TAKLIMAT

PROTOKOL

Oleh;
Haji Zaharuddin bin Haji Shamsuddin, AMP.
Penolong Pengarah (Naik Pangkat),
Pengurusan Sumber Manusia,
Sektor Khidmat Pengurusan dan Pembangunan,
Jabatan Pelajaran Negeri Pahang

1
PROTOKOL & ETIKET SOSIAL

2
 ISI K AN DU NGAN

1. Definisi
2. Susunan Keutamaan
3. Susunan Tempat Duduk Atas Pentas
4. Susunan Tempat Duduk Dalam Jamuan
5. Susunan Bendera dan Pengibarannya
6. Bahasa Istana
7. Jemputan Rasmi
8. Pengacaraan Majlis Rasmi
9. Penyambut Tetamu
10. Kesesuaian Pakaian
11. Kesimpulan

3
1.1 . DEFIN ISI PR OTO KOL
Berasal daripada bahasa ‘Yunani’ yang menggabungkan dua
kata dua kata dasar ‘protos’ yang bermaksud ‘yang pertama’
dan ‘koll’ bererti ‘pelekat’. Ini bermakna ‘protokol’ itu pada
asalnya membawa makna ‘pelekat yang pertama’ atau ‘tanda
taraf’ atau ‘status’.

Secara ringkasnya, ‘protokol’ berkaitan dengan peraturan

dalam penganugerahan darjah kebesaran, susunan keutamaan,
panggilan hormat, jemputan, tempat duduk dan sebagainya.

4
1. 2. DE FIN ISI ET IKET

Menurut beberapa pendapat, etiket ialah;

a. Peraturan pergaulan / budi bahasa

b. Hukum-hukum adab tertib
c. Ketetapan dalam tingkah laku sosial
d. Kesopanan dan bertimbang rasa
e. Peraturan / cara melakukan sesuatu

Kesimpulannya, etiket ialah peraturan-peraturan yang berkaitan

dengan citarasa, kesesuaian, adab tertib, penampilan, kesopanan dan
sebagainya semasa menghadiri sebarang majlis sama ada majlis
rasmi atau majlis tidak rasmi.

5
 1. 5. ELEM EN P EN TI NG PR OTO KOL
1. Anugerah Darjah Kebesaran
2. Susunan Keutamaan
Persekutuan dan Negeri
3. Panggilan Hormat
4. Senarai Jemputan
5. Kad Jemputan
6. Penyusunan Tempat Duduk
Dalam Pelbagai Majlis
7. Penyusunan Tempat Duduk
Dalam Majlis Jamuan
8. Susunan Majlis Dalam Dewan
dan Luar Dewan
9. Pengacaraan Majlis
10. Penyambut Tetamu
1. Fungsi Pegawai Protokol dan
Pegawai Pengiring
2. Pemilihan Menu
3. Lagu Kebangsaan & Lagu
Negeri
4. Penyusunan Gambar Orang
Kenamaan di Dinding
5. Bahasa Istana dan
Kesopanan Dengan Raja
6. Kesempurnaan Pakaian
7. Pemakaian Anugerah
8. Protokol Dalam Urusan
Menandatangani Perjanjian
9. Penulisan Program
10. Aturan Pentadbiran
6
 1.6. ELEM EN P EN TI NG ET IKET

1. Citarasa Berpakaian 1. Adab Makan Pelbagai Kaum

2. Kesesuaian Pakaian Di Malaysia
3. Penampilan dan Penggayaan 2. Kesopanan Tuan Rumah dan
Diri Kesopanan Tetamu (Majlis di
4. Kesopanan Dalam Pertemuan Rumah)
dan Perkenalan 3. Kesopanan Tuan Rumah dan
5. Kesopanan Dalam Perbualan Kesopanan Tetamu (Majlis di
Luar Rumah)
Sosial
4. Menghadiri Majlis Formal
6. Kesopanan Menghadiri Majlis
Jamuan Ringan Secara 5. Mengenali Peralatan Jamuan
Berdiri 6. Cara Menghidang
7. Kesopanan Menghadiri Majlis 7. Tertib di Meja Makan
Jamuan Ringan Secara
Duduk
8. Kesopanan Dalam Majlis
Buffet

7
 2. S USUN AN KEUTA MA AN

2.1. TAKRIF S USUN AN KEUT AMAAN

Susunan keutamaan ialah satu senarai yang disusun mengikut
kedudukan kekananan di antara pelbagai golongan masyarakat
termasuk ketua negara, pemimpin, pegawai kerajaan, bukan
kerajaan dan orang awam.

2.2. BENT UK S US UNAN KEUT AMAA N

a. Susunan tempat duduk
b. Susunan atur cara
c. Susunan bendera
d. Tertib ketibaan dan kepulangan
e. Penyampaian ucapan

8
2. 3. SU SU NAN KEU TA MA AN
PER SE KU TU AN
1. Yang di-Pertuan Agong 1. Yang di-Pertua Dewan Negara
2. Raja Permaisuri Agong 2. Yang di-Pertua Dewan Rakyat
3. Raja-Raja & Pemangku Raja 3. Bekas-Bekas Perdana Menteri
4. Yang di-Pertua Negeri 4. Bekas-Bekas Timbalan Perdana
5. Bekas-Bekas Raja Permaisuri Menteri
Agong Yang Menerima Saraan Di 5. Ahli-Ahli Jemaah Menteri
Raja
6. Setiausaha Jemaah Menteri /
6. Perdana Menteri KSN
7. Timbalan Perdana Menteri 17a Menteri Besar / Ketua
7a Bakal-bakal Raja (TM / RM) Menteri
9. Ahli-ahli Darjah Utama Seri 8. Peguam Negara
Mahkota Negara (DMN) 9. Panglima Angkatan Tentera
10. Ahli-ahli Seri Maharaja Mangku 10. Ketua Polis Negara
Negara (SMN)
11. Ketua Pengarah Perkhidmatan
11. Ahli-ahli Seri Setia Mahkota Awam
(SSM)
12. Timbalan-Timbalan Menteri
10a Dato-Dato Undang Yang
Empat 13. Timbalan Yang di-Pertua Dewan
Negara & Timbalan Yang di-
11. Ketua Hakim Negara Mahkamah Pertua Dewan Rakyat
Persekutuan
14. Pesuruhjaya Tinggi / Duta Besar

………….bersambung.

9
2.4. contoh S USUN AN K EUT AMAAN NE GE RI
PAH ANG
A. PERI NG KAT N EGERI
1.DYMM Sultan Pahang
2. DYMM Sultanah Pahang Sultanah
Hajjah Kalsom
3.KDYTM Tengku Mahkota Pahang
4.KDYTM Tengku Puan Pahang
5.YAM Tengku Muda Pahang
6.YAM Cik Puan Pahang
7.YAM Tengku Puteri Lela Wangsa
Pahang
8.
KEHORMAT:
a. YAB Perdana Menteri Malaysia
b. YAB Timbalan Perdana Malaysia
*
• YAB Menteri Besar Pahang
• YB Speaker Undang an Negeri
pahang
• YA Hakim mahkamah Tinggi Pahang
• YB SUK Negeri Pahang
• WARIS-WARUS NEGERI
a.
e. Diikuti oleh Waris-warus Negeri
Yang lain.
…………………. Bersambung.
10
3 SUSUNAN TEMPAT DUDUK ATAS
PENTAS

Menggambarkan taraf, susunan keutamaan, kekananan serta

pentingnya seseorang itu dalam majlis yang berkenaan.

11
3.1. PRINSIP-PRINSIP PENYUSUNAN
TEMPAT DUDUK DI ATAS PENTAS

Tetamu yang paling hampir sekali dengan tetamu

kehormat adalah tetamu yang terkanan sekali.
Kekananan bermula dari sebelah kanan tetamu
kehormat.

12
3.2. BEN TU K SU SU NAN TE MPA T D UDUK

a. Susunan Bagi Dua Tempat Duduk

1 2

b. Susunan Bagi Empat Tempat

duduk

3 1 2 4

13
c. Susunan Bagi Tiga Tempat Duduk

2 1 3

d. Susunan Bagi Lima Tempat Duduk

4 2 1 3 5

14
e. Susunan Penuh Dalam Dewan

2 1 3

8 6 4 5 7 9

15
f. Susunan Tempat Duduk Melibatkan Tetamu
Kehormat Bersama Isteri

5 3 1 2 4 6

(S) (S) (S) (I) (I) (I)

16
 3.3 . PE LAN LAKAR PENT AS
Susunan utama atas pentas;

LATAR BELAKANG
BARISAN BENDERA PENTAS BARISAN BENDERA

MEJA HADIAH

4 2 1 3 5

MEJA

2
1 RUANG BERI
HADIAH

LALUAN PENERIMA HADIAH

17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
4. S USUN AN T EMPA T DUD UK D ALA M
MAJLI S JAMU AN

4. 1.P EN DA HULU AN

Susunan tempat duduk bagi majlis jamuan makan berbeza sedikit

susunan tempat duduk bagi majlis lain. Bilangan tetamu di meja utama
biasanya lebih daripada bilangan di tempat duduk dalam majlis tersebut

4. 2.P RI NSI P-P RI NSI P PEN YUSU NA N

Bagi menentukan kedudukan tetamu utama di meja panjang atau meja

bulat, perkara berikut perlu diberi perhatian antaranya kehadiran tetamu
tersebut datang seorang / bersama isteri / bilangan genap / ganjil.

28
a. Contoh Kedudukan Tetamu 10 Orang
(Meja Bulat / Tetamu Utama Datang Seorang)

1 2

4
3

5 6

7 8

9 10

29
a. Contoh Kedudukan Tetamu 9 Orang
(Meja Bulat / Tetamu Utama Datang Seorang)
1

2 3

4 5

6 7

8 9

30
• Contoh Kedudukan Tetamu 8 Orang
(Meja Panjang / Tetamu Utama Datang Seorang)

7 5 3 1 2 4 6 8

h. Contoh Kedudukan Tetamu 9 Orang

(Meja Panjang / Tetamu Utama Datang Seorang

8 6 4 2 1 3 5 7 9

31
a. Contoh Kedudukan Tetamu Utama Bersama Isteri
(Bilangan 8 orang / Meja Bulat)
Gambaran1

1 2

4
3
ISTERI
SUAMI

5 6

7 8

32
f. Kedudukan Tetamu Utama Bersama Isteri
(Bilangan 8 orang / Meja Bulat)
Gambaran 2

1 2

3
6

5 4

8 7

33
a. Contoh Kedudukan Tetamu Utama Bersama Isteri
( Bilangan 8/6 orang / Meja Panjang Sebaris )

i. 7 5 3 1 2 4 6 8

(S) (S) (S) (S) (I) (I) (I) (I)

MEJA MAKAN UTAMA

2 1 3

ii. S I S I S I

MEJA MAKAN UTAMA

34
4. 3. BEN TU K SU SUN AN M EJA DI D EW AN
MA KAN
a. Bentuk Panjang-Panjang b. Bentuk Panjang Bulat

1 1

35
• Bentuk Bulat-Bulat d. Bentuk Bulat Panjang

1 1

36
5. SU SU NAN BE ND ER A
Pengibaran bagi semua bendera negeri adalah mengikut keutamaan
negeri-negeri. Susunan keutamaan negeri pula mengikut susunan
keutamaan Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja dan Tuan Yang Terutama
Yang Di Pertuan Negeri. Pada masa ini, susunan keutamaan bendera-
bendera adalah seperti berikut;

1. Malaysia 10. Perlis

2. Kedah 11. Melaka
3. Negeri Sembilan 12. Sabah
4. Pahang 13. Sarawak
5. Kelantan 14. Pulau Pinang
6. Johor 15. W/P Kuala Lumpur
7. Perak 16. W/P Labuan
8. Terengganu 8. W/P Putrajaya
9. Selangor 9. Sekolah /Agensi

37
 5. 1. PENG IBARA N B EN DE RA

A. PENGIBARAN BENDERA a. PENGIBARAN DUA

MALAYSIA BENDERA

Bendera
Malaysia Bendera Bendera
Malaysia Negeri

38
• PENG IBA RAN T IGA BE NDE RA

Pengibaran bendera Malaysia hendaklah dipasang di tengah-

tengah antara bendera negeri dan agensi.Bendera negeri berasa
di sebelah kanan bendera Malaysia dan bendera agensi di
sebelah kiri bendera Malaysia.

Bendera Bendera Bendera

Malaysia
Negeri Agensi

39
 E. PEN GIB AR AN BEND ER A S EB ARIS
( c ont oh PR OGR AM DIA DAKAN D I NE GE RI
PER AK)

9 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

1. Malaysia 6. Kelantan 11. Melaka

2. P ERAK 7. Johor 12. Sabah
3. Kedah 8. Terengganu 13. Sarawak
4. N / Sembilan 9. Selangor 14. P. Pinang
5. Pahang 10 Perlis 15. W / Persekutuan

40
E. PEN GIB ARAN BEN DER A S EB ARIS DI BAHA GI
DUA
( co nt ah P RO GRAM D IAD AKA N D I NEG ER I
PER AK )

15 13 11 9 7 5 3 1 2 4 6 8 10 12 14

• Malaysia 6. Kelantan 11. Melaka

• PERAK 7. Johor 12. Sabah
• Kedah 8. Terengganu 13. Sarawak
• Negeri Sembilan 9. Selangor 14. P. Pinang
• Pahang 10 Perlis 15. Wilayah
Persekutuan
41
E. PEN GIB ARAN BEN DER A S EB ARIS BER PU SA T DI
TEN GAH (C ON TO H PR OGRA M D I NE GE RI P ER AK)

14 12 10 8 6 4 2 1 3 5 7 9 11 13 15

• Malaysia 6. Kelantan 11. Melaka

• PERAK 7. Johor 12. Sabah
• Kedah 8. Terengganu 13. Sarawak
• Negeri Sembilan 9. Selangor 14. Pulau Pinang
• Pahang 10. Perlis 15. W/Persekutuan

42
6 . BA HAS A ISTA NA

Ialah bahasa yang digunakan oleh Raja kepada rakyat dan bahasa yang
digunakan oleh rakyat kepada Raja. Bahasa Istana amatlah perlu dan
penting diketahui semua agar ia terpelihara dan ia menjadi warisan kita.

Berikut ialah sebahagian daripada perkataan-perkataan yang sering

digunakan dalam keluarga diraja;

* Raja Kebawah Duli Tuanku

* Ayah Paduka ayahanda
* Emak Paduka Bonda
* Abang Paduka kekanda
* Kakak Paduka kekanda
* Adik Paduka Adinda
* Anak Paduka adinda

43
* Tinggal Bersemayam
* Duduk Bersemayam
* Bangun Bangun
* Berlepas Berangkat
* Beri Kurnia
* Menyampaikan Anugerah
* Mandi Bersiram
* Makan Santap
* Marah Murka
* Sakit Gering
* Sampai Berangkat tiba
* Saya Beta
* Setuju Berkenan
* Tidur Beradu
* Sudi Mengunjungi Mencemar duli berangkat
* Rumah Istana
* Merasmikan Menyempurnakan

44
Berikut ialah perkataan-perkatan yang sering digunakan oleh rakyat kepada
raja;

* Terima kasih Menjunjung kasih

* Saya Patek
* Rumah Pondok
* Menurut arahan Menjunjung Titah
* Marah Dukacita
* Makan Ayap
* Jemput Mempersilakan
* Berjumpa Mengadap
* Sudi mengunjungi Mengadap Kebawah Duli
* Nenek Hamba tua nenek
* Ayah Hamba tua ayah
* Emak Hamba tua emak
* Kakak Pacal kakak
* Adik Pacal adik
* Anak Pacal didik
45
 7. JEM PUT AN RA SMI

7.1. PENDAHULUAN

a. Perkara / alat yang wajib bagi sesuatu majlis rasmi

b. Gambaran majlis rasmi atau tidak rasmi

c. Menentukan jaya atau gagalnya majlis tersebut.

d. Untuk menentukan persiapan tempat, anggaran

perbelanjaan, susunan tempat duduk dan juga
persiapan- persiapan lain yang berkaitan.

46
7. 2. JE NIS -JEN IS S EN AR AI JEM PU TAN

a. Ringkasan senarai

b. Senarai nama

c. Senarai keutamaan

d. Senarai jawapan

e. Senarai kehadiran

47
7. 2. 1. R INGKA SA N SE NAR AI JEMP UTAN

Berikut ialah contoh ringkasan senarai jemputan;

Bil. Jemputan Bil. Jemputan
1. Kementerian Pendidikan 5 orang
2. Jabatan Pendidikan Negeri 22 orang
3. Pejabat Pendidikan Daerah 9 orang
4. Ahli Parlimen 2 orang
5. ADUN 6 orang
6. Ketua-Ketua Jabatan 30 orang
7. Pengetua-Pengetua 35 orang
8. Guru Besar 120 orang
9. PIBG & Ibu bapa 621 orang
Jumlah : 850 orang

48
7.2.2 . SE NA RAI NA MA JEMP UT AN

Contoh;
a. Menteri Pendidikan

YB Tan Sri Dato’ Seri …………………………………….

Puan Sri Datin …………………………………………….
Alamat, …………………………………………………….
………………………………………………………………
No telefon: …………………………………………………

b. Timbalan Menteri Pendidikan

YB Datuk ………………………………………………….
Datin ……………………………………………………….
Alamat, …………………………………………………….
………………………………………………………………
No telefon: …………………………………………………

49
7.2 .3 . SE NAR AI K EHA DIR AN I KUT
KE KAN ANA N
Berikut contoh senarai berkenaan;

Bil. Nama Jawatan

1. YB Tan Sri ……………. Menteri Pendidikan

2. YB Dato’ Dr…………… Exco Pendidikan
3. YB. Dato’……………… ADUN…………..
4. YB En. ………………… ADUN ………….
5. Y.Bhg. Datuk………….. KPPM
6. Y.Bhg. Dato’ …………. Pengarah
7. Y.Bhg. Dato’ …………. Pegawai Daerah
………………………… …………………..

………………………… …………………..

Jumlah Kehadiran : ====

50
7. 2. 4. SE NA RAI JA WA PA N KEH AD IRAN
Bil Nama Seorang Berdua T/HBil

1. YB. Tan Sri …………… X

2. YB Datuk ……………… X

3. Y.Bhg. Dato’ ………….. X

3. Y.Bhg. Dato’ Pengarah X

4. Tuan Haji …………….. X

51
 7.2. 5. SEN ARA I KEHA DIRA N
Contoh;

Bil. Nama Kehadiran

Seorang Berdua

1. YB. Tan Sri …………… X

2. YB Datuk ……………… X

3. Y.Bhg. Dato’ Pengarah X

4. Tuan Haji …………….. X

52
 7. 3. KAD JEMPU TA N
MUKA H ADAPA N MUK A BEL AKA NG

ATUR CARA MAJLIS

KERAJAAN NEGERI PERAK MAJLIS PERASMIAN SEKOLAH
DARUL RIDZUAN …………………………………………………..
LOGO
10.30 pagi : Ketibaan Dif-Dif Jemputan
10.40 pagi : Ketibaan YB……………
Dengan segala hormatnya mempersilakan
10.50 pagi : Ketibaan YAB ……………
…………………………………….
Ke 11.00 pagi : Keberangkatan Tiba DYMM &
Upcacara Perasmian Sekolah Menengah DYMM Raja Permaisuri Perak
………………………………………….. Persembahan
Sempena Ucalan YB Menteri…….
Perayaan Ulang Tahun Hari Keputeraan Ucapan YAB Menteri Besar
………………………………………..
Pada : Titah Perasmian
Jam : Upcara Perasmian
Tempat : Bacaan Doa
Sila Jawab……. Pakaian: ….. Santapan

53
 7. 4. KAD JA WA PAN
MUK A H ADAP AN MUK A BEL AKA NG

URUSAN KERAJAAN KAD JAWAPAN

Upacara Perasmian SMK ……………
Kepada,
Pegetua, Sukacita saya akan hadir / tidak hadir
SMK …………………….. Seorang / berdua ke majlis tersebut.
………………………….. Terima kasih.
………………………….
…………………..
(Tandatangan & Cop)

54
7.5. JE MPUTAN K E M AJLI S 7.6. PE LE KAT LE TAK
JAMUAN KERE TA

JEMPUTAN
KE MAJLIS SANTAPAN DI RAJA
PELEKAT LETAK KERETA
Sukacita saya bagi pihak Jawatankuasa
Pengelola Perasmian SMK ………….. A Upacara Perasmian SMK…….
Menjemput YB/Dato’/Datin/Tuan/Puan ……………………………………
Ke Jamuan Makan Bersama D.Y.M.M (TEMPAT LETAK KERETA : …………..)
Paduka Seri Sultan Perak. Terima kasih.

55
8. PE NG ACA RAA N M AJLI S RASMI

8.1. PENDAHULUAN

a. Berperanan penting dakam sesuatu majlis rasmi.

b. Dikenali sebagai juruacara atau ‘master of

ceremonies’ (MC)

8.2. PERANAN PENGACARA MAJLIS

a. Mengawal Majlis

b. Membuat Pengumuman

c. Memberi Panduan

56
8. 3. PEN GA CAR A MAJLI S YAN G BA IK

a. Mempunyai suara yang baik dan lunak didengar

b. Fasih dalam penyebutan bahasa serta terang dan
jelas sebutannya / tidak pelat. Kelajuan
penyebutannya sederhana
c. Tidak cacat anggota supaya mudah menjalankan
tugasnya
d. Cergas dan cepat dalam pergerakannya
e. Tidak gugup / gagap dalam percakapannya
f. Tidak mempunyai darah gemuruh
g. Tidak panik jika berhadapan dengan pelbagai situasi
h. Tahu menggunakan budibicara
i. Sentiasa bersifat sabar
j. Tidak mempunyai perawakan yang serious / sombong
h. Mempunyai pengetahuan asas mengenai adat istiadat dan protokol
dalam majlis-majlis rasmi

57
8. 4. PENY ED IAA N TEK S PEN GAC ARA
MA JLI S

Semua majlis yang penuh istiadat dan juga majlis-majlis formal maka
pengacara berkenaan perlu menyediakan teks pengacara yang
lengkap. Teks pengacara yang baik mestilah disediakan dengan
lengkap di atas kertas berukuran A4 kertas taip biasa. Satu muka surat
bagi satu pengumuman. Cara menyelakkannya ialah ke atas atau ke
kiri. Kandungan teksnya perlulah mengandungi;

a. Nama majlis
b. Masa
c. Muka surat
d. Bilangan pengumuman
e. Panduan / isyarat (CUE)
f. Pengumuman

58
Contoh Format Teks Pengacara Majlis
Majlis Mesra Bersama (m.s.1/15)Timbalan Menteri Pendidikan Malaysia

Masa Panduan Pengumuman

(P1) YB Timbalan Menteri Mengumumkan ketibaan YB Datto’
Abd…Timbalan Menteri Pendidikan
Malaysia tiba di pintu utama dewan
2.00ptg

(P2) Ucapan Aluan oleh Bismillahirrahmanirrahim

Pengacara Majlis Assalammualikum………………
Selamat Sejahtera.

YB Dato’Abd Aziz b Shamsuddin

Tim.Menteri Pendidikan M’sia

Y.Bhg Dato’ Ahmad Zainuddin b Othman

Pengarah Pendidikan Perak.
59
 8. 5. RU JU KAN KEH ORM AT

Panggilan hormat yang sesuai hendaklah digunakan terhadap tetamu kehormat. Panggilan ini
hendaklah diamalkan oleh pengacara majlis. Panggilan hormat yang menjadi amalan sekarang
ini ialah;

Bil. Jawatan Panggilan hormat Panggilan hormat

untuk penyandang untuk pasangan

1. YDP Agong Seri Paduka Baginda -

2. Permaisuri Agong Seri Paduka Baginda -
3. Perdana Menteri Yang Amat Berhormat Yang Amat Berbahagia
4. TPM Yang Amat Berhormat Yang Amat Berbahagia
5. Menteri / Yang Berhormat Yang Berbahagia
Timbalan Menteri
S/U Parlimen
6. Yang Di Pertua Yang Berhormat Yang Berbahagia
DN \ DR

60
Sambungan………

7. Timbalan YDP Yang Berhormat Yang Berbahagia

DN / DR
5. Ahli Parlimen Yang Berhormat Yang Berbahagia
6. Tun & Toh Puan Yang Amat Berbahagia Yang Amat Berbahagia
7. Tan Sri & Puan Sri Yang Berbahagia Yang Berbahagia
8. Datuk/Dato’/Datin Yang Berbahagia Yang Berbahagia
9. Ketua Hakim Negara Yang Amat Arif Yang Amat Berbahagia
10. Hakim Besar Yang Arif Yang Berbahagia
Malaya / Borneo
12. Hakim Mahkamah Yang Arif Yang Berbahagia
Agong/Tinggi
15. Ketua Setiausaha Yang Berbahagia Yang Berbahagia
Negara
16. Panglima Angkatan Yang Amat Setia Yang Amat Berbahagia
Tentera

61
1. Ketua Polis Negara Yang Amat Setia Yang Amat Berbahagia
Ketua Turus Tentera
3. Pegawai Polis / Yang Setia Yang Berbahagia
Tentera
5. KSU Yang Berbahagia Yang Berbahagia
6. Speaker Dewan Yang Berhormat Yang Amat Berbahagia
Undangan Negeri
21. Menteri Besar/ Yang Amat Berhormat Yang Amat Berbahagia
Ketua Menteri
22. Ahli Dewan Yang Berhormat Yang Berbahagia
Undangan Negeri
23. SUK /PU/PKN Yang Berhormat Yang Berbahagia
24. Ketua Jabatan Yang Berusaha Yang Berbahagia
14. Raja / Tengku Yang Mulia Yang Mulia
15. Profesor / Doktor Yang Berbahagia Yang Berbahagia
16. Mufti Sahibus Samahah Yang Berbahagia
17. Kadi / Ulama Sahibul Fadhilah Yang Berbahagia

62
1. Pengarah Jabatan Sahibus Saadah Yang Berbahagia
Agama Islam
3. Balu Almarhum Yang Maha Mulia -
Sultan
5. Sultan, Sultanah, DYMM Sultan Perak DYMMRP Perak
Raja Perempuan,
Tengku Ampuan Besar
8. Raja Muda DYTM Raja Muda Perak DYTM Raja Puan
Besar Perak

33. Raja DiHilir DYAM Raja Di Hilir Perak DYAM Raja Puan
Muda Perak

63
8. 6. SEM BA H U CAP AN (DY MM / D YTM /
DY AM)
(contoh Negeri P erak)
• ‘Assalamu ‘alaikum Warahmatullah hiwabarukatuh’

• Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak, Sultan Azlan Muhibbuddin
Shah ibni Almarhum Sultan Yussuf Izzuddin Shah Ghafarullaghu-lah.

• Duli Yang Maha Mulia Raja Permaisuri Perak Tuanku Bainun.

• Ampun Tuanku,

* Patik dan Ahli-ahli Jawatankuasa ……(sebut pihak penganjur majlis)...

dengan penuh takzim merafakkan sembah menjunjung kasih kebawah Duli
Yang Maha Mulia Tuanku, di atas limpah perkenan Duli-Duli Tuanku sudi
berangkat mencemar Duli ke majlis …(sebutkan nama majlis)…..(pagi,
petang/malam) ini. Sesungguhnya dengan keberangkatan kebawah Duli-Duli
Tuanku serta perhatian berat Duli-Duli Tuanku terhadap ….(sebutkan fungsi
majlis)….. adalah sangat disanjungi oleh patik sekalian.

64
Sambungan………….

• Duli Yang Teramat Mulia Raja Muda Perak, Raja Nazrin Shah ibni
Sultan Azlan Muhibbuddin Shah.
• Duli Yang Amat Mulia Raja DiHilir Perak, Raja Jaafar bin Raja Muda
Musa.
• Duli Yang Amat Mulia Raja Puan Muda Perak , Raja Noor Mahani binti
Raja Haji Shahar Shah.
• Patik dengan penuh takzim turut merafakkan sembah menjunjung kasih
dan merakamkan penghargaan yang tidak terhingga kebawah Duli-Duli
Tuanku di atas limpah perkenaan Duli-Duli Tuanku untuk berangkat di
majlis ini.
• Ampun Tuanku
• Patik memohon ampuni limpah perkenan Duli-Duli Tuanku untuk
mengizinkan patik menyampaikan ucapan kepada tetamu sekalian.”

65
Sambungan…………………

[ ] YAB Dato’ Seri DiRaja Mohamad Tajol Rosli b Ghazali

Menteri Besar Perak Darul Ridzuan.

[ ]YB Tan Sri Dato’ Seri Musa bin Mohamad

Menteri Pendidikan Malaysia

[ ]Yang Amat Berbahagia Orang Kaya Bendahara Seri Maharaja

Tun Syed Zahiruddin bin Syed Hassan dan Toh Puan

[ ]YB Dato’Dr.Abdul Malek b Haji Mohd Hanafiah

Pengerusi JK Agama Islam dan Pendidikan Negeri Perak

[ ]Yang Berbahagia Dato’Ahmad Zainuddin bin Othman

Pengarah Pendidikan Perak

66
[ ] Yang Berusaha En………………………………………………
Pegawai Daerah ………………………………………………..

[ ] Yang Amat Berbahagia Dato’Seri……………………………..

Orang Besar Jajahan ……………………………………………

[ ] Yang Berusaha …………………………………………………

Pegawai Pendidikan Daerah……………………………………

[ ] Yang Berusaha En……………………………………………..

Pengetua / Guru Besar …………………………………………

[ ] Yang Dihormati En.……………………………………………

YDP PIBG……………………………………………………..

[ ] Ahli-Ahli Yang Berhormat , Dato’-Dato’, Datin-Datin, Tuan- Tuan,Puan-

Puan serta para pelajar yang dikasihi sekalian.

67
 9. P EN YAM BUT TETA MU
9.1.DEFINISI

Orang yang bertanggungjawab menunggu, menyambut dan menjemput

tetamu yang hadir dan seterusnya mengiringi ke tempat duduk yang
dikhaskan dengan penuh sopan dan penuh hormat.

9.2.KATEGORI PENYAMBUT TETAMU

Pada umumnya penyambut tetamu terbahagi kepada 3 kategori iaitu;

a. Penyambut tetamu di agensi
b. Penyambut tetamu di kaunter
c. Penyambut tetamu dalam majlis

9.3.BIDANG TUGAS

a. Menyambut ketibaan tetamu

b. Menyemak senarai jemputan
c. Menyelaras tempat duduk tetamu

68
9. 4. KR IT ER IA PEN YAMBUT TE TA MU

Kriteria penyambut tetamu yang baik dan berkualiti ialah;

a. Berperawakan yang baik, tidak cacat dan
berwajah manis.
b. Penglihatan terang dan pendengaran yang baik.
c. Gaya diri
d. Berpakaian kemas dan bersih
e. Tingkah laku baik dan bersopan santun
f. Mengenali tetamu yang akan hadir

9. 5. CARA M EN YAMBUT TETA MU

a. Penyambut utama
b. Pembahagi program (jika ada)
c. Pengiring
d. Penunjuk tempat duduk

69
70
71
9. 6. MASA LA H TUG ASA N P EN YA MBUT TET AM U
a. Kesesuaian tempat majlis itu diadakan
b. Tetamu tiada membawa kad jemputan
c. Jawab hadir tetapi tidak hadir
d. Jawab tidak hadir tetapi hadir
e. Jawab datang berdua tetapi datang seorang
f. Jawab datang seorang tetapi datang berdua
g. Datang membawa kawan-kawan lain
h. Tetamu yang tidak ada dalam senarai
i. Pakaian yang tidak mengikut seperti yang
ditetapkan
j. Datang terlalu awal
k. Datang terlalu lewat
l. Tetamu tidak berpuas hati dengan tempat yang di tetapkan
m. Tetamu mengubah sendiri tempatnya
n. Tetamu menghantar wakil
72
 10. KE SESU AIAN PA KA IAN
10.1. P END AHUL UAN

Pakaian seseorang dapat mencerminkan;

a. Kedudukan Ekonomi
b. Tahap pelajaran
c. Tahap kedudukan sosial
d. Kerjaya
e. Moral / tahap boleh dipercayai
f. Imej diri
g. Kehebatan dan kecemerlangan masa hadapan

10 .2. K ESE SU AI AN PA KAIA N LEL AK I

a. Jenis kain
b. Corak kain
c. Warna kain
d. Fesyen pakaian
e. Kesesuaian pakaian dengan bentuk badan /
umur
73
f. Jenis dan warna kasut serta sarung kaki
10 .3. KES ESU AIA N PA KAIA N W ANITA

a. Elakkan pakaian berkilat / berkilau pada waktu

siang.

b. Elakkan memakai pakaian satu warna sahaja

(sepasang)

c. Elakkan memakai pakaian berwarna warni

melebihi empat warna

d. Menggunakan alat-alat hiasan tambahan yang

bersesuaian dan tidak keterlaluan.

e. Penggunaan pewangi yang berbau lembut di siang

hari dan pewangi yang kuat baunya di sebelah malam.
Elakkan penggunaan lebih daripada satu pewangi pada satu masa.

f. Pemilihan warna / saiz beg tangan dan warna /

bentuk kasut hendaklah disesuaikan dengan fesyen
dan warna pakaian serta majlis yang dihadiri.

74
10.4 . JENIS -J ENIS PAKA IA N
RASMI

a. Pakaian kebangsaan rasmi (bertanjak & keris)

b. Pakaian kebangsaan hitam (serba hitam)
c. Pakaian kebangsaan (warna bebas)
d. Lounge Suit (Warna cerah – siang / gelap- malam)
e. White tie (Jamuan Di Raja)
f. Dinner jacket / black tie (Jamuan Di Raja)
g. Morning Dress (seluar hitam berjalur) mengadap
h. Pakaian Istiadat (khusus kepada penyandang)
i. Pakaian kerja (bertugas)
j. Batik lengan panjang

75
 11. KESI MPU LA N

a. Protokol merupakan tatasusila sosial dan tatacara bagi sesuatu

majlis rasmi yang diwarisi sejak turun temurun.

b. Segala susunan yang diatur bertujuan untuk kemuliaan majlis

dan kesempurnaan istiadat.

c. Untuk meninggikan budaya bangsa dan negara.

d. Membentuk tatasusila diri dalam majlis rasmi

e. Sebagai panduan dan membantu urusan pengendalian majlis

rasmi di pejabat atau di sekolah.

Terima kasih

Disediakan oleh,
Hassan bin Ibrahim,

76
 Sekian
Terima kasih

77