joan
teekin, batzuetan igorle gisa, besteetan hartzaile web-orri honetara: www.correos.es
/contenido/01p-enviardoc/04-Burofax/01P04-
gisa.
Burofax.asp.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 29

Komunikazio eraginkorrerako estrategiak eta teknikak

Gure iritziak eta desioak modu atseginean, argi
eta egoki adierazi, esan nahi duguna besteen
aurka aritu gabe esanez.
Abantailak: nork bere buruan konfiantza izaten
laguntzen du, eta besteek gu errespetuz eta
begirunez tratatzea eragin dezake.
Teknikak:
− Disko akastuna: gure desioak errepikatzen
ditugu behin eta berriro, asaldatu gabe,
besteak berenekin tematzen direnean.
Adibidez, «ulertzen dut, baina ez nago
interesatuta».
− Lainogunea: onartzen dugu esaten digutena
Asertibitatea
partez egia dela, baina gure jarrerari eusten
(igorle gisa) diogu. Adibidez, «beharbada arrazoia izango
duzu, baina...».
− Asertzio negatiboa: benetako kritika negatibo
baten aurrean, gure adostasuna adierazten
dugu eta zuzentzeko borondatea azaltzen
dugu. Adibidez, «arrazoi duzu; beti berandu
iristen naiz. Etxetik lehenago atera beharra
daukat».
− Asertibitate alderatzailea: solaskideak esan
zuenaren eta haren ekintzen errealitatearen
arteko inkongruentzia nabarmentzen dugu.
Adibidez, «nik uste hori ez dela adostu
genuena».
Arretaz eta kontu handiz entzun, eta solaskideak
helarazi nahi digun mezua osotasunez ulertzen
saiatu.
Aktiboki Abantailak: harreman positiboari izaten,
konfiantza-giroa sortzen eta tentsioak ezabatzen
entzutea
laguntzen du.
(igorle gisa) Teknikak: giro egokia sortzea, enpatiaz
(bestearen lekuan jarrita) entzutea, arreta galtzea
saihestea, juzkurik ez egitea, ondorioak ez
aurreratzea, eta abar.
Komunikazioa eraginkorragoa izateko, hitzezkoa
ez den komunikazioa ere zaindu behar dugu.
Ez-hitzezko Aholkuak:
portaerak − Izan jarrera zuzen eta lasaia.
(igorle do − Begiratu begietara, baina beldurra eragin
Komunikazioa eta
hartzaile gabe, betiere. bezeroarentzako arreta
gisa) − Erabili eskuak azalpenei laguntzeko, baina
exajeratu gabe. «Komunikazioa eta bezeroa-
− Ez egin tik nerbiosorik, ahal dela. rentzako arreta» modulu
profesionalean, sakontasunez
aztertuko duzu komunikazio-
Azkenik, komunikazio idatziari dagokionez, kontuan izan argia, estrategia eta -teknikei
zehatza, gramatikalki zuzena eta modu zainduan aurkeztua izan behar buruzko guztia; bai eta
bidean topatu ditzakezun
duela. Gainera, ez du izan behar ortografia-akats bakar bat ere. zailtasunak eta hesiak ere,
zeinak gainditu beharko baiti-
Ez ahaztu dokumentu bat egiten ari zarenean kanpora enpresaren tuzu komunikazio eraginkorra
irudia eta barnera profesional gisa transmititzen ari zarela. lortzeko.
30

Adibideak

Nomina erreklamatzea
Giza baliabideen sailean erantzun behar izaten dugun erreklamaziorik ohikoena, agian, soldata-
ordainagiriari buruzkoa da. Batzuetan, benetan akatsa egin dugulako, eta, beste batzuetan,
langileak ez dakielako nomina interpretatzen.
Bi kasuetan, abegitsu jokatu behar dugu erreklamazioari erantzutean, modu aktiboan entzunez,
solaskidearen lekuan jartzen saiatuz eta irtenbide azkar eta eraginkorra emanez; alegia,
lehenbailehen konpondu behar da akatsa, halakorik badago, edota langileari argi eta modu
didaktikoan esplikatu behar dizkiogu zalantza eragin dioten kontzeptuak.

1.2 > Langileak kontrolatzeko sistemak

Langileak kontrolatzeko sistemak esaten dugunean, langilearen enpresako edo lanpostuko

presentziaren (sarrerak eta irteerak) kontrola adierazi nahi dugu.

Gai hori hainbat ikuspegitatik azter daiteke, enpresak langileen asistentzia kontrolatzeko aplikatzen
dituen prozeduretatik hasi eta eskura dituen tresna berrietaraino (hardwarea eta softwarea): hatz-
marka; presentzia kontrolatzeko txartelak; sarrerak, bisitak, enpresako aparkalekuko edo jangelako
sarrerak erregistratzeko programak, eta abar.

Alabaina, administratzaile gisa dagokigunean arreta jarrita, absentismoaren kontrola, haren kausak
eta prebentzioa izango ditugu aztergai.

Absentismoa: absentismo-indizeak
Enpresaren eguneroko jardunean, arrazoi bat dela bestea dela, batzuetan langilea ez da bere lanpostuan
egoten: gaixotasunak, baimenak, atzerapenak eta abar. Hutsegite horiei, justifikatuak izan edo ez,
absentismo deritze.

Absentismoa da langilea bere lanpostuan ez egotea, dagokion lanaldiaren barnean, laneko

egun bati dagozkion orduetan.

Egoera horiek kostu handia dira enpresentzat; beraz, kontrolatzen saiatuko dira, eta, ahal den neurrian,
murrizten. Alabaina, bereizi egin behar ditugu:

− Absentismo justifikatua: langileen zenbait eskubideri

Baimen ordainduak
Begiratu Langileen Estatutuko 37. artikuluan
zein kasutan gera daitekeen langilea
lanera joan gabe, aldez aurretik abisatuta
eta justifikatuta, ordainsaria jasotzeko
eskubidea galdu gabe.
Gogoan izan Langileen Estatutuan
bildutako araudia gutxienekoen multzoa
dela; beraz, beti hobetu ahal izango da
hitzarmen kolektiboen bidez.
dagokie, hau da, baimen ordainduei (15 egun
ezkontzeagatik, egun bat ohiko etxebizitza
aldatzeagatik, eta abar) eta amatasun, aitatasun eta
ezintasun iragankorreko (gaixotasunak edo istripuak)
egoeran egoteagatiko bajei.
Langileak, nolanahi ere ordainsaria jasotzen jarraituko
du, bai enpresak bai Gizarte Segurantzak emanda.
Absentismo mota hau dagokion agiriak egiaztatu behar
du: ezkontza-egiaztagiria, errolda-egiaztagiria, Gizarte
Segurantzako zerbitzu medikoek emandako baja, eta
abar.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 31

− Absentismo justifikatu gabea: langileak egin

ezin dituen edo, besterik gabe, justifikatuta ez
dauden hutsegiteak dira. Honako hauek dira Absentismo presentziala
ohikoenak: Badago beste absentismo-mota bat ere; hau
da, langileak beren lanpostuan egon arren
 Garaiz ez iristea. partez bere lanarekin zerikusirik ez duen lanetan
aritzen direnekoa (interes pertsonaleko web-
 Justifikatu gabe lanera joan gabe geratzea.
orriak kontsultatzen, posta elektroniko partikularra
 Iruzur eginez justifikatzea lanera egindako erabiltzen, egunkaria irakurtzen eta abar).
hutsegiteak.
Absentismo mota hau gertatuz gero, langileak ez du jasoko ordainsaririk horrelakoengatik, eta,
gainera, zenbait kasutan, zigorra edota bidezko kaleratzea ezar dakioke.

Absentismo-indizeen kalkulua
Enpresa bateko absentismo-maila neurtzeko balio duten adierazleak dira. Hala, bada, konparazioak
egin daitezke haien artean kausak aztertzeko, bai eta urte-sasoi desberdinetako emaitzen artean ere,
joera ezagutzeko.

Justifikatuta huts egindako orduak, guztira

Justifikatutako absentismoaren indizea =  × 100
Lan-orduak, guztira

Justifikatu gabe huts egindako orduak, guztira

Justifikatu gabeko absentismoaren indizea =  × 100
Lan-orduak, guztira

Huts egindako orduak, guztira

Absentismo totalaren indizea =  × 100
Lan-orduak, guztira

Adibideak

Enpresa bateko urteko absentismoaren indizeen kalkulua

Mercesa SM 100 langileko enpresa bat da; langileek lanaldi osoan lan egiten dute (egunean 8
ordu), urteko 225 lanegunetan. Hutsegite bat dela bestea dela, guztira 820 lanaldi galdu dira
urtean (horietako 265 ez zeuden justifikatuak). Kalkulatu enpresako urteko absentismoaren indizeak.
Urteko lan-orduak, guztira = 100 langile  225 lanaldi  8 ordu = 180.000 ordu.
Lanaldi kopuru hau galdu zen justifikatuta: 555 (820 − 265 kenketa eginda).
Justifikatuta huts egindako orduak, guztira: 555 lanaldi  8 ordu = 4.440 ordu justifikatuta huts eginda.
Justifikatu gabe huts egindako orduak, guztira: 265 lanaldi  8 ordu = 4.440 ordu justifikatu gabe huts
eginda.
Huts egindako orduak, guztira = 4.440 ordu + 2.120 ordu = 6.560 ordu huts eginda.
4.440 ordu
Justifikatutako absentismoaren indizea =   100 = % 2,46.
180.000 ordu
2.120 ordu
Justifikatu gabeko absentismoaren indizea =   100 = % 1,18.
180.000 ordu
6.560 ordu
Absentismo totalaren indizea =   100 = % 3,64.
180.000 ordu
32

Absentismoaren kausak
Enpresa gehienetan, absentismo-indizeak lan-kondizioekin erlazionatuta daude.

Kondizio horiek langilea asetzen duten neurrian (taldean integratuta dago, gainekoek aintzatesten eta
balioztatzen dute, enpresan ibilbide profesional bat izateko itxaropena du, eta abar), absentismoak
behera egiteko joera du; horren ondorioz, langileen produktibitatea eta, beraz, enpresaren
lehiakortasuna areagotu egiten dira.

Alta, lan-kondizioak eskasak badira (ez du komunikaziorik lankideekin edo gainekoekin, laneko
ordutegiak zurrunak dira, gutxi irabazten du, eta abar), absentismoak gora egiteko joera du; horren
ondorioz, handitu egiten dira enpresaren zuzeneko kostuak zein zeharkakoak:

− Zuzeneko kostuak: ordainsariak, Gizarte Segurantzako kotizazioak, langileen ordezkoak, eta abar.
− Zeharkako kostuak: lan-karga gainerako langileentzat; ordezkoak hartzeak, hautatzeak,
trebatzeak, egokitzeak eragiten dituzten kostuak; eta abar.

Absentismoa kontrolatzeko eta prebenitzeko neurriak

Ikusi dugun legez, absentismoa arrazoi askoren ondorio izan daiteke; beraz, hura gutxitzeko hartu
beharreko neurriak ere askotarikoak izango dira.

Enpresa-jardueran, bi motatakoak izaten dira ohikoenak: kontrol-neurriak eta prebentzio-neurriak.

− Kontrol-neurriak: langilea lantokian zehazki zer ordutan sartzen den eta noiz ateratzen den
kontrolatzeko mekanismoak ezartzea da.
 Zuzeneko behaketaren bidez: ez da oso eraginkorra, ez baita zehazki erregistratzen sarrerako
edota irteerako ordua. Gainera, ordutegiaz gain, langileak arduradunarekin duen harreman
pertsonalak ere eragingo luke.
 Kontrolatzeko elementuen bidez (fitxak, txartelak eta abar): Aurrekoa baino eraginkorragoa
da, zehaztasunez adierazten baitu langileak enpresan ematen duen denbora, eta ez dago inoren
mende. Honen aitzakia bakarra iruzur egiteko arriskua da, langile batek beste baten ordez
«fitxatzeko» aukera duelako, haren kontrol-elementua izate hutsarekin.
 Hatz-markaren bidez: oso erosoa da langilearentzat, beti gainean baitarama; oso segurua da,
enpresakoa ez den inori sartzea galarazten baitio; eta, gainera, aurreko metodoen iruzur-arriskua
desagertzen da.
 Beste metodo batzuen bidez: enpresa batzuetan ez da erregistratzen sarrera- eta irteera-ordua,
laneko tresnak zer ordutan jarri diren martxan edo itzali diren baizik; metodo hauek ez dira hain
nabarmenak gertatzen, eta langileak ez du izaten kontrol handiegiaren sentsaziorik.
Nolanahi ere, ordutegia kontrolatzeko kontrolak ezartzea edo areagotzea eraginkorra izan daiteke
epe laburrera, baina eragina izaten du laneko giroan, eta ez dute askorako balio izaten epe luzera.

Hiztegia

Lan-jazarpena (mobbing): honela deritzo pertsona bati

lanpostuan lankideek, azpikoek edo gainekoek eraso edo jazar
egiteari, sistematikoki eta denbora luzez.
Askotan, pertsona horrek enpresa utz dezan jazartzen zaio.
Langile errearen sindromea (burn-out): kasu honetan,
langilea bere lanbidearen beraren ezaugarriengatik dago
«erreta», eskuarki alderdi emozionalean eragindako
higaduragatik.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 33

− Prebentzio-neurriak: kontrol-neurrien ordezko edo haien

osagarri dira; ez dute haiek laneko giroan duten eragin
negatiborik. «Barne-bezero»en teoria
 Barne-komunikazioa hobetzea: informazioa langileetatik Enpresako langileei bezeroei
haien gainekoengana (eta alderantziz) transmititzeko ematen diegun arreta- eta
barne-mekanismo bat nahitaezkoa da; hala, lan-egoera zerbitzu-maila bera ematean
oinarritzen da.
jakin batzuek langileei haserrea eragiten badie, haien
arduradunek horren berri izango dute, eta konpontzeko
neurriak hartuko dituzte.
 Motibazioa hobetzea: handitu egiten da langileak
hautematen duenean bere lana aintzatetsi eta balioetsi Barne-marketina
egiten dutela (gainekoek), trebakuntza-plan bat dagoenean,
Langileek enpresari buruz duten
langileak enpresan ibilbide profesional bat izateko irudia indartzea helburu izanik,
itxaropena duenean edo barne-marketineko estrategia on haiek enpresaren produktu eta
bat dagoenean. zerbitzuekin eta filosofiarekin
hobeto identifikatzea lortu nahi
 Laneko giroa hobetzea: ezinbestekoa da langileen
du, motibazioa hobetu eta
harremana eta integrazioa. Langileak enpresan gustura enpresarekiko leialtasuna
dauden neurrian, absentismo-indizeak jaitsi egingo dira. areagotuko direlakoan.
Hori lortzeko modua da, langile berriak hautatzeko
prozesuan, enpresan lehendik dauden profilekin bat
datozenak hautatzea; ordainsari- eta sustapen-politika
bidezkoa baliatzea, gizon-emakumeen arteko tratu- eta
aukera-berdintasuna errespetatzen dituena; langileen
arteko harreman informalak sustatzea kirol-ekintzen,
ekintza kulturalen eta abarren bidez.
 Laneko segurtasunaren kondi-
zioak hobetzea: lan-arriskuak pre-
benitzeko plan zabal bat ezarri duten
enpresek laneko istripu eta gaixo-
tasun gutxiago izaten dute; hori dela
eta, absentismo-indize txikiagoa
izaten dute.
 Ordutegi-malgutasuna hobetzea:
absentismo-arazo asko eta asko
laneko ordutegi zurrunen ondorio
dira. Langile bakoitza berezia da.
Batzuek, beharbada, nahiago dute
lanean lehenago sartzea, arratsaldea
libre izateko; beste batzuek nahiago
izango dute goizean geroxeago
sartzea lantokian; eta ez ditugu
ahaztu behar eguerdian tarte
handiagoa izan nahi dutenak,
lasaiago jateko, atseden hartzeko eta
abar. Hala, bada, ordutegi
malguagoak aukera emango dio
langileari lana eta bizitza pertsonala
bateragarriago egiteko, eta horrek
absentismo-indizeak behera egitea
ekarriko du.
34

Absentismoari buruzko datuak biltzeko formularioa

Sail bakoitzeko arduradunak jakinaraziko dio giza baliabideen sailari bere atalean lanera egindako
hutsegiteak. Oro har, enpresa bakoitzak horretarako diseinatuta duen formulario-eredu bat erabiliko du
(2.2 irudia).

ABSENTISMOARI BURUZKO DATUAK BILTZEKO FORMULARIOA

Saila:........................................................................................................................................................................
Langilearen izena:................................................................................................................................................
Huts egindako denbora
Noiztik: ___/ ___ / ___ Noiz arte: ___/ ___ / ___

HUTSEGITEAREN ARRAZOIA

Ezintasun iragankorra:
Gaixotasun profesionala  Gaixotasun arrunta 
Laneko istripua  Lanez kanpoko istripua 
Baimen ordainduak  Arrazoia: ...............................
Ordaindu gabeko baimenak  Arrazoia: ...............................
Garaiz ez iristea 
Justifikatuta huts egitea 
Aldi baterako enplegu eta soldatarik gabe uztea
Egiaztagiria eransten da
Bai  Ez 
Egiaztagiri mota: ............................................................
Oharrak:
Sinadura
SAILEKO ARDURADUNA

2.2 irudia. Absentismoari buruzko datuak biltzeko formulario-eredua.

Giza baliabideen sailak formularioa eta egiaztagiria langilearen espedientean gordeko ditu, eta, hala
badagokio, neurriak hartuko ditu (ohartarazpena, zigorra, nominan deskontatzea, eta abar).

Langileek aurkezten dituzten egiaztagiri ohikoenak

Lanera huts egitearen arrazoia Egiaztagiri mota

Familia-liburua, auzitegiko ziurtagiria edo dagokion konfesio
Ezkontza.
erlijiosoak egindako ziurtagiria.
Seme edo alaba baten jaiotza. Familia-liburua edo auzitegiko ziurtagiria.
Aurretik, mediku-zerbitzuen hitzordua eta, gero, joan izana
Mediku-kontsulta.
ziurtatzen duen agiria.
2. mailarainoko familiar baten
Mediku-ziurtagiria.
gaixotasun larria.
Etxez aldatzea. Bizileku berriari dagokion errolda-ziurtagiria.
Jaio aurreko azterketak eta
Aurretik, mediku-zerbitzuen hitzordua eta, gero, joan izana
erditze-unerako prestatzeko
ziurtatzen duen agiria.
teknikak.
Izaera publiko eta pertsonaleko Jurisdikzio-, administrazio- eta hauteskunde-erakundeak
betebeharrak betetzea. egindako ziurtagiria.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 35

Adibideak

Absentismoari buruzko datuak biltzea

Pinico SMko Ekoizpen Saileko zuzendariak Giza Baliabideen Sailera bidali du Noelia Alonso
langilearen absentismoaren datuak biltzen dituen formularioa. Langilea bajan egon zen, gripeak
jota, 20XXko azaroaren 7tik 14ra. Noeliak gaixotasun-bajaren egiaztagiriak entregatu zituen
(2.3 irudia).

ABSENTISMOARI BURUZKO DATUAK BILTZEKO FORMULARIOA

EKOIZPENA
Saila:...........................................................................................................................................
NOELIA ALONSO GARCÍA
Langilearen izena: .....................................................................................................................
Huts egindako denbora
Noiztik: 20XX/11/7 Noiz arte: 20XX/11/14

HUTSEGITEAREN ARRAZOIA

Ezintasun iragankorra:
Gaixotasun profesionala  Gaixotasun arrunta X

Laneko istripua  Lanez kanpoko istripua 
Baimen ordainduak  Arrazoia: ...............................
Ordaindu gabeko baimenak  Arrazoia: ...............................
Garaiz ez iristea 
Justifikatuta huts egitea 
Aldi baterako enplegu eta soldatarik gabe uztea 
Egiaztagiria eransten da
Bai  X Ez 
MEDIKU-BAJA
Egiaztagiri mota: ............................................................
Oharrak:
Sinadura
SAILEKO ARDURADUNA

2.3 irudia. Piniko SL enpresako absentismoari buruzko datuak biltzeko formulario-eredua.

Proposatutako jarduerak
1·· Zertan bereizten dira behetik gorako eta goitik beherako komunikazioa?
2·· Zer da komunikazio informala?
3·· Zer baliabide erabiltzen ditu giza baliabideen sailak komunikazio-prozesuetan?
4·· Nola definituko zenuke asertibitatea?
5·· Zer da aktiboki entzutea?
6·· Last SM 75 langileko enpresa bat da; langileek lanaldi osoan lan egiten dute (egunean 8 ordu), urteko 225
lanegunetan. Hutsegite bat dela bestea dela, guztira 590 lanaldi galdu dira (horietako 220 ez zeuden
justifikatuak). Kalkulatu enpresako urteko absentismoaren indizeak.
7·· Zein dira absentismoaren arrazoi nagusiak?
8·· Fernández y Fernández Asesores SMk prebentzio-plan bat egin nahi du enpresako absentismoaren-
indizeak jaisteko. Aholkatu helburu horiek lortzeko hiru neurri zehatz. Arrazoitu zure erantzuna.
36

2 >> Kalitate-protokoloak aplikatzea giza baliabideen kudeaketan

Kalitate-kudeaketaren ereduak enpresa bateko prozesu
guztiei eragiten dieten sistema integralak dira, eta, kontrol-
Hiztegia
irizpide arrazionaletan oinarriturik, enpresaren etengabeko
Prozesuak: lortu nahi den emaitza hobekuntza bermatzen dute (2.4 irudia)
lortzeko beharrezkoak diren eragi-
ketak eta baliabideak. − Plangintza: zer eta nola egin behar den zehazten dugu.
− Garapena: planifikatutakoa gauzatzen dugu.
− Kontrola: hasierako plangintzaren eraginkortasuna eta
efizientzia ebaluatzen dugu.
Prozesuka kudeatzea
− Doikuntzak: egon daitezkeen akatsak edo ahulguneak
Enpresako prozesu nagusiak iden-
tifikatu behar dira. Dokumentu bat identifikatutakoan, zuzendu egiten ditugu.
sortuko da horietako bakoitzerako;
han, batetik, faseak deskribatuko
dira xehe-xehe, eta, bestetik, kudea-
keta egokiaren ardura duen PLANIFIKAZIOA
pertsona zehaztuko da.

DOIKUNTZAK

GARAPENA
Dokumentatutako prozesuek hiru
funtzio dituzte:
− Langileentzako gida izatea.
− Langile berriak trebatzen eta KONTROLA
lanpostura egokitzen laguntzea.
− Gauzatutako jarduerak ebalua-
tzeko aukera ematea, eta, hala, 2.4 irudia. Kalitate-kudeaketa.
etengabeko hobekuntzari bidea
egitea.
Benetako kalitate-kudeaketa izatekotan, enpresako prozesu
guztiek integratuta egon behar dute. Pieza eta engranaje guztiak
elkarrekin erlazionatuta dituen makina handi baten modura
ulertu behar da enpresa, halako moldez, non haietako edozeinen
Autoebaluatzeko ereduak: EFQM funtzionamendua gainerakoen funtzionamenduaren mende
eredua
baitago.
Autoebaluatzeko ereduak tresna ezin
hobea dira enpresak diseinatutako Hala, bada, giza baliabideen administrazio-kudeaketan, argi
plan estrategikoa zenbateraino ezarri
den eta zer eraginkortasun duen
eduki behar dugu zer prozesu gauzatuko ditugun enpresako
neurtzeko, eta ikusteko zer puntutan beste administrazio-prozesu batzuekin (adibidez, langileen
dagoen bikaintasunaren bidean. soldaten ordainketari dagokion gastua kontabilizatzea). Horrela
EFQM (European Foundation for baino ez dugu lortuko bikaintasunaren bidean jarriko gaituen
Quality Management) ereduaren administrazio-kudeaketako sistema integratua. Administra-
oinarria da enpresak bere burua zio-kudeaketako programa informatiko modernoek prozesuen
bikaintasun-eredu batekin konpa-
ratuz egiten duen autoebaluazioa. integrazio hori aurreikusten dute.
Horri esker, indarguneak eta hobe-
tzeko esparruak identifika daitezke, Ondoren, giza baliabideen kalitateko kudeaketaren bi
eta, hala, enpresa sendotzeko zutabeak aztertuko ditugu: datu pertsonalak babestea eta
ekintza-planak diseinatu (etenga- ingurumena zaintzea.
beko hobekuntza).

2.1 > Datuak babestea

Giza baliabideen sailean, askotariko datu pertsonalekin lan egiten da: identifikatzekoak, akademikoak,
profesionalak, ekonomikoak, trebakuntzakoak, osasunekoak eta abar. Hori dela eta, nahitaezkoa da
Datu Pertsonalak Babesteko Lege Organikoak eta haren garapenak ezarritako esparrua betetzea.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 37

Nola eragiten dio datuak babesteko araudiak giza

baliabideen sailari?
Datuak Babesteko Espainiako
Fitxategiak inskribatzea Agentzia
Datuak Babesteko Espainiako
Datu pertsonalak erabiltzen dituen pertsona fisiko edo juridiko, Agentzia da legea aplikatu eta
publiko edo pribatu orok nahitaez inskribatu behar du fitxategia betetzen dela egiaztatzen duen
Datuak Babesteko Erregistro Nagusian (Datuak Babesteko erakundea, eta haren ardura da,
Espainiako Agentziaren erakundea). orobat, araudia urratzeagatiko
Barnean dituzten datuen arabera, fitxategi horiek hiru segurtasun- zigorrak jartzea.
mailatan sailkatzen dira:
− Oinarrizko maila: fitxategiak datu pertsonalak ditu.
− Maila ertaina: fitxategiak arau-hauste administratibo edo penalak
edo administrazio publikoarekin erlazionatutako beste batzuk
egiteari buruzko datuak ditu. Hiztegia
− Maila altua: fitxategiak bereziki babestutako datuak ditu
(osasuna, ideologia, sindikatu-afiliazioa, eta abar). Datuen tratamendua: datuak
Fitxategia beste hirugarren batek kudeatzen badu ere (gestoria edo biltzeko, grabatzeko, gordetzeko,
aholkularitza-enpresa bat), nahitaezkoa da inskribatzea. Kasu aldatzeko, blokeatzeko eta ezerez-
horietan, enpresak, zeinak baitauka datuen gaineko ardura, teko aukera ematen duten izaera
kudeaketa egingo duen pertsona fisikoa edo juridikoa identifikatu pertsonaleko eragiketa eta proze-
behar du. dura teknikoak, bai eta komunikazio
eta kontsultetatik eratortzen diren
lagapenak ere.
Informazioa eta datuak tratatzeko baimena

Langileari fitxategiaren berri eman behar zaio lan-harremana hasten

denean, edota adieraziko zaio datuak tratatu egingo direla, zein
den datuak jasotzearen helburua, norentzat den informazioa, zer
eskubide dituen datuak eskuratzeko, zuzentzeko, ezerezteko eta
haiei aurka egiteko, eta nork tratatuko dituen datuak eta zein den
haren helbidea. Jasotako datuak lan-harremanari dagokionez
bakarrik erabil daitezke, eta, laneko administrazioko edo zerga-
alorreko erakunde publikoei lagatzekotan —lege batek baimentzen
du hori—, ez da behar langileen berariazko baimena Erabilera
horretatik kanpo, interesatuaren baimena behar da.

«Segurtasuneko dokumentua» egitea

Webgunea
Datu pertsonalen kudeaketan konfidentzialtasuna, segurtasuna eta
arreta bermatzeko, neurri tekniko eta antolamenduzko batzuk hartu
behar dira; besteak beste, «segurtasuneko dokumentua» egin behar
Segurtasuneko dokumentua:
segurtasuneko dokumentuaren gida
du datu pertsonalak tratatzen dituen erakunde orok, Datuak
eredua kontsultatzeko, sar zaitez
Babesteko Agentziak www.agpd.es web-orrian ematen duen
Datuak Babesteko Espainiako Agen-
ereduari jarraiki.
tziaren web-orrian, www.agpd.es,
Hirugarren bat kontratatu bada zenbait fitxategi kudeatzeko, eta, menuko Fitxategien arduraduna
segurtasuneko dokumentuan adierazi behar da hori, eta, gainera, atalean, sartu Segurtasuneko
kontratuaren erreferentzia, haren indarraldia eta zer fitxategiri dokumentuaren gidan.
dagokion zehaztu behar da.

Datuak ezereztea eta blokeatzea

Lan-harremana amaitutakoan, enpresak datuak ezereztu behar

ditu, blokeatuz, eta herri-administrazioen, auzitegien eta epaitegien
eskura jartzeko baino ez ditu gordeko, akzioak egikaritu daitezkeen
epean (4 urte).

Isilpean gordetzea

Fitxategiaren arduraduna eta datu pertsonalen tratamenduaren

edozein fasetan parte hartzen dutenak sekretu profesionala
gordetzera behartuta daude.
38

Kalitatea eta bikaintasuna ardatz izan nahi dituen enpresa batek zorrotz bete behar ditu LOPD legeak
agindutakoak. Hori dela eta, datuak babesteko araudia ezartzea lan konplexua ez den arren, enpresa
askok aholkularitza-enpresa espezializatuetara jotzen dute; batetik, ezarpen zuzena bermatzen
dutelako, eta, bestetik, enpresari esperientziaren balioa eman diezaioketelako.

Azkenik, esan behar da datuak kudeatzea bezain garrantzitsua dela haiek gordetzea. Beraz, bada
enpresak dokumentatua izan behar duen eta aurreikusitako datetan bete behar duen prozesu bat:
fitxategi informatikoen segurtasun-kopiak egitea. Horrela bakarrik bermatu dezake datuak
osotasunez gordetzen direla.

Adibideak

Pertsonaleko fitxategiak ETE batean

Aqua SM enpresa 7 langile dituen spa txiki bat da: 3 monitore, 2 masajista, harrerako langile bat eta
komertzial bat. Beste ezer jakin gabe, pentsa genezake enpresa txikia izanik (mikroenpresa bat) ez
duela garrantzizko daturik izango esku artean. Baina harreraz arduratzen den pertsonak kontratu
mugagabe hobariduna du, desgaitasun bat dela eta. Langilearen osasunari dagokionez,
desgaitasunaren datua bereziki babestutako gisa dago sailkatua, eta, horrenbestez, maila altuko
segurtasun-neurriak aplikatu behar dira.

2.2 > Ingurumena zaintzea

Ingurumena babesteak gero eta gehiago kezkatzen du gure gizartea.

Hondakinen kudeaketa
Hondakinen kudeaketa dokumen-
tatzea funtsezkoa izango da
kalitate-kudeaketako sistema bat
ezarri nahian dabilen enpresa
batentzat. Hondakinak kudea-
tzeko baliatuko den prozesuari
buruzko informazioa eman behar
du, eta arreta berezia jarri behar
du birzikla daitezkeen materialei
eta, orobat, osagai kutsagarriak
izan ditzaketenei dagokienez.
Kalitateko kudeaketa egin nahi duen enpresa batek ezin du alde
batera utzi ingurumenaren zaintza. Beraz, bere jarduerak eragiten
duen ingurumen-inpaktua minimizatzea helburu duten
prozesuak eta prozedurak aplikatu eta dokumentatu behar ditu.
Ez dugu pentsatu behar horrek enpresa handiei bakarrik eragiten
dienik, edo produktu kutsatzaile, toxiko edo arriskutsuekin lan
egiten dutenei. Denok egin dezakegu zerbait. Taulan ageri diren
aholkuek energia aurrezten laguntzen digute, eta onuragarriak dira
gure eta planetaren osasunerako.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 39

Bulegoan energia aurrezteko aholkuak

1. Kokatu lanpostuak argi naturala ahalik eta gehiena

aprobetxatzeko moduan.
2. Erabili airea girotzeko gailuak gomendatzen diren
tenperaturan (23-25 ºC udan eta 20-22 ºC neguan).
3. Berrikusi fatxaden, pareten eta leihoen isolamendua,
klimatizazio-gastuak murrizteko.
4. Erabili kontsumo txikiko bonbillak eta itzali argiak erabiltzen
ez direnean.
5. Instalatu presentzia detektatzen duten sistemak
igarobideetan, argiztapena aurrezteko.
6. Jarri edukiontziak paper, plastiko, tinta-kartutxo eta
tonerrarentzat, eta sustatu haien erabilera langileen artean.
7. Erosi ekipo informatiko eraginkorrak. Aktibatu energia
aurrezteko aukerak.
8. Deskonektatu lanaldiaren amaieran tresna elektriko guztiak,
eta itzali konexio-blokeak «kontsumo mamuak» saihesteko.
Webgunea
9. Egin energia berriztagarrien erabileraren aldeko apustua, Bulego eraginkorrak: Bulego
berogailuaren eta ur beroaren energia-iturri gisa. eraginkorrak WWF Adena-ren
programa bat da, Ingurumen
10. Instalatu aurrezteko sistemak txorrota eta uharketan.
Ministerioak diruz lagundua.
Programaren xedea da baliabide
energetikoen erabilera hobetzea
Ingurumenarekiko konpromisoa duen enpresa batean, giza lantokian.
baliabideen sailak langileak kontzientziatu ditzake, eta bere gain Erakundearen webgunean
hartu langile berriei etorri bezain laster balio horiek transmititzeko (www.officinaseficientes.es)
eta aldizka sentsibilizazio-kanpainak antolatzeko ardura. eraginkortasun-test bat topatuko
duzu, eta, horren bidez, zure
3R teknika aplikatzea dokumentazioaren kudeaketan enpresak egiten duen baliabide
energetikoen erabilera ebalua
dezakezu. Horrez gain, energia
3R teknika —murriztu, berrerabili, birziklatu— eguneroko aurrezteko aholku interesgarriak
lana eta gure bizitza pertsonala gidatu beharko lituzkeen oinarri topatuko dituzu.
bat da.

Enpresaren barruan, teknika hori oso garrantzitsua da

administrazio-izaera duten sailetan eta, zehazkiago, giza
baliabideen sailean, hor sortzen den dokumentazio kopurua
altuarengatik.

3Rak

Saihestu beharrezkoak ez diren eta hondakinak

Murriztu
sortzen dituzten jarduerak.
Erabili material edo produktu bat behin eta
Berrerabili berriro, tratatu gabe. Atera etekina objektuei,
suntsitu edo desegin beharrik izan gabe.
Erabili hondakinak baliabide gisa. Erabili
materialak behin eta berriz, integratu berriro
beste prozesu natural zein industrialetan,
Birziklatu
produktu berak edo produktu berriak egiteko.
Era horretan, baliabide naturalen erabilera
murrizten da.
40

Kasu praktikoak 1
Giza baliabideen saileko 3R-ak
 Kalitatea kudeatzeko sistemaren ezarpenaren lehenengo fasean, gure enpresak honako helburu hauek
betetzea erabaki du: sortzen ditugun hondakinen kudeaketa arrazionalizatzea behin betiko eta
administrazioaz arduratzen diren sailetan kontsumitzen den tinta eta paper kantitatea zorrotz murriztea.

Nola aprobetxa dezakegu 3R-en teknika?

Ebazpena 
Beharrezkoa denean soilik inprimatu. Posible denean, erabili
Murriztu inprimatzailearen tinta aurrezteko aukerak.
Erabili «orri zikin» gisa jada balio ez duten orriak, alde batetik
Berrerabili inprimatutakoak. Ez erabili langileen edo hautagaien datuak dituzten
dokumentuak; zuzenean suntsitu behar dira.
Instalatu hondakinak bereizteko edukiontziak.
Jada balio ez duen paper guztia edukiontzi urdinera bota behar da,
birziklapenaren bidez, berrerabil daiteken papera egiteko.
Birziklatu Tinta-kartutxoak edo tonerra edukiontzi berezi batera bota behar dira.
Hondakin toxiko edo arriskutsutzat (RTP) direnez, gomendagarriena da
mota horretako birziklapenean aditua den enpresa batekin
harremanetan jartzea, aldizka hondakinak horiek jaso ditzaten.

Modu osagarrian eta proposatutako neurrien eraginkortasuna bermatzeko, gomendagarria litzateke

langileak kontzientziatzeko formulak erabiltzea, hala nola hitzaldiak, informazio-liburuxkak, etab.

Proposatutako jarduerak
9·· Zer dira kalitatea kudeatzeko ereduak?
10·· Zein dira etengabeko hobekuntza lortzeko lau faseak?
11·· Zergatik izan behar dugu kontuan giza baliabideen kudeaketan egiten ditugun administrazio-eragiketek
eta enpresako beste administrazio-prozesu batzuek duten erlazioa?
12·· Zein dira izaera pertsonaleko datuak dituzten fitxategien hiru segurtasun-mailak?
13·· Zer da «segurtasuneko dokumentua», datuak babesteari dagokienez?
14·· Zenbat denboran izan behar dituzte blokeatuta enpresek izaera pertsonaleko datuak?
15·· Zer egin dezakegu datuen kontserbazio egokia ziurtatzeko?
16·· Nola aurreztu daiteke energia zure ikastetxean? Uste duzu jardueraren ingurumen-inpaktua murriztuko
litzatekeela?
17·· Zertan datza 3R-en teknika?
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 41

Amaierako jarduerak

.: FINKATZEA :.

1·· Langileen administrazioarekin loturiko zereginak izendatu.

2·· Enpresa-komunikazioaren mota ezberdinak biltzen dituen eskema bat egin, eta defini itzazu haiek modu
laburrean.
3·· Zeri buruz ari gara giza baliabideen saileko barne-komunikazioaz hitz egiten dugunean? Zein da haren
helburua? Zer baliabide erabiltzen dira?
4·· Zeinekin erlazionatzen da normalean giza baliabideen saila enpresaren alorrekin kanpo? Zertarako? Zer
baliabide erabiltzen ditu?
5·· Zer estrategia edo teknika ezagutzen dituzu komunikazio eraginkorragoa lortzen lagundu dezaketenak?
6·· Zer da adierazpenezko komunikazioa? Jarri adibideren bat.
7·· Nola definitzen da absentismoa? Azaldu itzazu ezagutzen dituzun absentismo motak, eta jarri bakoitzaren
adibide bat.
8·· Zer kostu eragiten dizkio absentismoak enpresari? Jar ezazu horietako bakoitzaren adibide bat.
9·· Zer dira kalitatea kudeatzeko ereduak?
10·· Zer arauk erregulatzen dute izaera pertsonaleko datuen segurtasuna?
11·· Zertan datza isilpean gordetzea?
12·· Zer da 3R-en teknika? Nola aplikatzen da bulegoko lanean?

.: APLIKAZIOA :.

1·· Jo dezagun Flushty SA enpresako Giza Baliabideen Sailean lan egiten duzula, etxetresnak egiten dituen 60
langileko Gipuzkoako enpresa batean.
José María Alcázar ekoizpen-saileko langile bat da, eta bajan egon da 20XX(e)ko ekainaren 3tik 25era, laneko
istripu baten ondorioz. Hala zegokionean, bajako agiriak aurkeztu ditu.
Bete ezazu David Llorentek (Flushty SA enpresako ekoizpen-saileko zuzendaria) bidaliko duen absentismoari
buruzko datuak biltzen dituen inprimakia, eta azaldu ezazu zer egin behar dugun hortik aurrera giza
baliabideen sailean.
2·· Azaldu ezazu etengabeko hobekuntza lortzeko motor gisa funtzionatzen duen eskema. Uste duzu
planteamendu hori jarduteko gida egokia izango dela enpresako jarduera guztietarako? Jarri adibideak.
3·· Datu Pertsonalak Babesteari buruzko Lege Organikoaren eta haren garapenaren arabera, berriki lanean
hasi den langile baten baimena eskuratu behar al genuke gure enpresak merkaturatzen dituen aseguru-
produktuen publizitate-informazioa langile horri bidaltzeko? Arrazoitu zure erantzuna.
4·· Eman dezagun hiriaren erdiguneko eraikin zahar batean kokatutako aholkularitza txiki batean lan egiten
dugula. Kalitatea kudeatzeko eredu bat ezartzeko testuinguru batean, energia aurrezteko eta gure jarduerak
sortzen duen ingurumen-inpaktua murrizteko neurriak proposatzeko eskatu digute.
a) Zer arazo topatuko ditugu zure ustez?
b) Zer aholku eman ditzakegu energia aurrezteko?
c) Nola aplikatu genezake 3R teknika gure jardueran?
42

Azken kasua 2

Komunikazioa hobetzeak absentismoa murriztu dezake

 El Liruelo, SA Zamorako enpresa
bat da, zeina arduratzen baita
Gaztela eta Leongo Autonomia
Erkidegoko ekitaldien antolaketaz
eta ikuskizun publikoen agertokien
instalazioaz.

Zuzendari nagusiak, langileen

absentismoa egunetik egunera
handiagoa dela ikusirik, giza
baliabideetako zuzendari Avelina
Pradarengana jo du, honako puntu
hauei buruzko txosten bat egin
dezan eskatzeko:

1. Absentismoaren indize zehatzak,

bai aurtengoak, bai aurreko bi
urtetakoak.

2. Absentismoaren igoeraren
arrazoien azterketa.

3. Enpresan ezar daitezkeen

prebentzio-neurrien proposamen bat, hurrengo ekitaldirako lehiakortasun-maila igo eta absentismo-
indizeak jaisteko.

Datu hauek ezagutzen ditugu:

Azken bi ekitaldietan, absentismo-indize hauek izan ziren:

− 20X1 urtea:
• Justifikatutako absentismoaren indizea: % 2,65.
• Justifikatu gabeko absentismoaren indizea: % 0,80.
• Absentismo totalaren indizea: % 3,45.
− 20X2 urtea:
• Justifikatutako absentismoaren indizea: % 2,95.
• Justifikatu gabeko absentismoaren indizea: % 0,95.
• Absentismo totalaren indizea: % 3,90.
− 20X3 urtea: datu hauek kontuan izanda kalkulatu behar dira absentismoaren indizeak:
Enpresan 40 pertsonak lan egiten dute lanaldi osoan (egunean 8 ordu), urteko 225 lanegunetan, eta,
hutsegite bat dela bestea dela, guztira 410 lanaldi galdu dira (horietako 95 ez zeuden justifikatuak).
Justifikatutako hutsegite asko lan-istripuen edo gaixotasun profesionalen ondoriozko bajengatik dira.
Justifikatu gabeko gehienak bizitza pertsonala eta profesionala bateragarri egiteko azaroek eragiten
dituzte; askotan, seme-alaba txikien gaixotasuna izaten da arrazoia.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan 43

Ebazpena 
1. Lehenik eta behin, 20X3. urteko absentismoaren indizeak kalkulatu behar dira.

Urteko lan-orduak, guztira = 40 langile × 225 lanaldi × 8 ordu = 72.000 ordu.

Lanaldi kopuru hau galdu zen justifikatuta: 315 (410 − 95 kenketa eginda).

Justifikatuta huts egindako orduak, guztira = 315 lanaldi × 8 ordu = 2.520 ordu justifikatuta huts eginda.

Justifikatu gabe huts egindako orduak, guztira = 95 lanaldi × 8 ordu = 760 ordu justifikatu gabe huts eginda.

Huts egindako orduak, guztira = 2.520 ordu + 760 ordu = 3.280 ordu huts eginda.

2.520 ordu
Justifikatutako absentismoaren indizea =  × 100 = % 3,50.
72.000 ordu

760 ordu
Justifikatu gabeko absentismoaren indizea =  × 100 = % 1,05.
72.000 ordu

3.280 ordu
Absentismo totalaren indizea =  × 100 = % 4,55.
72.000 ordu

Enpresako absentismo-indizeek goranzko joera izan

dute azken urteetan; % 3,45 izatetik % 4,55 izatera
pasatu dira, hau da, puntu bat baino gehiago igo dira.
Eta hori oso kezkagarria da.

2. Absentismoa zergatik igo den jakiteko, bi bide landu

behar ditugu:

− Absentismo justifikatua: langileek aurkeztutako

dokumentazioa aztertuko dugu.
− Absentismo justifikatu gabea: langileekin
elkarrizketatuko gara, ahalik eta informazio
egiazkoena lortzeko.

3. Zergatiak ezagututa, irtenbide eta prebentzio-neurri egokienak proposatzeko aukera izango dugu. Kasu
honetan, honako hauek izan daitezke:

− Komunikazio plan bat ezartzea enpresako langileen kezkak, arazoak eta beharrak ezagutzeko, horiek
garaiz konpontzeko eta lan-giroa hobetzeko.
− Arriskuak prebenitzeko politika hobetzea, langileen trebakuntzan eta haientzako segurtasun-elementu
gehiago eta hobeetan inbertituz; izan ere, justifikatutako abstentzio gehiena lan-istripu edo gaixotasun
profesional batek eragiten du.
− Lanaldiak malgutzeko neurriak ezartzea, lana eta bizitza pertsonala bateragarriago egiteko.

Proposatutako hiru neurriek, modu batean edo bestean, enpresako langileen bizi-kalitatea hobetzea dute
xede, bai lanaldikoa, bai hortik kanpokoa. Pentsatu behar dugu horrela lanaren pertzepzioa hobetuko dela
eta absentismo-indizeak txikiagotuko direla. Horrek enpresaren produktibitateari eragingo lioke eta, beraz,
baita haren lehiakortasunari ere.
44

Ideia nagusiak

− Lan-harremanaren hasierako
agiriak prestatzea
− Soldaten ordainagiriak egitea
− Gizarte Segurantzarekiko eta
Ogasunarekiko aldizkako
Eginkizunak betebeharrak betetzea
− Laneko gorabeheren agiriak egitea
− Hutsegiteekin eta zigorrekin
lotutako izapideak egitea
− Lan-harremanaren amaierako
agiriak egitea
− Langileentzako informazioa
LANGILEEN
ADMINISTRAZIOA − Barrukoa: enpresako langileekin.
Giza baliabideen − Kanpokoa: hautagai posibleekin,
saileko Enplegu Zerbitzu Publikoa, Gizarte
komunikazioa Segurantza, Zerga Agentzia, etab.

Langileak Absentismoa: arrazoiak, kontrola eta

kontrolatzeko prebentzioa.
sistemak

Kalitateko Helburua: etengabeko hobekuntza

kudeaketa-ereduak bikaintasuna lortzeko.
KALITATE-
PROTOKOLOAK Izaera pertsonaleko babesa:
− Kudeaketa: Datu Pertsonalak
APLIKATZEA GIZA Babesteari buruzko Lege Organikotik
BALIABIDEEN eratorritako betebeharrak.
KUDEAKETAN − Gordetzea: fitxategi informatikoen
Giza baliabideen segurtasun-kopiak egitea aldizka.
kalitateko kudeaketa Ingurumena babestea:
egiteko oinarriak − Enpresaren jarduerak eragiten duen
ingurumen-inpaktua minimizatzea
helburu duten prozesuak eta
prozedurak aplikatzea.
− 3R teknika aplikatzea
dokumentazioaren kudeaketan.
2. unitatea - Funtzio administratiboa giza baliabideetan ALDIZKARI ADMINISTRATIBOA

Zerbitzuak
Zerbitzuak kanpora
kanpora ateratzea
ateratzea giza
giza baliabideetan
baliabideetan

Giza baliabideen arloan, geroz eta enpresa gehiagok baliatzen

dute outsourcing edo zerbitzuak kanpora ateratzeko baliabidea

Outsourcing edo zerbitzuak kanpora
ateratzea gero eta ohikoagoa da
enpresetan. Joera hori ez da
Espainian soilik hautematen,
Europako joera orokorra baita.
Orain dela gutxi arte, giza balia-
bideen saila unitate administratibo
bat baino ez zen, non izaera gutxi-
asko burokratikoa zuten zenbait
funtzio gauzatzen ziren. Adibidez,
gogoan izan dezagun kontratazioa-
rekin lotutako prozesu administra-
tiboa, soldata-ordainketaren kudea-
keta edo administrazio publikoare-
kiko (Zerga Agentzia, Gizarte
Segurantzaren Diruzaintza Nagusia,
Enplegu Zerbitzu Publikoa...) harre-
manean sortzen den dokumentazioa.
Aspalditik, enpresa askok nahiago
izan dute giza baliabideen saileko
zenbait zerbitzu kanpora ateratzea,
esate baterako, enpresaren jardunari
baliorik ematen ez dioten zerbitzu
burokratikoak. Era horretan, enpresa
espezializatuetara jo dute (adibidez,
gestoriak edo aholkularitza-
enpresak) jarduera horietarako.
Gaur egun, badaude outsourcing-en
espezializatutako enpresak, eta
bezeroaren neurrirako mota guztie-
tako zerbitzu osagarriak eskaintzen
dituzte. Bidenabar esan behar da Hala ere, outsourcing-ak baditu
enpresa horiek merkatu-hobi inte- bestelakoak ere. Oso garrantzitsua
resgarria direla enpresa-administra- da tentuz jokatzea; izan ere, jarduera
zioarekin loturiko titulazioa duten horiek egiteko beste enpresa batzu-
langileentzat, hala nola Adminis- etara jotzean, haien esku uzten dira
trazio Kudeaketako teknikarientzat, langileen datu pertsonalak dituzten
Administrazio eta Finantzetako goi- fitxategiak (jakinarazi egin behar
teknikarientzat eta, orobat, Enpresen zaie), zeinak babesturik baitaude
Administrazio eta Zuzendaritzan Datu Pertsonalak Babesteari
lizentziadunentzat. buruzko Lege Organikoaren bidez
(LOPD). Horrenbestez, hornitzaile
Zerbitzuak kanpora ateratzearen fidagarri eta arduratsu batzuetara jo
xedea izan da administrazio-lanetara behar da, sektorean esperientzia
bideratutako baliabideak beste egin- handia dutenak eta kanporatutako
kizun batzuetarako baliatzea, hala zerbitzuan hobekuntza etengabea
nola langileei arreta eta aholkula- bermatzen dutenak. Horrela soilik
ritza emateko edo langileen helburu izango da outsourcinga probetxuzko
eta errendimenduaren ebaluazioa negozioa enpresarentzat.
egiteko.
Iturria: Javier Tejedo.
Kanpora ateratzen diren jarduera
ohikoenak dira, besteak beste,
kontratazioaren, trebakuntzaren eta
nomina-ordainketaren kudeaketa.
Enpresaren tamainaren arabera,
jarduera gehiago edo gutxiago
aterako dira kanpora. 50 langile
baino gutxiago dituen enpresa batek
nomina-kudeaketa soilik kanpora-
tzen du, eta enpresa handiek, berriz,
kostuak murriztu nahian, langileen
hautaketa-prozesua ere kanpora
ateratzen dute.

Jarduerak
1·· Zer irizten diozu zerbitzuak kanpora ateratzeari? Benetan uste al duzu enpresari baliorik ematen ez dion
administrazio-lanik badagoela?
2·· Testuan deskribatutakoez gain, zer arrisku sorraraz ditzake zerbitzuak kanpora ateratzeak?
3·· Ezagutzen al duzu giza baliabideen kudeaketarekin erlazionatutako zerbitzuren bat kanpora atera duen
enpresaren bat? Eta beste zerbitzu motaren bat kanpora atera duenik? Jarri adibideak.