Seminarski Obveznice

Fakultet za Uslužni Biznis
Sremska Kamenica
Seminarski rad iz predmeta Finansijski

menadžment
Tema: Obveznice Republike Srbije
Novi Sad, Student: xxxxxx

20.12.2006.
1
I Uvod
1.1 Pojam obveznice
Obveznica je hartija od vrednosti kojom se emitent (izdavalac obveznice) obavezuje da

će imaocu obveznice isplatiti iznos nominalne vrednosti tj. iznos koji je naznačen na njoj i
ugovorenu kamatu. To je obligacija koja se izdaje u seriji. Obveznice (eng. – Bonds) su
dužničke hartije od vrednosti, koje investitori (kupci) na finansijskom tržištu kupuju radi
ostvarivanja prihoda u vidu kamate, a emitenti (prodavci) prodaju radi pribavljanja dodatnih
finansijskih sredstava. Upravo se u tome ogleda značaj obveznica. Emitenti ovih hartija
mogu biti javna preduzeća, lokalni organi uprave, privatne kompanije i država. Uložena
sredstva za kupovinu obveznica mogu da budu povraćena odjednom o roku dospeća ili u
ratama zajedno sa kamatom.
Šira primena obveznica je počela krajem XVII veka sa pojavom državnih zajmova.
Državne obveznice emituju se sa ciljem prikupljanja novčanih sredstava radi pokrića
budžetskog deficita i za finansiranje investicionih projekata od opšteg značaja (aerodromi,
autoputevi, hidrocentrale, železnica itd.). Ove obveznice izdaje i garantuje sama država,
zbog čega se često nazivaju i Zero Risk obveznice. Obveznice koje izdaju organi lokalne
uprave se nazivaju municipalne obveznice i nose višu kamatu, ali je i rizik ulaganja veći,
nego kod državnih obveznica. Korporacijske obveznice izdaju privatne kompanije, radi
prikupljanja novčanih sredstava za pokriće troškova, kao i za potrebe razvoja.
Obveznice se sastoje od plašta i kamatnih kupona.
Plašt sadrži:
1. Oznaku da je obveznica i vrstu obveznice,
2. Naziv i sedište emitenta,
3. Ime kupca obveznice ili oznaku da obveznica glasi na donosioca,
4. Nominalnu vrednost obveznice,
5. Naziv garanta, ako se radi o garantovanoj obveznici,
6. Visinu kamatne stope,
7. Procenat učešća u dobiti, ako je to učešće predviđeno,
8. Rokove i mesto plaćanja nominalne vrednosti obveznice i kamatne stope,
9. Mesto i datum emisije,
10. Oznaku serije i kontrolni broj,
11. Faksimil potpisa ovlašćenog lica emitenta i pečat emitenta obveznice i
12. Oznaku rokova plaćanja nominalne vrednosti obveznice i kamate, odnosno anuiteta
(amortizacioni plan).
Kamatni kupon sadrži:

1. Oznaku serije i broj kupona,
2. Visinu kamate,
3. Datum dospeća, mesto i način plaćanja kamate i
4. Faksimil potpisa ovlašćenog lica emitenta i pečat emitenta obveznice.*
2
*Zakon o hartijama od vrednosti, Službeni list SRJ, br. 26/95 i 59/98
1.2 Vrste obveznica
Postoji više vrsta obveznica, a načini njihovog klasifikovanja su sledeći:

1. Prema načinu obezbeđenja prava iz obveznica:
a. Garantovane obveznice – njima se obezbeđuju sredstva za finansiranje

potreba koje su od javnog interesa, a za obaveze emitenta tih obveznica
garantuje država. Banke, preduzeća ili neka druga pravna lica ne mogu biti
emitenti ovih obveznica.
b. Negarantovane obveznice
c. Hipotekarne založnice – to su obveznice iz kojih su obaveze emitenta
obezbeđene hipotekom. Ovu vrstu obveznica emituju isključivo banke radi
refinansiranja hipotekarnih kredita (kao obezbeđenje za slučaj da korisnik
hipotekarnog kredita nije u mogućnosti da izmiri svoje obaveze u
određenom roku).
2. Prema roku dospeća obaveze emitenta:
a. Kratkoročne obveznice – rok dospeća do godinu dana

b. Dugoročne obveznice – rok dospeća duži od godinu dana
3. Prema načinu ostvarivanja prava na kamatu:
a. Obveznice sa kamatom isplativom odjednom (obveznica bez kupona) –

kamata se isplaćuje odjednom posle određenog roka ili prilikom konačne
isplate nominalnog iznosa na koji obveznica glasi
b. Obveznice sa kamatom isplativom u kamatnim periodima (obveznice sa
kuponima)
4. Prema prinosu:
a. Obveznice sa fiksnom kamatom

b. Obveznice sa varijabilnom kamatom
5. Prema načinu ostvarivanja prava na povraćaj nominalnog iznosa:
a. Jednokratne obveznic
b. U ratama – anuitetima
6. Prema posebnim pravima:
a. Participativne – obveznice koje njihovom imocu pored kamate daje i pravo

na dividendu u skladu sa odlukom o emisiji
3
b. Zamenljive – konvertibilne obveznice koje daju pravo pretvaranja obveznica
u akcije ili pravo preče kupovine akcija.
1.3ljPrihodkobveznica
Prihod obveznice (yield) se izračunava kao razlika između vrednosti kupona i cene
obveznice. Kupovinom obveznice u samoj emisiji, prinos je jednak sa kamatom obveznice.
Promenom cene, menja se i prinos. Kada cena obveznice na tržištu kapitala padne, stopa
prinosa raste s obzirom da je prinos zagarantovan i obrnuto. Primera radi pretpostavimo
kupovinu obveznice u emsiji po ceni od 2.000 dinara, sa prinosom od 10%, odnosno 200
dinara. Kad cena obveznice na tržištu kapitala padne na 1600 dinara, prinos raste na 12,5%
– i dalje se dobija zagarantovani prinos od 200 dinara na obveznice čija se vrednost
smanjila. U drugom slučaju, ako cena obveznica poraste za recimo 400 dinara, prinos
obveznice se smanjuje na 8,33%.
1.2 Obveznica vs. Akcija
Iako su i obveznice i akcije hartije od vrednosti, obveznice imaju dužnički, a akcije

vlasnički karakter. Kamata na obveznice, kao prihod od kapitala investitoru koji ih kupuje,
je po definiciji niža od dividende kao prihoda na uloženi kapital u kupovinu akcija.
Obveznice uglavnom imaju unapred definisanu fiksnu kamatu, zbog čega je i rizik ulaganja
kapitala u obveznice niži. One predstavljaju obavezu izdavaoca da o roku dospeća isplati
uloženi iznos sredstava. Dividenda nije unapred poznata, a emitenti akcija mogu odlučiti da
uopšte i ne isplaćuju dividendu i nemaju obavezu da od investitora otkupe akcije. 
3
II Obveznice Republike Srbije
2.1 Pojam i karakteristike obveznica Republike Srbije – obveznice

stare devizne štednje
Problem stare devizne štednje nastao je 70-tih i 80-tih godina prošlog veka, kada je
devizna štednja predstavljala značajan izvor strane valute i investicionog kapitala.
Državljanima je omogućeno da u domaćim bankama otvaraju devizne štedne račune
denominovane u čvrstim valutama zapadnih zemalja, a visoka kamatna stopa domaćih
banaka na ovu štednju je privlačila i sredstva jugoslovenskih građana na radu u
inostranstvu, jer je ona bila viša nego domicilne kamatne stope u zemljama porekla tih
valuta.
Političke tenzije su, pre svega, dovele do narušavanja ovakvog sistema. Završetak
ovakvih dešavanja došao je 1991/92 u Srbiji i Crnoj Gori kada je vršeno odlaganje dalje
isplate deviznih štednih uloga građana, da ne bi došlo do stečaja dela tadašnjeg bankarskog
sistema. Takav poduhvat je izvršen s obzirom da su sredstva štediša potrošena, a investicije
propale, pri čemu banke nisu imale rezerve za problematična potraživanja iz kojih bi
kompenzovale svoje obaveze, koje su iznosile oko 6 milijardi DEM. Stara devizna štednja –

Zakon o hartijama od vrednosti, Službeni list SRJ, br. 26/95 i 59/98

www.emagazin.co.yu
4
štedni ulozi u državnim bankama, je imala garanciju Federacije, pa je rešavanje ovog
pitanja bilo od velikog značaja i za samu državu, jer se odnosilo na njen kredibilitet.
Zakon o izmirenju obaveza po osnovu devizne štednje građana je predstavljao prvobitno

rešenje problema stare devizne štednje. Po ovom zakonu, država je trebala da preuzme
najveći deo obaveze isplate štednih uloga na teret budžeta i da omogući pretvaranje štednih
uloga u obveznice Federacije u ukupnom obimu od 6,97 milijardi DEM. Predvideli su dve
serije obveznica u koje bi svaki pojedinačan ulog bio konvertovan. To su bile serije A i B.
One bi prispevale po sledećoj dinamici:
Tabela 1: Dinamika otplate duga po štednom ulogu

Godina Serija Iznos (DEM)
2002 A 540
2003 A 740
2004 A 1030
1/7 preostalog uloga godišnje,
2005 do 2001 B
a min 1000 DEM po isplati
Izvor: “Finansijska tržišta i instrumenti”, dr Dejan D. Erić, Čigoja,
Beograd 2003, str.
Ovakvo rešenje nije bilo adekvatno. Jedan od glavnih problema koji su se javili pri
rešavanju pitanja stare devizne štednje je prispeće obveznica, koje je bilo tako predviđeno
da bi pokrivanje ovog duga posle nekoliko godina predstavljalo neodrživo veliku stavku u
budžetu. Odnosno, kreatori ovakvog rešenja su bazirali isplatu na nerealno visokim
stopama rasta bruto društvenog proizvoda.
Zakon je predviđao da dug isplaćuju i banke koje su dužne po ovom osnovu, što će
predstavljati 15% ukupne sume duga. Ali, s obzirom na loše poslovanje banaka i ovih 15%
bi ubrzo palo na teret državnog budžeta.
NBJ i Ministarstvo Finansija RS su doneli odluku da treba usvojiti novi optimalniji zakon
koji će otkloniti nedostatke starog zakona. Tako je i iznos koji se mogao konvertovati u
obveznice serije A i B limitiran na 9.310 DEM po štednom ulogu. Po novom zakonu sve
obveznice serije A i B se zamenjuju za odgovarajuće obveznice serije A Republike Srbije u
ukupnom obimu od 4,2 milijarde eura. Sredstva za izmirenje obaveza, po izdatim
obveznica, obezbedjuju se iz budžeta Republike Srbije. Na taj način je stvoren novi
finansijski instrument na našem finansijskom tržištu. Obveznice RS su u skladu sa
pozitivnim pravnim aktima Republike Srbije.
Obveznice Republike Srbije glase na ime i prenose se putem cesije. Svaka obveznica
koju izda Republika Srbije se upisuje (registruje) u Centralni registar, depo i kliring hartija
od vrednosti. Obveznice se izdaju u nematerijalnom obliku (elektronski zapisi - što
onemogućuje zloupotrebu i ubrzava proces transfera vlasništva nad njima.), u seriji A bez
kupona, sa rokovima dospeća svakog 31. maja u periodu od 2003. do 2016. godine, osim za
2002. godinu, koje su dospele 26. avgusta 2002. godine. U prve dve, tri godine je po novoj
konfiguraciji trebalo isplatiti male štediše kojih je bilo najviše. Obaveze po obveznicama po
jednom deviznom štednom ulogu izvršavaju se sledećom dinamikom:
 obveznice serije A 2002 – u visini do 276,10 evra,
 obveznice serije A 2003 – u visini do 380 evra,
 obveznice serije A 2004 – u visini do 530 evra.
5
Preostali iznos obaveza prema deviznim štedišama isplaćuje se u 12 godišnjih rata koje
rastu po stopi geometrijske progresije od 10% i dospevaju svakog 31. maja u periodu od
2005. do 2016. godine, s tim što iznos godišnje rate ne može biti manji od 500 eura. Ova
struktura obveznica se može prikazati i na sledeći način:
Tabela 2: Struktura obveznica

Nova serija obveznica
Godina dospeća Iznos po ulogu
( EUR 9 )
2002 280
2003 380
2004 530
2005 5.43 % od ostatka uloga
Izvor: “Finansijska tržišta i instrumenti”, dr Dejan D. Erić,
Čigoja, Beograd 2003, str
Obveznice RS serije A su obveznice nultog kupona. Kod ovakvih obveznica kamata se

pripisuje na glavnicu, a ne isplaćuje se u vidu godišnjih kupona. Sa obveznicama RS serije
A2003 do A2016 se može trgovati, što predstavlja značajnu razliku od obveznica serije B.
Nasuprot ovakvih obveznica, koje karakteriše rolled in kamata, postoji i bullet struktura
– što predstavlja obveznicu sa kuponima koja otplaćuje samo godišnju kamatu u vidu
kupona, a u godini dospeća vraća celu glavnicu. Ovakva obveznica je predstavljala
alternativno rešenje novog Zakona, kojim bi se 14 sukcesivnih obveznica nultog kupona
zamenile, odnosno celokupan dug bi se struktuirao iz dve ili tri serije ovakvih obveznica.
Tu strukturu bi činile obveznice relativno velike nominalne vrednosti, dok fragmentacija na
14 serija obveznica čini obveznice relativno male pojedinačne nominalne vrednosti.
Nedostatak obveznica sa kuponima je bio taj što bi one skoncentrisale isplatu glavnice na
dve ili tri godine tokom posmatranog prioda.
Banke isplatu vrše u evrima, odnosno na zahtev štediša u dinarima po kupovnom kursu
na dan isplate.Vlasnici obveznica mogu da čekaju rokove i da naplaćuju od države svoje
obveznice u punom nominalnom iznosu ili da svoje hartije prodaju preko Beogradske
berze, ali uz diskont koji zavisi od roka dospeća obveznice i trenutno se kreće u intervalu
od 2,25% do 62,5%.
Promet obveznica je slobodan i oslobođen poreza na promet, provizije na platni promet,

poreza na kapitalnu dobit, poreza na finansijske transakcije, kao i drugih poreza. Obveznice
6
Republike Srbije su od samog početka njihove trgovine postale veoma atraktivne, sigurne i
likvidne hartije od vrednosti kod nas. Jedan od razloga za sve ovo je i izuzetno visok prinos
koji one donose. Prinos obveznica Republike Srbije se kreće izmedju 10% i 30% na
godišnjem nivou.
2.2 Konverzija deviznih štednih uloga građana u obveznice R e p ub

Repu Republike Srbije
Novi zakon kojim se reguliše izmirenje obaveza prema građanima po osnovu devizne
štednje – Zakon o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po osnovu
devizne štednje građana (''Službeni list SRJ'', br. 36/2002) – stupio je na snagu 4. jula 2002.
godine.
Tim zakonom propisana je obavezna konverzija deviznih štednih uloga građana u

obveznice Republike Srbije i Republike Crne Gore – srazmerno visini devizne štednje
građana čije je prebivalište na teritoriji tih republika. Republika Srbija je za izmirenje
obaveza utvrđenih tim zakonom emitovala obveznice Republike Srbije – 19. avgusta 2002.
godine.
Konverziju deviznih štednih uloga u obveznice Republike Srbije vrše banke kod kojih je
položena devizna štednja. Nacionalna štedionica – banka a.d vrši ovu konverziju za banke u
stečaju i likvidaciji. Ukoliko na šalteru Nacionalne štedionice - banke a.d. Beograd izvršite
konverziju Vašeg deviznog uloga u obveznice Republike Srbije izdate za izmirenje obaveza
po osnovu devizne štednje građana možete da:
- prodate obveznice preko berzanskog posrednika na Beogradskoj berzi. U tom slučaju,

službenik Nacionalne štedionice - banke a.d. Beograd ponudiće Vam pomoć i
prezentiraće Vam spisak berzanskih posrednika. Namenski devizni račun, koji Vam je
za ovaj postupak neophodan, takođe možete odmah otvoriti u Nacionalnoj štedionici -
banci a.d. Beograd.
- ponudite Nacionalnoj štedionici - banci a.d. Beograd da otkupi Vaše obveznice, po

berzanskoj ceni, za dinare, po zvaničnom kursu NBS, odmah, na šalteru Nacionalne
štedionice - banke a.d. Beograd.
- koristite obveznice Republike Srbije kako u roku dospeća, tako i pre roka dospeća.
Banke vrše konverziju tako što na devizne štedne uloge obračunavaju i pripisuju kamatu
po stopi od 2% godišnje do dana konverzije – 19. avgusta 2002. godine, taj iznos
preračunavaju u eure po srednjem kursu koji važi na dan konverzije i utvrđuju pravo na
obveznice Republike Srbije serije A koje dospevaju u periodu od 2002. do 2016. godine.
Vrednost izvršene konverzije evidentira se u štednim knjižicama, a deviznom štediši se o

tome uručuje potvrda i istovremeno otvara račun hartija od vrednosti – kao podračun računa
hartija od vrednosti banke koji se vodi u Centralnom registru.

“Finansijska tržišta i instrumenti”, dr Dejan D. Erić, Čigoja, Beograd 2003, str
7
Konverzija se vrši po pojedinačnom štednom ulogu, a ako devizni štediša raspolaže sa
više štednih uloga, potvrda se izdaje na ukupan iznos konvertovane devizne štednje u
obveznice, zbirno po svim štednim ulozima.
Ako su vlasnici deviznih štednih uloga deviznu štednju stekli na osnovu pravosnažnog
rešenja o nasleđivanju – pravo na isplatu pripadajućih godišnjih iznosa rata ostvaruju
srazmerno visini svog naslednog dela.
2.2.1 Štedna knjižica ili obveznica
Svakom štediši je omogućeno da po svojoj volji odluči da li želi da uzme obveznice

stare devizne štednje, ili želi da zadrži svoju štednu knjižicu. Štedna knjižica i obveznica se
naplaćuju u istom roku u iznosima predviđenim zakonom, ali je razlika u tome što se na
ulog u štednoj knjižici ne računa kamata, za razliku od obveznica koje imaju već
obračunatu kamatnu stopu u iznosu od 2 % godišnje.
2.3 Izmirenje obaveza RS prema NBS – dugoročne obveznice
Na osnovu zakona o izmirenju obaveza Republike Srbije prema Narodnoj banci Srbije
uređuju se uslovi i način izmirenja obaveza Republike Srbije prema Narodnoj banci Srbije,
nastalih po osnovu izdatih kratkoročnih obveznica Republike Srbije, kratkoročnih
obveznica Javnog preduzeća "Elektroprivreda Srbije", kao i obaveza Republičke direkcije
za robne rezerve po osnovu dugoročnog kredita. Obaveze Republike Srbije ukupno iznose
19.701.124.131,15 dinara, i obuhvataju:
1. obaveze Republike Srbije po osnovu izdatih kratkoročnih obveznica Republike

Srbije, u iznosu od 17.000.000.000,00 dinara;
2. obaveze Javnog preduzeća "Elektroprivreda Srbije" po osnovu izdatih

kratkoročnih obveznica, u iznosu od 1.899.090.000,00 dinara;
3. obaveze Republičke direkcije za robne rezerve po osnovu dugoročnog kredita i kamate,

u iznosu od 802.034.131,15 dinara.
"Elektroprivreda Srbije" i republička direkcija za robne rezerve po osnovu dugoročnog

kredita i kamata, gore navedene iznose duguju Republici Srbiji. Prava i obaveze u vezi sa
ovim dugom uređena su na osnovu posebnog ugovora.
Radi izmirenja obaveza prema Narodnoj banci Srbije, Republika Srbija je izdala
dugoročne obveznice čija je ukupna nominalna vrednost 19.701.120.000 dinara, sa
sledećim rokovima dospeća i iznosima:

Zakon o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po osnovu devizne štednje građana
''Službeni list SRJ'', br. 36/2002
8
1. 31. decembra 2006. godine - u iznosu od 3.000.000.000 dinara;
2. 31. decembra 2007. godine - u iznosu od 6.000.000.000 dinara;
3. 31. decembra 2010. godine - u iznosu od 10.701.120.000 dinara.
Preostali iznos obaveza od 4.131,15 dinara, Republika Srbija izmiriće u roku od osam
dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Kamata na ove obveznice obračunava se polugodišnje na nominalnu vrednost obveznica,

po stopi od 8,5% na godišnjem nivou.
Obveznice glase na ime, izdaju se, prenose i evidentiraju u obliku elektronskog zapisa sa
polugodišnjim kamatnim kuponima u Centralnom registru.
Narodna banka Srbije započela je 12. avgusta 2005. godine sa organizovanjem aukcija
trajne prodaje dugoročnih obveznica Republike Srbije.
Sredstva za izvršavanje obaveza Republike Srbije, u smislu ovog zakona, obezbeđuju se

u budžetu Republike Srbije.*

Zakon o izmirenju obaveze Republike Srbije prema Narodnoj banci Srbije
2.4 Upotreba obveznica Republike Srbije

9
Obveznice Republike Srbije pružaju svome vlasniku brojne pogodnosti. Upravo su ove
obveznice, zbog njihove široke upotrebe, postale veoma atraktivne na našem finansijskom
tržištu. Obveznice Republike Srbije pružaju sledeće pogodnosti:
- Promet obveznica je slobodan i oslobođen od poreza na promet, provizije na

platni promet i poreza na kapitalnu dobit i drugih poreza,
- Mogu se prodavati na Beogradskoj berzi, preko berzanskih posrednika. Za ovaj p

o postupak svaki vlasnik obveznice mora imati otvoren namenski devizni račun.
Vlasnik obveznice Republike Srbije, istu može koristiti kako u rokovima njihovog
dospeća, tako i pre roka njihovog dospeća.
Vlasnik obveznice u rokovima njihovog dospeća može koristiti za plaćanje:
1. poreza na promet,
2. akciza,
3. poreza na imovinu,
4. poreza na dohodak građana i
5. poreza na dobit korporacija.
Inicijalni vlasnik obveznica – štediša čija je štednja konvertovana u obveznice Republike

Srbije, može za sebe i članove svoje uže porodice (bračni drug, roditelji, deca, braća i
sestre) koristiti obveznice i pre rokova njihovog dospeća, a po nominalnoj vrednosti i to
za:
1. kupovinu akcija preduzeća u procesu svojinske transformacije radi prodaje

društv društvenog kapitala,
2. kupovinu akcija ovlašćenih banaka,
3. kupovinu stanova, stambenih objekata, poslovnog prostora, zemljišta i druge i

mo imovine u državnoj svojini,
4. kao i za plaćanje sledećih troškova:
a. troškova lečenja u zemlji do iznosa stvarnih troškova lečenja,
b. troškova nabavke lekova, ortopedskih pomagala i sprava u zemlji do i

iz iznosa utvrđenog u profakturi,
c. troškova lečenja u inostranstvu bolesti koje se ne mogu lečiti u SCG, uz

uz uz odobrenje republičkog organa nadležnog za poslove iz oblasti z d r
zdr zdravstva, do iznosa stvarnih troškova,
10
d. troškova nabavke lekova, ortopedskih pomagala i sprava koji se ne r
p proizvode u SCG uz odobrenje republičkog organa nadležnog za p os lov
p poslove iz oblasti zdravstva, do iznosa stvarnih troškova
e. troškova sahrane - do 500 EUR u dinarskoj protivvrednosti, na os no

o osnovu overenih računa nadležne ustanove.
Zahtev za plaćanje tih troškova, sa originalnom propisanom dokumentacijom, podnosi

se banci kod koje je otvoren račun hartija od vrednosti u Centralnom registru. Vrednost
obveznica koje ne dospevaju u tekućoj godini određuje se prema njihovoj nominalnoj
vrednosti. Upravo zbog ovih pogodnosti u trgovanju ovim hartijama od vrednosti na
Beogradskoj berzi najatraktivnije serije bile su one najjeftinije, odnosno serije sa najdužim
rokovima dospeća.
2.5 Formiranje cena obveznica
Jedna od veoma važnih tema je i formiranje cene obveznica. Sam način trgovanja
obveznicama, koji je sada postao kontinuiran, pokazuje da je tržište obveznica evoluiralo i
razvilo se na zavidan nivo u veoma kratkom periodu. Kontinuirano trgovanje je specifično
u pogledu formiranja cene.
Ta specifičnost formiranja cene ogleda se u tome da u toku jednog dana, od početka

trgovanja do kraja, ne postoji jedna cena obveznica. Cena obveznica na berzi u toku dana
zavisi od ponude i tražnje, tačnije od unosa kupovnih i prodajnih naloga. Tako da sam
berzanski izveštaj sadrži četiri cene.Open ili cena na otvaranju koja se dobija na otvaranju
berze i uzima se za repernu cenu za zonu fluktuacije. Hi predstavlja najvišu postignutu
cenu, Low predstavlja najniži postignutu cenu, dok Close, Last Price predstavlja cenu na
kojoj je zatvoreno trgovanje. Sam način formiranja cene je vrlo jednostavan. Kada se
kupovni i prodajni nalog unesu i imaju istu cenu, dolazi do uparivanja i formiranja
cene.Građani svoje naloge, kao i svi drugi koji žele da učestvuju u trgovanju, daju
berzanskim posrednicima, koji su ovlašćeni da trguju ovim obveznicama.
Svakako da se plaća i određena provizija i čeka se realizacija naloga dok se na

“suprotnoj” strani - ponude ili tražnje ne nađu odgovarajući nalozi. Zatim se pričeka devizni
priliv na namenski devizni račun kod jedne od poslovnih banaka. Cene obveznica
objavljuju se svakodnevno, izuzev vikendom, na sajtu Beogradske berze, sajtu Narodne
banke Srbije, kao i u nekim dnevnim listovima (npr. Politici).
Cena se takođe može formirati i na vanberzanskom tržištu. Ona takođe zavisi od ponude
i tražnje. Cena takođe zavisi i od procene rizika koji trpi onaj ko otkupljuje obveznice,
rizika promene cena na Berzi i na vanberzanskom tržištu.
Cene na Berzi imaju povremene skokove koji koincidiraju sa mogućnošću kupovine

akcija preduzeća u procesu privatizacije, kao i padove koji se objašnjavaju neusklađenom
ponudom i tražnjom.

www.senzal.co.yu

www.nbs.yu
11
Na finansijskom tržištu su prisutne dve vrste transakcija, a to su trajne i repo transakcije.
Direktna kupovina i prodaja (trajne transakcije) – centralna banka kupuje i prodaje

državne obveznice bez obaveze da ih kasnije mora kupiti ili ponovo prodati. Cena
obveznica po komadu kod ove vrste transakcija se izračunava primenom sledeće formule:
1
D=N*
1 + p * d / 100 * Gd
Gde je: D – cena hartije od vrednosti (obveznice) po komadu
N – nominalna vrednosti hartije od vrednosti
p – godišnja kamatna stopa
d – broj dana od kupovine / prodaje do dospeća HOV
Gd – broj dana u godini (za broj dana u godini, prilikom izračunavanja cena hartija
od od vrednosti, se uzima 360)
Ova formula se primenjuje u slučaju:
- prodaje kratkoročnih HOV koje izdaje Republika Srbija i
- prilikom kupovine kratkoročni HOV koje izdaje RS
REPO transakcije - kupovina hartija od vrednosti sporazumom o reotkupu predstavlja

REPO transakcije, dok postoji i obrnuti REPO koji predstavlja prodaju državnih obveznica
uz obavezu ponovnog otkupa. Ovim sporazumom centralna banka otkupljuje državne
obveznice od dilera, pri čemu se diler obavezuje da će obveznice ponovo otkupiti po
određenoj ceni, što u suštini predstavlja kredit koji centralna banka daje dileru. Ukoliko
centralna banka prodaje obveznice dileru i pri tome se obavezuje da će otkupiti te
obveznice od dilera, po određenoj ceni, možemo reći da diler na ovaj način kreditira
centralnu banku. Postoje tri formule za izračunavanje cena obveznica u zavisnosti od toga
da li se Narodna Banka Srbije (NBS) pojavljuje kao kupac, prodavac obveznica ili se
formira reotkupna cena
- Repo transakcije (NBS kupac):

N * Um
D = N–
100
Gde je: D – kupovna cena HOV po komadu
12
N – nominalna vrednost HOV po komadu
Um – procenat umanjenja
Ova formula se koristi u slučaju kupovine kratkoročnih i dugoročnih HOV koje izdaje
RS sa obavezom prodaje tih HOV.
- Repo transakcije (NBS prodavac):

N * Uv
D = N+
100
Gde je: D – kupovna cena HOV po komadu
N – nominalna vrednost HOV po komadu
Uv – procenat uvećanja
Ova formula se koristi prilikom prodaje kratkoročnih i dugoročnih dužničkih HOV koje
izdaje RS sa obavezom kupovinom istih.
- Repo transakcije (reotkupna cena HOV):
R = D * ( 1 + p * d / 100 * Gd )
Ova formula se koristi prilikom kupovine / prodaje kratkoročnih i dugoročnih dužničkih

HOV koje izdaje RS sa obavezom prodaje / kupovine istih.
2.6 Kako trgovati obveznicama
Ako se vlasnik obveznica odluči da ih proda, on to može učiniti na dva načina. Prvi
način je da to uradi na Beogradskoj berzi, preko ovlašćenog brokera, a drugi način je da
vlasnik svoje obveznice proda van berze, na šalterima banaka.
Ukoliko vlasnik obveznica želi da iste proda na Beogradskoj berzi on mora imati:
1. Otvoren namenski devizni račun kod domaće poslovne banke, koja je član
Centralnog registra;

“Implementacija tržišta kapitala”, dr Siniša Ostojić, Stilos, Novi Sad 2001
2. Otvoren vlasnički račun hartija od vrednosti (obveznica) u Centralnom registru

hartija od vrednosti, preko člana Centralnog registra;
3. Sklopljen ugovor o posredovanju sa berzanskim posrednicima koji trguju

obveznicama u ime i za račun svojih klijenata. Prilikom sklapanja ugovora, kupci i prodavci
sami određuju cenu po kojoj su spremni da kupe ili prodaju obveznice.
13
Za trgovanje obveznicama preko Beogradske berze prodavci ili kupci obveznica sami
biraju svog brokera i banku. Spisak ovlašćenih brokera nalazi se na sajtu Beogradske berze
– www.belex.co.yu, a spisak banaka članova Centralnog registra na sajtu Centralnog
registra – www.crhov.co.yu. Pri izboru brokera i banke treba obratiti pažnju na visinu
provizije koja se naplaćuje za te usluge. Građani koji prodaju obveznice stare devizne
štednje preko Beogradske berze sami utvrđuju minimalnu cenu po kojoj su spremni da ih na
berzi proda njihov broker. Ukoliko se na berzi, u momentu prodaje obveznica, postigne viša
cena, obveznice će biti prodate po toj višoj ceni. Prodaja obveznica na Beogradskoj berzi
vrši se za devize.
Obveznice se mogu prodavati i van berze, preko banaka, kod kojih vlasnici imaju
otvoren račun hartija od vrednosti (obveznica) i koje vrše otkup obveznica. Prilikom
prodaje van berze, na bankarskim šalterima, banka sama određuje cenu po kojoj kupuje ove
obveznice. Građani dinarska sredstva dobijaju odmah, ali je cena obveznica niža, odnosno
diskont je veći nego u slučaju kada se obveznice prodaju preko berze. Ukoliko se obveznice
prodaju direktno kupcu, kupac i prodavac o tome zaključuju ugovor i sami određuju uslove
trgovine. Prodaja obveznica van berze vrši se za dinare.
Narodna banka Srbije građanima koji su odlučili da prodaju obveznice savetuje i

ukazuje na sledeće:
1. Da svoje obveznice prodaju preko Beogradske berze, jer će u tom slučaju dobiti
d d devize, ali i bolju cenu za svoje vrednosne papir,
e;
2. Prodaju obveznica preko berze, ukoliko se postigne cena koju su prodavci odredili,
g g građani mogu da završe u kratkom roku, od tri do pet dana,
3. Prodajom obveznica van berze, građani će dobiti dinare umesto deviza, tr an

sakcija transakcija se završava odmah, ali je zato cena niža od one koju mogu dobiti na b
ergufjjj jberzi,jjjjjjjjjj
jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj jfjfh fhfjgfj zi;
4. Pri izboru banaka i berzanskih posrednika, građani treba da obrate pažnju na nj
iho njihove provizije, koje su različite, i da izaberu za sebe najpovoljniju mogućnost,
5. Prilikom prodaje, građani bi trebalo da kontinuirano, u štampi i na sajtovima B eo

gra klklBeogradske berze i Narodne banke Srbije, prate cene obveznica kako bi mogli da
se od se odluče za njihovu prodaju onda kada su cene najpovoljnije.

www.dilbroker.co.yu
2.7 Efekti kupovine i prodaje obveznica RS – operacije na o tv ore

no otvorenom tržištu
Operacije na otvorenom tržištu predstavljaju jednu od najbitnijih funkcija centralne

banke. Njima se reguliše količina novca u opticaju. Odnosno, za posmatranje izvora novca
14
treba poći od bilansa centralne banke i sistema poslovnih banaka, a stvaranje novca se
odvija u njihovoj interakciji, kao i operacijama na otvorenom tržištu.
Aktiva Bilans stanja centralne banke Pasiva

1. Krediti Poslovnim bankama 1. Gotov novac
2. Devizne rezerve i zlato 2. Obavezne rezerve
Aktiva Bilans stanja poslovne banke Pasiva

1. Krediti komitentima 1. Depoziti po viđenju
2. Obavezne rezerve
M1 = Mb + De
M1 – novčana masa
Mb – monetarna baza (primarni novac)
.De – depoziti po viđenju
Kao što smo rekli, centralna banka može uticati na količinu novca u opticaju putem
operacija na otvorenom tržištu. One predstavljaju kupovinu i prodaju državnih vrednosnih
papira kako bi se uticalo na promenu količine novca u opticaju.
- Kupovina državnih obveznica se vrši tako što centralna banka ispiše ček u iznosu
od, na primer, 250.000. taj ček šalje trgovcu državnim vrednosnim papirima u
zamenu za državne obveznice u iznosu od 250.000. Trgovac taj isti ček odnosi u
banku kod koje ima transakcioni račun, a ona šalje ček na isti iznos centralnoj banci
na isplatu. Kada centralna banka primi ček, doda na njen račun rezervi 250.000
dinara. To se može prikazati i bilansima centralne i poslovne banke.
Promene u bilansu centralne banke kada centralna banka kupuje državne obveznice
Aktiva Pasiva
Državne obveznice Obavezne rezerve depozitne institucije na
+ 250.000 din osnovu povećanja svog transakcionog
depozita + 250.000 din
Promene u bilansu poslovne banke kada centralna banka kupuje državne obveznice
Aktiva Pasiva
Sredstva u formi obaveznih rezervi Povećanje transakcionog rečuna trgovca
15
državnim hartijama od vrednosti p
+ 250.000 din. + +250.000 din
- Prodaja državnih obveznica teče suprotnim tokom. Smanjuje se iznos državnih

obveznica na strani aktive centralne banke, kao i iznos obaveznih rezervi poslovne
banke. I to se može prikazati pomoću bilansa.
Promene u bilansu centralne banke kada centralna banka prodaje državne obveznice
Aktiva Pasiva
Smanjuje se iznos sredstava centralne Smanjuju se obavezne rezerve kao
banke jer ona ne poseduje obveznice depozitni račun poslovne banke
- 250.000 din p - 250.000 din
Promene u bilansu poslovne banke kada centralna banka prodaje državne obveznice
Aktiva Pasiva
Plasmani u formi obaveznih rezervi se Smanjuju se transakcioni depozit trgovca
smanjuju državnim obveznicama sa koga plaća
- 250.000 din kupljene obveznice - 250.000 din
Nakon kupovine obveznica od strane centralne banke, njene obaveze se povećavaju, jer
se povećavaju obavezne rezerve koje banke drže kao depozitni račun u centralnoj banci.
Kod poslovnih banaka kupovina obveznica od strane centralne banke, povećava njihove
obaveze, jer su se povećali transakcioni računi trgovaca državnim hartijama od vrednosti,
što povećava količinu primarnog novca, a time povećava i M1, što može dovesti do
povećanja ekonomske aktivnosti. Zato se ona može shvatiti kao ekspanzivna monetarna
politika. Prodajom državnih obveznica centralna banka smanjuje ponudu novčanih
sredstava, tj. vrši kontrakciju novčane mase, što se može odraziti na smanjenje ekonomskih
aktivnosti, pa se i može smatrati restriktivnom monetarnom politikom.
Centralna banka može uticati, operacijama na otvorenom tržištu i na kamatnu stopu.

Povećana kupovina obveznica povećava i njihovu cenu, ali tada opada prinos po osnovu
kamate, i obrnuto.

“Implementacija tržišta kapitala”, dr Siniša Ostojić, Stilos, Novi Sad 2001
Primeri
16
Tabela 3: Trgovanje obveznicama Republike Srbije za izmirenje obaveza po osnovu
devizne štednje građana na dan 31.11.2005. godine.
obim
godišnji
trgovanja / Cena na
cena / Najviša Najniža prinos (%) /
Serija Datum Price
Traded otvarnju/
cena cena Annual
Volume Open
Yield
(EUR)
A 2006 30.11.2005 97,70 6.219 97,70 97,71 97,70 4,78
A 2007 30.11.2005 93,12 9.232 93,06 93,12 93,06 4,87
A 2008 30.11.2005 88,59 15.685 88,57 88,70 88,55 4,96
A 2009 30.11.2005 84,01 11.830 84,00 84,02 84,00 5,10
A 2010 30.11.2005 79,86 7.989 79,81 79,90 79,81 5,12
A 2011 30.11.2005 76,87 23.235 76,35 76,90 76,15 4,90
A 2012 30.11.2005 72,79 31.270 72,26 72,90 72,00 5,00
A 2013 30.11.2005 69,05 9.565 68,36 69,19 68,22 5,06
A 2014 30.11.2005 64,81 19.637 64,40 64,90 64,15 5,23
A 2015 30.11.2005 60,80 584.224 60,39 60,80 60,39 5,37
A 2016 30.11.2005 58,56 7.037 58,51 58,56 58,51 5,22
Ukupno: - - 725.923 - - - -
Zapisi/Notes Obveznice/Bonds
Ukupno/Total Akcije/Shares
komercijalni/ commercial Republike Srbije preduzeca/corporate
2004.
vrednost/ broj/ vrednost/Turnove broj/ vrednost/ broj/ vrednost/ broj/ vrednost/
broj/ No
Turnover No r No Turnover No Turnover No Turnover
januar 5.962 2.254.656.963 286 667.561.976 4.915 588.516.987 761 998.578.000 0 0
februar 10.135 3.773.652.134 244 517.388.527 7.081 773.286.168 590 580.835.419 2.220 1.902.142.020
mart 14.160 7.874.175.526 158 300.013.873 6.581 762.847.739 498 538.389.000 6.923 6.272.924.914
april 9.303 1.837.514.175 104 217.782.127 5.391 612.013.673 335 380.406.000 3.473 627.312.375
maj 9.270 2.439.967.713 197 392.586.466 4.481 575.625.803 296 448.796.000 4.296 1.022.959.444
jun 12.200 2.692.883.228 80 118.899.072 5.792 1.003.351.995 232 342.525.000 6.096 1.228.107.161
jul 14.542 2.503.389.094 23 15.740.849 5.444 721.314.773 162 209.327.000 8.913 1.557.006.472
avgust 11.754 3.011.322.453 39 68.250.000 4.866 719.600.861 143 158.153.000 6.706 2.065.318.592
septembar 11.245 3.322.397.138 0 0 4.903 910.230.921 51 42.177.180 6.291 2.369.989.037
oktobar 11.479 3.146.192.640 0 0 5.093 669.997.220 0 0 6.386 2.476.195.420
novembar 12.455 2.598.810.685 0 0 5.894 887.658.570 3 4.231.350 6.558 1.706.920.765
decembar 16.337 5.128.701.794 0 0 5.401 818.108.832 2 15.756.364 10.934 4.294.836.598
UKUPNO 138.842 40.583.663.543 1.131 2.298.222.890 65.842 9.042.553.542 3.073 3.719.174.313 68.796 25.523.712.798
Izvor: www. belex.co.yu
Tabela 4: Promet na Beogradskoj berzi u 2005. godini u din

Zapisi/Notes Obveznice/Bonds
komercijalni/ commercial Republike Srbije preduzeca/corporate
2004.
vrednost/ broj/ vrednost/Turnove broj/ vrednost/ broj/ vrednost/ broj/ vrednost/
broj/ No
Turnover No r No Turnover No Turnover No Turnover
17
januar 5.962 2.254.656.963 286 667.561.976 4.915 588.516.987 761 998.578.000 0 0
februar 10.135 3.773.652.134 244 517.388.527 7.081 773.286.168 590 580.835.419 2.220 1.902.142.020
mart 14.160 7.874.175.526 158 300.013.873 6.581 762.847.739 498 538.389.000 6.923 6.272.924.914
april 9.303 1.837.514.175 104 217.782.127 5.391 612.013.673 335 380.406.000 3.473 627.312.375
maj 9.270 2.439.967.713 197 392.586.466 4.481 575.625.803 296 448.796.000 4.296 1.022.959.444
jun 12.200 2.692.883.228 80 118.899.072 5.792 1.003.351.995 232 342.525.000 6.096 1.228.107.161
jul 14.542 2.503.389.094 23 15.740.849 5.444 721.314.773 162 209.327.000 8.913 1.557.006.472
avgust 11.754 3.011.322.453 39 68.250.000 4.866 719.600.861 143 158.153.000 6.706 2.065.318.592
septembar 11.245 3.322.397.138 0 0 4.903 910.230.921 51 42.177.180 6.291 2.369.989.037
oktobar 11.479 3.146.192.640 0 0 5.093 669.997.220 0 0 6.386 2.476.195.420
novembar 12.455 2.598.810.685 0 0 5.894 887.658.570 3 4.231.350 6.558 1.706.920.765
decembar 16.337 5.128.701.794 0 0 5.401 818.108.832 2 15.756.364 10.934 4.294.836.598
UKUPNO 138.842 40.583.663.543 1.131 2.298.222.890 65.842 9.042.553.542 3.073 3.719.174.313 68.796 25.523.712.798
Vrednost prometa u 2004.godini : 40.583.663.543 dinara. Najveće učešće u broju

transakcija imale su akcije - 49,55%, slede obveznice RS - 47,42%, zatim obveznice
preduzeća preduzeća - 2,21% i komercijalni zapisi - 0,81%.
Tabela 5: Promet na Beogradskoj berzi u 2005. godini u din ( 1. januar – 30. novembar )
Obveznice/Bonds
Republike Srbije preduzeca/corporate
vrednost/ vrednost/ vrednost/ vrednost/
broj/ No broj/ No broj/ No broj/ No
Turnover Turnover Turnover Turnover
11.675 3.372.026.573 3.522 743.596.015 0 0 8.153 2.628.430.558
18.887 4.635.574.001 3.852 694.451.018 0 0 15.035 3.941.122.983
20.584 5.631.103.790 4.668 804.400.893 0 0 15.916 4.826.702.897
18
11.338 2.293.365.823 3.403 553.211.490 0 0 7.935 1.740.154.333
10.779 2.479.524.498 3.897 656.898.168 0 0 6.882 1.822.626.330
12.774 3.020.261.989 4.375 736.379.673 0 0 8.399 2.283.882.316
11.834 3.171.460.876 3.870 639.940.833 0 0 7.964 2.531.520.043
14.859 3.957.906.115 4.038 792.809.501 0 0 10.821 3.165.096.614
14.564 3.727.920.188 3.734 889.383.093 0 0 10.830 2.838.537.095
14.615 4.023.806.348 4.232 924.656.340 0 0 10.383 3.099.150.008
16.147 6.152.748.103 3.843 735.010.052 0 0 12.304 5.417.738.051

158.056 42.465.698.304 43.434 8.170.737.076 0 0 114.622 34.294.961.228
Vrednost prometa u 2005.godini : 42.465.698.304 dinara.Učešće akcija u broju transakcija

iznosilo je 72,52%, dok je učešće obveznice RS u broju transakcija iznosilo 27,48%.
Slika 2: Promet obveznica RS i akcija na Beogradskoj berzi u 2005. godini u dinarima
Izvor: www.belex.co.y
2.8 Trgovanje obveznicama Republike Srbije na Beogradskoj b er

b berzi
Tabela 6: Obveznica serije A 2006
Simbol A2006
Izdavaoc VLADA REPUBLIKE SRBIJE – REPUBLIKA SR
Naziv hartije Obveznice Republike Srbije, emisija A
19
Valuta EURO
Datum odluke o emisiji 15.08.2002
Datum emisije 19.08.2002
Datum dospeća 31.05.2006
Izvor: www.belex.co.yu
Slika 2: Kretanje cene obveznica RS serije A2006 Slika 3: Obim transakcija obveznica RS A2006
u u periodu od 27.02.2006 do 31.03.2006. u periodu od 27.02.2006. do 31.03.2006
Izvor: www.belex.co.yu Izvor: www.belex.co.yu
Tabela 7: Trgovanje na dan 31.03.2006.
Cena 98,87
Promena -0,09% -0.09
Prinos 7,04 %
Obim 7.745
Promet 7.663
Cena na otvaranju 98,96
Najviša dnevna cena 99,00
Najniža dnevna cena 98,87
Tabela 8: Cene u prethodne 52 nedelje
Najviša cena Najniža cena

99,25 91,00
16.2.2006 10.03.2006.
Simbol A2007
Valuta EURO
20
Slika 4: Kretanje cene obveznica RS serije A2007 Slika 5: Obim transakcija obveznica RS A2007 u
u u periodu od 27.02.2006 do 31.03.2006. u periodu od 27.02.2006. do 31.03.2006
Cena 94.60
Promena -0,12% -0.11
Prinos 4,87 %
Obim 8.789
Promet 8.317
Cena na otvaranju 94.74
Najviša dnevna cena 94.74
Najniža dnevna cena 94.54

95,00 98,60
03.03.2006. 12.04.2005.
Simbol A2008
Valuta EURO
21
Slika 6: Kretanje cene obveznica RS serije A2008 u Slika 7: Obim transakcija obveznica RS serije
p eri periodu od 27.02.2006 do 31.03.2006. A2008 u u periodu od 27.02.2006 do
31.03.2006.
Cena 90,59
Promena -0,11% -0.1
Prinos 4,66 %
Obim 5.418
Promet 4.904

90,70 83,67
22.03.2006. 01.04.2005.
Simbol A2009
22
Valuta EURO
Slika 8: Kretanje cene obveznica RS serije A2009 u Slika 9: Obim transakcija obveznica RS serije
p eri periodu od 27.02.2006 do 31.03.2006. A2009 u u periodu od 27.02.2006 do
31.03.2006.
Cena 86,66
Promena -0,03% -0.03
Prinos 4,62 %
Obim 6.068
Promet 5.252

86,70 78,66
22.03.2006. 01.04.2005.
Simbol A2010
23
Valuta EURO
Slika 10: Kretanje cene obveznica RS serije A2010 u Slika 11: Obim transakcija obveznica RS serije A2010
p eri periodu od 27.02.2006 do 31.03.2006. u u periodu od 27.02.2006 do 31.03.2006.
Cena 82,47
Promena -0,01% -0.01
Prinos 4,73 %
Obim 8.756
Promet 7.200

82,65 73,60
22.03.2006. 04.04.2005.

24
Simbol A2011
Valuta EURO
Cena 78,85
Promena -0,69% -0.54
Prinos 4,7 %
Obim 35.773
Promet 28.086

78,98 68,65
30.12.2005. 04.04.2005.
25
Simbol A2012
Valuta EURO
Cena 74,61
Promena -0,09% -0.07
Prinos 4,86 %
Obim 26.098
Promet 19.427

75,00 64,46
29.09.2005 04.04.2005.
26
Simbol A2013
Valuta EURO
Cena 71,29
Promena -0,21% -0.15
Prinos 4,83%
Obim 11.599
Promet 8.252

72,00 57,80
21.02.2006. 08.04.2005.
27
Simbol A2014
Valuta EURO
Cena 67,72
Promena -0,01% -0.01
Prinos 4,89%
Obim 24.389
Promet 16.518

69,50 56,70
29.03.2006. 01.04.2005.
28
Simbol A2015
Valuta EURO
Cena 64,20
Promena -0,12% -0.08
Prinos 4,95%
Obim 28.003
Promet 17.972

64,98 52,00
27.02.2006. 16.05.2005.
29
Simbol A2016
Valuta EURO
Cena 61,21
Promena -0,02% -0.01
Prinos 4,93%
Obim 88.435
Promet 54.188

63,99 51,01 30
24.02.2006. 30.05.2005.
Literatura
1. “Finansijska tržišta i berze”, grupa autora, Ekonomski fakultet Niš, Niš 1998
2. “Implementacija tržišta kapitala”, dr Siniša Ostojić, Stilos, Novi Sad 2001
3. “Finansijska tržišta i instrumenti”, dr Dejan D. Erić, Čigoja, Beograd 2003
4. “Finansije”, grupa autora, Novi Sad 1996
5. Ostali izvori: www.nbs.co.yu

www.nbs.yu
www.senzal.co.yu
www.pbbad.com
www.dilbroker.co.yu
www.mfin.sr.gov.yu
www.chrov.co.yu
www.emagazin.co.yu
31
Sadržaj
I Uvod
1.1 Pojam obveznice......................................................................................................2
1.2 Vrste obveznica…………………………………………………………………...3
1.3 Prihod od obveznica………………………………………………………………4
1.4 Obveznica vs. akcija………………………………………………………………4
II Obveznice Republike Srbije
2.1 Pojam i karakteristike obveznica Republike Srbije – obveznice stare devizne

štednje......................................................................................................................4
2.2 Konverzija deviznih štednih uloga građana u obveznice Republike Srbije.............7
2.2.1 Štedna knjižica ili obveznica...........................................................................8
2.3 Izmirenje obaveza RS prema NBS – dugorčne obveznice RS .................................8
2.4 Upotreba obveznice Republike Srbije.....................................................................10
2.5 Formiranje cena obveznica.......................................................................................10
2.6 Kako trgovati obveznicama.....................................................................................13
2.7 Efekti kupovine i prodaje obveznica RS – operacije na otvorenom tržištu............ 15
2.8 Trgovanje obveznicama Republike Srbije na Beogradskoj berzi............................20
Literatura........................................................................................................................31
Upotreba obveznica Republike Srbije
32

Seminarski Obveznice

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Seminarski Obveznice

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Fakultet za Uslužni Biznis

Seminarski rad iz predmeta Finansijski

Tema: Obveznice Republike Srbije

Novi Sad, Student: xxxxxx

1.1 Pojam obveznice

Obveznica je hartija od vrednosti kojom se emitent (izdavalac obveznice) obavezuje da

Obveznice se sastoje od plašta i kamatnih kupona.

Kamatni kupon sadrži:

1.2 Vrste obveznica

Postoji više vrsta obveznica, a načini njihovog klasifikovanja su sledeći:

a. Garantovane obveznice – njima se obezbeđuju sredstva za finansiranje

2. Prema roku dospeća obaveze emitenta:

a. Kratkoročne obveznice – rok dospeća do godinu dana

3. Prema načinu ostvarivanja prava na kamatu:

a. Obveznice sa kamatom isplativom odjednom (obveznica bez kupona) –

a. Obveznice sa fiksnom kamatom

5. Prema načinu ostvarivanja prava na povraćaj nominalnog iznosa:

6. Prema posebnim pravima:

a. Participativne – obveznice koje njihovom imocu pored kamate daje i pravo

1.2 Obveznica vs. Akcija

Iako su i obveznice i akcije hartije od vrednosti, obveznice imaju dužnički, a akcije

2.1 Pojam i karakteristike obveznica Republike Srbije – obveznice

Zakon o izmirenju obaveza po osnovu devizne štednje građana je predstavljao prvobitno

Tabela 1: Dinamika otplate duga po štednom ulogu

Tabela 2: Struktura obveznica

Obveznice RS serije A su obveznice nultog kupona. Kod ovakvih obveznica kamata se

Promet obveznica je slobodan i oslobođen poreza na promet, provizije na platni promet,

2.2 Konverzija deviznih štednih uloga građana u obveznice R e p ub

Tim zakonom propisana je obavezna konverzija deviznih štednih uloga građana u

- prodate obveznice preko berzanskog posrednika na Beogradskoj berzi. U tom slučaju,

- ponudite Nacionalnoj štedionici - banci a.d. Beograd da otkupi Vaše obveznice, po

Vrednost izvršene konverzije evidentira se u štednim knjižicama, a deviznom štediši se o

2.2.1 Štedna knjižica ili obveznica

Svakom štediši je omogućeno da po svojoj volji odluči da li želi da uzme obveznice

2.3 Izmirenje obaveza RS prema NBS – dugoročne obveznice

1. obaveze Republike Srbije po osnovu izdatih kratkoročnih obveznica Republike

2. obaveze Javnog preduzeća "Elektroprivreda Srbije" po osnovu izdatih

3. obaveze Republičke direkcije za robne rezerve po osnovu dugoročnog kredita i kamate,

"Elektroprivreda Srbije" i republička direkcija za robne rezerve po osnovu dugoročnog

2. 31. decembra 2007. godine - u iznosu od 6.000.000.000 dinara;

3. 31. decembra 2010. godine - u iznosu od 10.701.120.000 dinara.

Kamata na ove obveznice obračunava se polugodišnje na nominalnu vrednost obveznica,

Sredstva za izvršavanje obaveza Republike Srbije, u smislu ovog zakona, obezbeđuju se

2.4 Upotreba obveznica Republike Srbije

- Promet obveznica je slobodan i oslobođen od poreza na promet, provizije na

- Mogu se prodavati na Beogradskoj berzi, preko berzanskih posrednika. Za ovaj p

Vlasnik obveznice u rokovima njihovog dospeća može koristiti za plaćanje:

4. poreza na dohodak građana i

5. poreza na dobit korporacija.

Inicijalni vlasnik obveznica – štediša čija je štednja konvertovana u obveznice Republike

1. kupovinu akcija preduzeća u procesu svojinske transformacije radi prodaje

2. kupovinu akcija ovlašćenih banaka,

3. kupovinu stanova, stambenih objekata, poslovnog prostora, zemljišta i druge i

4. kao i za plaćanje sledećih troškova:

a. troškova lečenja u zemlji do iznosa stvarnih troškova lečenja,

b. troškova nabavke lekova, ortopedskih pomagala i sprava u zemlji do i

c. troškova lečenja u inostranstvu bolesti koje se ne mogu lečiti u SCG, uz

e. troškova sahrane - do 500 EUR u dinarskoj protivvrednosti, na os no

Zahtev za plaćanje tih troškova, sa originalnom propisanom dokumentacijom, podnosi

2.5 Formiranje cena obveznica

Ta specifičnost formiranja cene ogleda se u tome da u toku jednog dana, od početka

Svakako da se plaća i određena provizija i čeka se realizacija naloga dok se na

Cene na Berzi imaju povremene skokove koji koincidiraju sa mogućnošću kupovine