แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11

วิชา วิทยาศาสตร์ หน่วยที่ 6

บรรยากาศ
เรื่อง องค์ประกอบและการแบ่งชั้นบรรยากาศ จำานวน
2 ชัว่ โมง
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 ภาคเรียนที่
2 ปี การศึกษา 2552
ผู้สอน นางสาววราภรณ์ โทพิลา โรงเรียนวัดเขา
ปิ่ นทอง
.....................................................................................................
..................................................................

1. มาตรฐานการเรียนรู้ ว 6.1
เข้าใจกระบวนการต่างๆ ที่เกิดขึ้นบนผิวโลกและภายในโลก ความ
สั ม พั น ธ์ ข องกระบวนการต่ า งๆ ที่ มี ผ ลต่ อ การเปลี่ ย นแปลงภู มิ อ ากาศ
ภูมิประเทศ และสัณฐานของโลก มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้และ
จิตวิทยาศาสตร์ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำาความรู้ไปใช้ประโยชน์

2. ผลการเรียนรูท
้ ่ีคาดหวัง
 สรุปองค์ประกอบและการแบ่งชั้นบรรยากาศ อธิบาย
สมบัติของบรรยากาศ ในระดับชั้นต่างๆ บอกความสำาคัญของ
บรรยากาศที่เกี่ยวข้องกับชีวิตและสิ่งแวดล้อม

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
1. สรุ ป องค์ ป ระกอบและการแบ่ ง ชั้ น บรรยากาศโดยอาศั ย หลั ก
เกณฑ์ต่างๆ ได้
2. อธิบายสมบัติของบรรยากาศในระดับชั้นต่างๆ ได้
3. บอกความสำา คั ญ ของบรรยากาศที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ ชี วิ ต และสิ่ ง
แวดล้อมได้

4. สาระการเรียนรู้
บรรยากาศ คือ อากาศที่ห่อหุ้มโลก ซึ่งจัดเป็ นสารผสมที่ประกอบ
ด้วย อากาศแห้ง ไอนำ้า และอนุ ภาคฝ่ ุน การศึกษาวิจัยเรื่องบรรยากาศ
ทำาให้สามารถจัดแบ่งชั้นบรรยากาศตามสภาวะของอุณหภูมิได้เป็ นระดับ
ซึ่งแต่ละระดับชั้นบรรยากาศก็มีความสำา คัญและหน้าที่แตกต่างกันออก
ไป

5. กระบวนการจัดการเรียนรู้
5.1 ขั้นนำาเขูาส่้บทเรียน
1. ครูสุ่มให้นักเรียน 2-3 คน ออกมาเล่าเกี่ยวกับสภาพอากาศ
หากนั กเรียนอยู่บริเวณชายทะเล อยู่ในป่ า และอยู่บนยอดเขา
2. ครู ต้ ั งคำา ถามกั บนั กเรียนว่ าบรรยากาศที่ ห่ อหุ้ มโลกมี ความ
เหมื อนหรือแตกต่ างกั นหรือไม่ อย่ างไร
 3. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้
4. นั กเรียนทำาแบบทดสอบก่อนเรียน
5.2 ขั้นสอน
1. ครูแบ่งกลุ่มนั กเรียน กลุ่มละ 4 คน โดยคละเพศและ
ความสามารถแล้วกำาหนดให้มีหัวหน้ากลุ่ม และรองหัวหน้ากลุ่ม
2. นั กเรียนแต่ละกลุ่ม ศึกษาใบความรู้ท่ี 1 เรื่อง องค์ประกอบ
และการแบ่งชั้นบรรยากาศ และข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้จากอินเทอร์เน็ต
ที่ครูเตรียมไว้ รวมทั้งข้อมูลที่นักเรียนได้ค้นคว้าศึกษาล่วงหน้า
3. นั กเรีย นแต่ ล ะกลุ่ ม ออกมาอภิ ป รายในเรื่อ งที่ ศึ ก ษา
ค้นคว้ามา
4. นั กเรีย นแต่ ล ะกลุ่ ม ทำา ใบงานที่ 42 เรื่อ ง องค์ ป ระกอบ
และการแบ่งชั้นบรรยากาศ
5. นั กเรียนแต่ละกลุ่มนำาเสนอผลการทำากิจกรรม
5.3 ขั้นสรุป
1. ครู แ ละนั ก เรีย นร่ ว มกั น อภิ ป ราย เพื่ อหาข้ อ สรุ ป เรื่อ งองค์
ประกอบและการแบ่งชั้นบรรยากาศ
2. ครูเปิ ดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย

6. สื่อ / แหล่งการเรียนรู้
6.1 สื่อการเรียนรู้
1. ใบความรู้ ท่ี 1 เรื่ อง องค์ ป ระกอบและการแบ่ ง ชั้ น
บรรยากาศ
2. ใบงานที่ 1 เรื่อง องค์ประกอบและการแบ่งชั้นบรรยากาศ
3. แบบทดสอบก่อนเรียน
 6.2 แหล่งการเรียนรู้
-

7. การวัดผลและการประเมินผล
7.1 วิธีการวัดและประเมินผล
1. ตรวจใบงานที่ 1 เรื่อง องค์ประกอบและการแบ่งชั้น
บรรยากาศ
2. แบบทดสอบก่อนเรียน

7.2 เครื่องมือวัดและประเมินผล
1. ใบงานที่ 1 เรื่อ ง องค์ ป ระกอบและการแบ่ ง ชั้ น
บรรยากาศ
2. แบบทดสอบก่อนเรียน
7.3 เกณฑ์การวัดผลประเมินผล
1. ใบงาน ต้องได้คะแนนไม่น้อยกว่าร้อยละ 60 จึงจะ
ถือว่าผ่านเกณฑ์
2. แบบทดสอบก่อนเรียน ต้องได้คะแนนไม่น้อยกว่าร้อย
ละ 50 จึงจะถือว่าผ่านเกณฑ์

8. บันทึกผลหลังสอน
8.1 ผลการสอน
.......................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
..........................................................
8.2 ปั ญหา / อุปสรรค
.......................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
.......................................................... 8.3 ขูอเสนอแนะ / แนวทาง
แกูไข
.......................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
..........................................................

ลงชื่อ .................................
.................ผู้สอน

(..................................................)
 วัน
ที่.......เดือน.....................พ.ศ. ............

1
องค์ประกอบและการแบ่งชั้น
บรรยากาศ

ถ้าเราออกไปนอกโลก แล้วมองมายังโลกจะเห็นว่า โลกมีลักษณะ

คล้ายผลส้ม มีสีน้ าำ เงินปนขาว มองคล้ายหมอกสีน้ าำ เงิน และมีปุยสีขาว
กระจายปนกัน และถ้ามองผ่านหมอกสีน้ าำ เงินลงไป จะเห็นบริเ วณส่ ว น
ใหญ่มีประกายสีน้ ำาเงิน และมีสีน้ ำาตาลบางบริเวณ ส่วนที่เป็ นสีน้ ำาตาลจะ
มี บ ริเ วณเล็ ก กว่ า และมี ลั ก ษณะขรุ ข ระ ซึ่ ง ส่ ว นที่ ม องเห็ น เป็ นหมอก
สีน้ ำาเงินก็คือ บรรยากาศที่ห่อหุ้มโลก บริเวณประกายสีเงิน คือ ส่วนที่
เป็ นพื้ นนำ้า สำาหรับทีเ่ ป็ นสีน้ ำาตาล คือ พื้ นดิน
บรรยากาศ คื อ อากาศที่ห่ อ หุ้ ม โลก บรรยากาศมี อ ยู่สู ง ขึ้ นไป
ประมาณ 1,500 กิโลเมตร ประกอบด้วยแก๊สต่างๆ มากมาย นอกจากนี้ยงั
มีฝ่น
ุ ละออง ไอนำ้า และอนุภาคต่างๆ อย่อ
ู ก
ี มาก
บทบาทของแก๊สในบรรยากาศ
แก๊สไนโตรเจน จะช่วยทำาให้สว่ นผสมของแก๊สออกซิเจนพอเหมาะ
ต่อการหายใจ และมีความสำาคัญในการสร้างโปรตีนในพืช
 แก๊ ส ออกซิ เ จน สิ่ ง มี ชี วิ ต ใช้ ห ายใจเพื่ อการดำา รงชี วิ ต และในการ
สันดาปเชื้ อเพลิงต่างๆ
แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ ช่วยในการสร้างอาหารของพืช ก่อให้เกิด
การหมุนเวียนระหว่างแก๊สออกซิเจนและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ด้วย
หนูาที่สำาคัญของบรรยากาศ
ถ้ า โลกไม่ มี บ รรยากาศห่ อ หุ้ ม ไว้ จ ะทำา ให้ อุ ณ หภู มิ ข องโลกในตอน
กลางวันสูงถึง 110 องศาเซลเซียส และตอนกลางคืนอุณหภูมิจะลดลง
ถึง -180 องศาเซลเซียส ซึ่งจะไม่มีส่ิงมีชีวิตใดอาศัยอยู่ได้
บรรยากาศเป็ นเหมือนกับร่มคันใหญ่ท่ีคอยปกป้ องสิ่งมีชีวิตไม่ให้
ได้รบ
ั อันตรายจากรังสีคลื่นสั้นจากดวงอาทิตย์ เช่น รังสีแกมมา รังสี เอก
ซ์ และรังสีอล
ั ตราไวโอเลตที่เป็ นอันตราย
นอกจากบรรยากาศจะคอยกั น รัง สี ที่แ ผ่ ม าจากดวงอาทิ ต ย์ แ ล้ ว
บรรยากาศยังช่วยป้ องกันอันตรายจากวัตถุต่างๆ จากอวกาศที่อาจเป็ น
อันตรายต่อสิง่ มีชวี ต
ิ เช่น ดาวเคราะห์นอ
้ ย ชิ้นส่วนดาวหาง เมื่อวัตถุต่างๆ
เหล่านี้ ผ่านชั้นบรรยากาศของโลกจะเกิดการเสียดสีของบรรยากาศจนลุก
ไหม้ เรียกว่า ดาวตก ถ้าวัตถุน้ ั นมีขนาดใหญ่เกินไปลุกไหม้ไม่หมด และ
เหลือตกถึงพื้ นเรียกว่า อุกกาบาต และบรรยากาศยังเป็ นตัวกลางที่ทำาให้
เราได้ ยิ น เสี ย ง ทำา ให้ ด วงอาทิ ต ย์ ดวงจั น ทร์ และดวงดาวเปล่ ง แสง
สว่างไสวจนเราสามารถมองเห็นได้
 ใบงานที่ 1

องค์ประกอบและการแบ่งชั้น

จุดประสงค์การเรียนรู้
อธิบายองค์ประกอบและการแบ่งชั้นบรรยากาศของโลกได้

คำาชี้แจง ใหูนักเรียนเขียนอธิบายชั้นบรรยากาศต่างๆ ใหูถ้กตูอง

1. ชั้นโทรโพสเฟี ยร์

2. ชั้นสตราโทสเฟี ยร์

3. ชั้นมีโซสเฟี ยร์

4. ชั้นไอโอโนสเฟี ยร์

5. ชั้นเอกโซสเฟี ยร์