Recopilatorio lxico de construcin naval en galego, con traducins a casteln, portugus e ingls.

Colegio Oficial de Ingenieros Navales y Ocenicos Delegacin en Galicia

Cofinanciado pola Cosellera de Presidencia da Xunta de Galicia

DICIONARIO GALEGO DE CONSTRUCIN NAVAL

Colegio O cial de Ingenieros Navales y Ocenicos Delegacin en Galicia

Dicionario Galego de Construcin Naval. Primeira edicin: abril de 2008. Colegio O cial de Ingenieros Navales y Ocenicos, Delegacin en Galicia, 2008. Consellera de Presidencia, Administracins Pblicas e Xustiza, Xunta de Galicia.

Equipo tcnico Autores: Teresa Fagndez Daz Gustavo Luca de Tena Primitivo Gonzlez Lpez Manuel Andrs Picallo Chao Mara Jess Pieiro Domnguez M do Carmo Souto Negrete Revisin Tcnica: Guillermo Gefaell Chamochn Consultora e Tecnoloxa: 3.14 Financial Contents, SL Maquetacin: Proxectos Gr cos Aldine Ferrol, SL Deseo da cuberta Proxectos Gr cos Aldine Ferrol, SL

Agradecementos Barco Boniteiro de Burela (Burela): D. Nolo Abad. Estaleiros Armn Burela (Burela): D. Carlos Lpez, D. Juan Pernas. Estaleiros Baladio (Cabana de Bergantios): D. Martn Senande. Estaleiros Barreras (Vigo): D. Enrique Prez. Estaleiros Lojo (Rianxo): D. ngel Lojo. Navantia (Ferrol): D. Fernando lvarez, D. Rafael Saura, D. Guillermo Varela. Taller Fra Rico (Cervo): D. Francisco Fra.

Depsito Legal: C-1110-2008. I.S.B.N.: 978-84-933198-4-7.

Esta obra est baixo unha licenza Creative Commons 2.5 ES: Recoecemento-Compartir.

DICIONARIO GALEGO DE CONSTRUCIN NAVAL

Autores: Teresa Fagndez Daz Gustavo Luca de Tena Primitivo Gonzlez Lpez Manuel Andrs Picallo Chao Mara Jess Pieiro Domnguez M do Carmo Souto Negrete

LIMIAR

de sobrado coecemento a extensa -e intensa- relacin de Galicia co mar e todas as actividades a el vinculadas. Unha ollada nosa literatura e artes plsticas danos unha idea da fonda pegada que o mar, a navegacin, os barcos e as sas xentes deixaron na nosa conciencia colectiva; nomeadamente nos dous ltimos sculos cando os galegos redescubriron o mar e con el a sa concepcin de pobo cunha cultura, unha historia e un territorio singulares. As nos ltimos anos temos lido os poemas de De catro a catro de Manuel Antonio, a Profeca do mar de Bernardino Graa, ou gozado coas particulares visins marias de Castelao, Laxeiro ou Urbano Lugrs, por nomear algns dos mis destacados persoeiros da nosa cultura recente. Sen embargo o mar, o mar galego, ademais dunha fonte de gozo inesgotable representa un importante recurso econmico e comercial, que tivo nos anos 70 o seu punto lxido nos estaleiros de Ferrol coa botadura do buque Arteaga. Con esta efemride, acontecida na primavera de 1972, Galicia convertase nun referente mundial dentro do mapa da construcin nutica e algns portos como os de Vigo, Ferrol e Fene en paradas obrigatorias nas Autoestradas do Mar. Hoxe, mis de trinta anos despois desta poca dourada, e a pesar da paulatina perda de dinamismo que se viviu no sector, a industria naval segue sendo vital para Galicia e para o da a da dos galegos. As o demostran a recente creacin do Centro Tecnolxico do Naval Galego, que pretende ser lder en investigacin, innovacin e coecemento no mbito da enxeera naval; de Exponav, a exposicin permanente para o fomento da construcin naval e as actividades martimas; ou citas tan destacadas como Navalia, a Feira Internacional da Industria naval, que en maio deste ano abrir as sas portas en Vigo por segundo ano consecutivo. Tampouco esquezamos que na actualidade un estaleiro de Marn est inmerso na construcin do que ser o veleiro mis grande do mundo, o Sea Cloud Hussar, de cento trinta e seis metros de eslora, e que o sector naval

Limiar

nos ltimos anos alcanzou cotas elevadsimas de pedidos e empregos, destacando dentro do territorio do Estado. Neste contexto, e como lxico, tia que nacer este Dicionario Galego de Construcin Naval, unha obra na que o Colexio O cial de Enxeeiros Navais e Ocenicos de Galicia pretende compilar e recuperar unha importantsima parte do noso lxico. Nas pouco mis de das mil achegas que se recollen ao longo deste volume tradicin e lingua nense para formar unha obra de referencia no campo da construcin naval. De a o apoio incondicional que desde a Consellera de Presidencia, Administracins Pblicas e Xustiza da Xunta de Galicia lle prestamos co n de difundir un anaco mis da nosa cultura pasada, presente e futura.

Xos Lus Mndez Romeu Conselleiro de Presidencia, Administracins Pblicas e Xustiza. Xunta de Galicia

PREMBULO

Cando neno, a mia familia adoitaba pasar os verns na parroquia viguesa de Coruxo, preto do areal do Vao, na casa dos nados Ramn e Filomena, unha parella de ben de labregospescadores que tian tres llos cos que anda temos unha boa relacin de amizade. Ramn e Filomena tian unha preciosidade de gamela (Coruxeira, claro!) no areal da Fontaa, da que xa non me lembro nin do nome nin do tamao, anda que a min parecame inmensa. s veces, e co beneplcito do noso pai, enxeeiro naval e grande afeccionado ao mar, Ramn levbanos con el a pescar luras, fanecas, polbos e ncoras entre os areais e a illa de Toralla. De Ramn e a sa familia aprendn o galego (a nosa familia non era galegofalante) e, deste xeito, as mias primeiras verbas nesta lingua de reis-poetas foron as relacionadas coa pesca e coas partes dunha embarcacin. O que hoxe presentamos un pouco produto daquela nenez e dunha longa estada posterior en terras portuguesas, xa casado e cos meus propios llos. En Portugal dinme conta da grande riqueza do lxico naval e de como estaba estudado dentro do seu idioma e, pola contra, observei a penuria que se viva en Galicia. O grande in uxo do casteln na nosa costa, a aplicacin doutros materiais aln da madeira xunto co desenvolvemento das sas tcnicas construtivas, o feito de que a maiora dos profesionais da enxeera, do deseo e da inspeccin naval non sexan galegofalantes, sumado ao declnio das carpinteras de ribeira, das que xa quedan pouco mis dunha ducia en activo, contriburon diminucin progresiva na nosa terra daquel lxico propio da construcin naval. O Colexio O cial de Enxeeiros Navais e Ocenicos pretende agora, con este Dicionario Galego de Construcin Naval, colaborar ao esforzo colectivo de recuperacin deste riqusimo lxico, poelo en valor e acompasalo ao devir dos tempos. Esta primeira versin do Dicionario, apoiada con entusiasmo pola Consellera de Presidencia da Xunta de Galicia, s unha pri-

Prembulo

10

meira aproximacin ao estudo e divulgacin deste campo espec co da nosa lingua que, sen dbida, precisa dun maior e mis continuado esforzo, as como de novas achegas dende outros mbitos. Pouco mis de dous mil termos, vocbulos e acepcins, coas sas traducins ao casteln, portugus e ingls, foron incorporados nesta primeira versin, mais anda queda unha inxente tarefa por diante. Uns cincocentos termos mis non saron luz nesta edicin porque non se tia a su ciente certeza sobre a sa correccin lexicogr ca. Igualmente, o lector notar que falta por incorporar outra terminoloxa da que non temos anda coecemento (sobre todo as variantes de cada acepcin que se dan ao longo da costa), aqueles termos ou acepcins que, por desgraza, perdronse para sempre, ou tamn aqueles provenientes das novas tcnicas que anda non teen traducin ao noso idioma. Sobre todo isto haber que seguir traballando, para ver a forma de recuperalos e de introducilos no Dicionario. Pretendemos, por tanto, que este sexa un documento en continua evolucin, aberto ao perfeccionamento continuado. Para iso estaremos totalmente abertos colaboracin doutros axentes sociais e especialistas e, por outra banda, dotamos ao Dicionario cunha presenza en Internet que non s facilite ao mximo a sa consulta e utilizacin (acompase dun tradutor en lia), senn tamn dende a que se poidan facer novas achegas e comentarios. Podern atopalo en http://dicionarionavalgalego.ingenierosnavales.com. No captulo dos agradecementos, o meu recoecemento ao Conselleiro de Presidencia, D. Xos Lus Mndez Romeu, quen dende o primeiro momento mostrou un decidido apoio ao proxecto; ao xornalista e bo amigo do mar Gustavo Luca de Tena, quen colaborou nesta singradura con sabedora e cario; ao enxeeiro naval Primitivo Gonzlez Lpez e sa esposa, a profesora de lingua e literatura galegas M do Carmo Souto Negrete, pola revisin nal; e, moi especialmente, a Teresa Fagndez Daz, tradutora, Manoel Andrs Picallo Chao e Mara Xess Pieiro Domnguez, llogos, capitaneados por Manoel Mguez da empresa 3.14, sen cuxa labor empeada e s veces ingrata este Dicionario non tivera sido posible.

Guillermo Gefaell Chamochn Decano Territorial Colegio O cial de Ingenieros Navales y Ocenicos. Delegacin en Galicia

LISTA DE ABREVIATURAS

Relacin de abreviaturas empregadas neste Dicionario: adv. adx. Esp. f. Ing. loc. m. pl. Port. Sin. v. i. e pr. v. i. e tr. v. i. v. pr. v. tr. e pr. v. tr. v. tr., i. e pr. adverbio adxectivo espaol feminino ingls locucin masculino plural portugus sinnimo. verbo intransitivo e pronominal verbo intransitivo e transitivo verbo intransitivo verbo pronominal verbo transitivo e pronominal verbo transitivo verbo transitivo, intransitivo e pronominal

GUA DE USO

As entradas aparecen en orde alfabtica e estn resaltadas en negria. A informacin que conteen est estruturada da forma seguinte: - Entrada - Categora gramatical - De nicin - Sinnimos - Traducins Exemplo:

Notas: - As categoras gramaticais distnguense coas abreviaturas correspondentes (adx., v., etc.), excepto no caso dos substantivos, nos que aparece directamente o xnero: m. ou f. - Se as entradas teen mis dunha acepcin, mrcanse con nmeros, e proporcinase a traducin e os sinnimos correspondentes. - As remisins indcanse coa palabra Vxase. Por exemplo:

forquilla f. Vxase: forquita.

DICIONARIO GALEGO DE CONSTRUCIN NAVAL

A
a bordo loc. Estar no buque ou
dentro do buque.
Esp. a bordo Port. a bordo Ing. on board

abalo m. Preamar. Situacin mis

alta do mar durante a carreira da marea. Sin. marea alta, preamar.
Esp. pleamar Port. preamar Ing. high tide

sirga loc. Navegar a remolque

mediante unha sirga ou corda lanzada desde unha embarcacin ou desde a costa.
Esp. a la sirga Port. sirga Ing. tracking Esp. costa Port. aba Ing. coast

abandeirar v. tr. Rexistrar ou matricular unha embarcacin baixo a bandeira dun pas determinado. Sin. inscribir.
Esp. abanderar Port. embadeirar Ing. register

aba f. Beira ou marxe dun ro ou do

mar. Sin. costa, ladeira, beira.

abanear v. i. e tr. Mover un guindastre en crculos ou arcos horizontais. Sin. abalar.

Esp. oscilar Port. balanar Ing. swing a derrick

abadernar v. tr. Suxeitar con badernas.

Esp. abadernar Port. abadernar Ing. fasten

abarloar v. tr. Achegar unha embarcacin a outra, quedando as das xuntas en paralelo. Sin. ache-

abastecemento - acochar

18

gar, abordar.
Esp. abarloar Port. atracar Ing. put alongside

dun tubo dndolle forma de bucina. Sin. anchear, ampliar.

Esp. abocinar Port. alargar Ing. are

abastecemento m. Conxunto de
accins para prover a un navo de todo o necesario para unha travesa. Sin. aprovisionamento, fornecemento.
Esp. abastecimiento Port. abastecimento Ing. supply Esp. aguzar Port. aguar Ing. sharpen

acalumar v. tr. e pr. Ir unha embarcacin ao fondo da auga. Sin. afondar, afundir.
Esp. hundir Port. afundar Ing. submerge

abicar v. tr. Dar forma de bico, aguzar. Sin. aguzar, embicar.

acanaladura f. Estra, greta ou

fendedura que se produce na super cie dun corpo. Sin. estra, suco.
Esp. acanaladura Port. canelura Ing. groove

abita f. Vxase: bita. abitn m. Madeiro ou ferro posto

verticalmente cuberta para amarrar a el cabos.
Esp. abitn Port. abita, cabeo Ing. kevel head, mooring bitt Esp. otar Port. aboiar Ing. oat

aceiro m. Aliaxe de ferro e carbono

en diferentes proporcins que, sometido ao tempero, adquire unha maior elasticidade e dureza.
Esp. acero Port. aceiro Ing. steel

aboiar v. i. Manterse sobre a auga

sen afundir. Sin. otar.

achicador m. Elemento que serve

para extraer a auga dunha embarcacin menor. Sin. tangarte, briol.
Esp. achicador Port. achicador Ing. bailer

abordaxe f. Colisin entre das

naves de forma intencionada ou accidental.
Esp. abordaje Port. abordagem Ing. collision

achicar v. tr. Extraer completamente a auga dalgunha cousa ou lugar que quedaron anegados. Emprganse bombas e outros obxectos. Sin. baldeirar, desaugar.
Esp. achicar Port. achicar Ing. pump out, bail out Esp. corchar

abrigar v. tr. Protexer un buque e

defendelo do vento ou das ondas. Sin. protexer.
Esp. abrigar Port. abrigar Ing. shelter

acochar v. tr. Unir os fos dun

cabo.

abucinar v. tr. Ensanchar a boca

19

A
Port. cochar Ing. lay

acoirazado - agulla

adega superior f. Adega que

ocupa o espazo comprendido entre os vaos da bodega e a cuberta mis baixa.
Esp. bodega superior Port. poro superior Ing. upper hold

acoirazado m. Buque de guerra

blindado e de grandes dimensins, protexido con fortes chapas blindadas na sa estrutura e cunha gran potencia de fogo.
Esp. acorazado Port. couraado Ing. dreadnought

adrizar v. tr. Vxase: drizar. aduxa f. Cada unha das voltas mediante as cales se recollen os cabos, as cadeas, os cables, etc. Sin. volta.
Esp. aduja Port. rolo Ing. coil

acreditacin f. Recoecemento
o cial de persoa ou de entidade para determinados efectos profesionais ou legais.
Esp. acreditacin Port. acreditao Ing. accreditation

aduxa de cornamusa f. Mtodo

de amarre da aduxa a unha cornamusa, empregado para asegurar unha driza aduxada sa cornamusa.
Esp. aduja de cornamusa Port. rolo de cunho Ing. cleat looping

acumulador m. Aparello de funcionamento electroltico que transforma a enerxa elctrica en enerxa qumica para reconvertela novamente en enerxa elctrica. Sin. batera.
Esp. acumulador Port. acumulador Ing. accumulator

aduxa de estiba f. Xeito de aduxar

un cabo cando ten que estibarse xunto co resto do aparello.
Esp. aduja de estiba Port. rolo de estiva Ing. stowage looping

adega f. Espazos adecuados para

acomodar a carga no interior dos buques, que abarcan desde a cuberta ata a quilla. Poden estar subdivididos en andares chamados entrepontes. Sin. cava, bodega.
Esp. bodega Port. poro Ing. hold

aduxar v. tr. Enrolar un cabo ou

cadea facendo voltas ou aduxas. Sin. enrolar.
Esp. adujar Port. enrolar Ing. coil

adega principal f. Espazo con

mis capacidade de carga no buque, situado debaixo do zapn principal.
Esp. bodega principal Port. poro principal Ing. main hold

aduxar ao dereito loc. Aduxar

dando voltas dereita e no sentido do cabo.
Esp. adujar al derecho Port. enrolar direita Ing. coil

agulla f. Barra metlica ou de madeira que forma parte dalgns ins-

agulla de bitcora - al estra

20

trumentos de precisin, como o comps, e que serve para medir ngulos, graos, o tempo, etc. Este nome tamn se lle aplica ao comps usado na navegacin. Sin. comps.
Esp. aguja Port. agulha Ing. compass needle

abre ao longo da quilla, roda e codaste, e que serve para encaixar as tboas da aparadura na parte baixa dos costados dos buques feitos de madeira.
Esp. alefriz Port. alefriz Ing. rabbet

agulla de bitcora f. Comps.

Instrumento utilizado para indicar o rumbo dunha nave. Sin. agulla nutica.
Esp. aguja de bitcora Port. agulha de bitcula Ing. binnacle compass

aleta f. Parte curvada posterior do

buque que remata na popa. O barco ten das aletas: aleta de estribor e aleta de babor. No mesmo caso que as amuras, indican direccin. Sin. ala, .
Esp. aleta, ala Port. alheta Ing. quarter

aixola f. Ferramenta que serve para

desbastar a madeira; consta dunha coitela de ferro a ada que vai unida a un mango perpendicularmente. Sin. desbastador.
Esp. azuela Port. enx Ing. adze

aleta da caderna f. Peza que

forma a caderna posterior e vai unida s extremidades dos xugos.
Esp. aleta de cuaderna Port. alheta da caverna Ing. frame rib

alargamento m. Deformacin
producida pola extensin forzada efectuada nun corpo. Modi cacin realizada nun buque para alongar a sa eslora. Sin. dilatacin, extensin.
Esp. alargamiento Port. alargamento Ing. elongation, lengthening

aleta de cada f. Aletas que se colocan coas sas caras paralelas volta horizontal do xugo, e levan o seu p ao alefriz do codaste.
Esp. aleta de cada Port. alheta de cada Ing. bee

aletas do bauprs f. pl. Pequena

plataforma por cada banda, perforada por un buraco, por onde pasan os estais do masteleiro.
Esp. aletas del bauprs Port. alheta do gurups Ing. bee block

alcatruz m. Cada un dos recipientes de ferro que forman parte das dragas de rosario que extraen os obstculos que obstren o fondo das augas.
Esp. cangiln Port. alcatruz Ing. bucket

al estra f. Ollo que ten no extremo

posterior a cana do temn da dorna e dalgunha outra embarcacin e no que entra a parte alta da tboa que d direccin nave.

alefriz m. Raura ou sura que se

21

A
Esp. ori cio Port. al estra Ing. hole

alicates - amantillo de verga...

alta mar f. Lugar lonxe da costa

onde navegan e pescan os grandes buques.
Esp. alta mar Port. alto-mar Ing. high sea

alicates m. pl. Utensilio en forma

de tenaces con puntas chatas ou redondas que serve para suxeitar pezas pequenas, tronzar fos, cables, etc.
Esp. alicate Port. alicate Ing. pliers

alternador m. Xerador de corrente

que transforma a enerxa mecnica en corrente elctrica alterna.
Esp. alternador Port. alternador Ing. alternator

alidada f. Dispositivo que leva a

maxistral para tomar marcacins.
Esp. alidada Port. alidada, alidade Ing. alidade

altura do codaste f. Medida en

vertical tomada desde o extremo superior do codaste ata a quilla.
Esp. altura del codaste Port. altura do cadaste Ing. stern frame height

alimentacin de enerxa f. Proceso consistente en proporcionar enerxa a unha mquina.

Esp. alimentacin de energa Port. alimentao de energia Ing. feeding

aluamento m. Corte curvo da

parte inferior da vela das gabias para evitar que roce.
Esp. alunamiento Port. arqueamento Ing. roach

alimentador m. Parte ou peza

dunha mquina que lle proporciona o combustible para o seu funcionamento. Sin. fornecedor.
Esp. alimentador Port. alimentador Ing. feeder

alxibe m. Embarcacin deseada

para o transporte de auga doce.
Esp. aljibe Port. algibe, navio cisterna Ing. tank vessel

alimentador elctrico m. Sistema

que fornece de enerxa elctrica a un circuto.
Esp. alimentador elctrico Port. alimentador eltrico Ing. electric feeder

amante m. Cable que serve para

suspender a carga; cabo groso atado por un extremo a un pau, e polo outro a un aparello.
Esp. amante Port. amante Ing. cargo runner

alixeiramento m. Accin de alixeirar ou aliviar unha embarcacin ou un compoente dela quitndolle peso. Sin. descarga.
Esp. aligeramiento Port. aligeiramento Ing. lightening

amantillo de verga de gabia m.

Cabo que suxeita a gabia verga.
Esp. amantillo de verga de gavia Port. amantilho de verga de gvea Ing. main topsail lift

amantillo de verga de perico m.

amantillo de... - amplitude da...

22

Cabo que suxeita a vela de perico sa verga.

Esp. amantillo de verga de perico Port. amantilho de verga de vela Ing. mizzen topgallant lift

no seu lugar xunto ao peirao ou pantaln e xalo con cabos. Sin. atar, suxeitar.
Esp. amarrar Port. amarrar Ing. moor

amantillo de verga de xoanete

m. Cabo que suxeita a vela de xoanete sa verga.
Esp. amantillo de verga de juanete Port. amantilho de verga de joanete Ing. topgallant lift

amarre m. Accin e efecto de amarrar un buque con cabos ao peirao ou a outro sitio para evitar que se mova. Sin. amarradura.
Esp. amarre Port. amarradura Ing. mooring Esp. amontonar Port. amorear Ing. pile up

amantillo de verga maior m.

Cabo que corresponde verga maior.
Esp. amantillo de verga mayor Port. amantilho de verga maior Ing. main lift Esp. amantillo de verga seca Port. amantilho de verga seca Ing. mizzen lift

amorear v. tr. Amontoar as cargas

dun buque. Sin. amontoar.

amantillo de verga seca m.

Cabo correspondente verga seca.

amortecedor m. Dispositivo que

se emprega para illar os golpes e as perturbacins causadas polo rudo, o movemento ou por outros motivos.
Esp. amortiguador Port. amortecedor Ing. shock-absorber

amantillos m. pl. Cada un dos

cabos que manteen as vergas horizontais.
Esp. amantillos, obenques Port. amantilhos Ing. topping lifts

amplitude da crecente f. Diferenza de altura entre a marea baixa e a chea consecutivas nunha marea crecente.
Esp. amplitud de la creciente Port. amplitude da crescente Ing. rising tidal range

amarra f. Corda, cabo, cable ou

cadea que serve para amarrar os buques ao porto e para suxeitalos ao fondo das augas, especialmente cunha ncora. A amarra de proa trase desde a proa e a amarra de popa trase desde a popa. Sin. cadea.
Esp. amarra Port. amarra Ing. mooring rope

amplitude da marea f. Diferenza

de altura entre a marea baixa e a marea alta.
Esp. amplitud de la marea Port. amplitude da mar Ing. tidal range

amarrar v. tr. Atar, facer rme,

anoar un cabo. Colocar un barco

amplitude da onda f. Distancia

vertical entre o seo e a crista da onda.

23

A
Esp. amplitud de la ola Port. amplitude da onda Ing. wave amplitude

amplitude de... - ncora otante

ncora de barlovento f. ncora

que traballa na direccin de onde procede o vento.
Esp. ancla de barlovento Port. ncora de barlavento Ing. windward anchor

amplitude de descenso f. Diferenza de altura entre a marea chea e a marea baixa consecutivas nunha marea descendente.
Esp. amplitud de la bajante Port. amplitude da descida Ing. falling tidal range

ncora de capa f. Tipo de ncora

utilizada en embarcacins e botes salvavidas, que reduce o abatemento do bote e permanece prxima zona do sinistro que sufriu o barco.
Esp. ancla de capa Port. ncora de capa Ing. drogue

amurada f. Prolongacin do costado do buque, por riba do trancanil, para evitar o acceso da auga cuberta.
Esp. amurada Port. amurada Ing. bulwark

ncora de fungo f. ncora pouco

convencional que ten forma de fungo e que carece de uas; o seu peso concntrase no disco cncavo que hai ao nal da cana, que o que lle d a aparencia de fungo. Emprgase para ancorar en augas tranquilas, con fondos lamacentos, ou tamn para ancorar permanentemente. Sin. ncora mushroom.
Esp. ancla de hongo Port. ncora de fungo Ing. mushroom anchor

amuras f. pl. Zona curva na parte

da proa nos costados do buque, desde onde o casco se a na cara a proa. Existe a amura de estribor e a de babor.
Esp. amuras Port. amuras Ing. bows

ncora f. Instrumento de ferro ou

aceiro, de formas variadas, que serve para suxeitar a embarcacin ao fondo do mar por medio dun cable, cabo ou cadea. Hainas de varios tipos: do Almirantado, de cepo, fungo, rizn, Danforth, Benson, etc. Sin. rizn.
Esp. ancla Port. ncora Ing. anchor

ncora de sotavento f. ncora

que est tendida na direccin contraria que sopra o vento.
Esp. ancla de sotavento Port. ncora de sotavento Ing. leeward anchor

ncora do Almirantado f. ncora que imita s antigas, e que leva un ori cio na cabeza por onde pasa un cepo cilndrico de ferro.
Esp. ancla de Almirantazgo Port. ncora do Almirantado Ing. Admiralty anchor

ncora Danforth f. ncora de

uas moi longas e con cepo na cruz.
Esp. ancla Danforth Port. ncora Danforth Ing. Danforth anchor

ncora otante f. Elemento que,

ncora Hall - ngulo vertical...

A
Port. ondada Ing. swell

24

tirado pola borda cara popa, frea o avance do barco.

Esp. ancla otante Port. ncora utuante Ing. oating anchor

angua f. Cada un dos madeiros paralelos quilla que constiten a base sobre a cal o buque se bota auga. Este conxunto de madeiros ou anguas levan o buque por riba, sobre unhas pistas xas inclinadas e ensebadas chamadas imadas. Sin. base de lanzamento.
Esp. anguila Port. trilho de lanamento Ing. sliding way

ncora Hall f. ncora que ten

unha cruz de aceiro e que forma corpo cos brazos, os cales estn en paralelo cana.
Esp. ancla Hall Port. ncora Hall Ing. Hall anchor

ancoradoiro m. Lugar na costa

para fondear e para ancorar as embarcacins. Sin. fondeadoiro.
Esp. fondeadero Port. ancoradouro Ing. anchorage Esp. anclaje Port. ancoragem Ing. anchorage

ngulo de calado m. Nome que

recibe nas mquinas alternativas de vapor o ngulo formado polo virabrequn cticio e o virabrequn do motor.
Esp. ngulo de calado Port. ngulo de calado Ing. draught angle

ancoraxe f. Accin de ancorar.

Lugar adecuado para fondear.

ngulo de deriva m. Diferenza

entre o rumbo terico e o rumbo real.
Esp. ngulo de deriva Port. ngulo de deriva Ing. drift angle Esp. ngulo de rumbo Port. ngulo de rumo Ing. direction angle

ancorel m. Pedra que vai pendurada nunha boia, e que lle serve de ncora para que non se poda mover no mar.
Esp. ancorel Port. pedra de bia Ing. buoy anchor

ngulo de rumbo m. ngulo que

forma a proa coa lia norte-sur.

ancorote m. ncora pequena e lixeira utilizada para algunhas manobras do buque; esta ncora pode levarse lonxe do buque para corrixir a sa traxectoria ao fondear. Sin. rizn.
Esp. anclote Port. ancorote Ing. grapnel Esp. oleaje

ngulo do temn m. ngulo que

forma a pa do temn coa lia de proa-popa.
Esp. ngulo del timn Port. ngulo do timo Ing. rudder angle

andana f. Ondas que chegan unha

tras doutra. Sin. ondada.

ngulo vertical de seguridade

m. ngulo que debe formar a base e o cumio dun obxecto para manterse un buque a determinada dis-

25

A
tancia do mesmo.
Esp. ngulo vertical de seguridad Port. ngulo vertical de seguridade Ing. security vertical angle

nodo de sacri cio - aparello

aparato de goberno m. Conxunto de elementos capaces de mover a pa do temn integrada ao sistema.

Esp. aparato de gobierno Port. aparelho de governo Ing. steering gear

nodo de sacri cio m. Peza, xeralmente de cinc, que se coloca preto das partes metlicas somerxidas do barco, para que contrarresten a accin galvnica producida na auga e que non oxiden. O potencial destas pequenas pezas longas mis baixo que o do metal que compn a quilla ou a hlice e, deste xeito, corrense con anterioridade, protexendo quilla e s outras pezas. Sin. nodo funxible.
Esp. nodo de sacri cio Port. nodo de sacrifcio Ing. sacri cial anode

aparella f. Especie de travesa de

madeira que se introduce no buraco do pau da dorna. Sin. travesa.
Esp. traviesa Port. travessa Ing. crossbar

aparellado adx. m. Dise do buque

que est preparado para sar a navegar.
Esp. aparejado Port. aparelhado Ing. rigged-up

anteparos m. pl. Construcins verticais ou tabiques que forman as paredes dos compartimentos de a bordo. Sin. tabiques.
Esp. mamparos Port. anteparas Ing. bulkheads

aparellar v. tr. Dotar ao barco de

todos os elementos necesarios para a navegacin. Sin. armar.
Esp. aparejar Port. aparelhar Ing. rig

aparello m. 1. Conxunto de paus,

cordames e velames dun barco que serven para empurralo coa forza do vento. Sin. arreo.
Esp. aparejo Port. aparelho Ing. rig

anteporto m. Lugar entrada dos

portos onde os barcos encontran momentaneamente abrigo. Sin. abrigo.
Esp. antepuerto Port. anteporto Ing. forebay

aparadura f. Primeira la de chapas ou de tboas de madeira que encaixa no alefriz a continuacin da quilla. Sin. tboa de aparadura.
Esp. aparadura Port. tbua de resbordo Ing. garboard strake

2. Mquina que dispn dun sistema de poleas que permiten multiplicar a forza e vencer grandes resistencias.
Esp. aparejo Port. mecanismo Ing. tackle

3. Conxunto de utensilios para pescar

Esp. aparejo

apopar - armamento

A
Port. arvorar Ing. rig

26

apopar v. i. Situacin na que o

buque presenta a popa ao vento, corrente ou marea. Calar demasiado de popa. Colocar pesos ou efectos na popa.
Esp. empopar Port. apopar Ing. trim by the stern

Port. aparelho Ing. equipment

rbore f. Pau vertical situado en

perpendicular quilla, e que sostn as velas da embarcacin. A rbore mestra o pau mis alto dunha embarcacin Sin. mastro.
Esp. rbol Port. mastro Ing. mast

aproar v. i. e tr. Levar pesos cara a

proa. Poer o barco de proa ao vento, corrente ou lugar determinado. Calar demasiado a proa.
Esp. aproar Port. aproar Ing. head towards

arfada f. Movemento vertical da

proa do navo. Cabeceo dunha embarcacin Sin. cabeceo.
Esp. arfada Port. arfada Ing. pitching

aquillado adx. m. Dise do barco

que ten quilla e non aplanado por baixo.
Esp. aquillado Port. aquilhado Ing. keel-shaped

arfar v. i. Accin de facer movementos de proa; levantar a proa por causa do mar. Sin. cabecear.
Esp. arfar Port. arfar Ing. pitch

aquillar v. i. Dar forma quilla.

Esp. aquillar Port. aquilhar Ing. build the keel

arganeo m. Argola de ferro situada

no extremo superior da cana da ncora. Sin. argola.
Esp. arganeo Port. arganu Ing. anchor ring

araa f. Peza de madeira que evita

que se enrede a vela cos cabos que gornecen os paus.
Esp. araa Port. aranha Ing. crowfoot

armador m. 1. Persoa ou sociedade

que se dedica a dotar aos barcos de todo o necesario para a sa navegacin. Sin. navieiro, fretador.
Esp. armador Port. armador Ing. shipowner

arboradura f. Conxunto de paus

ou mastros que ten unha embarcacin.
Esp. arboladura Port. mastreao Ing. masting Esp. arbolar

2. Persoa ou sociedade que se dedica explotacin dunha ou varias embarcacins.

Esp. armador Port. armador Ing. shipowner

arborar v. tr. Dotar de mastros

unha embarcacin. Sin. erguer.

armamento m. 1. Accin de armar

27

A
un barco, dotndoo de todo o necesario para a navegacin.
Esp. armazn Port. armadura Ing. rig

arns - arracamento

arpn m. Arte de pesca que consiste nun pau longo que remata nunha punta de ferro con ganchos que se emprega para pescar.
Esp. arpn Port. arpo Ing. harpoon

2. Fase nal da construcin dun barco comprendida entre a botadura e a entrega aos propietarios.
Esp. armamento Port. armamento Ing. out tting

arqueo m. 1. Accin de medir o volume hbil para a carga dos barcos. Sin. tonelaxe.
Esp. arqueo Port. arqueio Ing. tonnage measurement

arns m. Elemento de seguridade

da indumentaria dos tripulantes, formado por correas que se cinxen ao corpo, e unido fortemente embarcacin co obxecto de evitar que a persoa caia da mesma.
Esp. arns Port. arns Ing. harness

2. Volume e capacidade do navo.

Esp. arqueo Port. arqueao Ing. tonnage

arqueo neto m. O que se obtn

restando do arqueo total os espazos necesarios para servizos do buque, dotacin, cmaras de mquinas e caldeiras, etc.
Esp. arqueo neto Port. arqueio neto Ing. net tonnage

aro m. Peza de madeira, ferro ou

calquera outro material que se utiliza como reforzo para determinadas cousas que necesitan resistencia. Serve tamn como xunta e unin. Sin. argola, elo.
Esp. zuncho Port. aro Ing. zoop

arqueo total m. Volume do buque

comprendido desde o plan do mesmo ata a cuberta alta con todos os espazos cerrados sobre esta cuberta. Sin. arqueo bruto.
Esp. arqueo total Port. arqueio total Ing. gross tonnage

aro salvavidas m. Aro macizo de

material otante que serve para manterse a ote unha persoa.
Esp. aro salvavidas Port. bia de salvao Ing. life ring

arquitectura naval f. Arte e o cio de desear o casco, a estrutura e a disposicin dos navos, de acordo coa sa funcin.
Esp. arquitectura naval Port. arquitetura naval Ing. naval architecture

arpeo m. Instrumento de ferro con

garfos que serve para rastrear o fondo ou para aferrar un barco a outro.
Esp. arpeo Port. arpu Ing. grapnel

arracamento m. Anel que suxeita

as vergas aos seus paus ou maste-

arraigamento - asegurador

A
Ing. brace

28

leiros, para que poidan correr facilmente por eles.

Esp. racamento Port. anel de mastaru Ing. parrel

arrombar v. tr. Arranxar a embarcacin. Sin. arranxar, arrumar.

Esp. arreglar Port. arrumar Ing. get ready

arraigamento m. Extremo de
todo cabo feito rme en calquera parte. Sin. extremidade.
Esp. arraigado Port. amarrao Ing. dead end

arrufe m. Curvatura que forman as

cubertas do buque e outros elementos respecto auga, de modo que a popa e a proa quedan mis elevadas que o centro.
Esp. arrufo Port. arrufo Ing. sheer

arrastre m. Tcnica empregada na

pesca que consiste en arrastrar unha rede polo fondo das augas e tirar dela. Arte de pesca.
Esp. arrastre Port. arrasto Ing. trawling

arsenal m. Conxunto de instalacins situadas beira do mar que se dedican construcin e mantemento dos buques de guerra e que inclen un porto, estaleiros, talleres, almacns e peiraos.
Esp. arsenal Port. arsenal Ing. naval dockyard

arriar v. tr. Baixar as velas ou bandeiras que estaban izadas ou despregadas. Afrouxar ou soltar un aparello, cabo, lia ou cadea. Sin. recoller.
Esp. arriar Port. arriar Ing. lower

artes f. pl. Utensilios que se empregan para a pesca. Cada un dos mtodos que se utilizan para pescar. Sin. aparellos.
Esp. artes Port. artes, aparelhos Ing. shing gears

arribada f. Accin de chegar unha

embarcacin ao porto ao nal da viaxe. Dise tamn do fondeadoiro que realizan os barcos nun lugar distinto ao habitual por motivos xusti cados, para evitar un perigo ou por outras necesidades.
Esp. arribada Port. arribada Ing. arrival

as de gua m. N marieiro que

serve para soportar grandes pesos ou tensins e que pode desfacerse facilmente despois. Faise formando unha gaza non corrediza no chicote dun cabo. Pdese facer tamn arredor dun obxecto xo.
Esp. as de gua Port. lais de guia Ing. bowline

arriostar v. tr. Poer riostas aos

paus. Asegurar algo mediante riostas que impidan a deformacin dunha estrutura. Sin. riostrar.
Esp. arriostrar Port. vigar

asegurador m. Persoa fsica ou xurdica que asume a cobertura dos

29

A
riscos pactados. Sin. garante, ador, mantedor.
Esp. asegurador Port. segurador Ing. underwriter

asento - atracar

asocar v. tr. Apertar o cabo. Sin.

apertar.
Esp. azocar Port. apertar Ing. tighten

Ing. trim by the stern

asento m. Diferenza de calado

entre proa e popa; este factor depender da carga, da forma do buque, da velocidade ou doutros aspectos. Se o calado maior pola popa, dise que o asento pola popa; se o calado maior pola proa, flase de asento pola proa. Sin. trimado, asentamento.
Esp. asiento Port. assentamento Ing. trim

atalingar v. tr. Asegurar o chicote

dun cabo ou cadea ao arganeo da ncora.
Esp. entalingar Port. assegurar Ing. bend

atlas hidrogr co m. Coleccin

encadernada de cartas nuticas e de planos.
Esp. atlas hidrogr co Port. atlas hidrogr co Ing. hydrographic atlas Esp. atlas nutico Port. atlas nutico Ing. nautical atlas Esp. atoar Port. atoar Ing. tug

asento dun eixe m. Parte do eixe

que est en contacto cunha chumaceira.
Esp. asiento de un eje Port. assento dum eixo Ing. bearing

atlas nutico m. Conxunto de cartas nuticas encadernadas.

asento nal m. Asento que ten o

buque ao rematar a carga.
Esp. asiento nal Port. assentamento nal Ing. nal trim

atoar v. tr. Arrastrar, levar un navo

con sirga. Sin. arrastrar.

asento inicial m. O asento que ten

o buque antes da carga.
Esp. asiento inicial Port. assentamento inicial Ing. initial trim

atochar v. tr. e pr. Quedar un cabo

suxeito entre dous obxectos.
Esp. atochar Port. atochar Ing. get caught

asento negativo m. Aquel no que

o calado maior proa.
Esp. asiento negativo Port. assentamento negativo Ing. trim by the bow Esp. asiento positivo Port. assentamento positivo

atracadoiro m. Lugar onde poden

atracar as embarcacins. Sin. peirao de atracada, desembarcadoiro.
Esp. atracadero Port. atracadouro Ing. mooring place

asento positivo m. Aquel no que

o calado maior popa.

atracar v. tr. Achegarse unhas embarcacins s outras, ou achegarse

atraque - axente martimo

30

ao peirao e amarrar. Sin. amarrar.

Esp. atracar Port. atracar Ing. berth, dock

atraque m. Accin de achegarse

unha embarcacin a outra, terra ou a un atracadoiro ou peirao. Sin. atracada.
Esp. atraque Port. atracao Ing. mooring Esp. atunero Port. atuneiro Ing. tuna boat

desde o punto de vista de aforro de combustible e, polo tanto, de eliminacin de emisins contaminantes de efecto invernadoiro. Sin. autoestradas martimas.
Esp. autopistas del mar Port. auto-estradas do mar Ing. motorways of the sea

autonoma f. Distancia en millas

que un buque pode navegar a unha velocidade concreta, cando sae mar co mximo combustible.
Esp. autonoma Port. autonomia Ing. cruising radius

atuneiro m. Barco pesqueiro empregado para a pesca do atn.

augada f. Provisin ou cantidade

de auga potable que leva unha embarcacin.
Esp. aguada Port. aguada Ing. watering

avaliar v. tr. Determinar a vala,

valor ou prezo dalgunha cousa. Sin. calcular, considerar, determinar.
Esp. evaluar Port. avaliar Ing. evaluate

augas xurisdicionais f. pl. Zona

martima preto da costa, sobre a que os estados teen plena soberana. Augas que baan as costas dun estado e estn suxeitas sa xurisdicin. Sin. augas territoriais.
Esp. aguas jurisdiccionales Port. guas jurisdicionais Ing. territorial waters

avante adv. Cara a adiante. Dianteira do navo. Parte da cuberta que ca ao lado da proa. Sin. adiante.
Esp. avante Port. avante Ing. ahead

aviar v. tr. e pr. Preparar unha cousa

de forma axeitada para unha realizacin posterior. Sin. compoer, preparar.
Esp. aviar Port. aviar Ing. arrange

autoestradas do mar f. pl. Ruta

martima que xurde a consecuencia de acordos entre diferentes estados, portos e empresas para establecer un transporte regular de mercadoras, equipos, etc., co obxectivo, entre outros, de alixeirar o transporte terrestre, substitundoo por transporte martimo que, en lias xerais, mis econmico

axente martimo m. Axente comercial que contrata fretes martimos e representa buques para tramitar amarres e despachar documentos.
Esp. agente martimo

31

A
Port. agente martimo Ing. shipping agent

aximetro

aximetro m. Instrumento composto por unha parte dun crculo graduado cunha agulla xiratoria

que mide o ngulo formado pola quilla do barco e a roda do temn.

Esp. aximetro Port. aximetro Ing. axiometer

B
babor m. A banda ou costado esquerdo do barco mirando de popa a proa.
Esp. babor Port. bombordo Ing. port

emprega para asegurar a cana do temn.

Esp. baderna del timn Port. baderna do timo Ing. rudder rope

baderna f. Pequeno cabo que se

emprega para suxeitar o cabo de traccin no cabrestante ou cana do temn, para protexer a base dos mastros ou para outros usos.
Esp. baderna Port. baderna Ing. rope-nipper

badernn m. Baderna moi longa e

ancha que serve para facer unha eslinga ou para traballar con grandes pesos.
Esp. baderna Port. baderna Ing. rope

baixamar f. Nivel mis baixo das

augas durante a carreira da marea; retroceso das augas durante o tempo que dura a marea. Sin. marea baixa.
Esp. bajamar Port. baixa-mar Ing. low tide

baderna do cabrestante f.
Anaco de cabo usado para suxeitar o virador cando se move o cabrestante.
Esp. baderna del cabrestante Port. baderna do cabrestante Ing. capstan rope

baderna do temn f. Cabo que se

baixel m. Embarcacin. Navo. Sin.

navo.

baixo cuberta principal - baliza

34

baixo cuberta principal f. Cuberta secundaria situada baixo a cuberta principal.

Esp. bajo cubierta principal Port. baixo coberta principal Ing. below deck

Esp. bajel Port. baixel Ing. vessel

regatas, costeira e de pequenas dimensins, aparellada cun s mastro e un bauprs.

Esp. balandro Port. balandro Ing. cutter

balcn m. Estrutura que vai na

popa a modo de galera.
Esp. balcn Port. varanda, balcom Ing. balcony

balance m. Inclinacin e movemento dun buque de babor a estribor ou inversa. Sin. bambeo, balanceo.
Esp. balance Port. balano Ing. roll

balde m. Recipiente que se emprega

para transportar e conter auga. Sin. caldeiro, baldeira, tina.
Esp. balde Port. balde Ing. bucket

balancn m. 1. Peza que transmite

o movemento a unha mquina principal e o regula.
Esp. balancn Port. balancim Ing. rocker

baldear v. tr. Tirar baldes de auga

polas cubertas dos barcos para limpalas. Sin. lavar.
Esp. baldear Port. baldear Ing. sluice

2. Cabos que penden da entena da nave e serven para poela no medio, ou para chamala cara algunha das bandas.
Esp. balancn Port. cabo Ing. outrigger

baleeiro m. 1. Embarcacin pesqueira destinada captura de baleas.

Esp. ballenero Port. baleeira Ing. whaling ship

balandra f. Pequena embarcacin

dun s pau con velas de coitelo e cuberta que se empregaba antigamente para a pesca e o transporte de cabotaxe.
Esp. balandra Port. balandra Ing. sloop Esp. balandro Port. balandro Ing. cutter

2. Barco medieval empregado para a piratera.

Esp. ballenero Port. baleeira Ing. whaler

baleiro m. Situacin na que a presin do udo, sexa gas ou vapor, menor que a presin atmosfrica. Sin. baldeiro.
Esp. vaco Port. valeiro, vazio Ing. vacuum

balandro m. 1. Balandra pequena.

2. Embarcacin construda para as

baliza f. Sinal que indica perigo ou

35

B
a situacin dun obxecto somerxido, dunha rede no mar, ou que marca as caractersticas dunha zona pola que se navega. Sin. boia, marco.
Esp. baliza Port. baliza Ing. beacon

baliza... - balizamento lateral

esfrica empregada para sinalar as augas navegables e as situacins especiais.

Esp. baliza esfrica Port. baliza esfrica Ing. spherical buoy

baliza

baliza cilndrica f. Baliza con

forma de cilindro, que se utiliza nas marcas de babor, nas de canal principal a estribor e nas marcas especiais.
Esp. baliza cilndrica Port. baliza cilndrica Ing. cylindrical buoy

xa f. Baliza que est situada no fondo do mar e pode estar formada por mastros de madeira, mastros metlicos ou construcins en forma de torre.
Esp. baliza ja Port. baliza xa Ing. xed beacon

baliza otante f. Baliza que est

fondeada e pintada e pode estar dotada de sinais luminosos.
Esp. baliza otante Port. baliza utuante Ing. oating beacon

baliza cnica f. Sinal de balizamento de forma de cono, empregado nas marcas de estribor, nas de canal principal a babor, e nas marcas especiais.
Esp. baliza cnica Port. baliza cnica Ing. conical buoy

baliza radar f. Baliza que capaz

de re ectir os sinais de radar de maior intensidade.
Esp. baliza radar Port. baliza radar Ing. radar re ector buoy

baliza de castelete f. Baliza que

ten forma de castelete, cunha base redonda mis ampla, e cun corpo central cilndrico incrustado nela. Emprgase en case todos os tipos de marcas: laterais, cardinais, especiais, etc.
Esp. baliza de castillete Port. baliza de andaime Ing. pillar buoy

balizamento m. Sinalizacin de
perigos ou da situacin dun obxecto somerxido por medio de balizas.
Esp. balizamiento Port. balizamento Ing. buoyage

baliza de espeque f. Baliza que

ten forma de panca ou de pau longo e estreito. Utilzase en case todas as marcas de balizamento.
Esp. baliza de espeque Port. baliza de espeque Ing. spar buoy

balizamento cardinal m. Sistema

que indica ao navegante a situacin da nave segundo os puntos cardinais.
Esp. balizamiento cardinal Port. balizamento cardinal Ing. cardinal buoyage

baliza esfrica f. Baliza de forma

balizamento lateral m. Sistema

que indica a situacin dos perigos

balizar - banzo

36

da navegacin na ruta seguida.

Esp. balizamiento lateral Port. balizamento lateral Ing. lateral buoyage

bancada f. 1. Banco feito de tboas

de madeira situadas transversalmente, onde se sentan os remeiros nos botes. Sin. banco.
Esp. bancada Port. banco Ing. cross thwart

balizar v. tr. Sinalar con balizas a

presenza dalgn perigo nas augas navegables ou de obxectos somerxidos. Sin. demarcar, sinalar.
Esp. balizar Port. abalizar Ing. beacon

banco de carpinteiro m. Utensilio imprescindible para os carpinteiros que na parte posterior leva un canal estreito no que se colocan as serras, serrotes e outras ferramentas con mango.
Esp. banco de carpintero Port. banco de carpinteiro Ing. joiner's bench

2. Vxase: grada.

ballestrinque m. N marieiro
que se forma con das voltas de cabo e cruzando os chicotes arredor dun obxecto xo; emprgase para asegurar unha amarra a unha bita ou a un pau. Sin. n cruzado.
Esp. ballestrinque Port. n Ing. clove hitch

bandazo m. Movemento brusco e

violento dunha embarcacin contra babor ou estribor, por causa das ondas ou do vento. Sin. viraxe.
Esp. bandazo Port. trambolho Ing. lurch

balsa f. Conxunto de madeiros fortemente unidos que forman unha prancha e que se emprega para navegar en ros e lagoas. Sin. catamarn, xangada.
Esp. balsa Port. jangada Ing. raft

bandeira f. Tea normalmente rectangular que se iza nunha hasta ou driza, e que representa un emblema, unha cidade, unha nacin, etc.
Esp. bandera Port. bandeira Ing. ag

balsa salvavidas f. Flotador inchable de forma normalmente circular ou poligonal de material exible ou semirrxido que se lanza ao mar en caso de naufraxio.
Esp. balsa salvavidas Port. jangada salva-vidas Ing. life raft

banse m. Na Costa da Morte e na

ra de Arousa, denominacin que se lle d ao costado do barco. Sin. lado.
Esp. costado Port. costado Ing. side

baluma f. Corda que pasa por un

forro das velas latinas. Cada de popa das velas de coitelo.
Esp. baluma Port. baluma Ing. after leech

banzo m. Listns ou tboas que soportan a armazn.

37

B
Esp. banzo Port. banzo Ing. frame

baeira - barco arrastreiro

e pasaxeiros, etc.
Esp. barcaza Port. barcaa Ing. barge

baeira f. Espazo aberto na cuberta

dun balandro onde se instala o tripulante.
Esp. baera Port. banheira Ing. open cabin

barcaza offshore f. Barcaza empregada como elemento auxiliar para a construcin off-shore, para transporte de plataformas xas e de mdulos, ou para tendido de tubos submarinos.
Esp. barcaza offshore Port. barcaa offshore Ing. offshore barge

barbotn m. Roda provista de dentes e buratos onde encaixan os aneis da cadea da ncora, e que serve para elevala ou baixala.
Esp. barbotn Port. cadeia de sujeio Ing. chain grab

barcaza vertedoira f. Barca destinada a transportar ata alta mar os materiais que recolle a draga, como terra ou pedras.
Esp. gnguil Port. barca Ing. hopper

barca f. Embarcacin pequena que

se emprega para pescar ou para cruzar os ros e zonas de auga pouco profundas en distancias curtas. Sin. bote, barco, embarcacin.
Esp. barca Port. bote Ing. boat

barco m. Buque ou embarcacin.

Construcin de madeira, ferro e outros materiais destinada navegacin, que ota na auga e que serve como medio de transporte. Pode impulsarse mediante remos, vela, vapor, caldeiras, hlices e motores diversos. Emprgase para o transporte de pasaxeiros ou mercadoras, para a pesca, e con obxectivos militares, entre outras cousas. As formas e tipos de barcos son moi variados e dependen da nalidade coa que foron construdos. Sin. buque, embarcacin, navo.
Esp. barco Port. barco Ing. ship

barca an bia f. Barca con rodas

que se adapta ao desprazamento pola terra, ademais de navegar normalmente. Resulta de utilidade en zonas onde non existen portos e nas reservas naturais, onde se alternan as zonas de terra coas de auga.
Esp. barca an bia Port. barca anfbia Ing. amphibian boat

barcaza f. Embarcacin auxiliar de

tamao variable que se emprega para a carga e descarga das mercadoras dos barcos, e para outros usos tal como soporte dunha gra otante, transbordador de coches

barco arrastreiro m. Embarcacin que se dedica pesca de arrastre. Sin. barco rampleiro.

barco boniteiro - barco xareteiro

38

barco boniteiro m. Embarcacin

construda para a pesca do bonito. Sin. atuneiro.
Esp. barco bonitero Port. barco atuneiro Ing. tuna boat

Esp. barco arrastrero Port. navio de arrasto Ing. trawler

velar pola seguridade e polo cumprimento da lei.

Esp. barco de vigilancia Port. barco vigia Ing. survey ship

barco frigor co m. Barco especializado no transporte de cargas refrixeradas. As sas bodegas contan cun equipo de fro e zona illada termicamente.
Esp. barco frigor co Port. barco frigor co Ing. refrigerated vessel

barco de pasaxe m. Embarcacin

que se emprega para levar pasaxeiros.
Esp. barco de pasaje Port. barco de passagem Ing. passenger ship

barco mexilloeiro m. Embarcacin especializada na recollida do mexilln. Na ra de Arousa, tamn recibe o nome de barco auxiliar de bateas de mexillns.
Esp. barco mejillonero Port. barco mexilhoeiro Ing. mussel boat

barco de rodas m. Embarcacins

dotadas dunhas rodas de pas semellantes s dos muos, que servan para propulsar aos barcos polos ros, lagos e baas principalmente.
Esp. barco de ruedas Port. barco de rodas Ing. paddle ship

barco porta m. Porta dun dique

seco que regula a entrada e a sada da auga e que ten forma de barco. Estrutura otante que se despraza con autonoma.
Esp. barco puerta Port. navio porta Ing. dock-gate

barco de salvamento m. Embarcacin destinada actuacin rpida e auxilio das persoas en caso de accidente ou emerxencia.
Esp. barco de salvamento Port. barco de salvamento Ing. rescue boat

barco tangoneiro m. Embarcacin de arrastre que leva instalados tangns a bordo, que lle permiten remolcar ao mesmo tempo mis dunha rede.
Esp. barco tangonero Port. arrasto de retranca Ing. beam trawler

barco de vapor m. Embarcacin

propulsada polo vapor da auga xerado por caldeiras que, actuando por medio de mquinas e sistemas de impulsin como as hlices, propulsan o barco.
Esp. barco de vapor Port. navio a vapor Ing. steamer

barco xareteiro m. Nome que recibe na Costa da Morte o barco dedicado pesca de cerco con xareta.
Esp. barco de pesca con jareta

barco de vixilancia m. O que est

destinado a vixiar obxectivos ou a

39

B
Port. navio de pesca com xareta Ing. purse seine shing boat

barcola - basada

barcola f. Guarnicin que contorna

os zapns dun navo para evitar a entrada de auga. Sin. brazola.
Esp. brazola Port. braola Ing. hatch coaming Esp. barloa Port. amarra Ing. preventer rope

desprazar o primeiro, para dese xeito conseguir o cambio de marcha.

Esp. barra de arrastre Port. barra de arrasto Ing. trailing arm

barra de zuncho f. Panca de ferro

utilizada para apertar os zunchos dos paus.
Esp. barra de zuncho Port. barra de abraadeira Ing. ring bar

barloa f. Cable con que se suxeitan

os buques abarloados.

barlovento m. Lado de onde ven o

vento. o lado contrario ao sotavento. Lado da embarcacin onde sopra o vento.
Esp. barlovento Port. barlavento Ing. windward

barraganete m. Apoio vertical da

amurada colocado sobre a cuberta como prolongacin da caderna.
Esp. barraganete Port. escora da borda falsa Ing. top timber

barreno m. Ferramenta composta

por unha peza de metal coa punta en espiral, e cun manguito de madeira perpendicular a ela.
Esp. barreno Port. verrumo Ing. borer

bargrafo m. Instrumento que se

utiliza para medir a presin atmosfrica e rexistra os seus valores permitindo analizar tendencias.
Esp. bargrafo Port. bargrafo Ing. barograph

barretas f. pl. Armazn de madeira

ou de ferro que se pode utilizar para colocar debaixo dun buque e que permite aseguralo.
Esp. barretas Port. barretas Ing. frame

barmetro m. Instrumento que

serve para medir a presin atmosfrica.
Esp. barmetro Port. barmetro Ing. barometer

barra f. Vara ou pau que se emprega

para virar o cabrestante a man.
Esp. barra Port. barra Ing. capstan bar

barrilete m. N marieiro que ten

forma de barril, e que se fai para evitar que o cabo pase dun tope.
Esp. barrilete Port. barrilete Ing. barrel knot

barra de arrastre f. Barra conectada por un extremo a un sector de cambio de marcha e no outro a unha panca, que ten como obxecto

basada f. Madeira pola que se escorrega a embarcacin durante a botadura.

Esp. basada

bastidor - bergantn

40

bastidor m. Armazn principal

dunha mquina, normalmente de aceiro.
Esp. bastidor Port. bastidor Ing. framework

Port. estrado Ing. launching cradle

bitable autopropulsada, cunha gran autonoma, que serve para a exploracin submarina.
Esp. batiscafo Port. batiscafo Ing. bathyscaphe

batisfera f. Aparato somerxible sen

propulsin destinado a explorar o fondo mario e que soporta grandes presins. Consiste nunha esfera pendente dun cable atado a unha embarcacin superior que a transporta.
Esp. batisfera Port. batisfera Ing. bathysphere

bastrn m. Cepillo de dous mangos

que serve para rebaixar super cies. Sin. cepillo, garlopa.
Esp. cepillo Port. cepilho Ing. brush

batea f. 1. Embarcacin de fondo

plano con forma de caixa que se utiliza nos portos, arsenais e ros para transporte de mercadoras e para traballos auxiliares. Sin. barcaza.
Esp. batea Port. bateia Ing. at-boat

bauprs m. Pau groso horizontal

situado na proa que serve para asegurar os estais do trinquete ou para orientar os foques, entre outras cousas.
Esp. bauprs Port. gurups Ing. bowsprit

2. Plataforma fondeada no mar que se destina cra de mexillns e outros moluscos. Sin. viveiro de mexillns.
Esp. batea Port. viveiro Ing. mussel bed

berbequ m. Ferramenta que permite realizar furados na madeira con moita precisin a travs dunha barrena.
Esp. berbiqu Port. berbequim Ing. brace

batel m. Pequena embarcacin sen

quilla. Canoa longa usada en competicins martimas.
Esp. batel Port. batel Ing. boat

bergantn m. 1. Buque lixeiro de

dous ou mis paus de velas cadras ou redondas.
Esp. bergantn Port. bergantim Ing. brig

batente m. Costado vertical das

portas das bateras.
Esp. batiente Port. batente Ing. port still

batiscafo m. Nave somerxible e ha-

2. Tipo de buque de guerra que na primeira metade do sculo XIX deu paso construcin de fragatas de hlice.
Esp. bergantn

41

B
Port. bergantim Ing. brigantine

bergantn goleta - bitoque

continuo do eixe.
Esp. biela Port. biela Ing. connecting rod

bergantn goleta m. Buque lixeiro de dous ou mis paus que leva un velame mixto entre o do Bergantn e o da Goleta.
Esp. bergantn goleta Port. bergantim Ing. brigantine Esp. beta Port. corda Ing. fall

bigornia f. Instrumento composto

por unha peza metlica suxeita a un madeiro con tres patas.
Esp. bigornia Port. bigorna Ing. two-beaked anvil

beta f. Toda corda ou cabo que non

ten un nome particular a bordo.

bita f. Poste de madeira, pedra ou

aceiro asegurado cuberta ou no peirao que se utiliza para amarrar o cabo dunha ncora, unha cadea ou un cable, ou para soltalos mis lentamente cando fondea unha nave nun embarcadoiro. Sin. norai.
Esp. bita, noray, bolardo Port. abita, cabeo Ing. bitt, bollard, mooring post Esp. bita de cruz Port. abita de cruz Ing. cross rope

bica f. Gancho pequeno que pende

dunha corda, sedela ou brazola, no que se enfa un cebo ou engado para pescar; forma parte das lias de man ou dos palangres. Sin. amocelo, anzol, brinca.
Esp. anzuelo Port. anzol Ing. sh hook

bita de cruz f. Bita que ten forma

de cruz.

bicheiro m. Gancho que serve para

axudar a izar o peixe e subilo a bordo cando moi grande. Utilzase tamn para o amarre e para diversos usos das embarcacins. Sin. gancho.
Esp. bichero Port. bicheiro Ing. boat hook

bitcora f. Caixa cilndrica de latn

ou madeira xada cuberta da ponte de goberno, na cal vai montada unha agulla nutica ou maxistral e desde onde se dirixe o barco.
Esp. bitcora Port. bitcula Ing. binnacle

bicono de sinais m. Instrumento

utilizado para a sinalizacin de barcos pesqueiros durante o da.
Esp. bicono de seales Port. bicono de sinais Ing. signal cone

bitadura f. Parte da cadea dunha

ncora que se estende sobre a cuberta e que pode soltarse para ancorar.
Esp. bitadura Port. amarra da ncora Ing. range of chain

biela f. Parte da mquina de vapor

alternativa que transforma o movemento rectilneo alternativo do mbolo en movemento circular

bitoque m. Burato que se fai na

bloque - bomba de alimentacin

42

quilla da dorna para permitir a sada da auga.

Esp. bitoque Port. batoque Ing. plughole

tamn polos barcos hidrogr cos e por todos os barcos denominados de traballo.
Esp. bola de fondeo Port. bola de ancoragem Ing. anchor ball

bloque m. Anaco ou parte da estrutura dun buque que se prefabrica antes da sa montaxe para integralo cos outros bloques que forman parte do buque. Pode levar incorporados os elementos e equipos que forman o armamento anticipado do mesmo.
Esp. bloque Port. bloco Ing. block

bolina f. Cabo co que se leva a relinga de barlovento dunha vela ata a proa para que reciba mellor o vento.
Esp. bolina Port. bolina Ing. bowline

bomba f. Aparello que se destina a

provocar o movemento de lquidos ao longo dun conduto por medio da sa aspiracin ou impulsin.
Esp. bomba Port. bomba Ing. pump

bobina f. Vxase: carrete. boca de alxibe f. Abertura practicada na parte alta dun alxibe para deste xeito darlle paso.
Esp. boca de aljibe Port. boca de algibe Ing. tanker mouth

bomba aspirante f. Bomba que

eleva os lquidos desde un plano inferior ata a sa posicin.
Esp. bomba aspirante Port. bomba aspirante Ing. suction pump

boia f. Corpo otante suxeito a un

cabo ou a unha cadea que se xa polo outro extremo ao fondo e serve de marca. Anaco de cortiza ou plstico atado s redes de pesca para que non vaian ao fondo. Sin. baliza, bourel.
Esp. boya Port. bia Ing. buoy

bomba contra lumes f. Bomba

encargada de prover auga en caso de incendio.
Esp. bomba contraincendios Port. bomba para extino de incndios Ing. re ghting pump

boia de amarrada f. Boia que sinala unha zona ou situacin onde se poden amarrar buques.
Esp. boya de amarre Port. bia de amarrao Ing. mooring buoy

bomba de achique f. Mquina

que serve para achicar a auga dunha embarcacin e botala ao mar.

Esp. bomba de achique Port. bomba de achicar Ing. drain pump

bola de ancoraxe f. Bola metlica

que se utiliza para indicar que o barco est fondeado. utilizada

bomba de alimentacin f.

43

B
Bomba que se encarga de enviar auga s caldeiras desde o condensador.
Esp. bomba de alimentacin Port. bomba de alimentao Ing. feed pump

bomba de circulacin - bote

botal m. 1. Pau horizontal ou percha que serve para soster as s ou o foque; pdese sacar cara ao exterior da embarcacin cando preciso. Sin. pau.
Esp. botaln Port. botal Ing. boom

Esp. botador Port. desbastador Ing. hewer

bomba de circulacin f. Mquina que fai circular a auga de mar, desde a toma ata a descarga, a travs de sistemas de refrixeracin, condensadores de vapor, serpentns, etc.
Esp. bomba de circulacin Port. bomba de circulao Ing. circulating pump

2. Percha redonda que nace na cuberta ou no costado e serve para amarrar embarcacins menores.
Esp. botaln Port. botal Ing. boom

bomba de sentina f. Bomba de

augas sucias que se encarga de baleirar a auga da sentina.
Esp. bomba de sentina Port. bomba de sentina Ing. bilge pump

botal de foque m. Pau redondo

situado enriba do bauprs que serve para largar o foque.
Esp. botaln de foque Port. botals de bujarrona Ing. jib boom Esp. botaln de gavia Port. botal de gvea Ing. main topsail boom Esp. botar Port. botar Ing. launch

borda f. Bordo ou varanda superior

de cada un dos costados do buque. Sin. bordo, beira.
Esp. borda Port. borda Ing. gunwale

botal de gabia m. Botal correspondente s velas da gabia.

bordo m. Lado ou costado dun

buque que vai desde a auga ata a borda.
Esp. bordo Port. bordo Ing. board, side

botar v. tr. Pr na auga unha embarcacin nova.

bornear v. i. Xirar o buque sobre a

sa ncora estando fondeado.
Esp. bornear Port. bordejar Ing. swing round

botavara f. Pau horizontal apoiado

no mastro que serve para atar a vela cangrexa ou Marconi.
Esp. botavara Port. espicha Ing. spanker boom

botador m. Cicel de ferro co que os

carpinteiros desgastan as cabezas para que non destaquen da madeira.

bote m. Embarcacin auxiliar de

pequeno tamao que xeralmente se propulsa a remo, anda que

bote de xvega - braza

B
Port. bou Ing. trawler

44

pode dispoer de vela e ata dun pequeno motor de popa. Sin. chalana, barca.
Esp. bote Port. bote Ing. boat

bovedilla f. Parte arqueada da popa

dos buques, comprendida entre o codaste e a cuberta.
Esp. bovedilla Port. cinta Ing. counter

bote de xvega m. Bote auxiliar

doutro que serve para a pesca con xvega.
Esp. bote de jbega Port. xvega Ing. shore seine boat

boza f. 1. Corda suxeita e rme a un

lugar concreto do buque; emprgase para atar as embarcacins menores ao porto ou a outro barco. Sin. amarra.
Esp. boza Port. amarra Ing. painter

bote salvavidas m. Bote rxido

deseado para salvar as vidas das persoas en caso de naufraxio.
Esp. bote salvavidas Port. bote salva-vidas Ing. lifeboat

boteira f. Tipo de embarcacin similar lancha pero mis pequena, que supn unha transicin entre o bote e a lancha.
Esp. bote Port. bote Ing. boat

2. Corda suxeita a un punto rme da nave, que serve para impedir que se escapen outros cabos ou cadeas cando traballan.
Esp. boza Port. boa Ing. stopper

bozas de retida f. pl. Cordas de

pequeno grosor amarradas s retidas de lanzamento que van rompendo a medida que esvara na botadura o buque sobre as imadas.
Esp. bozas de retencin Port. boas de reteno Ing. rope stops

botella de aire comprimido f.

Recipiente que contn o aire para que o mergullador respire, e que o leva s costas.
Esp. botella de aire comprimido Port. garrafa de ar comprimido Ing. diving tank

bou m. 1. Arte de pesca que consiste

en arrastrar unha rede polo fondo das augas, tirada por das embarcacins.
Esp. bou Port. bou Ing. trawl

braga f. Cabo que nun navo utilizado para erguer caixas, pipas, etc.
Esp. braga Port. cabo Ing. sling

braza f. Medida de lonxitude terrestre que equivale a 2,2 metros pero que na maria ten a lonxitude de 1,6718 m (medida espaola) ou 1,8217 m (medida inglesa); nor-

2. Embarcacin que se dedica pesca de arrastre.

Esp. bou

45

B
malmente utilizada para medir a profundidade.
Esp. braza Port. braa Ing. fathom

brazo - brusca

corpora tres paus e bauprs. Sin. brickbarca.

Esp. bricbarca Port. bricbarca Ing. square rigger

brazo m. Cabo ou corda que na

dorna baixa da parte anterior da verga inferior da borda, e desta forma a vela recibe moito mellor o vento.
Esp. brazo Port. brao Ing. rope

brida f. Peza en forma de aro que se

solda nos extremos dos tubos para unilos con outros por medio de pernos.
Esp. brida Port. braadeira Ing. ange

brazo da ncora m. Cada unha

das extremidades da ncora que saen da cruz e rematan na unlla.
Esp. brazo del ancla Port. brao da ncora Ing. anchor arms

briol m. 1. Obxecto de madeira con

forma de cazo que se emprega nas pequenas embarcacins para achicar a auga. Sin. tangarte.
Esp. achicador Port. achicador Ing. bailer

brazo de dragaxe m. Tubo da

draga de succin, que se dirixe ao fondo do mar para conducir o sedimento ata a bodega da draga.
Esp. brazo de dragado Port. brao de dragagem Ing. dredging arm

2. Cada un dos cabos que serven para cargar unha vela e despois aferrala mis facilmente.
Esp. briol Port. briol Ing. bunt-line

brazola f. Zcalo lonxitudinal e

transversal disposto arredor da abertura dun zapn sobre a cuberta, que serve para impedir a entrada da auga. Sin. barcola.
Esp. brazolada Port. cordo Ing. hatch coaming

3. Cabo que serve para pechar as relingas das velas en cruz, e que facilita o seu amarre.
Esp. briol Port. cabo Ing. bunt-line

broca helicoidal f. Broca que utilizan os trades para agrandar os buratos das pezas metlicas. Sin. barrena helicoidal.
Esp. broca helicoidal Port. broca helicoidal Ing. reamer

brea f. Sustancia resultante da destilacin do carbn e da madeira, que se emprega para calafatear os barcos.
Esp. brea Port. breu Ing. pitch

brusca f. Elevacin en sentido

transversal da cuberta sobre a lia de costado que pode ter unha forma parablica, de arco de cir-

bricbarca m. Barco de vela que in-

buceta - buque balizador

B
Port. navio Ing. ship

46

cunferencia ou trapezoidal.
Esp. brusca Port. brusca Ing. camber

buque alxibe m. Buque que transporta normalmente auga e outros lquidos. Vxase: alxibe.
Esp. buque aljibe Port. navio cisterna Ing. tank vessel

buceta f. Embarcacin a remo e a

vela, mis grande que o bote, coa proa e a popa da mesma forma.
Esp. buceta Port. buceta Ing. buceta

buque an bio m. Buque que pode

transportar infantera e aos vehculos, as como algn helicptero ou avin, en misins de transporte ou de asalto. Tamn poden levar a cabo misins humanitarias ou ecolxicas.
Esp. buque an bio Port. navio anfbio Ing. amphibian vessel

bucina de escobn f. Extremo do

escobn na cuberta do castelo.
Esp. bocina del escobn Port. buzina do escovm Ing. hawse pipe

bufarda f. Abertura na parte superior dun teito pola que pasa a luz. Sin. bufarra, claraboia.
Esp. tragaluz Port. clarabia Ing. skylight

buque atuneiro palangreiro m.

Barco destinado pesca do atn con palangre.
Esp. buque palangrero atunero Port. buque pincho para atum Ing. tuna longline vessel

bulrcama f. Caderna reforzada

que se coloca distribuda cada certo nmero de cadernas normais, ou de espazos de cadernas. Emprgase normalmente nas estruturas de construcin de tipo lonxitudinal.
Esp. bulrcama, sobrepln Port. baliza de suporte Ing. web frame, frame Esp. bulkcarrier Port. bulkcarrier Ing. bulk carrier

buque auxiliar m. Embarcacin

destinada a dar apoio aos buques e a participar na defensa do territorio e, en xeral, a prestar o seu servizo cando o requiren, en cuestins de presenza e vixilancia.
Esp. buque auxiliar Port. navio auxiliar Ing. auxiliary vessel

bulkcarrier m. Buque de carga

seca a granel.

buque balizador m. Buque destinado colocacin e ao mantemento dos sistemas de sinalizacin, boias e balizas, que estn situados en espellos de auga. Tamn se denomina balizador.
Esp. buque balizador Port. balizador Ing. buoying vessel

buque m. Embarcacin de gran envergadura que dispn de cuberta e que se destina a diversos usos. Barco ou embarcacin. Sin. navo, barco.
Esp. buque

47

B
emprega para a instalacin de cables submarinos.
Esp. buque cablero Port. barco para cabos submarinos Ing. cable vessel

buque cableiro - buque de...

buque cableiro m. Barco que se

buque con superestrutura a proa m. Barcos que teen a

Port. navio de posicionamento dinmico Ing. dynamic positioning vessel

buque cargueiro m. En xeral,

aplcase a todo tipo de buque destinado ao transporte de mercadoras.
Esp. carguero Port. cargueiro Ing. freighter

superestrutura na proa, o que facilita a visin da manobra. Toda a cuberta detrs da superestrutura srvelle para levar carga nesa cuberta.
Esp. buque con superestructura a proa Port. buque com superestrutura a proa Ing. bow-superstructure vessel

buque catamarn m. Buque formado por dous cascos iguais unidos entre si de forma estrutural por unha plataforma; utilzase para a navegacin deportiva principalmente.
Esp. buque catamarn Port. buque catamar Ing. catamaran

buque conxelador m. Barco destinado ao transporte de mercadoras refrixeradas, ou conxelacin do peixe despois de limpalo. Sin. barco frigor co.
Esp. buque congelador Port. navio frigor co Ing. freezer

buque cementeiro m. Barco que

transporta cemento.
Esp. buque cementero Port. buque de cimenteiro Ing. cement carrier

buque correo m. Aquel que se

destina ao transporte da correspondencia.
Esp. buque correo Port. buque correio Ing. mail ship

buque cisterna m. Barco de construcin especial, que est destinado ao transporte de mercadoras lquidas.
Esp. buque cisterna Port. navio-cisterna Ing. tank ship

buque de altura m. Aquel barco

que est capacitado para navegar por alta mar e para facer percorridos longos, a diferenza dos buques de cabotaxe, que van pola costa.
Esp. buque de altura Port. buque de alto mar Ing. ocean going vessel

buque con posicionamento dinmico m. Buque provisto de

potentes propulsores acimutais que manteen a posicin do barco xa sobre un punto. O control da posicin faise mediante satlite.
Esp. buque con posicionamiento dinmico

buque de apoio loxstico m. Buques da Armada empregados para aprovisionamento e servizos auxiliares dunha ota militar ou dun exrcito que acta nun lugar.

buque de... - buque de...

B
Port. buque de coberta de poo Ing. single-deck ship

48

buque de aprovisionamento de combate m. Barco que se dedica a prover de alimentos, material, combustible e asistencia a outros buques de combate que estn en alta mar.
Esp. buque de aprovisionamiento de combate Port. buque de aprovisionamento de combate Ing. supply warship

Esp. buque de apoyo logstico Port. navio de apoio logstico Ing. logistic support vessel

buque de cuberta saltillo m.

Buque no que a cuberta mis alta de popa foi elevada polo desexo de compensar a perda de espazo ocupado polo tnel da lia de eixes. sase en barcos costeiros.
Esp. buque de cubierta saltillo Port. buque de coberta elevada Ing. superstructure deck ship

buque de dobre casco m. Buque

dotado de compartimentos independentes ao longo dos costados e do fondo co obxecto de protexer a carga que se leva nos tanques ou nas bodegas centrais dunha posible colisin lateral ou dunha varada. Os tanques do dobre casco emprganse normalmente como tanques de lastre de auga salgada.
Esp. buque de doble casco Port. navio de duplo casco Ing. double hull vessel

buque de cabotaxe m. Barco que

realiza percorridos preto da costa, sen sar a alta mar.
Esp. buque de cabotaje Port. buque de cabotagem Ing. coastal ship

buque de cuberta corrida m.

Tipo de barco cuxa cuberta principal estndese ao longo de toda a eslora do barco.
Esp. buque de cubierta corrida Port. buque sem superestrutura Ing. ush-deck vessel

buque de investigacin oceanogr ca m. Barco destinado

investigacin nos ocanos e mares.
Esp. buque de investigacin oceanogr ca Port. buque de investigao oceanogr ca Ing. ocean research vessel

buque de cuberta de abrigo m.

Tipo de buque que ten polo menos das cubertas forradas de prancha ou madeira, e que levan na cuberta superior, por riba da cuberta principal, unha ou varias aberturas desprovistas de peches permanentes.
Esp. buque de cubierta de abrigo Port. buque de coberta de abrigo Ing. shelter-deck ship

buque de perforacin m. Barco

buque de cuberta de pozo m.

Barco que pose un espazo adicional de carga.
Esp. buque de cubierta de pozo

que se emprega para perforar o fondo do mar coa nalidade de extraer petrleo; realiza as mesmas funcins que a plataforma de extraccin.
Esp. buque de perforacin Port. navio de perfurao Ing. drillship

buque de salvamento e rescate

49

B
m. Barco destinado a operacins de salvamento de naufraxio e rescate de embarcacins accidentadas.
Esp. barco de salvamento y rescate Port. barco de salvamento e resgate Ing. rescue vessel

buque de... - buque hidrogr co

buque factora m. Buque no que

se procesa a pesca recollida por el mesmo ou por unha ota de buques pesqueiros que operan arredor.
Esp. buque factora Port. navio-fbrica Ing. factory vessel

buque de transporte lixeiro m.

Barco que ten por misin transportar material e persoal, por exemplo, da Armada, e xeralmente entre portos do mesmo Estado.
Esp. buque de transporte ligero Port. navio de transporte ligeiro Ing. light transport ship

buque faro m. Buque adaptado

para servir de soporte e axuda navegacin que, polas caractersticas da zona, require unha envergadura mis visible que unha boia. En xeral estn tripulados. Son tamn base de estacins de control de tr co martimo.
Esp. buque faro Port. buque farol Ing. lightship

buque de tres illas m. Barco que

ten tres superestruturas sobre a cuberta e dous pozos.
Esp. buque tres islas Port. buque trs ilhas Ing. three island ship

buque froiteiro m. Barco deseado para o transporte de froita. Normalmente, vai refrixerado. Pode levar as bodegas con atmosfera controlada, na que dimine a porcentaxe de osxeno.
Esp. buque frutero Port. navio fruteiro Ing. fruiter, fruit ship

buque en rosca m. Barco sen

carga, sen combustible e sen lastre.
Esp. buque en rosca Port. navio leve, navio em lastro Ing. light ship

buque escola m. Barco destinado

formacin marieira de tripulacins e o ciais de maria. Soe ser de vela, anda que tamn os hai con propulsin mecnica.
Esp. buque escuela Port. buque escola Ing. training ship

buque gaseiro m. Barco especialmente deseado para o transporte de gases normalmente licuados.
Esp. buque gasero Port. buque gaseiro Ing. gas carrier

buque escolta m. Barco de guerra

destinado defensa de convois mercantes, dotado de armamento antiareo e antisubmarino.
Esp. buque escolta Port. buque escolta Ing. escort vessel

buque graneleiro m. Aquel que

transporta gran ou carga seca a granel. Sin. buque cargueiro a granel.
Esp. buque granelero Port. navio de carga a granel Ing. bulk ship

buque hidrogr co m. Barco

buque hospital - buque palangreiro

B
ral gas carrier

50

destinado a facer levantamentos hidrogr cos das costas, das plataformas continentais, e tamn realizacin de estudos oceanogrcos.
Esp. buque hidrogr co Port. navio hidrogr co Ing. hydrographic vessel

buque minador m. Barco de guerra destinado colocacin de minas submarinas.

Esp. buque minador Port. buque minador Ing. mine laying cruiser

buque hospital m. Buque que dispn dunhas instalacins especiais para levar a cabo as labores sanitarias dun hospital.
Esp. buque hospital Port. buque hospital Ing. hospital ship

buque mineraleiro m. Barco que

transporta minerais a granel.
Esp. buque mineralero Port. navio para mineral Ing. bulk ore carrier

buque monitor m. Tipo de barco

que ten un grao de blindaxe e unha torre xiratoria con pezas de artillera.
Esp. monitor Port. buque monitor Ing. monitor

buque insignia m. Buque onde

vai o xefe dunha otilla formada por varias unidades navais.
Esp. buque insignia Port. buque insgnia Ing. agship

buque monocasco m. Barco

construdo con casco de forro sinxelo, que a nica separacin entre as bodegas ou os tanques de carga e a auga do mar. En caso de romperse pode permitir a entrada directa de auga e a sada da carga, co risco de perda do buque e dunha catstrofe medioambiental.
Esp. buque monocasco Port. navio monocasco Ing. one hull ship

buque madeireiro m. O destinado ao transporte de madeiras.

Esp. buque maderero Port. buque madeireiro Ing. timber ship

buque mercante m. Barco de

propiedade privada que se emprega para transportar mercadoras desde un porto a outro.
Esp. buque mercante Port. buque mercante Ing. trading ship

buque nutriz m. Barco destinado

a facilitar provisins a outros que estn en ruta.
Esp. buque nodriza Port. navio-me Ing. mother ship

buque metaneiro m. Buque gaseiro concibido especialmente para transporte de gas metano licuado, o cal ten que facerse a temperaturas moi baixas (-163 graos centgrados).
Esp. buque metanero Port. navio metaneiro Ing. methane carrier, liquid natu-

buque palangreiro m. Embarcacin que practica a pesca con palangre.

Esp. buque palangrero Port. buque pincho

51

B
Ing. longline vessel

buque patrulleiro - buque tipo...

buque patrulleiro m. Barco que

se encarga principalmente de vixiar o territorio onde o Estado exerce soberana; vixa os acordos de pesca, colabora en rescates, loita contra a delincuencia, contra as catstrofes naturais, etc.
Esp. buque patrullero Port. navio patrulha Ing. patrol vessel

Sin. buque portacolectores.

Esp. buque portacontenedores Port. buque continer Ing. container ship

buque quebraxeos m. Barco

acondicionado para abrirse paso nas augas xeadas. Sin. barco crebaxeos.
Esp. buque rompehielos Port. navio quebra-gelos Ing. icebreaker ship

buque petroleiro de frota m.

Petroleiro destinado a abastecer de combustible a outros buques que pasan tempadas longas en alta mar.
Esp. buque petrolero de ota Port. navio petroleiro de frota Ing. eet oil-tanker

buque rampleiro m. Embarcacin que dispn dunha rampla na popa, por onde soben e baixan as artes de pesca de arrastre. Sin. buque arrastreiro de popa.
Esp. buque rampero Port. buque arrastadeiro Ing. stern trawler

buque pincheiro m. Embarcacin

que pesca utilizando o palangre ou o pincho.
Esp. buque pinchero Port. buque pincho Ing. longline vessel

buque ro-ro m. Barco que ten varias cubertas con ramplas, por onde a carga entra e circula ou sae rodando polos seus propios medios, sen necesidade de guindastres. Siglas de Roll-on Roll-off.
Esp. buque ro-ro Port. navio ro-ro Ing. ro-ro ship

buque pirata m. Barco que se dedica a roubar e asaltar a outros barcos en alta mar.
Esp. buque pirata Port. buque pirata Ing. pirate ship

buque taller m. Barco destinado a

efectuar reparacins ou manobras especiais.
Esp. buque taller Port. buque de manobra Ing. repair ship

buque polivalente m. Embarcacin que pode facer varios servizos vez sen necesidade de realizar modi cacins signi cativas na sa estrutura. Hainos pesqueiros, de carga, etc.
Esp. buque polivalente Port. buque polivalente Ing. multipurpose vessel

buque tipo swath m. Embarcacin de gran velocidade constituda por unha cuberta ou superestrutura que se apoia mediante columnas, de seccin a ada e hidrodinmica, en dous cascos somerxidos onde van instalados os propulsores.

buque

portacontedores m. Barco que transporta as mercadoras almacenadas en contedores.

buque transporte... - buzarda

B
Esp. trimarn Port. navio trimar Ing. trimaran Esp. barco gemelo Port. buque gmeo Ing. sister ship

52

buque transporte de cargas pesadas m. Buque deseado para

o transporte de estruturas de gran peso que constiten unha soa ou poucas pezas. Estes buques son propulsados, a diferenza doutras formas de transporte de grandes pesos, as cales fanse por medio de grandes barcazas especialmente concibidas para ese propsito e que son remolcadas.
Esp. buque transporte de cargas pesadas Port. navio transporte de cargas pesadas Ing. heavy lift

Esp. buque tipo swath Port. navio tipo swath Ing. swath vessel

buque xemelgo m. Barco construdo de forma idntica a outro.

buques de lia regular m. pl.

Barcos que fan sempre a mesma ruta transportando carga, normalmente xeral, e s veces tamn pasaxeiros, ao longo de rutas establecidas e concertadas con anterioridade, parando en varios portos, con datas e horarios establecidos en das xos da semana, se posible por razns do estado do mar, a diferenza dos buques tramp que non teen ruta xa.
Esp. buques de lnea regular Port. navios de linha regular Ing. liners

buque transporte de tropas m.

Buque disposto para o transporte dun corpo do exrcito, includos carros de combate, camins, artillera, etc., cuxo desembarco a terra soe facerse por medio de lanchas de desembarco en praias.
Esp. buque transporte de tropas Port. navio de transporte de tropas Ing. trooper, troopship

burda f. Cada un dos cabos que

baixa desde o alto dos mastros e se nca na borda.
Esp. burda Port. brandal Ing. backstay

buque trimarn m. Barco multi-

casco que consta dun caso principal e outros dous secundarios unidos a el. Debido sa estabilidade, moi adecuado para na-vegar por augas revoltas. A sa manobrabilidade limitada, pe-ro poden alcanzar grandes velocidades.

buzarda f. Cartabn que se une

roda e aos palmexares ata as primeiras cadernas, que serve para consolidar a estrutura de proa.
Esp. buzarda Port. buarda Ing. forehook

C
cabestro m. Corda longa e grosa
que utilizada con distintas nalidades, como a suxeicin do bauprs roda. Sin. adival, corda, solta.
Esp. barbiquejo Port. cabresto Ing. bobstay

de dragaxe por onde entra o sedimento cando se aspira. Sin. boca de aspiracin.
Esp. cabeza de draga Port. cabea de draga Ing. suction hole Esp. cabezada Port. abalanamento Ing. pitching

cabezada f. 1. Acto de baixar un

navo a proa despois da arfada.

cabeza f. Parte superior do puntal.

A ela afanse o zuncho, o cncamo, as argolas e a pasteca. Sin. cabo, extremidade.
Esp. cabeza Port. cabea Ing. head

2. Accin de afundirse bruscamente a proa na auga.

Esp. cabezada Port. cabeada Ing. pitching, plunging

cabeza da ncora f. Parte superior da cana da ncora, que leva un ori cio para o arganeo.
Esp. cabeza del ancla Port. cabea da ncora Ing. anchor head

cabina f. Pequeno cuarto onde hai

distintos aparellos que teen que ser usados ou manexados por unha ou mis persoas co n de levar un bo funcionamento do barco. Sin. cmara, gabinete.

cabeza de draga f. Parte do brazo

cabina de chorreado - cabo de...

54

cabina de chorreado f. Lugar

onde se limpan as super cies dos barcos coa granalla coa intencin de pintalas despois. Sin. cabina de chorro.
Esp. cabina de chorreado Port. cabina de decapagem Ing. blasting shop

Esp. cabina Port. cabina Ing. cabin

rrentes a bordo, para os aparellos, etc.

Esp. cabo de acero exible Port. cabo de aceiro exvel Ing. exible wire rope

cabo de aceiro rxido m. O que

se usa para a confeccin da enxarcia rme e que s veces galvanizado.
Esp. cabo de acero rgido Port. cabo de aceiro rgido Ing. rigid wire rope

cabirn m. Coroa cilndrica xiratoria do molinete, con forma de tambor, que serve para virar unha estacha ou cabo.
Esp. cabirn Port. cabo giratrio Ing. cable wheel

cabo de amarre m. Corda que se

emprega para amarrar as embarcacins.
Esp. cabo de amarre Port. cabo de amarre Ing. mooring line

cable de remolque m. Cable metlico co que se arrastra a arte polo fondo.

Esp. cable de remolque Port. cabo de reboque Ing. towline

cabo de enxarcia m. Calquera

tipo de corda para enxarcia rme ou de manobra.
Esp. cabo de jarcia Port. cabo de enxrcia Ing. rigging rope Esp. cabo de labor Port. cabo de labor Ing. running rope

cableiro m. Vxase: buque cableiro. cabo m. 1. Corda ou cable de arame que se emprega a bordo dunha embarcacin para amarrar pesos ou outras embarcacins. Sin. corda.
Esp. cabo Port. cabo Ing. rope, wire rope

cabo de labor m. Cabos que se

utilizan para manexar o aparello.

cabo de popa m. Cabo para o

amarre que arra un barco desde a popa.
Esp. cabo de popa Port. cabo de popa Ing. stern rope

2. Militar de graduacin inferior a subo cial e superior ao soldado ou ao marieiro.

Esp. cabo Port. cabo Ing. corporal

cabo de proa m. Cabo desde a

proa que serve para o amarre da embarcacin.
Esp. cabo de proa Port. cabo de proa Ing. bow rope

cabo de aceiro exible m. Aquel

que serve para as manobras co-

cabo de reforzo m. Calquera cabo

55

C
distinto dunha relinga de costado ligado a calquera parte da rede.
Esp. cabo de refuerzo Port. cabo de reforo Ing. strengthening rope Esp. cabo de remolque Port. cabo de reboque Ing. towing line Esp. cabo menudo Port. cabo mido Ing. small rope

cabo de remolque - cachola

popa, xeralmente de funcionamento elctrico ou hidrulico.

Esp. cabrestante de popa Port. cabrestante de popa Ing. stern capstan

cabo de remolque m. Corda que

se utiliza para remolcar os buques.

cabria f. Guindastre de grandes dimensins que se emprega para erguer pesos importantes. Sin. guincho.
Esp. machina Port. cbrea, guindaste Ing. sheerlegs

cabo mido m. Cabo de pequeno

dimetro.

cacea f. 1. Conxunto dun nmero

determinado de nasas que levan atados uns anacos de corda, os cales van suxeitos a un cabo central. A cacea pdese situar na popa ou nun costado da embarcacin. Sin. riseiro de nasas.
Esp. cacea Port. corrico Ing. trolling line

cabo mixto m. Cabo con ou sen

alma central constitudo por diversos cordns formados por bras naturais e por fos txtiles sintticos con arames de aceiro que poden ser galvanizados.
Esp. cuerda mixta Port. cabo misto Ing. combined rope

cabotaxe f. Navegacin martima

entre portos ou illas vecias que se fai seguindo a costa. Sin. navegacin.
Esp. cabotaje Port. cabotagem Ing. cabotage

2. Arte de pesca que se practica cun aparello formado por unha lia provista dun ou varios anzois que se arrastra pola popa da embarcacin.
Esp. cacea Port. corrico Ing. trolling

cabrestante m. Torno de traccin

de tambor vertical que mantn enroladas das ou tres voltas de cable para arrastrar ou elevar cargas. Sin. guindastre.
Esp. cabrestante Port. cabrestante Ing. capstan

cachemarn m. Embarcacin pequena de dous paus, con algns foques no botal de proa e gabias volantes.
Esp. quechemarn Port. canoa Ing. gig

cachola f. Defensa de pau de navo

que se coloca acuada por onde se asenta, para evitar a entrada da auga.
Esp. cachola

cabrestante de popa m. Cabrestante de friccin de eixe vertical para as manobras dos cabos de

cadea - cadoira

C
Esp. cuadernas Port. cavernas Ing. frames

56

cadea f. Serie de elos metlicos entrelazados que serven para suxeitar a ncora e para movela.
Esp. cadena Port. cadeia Ing. chain

Port. defesa Ing. hound

cadernas de armar f. pl. Primeiras cadernas que se montaban, e anda se montan, nos barcos de madeira, que xunto coa quilla forman o esqueleto do buque, para seren despois forradas e as completar o casco.
Esp. cuadernas de armar Port. cadernas de armar Ing. square-body frames

cadeira f. Espazo comprendido

entre o panel de popa e o do medio onde se garda o aparello. Dentro dunha embarcacin o panel no costado.
Esp. panel Port. painel Ing. board

caderno de bitcora m. Libro

raiado e dividido convenientemente no cal se anotan todos os elementos que serven para levar a estima, as situacins astronmicas, as observacins meteorolxicas e os acontecementos notables da navegacin; as anotacins son feitas por cada o cial ao rematar a sa garda. Sin. diario de navegacin.
Esp. cuaderno de bitcora Port. dirio de bordo Ing. logbook

cadeneta f. A parte mis tupida

dunha malla que corresponde rede de pesca.
Esp. cadeneta Port. cadeneta Ing. thread

caderna mestra f. Caderna de nida pola interseccin do casco co plano transversal trazado por un punto equidistante das perpendiculares de proa e popa, dicir, pola perpendicular media.
Esp. cuaderna maestra Port. roda de proa principal Ing. midship frame Esp. cuadernal Port. cadernal Ing. block

caderno de navegacin m. Caderno martimo; documento individual dun tripulante onde se anotan os embarques e desembarques e onde se leva rexistro dos recoecementos mdicos e doutros acontecementos. Sin. caderno martimo.
Esp. libreta de navegacin Port. caderneta de navegao Ing. seaman's book

cadernal m. Motn que ten mis

dunha roldana.

cadernas f. pl. Pezas curvas a modo

de costelas que saen da quilla do buque cara a babor e estribor en das ramas simtricas; serven para darlle forma ao buque e soster os forros.

cadoira f. Buraco no fondo dunha

lancha que serve para desaugar. Tapn con que se cobre ese burato.
Esp. desaguadero

57

C
Port. cadoira Ing. drainage hole

cadro de distribucin... - calabrote

caique m. 1. Pequeno navo que ten

un tipo de velas triangulares e dous mastros, moi utilizado no Levante.
Esp. caique Port. caque Ing. caique

cadro de distribucin principal

m. Cadro de distribucin alimentado directamente pola fonte de enerxa elctrica principal e destinado a distribur enerxa elctrica.
Esp. cuadro de distribucin principal Port. quadro principal de distribuio Ing. main switchboard

2. Barco costeiro de pesca.

Esp. caique Port. caque Ing. caique

cadro de mandos m. Sistema de

caiuco m. Bote de remos sen quilla

feito dunha peza dunha rbore. Dise tamn dos botes de pesca nos que chegan os emigrantes a Espaa.
Esp. cayuco Port. caiuco Ing. boat

indicadores e instrumentos que serven para manexar a embarcacin, postos vista do piloto.
Esp. cuadro de mandos Port. quadro de mandos Ing. control board panel

cadro orgnico m. Cadro que recolle as indicacins que debern seguir os tripulantes en caso de perigo, incendio ou abandono, as como as sas obrigas ante estes tres casos. O cadro orgnico debe situarse nun lugar visible do barco.
Esp. cuadro orgnico Port. quadro orgnico Ing. muster list

caixa de cadeas f. Compartimento

situado na proa do buque, onde se estiba a cadea ou o cable da ncora. O derradeiro grilln est fortemente suxeito a un gancho que se pode manexar desde a cuberta.
Esp. caja de cadenas Port. caixa de cadeias Ing. chain box

cada f. 1. Inclinacin dos paus dun

barco segundo o valor da distancia horizontal que existe entre o p do pau e a vertical do exterior superior.
Esp. cada Port. caimento Ing. rake

cala f. 1. Espazo situado debaixo da

cuberta de proa ou de popa nunha embarcacin, onde pode ir un camarote.
Esp. camarote Port. camarote Ing. hold

2. Cada un dos lados das velas que vn de arriba cara abaixo.

Esp. cada Port. curva da vela Ing. sail drop, depth of sail

2. Lmina de metal calibrada empregada para medir a separacin entre das pezas de caras paralelas.
Esp. cala Port. medidor Ing. measuring triangle

calabrote m. Cabo moi groso for-

calado - caldeira

58

mado por nove cordas trenzadas de esquerda a dereita, organizadas de tres en tres en guindarezas normalmente; serve para amarrar ou para remolcar o buque.
Esp. calabrote Port. calabrote Ing. cable laid rope

calado mximo m. Aquel correspondente ao de mxima carga no vern.

Esp. calado mximo Port. calado mximo Ing. extreme draught

calado medio m. Calado na zona

central do buque. a media entre o calado de proa e o calado de popa.
Esp. calado medio Port. calado mdio Ing. center draught

calado m. Distancia vertical desde

a quilla ata a lia de otacin. Sin. fondo.
Esp. calado Port. calado Ing. draft

calado de escantilln m. Mximo

calado que, por motivos de resistencia estrutural, pode obter o buque plena carga.
Esp. calado de escantillonado Port. calado de gabarito Ing. scantling draught

calafate m. Persoa que calafatea navos, isto , que pecha as costuras para que non entre a auga. Sin. operario.
Esp. calafate Port. calafate Ing. shipwright

calado de popa m. Distancia vertical medida na perpendicular de popa ata a lia de otacin.
Esp. calado de popa Port. calado de popa Ing. draught aft

calafatear v. tr. Operacin que

consiste en encher con estopa e brea as xuntas das tboas dos fondos, costados e cubertas, para cubrilas despois con brea para que non entre a auga. Sin. atacuar, carenar.
Esp. calafatear Port. calafetar Ing. caulk Esp. calar Port. calar Ing. draw

calado de proa m. Distancia vertical medida na perpendicular de proa ata a lia de otacin.
Esp. calado de proa Port. calado de proa Ing. draught forward

calar v. i. Alcanzar a embarcacin

unha profundidade axeitada.

calado de vern m. Mxima distancia permisible entre o canto superior da prancha da quilla e o centro da marca de francobordo no vern. Mximo calado permisible no vern.
Esp. calado de verano Port. calado de vero Ing. summer draught

calcs m. Parte alta dun mastro

comprendida entre a gabia e o tamborete.
Esp. calcs Port. calcs Ing. masthead

caldeira f. Depsito onde ferve a

59

C
auga nas mquinas de vapor. Este vapor constite a forza para impulsar a mquina.
Esp. caldera Port. caldeira Ing. boiler

caldeira de alta presin - calzo

calo m. 1. Especie de lazo que leva a

vela da dorna no lado vertical superior.
Esp. lazo Port. lao Ing. ribbon

caldeira de alta presin f. Caldeira que pode recibir unha presin superior a das atmosferas.
Esp. caldera de alta presin Port. caldeira de alta presso Ing. high pressure boiler

2. Corda que suxeita a escota ao se uniren os rices.

Esp. amarra Port. corda Ing. mooring rope

calibre m. Instrumento que serve

para realizar medidas moi precisas, normalmente de lonxitude. Sin. medida.
Esp. calibre Port. calibre Ing. scantling

caln m. 1. Pau de aproximadamente un metro de longo co que se manteen estendidas as redes de pesca.
Esp. caln Port. calo Ing. spreader

calima f. Disposicin das tboas do

forro dalgunhas embarcacins menores.
Esp. tablado Port. calime Ing. planking

2. Peza de rede que forma parte da arte pesqueira denominada xvega.

Esp. caln Port. calo Ing. spreader

calime f. Desgnase con ese nome a

tboa ltima e inferior que forma parte de cada un dos costados dun barco.
Esp. cinta Port. calime Ing. band

3. Pequeno cabo no que se suxeita toda a altura das pernas do aparello de pesca coecido por trabuquete.
Esp. caln Port. calo Ing. rope

calzo m. 1. Grupo de madeiros que

se dispoen de forma axeitada para que repousen e se a rmen sobre eles algns obxectos pesados. Sin. apoio, base.
Esp. calzo Port. calo Ing. chock

calma f. Estado do vento que se corresponde coa forza 0 na escala de Beaufort. Mar plano, sen ondas, coma un espello. A velocidade do vento inferior a 1 n. Equivale ao grao 0 na escala de Douglas. Sin. bonanza.
Esp. calma Port. calmaria Ing. calm

2. Taco de madeira que serve de base xunto con outros para asentar o motor dunha embarcacin.
Esp. calzo

cama de construcin - camisa

60

cama de construcin f. Conxunto de soportes onde repousa o barco cando est varado, ou ben durante a sa construcin.
Esp. cama de construccin Port. cama de construo Ing. building berth

Port. calo Ing. chock, wedge

camareta f. Nos buques de guerra,

cabina ou habitculo dos o ciais. Nos barcos, cmara que se destina ao comedor.
Esp. camareta Port. camarote Ing. midshipman's cabin

camarote m. Espazo privado

dunha embarcacin destinado a dormitorio. Sin. cabina.
Esp. camarote Port. camarote Ing. cabin

cama de lanzamento f. Soportado do buque que se dispn para a sa botadura.

Esp. cama de lanzamiento, paral Port. cama de lanamento Ing. launching ways Esp. cmara Port. cmara Ing. chamber

cambota f. Peza curva que constite a bovedilla.

Esp. gambota Port. cambota Ing. counter timber

cmara f. Compartimento destinado a un ou varios usos.

camelo m. Mecanismo otante que

se emprega para elevar un barco ou para suspendelo no aire.
Esp. camello Port. guindaste Ing. lifting craft

cmara de mquinas f. Espazos

que conteen a maquinaria propulsora, instalacin de combustible lquido, xeradores, aparatos de goberno, maquinaria elctrica principal, estacins de toma de combustible, maquinaria de refrixeracin, estabilizacin, ventilacin e climatizacin, e espazos semellantes, as como os troncos de acceso a todos eles.
Esp. cmara de mquinas Port. casa das mquinas Ing. engine room

camio de rodadura m. Super cie por onde se move o guindastre prtico. Consiste nunha plataforma feita de formign, que soporta grandes pesos, e que pode aloxar un habitculo debaixo que se destina a diversos usos.
Esp. camino de rodadura Port. caminho de rolamento Ing. crane gantry Esp. camisa Port. camisa Ing. liner

cmara hiperbrica f. Recinto

pechado que serve para levar a cabo as operacins de compresin ou descompresin dos submarinistas.
Esp. cmara hiperbrica Port. cmara hiperbrica Ing. hyperbaric chamber

camisa f. 1. Tubo metlico que recubre os canns no interior.

2. Revestimento de metal colocado no interior dun espazo oco.

Esp. camisa

61

C
Port. camisa Ing. liner

camp submarina - candeleros

canal m. Va arti cial que navegable despois de realizar operacins de dragado. Sin. canle.
Esp. canal Port. canal Ing. channel

3. f. Revestimento tubular colocado no interior dos cilindros do motor.

Esp. camisa Port. camisa Ing. cylinder liner

canaleta f. Varanda protectora que

impide que os pescadores caian ao mar cando estn pescando. Sin. varanda.
Esp. barandilla Port. grade Ing. railing

camp submarina f. Aparato esfrico parecido batisfera pero aberto polo fondo, que est preparado para a submersin e para o transporte de persoas; utilzase en caso de rescate principalmente, e tamn para a exploracin submarina.
Esp. campana submarina Port. campa submarina Ing. submarine bell

cncamo m. Peza de metal con

forma de armela que serve para amarrar cabos nas embarcacins. Peza de metal soldada aos bloques que serve para suxeitar os cables de manobra que se empregan para elevalos. En xeral, son elementos de suxeicin dos cabos de manobra que se empregan para levantar grandes pesos.
Esp. cncamo Port. cavilha Ing. eyebolt

cana f. Vxase: cana da ncora, cana da ncora f. Corpo central

da ncora, que est comprendido entre a cruz e o arganeo.
Esp. caa del ancla Port. cana da ncora Ing. anchor shank

cana de pescar, cana do temn.

cana de pescar f. Instrumento de

madeira que consiste nunha vara longa cun cordel que colga dun extremo xunto coa sedela e o anzol co cebo, e que se emprega para a pesca.
Esp. caa de pescar Port. cana de pesca Ing. shing rod

candeeiro m. Elemento vertical,

normalmente de tubo, que serve de soporte aos pasamns e varandas.
Esp. candelero Port. candeeiro Ing. stanchion

candeleros m. pl. Denominacin

comn das varandas de proteccin dos pescadores ou dos pasaxeiros. Consisten en varios paus metlicos verticais aos cales se lles engade unha corda, ou unha vara metlica horizontal. Vxase: candeeiro. Sin. candeeiros, varandas.
Esp. candeleros

cana do temn f. Elemento alongado de madeira ou aceiro que serve para manexar o temn.
Esp. caa del timn Port. cana do leme Ing. rudder tiller

canle - carboeiro

C
Ing. dodge, be lying to

62

canle f. Vxase: canal. canoa f. Embarcacin pequena, estreita e lixeira, propulsada por remos, sen quilla nin velas xeralmente e coa proa e a popa iguais.
Esp. canoa Port. canoa Ing. canoe

Port. balastres Ing. rail stanchions

capitn martimo m. Funcionario do Goberno encargado de dirixir e autorizar as operacins martimas e a seguridade do porto.
Esp. capitn martimo Port. capito de porto Ing. harbor master Esp. capn Port. cabo Ing. cathead

capn m. Cadea ou cabo xo na

serviola, onde se colga a ncora.

cann lanzacabos m. Aparello

que consiste nun cann que dispara un proxectil cun cabo amarrado, coa intencin de atar as embarcacins ou de axudar aos nufragos.
Esp. can lanzacabos Port. canho lana-cabos Ing. line-throwing gun

carabela f. Embarcacin de orixe

portuguesa, lixeira e dunha cuberta, empregada antigamente para navegacins de longo percorrido entre os sculos XIV e XVII.
Esp. carabela Port. caravela Ing. caravel

capa f. Forma de navegacin coa

proa cara o temporal mantendo a embarcacin case parada.
Esp. capa Port. capa Ing. lay by

carabelo m. Cesto con agarra, feito

con vergas ou varas tecidas. Pdese meter o peixe nel.
Esp. cesto Port. cesto Ing. handbasket

capacidade cbica da carga f.

Expresin do volume ou capacidade cbica utilizable para a carga nos espazos pechados do buque que se destinan a estes efectos.
Esp. capacidad cbica de la carga Port. capacidade cbica de carga Ing. cargo cubic capacity

caramuzal m. Buque mercante de

tres paus e forma alongada, empregado en Turqua. Ten a proa elevada, arbora pau maior, bauprs e pau menor de mesana, e usa vela gabia, trinquetilla e mesana.
Esp. caramuzal Port. navio de carga Ing. Moorish boat Esp. carbonera Port. carvoeira Ing. coal bunker

capear v. tr. Modo de navegar que

consiste en poerse capa, arriando as velas e mantendo a embarcacin case parada en caso de perigo ou temporal. Dise tamn da accin de esquivar o temporal mediante manobras axeitadas.
Esp. capear Port. capear

carboeira f. Depsito ou lugar

onde se garda o carbn.

carboeiro m. Barco destinado ao

63

C
transporte de carbn.
Esp. carbonero Port. carvoeiro Ing. collier

car-carrier - caridade

car-carrier m. Buque deseado

para o transporte de autombiles.
Esp. car-carrier Port. car-carrier Ing. car-carrier Esp. cardumen Port. cardume Ing. shoal

carga da cuberta f. Carga que se

transporta sobre a cuberta dun barco.
Esp. cubertada Port. carga da coberta Ing. deck cargo

Esp. carga Port. carga Ing. loading

cardume m. Banco de peixes. Sin.

banco de peixe.

carga lquida f. Carga que levan os

barcos, que lquida, como por exemplo, o petrleo.
Esp. carga lquida Port. carga lquida Ing. liquid cargo

carel m. Bordo superior da parte

mis alta dunha embarcacin, onde se suxeitan os remos. Sin. bordo.
Esp. carel Port. bordo Ing. edge

carga mixta f. Carga que leva un

buque, cando pode ser simultaneamente paletizada ou disposta en contedores e, ao mesmo tempo, carga a granel.
Esp. carga mixta Port. carga mista Ing. mixed cargo Esp. carga seca Port. carga seca Ing. dry cargo

carena f. Parte somerxida do barco,

por debaixo da lia de otacin. O centro da carena o centro de gravidade do volume da parte somerxida dun barco. Sin. obra viva.
Esp. carena, obra viva Port. carena Ing. underwater hull

carga seca f. A carga slida que

levan os buques.

carena lquida f. Volume de lquido que se move por un compartimento interior do barco.
Esp. carena lquida Port. carena lquida Ing. free surface of liquids

cargadeiro m. Lugar apropiado

para a atracada das embarcacins e para o intercambio de mercadoras.
Esp. cargadero Port. carregadoiro Ing. bank ground, dump

carenar v. tr. Facer traballos de reparacin no casco das embarcacins. Sin. reparar.
Esp. carenar Port. carenar, querenar Ing. careen

cargamento m. Conxunto de
mercadoras que carga un barco. Sin. carga.
Esp. cargamento Port. carga Ing. cargo

carga f. Accin e efecto de cargar.

caridade f. Nome co que se coeca

carlinga - carta portulano

C
da carga.
Esp. carretilla prtico Port. carrinho prtico Ing. straddle carrier

64

s ncoras de popa, ou ncoras auxiliares, mis pequenas que as de leva ou de traballo.

Esp. caridad Port. ncora de popa Ing. stern anchor

carrete m. Parte dos instrumentos

ou mquinas de electricidade dinmica, como os motores elctricos, que se compn dun fo metlico enrolado nun cilindro. Sin. bobina.
Esp. carrete Port. carrete Ing. coil

carlinga f. Oco feito sobre unha

base de madeira onde se encaixan os paus dos barcos.
Esp. carlinga Port. carlinga Ing. mast-step

carlinga do bauprs f. Madeiro

onde asenta o couce do bauprs.
Esp. carlinga del bauprs Port. carlinga do gurups Ing. bowsprit step

carro de varar m. Aparello que

serve para transportar un barco varado e para suxeitalo. Pode ter rodas ou carrs.
Esp. carro de varadero Port. carro de varar Ing. cradle

carnamuza f. Nome que recibe a

cornamusa na Costa da Morte. Vxase: cornamusa.
Esp. cornamusa Port. cunho, cornamusa Ing. cleat

carta hidrogr ca f. Carta que

representa a extensin dos mares e costas con indicacin de baixos e sondas.
Esp. carta hidrogr ca Port. carta hidrogr ca Ing. hydrographic chart

carpintera de ribeira f. Lugar

onde se constren os barcos, de menor tamao que o estaleiro, e mis especializado na construcin de embarcacins de madeira.
Esp. carpintera de ribera Port. carpintaria de ribeira Ing. shipbuilder carpentry

carta nutica f. Mapa destinado

navegacin, que representa a conca dun mar ou un ocano, con indicacin de todos os detalles tiles para o navegante.
Esp. carta nutica, carta de marear Port. carta de navegao Ing. nautical chart

carraca f. Buque grande que foi

utilizado no Mediterrneo para o transporte de mercadoras e grandes cargas. A partires do sculo XIII foi utilizado para o transporte de tropas. Sin. buque.
Esp. carraca Port. carraca Ing. carrack

carta portulano f. Tipo de carta

carreta prtico f. Carreta que ten

o dispositivo elevador por encima

plana de navegacin de porto a porto orixinaria do Mediterrneo que se trazou a man sobre o pergamio segundo os rumbos e seguindo unhas determinadas normas no seu deseo.

65

C
Esp. carta portulano Port. carta portulano Ing. Mediterranean hand-made chart

cartabn - cavilla

caseta f. Pequeno compartimento

ou cmara situado sobre a cuberta con obxecto de almacenar ou protexer algo, ou ben, para ofrecer abrigo en caso de mal tempo.
Esp. caseta Port. barraco Ing. hut

Ing. pressure hull

cartabn m. Instrumento metlico

ou de madeira en forma de tringulo rectngulo escaleno. Vxase tamn: cartela.

Esp. cartabn Port. esquadro Ing. bracket, knee

castaola f. Peza plana suxeita ao

buque, cunha asa paralela supercie do asento; semellante media cornamusa e se emprega para pasar ou amarrar o cabo ou os puos.
Esp. castauela Port. amarra de cabo Ing. yard-arm cleat

cartela f. Prancha de aceiro, xeralmente triangular, que pose un nervio de reforzo que se emprega para unir os extremos das pezas en ngulo da estrutura do casco, como por exemplo, os vaos e as cadernas. Sin. escuadra, consola.
Esp. cartela Port. prancha Ing. bracket

castelo m. Superestrutura situada

por encima da cuberta alta, na zona de proa.
Esp. castillo Port. castelo Ing. forecastle

crter m. Caixa metlica por baixo

dos motores que protexe o cegoal e outros mecanismos e recolle o aceite de lubricacin.
Esp. crter Port. crter Ing. crankcase

catavento m. Aparello que consta

dunha barra vertical cun anaco de tea que xira na direccin do vento. Tamn pode levar unha frecha. Sin. viravento.
Esp. cataviento Port. cata-vento Ing. wind vane

casco m. Corpo que forma o contorno exterior do buque e contn no seu interior todos os elementos do mesmo. Monocasco: dise da embarcacin que ten un s casco.
Esp. casco Port. casco Ing. hull

cavername m. Conxunto das cadernas dun navo. Esqueleto.

Esp. conjunto de cuadernas Port. cavername Ing. set of frames

casco presurizado m. Casco interior do submarino especialmente acondicionado para soportar presin exterior cando se somerxe.
Esp. casco presurizado Port. casco pressurizado

cavilla f. 1. Pau de madeira que sobresae do cavilleiro e que serve para suxeitar o temn e para amarrar os cabos de labor. Sin. ferrollo, pasador.

cavilleiro - centro de gravidade

C
Ing. bait

66

Esp. cabilla Port. cavilha Ing. dowel pin

cedazo m. Rede grande que se emprega para a pesca, e que est suxeita por un aro.
Esp. cedazo Port. cedao Ing. large net

2. Anaco de ferro ou de aceiro en forma de barra.

Esp. cabilla Port. cavilha Ing. toggle

cavilleiro m. Peza de madeira ou

metal que suxeita as cavillas que amarran os cabos.
Esp. cabillero Port. cavilheiro Ing. belaying pin-rack

cegoa f. Instrumento formado

polo botn de manivela e as guitarras no eixo do cegoal.
Esp. cigea Port. cegonha Ing. crank throw

cavitacin f. Formacin de burbullas de vapor no seo dun lquido, causada pola diminucin de presin. Pode afectar a determinada maquinaria como as hlices e as bombas.
Esp. cavitacin Port. cavitao Ing. cavitation

cegoal m. rbore de transmisin

de forza que transforma o movemento alternativo en movemento de rotacin e viceversa.
Esp. cigeal Port. cegonhal Ing. crankshaft

cenefas f. pl. Tiras de lona que se

colgan polos bordes dos toldos para protexer do sol cando vai moi baixo.
Esp. cenefas Port. sanefas Ing. borders

cear v. i. Vogar en sentido contrario

para retroceder. Sin. recuar, retroceder.
Esp. ciar Port. ciar Ing. go astern

centro de empurre m. Punto de

aplicacin do empurre; forza vertical igual e contraria ao peso do buque, como resultante das forzas de presin que se exercen sobre a super cie exterior do casco somerxido na auga, ou carena do buque. Sin. centro de carena.
Esp. centro de empuje Port. centro de empurre Ing. thrust center

ceavoga f. Volta que d unha embarcacin vogando cun remo e ceando co outro, ou usando o temn e as mquinas. Sin. xiro.
Esp. ciaboga Port. cia-voga Ing. turn

cebo m. Substancia que se pon no

anzol para atraer o peixe e pescalo. Cousa atractiva que se usa para enganar aos peixes. Sin. isca.
Esp. cebo Port. cevo

centro de gravidade m. Punto de

aplicacin da forza resultante de todos os pesos de buque ou peso total do buque.

67

C
Esp. centro de gravedad Port. centro de gravidade Ing. center of gravity

centro de...- cerqueiro conxelador

cepillo de moldura m. Tipo de

cepillo con chanzo lateral.
Esp. cepillo de moldurar Port. cepilho de moldurar Ing. brush

Ing. hand brush

centro de resistencia lateral m.

Centro de gravidade da proxeccin sobre o plano vertical lonxitudinal da rea lateral somerxida do buque. Pode considerarse aproximadamente que nese punto acta a forza de resistencia lateral.
Esp. centro de resistencia lateral Port. centro de resistncia lateral Ing. lateral resistance center

cepillo de volta m. Tipo de cepillo

onde a peza de madeira na que vai montada a coitela ten forma curva para cepillar as super cies.
Esp. cepillo curvo Port. cepilho de volta Ing. plane

centro de xiro m. Punto imaxinario arredor do cal xira un buque nas sas evolucins.
Esp. centro de giro Port. centro de giro Ing. center of rotation

cepillo metlico m. Tipo de cepillo con armazn de ferro fundido.

Esp. cepillo metlico Port. cepilho metlico Ing. metal brush

centro vlico m. Punto onde acta

a forza resultante xerada polo vento na vela. Pode considerarse que coincide co centro xeomtrico da vela en cuestin.
Esp. centro vlico Port. centro de vela Ing. wind force center

cepo m. Pau da cuberta dunha embarcacin que serve para amarrar o cabo que remolca a outra.
Esp. cepo Port. cepo Ing. clamp

cepo da ncora m. Peza de ferro

ou de madeira que atravesa a cana ou a cruz da ncora por un burato, e que serve para axudar s uas a cravarse no fondo.
Esp. cepo del ancla Port. cepo da ncora Ing. stock of an anchor

cepillo de arame m. Cepillo feito

de arames que se emprega para pulir unha super cie, como a do casco do barco, facilitando que esta ofreza resistencia pintura. O cepillo pode ser mecnico ou manual.
Esp. cepillo de alambre Port. cepilho de arame Ing. wire brush

cerco m. Arte de pesca que consiste

en empregar unha rede para rodear e capturar o peixe.
Esp. cerco Port. cerco Ing. seining

cepillo de man m. Tipo de cepillo

que se utiliza na madeira, mis pequeno que a garlopa e sen mango.
Esp. cepillo de mano Port. cepilho de mo

cerqueiro conxelador m. Buque

que combina artes de cerco e grandes cmaras frigor cas para conxelar o peixe.

certi cado de... - certi cado de...

68

certi cado de ncoras e cadeas

m. Acreditacin da homologacin das ncoras e as cadeas; documento que garante que estes aparellos son os axeitados para cada tipo de embarcacin.
Esp. certi cado de anclas y cadenas Port. certi cado de ncoras e cadeias Ing. anchor and chain certi cate

Esp. cerquero congelador Port. cercador congelador Ing. freezer seiner

levaron a cabo as operacins de desratizacin do buque.

Esp. certi cado de desratizacin Port. certi cado de desratizao Ing. deratization certi cate

certi cado de estiba m. Acreditacin onde consta que a carga do barco foi estibada e cumpre coa normativa.
Esp. certi cado de estiba Port. certi cado de estiva Ing. stowage certi cate

certi cado de arqueo m. Docu-

certi cado de francobordo m.

Veri cacin da situacin das lias de carga mxima da embarcacin, de forma que sexan as adecuadas para cada buque.
Esp. certi cado de francobordo Port. certi cado de francobordo Ing. freeboard certi cate

mento que acredita que se practicou a operacin de arqueo do buque, no que consta o valor do mesmo. Vxase: arqueo.
Esp. certi cado de arqueo Port. certi cado de arqueao Ing. tonnage certi cate

certi cado de avaras m. Documento onde se especi can as avaras sufridas por unha embarcacin nun accidente.
Esp. certi cado de averas Port. certi cado de avarias Ing. damage certi cate

certi cado de inspeccin aduaneira m. Acreditacin da revisin

da mercadora que leva un barco.
Esp. certi cado de inspeccin aduanera Port. certi cado de inspeo e alfndega Ing. clearance certi cate, customs certi cate

certi cado de clasi cacin m.

Certi cado emitido por unha sociedade de clasi cacin de buques, no que se a rma que un buque cumpre coas exixencias tcnicas establecidas no correspondente Regulamento de Clasi cacin de buques de esa sociedade de clasi cacin.
Esp. certi cado de clasi cacin Port. certi cado de classi cao Ing. classi cation certi cate

certi cado de navegabilidade

m. Documento que acredita que unha embarcacin cumpre coas condicins esixidas para a navegacin, e recolle os recoecementos practicados sobre ela e as prximas revisins a realizar. Debe renovarse cada certo tempo.
Esp. certi cado de navegabilidad Port. certi cado de navegabilidade Ing. seaworthiness certi cate

certi cado de desratizacin m.

Certi cacin que acredita que se

certi cado de orixe m. Documento que certi ca o pas de orixe

69

C
da mercadora, e onde se describen as caractersticas da mesma.
Esp. certi cado de origen Port. certi cado de origem Ing. certi cate of origin

certi cado de... - chaveta

vega por augas de pouca fondura.

Esp. chalana Port. chalana Ing. barge

certi cado de seguridade m.

Acreditacin das condicins de seguridade do barco, obrigatorias para levantar ncoras e sar a navegar.
Esp. certi cado de seguridad Port. certi cado de seguridade Ing. safety certi cate

chaleco salvavidas m. Chaleco

pneumtico, especialmente preparado para os casos de naufraxio.
Esp. chaleco salvavidas Port. colete salva vidas Ing. life jacket Esp. chapa Port. chapa Ing. plate, sheet

chapa f. Lmina de aceiro ou de outros materiais.

cesrea f. Na zona de Ferrol, recibe

este nome a abertura provisional que se practica no costado dos grandes buques que se emprega durante a construcin ou as grandes reparacins para a entrada e a sada dos traballadores e de equipos pequenos. Tpase antes da botadura.
Esp. cesrea Port. abertura Ing. aperture

chapa de marxe f. A chapa que

vai do dobre fondo ao pantoque.
Esp. chapa del margen Port. chapa lateral Ing. margin plate Esp. chapeado Port. chapado Ing. plating

chapado m. Adornar con chapas.

chafrn m. 1. Plano longo e estreito que une das super cies planas que forman ngulo en vez de formar estas ngulo.
Esp. cha n Port. chanfradura Ing. chamfer

charra f. Pequena embarcacin

que se usaba como remolcador. Sin. embarcacin.
Esp. charra Port. charrua Ing. hooker

chaves de retida f. pl. Chmanse

as aos ltimos elementos que se soltan na botadura antes de que o barco esvare cara o mar.
Esp. llaves de retencin Port. chaves de reteno Ing. launching triggers

2. Rebaixe gradual e continuo de espesor por medio dunha super cie plana inclinada.
Esp. cha n, bisel Port. bisel Ing. bevel

chalana f. Pequena embarcacin de

proa aguzada, popa rectangular ou de espello, e fondo plano, propulsada por remos ou motor, que na-

chaveta f. Peza de seccin normalmente rectangular que, encaixada entre das pezas cilndricas concntricas, impide o xiro dunha con respecto outra. Sin. caravilla.

chazarel - chumbeira

C
serve para sentar.
Esp. chupeta Port. choupeta Ing. round-house

70

chazarel m. Pequeno anaco de madeira unido ao pau da dorna e que se utiliza como axuda para izar a vela.
Esp. cua Port. chaarel Ing. wedge

Esp. chaveta Port. golilha Ing. cotter pin

chumaceira f. 1. Pequena tboa situada na beira da embarcacin que ten chantado no centro o tolete, no que vai apoiado o remo, para que as non se desgaste pola rozadura.
Esp. chumacera Port. chumaceira Ing. rowlock

cheminea f. Nas embarcacins,

conduto que dirixe o fume cara o exterior.
Esp. chimenea Port. chamin Ing. funnel

2. Apoio da lia do eixe que propulsa o buque.

Esp. chumacera Port. chumaceira Ing. bearing

chicote m. Extremo ou anaco

dunha corda, ou unha parte separada dela. Sin. cabo.
Esp. chicote Port. chicote Ing. rope end

chumaceira de empuxe f. Apoio

do eixe propulsor que transmite o empuxe horizontal do mesmo cara o buque.
Esp. chumacera de empuje Port. chumaceira de impulso Ing. thrust bearing

chinchorro m. Embarcacin auxiliar propulsada por remos, de pequeno tamao, que pode ser transportada nunha embarcacin maior. Rede pequena semellante xvega que se emprega para pescar nas ras e en augas pouco profundas.
Esp. chinchorro Port. chinchorro Ing. dinghy

chumbada f. Instrumento composto por un carrete con fo suxeito a unha peza de metal rematada en punta. Utilzase para achumbar as cadernas ou no achumbado da roda de proa. Determina a verticalidade.
Esp. plomada Port. chumbada Ing. sinker

chopa f. Compartimento da popa

dalgunhas embarcacins que se emprega para gardar utensilios, aparellos, etc.
Esp. chopa Port. chopa Ing. shed

chumbeira f. Rede de pesca circular con chumbos arredor que se utiliza para a pesca en lugares pouco profundos. Sin. esparavel.
Esp. plomada Port. chumbeira Ing. plummet

choupeta f. Partes da proa e da

popa que levan as chalanas e que

71

C
abrigo que hai proa na cuberta principal dalgns buques.
Esp. chupeta Port. cmara Ing. roundhouse Esp. formn Port. cinzel Ing. chisel

chupeta - cizalla

chupeta f. Cmara pequena para

mando unha curva cara enriba.

Esp. cimba Port. cimba Ing. curved boat

cinc m. Na Costa da Morte, nome

que recibe a peza de cinc que funciona como nodo de sacri cio. Vxase: nodo de sacri cio. Sin. zinc.
Esp. cinc, zinc Port. zinco Ing. zinc

cicel m. Instrumento cortante que

se utiliza para labrar.

cidadela f. Superestrutura na cuberta alta que se sita por riba do centro.

Esp. ciudadela Port. cidadela Ing. center castle

cinta f. Traca ou ringleira de chapas

de aceiro, do caso do barco, situadas xusto por baixo do trancanil.
Esp. cinta Port. cinta Ing. strake

cilindro m. 1. Corpo redondo, estreito e longo formado por unha porcin de super cie cilndrica comprendida entre dous planos secantes paralelos e perpendiculares ao eixo.
Esp. cilindro Port. cilindro Ing. cylinder

cintn m. Listn de madeira ou de

aceiro que rodea o casco dun barco por riba da lia de otacin en toda a sa lonxitude, que serve para defender o costado.
Esp. cintn Port. monelha Ing. rubbing strake

2. Recipiente cilndrico onde se move o mbolo das mquinas alternativas a vapor ou dos motores de combustin interna.
Esp. cilindro Port. cilindro Ing. cylinder

cinxir v. tr. Axustar unha cousa con

outra de maneira que unha delas exerza unha certa presin sobre a que queda no seu interior. Sin. apertar, axustar, cinguir.
Esp. ceir Port. cingir Ing. fasten

cilindro de sinais m. O que se utiliza para a sinalizacin durante o da dos barcos limitados polo seu calado.
Esp. cilindro de seales Port. cilindro de sinais Ing. cylinder

cizalla f. 1. Tesoira grande empregada para cortar chapa de aceiro e outros materiais.
Esp. cizalla Port. cisalha Ing. shears

cimba f. Pequena embarcacin

cuxos extremos se levantan for-

2. Esforzo de cizalla ou cortadura que sofren os barcos por efecto da

clinmetro - cferdam

72

distribucin do peso propio, do da carga e do empurre da auga.

Esp. cizalla Port. esforo de cisalha Ing. shearing force Esp. clinmetro Port. clinmetro Ing. clinometer

cular quilla no seu extremo de popa e na que monta o temn.

Esp. codaste Port. cadaste Ing. stern post

clinmetro m. Instrumento que

indica a inclinacin do barco.

codaste de fundicin m. Codaste

feito dunha soa peza fundida.
Esp. codaste de fundicin Port. cadaste de fundio Ing. founded stern post Esp. coe ciente Port. coe ciente Ing. coef cient

clipper m. Barco veleiro de mltiples mastros, velas cadras e casco moi a nado o que lle permite cargar a altas velocidades. Foi amplamente utilizado en comercio transocenico.
Esp. clper Port. clper Ing. clipper

coe ciente m. Relacin de das

magnitudes da mesma especie.

coe ciente do Almirantado m.

Constante empregada polo Almirantado Britnico durante os primeiros tempos da navegacin a vapor, que serve para obter un ndice de comparacin entre unha velocidade concreta e a potencia necesaria para acadala.
Esp. coe ciente del Almirantazgo Port. coe ciente de Almirantado Ing. Admiralty coef cient

cbado m. ngulo recto que forma

unha peza ou un tubo nun barco.
Esp. codillo Port. cvado Ing. chine Esp. cobrar Port. cobrar Ing. take in Esp. coca Port. coca Ing. coca

cobrar v. tr. Recoller parte dun

cabo ou cable.

cofa f. Plataforma que vai na parte

alta dos paus dos barcos de vela e que serve para asegurar os obenques dos mastros da gabia, para manobrar as velas altas, ou para situar al a serviola.
Esp. cofa Port. cesto da gvea Ing. top

coca f. Embarcacin de carga antiga

con dous paus e moita manga.

codal m. Ferramenta que emprega

o carpinteiro para alisar e escuadrar as tboas.
Esp. codal Port. espeque ajustvel Ing. square, prop

cferdam m. Calquera espazo pechado dentro dun buque que s ten por misin separar outros espazos para evitar posibles contaminacins, por seguridade, etc. Sin. cofferdam.
Esp. cferdam, cofferdam

codaste m. Peza de aceiro ou de

madeira que se levanta perpendi-

73

C
Port. cofferdam Ing. cofferdam

co o - cansignatario de buques

co o m. Abertura que hai na cuberta das dornas e dalgunha outra embarcacin e na que as bordas estn protexidas por unhas ripas de madeira que se denominan malletes.
Esp. cofete Port. co nho Ing. door

columna de bitcora f. Soporte

en forma de columna que sostn a bitcora.
Esp. columna de bitcora Port. coluna de bitcula Ing. binnacle stand

Esp. colisin Port. coliso Ing. collision

comps m. Instrumento de precisin que serve para orientarse e que indica o rumbo dunha nave. Consiste nunha caixa redonda con dous crculos concntricos, dos cales s xira o crculo interior, que o que leva unha agulla imantada que sinala o norte; o crculo exterior sinala a direccin da quilla.
Esp. comps Port. bssola Ing. compass

coieira f. Construcin ou parede

que se fai botando pedras ao fondo do mar para formar un dique de defensa contra as ondas, ou para servir de base a un peirao. Sin. coial, coieira.
Esp. escollera Port. quebra-mar Ing. rock lling

colar v. tr. 1. Facer unir das cousas

por medio dun pegamento. Sin. xuntar.
Esp. pegar Port. colar Ing. stick

compresin f. Incremento da presin exercida por un udo.

Esp. compresin Port. compresso Ing. compression

2. Verter o metal fundido nos moldes.

Esp. colar Port. coar Ing. exudate

condensador m. Intercambiador
de calor onde o vapor empregado nas mquinas de vapor condensado pola accin de arrefriamento da auga do mar. Sin. acumulador.
Esp. condensador Port. condensador Ing. condenser

colector m. Conducin principal

destinada distribucin dun udo.
Esp. colector Port. coletor Ing. main

consignatario de buques m.
Persoa que representa ao armador nos portos nos que o buque fai escala, e que realiza funcins relacionadas co transporte de mercadoras, descarga, trnsito, entrega e preparacin de fretes.
Esp. consignatario

colisin f. Abordaxe entre dous buques debida a un fallo da mquina ou do temn, ou ben, por un descoido da garda ou por un erro da navegacin.

consola - contaminacin...

74

consola f. 1. Vxase: cartabn e

cartela. 2. Panel onde se sitan os mandos de control dunha instalacin ou dun aparello.
Esp. consola Port. consola Ing. engine bracket

Port. consignatrio Ing. shipping agent

bra de vidro (PRFV) e o aluminio; tamn se construron embarcacins de formign.

Esp. construccin naval Port. construo naval Ing. shipbuilding

construcin transversal f. Sistema de construcin no que predomina o tipo de reforzado estrutural disposto de forma transversal, dicir, orientado desde babor cara a estribor. Apropiado para buques de dimensins menores.
Esp. construccin transversal Port. construo transversal Ing. transverse construction Esp. constructor naval Port. construtor naval Ing. shipbuilder

construcin en diagonal f. Sistema de forrado de embarcacins mediante tboas dispostas a tope que forman un ngulo de 45 graos con respecto quilla.
Esp. construccin en diagonal Port. construo em diagonal Ing. diagonal construction

construcin lonxitudinal f. Sistema de construcin dos buques no que predomina o tipo de reforzado de estrutura de forma lonxitudinal, dicir, orientado de popa a proa. mis apropiado para grandes buques.
Esp. construccin longitudinal Port. construo longitudinal Ing. longitudinal construction

construtor naval m. Dise da empresa que constre os barcos.

contaminacin f. Alteracin da
pureza da auga, do aire, dos alimentos, etc. No mar, efecto de contaminar as augas por medios naturais ou intencionados.
Esp. contaminacin Port. contaminao Ing. pollution

construcin mixta f. Sistema de

construcin no que o reforzado da estrutura se dispn de xeito tanto lonxitudinal como transversal.
Esp. construccin mixta Port. construo mista Ing. mix construction

contaminacin biolxica f. Alteracin que se produce no ecosistema mario pola chegada de organismos de fra, que poden introducir enfermidades nas especies autctonas ou poden provocar o seu desprazamento pola especie invasora
Esp. contaminacin biolgica Port. contaminao biolgica Ing. biological pollution

construcin naval f. Rama da industria dedicada ao deseo e construcin de navos e artefactos navais. Os materiais normalmente empregados para a construcin dos buques son o aceiro, a madeira, o plstico reforzado con

contaminacin orgnica f. Al-

75

C
teracin producida polos restos orgnicos que chegan sen depurar s augas; as bacterias e os residuos que conteen poden acumularse nas especies marias, e o consumo destes peixes ou moluscos pode ser prexudicial para as persoas.
Esp. contaminacin orgnica Port. contaminao orgnica Ing. organic pollution

contaminacin... - contradique

serve para reforzar a amura das velas maiores cando necesario.

Esp. contraamura Port. contra-amura Ing. preventer tack

contrabita f. Peza curva das das

que sosteen s bitas pola proa.
Esp. contrabita Port. contra-cabeo Ing. bitt standard

contaminacin qumica f. A
que orixinada polas augas residuais e polos vertidos das industrias, e pode estar causada por metais pesados, deterxentes, fertilizantes, etc. A sa accin sobre o ecosistema mario moi prexudicial e pode provocar a morte dos seres vivos, ou a alteracin da sa evolucin e reproducin.
Esp. contaminacin qumica Port. contaminao qumica Ing. chemical pollution

contrabolina f. Segunda bolina

que serve para axudar primeira.
Esp. contrabolina Port. contra-bolina Ing. preventer bowline

contrabrazola f. Brazola do
zapn sobre o vao e que se dispn de xeito transversal.
Esp. contrabrazola Port. contrabraola Ing. headledge

contraccin f. Reducin da lonxitude ou do espesor que experimenta unha peza.

Esp. contraccin Port. contrao Ing. contraction

contedor m. Recipiente de tamao

normalizado (20' x 8' x 8' ps ou mltiplo), destinado a conter e transportar mercadoras.
Esp. contenedor Port. contentor Ing. container

contrachapado m. Taboleiros de
madeira formados pola superposicin de lminas nas de madeira.
Esp. contrachapado Port. contraplacado Ing. plywood

contedor refrixerado m. Contedor normalizado destinado a conter mercadoras refrixeradas.

Esp. contenedor refrigerado Port. contentor refrigerado Ing. refrigerated container Esp. contraamantillo Port. contra amantilho Ing. preventer lift

contracodaste m. Peza similar ao

codaste, situada en paralelo a el, e que serve para reforzalo.
Esp. contracodaste Port. coral da roda Ing. inner post

contraamantillo m. Cabo que

serve para reforzar o amantillo.

contradique m. Dique auxiliar

construdo preto do primeiro, que serve para deter as augas e para

contraamura f. Cabo groso que

contradriza - contrato

C
Esp. contramesana Port. contra-mezena Ing. mizzen mast

76

protexer s embarcacins.
Esp. contradique Port. contradique Ing. counter dike

contradriza f. Segunda driza que

axuda principal.
Esp. contradriza Port. contra-adria Ing. second halyard

contramestre m. Subo cial que

dirixe a marieira, seguindo as ordes do Primeiro O cial; encrgase da tripulacin e do coidado e conservacin do buque e da carga.
Esp. contramaestre Port. contramestre Ing. boatswain

contradurminte f. Tboa que fai

de reforzo da durminte pola parte inferior.
Esp. contradurmiente Port. contra-madeiro Ing. sheer clamp

contrapalanque m. Segundo pau

que serve para reforzar un palanque.
Esp. contrapalanqun Port. contra-palanque Ing. preventer clew garnet

contraescota f. Cabo que serve

para reforzar a escota cando vai vento forte ou temporal.
Esp. contraescota Port. contra-escota Ing. preventer sheet

contraquilla f. Peza que cubre a

quilla pola parte interior do barco, que serve para reforzala e para asegurar a xacin das pezas cravadas nela. Sin. sobrequilla.
Esp. contraquilla Port. contraquilha Ing. keelson

contraestai m. Cabo groso que

axuda ao estai a soster o mastro, ao tirar del cara a proa.
Esp. contraestay Port. contra-estai Ing. preventer stay

contrarroda de proa f. Conxunto de pezas de reforzo que se colocan polo interior da roda para reforzala e engarzala coa quilla.
Esp. contrarroda de proa Port. contra-roda de proa Ing. bow knee

contrafoque m. Foque menor e

mis groso que o principal que se orienta mis cara a popa e se enverga no contraestai.
Esp. contrafoque Port. contra-bujarrona Ing. fore topmast staysail Esp. contrafuerte Port. contraforte Ing. buttress

contrato m. Compromiso ou convenio polo cal das ou mis partes chegan a un acordo. En navegacin, os contratos mis habituais refrense ao aluguer de buques para o transporte de mercadoras ou persoas. Vxase tamn: contrato de fretaxe. Sin. acordo.
Esp. contrato Port. contrato

contraforte m. Reforzo vertical

armado.

contramesana f. Pau pequeno que

hai entre a popa e o pau de mesana, nalgns casos.

77

C
Ing. contract

contrato de fretaxe - corda

contrato de fretaxe m. Contrato

mediante o cal se pacta a realizacin dun transporte nun buque determinado.
Esp. contrato de etamento Port. contrato de fretamento Ing. charter party

control de calidade m. Comprobacins que se fan da calidade da execucin dos diversos traballos ao longo da construcin do buque. Refrese ao control da soldadura, espesores, dimensins, materiais, comportamento das mquinas, etc.
Esp. control de calidad Port. controlo de qualidade Ing. quality control

Port. controle Ing. control

contrato de pasaxe m. Contrato

que contn os acordos relacionados co transporte de pasaxeiros. Sin. contrato de transporte de pasaxeiros.
Esp. contrato de pasaje Port. contrato de passagem Ing. contract of passenger carriage

conveccin f. Movemento do udo que provoca o transporte e a mestura das propiedades no seu mesmo seo.
Esp. conveccin Port. conveco Ing. convection

contrato

de remolque m. Acordo segundo o cal un buque transporta mediante arrastre un aparello otante ou un buque non autopropulsado.
Esp. contrato de remolque Port. contrato de reboque Ing. towage contract

conveccin forzada f. A que

provocada impulsando o udo por medios externos normalmente mecnicos, como unha bomba ou un ventilador.
Esp. conveccin forzada Port. conveco forada Ing. forced convection

contratrancanil m. Taboado
groso da cuberta situado a carn do trancanil.
Esp. contratrancanil Port. contra-alcatrate Ing. margin plank

conveccin libre f. Aquel no que

o movemento do udo causado por forzas internas do udo debido diferenza en densidade.
Esp. conveccin libre Port. conveco livre Ing. free convection

contrete m. Elemento estrutural

que separa das partes que tenden a xuntarse. Elemento transversal nos elos das cadeas grandes.
Esp. contrete Port. caibro Ing. stud

convs m. Espazo na cuberta superior desde o pau maior ata o castelo de proa.
Esp. combs Port. convs Ing. waist

control m. Dispositivo ou equipo

deseado para manexar e controlar o funcionamento dalgn sistema ou aparato.
Esp. control

corda f. Porcin de fos de lio ou

cordn de soldadura - corricn

C
Ing. log

78

materia lamentosa, enlazados formando un s corpo longo e exible que se utiliza para prender ou apertar. Sin. adival, cabo.
Esp. cuerda Port. corda Ing. rope

corredores m. pl. Parte transitable

da cuberta da dorna por onde desaugan os buracos chamados embornais. Sin. carreiro.
Esp. corredor Port. corredor Ing. drain-pipe

cordn de soldadura m. Soldadura que se d nunha soa pasada e que une das pezas.
Esp. cordn de soldadura Port. cordo de soldadura Ing. llet weld

corrente f. Masa de auga en movemento que se despraza polo interior dos mares e ocanos, e que depende dos propios movementos da Terra.
Esp. corriente Port. corrente Ing. stream

cornamusa f. Peza de madeira ou

metlica en forma de T que, a rmada en lugares adecuados, serve para tomar volta aos cabos. Est situada a babor e a estribor na cara interior da amura.
Esp. cornamusa Port. cunho Ing. cleat

corrente de arrastre f. A que

orixinada polo rozamento da auga coa carena do buque.
Esp. corriente de arrastre Port. corrente de arrastamento Ing. friction current

coroamento m. Curvatura superior con que se remata a popa dos barcos. Parte da borda que corresponde popa. Tamn dise do lugar onde se coloca o motor da embarcacin, xunto coa bandeira do pas de orixe. Sin. remate, terminacin.
Esp. coronamiento Port. coroamento Ing. taffrail

corrente de aspiracin f. Corrente diante da hlice que propia da velocidade dun barco.
Esp. corriente de aspiracin Port. corrente de aspirao Ing. suction current

corrente de curtocircuto f. Corrente elctrica de intensidade moi elevada que xorde cando se produce un curtocircuto elctrico.
Esp. corriente de cortocircuito Port. corrente de curto-circuito Ing. short circuit current Esp. corriente de expulsin Port. corrente de expulso Ing. ejection current

corpo m. Zona media do puntal.

Esp. cuerpo Port. corpo Ing. stanchion body

corrente de expulsin f. Corrente de sada da hlice.

corredeira f. Instrumento para

medir a distancia navegada e a velocidade que avanza o buque.
Esp. corredera Port. sonda

corricn m. Aparello de pesca dun

s anzol, que se bota pola popa do

79

C
buque cando navega, e que se emprega normalmente na pesca cacea.
Esp. curricn Port. amostra Ing. Devon spinner

corrosin - costado

corrosin f. Alteracin na super cie dunha substancia debida a unha reaccin qumica coas substancias en contacto con ela. Deterioracin super cial dunha peza pola accin de axentes qumicos. Normalmente, refrese corrosin no aire debida accin do osxeno formando xido nas super cies metlicas. Sin. desgaste, deterioro.
Esp. corrosin Port. corroso Ing. corrosion

fs estruturais que leva o buque. O corte pode ser mecnico con serra ou con cizalla, por oxicorte, quentando aceiro cun gas combustible e facendo corte por oxidacin, por plasma, por lser e con auga a presin.
Esp. corte Port. corte Ing. cutting

cortiza f. Pela da rbore chamada

sobreira. porosa e lixeira. Emprgase como material otante.
Esp. corteza Port. cortia Ing. bark

cortizada f. Relinga superior dun

aparello provisto de cortizas sobre as que se montan os panos da rede das distintas artes de pesca.
Esp. relinga de corchos Port. cortiada Ing. oat rope

corrosin galvnica f. Accin

producida sobre a parte somerxida do barco debido existencia de diferentes metais en contacto coa auga do mar, como o caso da hlice que de bronce e do casco que de aceiro. Correse o metal que ten un potencial electroqumico menor. Pdese contrarrestar co uso de nodos de sacri cio.
Esp. corrosin galvnica Port. corroso galvnica Ing. galvanic corrosion

corveta f. Embarcacin de guerra

mis pequena que a fragata. Cando eran de vela tian tres mastros e vela cadrada.
Esp. corbeta Port. corveta Ing. corvette

costa f. Zona de terra que est en

contacto co mar, ou prxima a el. Beiras do mar preto do litoral. Sin. ribeira, litoral.
Esp. costa Port. costa Ing. shore

cortacircutos m. Aparello que

interrompe un circuto cando a corrente que pasa por el supera un certo valor durante un tempo dado.
Esp. cortacircuitos Port. corta-circuito Ing. circuit breaker, fuse

costado m. Cada un dos lados do

buque. Sin. lado.
Esp. costado Port. costado Ing. side

corte m. Proceso de traballo para

cortar as chapas de aceiro e os per-

costados verticais - cruz da...

80

costados verticais m. pl. Costados do buque dispostos de forma vertical.

Esp. costados verticales Port. costados verticais Ing. wall sides

barco, de tipo turstico, que ten previstas varias escalas dentro da sa ruta. Sin. viaxe.
Esp. crucero Port. cruzeiro Ing. cruise

costura f. Unin das chapas mediante soldadura. Os cordns de soldadura poden ser lonxitudinais ou transversais. Neste ltimo caso chmanse topes. Tamn reciben esta denominacin as unins que se fan entre dous cables polos seus extremos, entrelazando os dous cordns.
Esp. costura Port. costura Ing. welding

2. Buque de guerra moi veloz, fortemente armado, que pode ser de tipo lixeiro ou pesado.
Esp. crucero Port. navio Ing. cruiser

cruceiro lixeiro m. Buque de guerra cos costados protexidos, pero de armazn moderada, inferior do cruceiro pesado. Alcanza unha velocidade considerable e foi deseado para reforzar e liderar unha ota de destrutores.
Esp. crucero ligero Port. cruzador ligeiro Ing. light cruiser

cote m. N simple que se fai pasando o chicote arredor do rme e polo seo; pdese facer nunha cornamusa, nunha estaca ou noutro obxecto vertical. Sin. n.
Esp. cote Port. cote Ing. half hitch

cruceiro pesado m. Barco de guerra veloz cun radio de accin moi elevado e provisto de moito armamento. A proteccin deste buque superior do cruceiro lixeiro, e ten os costados e a cuberta blindados. Empregbase para acompaar e darlle soporte aos acoirazados.
Esp. crucero pesado Port. cruzador pesado Ing. heavy cruiser Esp. cruceta Port. cruzeta Ing. crosshead

courel m. Borda interna da parte do

corredor dunha dorna. Ripa na borda dos navos de pesca. Sin. borda.
Esp. borda Port. amurada Ing. bulwark

crtica adx. f. Velocidade de xiro

dunha mquina ou motor, a cal produce vibracins moi altas por resonancia coa frecuencia propia e ten efectos prexudiciais.
Esp. crtica Port. crtica Ing. critical

cruceta f. Elemento transversal que

se une con outro en forma de T.

cruz da ncora f. Extremo inferior da ncora, onde se forma a unin da cana cos brazos que rematan nas uas.

cruceiro m. 1. Viaxe de recreo en

81

C
Esp. cruz del ancla Port. cruz de ncora Ing. anchor crown

cuadaste - cucharro

carga nun buque.

Esp. cubierta de arqueo Port. coberta de arqueio Ing. tonnage deck

cuadaste m. Denominacin do codaste nalgunhas zonas da ra de Arousa. Sin. codaste.

Esp. codaste Port. cadaste Ing. stern frame

cuberta de construcin lixeira

f. Cuberta situada por riba da cuberta principal do buque e formada por elementos de pouca resistencia.
Esp. cubierta de construccin ligera Port. coberta de construo ligeira Ing. light weight deck

cuarta de quilla f. Unidade utilizada para o tamao da dorna na que cada cuarta equivale a 21 cm.
Esp. cuarta de quilla Port. quarta de quilha Ing. span

cuberta principal f. A plataforma

mis alta que vai sen interrupcins de proa a popa.
Esp. cubierta principal Port. coberta principal Ing. main deck Esp. cubculo Port. cubculo Ing. cubicle

cuartel m. Armazn de tboas coa

que se tapa unha abertura, por exemplo, un zapn. Sin. contra, contravent.
Esp. cuartel Port. quartel Ing. hatch cover

cubichete m. 1. Departamento pequeno nunha embarcacin.

cuberta f. 1. Cada un dos pisos da

embarcacin que se suxeitan nos costados.
Esp. cubierta Port. coberta Ing. deck

2. Conxunto de tboas que impiden a entrada da auga no convs, cando o buque d de quilla.
Esp. cubichete Port. placa Ing. board

2. Plataforma que se estende horizontalmente ao longo da eslora e ao ancho de manga do barco. Hai cuberta principal e pode haber cubertas de botes, do castelo, de coches, de o ciais, de paseo, exteriores e interiores, toldilla, e cuberta de voo no caso dos portaavins.
Esp. cubierta Port. coberta Ing. deck

cubichete de bitcora m. Cuberta que, como remate da bitcora, serve para protexer o morteiro da agulla nutica.
Esp. cubichete de bitcora Port. coberta de bitcula Ing. binnacle cover

cucharro m. Tboa cortada irregularmente coa que se reforzan algunhas partes do barco, particularmente a proa e a popa, enriba dos raseis.
Esp. cucharro

cuberta de arqueo f. Cuberta que

pecha os espazos destinados

culata - cpula do radar

C
a vela.
Esp. cua Port. cunha Ing. wedge

82

culata f. Peza metlica que se

axusta ao bloque do motor e pecha o corpo dos cilindros.
Esp. culata Port. cabeote Ing. cylinder head

Port. tbua Ing. hoods

cua de mango f. Ferro do calafate.

Esp. cua de mango Port. cunha de mango Ing. caulker's wedge

cumieira f. A trabe mis alta da armadura dun teito o da armazn que cobre un determinado espazo. Sin. cumial.
Esp. cumbrera Port. cumeeira Ing. ridge board

cua do masteleiro f. Peza de

madeira ou ferro de seccin cadrada e cun sante nun extremo, que se introduce no ollo situado no couce do masteleiro.
Esp. cua del mastelero Port. cunha do mastaru Ing. topmast d

cuncha f. Boca formada por unha

peza grande de aceiro axustada no costado do buque, que serve para aloxar as uas da ncora e para que traballe a sa cadea. Sin. cnchega.
Esp. concha Port. concha Ing. bill board

cuas de estiba f. pl. Anacos de

percha grosa na cabeza do pau e na que vai labrada a tella do masteleiro.
Esp. cuas de estiba Port. cunhas de estiva Ing. cantick quoins

cuncha de aspiracin f. Cuarto

elipsoide de obra viva aberto na direccin da marcha que se emprega nalgns buques rpidos para mellorar o efecto da bomba de circulacin de auga para o condensador e os intercambiadores de calor.
Esp. concha de aspiracin Port. concha de aspirao Ing. suction hole

cuas do bauprs f. pl. Cuas que

serven para manter o bauprs no seu sitio.
Esp. cuas del bauprs Port. cunhas do gurups Ing. bowsprit wedge

cpula f. Torre de ferro, redonda e

xiratoria que teen algns buques como os acoirazados, e dentro da cal se atopan os canns de gran calibre.
Esp. cpula Port. cpula Ing. dome

cuncha do escobn f. Peza do

mesmo que protexe a amura e que debe conseguir a boa estiba da ncora.
Esp. concha del escobn Port. concha do escovm Ing. hawse pipe collar

cpula do radar f. Cpula que

aloxa e protexe o radar nos submarinos, os acoirazados, e outros buques.

cua f. Peza da dorna que se asegura pola proa ao pau que suxeita

83

C
Esp. cpula del radar Port. cpula do radar Ing. radome

curtocircuto - cter

curtocircuto m. Fenmeno elctrico producido ao unir cun conduto de resistencia moi pequena dous puntos entre os que hai unha diferenza de potencial elctrico.
Esp. cortocircuito Port. curto-circuito Ing. short circuit

curvas hidrostticas f. pl. Representacin gr ca por medio de curvas das caractersticas hidrostticas da carena dunha embarcacin.
Esp. curvas hidrostticas Port. curvas hidrostticas Ing. hydrostatic curves

Port. curvadora Ing. bending machine

cter m. Embarcacin de vela de

pouca tonelaxe provista de casco no e aparello de balandra. Sin. cutter.
Esp. cter, cutter Port. cter Ing. cutter

curvadora f. Mquina que serve

para gurar as chapas e para darlles forma, dobrndoas.
Esp. curvadora

D
dado m. Vara de ferro que divide os
aneis dalgunhas cadeas.
Esp. dado Port. vara Ing. stud

para crear distintos peiraos.

Esp. drsena Port. doca Ing. basin, dock

dala f. Especie de canle ou tubo por

onde se realiza a sada da auga no navo; aquela abertura por onde a bomba verte a auga ao mar. Sin. canle.
Esp. dala, canal Port. dala Ing. pump dale

defensa f. Proteccins que se colocan nos costados das embarcacins para defendelas de choques ou rozamentos.
Esp. defensa Port. defesa Ing. fender

de ector m. Consiste nun imn

que se coloca a certa distancia do comps para corrixir a in uenza das pezas de ferro que estn presentes no navo.
Esp. de ector Port. de etor Ing. de ector

drsena f. 1. Lugar natural ou articial onde as embarcacins poden manobrar ou efectuar operacins de carga e descarga.
Esp. drsena Port. doca Ing. dock

desabordar v. tr. e pr. Soltarse

unha embarcacin doutra despois dunha abordaxe.

2. Cada unha das divisins que se acondicionan nos portos arti ciais

desparafusador - desigualdade...

D
coradoiro, fondeadoiro.
Esp. desembarcadero Port. desembarcadoiro Ing. landing place

86

desaparafusador m. Ferramenta
composta por unha vara de aceiro coa punta achandada e un mango de madeira, que se emprega para introducir e sacar parafusos.
Esp. destornillador Port. chave de fenda Ing. screwdriver Esp. desarbolar Port. desarvorar Ing. dismast

Esp. desabordar Port. desabordar Ing. unmoor

desembarcar v. tr., i. e pr. Accin

de sar dunha embarcacin ou ben, sacar todo tipo de mercadoras. Sin. baixar, sar, descargar.
Esp. desembarcar, descargar Port. desembarcar, apear-se Ing. go ashore, debark

desarborar v. tr. Deixar un barco

sen paus, sen arboradura.

desenmallar v. tr. Sacar o peixe das

redes e introducilo no barco, usando un guindastre ou unha rede.
Esp. desenmallar Port. desemalhar Ing. release

desatalingar v. tr. Soltar o cabo do

arganeo da ncora.
Esp. desentalingar Port. soltar Ing. unbend

desentalingar v. tr. Soltar o grilln

de unin dunha cadea coa ncora.
Esp. desentalingar Port. soltar Ing. unbend the chain Esp. desenvergar Port. desenvergar Ing. unbend

desatracar v. i. e tr. Separar un

barco de onde estaba atracado. Sin. desamarrar.
Esp. desatracar Port. desatracar Ing. sheer away

desenvergar v. tr. Soltar as velas

que estaban envergadas.

desbastar v. tr. Facer unha cousa

menos densa quitando ou rebaixando as sas partes speras ou irregulares, tornndoa mis lisa e menos basta. Sin. pur, rebaixar.
Esp. desbastar Port. desbastar Ing. hew Esp. descarga Port. descarga Ing. discharge

deseo m. Representacin gr ca
que normalmente se fai a travs de lias como proxecto cun determinado n. Sin. plano, proxecto.
Esp. diseo Port. desenho Ing. design

descarga f. Sada do udo dun

canle ou tubo.

desfondar v. tr. Romper o fondo

da nave.
Esp. desfondar Port. desfundar Ing. rip the bottom

desembarcadoiro m. Lugar destinado para desembarque. Sin. an-

desigualdade anual f. Variacins

mis ou menos peridicas do nivel

87

D
da auga ou da velocidade da corrente de marea, que se producen cos cambios de estacin, e que se deben principalmente a causas meteorolxicas.
Esp. desigualdad anual Port. desigualdade anual Ing. tidal annual inequality

desigualdade de fase - desprazar

desprazamento m. Volume e peso

da auga desprazada polo buque. Peso do buque xunto coa sa carga.
Esp. desplazamiento Port. deslocamento Ing. displacement

Port. desobediente Ing. disobedient

desigualdade de fase f. Variacins

da marea ou corrente de marea asociadas aos cambios de fases da La.
Esp. desigualdad de fase Port. desigualdade de fase Ing. lunitidal inequality

desprazamento en lastre m.
Peso total do buque, coas cargas necesarias para navegar con seguridade, includo o lastre que sexa preciso, normalmente de auga do mar.
Esp. desplazamiento en lastre Port. deslocamento em lastro Ing. total cargo displacement

desigualdade dirna f. Diferenza

de velocidade entre as das correntes de uxo e as das de reuxo de cada da.
Esp. desigualdad diurna Port. desigualdade diurna Ing. diurnal inequality

desprazamento en rosca m.
Peso propio do buque. Constite o peso propio do casco coas sas maquinarias e instalacins completas, e cos lquidos nos circutos das mquinas, pero non se incle ningunha carga como tripulacin, combustible, auga e lubricante en tanques, nin pertrechos que non sexan regulamentarios.
Esp. desplazamiento en rosca Port. deslocamento em rosca Ing. light displacement

deslastrar v. tr. Quitar o lastre

dunha embarcacin. Sin. alixeirar, descargar.
Esp. deslastrar Port. deslastrar Ing. unballast

deslastre m. Accin e efecto de

deslastrar.
Esp. deslastre Port. deslastre Ing. unballasting

desprazamento total m. Peso

total do buque ata a lia de carga na condicin que se considere.
Esp. desplazamiento total Port. deslocamento total Ing. maximum displacement

desmantelar v. tr. Desarmar e desaparellar unha embarcacin. Sin. desarborar.

Esp. desmantelar Port. desmantelar Ing. dismantle Esp. desobediente

desprazar v. tr. 1. Desaloxar o

buque unha cantidade de auga que pese tanto como o peso total do barco e da sa carga na condicin que se considere.

desobediente adx. Buque que

tarda en responder ao temn.

destrutor - dique de construcin

88

Esp. desplazar Port. deslocar Ing. displace

dor para proporcionarlle a corrente elctrica necesaria ao buque.

Esp. disel alternador, disel generador Port. diesel gerador, diesel alternador Ing. diesel generator engine

2. Pesar totalmente, includo o buque e a sa carga.

Esp. desplazar Port. deslocar, transportar Ing. displace, transport

destrutor m. Buque de guerra rpido de tamao medio e equipado con armamento variado, que se emprega para destrur submarinos principalmente, ou para escoltar a outros barcos.
Esp. destructor Port. destruidor Ing. destroyer

disel compresor m. Motor disel

que leva incorporado un compresor de aire.
Esp. disel compresor Port. diesel compressor Ing. diesel compressor engine

disel xerador m. Vxase: disel diferenza de desprazamentos f.

Cantidade de toneladas ou de ps cbicos entre o desprazamento de popa e o de proa.
Esp. diferencia de desplazamientos Port. diferena de deslocamentos Ing. displacement difference

alternador.

desvarar v. tr. Navegar de novo

unha embarcacin que estaba varada.
Esp. desvarar Port. desencalhar, desvarar Ing. get a oat

devalo m. Baixamar. Situacin mis

baixa do mar durante a marea. Sin. baixamar.
Esp. bajamar Port. baixa-mar Ing. low tide

diferenza de marea f. Diferenza

en horas e alturas da marea chea entre o porto secundario e o porto patrn, para o cal se dan as predicins nas tboas de madeira.
Esp. diferencia de marea Port. diferena de mar Ing. tidal difference

diagrama mimtico m. Esquema

materializado nun panel ou taboleiro no que aparecen os circutos do sistema pertinentes e os smbolos dos accesorios como vlvulas e outros, as como os elementos que actan sobre as bombas, o peche e apertura de vlvulas, etc.
Esp. diagrama mimtico Port. diagrama mimtico Ing. mimetic diagram

dique m. Muro que se constre no

mar para conter as ondas e abrigar un porto, e facilitar ao mesmo tempo un fcil acceso dos barcos. Sin. represa, barreira.
Esp. dique Port. dique Ing. dock

dique de construcin m. Dique

empregado como soporte auxiliar na construcin dunha embarcacin.

disel alternador m. Motor disel

que leva incorporado un alterna-

89

D
Esp. dique de construccin Port. dique de construo Ing. building dock

dique de marea - dobre fondo

dique de marea m. Dique construdo en zonas de grandes mareas, as cales o inundan constantemente.
Esp. dique de marea Port. dique de mar Ing. tidal dock

leleppeda que se fai na costa onde entran os barcos que van ser reparados. Tras pechar a cavidade cunha comporta, drnase a auga por medio de bombas de achique e os barcos pdense pousar en seco no fondo do dique para ser reparados e pintados. Tamn serve para construr buques.
Esp. dique seco Port. dique seco Ing. dry dock

dique de reparacins m. Dique

construdo para levar a cabo reparacins nos barcos.
Esp. dique de reparaciones Port. dique de reparao Ing. repair dock

dique varadoiro m. Dique de

menor tamao que est destinado a embarcacins menores de pouco porte. Consiste nun plano inclinado sobre o que se despraza o obxecto a levantar.
Esp. dique varadero Port. dique varadouro Ing. beach dock

dique otante m. Dique constitudo por unha estrutura en forma, normalmente, de U que pode ser somerxida enchendo os seus tanques de lastre con auga de mar, e sobre a que entran otando os buques que van ser reparados; despois pode re otarse baleirando os tanques de lastre, para que os buques queden en seco. Unha vez rematada a reparacin, o dique pdese somerxer de novo e o buque pode sar navegando.
Esp. dique otante Port. dique utuante Ing. oating dock

direccin da corrente f. Considrase o rumbo que seguen as augas por efecto da marea e por outras causas.
Esp. direccin de la corriente Port. direo da corrente Ing. current direction

disco de mxima carga m. Lia

vertical pintada no casco, dentro dun crculo, e na que se marcan os calados mximos autorizados segundo as zonas de navegacin onde estea o buque e segundo a estacin do ano. Sin. disco Plimsoll.
Esp. disco de mxima carga, disco de francobordo Port. marca de bordo livre Ing. loadline disc, freeboard disc

dique illado m. Construcin normalmente arti cial feita dentro dun porto, baa ou caladoiro, formando unha illa, para usos diversos.
Esp. dique aislado Port. dique isolado Ing. isolated dike

dique seco m. Dique constitudo

por unha cavidade de forma para-

dobre fondo m. Especie de segundo forro horizontal sobre o fondo do buque. Os espazos entre

dogre - draga

90

o fondo e o dobre fondo pdense utilizar como tanques. Ten a vantaxe de separar o interior do buque do mar, en caso de avara do fondo.
Esp. doble fondo Port. duplo fundo Ing. double bottom

obra viva unidas a tope. Precisa dunha execucin moito mis na para que as tboas tean a medida exacta, as cales acostuman ser de menor tamao. tpica da zona do Barbanza.
Esp. dorna de tope Port. dorna de tope Ing. dorna

dogre m. Embarcacin que ten

dous paus, e que se emprega nalgns tipos de pesca.
Esp. dogre Port. dogre Ing. dogger

dorna Meca f. Tipo de dorna dun

maior tamao usada en mar aberto e batido, e en zonas nas que existen fortes correntes marias. tpica da zona do Grove.
Esp. dorna Meca Port. dorna Meca Ing. dorna Meca

doris f. Embarcacin de fondo

plano que empregan nos bancos de Terranova os pescadores de bacallau con lia. Pode transportarse nos buques bacallaeiros e a sa eslora de 4 a 6 metros.
Esp. doris Port. dri Ing. dory

dorna polbeira f. Tipo de dorna

usada para ir s luras e aos polbos dentro da ra; constite o tipo de embarcacin mis comn nas Ras Baixas.
Esp. dorna para pulpos Port. dorna para polvo Ing. octopus dorna

dormente m. Peza de madeira horizontal que se coloca de proa a popa, onde se cravan outras pezas do barco, como os vaos.
Esp. durmiente Port. dormente Ing. shelf piece

dorna tramalleira f. Variante de

dorna usada para a pesca con artes de tramallo.
Esp. dorna con trasmallo Port. dorna com tresmalho Ing. trammel dorna

dorna f. Embarcacin tradicional

galega que se emprega para a pesca, principalmente nas Ras Baixas. Consta de proa lanzada, popa truncada, temn movido con cana e vela de relinga; tamn pode incorporar motor.
Esp. dorna Port. dorna Ing. dorna

dorna xeiteira f. Tipo de dorna de

gran tamao con tres a oito persoas de tripulacin que est deseada para navegar en mar aberto mis al da bocana da ra onde se pesca con rede de xeito.
Esp. dorna Port. dorna Ing. dorna

dorna de tope f. Tipo de dorna

que leva as xuntas das tboas da

draga f. Embarcacin que dispn

dunha mquina para limpar e

91

D
afondar os ros, portos, canais e outras zonas navegables.
Esp. draga Port. draga Ing. dredger

draga de culler - durminte

dragante m. Madeiro groso e cadrado que levan algunhas embarcacins ao p do pau trinquete, no cal descansa o bauprs.
Esp. dragante Port. dragante Ing. bowsprit pillow Esp. dragn Port. barco de vela Ing. sailing vessel

Ing. minesweeper

draga de culler f. Mquina empregada para dragar, que consta de das culleres unidas a un cable, que se pechan cando chegan ao fondo das augas, e as recollen o sedimento e depostano na barcaza de vertedoiros.
Esp. draga de cuchara Port. draga de colher Ing. dipper dredger

dragn m. Embarcacin de regatas

de 8,60 m de eslora.

drenaxe f. Conxunto de operacins realizadas para sacar a auga dunha zona determinada.
Esp. drenaje Port. drenagem Ing. drain

draga de rosario f. Mquina que

draga o fondo do mar mediante unha serie de alcatruces encadeados a un brazo mbil que extraen os sedimentos e os slidos do fondo das augas. Sin. draga de alcatruces.
Esp. draga de rosario Port. draga de rosrio Ing. bucket dredger

driza f. Cabo ou corda empregada

para izar ou arriar as velas e as bandeiras nos buques.
Esp. driza Port. adria Ing. halyard

draga de succin f. Mquina que

draga a area ou o sedimento do fondo das augas mediante un mecanismo de succin, e despois depostao na sa bodega.
Esp. draga de succin Port. draga de suco Ing. suction dredger

drizar v. tr. Pr unha embarcacin

dereita, na direccin das drizas; endereitar unha nave inclinada. Accin contraria de escorar. Endereitar as velas da embarcacin. Sin. endereitar.
Esp. adrizar Port. adriar, endireitar Ing. right Esp. durmiente Port. madeiro Ing. shelf

dragaminas m. Buque militar empregado na deteccin e eliminacin das minas nas canles de navegacin.
Esp. dragaminas Port. draga-minas

durminte m. Madeiro sobre o cal

descansan outras pezas estruturais.

E
ecosonda f. Aparato que permite
facer a ecosondaxe.
Esp. ecosonda Port. ecosonda Ing. echo-sounder Esp. eje Port. eixo Ing. axis

ecosondaxe f. Mtodo para medir

a profundidade do mar calculando o tempo no cal un sinal acstico chega ao fondo e volta fonte de emisin.
Esp. ecosondeo Port. sondar Ing. echosounding

2. Barra de madeira, aceiro ou calquera outro material, na que viran rodas xiratorias, hlices, etc. Lia central arredor da que se moven ou desenvolven diversas cousas. Sin. manivela, veo.
Esp. eje Port. eixo Ing. axis

eiruga f. Cadea articulada que xira

arredor das rodas dunha mquina e que lle permite traballar en terreos de difcil acceso.
Esp. oruga Port. cadeia Ing. caterpillar

eixe do temn m. Eixe de xiro do

temn montado no codaste do barco.
Esp. eje del timn Port. eixo do leme Ing. rudder axis

eixe principal m. Eixe base que

transmite o movemento dunha mquina. Sin. eixo principal.
Esp. eje principal

eixe m. 1. Lia imaxinaria arredor

da que xira algo. Sin. eixo.

eixe propulsor - embarrar

E
por medio dun eixe.
Esp. embarcacin a motor Port. embarcao a motor Ing. motor vessel

94

eixe propulsor m. O que move a

hlice que impulsa o barco.
Esp. eje propulsor Port. eixo motor Ing. driving axle

Port. eixo principal Ing. principal axis

embarcacin a remo f. Aquela

na que o medio de propulsin est constitudo por remos.
Esp. embarcacin a remo Port. embarcao a remo Ing. oar-powered vessel

eixo m. Vxase: eixe. elastmero m. Material exible de

plstico sinttico, de gran elasticidade.
Esp. elastmero Port. elastmero Ing. elastomer

embarcacin a vapor f. Aquela

na que unha turbina ou unha mquina alternativa de vapor constiten o mtodo de propulsin accionando, normalmente, unha hlice por medio dun eixe.
Esp. embarcacin a vapor Port. embarcao a vapor Ing. steam vessel

electrobomba f. Bomba accionada

por motor elctrico.
Esp. electrobomba Port. electrobomba Ing. electrical pump

elo m. Cada un dos aneis de forma

elptica que compoen a amarra ou a cadea. Pequena argola. Sin. argola, grilln, anel.
Esp. eslabn Port. elo Ing. link

embarcacin a vela f. Tipo de

embarcacin na cal a accin do vento sobre a vela constite a forma principal de propulsin.
Esp. embarcacin a vela Port. embarcao vela Ing. sailing vessel

embarcacin f. Construcin cncava de madeira, ferro, plstico ou outra materia, capaz de otar na auga, e dotada de sistema de propulsin e goberno. apropiada para navegar transportando persoas e efectos con seguridade. Sin. navo, barco, buque.
Esp. embarcacin Port. embarcao Ing. vessel

embarcadoiro m. Lugar na costa

que est preparado para embarcar ou desembarcar xente ou ben mercadoras.
Esp. embarcadero Port. embarcadouro Ing. landing stage

embarcar v. tr., i. e pr. Entrar

nunha embarcacin como tripulante ou pasaxeiro.
Esp. embarcar Port. embarcar Ing. board

embarcacin a motor f. Aquela

na que un ou varios motores de combustin interna constiten o mtodo de propulsin, accionando, normalmente, unha hlice

embarrar v. tr. Quedar enganchado o aparello de pesca nun embarre, como por exemplo, as algas,

95

E
as rochas, ou os buques afundidos.
Esp. embarrar Port. emaranhar Ing. get caught Esp. embate Port. embate Ing. crashing

embate - empavesada

embate m. Choque impetuoso do

mar. Sin. choque.

embornal m. Desaugue situado

nos trancans e outros lugares para drenar as augas das cubertas dos barcos.
Esp. imbornal Port. embornal Ing. scupper

Esp. embono Port. embono Ing. stiffening

embazar v. i. e tr. Na Costa da

Morte, sacar o peixe das redes e metelo no barco. Sin. desenmallar, atruelar.
Esp. desenmallar Port. desemalhar Ing. release

emersin f. Accin de sar do

fondo das augas unha persoa, submarino, etc. Accin contraria inmersin.
Esp. emersin Port. emerso Ing. emergence Esp. emerger Port. emergir Ing. emerge

mbolo m. Peza que se acciona alternativamente no interior dun cilindro ou dunha bomba para comprimir un udo ou para recibir movemento del.
Esp. mbolo Port. mbolo Ing. piston

emerxer v. i. Sar super cie desde

a auga ou desde outro lquido.

empanetado m. 1. Piso inferior da

dorna de madeira ou dunha embarcacin menor, que cobre o fondo do barco.
Esp. sollado Port. soalho Ing. lower deck

embonar v. tr. 1. Tcnica que consiste en revestir o casco dunha nave engadndolle tboas de madeira para darlle mis estabilidade e consistencia. Sin. revestir.
Esp. embonar Port. embonar Ing. sheathe

2. Engadir un suplemento para sustentar calquera peza cando est escasa.

Esp. embonar Port. embonar Ing. ll

2. Parte da popa dunha embarcacin pequena onde se deposita a rede que se vai recollendo despois do primeiro lance.
Esp. sollado Port. solo Ing. intermediate deck

empavesada f. Conxunto de bandeiras e gallardetes que decoran as embarcacins.

Esp. empavesada Port. empavesada Ing. dressing

embono m. Pezas de madeira coas

que se forra un buque exteriormente para ensanchalo e darlle mis estabilidade. Sin. forraxe.

empavesar - enmallar

96

empavesar v. tr. Decorar un navo

poendo empavesadas nas bordas e adornando os paus con bandeiras e gallardetes. Sin. engalanar.
Esp. empavesar Port. enfeitar Ing. dress

enerxa mareomotriz f. Enerxa

que resulta de aproveitar o movemento das mareas; enerxa obtida pola diferenza de altura dos mares segundo a posicin relativa da Terra e da la, como consecuencia da atraccin gravitatoria do sol e da la sobre eles.
Esp. energa mareomotriz Port. energia mareomotriz Ing. tidal power

empopar v. i. Calar excesivamente

a embarcacin pola popa. Voltear a popa a favor do vento.
Esp. empopar Port. empopar Ing. trim by the stern

enerxa undimotriz f. Enerxa

aproveitable producida polo movemento das ondas, grazas s cales pode producirse electricidade.
Esp. energa undimotriz Port. energia undimotriz Ing. wave energy

emproar v. i. Accin de dirixir a

proa do barco cara o porto, ou cara algn lugar.
Esp. aproar Port. emproar Ing. head towards

encallamento m. Accin e efecto

de encallar.
Esp. encalladura Port. encalhamento Ing. grounding, stranding

enfrechadura f. Cada un dos

cabos paralelos e horizontais que, ligados enxarcia, serven de pasos para subir a executar as manobras nos paus.
Esp. echaste Port. enfrechate Ing. rattling rope

encallar v. i. e tr. Quedar un barco

parado por tropezar co fondo. Sin. embarrancar.
Esp. encallar Port. encalhar Ing. run aground

engra f. Peza de ferro que acostuma

rematar en punta nun dos lados e na que se traballan os metais co martelo. Sin. incre, zafra.
Esp. torno Port. torno Ing. lathe

encapeladura f. Punto do mastro

en que se xuntan os cabos que o sosteen.
Esp. encapilladura Port. encapeladura Ing. fastening

engrenaxe f. Sistema de rodas dentadas que engrenan unhas con outras de xeito que o movemento dunha se transmite a outra. Sin. conexin.
Esp. engranaje Port. engrenagem Ing. gear

encapelar v. tr. Enganchar un cabo

ao calcs dun barco, a unha bita ou a unha verga.
Esp. encapillar Port. encapelar Ing. rig

enmallar v. tr. e pr. Quedar o peixe

97

E
atrapado na rede.
Esp. enmallar Port. emalhar Ing. enmesh Ing. bend

enmalle - envergar

entalla f. Corte feito para encaixar

algunha cousa. Sin. entallamento, entalladura.
Esp. entalladura Port. entalha Ing. notch

enmalle m. Arte de pesca que consiste en utilizar redes verticais para que os peixes queden atrapados nelas.
Esp. enmalle Port. emalhe Ing. gillnet

entena f. Pau curvado e longo que

serve de percha para envergar as velas latinas.
Esp. entena Port. antena Ing. lateen yard

enmanguitado m. Poer camisas

e forros en pezas cilndricas e eixes.
Esp. enmanguitado Port. forrado Ing. encasing

entrada de obra morta f. Diminucin da manga dun buque nas sas partes altas por estar os seus costados inclinados cara dentro.
Esp. recogimiento, entrada de obra muerta Port. entrada de obra morta Ing. tumble home

enramada f. Conxunto das cadernas dunha embarcacin en construcin, cando xa estn arboradas. Sin. enramallado.
Esp. enramado Port. enramado Ing. framing

entrecuberta f. Espazos comprendidos entre das cubertas consecutivas dos barcos. Sin. entreponte.
Esp. entrecubierta Port. entrecoberta Ing. tweendeck

ensai m. Compartimento de popa

nalgunhas embarcacins utilizado para colocar o peixe ou deixar as redes.
Esp. panel Port. compartimento Ing. board

entremiche m. Peza con que se

enche o espazo baleiro entre os vaos.
Esp. entremiche Port. chasso, longarina Ing. carling

enseada f. Porcin do mar que

entra na terra, e que pode servir de abrigo s embarcacins. Sin. rada, arnela.
Esp. ensenada Port. enseada Ing. inlet

entreponte f. Vxase: entrecuenvergadura f. Ancho dunha vela

envergada, medido pola parte na que se suxeita verga. Sin. ancho.
Esp. envergadura Port. envergadura Ing. breadth

berta.

entalingar v. tr. Unir o grilln da

ncora cadea. Sin. atalingar.
Esp. entalingar Port. unir

envergar v. tr. Atar as velas s ver-

envergue - escada

E
soportar esforzos.
Esp. jarcia rme Port. enxrcia rme Ing. standing rigging

98

gas e suxeitar as relingas s respectivas vergas.

Esp. envergar Port. envergar Ing. bend

envergue m. Cabo delgado que

pasa polos ollados da vela para suxeitala ao nervio da verga.
Esp. envergue Port. cabo da testa Ing. rope band

enxaretado m. Panel con reixas semellante a un taboleiro, e que serve para formar o plano dun bote.
Esp. enjaretado Port. paneiro Ing. grating

envergue por seo loc. N marieiro de rizo.

Esp. envergue por seno Port. envergue por seio Ing. ropeband

enxeeiro naval m. Persoa que

realiza e dirixe o deseo e a construcin dos buques e artefactos marios diversos.
Esp. ingeniero naval Port. engenheiro naval Ing. naval architect

enxarcia f. Conxunto de cabos dun

navo, con mencin especial aos que sosteen os paus. Instrumentos e redes para pescar.
Esp. jarcia Port. enxrcia Ing. rigging

epoxi f. Pintura de gran poder protector contra a oxidacin. Sin. epxido.

Esp. epoxi Port. epxi Ing. epoxy

enxarcia de labor f. Comprende

os diversos cabos e aparellos de traballo diario destinados a mover, embicar e orientar, para izar e arriar, as velas, vergas, etc. Sin. enxarcia mbil.
Esp. jarcia de labor Port. enxrcia de trabalho Ing. running rigging

equipo motriz m. Conxunto mecnico que produce a enerxa destinada propulsin.

Esp. equipo motriz Port. fora motriz Ing. power unit

equipo propulsor m. Sistema ou

mecanismo que impulsa ao buque na auga.
Esp. equipo propulsor Port. fora de propulso Ing. propulsion unit

enxarcia de lio f. Cabo feito con

bra de lio e que ten unha resistencia maior.
Esp. jarcia de lino Port. enxrcia de linho Ing. axen rigging

escada f. 1. Instrumento formado

por das barras longas e paralelas que se unen por medio de travesas equidistantes. Sin. escaleira de man.
Esp. escalera

enxarcia rme f. A que est constituda polos cabos xos que, ao ser tensados parellos, serven de suxeicin aos paus, axudndolles a

99

E
Port. escada Ing. staircase

escada de gato - escandalosa

2. Escada vertical formada por chanzos feitos de cavilla de aceiro soldados a un tabique ou mamparo.
Esp. escalera Port. escada Ing. ladder

cin da forza do vento, que se basea no estado do mar, das ondas e do vento. Pose trece graos de intensidade, que se contabilizan desde o 0 ata o 12.
Esp. escala de Beaufort Port. escala de Beaufort Ing. Beaufort scale

escada de gato f. Escada formada

por das tiras de cabo unidas por paus a xeito de chanzos.
Esp. escala de gato Port. escada de quebra-costas Ing. Jacob's ladder

escala de calado f. Cada unha das

distintas escalas pintadas na proa, na popa e na caderna mestra que serven para medir o calado dos buques.
Esp. escala de calado Port. escala de calado Ing. draught scale

escada de prctico f. Escada de

gato ou escada de vento por onde sube o prctico ao buque.
Esp. escalera de prctico Port. escada do prtico Ing. pilot ladder

escala de Douglas f. Baremo que

describe o estado do mar segundo a altura das ondas. Pose 10 graos que se contabilizan desde o 0 ata o 9.
Esp. escala de Douglas Port. escala de Douglas Ing. Douglas scale

escada de vento f. Vxase: escada escada real f. Escada con dous relanzos e con varanda que se emprega para embarcar e desembarcar tripulantes e pasaxeiros.
Esp. escala real Port. escada real Ing. accommodation ladder

de gato.

escaler m. Pequeno barco sen cuberta para o servizo do navo ou de reparto martimo. Sin. bote, chalana.
Esp. chinchorro Port. escaler Ing. dinghy

escafandro m. Traxe protector cerrado hermeticamente, que pose un casco de bronce con ori cios e tubos para renovar o aire, e que serve para somerxerse na auga, ou para traballar noutro tipo de condicins adversas.
Esp. escafandra Port. escafandro Ing. diving suit

escandallo m. Chumbada prismtica en cuxo vrtice vai amarrado o cordel que permite chegar ata o fondo e as medir a profundidade e recoller as mostras adheridas.
Esp. escandallo Port. prumo de mo Ing. sounding lead

escandalosa f. Vela pequena de

forma triangular ou trapezoidal que se larga sobre a vela cangrexa;

escala de Beaufort f. Clasi ca-

escantilln - escorar

100

est formada por unha aresta no pico e outra no mastro.

Esp. escandalosa Port. vela triangular Ing. gaff topsail

escobn m. Cada un dos buratos situados ao lado da roda dun buque, por onde pasan as cadeas da ncora e os cabos.
Esp. escobn Port. escovm Ing. hawse pipe

escantilln m. Regra ou patrn

que serve para trazar as lias que delimitarn os ngulos para fabricar as cadernas.
Esp. escantilln Port. escantilho Ing. scantling

esco na f. Lima de maior tamao,

cos dentes grosos e triangulares, e mis separados.
Esp. esco na Port. grosa Ing. le-rasp

escarva f. Encaixe de madeira por

onde se unen das pezas de carpintera. Nas dornas parte inferior da tboa de cubrir que sobresae por enriba da tboa de virar. Sin. encaixe.
Esp. empalme Port. escarva Ing. splicing

escopro m. Trencha de lamia estreita. Instrumento cortante para labrar madeiras. Sin. trencha.
Esp. escoplo Port. escopro Ing. chisel

escora f. 1. Inclinacin transversal

do barco respecto vertical, por causas meteorolxicas ou tcnicas. Vxase: escorar. Sin. ngulo de inclinacin.
Esp. escora Port. banda Ing. list

escintilar v. i. Emitir luz de maneira intermitente, con intensidade e cor variables. Sin. tremelucir.
Esp. escintilar Port. resplandecer Ing. scintillate

esclusa f. 1. Recinto pechado con

portas de entrada e sada e construdo nun canal de navegacin, para que as embarcacins poidan pasar dunha zona a outra, segundo o nivel das augas. Sin. canle.
Esp. esclusa Port. esclusa Ing. lock

2. Puntal que sostn a embarcacin nos diques durante as reparacins, e nas gradas durante a construcin. Sin. puntal, tentemozo.
Esp. escora Port. pontal Ing. shore Esp. escora Port. escora Ing. heel

escoramento m. Feito de escorar.

2. Recinto pechado con das portas para o paso dun local a outro, onde a presin diferente.
Esp. esclusa Port. esclusa Ing. lock chamber

escorar v. i. 1. Inclinarse o barco

por efecto da estiba da sa carga, pola forza do vento, do mar ou da

101

escota - eslora de arqueo

entrada de auga nun compartimento lateral.

Esp. escorar Port. escorar Ing. careen, heel

escuadro m. Instrumento xeralmente de metal ou madeira, con forma de tringulo rectngulo, que serve para trazar e medir ngulos rectos.
Esp. escuadra Port. esquadro Ing. square

Port. escotilha de carga Ing. cargo hatch

2. v. tr. Facer que se incline o barco cara un costado. Sin. inclinar.

Esp. escorar Port. inclinar Ing. shore up

3. v. tr. Apuntalar con escoras.

Esp. escorar Port. escorar Ing. prop up Esp. escota Port. escota Ing. sheet

escudo m. Tboa de madeira situada verticalmente na popa e que constite o respaldo do asento de popa.
Esp. escudo Port. escudo Ing. backboard Esp. eslinga Port. eslinga Ing. strop

escota f. Cabo que se emprega para

atar as velas e gobernalas.

eslinga f. Cabo que se utiliza para

levantar pesos a bordo.

escoteira f. Abertura no lado

dunha nave por onde pasa a escota maior ou de trinquete.
Esp. escotera Port. escoteira Ing. sheave hole

eslora f. 1. Lonxitude do buque de

popa a proa tomada segundo os puntos de referencia.
Esp. eslora Port. comprimento Ing. length

escotilla f. Abertura grande, xeralmente rectangular, practicada en varios puntos das cubertas dun buque con obxecto de introducir e extraer a carga das bodegas, as como para establecer comunicacin con algn departamento. As pequenas poden ser tamn circulares ou elpticas. Sin. zapn.
Esp. escotilla Port. escotilha Ing. hatchway

2. Per l de aceiro ou outro elemento para reforzado lonxitudinal ao longo das cubertas e ao longo do fondo e dobre fondo do buque.
Esp. eslora Port. longarina Ing. girder

eslora de arqueo f. A que se toma

para o clculo do arqueo segundo se require no regulamento de arqueo que se considere. No Regulamento de Arqueo de 1969, hoxe en vigor, tmase como eslora de arqueo un 96% da eslora total

escotilla de carga f. Grandes ocos

nos buques que serven para permitir a carga e descarga de mercancas.
Esp. escotilla de carga

eslora de rexistro - espazos de...

102

nunha otacin situada a unha altura sobre o canto mis alto da quilla igual ao 85% do puntal mnimo de trazado, ou ben a distancia desde a cara de proa da roda ao eixe da mecha do temn nesa lia de otacin se ese valor maior.
Esp. eslora de arqueo Port. comprimento de arqueio Ing. tonnage length

eslora total f. Lonxitude comprendida entre dous planos transversais que limitan o casco do buque nas sas partes mis santes de proa e popa. Lonxitude tomada do extremo da roda ao extremo do codaste.
Esp. eslora total Port. comprimento total Ing. total length

Esp. eslora en otacin Port. comprimento na utuao Ing. waterline length

eslora de rexistro f. Eslora coa

que o buque ou a embarcacin queda inscrita no Rexistro O cial de Buques.
Esp. eslora de registro Port. comprimento de registo Ing. registered length

espazos de aloxamento m. pl.

Os utilizados para uso da tripulacin do buque e, no seu caso, para os pasaxeiros, como son: corredores, aseos, camarotes, o cinas, enfermeras, sala de estar, o cios que non contean artefactos para cociar e outros espazos semellantes.
Esp. espacios de alojamiento Port. espaos de alojamento Ing. accommodation spaces

eslora entre perpendiculares f.

Distancia entre as perpendiculares de proa e popa, medida do extremo anterior da roda ao extremo posterior do codaste.
Esp. eslora entre perpendiculares Port. comprimento entre perpendiculares Ing. length between perpendiculars

espazos de control m. pl. Espazos

nos que se atopan os aparatos onde se controlan a distancia e se rexistran os parmetros de funcionamento e as operacins do buque e da sa maquinaria.
Esp. espacios de control Port. espaos de controlo Ing. control spaces

eslora inundable f. Nun punto

determinado da lonxitude do buque, a eslora inundable a mxima parte da eslora do buque que, tomando como centro da mesma ese punto, pode inundarse sen que o buque se somerxa ata a lia de marxe.
Esp. eslora inundable Port. comprimento inundvel Ing. oodable length

espazos de servizo m. pl. Dise

dos espazos utilizados como cocias, o cios que conteen artefactos para cociar, gambuzas, paois e obradoiros que non forman parte dos espazos de mquinas e outros espazos semellantes, as como os troncos de acceso a todos.

eslora na otacin f. Lonxitude

do buque medida no plano de otacin entre os puntos en que este corte popa e proa.

103

E
Esp. espacios de servicio Port. espaos de servio Ing. service spaces

especi cacin - espiga

caia. Sin. estaca, esteo, puntal.

Esp. espeque Port. espeque, pontal Ing. handspike

especi cacin f. Documento onde

se describe o buque e as sas caractersticas principais. a base do contrato de construcin do buque.
Esp. especi cacin Port. especi cao Ing. speci cations

esperanza f. Nome co que se coece s ncoras de respecto. Empregbanse en caso de emerxencia, ou para substitur s outras.
Esp. esperanza Port. ncora de respeito Ing. sheet anchor

espello m. Caixa cadrada cun cristal

que permite ver o fondo mario ata unha distancia de 3 metros cando se coloca sobre a auga; emprgase para pescar o marisco xeralmente, en coordinacin con outra persoa, que tras seguir as indicacins do compaeiro, utilizar o bicheiro para pescar a peza. Tamn hai mirafondos doutras formas, anda que o tradicional o da caixa cadrada. Sin. mirafondos.
Esp. espejo Port. espelho Ing. shing mirror box

espa f. Cabo co que se amarra a

embarcacin a un obxecto xo coa intencin de poder logo espiarse.
Esp. espa Port. amarra Ing. fore warp

espiar v. i. Halar dun cabo rme

para amarrar a embarcacin, e para achegala ao porto. Sin. halar.
Esp. espiar Port. erguer Ing. warp

espicha f. Pau delgado e pequeno

que permite tapar os buratos temporalmente para evitar a entrada da auga; sacndoo se facilita a sada do lquido.
Esp. espiche Port. calo Ing. drain plug

espello de popa m. Parte exterior

da popa plana dunha embarcacin desde o coroamento ata a bovedilla.
Esp. espejo de popa Port. painel de popa Ing. transom

espello de proa m. Partes da proa

que forman as amuras por riba da cuberta a ambos lados da roda.
Esp. espejo de proa Port. painel de proa Ing. forward transom

espiga f. 1. Extremo ou parte sante

dun obxecto alongado e estreito que serve como macho a outro.
Esp. espiga Port. espiga, chave Ing. key

espeque m. Pau resistente que serve

de puntal a outros aparellos coa intencin de reforzalos ou de soportar unha cousa para que non

2. Parte superior dos paus maiores e mastros da gabia.

Esp. espiga Port. espiga Ing. skysail pole

espign - estacha

E
pesos.
Esp. estabilidad Port. estabilidade Ing. stability

104

3. f. Tipo de vela da galera.

Esp. espiga Port. vela Ing. sail

espign m. Construcin que se fai

s beiras dos mares ou dos ros para protexer as marxes ou para modi car a corrente. Sin. peirao.
Esp. espign Port. espigo Ing. pier

estabilidade dinmica f. Magnitude equivalente ao traballo mecnico ou enerxa que necesaria para escorar un barco ata un ngulo determinado.
Esp. estabilidad dinmica Port. estabilidade dinmica Ing. dynamic stability

esporn m. Remate da proa dun

navo sante cara diante que se empregaba como arma para arremeter contra un buque inimigo.
Esp. espoln Port. esporom Ing. ram, beak

estabilidade esttica f. Capacidade que ten o buque, na situacin en que se atopa, de drizarse e de resistir as forzas que o escoran. maior canto maior o resultado de multiplicar os desprazamentos do buque polo valor do brazo de adrizamento nesa situacin. Pode ser positiva ou negativa.
Esp. estabilidad esttica Port. estabilidade esttica Ing. static stability

esprn m. Cabo de amarre dado

polo costado que traballa lonxitudinalmente en diagonal de proa a popa ou ben de popa a proa; normalmente, emprgase desde a zona central do barco.
Esp. esprn Port. espringue Ing. spring line

estabilidade inicial f. Capacidade

que ten o buque xusto cando est drizado ou a pequenos ngulos de escora, para resistir as forzas que o escoran. maior canto maior o radio metacntrico inicial do barco.
Esp. estabilidad inicial Port. estabilidade inicial Ing. initial stability

esquife m. Embarcacin pequena

propulsada por remos ou por un motor, que se leva nunha maior como auxiliar, e que se emprega para achegarse terra e para outros usos menores.
Esp. esquife Port. esquife Ing. skiff

estacha f. Cabo groso que se emprega para amarrar os barcos, levar a cabo manobras entre os buques, ou suxeitar un arpn. Sin. amarra.
Esp. estacha Port. amarra Ing. hawser

estabilidade f. Calidade de manterse un buque en equilibrio sen entornarse; ou capacidade de recuperacin do equilibrio. A estabilidade depende de factores como a forma do barco e o reparto dos

105

estacin de marea - esteira

estacin de marea f. Lugar onde

se obteen as observacins medidas de marea. Sin. estacin mareogr ca.
Esp. estacin de mareas, estacin mareogr ca Port. estao de mars, estao de medicao das mars Ing. tidal gauge station

xeitan arredor do remo para desa forma evitar o desgaste no punto en que roza no tolete.
Esp. tabla Port. tabuado Ing. plank

estaleiro m. Lugar ou espazo destinado construcin e reparacin de buques, embarcacins e demais obxectos otantes. Normalmente tamn se fai o deseo. Un estaleiro normalmente divdese en varios departamentos, cada un coa sa funcin: administracin, calidade, comercial ou ventas, tcnico, compras e aprovisionamento, nanceiro, organizacin, planta e medio ambiente, producin coas sas seccins de casco (ou aceiros) e armamento, e reparacins.
Esp. astillero Port. estaleiro Ing. shipyard

estacin mareogr ca f. Vxase: estada f. Estrutura provisional de

madeira ou de metal que serve para andar por ela a certa altura para traballos de construcin, pintura, etc.
Esp. andamio Port. andaime Ing. scaffold, staging

estacin de marea.

estada f. Tempo que se emprega

para a carga e a descarga. O perodo das estadas fxase habitualmente nos contratos de fretamento. Sin. estada.
Esp. estada Port. estadia Ing. demurrage

estanquidade f. Calidade dos buques de ser estanco. Dise do recipiente ou do compartimento pechados de tal xeito que non pode entrar nin sar ningn fludo; dise tamn dunha estrutura coma un tabique ou un medio de peche dun barco a travs dos cales non pode entrar nin sar un fludo.
Esp. estanquidad Port. estancamento Ing. tightness

estai m. 1. Cabo ou cable que suxeita os paus, os mastros ou a cheminea para evitar que caian cara a proa ou cara a popa.
Esp. estay Port. estai Ing. stay

2. Vela de coitelo de forma trapezoidal ou triangular que se enverga no navo, e que para tal n vai por baixo do propio estai.
Esp. estay Port. estai Ing. stay

esteira f. 1. Suco que a embarcacin

deixa na auga cando navega. Sin. ronsel.
Esp. estela Port. esteira Ing. wake

estala f. Pequenas tboas que se su-

estiba - estrinque

E
Ing. surging

106

2. Tecido groso feito de esparto, xuncos, palma ou outro material que se emprega para cubrir o chan ou tombarse nel.
Esp. estera Port. esteira Ing. mat

estribeira f. Especie de tolete xado na proa da dorna e en que se prende a poia inferior da vela. Sin. tolete, pau.
Esp. tolete Port. tolete Ing. oarlock

estiba f. Distribucin da carga e reparto dos pesos nun buque.

Esp. estiba Port. estiva Ing. stowage

estribo m. 1. Cabo colocado nas

vergas do navo no que os marieiros xan os ps na manobra que realizan para dobrar o pano.
Esp. estribo Port. estribo Ing. yard sling

estibar v. tr. Colocar os pesos e as

cargas dun buque de forma axeitada e distribuda.
Esp. estibar Port. estivar Ing. stow

2. Amarre realizado sobre un ou dous cabos.

Esp. estribo Port. amarradura Ing. mooring

estopar v. tr. Meter estopa nas costuras dos buques e pechar as xunturas para que non entre a auga. Sin. calafatear.
Esp. acollar Port. estopar Ing. caulk

3. m. Peza que serve de apoio.

Esp. estribo Port. estribo Ing. abutment

estopor m. Aparato formado por

das mandbulas de ferro fundido que serven para reter a cadea da ncora.
Esp. estopor Port. mordedouro Ing. stopper

estribor m. Banda o costado dereito dun buque mirando de popa a proa.

Esp. estribor Port. estibordo Ing. starboard side

estrinque m. Cabo que parte do

extremo superior do mastro da dorna e se suxeita ao banco da escota. Sin. estrinca.
Esp. estrinque Port. estrinque Ing. stay tackle

estrepada f. 1. Esforzo de moitos

que se fai para amarrar un cabo, virar un cabrestante, vogar, etc.
Esp. estrepada Port. apoio Ing. pull

estrobos de man m. pl. Anacos de

cabo pegados ao nervio da envergadura da verga, para que dese xeito sirva de apoio.
Esp. estrobos de mano

2. Arranque, primeiro impulso dunha navegacin. Sin. arranque.

Esp. estrepada Port. arranque

107

E
Port. estropos de mo Ing. hand strop

estrutura... - extintor porttil...

estrutura dual f. Sistema no que

as zonas de proa e popa se constren con sistema transversal, e a zona central, con estrutura lonxitudinal.
Esp. estructura mixta Port. estrutura mista Ing. dual structure

transversal como base da estrutura, dicir, as cadernas.

Esp. estructura transversal Port. estrutura transversal Ing. transverse framing

estuario m. Terreo inmediato

zona onde desemboca un ro, e que queda inundado durante a preamar. Sin. esteiro.
Esp. estuario Port. esturio Ing. estuary

estrutura lonxitudinal f. Estrutura na que predomina o reforzado formado por elementos lonxitudinais para o fondo, costados e cuberta. mis apropiada para os buques de gran eslora.
Esp. estructura longitudinal Port. estrutura longitudinal Ing. longitudinal framing

expoente de carga m. Relacin

ou cociente entre o peso morto transportado e o desprazamento total.
Esp. exponente de carga Port. expoente de carga Ing. trim

estrutura tipo sndwich f. Procedemento de construcin empregado nos buques construdos con plstico reforzado con bra (PRF), consistente en dispor das capas de laminado de plstico reforzado con bra, separadas por un ncleo central de material lixeiro como espuma de poliuretano ou outros con obxecto de incrementar o mdulo resistente do conxunto.
Esp. estructura sndwich Port. estrutura sanduche Ing. sandwich structure

extintor m. Aparello que serve

para extinguir incendios botando sobre o lume auga, espuma, CO2 ou algunha mestura e caz contra a combustin.
Esp. extintor Port. extintor Ing. re extinguisher

extintor porttil manual m.

Extintor que pode trasladarse, e que ten unha carga igual ou inferior a 20 kg. Est equipado cun sistema que permite que a persoa o transporte s costas.
Esp. extintor porttil manual Port. extintor porttil manual Ing. portable hand re extinguisher

estrutura transversal f. Sistema

que d preferencia na construcin aos elementos de reforzado de tipo

F
falca f. Tboa de madeira que se coloca de canto no costado das embarcacins menores, de proa a popa, para que non entre a auga.
Esp. falca Port. borda de tempo Ing. washboard Esp. falcacear Port. falcaar Ing. cover knots Esp. falcado Port. falcado Ing. falcado

fala f. Embarcacin pequena e lixeira propulsada a remos normalmente, empregada para o transporte das autoridades.
Esp. fala Port. falua Ing. barge

Port. falsa quilha Ing. safety keel

falcacear v. i. Forrar con cordas

delgadas os extremos dos cabos.

falucho m. Embarcacin pequena e

lixeira, orixinaria do Mediterrneo, cun pau maior moi inclinado cara a proa, e con vela latina.
Esp. falucho Port. falucho Ing. felucca Esp. fanal Port. fanal Ing. lantern

falcado m. Embarcacin menor de

pesca propia das Ras Baixas.

falsa quilla f. Reforzo central colocado baixo a quilla, para defendela dos rozamentos onde hai pouca profundidade.
Esp. falsa quilla

fanal m. Farol que se colocaba na

popa dos buques. Sin. facho, farol.

fasqua f. 1. Regra de madeira longa

fasquiar - lstica

F
Esp. grieta Port. fendedura Ing. ssure, crack

110

e delgada pero duns dez a quince centmetros de ancho que serve para sinalar o arrufo dunha tboa do forro do barco.
Esp. barra de cinchar Port. fasquia Ing. batten

fendedura f. Vxase: fenda. ferry m. Voz inglesa do termo

"transbordador". Embarcacin que enlaza dous puntos con regularidade transportando persoas e vehculos. Sin. transbordador.
Esp. ferry Port. ferryboat Ing. ferry

2. A peza sante da madeira cando serrada.

Esp. costero Port. fasquia Ing. slag

fasquiar v. tr. 1. Sacar a fasqua e sinalala na peza.

Esp. marcar, medir Port. marcar coa fasquia Ing. measure

fervedoiro m. Colector baixo

nunha caldeira totalmente cheo de auga, de onde parten uns canos que a transportan a un colector superior.
Esp. hervidor Port. ebulidor Ing. boiler

2. Cortar en tiras a madeira para compoer o forro do barco e outras partes.

Esp. tablear Port. fasquiar Ing. cut into boards, plank

bra f. Filamento que se fabrica arti cialmente. Filamento continuo de material transparente polo cal pode propagarse a luz anda que este dea voltas ou forme curvas. Sin. fo.
Esp. lamento, bra Port. lamento Ing. thread, ber

femia f. 1. Peza que serve de aloxamento doutra que se chama macho.

Esp. hembra Port. fmea Ing. female

2. Pequena argola de ferro, situada na estampa de popa, pola que pasa o macho do temn.
Esp. hembra Port. fmea Ing. gudgeon Esp. grieta Port. fenda Ing. crack

gurar v. i. e tr. Darlle forma s

chapas. Dobrar a chapa ou outros materiais.
Esp. gurar Port. gurar Ing. mould

fenda f. 1. Abertura nun obxecto

rachado. Sin. buraco, greta.

lame m. Cable de armazn da malleta ou outros cabos armados.

Esp. lstica Port. lstica Ing. tow, oakum

2. Abertura estreita que se forma nun slido.

lstica f. Filamentos que saen dos

cabos e enxarcias es ados e que os

111

ltro - uencia

compoen na sa constitucin. Sin. fos, lamentos.

Esp. lstica Port. lstica Ing. oakum

otacin negativa f. Principio

polo cal os submarinos poden somerxerse inundando os seus tanques e provocando que o seu peso sexa maior ao peso da auga desprazada.
Esp. otacin negativa Port. utuao negativa Ing. negative oating Esp. otador Port. utuador Ing. oater

Esp. otabilidad Port. utuabilidade Ing. oatability

ltro m. Aparello que se utiliza

para facer pasar udos e separar as partculas slidas que leva en suspensin. Hai ltros magnticos, autolimpantes, etc. Sin. coador.
Esp. ltro Port. ltro Ing. lter

otador m. 1. Obxecto feito dun

material que ota.

rme m. 1. Parte dun cabo que corresponde ao extremo por onde vai amarrado.
Esp. rme Port. amarra Ing. rope

2. adx. Que non se move porque est xo ou amarrado.

Esp. rme Port. rme Ing. rm

2. Obxecto que ota ou aboia e que serve de sinal s embarcacins. Aparello que ota na super cie dun lquido e que serve como indicador do nivel do mesmo. Sin. boia.
Esp. otador Port. bia Ing. oater

anco m. Cada unha das partes laterais da embarcacin. O lado de babor e o lado de estribor dunha embarcacin. Sin. ala.
Esp. anco Port. anco Ing. ange

otar v. i. 1. Manterse un corpo

sobre a super cie dun lquido sen afundir. Sin. aboiar, nadar.
Esp. otar Port. utuar Ing. oat

ota f. Conxunto de embarcacins

dun pas ou dunha lia martima. Sin. maria, frota.
Esp. ota Port. frota Ing. eat

2. Manterse un corpo en suspensin somerxido nun udo.

Esp. otar Port. utuar Ing. oat

otabilidade f. Calidade que teen

os buques para otar. Dise tamn doutros obxectos cuxa densidade menor ca do udo que os rodea.

uencia f. Deformacin permanente maior que o lmite das deformacins elsticas.

Esp. uencia Port. uncia

ux - forquita

112

ux m. Material fundente e protector que se emprega na soldadura elctrica por arco somerxido.
Esp. ux Port. ux Ing. ux

Ing. ow

fondear v. i. e tr. Amarrar unha

embarcacin ao fondo mediante un cabo ou cadea utilizando unha ncora. Sin. amarrar, ancorar.
Esp. fondear Port. fundear Ing. to anchor Esp. fondo Port. fundo Ing. bottom

uxo m. Movemento ascendente da

marea.
Esp. ujo Port. uxo Ing. tidal rise Esp. foco Port. vela Ing. sail

fondo m. A parte mis baixa ou

mis profunda. Sin. profundidade.

foco m. 1. Nome que se d vela

maior das balandras.

fondo plano m. Parte horizontal

do fondo do buque.
Esp. fondo plano Port. fundo plano Ing. at bottom

2. Dispositivo luminoso dos faros, balizas e boias que permite s embarcacins coecer a sa posicin. Sin. lmpada.
Esp. foco Port. foco Ing. light

foque m. Vela con forma triangular

que se iza proa cara o bauprs.
Esp. foque Port. bujarrona, foque Ing. jib

formero m. Estrutura rxida que

soporta os bloques dos barcos despois da sa construcin, e os prepara para o transporte.
Esp. formero Port. suporte, apoio Ing. frame

fofoque m. Vela triangular que

levan algns buques entre o foque e o contrafoque.
Esp. fofoque Port. vela triangular Ing. inner jib

folio m. Nmero da matrcula do

barco, que vai pintado na proa. Sin. matrcula.
Esp. folio Port. matrcula Ing. registration mark

fornecer v. tr. Dotar, prover de

todo o necesario; abastecer, aprovisionar, equipar. Sin. gornecer.
Esp. abastecer, fornecer Port. fornecer Ing. supply

fondeadoiro m. Lugar onde os navos deitan a ncora. Sin. ancoradoiro, cala, enseada.
Esp. fondeadero Port. fundeadouro Ing. anchorage ground

forquilla f. Vxase: forquita. forquita f. Peza de metal que remata nun dos dous extremos por das puntas que forman un semicrculo no que se engancha o remo e impide que caia.
Esp. horquilla

113

F
Port. forqueta, forquita Ing. oar lock

forro - francobordo

forro m. Recubrimento formado

con pranchas de aceiro, tboas ou outros materias; parte do casco por fra das cadernas. Sin. capa, cuberta.
Esp. forro Port. forro Ing. planking

forza de velas f. Constite aquela

forza exercida por todas as velas, para que as contriban a dar ao buque maior velocidade.
Esp. fuerza de velas Port. fora de velas Ing. press of sails

Port. fora de inrcia Ing. force of inertia

forte mareira f. Grao 4 da escala

de Douglas, que se corresponde coa forza 5 da escala de Beaufort. Prodcense ondas longas dunha altura de 1,25 a 2,50 metros.
Esp. fuerte marejada Port. mar cavado Ing. moderate sea

forzas externas f. pl. As causadas

por elementos que son alleos, como as correntes de auga, as ondas, etc.
Esp. fuerzas externas Port. foras externas Ing. external factors

foso m. Escavacin longa e profunda na terra que est destinada a conter a auga ou escoala. Sin. fosa.
Esp. foso Port. fosso Ing. hole

forte temporal m. Vento de forza

9 na escala de Beaufort, que se corresponde co grao 7 da escala de Douglas. Nesta situacin, hai ondas grosas e a escuma di culta a visibilidade. O vento ten unha forza de entre 41 e 47 ns. Sin. forte borrasca.
Esp. temporal fuerte Port. forte temporal Ing. strong gale

fragata f. 1. Navo de guerra fundamentalmente de escolta de convois e equipado para a guerra antisubmarina. Cruceiro lixeiro.
Esp. fragata Port. fragata Ing. frigate

forxa f. Vxase: forxadura. forxadura f. Proceso a partir do

cal se altera a forma dun metal con golpes de martelo ou por comprensin nunha prensa pneumtica. Sin. forxa.
Esp. forjadura Port. forjadura Ing. forging

2. Nave con tres paus e con mastros e velas de cruz en todos eles.
Esp. fragata Port. fragata Ing. frigate, ship

francobordo m. Distancia que

existe entre o calado mximo dun barco e a cuberta completa mis alta con medios permanentes de peche.
Esp. francobordo Port. borda livre Ing. freeboard

forza de inercia f. Resistencia que

opn un corpo ao movemento que se tenta comunicarlle.
Esp. fuerza de inercia

franqua - frete

114

franqua f. Situacin dun buque

cando est en disposicin de sar ao mar ao sar dun porto ou fondeadoiro e poerse por fra de todos os baixos, puntas e destrucins, e poder seguir libremente un rumbo.
Esp. franqua Port. franquia Ing. of ng

de escuma estndense por todas partes. A forza do vento de 22 a 27 ns.

Esp. fresco Port. vento muito fresco Ing. strong breeze

fresquio m. Vento de forza 5 na

escala de Beaufort, que se corresponde co grao 4 da de Douglas. Aparecen ondas alongadas con abundancia de escuma por todas partes. A forza do vento de 17 a 21 ns.
Esp. fresquito Port. vento fresco Ing. fresh breeze

frasqua f. Vxase: fasqua. frasquiar v. tr. Vxase: fasquiar. frechadura f. Listns de madeira
ou anacos de corda que se fan nos obenques de maneira que serven de chanzos.
Esp. echadura Port. enfrechadura Ing. ratling

fretador m. Aquel que aluga un

barco para conducin de persoas ou cousas ou calquera embarcacin para transporte uvial ou martimo.
Esp. etador Port. fretador Ing. charterer

fregona f. Conxunto de cabos ou

fos atados e unidos a un mango, que se emprega para enxugar a auga da cuberta e dos costados das embarcacins.
Esp. lampazo Port. lambaz Ing. mop

fretaxe f. Accin de alugar un

buque para o transporte ou con outras nalidades.
Esp. etamento Port. fretamento Ing. charter

frescachn m. Vento de forza 7 na

escala de Beaufort, equivalente ao grao 6 da escala de Douglas. Hai forte mareira e as cristas de escuma estndense formando grandes tiras na direccin do vento. O vento sopra cunha forza de entre 28 e 33 ns.
Esp. frescachn Port. vento forte Ing. near gale

fretaxe por viaxe f. Contrato

polo cal se aluga un buque determinado durante unha viaxe concreta, por exemplo, para o transporte de mercadoras pesadas.
Esp. etamento por viaje Port. fretamento por viagem Ing. trip charter

fresco m. Vento de forza 6 na escala

de Beaufort, equivalente ao grao 4 da escala de Douglas. Comezan a formarse grandes ondas e as cristas

frete m. Prezo estipulado polo aluguer dunha nave ou dos seus servizos, como o transporte de

115

frisa - fura

mercadoras, e que se establece segundo o volume dos produtos ou o tempo de duracin da viaxe. Sin. porte.
Esp. ete Port. frete Ing. freight

rresponde co grao 1 da escala de Douglas. Nesta fase aparecen ondas pequenas e curtas, e pequenas cristas que non rompen. A velocidade do vento de 4 a 6 ns.
Esp. ojito Port. aragem Ing. light breeze

frisa f. 1. Anaco de material elstico,

normalmente en forma de tira, con que se tapan as xuntas das pezas dunha mquina, das portas ou portelas dos navos para impedir a entrada da auga. Sin. moldura.
Esp. frisa Port. frisa Ing. gasket

frouxo adx. m. Vento de forza 3 na

escala de Beaufort, cuxa correspondencia na escala de Douglas o grao 2. Aparecen ondas maiores e rompen as cristas, e o vento sopra cunha forza de 7 a 10 ns.
Esp. ojo Port. vento fraco Ing. gentle breeze

2. Aro de material elstico, de forma plana e outras, que se interpn na unin entre dous tubos para evitar perdas de udo.
Esp. frisa Port. frisa Ing. packing

fuga f. Escape de gas ou de lquido

contido nun determinado recipiente ou nun tubo. Sin. escape, perda.
Esp. fuga Port. fuga Ing. leakage

frontispicio m. Parte da fachada de

popa comprendida entre o xugo principal e o coroamento.
Esp. frontispicio Port. frontispcio Ing. frontispiece

fungo de ventilacin m. Extremo dun tubo de ventilacin, que ten forma de fungo para evitar que entre a auga da chuvia.
Esp. hongo de ventilacin Port. tubo de ventilao Ing. mushroom ventilator

frota f. Conxunto de embarcacins

dun pas ou dunha lia martima. Sin. maria, ota.
Esp. ota Port. frota Ing. eet

fura f. Buraco feito na madeira para

encaixar nel outra peza feita tamn de madeira. Sin. buraco.
Esp. enganche Port. fura Ing. hole

frouxio adx. m. Vento de forza 2

na escala de Beaufort, que se co-

G
gabarra f. Embarcacin normalmente de fondo plano, empregada para carga e descarga nos portos. Habitualmente vai remolcada, mais tamn pode ser autopropulsada. Sin. barcaza.
Esp. gabarra Port. gabarra Ing. barge

galeaza f. Embarcacin de guerra

mis grande que a galera e cunha soa cuberta, que arboraba tres paus con vela latina.
Esp. galeaza Port. galeaa Ing. galleass

Ing. double topsail

gabia f. Vela que se coloca no mastro principal da embarcacin, e que lle d nome sa verga e vela correspondente.
Esp. gavia Port. gvea Ing. main topsail

galen m. 1. Buque de gran envergadura, de tres ou catro paus e con velas cadradas, pensado para a guerra, para o transporte de mercadoras ou para traxectos de longo percorrido.
Esp. galen Port. galeo Ing. galleon

gabia dobre f. Conxunto formado

polas velas da gabia alta e baixa desprovistas de rizos e empregadas en substitucin da vela nica.
Esp. gavia doble Port. gvea dupla

2. Embarcacin de cabotaxe construda en Galicia duns 13 m de eslora e unhas 20 toneladas de desprazamento que se empregou, especialmente nas Ras Bai-

galeota - gambota

118

xas, ata 1960.

Esp. galen Port. galeo Ing. galleon

propsitos ornamentais. Sin. bandeirola, distintivo, insignia.

Esp. gallardete Port. galhardete Ing. pennant

galeota f. Pequena embarcacin de

dous mastros que levaba de dezaseis a vinte remos por banda.
Esp. galeota Port. galeota Ing. galliot

galleiro m. Pequenas forquitas xeralmente de madeira que teen algunhas embarcacins nun dos seus costados e que se utilizan para colocar nelas os remos no momento de non ser usados. Sin. forca.
Esp. horquillas Port. galheiro Ing. oar lock

galera f. Barco de guerra raso,

cunha grande eslora, aparellado con velas e tamn propulsado por remos.
Esp. galera Port. galera Ing. galley

galn m. 1. Tboa de madeira que

gornece exteriormente o costado da embarcacin pola parte superior ata a super cie da auga.
Esp. galn Port. galo Ing. molding

galerna f. Temporal no mar e na

costa producido polos ventos do noroeste, principalmente no mar Cantbrico, acompaado de borrasca e forte baixada de presin.
Esp. galerna Port. galerna Ing. gale

glibo m. 1. Modelo que empregan

os carpinteiros de ribeira para dar forma a unha peza da embarcacin.
Esp. glibo Port. molde Ing. mould

2. Medida de capacidade para lquidos equivalente ao galn imperial ingls a 4,5465 litros e ao galn americano a 3,7862 litros.
Esp. galn Port. galo Ing. gallon

galpn m. Termo empregado na

Costa da Morte para denominar ao estaleiro, carpintera de ribeira ou ao taller onde se constren os barcos. Sin. estaleiro, alboio, pendello.
Esp. astillero Port. estaleiro Ing. shipyard

2. Forma que se lle d ao contorno das ligazns dun buque. Sin. forma.
Esp. glibo Port. gabarito Ing. form

gallardete m. Tea estreita e triangular que remata nunha punta estreita, e que se utiliza como bandeira para facer sinais ou con

gambota f. Madeira curva que vai

cravada ao xugo, co que forma a bveda; columnas que sosteen o espello de popa. Sin. cambota, rabo de galo.

119

G
Esp. gambota Port. gambota Ing. counter timber

gambuza - garanta de calidade

gambuza f. Local onde se levan as

provisins para alimento dos tripulantes e pasaxeiros. Leva cmaras para carne, pescado, vexetais, etc., para ser refrixerados, e tamn para produtos secos.
Esp. gambuza Port. paiol de vveres Ing. provision store

gancho dobre m. Gancho de

forma parecida a unha ncora que se utiliza para o enganche de eslingas.
Esp. gancho doble Port. gancho duplo Ing. double hook

Esp. gancho de remolque Port. gato de engate Ing. towing hook

gnguil m. 1. Barcaza vertedoira

ou buque no que se transportan e verten despois, nun sitio distinto a onde se collen, os materiais extrados polas dragas. Abren polo fondo normalmente.
Esp. gnguil Port. gnguil, batelo de comportas Ing. hopper

gamela f. Embarcacin tradicional

galega que se emprega na pesca de baixura para capturar peixes con cordas ou redes artesanais. Sin. chalana.
Esp. gamela Port. gamela Ing. barge

ganapn m. Aparello de pesca formado por un aro e unha rede que se coloca arredor del.
Esp. angazo Port. ganapo Ing. push net

2. Arte de pesca de arrastre que serve para coller peixes pequenos, camarns e gambas.
Esp. gnguil Port. gnguil Ing. hopper trawl

gancho m. Instrumento curvo rematado en punta, de metal ou madeira, que serve para agarrar ou pendurar calquera cousa. Fabrcanse de distintos tipos e son utilizados para carga e descarga dos barcos e para outras manobras de elevacin de pesos.
Esp. gancho Port. gancho Ing. hook

garabeta f. Aparello metlico alongado e provisto de ganchos, que se emprega para a pesca do polbo e da lura.
Esp. potera Port. toneira Ing. squid jig

garanta de calidade f. Sistema

organizativo e de veri cacin no estaleiro dos controles de calidade de traballo e de materiais durante a construcin do buque que permite ter unha alta con anza en que o buque ter as caractersticas e comportamento en servizo que se lle esixen no contrato de constru-

gancho de remolque m. Gancho

concibido especialmente para a xacin dun cabo de remolque; ten disparador con obxecto de poder largar o remolque rapidamente.

garcs - garruncho

120

cin. Actualmente, denomnase xestin de calidade, de acordo coa norma internacional 9000.
Esp. garanta de calidad Port. garantia de qualidade Ing. quality assurance

gardn m. Cabos suxeitos cana do

temn que serven para gobernalo. Cabo para izar a bordo.
Esp. guardn Port. guardim Ing. tiller chain

garcs m. Vxase: calcs. gardacabos m. pl. 1. Aro de madeira ou metlico cunha canle polo exterior que serve para protexer os cabos e os cables da rozadura doutros.
Esp. guardacabo Port. sapatilho Ing. thimble

garete m. Situacin na que unha

embarcacin queda sen goberno ou rumbo, a merc do vento. Sin. deriva.
Esp. garete Port. deriva Ing. adrift

garlopa f. Plana grande de carpinteiro empregada para alisar mis a madeira.

Esp. garlopa Port. garlopa Ing. jointer

2. O gardacabos da hlice un aro de aceiro arredor do eixo entre o casco e a hlice que impide que os cabos se enreden nela.
Esp. guardacabos Port. sapatilho Ing. thimble

garrar v. i. Quedar unha embarcacin a merc do vento e do mar por non asegurar ben a sa ncora; ir cara atrs arrastrando a ncora.
Esp. garrar Port. garrar Ing. drag the anchor Esp. garrote Port. garrote Ing. club

gardacalor m. Estrutura oca vertical que pecha pola parte alta a cmara de mquinas dos barcos, por onde saen os condutos de exhaustacin.
Esp. guardacalor Port. guarda-calor Ing. engine room casing

garrote m. Panca coa que se lle d

a volta trinca dun cabo.

gardacostas m. Barco destinado

defensa e vixilancia do litoral.
Esp. guardacostas Port. navio guarda-costas Ing. coastguard vessel

garruchos m. pl. Argolas de ferro

xas ao grtil das velas que serven para envergalas. Cabos que se meten nas relingas das velas.
Esp. garruchos Port. garrunchos, garruchas Ing. cringles

gardamancebo m. Cabo que se

coloca nas bandas para a seguridade da tripulacin. Sin. cabo salvavidas.
Esp. guardamancebo Port. cabo salva-vidas Ing. lifeline

garruncho m. Argola de ferro

pola que pasa un cabo. Vxase: garruchos.
Esp. garrucho

121

G
Port. garruncho Ing. cringle

garucu - goleta

garucu m. Embarcacin de tipo

rabe destinada pesca e navegacin de cabotaxe.
Esp. garucu Port. garucu Ing. garucu

cado na proa do navo, permite levar a ncora.

Esp. gaviete Port. gaviete Ing. davit

gaza f. Lazo ou volta que se fai no

extremo dun cabo, e que serve para amarrar algo ou para colgalo dalgunha parte.
Esp. gaza Port. lao Ing. loop

gases de escape m. pl. Gases que

emanan os motores dos buques e dos submarinos, como consecuencia da combustin.
Esp. gases de escape Port. gases de escape Ing. exhaust gas Esp. gata Port. gata Ing. mizzen yard

gel-coat m. Polmero a base de resinas especiais de polister con pigmentos e aditivos que lle dan propiedades espec cas. Emprgase para a fabricacin da estrutura de embarcacins, reforzado con bra de vidro (PRF) ou carbono.
Esp. gel-coat Port. gel-coat Ing. gel-coat

gata f. 1. Verga do pau de mesana

que non leva vela. Sin. verga na.

2. Pescante de ferro ou madeira que serve para colgar a ncora. ncora dun s brazo. Sin. pescante.
Esp. gata Port. gata Ing. sh hook

gobernar v. tr. Dirixir unha embarcacin co temn por un rumbo determinado. Sin. dirixir.
Esp. gobernar Port. governar Ing. steer

gateira f. Burato redondo que se fai

na cuberta da embarcacin, para que pasen por el os cabos ou as cadeas que estn estibadas na sa caixa.
Esp. gatera Port. alboi Ing. chain pipe Esp. gato Port. grampo Ing. cramp

goiva f. Trencha en forma de lmina

curva que serve para labrar estras ou molduras cncavas e arredondadas. Sin. trencha.
Esp. escoplo Port. goiva Ing. chisel

gato m. Mecanismo para levantar

grandes pesos a pouca altura.

gola f. Canal de entrada a un porto

ou a un ro.
Esp. gola Port. canal Ing. seaway

gaviete m. Madeiro curvo robusto

dotado dunha cabeza e que, colo-

goleta f. Embarcacin lixeira a vela,

gndola - granalla

G
Esp. grada cubierta Port. grade coberta Ing. covered building berth

122

de dous ou tres mastros e bordas de pouca altura.

Esp. goleta Port. goleta Ing. schooner

grada de construcin f. Grada

destinada montaxe dos bloques estruturais que forman o buque e que proceden das naves de prefabricacin; tamn serve para a montaxe da maquinaria e doutros equipos que van no barco. Conta con diversos tipos de guindastres para a elevacin de grandes pesos. Sin. bancada de construcin.
Esp. grada de construccin Port. grade de construo Ing. building berth

gndola f. 1. Embarcacin pequena

sen paus nin cuberta, de extremos moi agudos, cun ferro longo na proa con forma de machada, e movida por un remeiro que voga de p; se emprega en Venecia principalmente.
Esp. gndola Port. gndola Ing. gondola

2. Estrutura metlica que se emprega nalgns estaleiros como soporte dos bloques de aceiro dos buques mediante a almacenaxe e o transporte antes de ser izados para a sa montaxe na grada ou na auga.
Esp. vagn plataforma Port. vago-gndola Ing. underslung at truck

gramil m. Instrumento de carpinteiro que serve para trazar lias paralelas a pequena distancia dos bordos das pezas de madeira. Consiste nunha regra que ten un punzn xo e un tope que circula arredor dela.
Esp. gramil Port. graminho Ing. marking gauge

gornecer v. tr. Prover do necesario

ou poer os elementos precisos para protexer ou reforzar. Sin. abastecer, equipar, fornecer.
Esp. guarnecer Port. guarnecer Ing. equip

grampa f. Peza de aceiro ou doutro

material en forma normalmente de U coa que se suxeitan diferentes cousas.
Esp. grapa Port. grampo Ing. staple

grada f. Denominacin comn da

super cie inclinada cara o mar onde se constren e reparan as embarcacins. Sin. bancada.
Esp. grada Port. grade Ing. building slip

grampn m. ncora pequena empregada con algunhas redes no fondo do mar.

Esp. anclote Port. ancorote Ing. kedge

grada cuberta f. Grada provista

dun teito que permite o traballo a cuberto. Sin. bancada cuberta.

granalla f. Porcins midas nas

que se dividen os metais para fundilos ou para limpar super cies a

123

G
Esp. granalla Port. granalha Ing. shot

grtil - guaira

presin.

greta f. Abertura longa e estreita

que se produce nun slido. Sin. fenda.
Esp. grieta Port. fenda Ing. crack

grtil m. Aresta dunha vela, que a

une ao mastro, verga ou ao estai; dise tamn do extremo da vela por onde queda unida ao mastro.
Esp. grtil Port. gurutil, garotil Ing. head

grilln m. Cada un dos arcos de

ferro semicirculares unidos nos extremos que forman a cadea da ncora.
Esp. grillete Port. grilho Ing. shackle

gravatas f. pl. Pezas que tapan os

buratos necesarios para que os elementos estruturais lonxitudinais crucen aos transversais, nos compartimentos que teen que ser estancos. Sin. corbatas.
Esp. corbatas Port. gravatas Ing. lug, collar plate

grimpa f. Cabo lixeiro ou bandeira

que se coloca nun pau para indicar a direccin do vento. Sin. catavento.
Esp. grmpola Port. grimpa Ing. weather ag, streamer

gremios m. pl. Tradicionalmente

chmanse as s diferentes especialidades dos traballadores do estaleiro; por exemplo: armadores, que se dedican aos traballos de aceiro, fundamentalmente marcar, cortar e armar as pezas dos bloques; soldadores, os que se dedican a soldalas; chumbeiros ou tubos, que se dedican fabricacin e montaxe dos tubos; montadores, os que montan a maquinaria e os equipos; marieiros, que se dedican s manobras de embarcacins dentro do estaleiro, a tripular os barcos nas probas, e a facer as manobras de elevacin; pintores, os que se dedican pintura do buque, etc.
Esp. gremios Port. grmios Ing. guilds, associations

gra de embazar f. Denominacin que se lle d na Costa da Morte a un guindastre que serve para sacar o peixe das redes e introducilo no barco. Sin. guindastre de desenmallar.
Esp. gra de desenmallar Port. guindaste de desemalhar Ing. release crane

guaiaco m. rbore do que se obtn

o pau santo e a goma de resina. Empregbase en construcin naval como apoio do eixo de cola dos buques dentro da bucina.
Esp. guayaco, guayacn Port. guiaco Ing. guaiacum

guaira f. Vela triangular que se enverga no pau, ao cal se dirixen os puos de amura e de driza. s veces tamn pode envergarse a un pau mis pequeno que vai suxeito

gualdrope - guindastre...

124

ao mastro. Sin. vela triangular.

Esp. guaira Port. vela de baioneta Ing. sliding Gunter sail

unidos de dereita a esquerda, e que serve para amarrar o barco ou para erguer grandes pesos.
Esp. guindaleza Port. guindalete Ing. hawser

gualdrope m. Cada un dos cabos

ou cadeas que van suxeitos cana do temn e que serven para transmitirlle os movementos da roda do temn.
Esp. guardn Port. gualdropes Ing. tiller chain, tiller rope

guindastre m. Aparato que se utiliza para levantar aparellos pesados e para o traslado de pesos de diferentes formas e disposicins variadas. Sin. guinche.
Esp. gra Port. guindaste Ing. crane

guarir v. i. e pr. Preparar as artes e

os aparellos para sar a pescar. Sin. preparar.
Esp. guarnir Port. garnir Ing. prepare

guindastre otante m. Guindastre montado sobre unha barcaza, sobre un buque ou unha plataforma.
Esp. gra otante Port. guindaste utuante Ing. oating crane

gua f. 1. Peza de aceiro ou doutro

material que serve para dirixir cabos.
Esp. gua Port. guia Ing. heaving line

guindastre ponte m. Guindastre

construdo en forma de ponte, que non pose prtico para desprazarse, pero que pode moverse, por enriba das paredes que o sosteen.
Esp. gra puente Port. guindaste ponte Ing. crane bridge

2. Cabo que se emprega para amarrar aos costados dos buques.

Esp. gua Port. guia Ing. mooring line

guincho m. Aparello de forza mecnica ou manual equipado cun ou varios tambores horizontais que permiten enrolar e almacenar un cabo baixo tensin e que eventualmente pode ser dotado cun ou varios cabezos de eixo horizontal.
Esp. chigre Port. guincho Ing. winch

guindastre prtico m. Guindastre caracterstico dos estaleiros e portos, formado por unha viga que se apoia normalmente en catro patas, das en cada extremo da viga, a cal as se traslada por medio de dous ou mis carrs.
Esp. gra prtico Port. guindaste prtico Ing. gantry crane

guindareza f. Cabo groso, de tres

ou catro cordns trenzados de esquerda a dereita, os cales quedan

guindastre

semiprtico m. Guindastre prtico constitudo por un soporte de das patas.

125

G
Esp. gra semiprtico Port. guindaste semi-prtico Ing. two gantry crane

guindola - guirnalda

guirnalda f. 1. Anel de corda nos

cabos das vergas.
Esp. guirnalda Port. guirlanda Ing. becket

guindola f. Aparello provisional co

que antigamente se armaban os veleiros desarborados, para poder navegar convenientemente. Estada con tboas e cabos que se emprega para pintar, resgar e facer operacins na cheminea ou ben no costado dun barco.
Esp. guindola Port. guindola Ing. hanging stage

2. Defensa do cabo colocado en determinados lugares.

Esp. guirnalda Port. guirlanda Ing. becket line

guin m. Parte mis delgada por

onde se colle o remo para vogar.
Esp. guin Port. sujeio de remo Ing. loom

3. Anel de madeira forrado de cabo colocado entre das pranchas de ferro, instalado na parte alta dos remolcadores para suavizar os choques que poden sufrir outros buques contra os diques.
Esp. guirnalda Port. guirlanda Ing. becket

H
halador m. Mquina empregada
para subir os aparellos da pesca a bordo da embarcacin.
Esp. halador Port. pol Ing. hauler

halar v. tr. Levantar un aparello do

fondo das augas. Tirar da ncora ou dun cabo. Tirar do remo cando se voga. Sin. elevar, levantar.
Esp. levar Port. levantar Ing. weigh, lift

halador de cabezo m. Guincho

utilizado para halar cabos no que un cabo pode ser enrolado por tensin, anda que non almacenado.
Esp. chigre de espiar Port. alador de cabeo Ing. warping winch

hamaca f. Rede ou tea que se colga

polos extremos e serve para descansar.
Esp. hamaca Port. espreguiadeira Ing. hammock

halador de redes mecnico m.

Aparello mecnico de forza, normalmente hidrulico, utilizado para halar redes de cerco e trasmallos.
Esp. halador de redes mecnico Port. alador de redes mecnico Ing. net hauler

hasta f. Barra longa e estreita na

que se suxeita algunha cousa, como por exemplo, unha bandeira. Sin. pau.
Esp. asta Port. haste Ing. agstaff

hasta morta f. ngulo formado

pola caderna principal na quilla co

hlice - hovercraft

128

plano horizontal medido metade da sa manga.

Esp. astilla muerta Port. tosado do fundo Ing. dead rise

hidrfono m. Instrumento destinado deteccin de sons debaixo da auga para as sinalar a presenza de buques e somerxibles indicando a sa posicin.
Esp. hidrfono Port. hidrofone Ing. hydrophone

hlice f. rgano propulsor dos navos accionado pola mquina propulsora, dotado de pas de forma diversa xadas radialmente ao eixe de propulsin; a sa nalidade converter, en interaccin cun udo, a forza de rotacin en forza de translacin.
Esp. hlice Port. hlice Ing. propeller, screw

hidroplano m. Vxase: hidroala. hidrosttica f. Ramo da mecnica

de udos que estuda o equilibrio das forzas exercidas no seo dunha masa uda en repouso.
Esp. hidrosttica Port. hidrosttica Ing. hydrostatics

hlis f. Denominacin da hlice

nalgunhas zonas da Costa da Morte e da ra de Arousa. Aparello propulsor do barco, formado por pas xadas radialmente ao eixe que xiran. Vxase: hlice. Sin. aspas.
Esp. hlice Port. hlice Ing. propeller, screw

homologacin f. Contrastado e
con rmacin que as caractersticas dun obxecto, dun procedemento de traballo, dun procedemento de proba ou os resultados mesmos da proba cumpren ou son equivalentes aos esixidos segundo certas normas. Sin. rexistro.
Esp. homologacin Port. homologao Ing. homologation

hidroala f. Embarcacin cuxo

casco levntase na auga cando a velocidade bastante elevada, grazas accin dun plano de sustentacin somerxido.
Esp. hidroala Port. planador Ing. jetfoil

hovercraft m. Embarcacin que se

levanta no mar por medio de aire a presin e se despraza con alta velocidade. Sin. aerodeslizador.
Esp. aerodeslizador Port. aerodeslizador Ing. hovercraft

I
iate m. Embarcacin de recreo que
pode navegar con vela ou con motor. Sin. veleiro.
Esp. yate Port. iate Ing. yacht

Neste caso, instlanse varias. Sin. plataforma.

Esp. imada Port. trilho Ing. standing way

illamento m. Conxunto de materiais illantes que impiden a propagacin da electricidade, o son, a calor e outros fenmenos fsicos.
Esp. aislamiento Port. isolamento Ing. insulation

impulsor m. Parte xiratoria dunha

bomba, ventilador, compresor rotativo ou propulsor, que impulsa o udo. Sin. propulsor, motor.
Esp. impulsor Port. impulsor Ing. rotor

imada f. Plataforma inclinada construda normalmente en formign e coa super cie superior de madeira, que se forma sobre a grada, e por onde corren as anguas na botadura do buque. Poden ser lonxitudinais, paralelas quilla do buque, normalmente das; ou transversais, perpendiculares quilla.

incendio de clase A m. Incendio

producido por substancias combustibles slidas, como por exemplo, a madeira, o carbn, o papel, etc.
Esp. incendio de clase A Port. incndio de classe A Ing. type A re

incendio de clase B m. Incendio

xerado por combustibles lquidos,

incendio de clase C - inspector

130

como a gasolina, o queroseno, o gasleo, os aceites, etc. Tamn pode producirse pola combustin de materiais slidos que a altas temperaturas vlvense lquidos, como o asfalto ou a para na.
Esp. incendio de clase B Port. incndio de classe B Ing. type B re

incendio de clase C m. Incendio

producido polos gases, como o butano, o propano, o gas natural, o acetileno, etc.
Esp. incendio de clase C Port. incndio de classe C Ing. type B re

realiza o cambio de dominio e a responsabilidade de cada unha das partes que participan no contrato, establecendo as obrigas tanto do vendedor como do comprador. Consisten nunha lista estandarizada de termos e acrnimos establecidos pola International Chamber of Commerce.
Esp. incoterm Port. incoterm Ing. incoterm

indicador m. Aparello que sinala

os distintos baremos de presin de vapor nos cilindros dos motores e nas bombas.
Esp. indicador Port. indicador Ing. indicator

incendio de clase D m. Incendio

producido por metais, como o sodio, o magnesio, etc.
Esp. incendio de clase D Port. incndio de classe D Ing. type D re

indicador de ngulo do temn

m. Indicador do ngulo que este xera co temn en relacin coa lia de cruxa.
Esp. indicador de ngulo del timn Port. aximetro do leme Ing. rudder angle indicator

incendio de clase E m. Tamn coecido como "risco de electrocucin", un incendio que se produce nos equipos electrnicos en funcionamento.
Esp. incendio de clase E Port. incndio de classe E Ing. type E re

ingua f. Na Costa da Morte, cada

incombustbel adx. Que non se

pode queimar ou arder.
Esp. incombustible Port. incombustvel Ing. incombustible, reproof

un dos apoios de madeira que soportan ao barco cando se escorrega durante a botadura. Vxase: angua. Sin. angua.
Esp. anguila Port. soleira Ing. sliding way

incoterm m. Denominacin internacional das diferentes formas ou condicins dos contratos de compravenda nos que pode ou non existir un transporte das mercadoras obxecto do contrato e que regulan, especialmente, onde se

inmersin f. Accin de introducirse nas augas unha persoa, un submarino, etc. Submersin. Sin. submersin, mergullo.
Esp. inmersin Port. imerso Ing. immersion

inspector m. Individuo encargado

131

instituto Hidrogr co - izar

de vixiar ou inspeccionar algunha cousa. Sin. veri cador.

Esp. inspector Port. inspetor Ing. inspector

intercostal adx. Dise do elemento

lonxitudinal que se interrompe cando atravesa un elemento transversal, en contraposicin a un elemento pasante que debe ser continuo.
Esp. intercostal Port. intercostal Ing. intercostal

Port. intercostal Ing. intercostal

instituto Hidrogr co m. Est

situado en San Fernando (Cdiz), onde se adquire a especialidade en hidrografa. responsable da toma de datos das costas e fondos e da confeccin e actualizacin dos correspondentes mapas hidrogrcos, cartas nuticas, etc.
Esp. Instituto Hidrogr co Port. Instituto Hidrogr co Ing. Hydrographic Institute

ir a pique loc. Afundirse un barco,

naufragar.
Esp. irse a pique Port. ir a pique Ing. sink

intercostado m. Elemento construtivo continuo xeometricamente, pero que en realidade interrompen outros elementos que se cruzan.
Esp. intercostal

izar v. tr. Elevar algunha cousa mediante unha corda, por exemplo, as velas, as bandeiras, etc. Sin. elevar.
Esp. izar Port. iar Ing. heave up

K
kaiak m. 1. Pequena piragua empregada polos esquims para a pesca, feita xeralmente de pel de foca, e pechada cun material impermeable que se adapta ao corpo do tripulante.
Esp. kayak Port. caiaque Ing. kayak

2. Canoa dunha ou das prazas usada en competicins deportivas.

Esp. kayak Port. caiaque Ing. kayak

L
laminacin f. Proceso polo cal se
obteen chapas e perfs estruturais de aceiro e outros metais facendo pasar baixo presin o material entre cilindros.
Esp. laminacin, laminado Port. laminao Ing. lamination Esp. laminado Port. laminado Ing. laminate

prega para transporte de carga ou de pasaxeiros en determinadas manobras, para pesca, salvamento, etc. Sin. barca.
Esp. lancha, barca Port. lancha Ing. boat, launch

laminado m. Produto siderrxico

que se obtn por laminacin.

lancha de xeito f. Embarcacin

que levaba un s pau cunha vela de relinga e presentaba unha proa e popa de aspecto moi semellante; empregbase para a pesca da sardia coa arte de xeito e coa arte de enmalle.
Esp. lancha Port. lancha Ing. boat

laminar v. tr. Reducir os metais a

lminas polo procedemento de laminacin. Sin. chapear.
Esp. laminar Port. laminar Ing. laminate

lancha hidrogr ca f. Embarcacin destinada a facer levantamentos hidrogr cos do fondo mario e a levar a cabo outros traballos, como por exemplo, localizacin

lancha f. Pequena embarcacin

para servizo dos navos que pode ser de remo ou motor e que se em-

lanterna - leme

136

de naufraxios, comprobacin de cartas nuticas e balizas, e recompilacin de informacin nutica, entre outros.
Esp. lancha hidrogr ca Port. lancha hidrogr ca Ing. hydrographic launch

lascada f. Cantidade de corda que

se afrouxa para evitar que os cabos estean moi tensos. Sin. lascn.
Esp. lascada Port. lascada Ing. checking

lanterna f. Aparello de iluminacin que aln doutros usos, tamn se emprega dentro da bitcora por debaixo da rosa dos ventos para ver os rumbos.
Esp. lanta Port. lanterna Ing. compass lamp

lascar v. tr. Afrouxar ou soltar

pouco a pouco un cabo. Sin. soltar, afrouxar.
Esp. arriar Port. lascar Ing. check

lastrar v. tr. Poer lastre a un

buque ou a unha embarcacin.
Esp. lastrar Port. lastrar Ing. ballast

lanzamento m. Accin de lanzar

auga unha embarcacin. Sin. botadura.
Esp. lanzamiento, botadura Port. botadura Ing. launching

lastre m. Peso que se utiliza para

dar estabilidade s embarcacins cando van baleiras ou para compensar calados, e que se dispn, se posible, no fondo do barco. Sin. carga, contrapeso, estiba.
Esp. lastre Port. lastro Ing. ballast

largar v. tr. Botar as redes ao mar,

ou soltar un cabo pouco a pouco; izar ou despregar as velas. Sin. afrouxar, botar, desprender.
Esp. largar Port. largar Ing. unfurl

latina f. Vela triangular que se enverga nunha entena. Vxase: vela latina.
Esp. latina Port. latina Ing. lateen

lasca f. N marieiro coecido

tamn co nome de "N en oito" polo parecido que ten con este nmero. Utilzase como tope dun cabo para evitar que se escorregue dentro dunha polea. Faise formando un seo co cabo, facendo unha volta completa e pasando o chicote por ela; despois o n faise tirando dos dous extremos. Sin. n de oito.
Esp. lasca Port. n duplo Ing. reef knot

lade m. Embarcacin costeira semellante ao falucho, usada na pesca do atn e arborada con vela latina.
Esp. lad Port. lade Ing. catboat

leme m. Aparello co que se dirixen

as embarcacins que est colocado na popa e que normalmente con-

137

leva - lia de contorno de cuberta

siste nunha folla de metal ou de madeira articulada de forma vertical. Sin. temn.
Esp. leme, timn Port. leme Ing. rudder Esp. leva Port. leva Ing. departure

lingote m. Barra de ferro ou doutro

metal, da que se obtn unha chapa ou outro tipo de produto laminado. Emprgase tamn como lastre, particularmente en embarcacins menores. Sin. barrela.
Esp. lingote Port. lingote Ing. ingot

Port. estropo Ing. sling

leva f. Accin e efecto de partir un

barco do porto.

levar v. tr. Elevar a ncora ou os

aparellos e recollelos. Sin. elevar, halar.
Esp. levar Port. elevar Ing. lift

linguete m. Barra corta e robusta

articulada nun extremo que se mete nunha roda dentada para que non desande. sase para cabrestantes, guinchos, etc. Sin. barra.
Esp. linguete Port. linguete Ing. pawl

lima f. Peza de aceiro coa super cie

rugosa e nalmente estriada, con mango de madeira.
Esp. lima Port. lima Ing. le

lia central f. A lia recta en direccin de popa cara proa que a proxeccin sobre o plano horizontal do plano de cruxa, o cal o plano vertical que divide ao buque en das partes simtricas.
Esp. lnea central Port. linha central Ing. center line

limeira f. Abertura practicada na

bovedilla dun buque para o paso da mecha do temn.
Esp. limera Port. buraco do leme Ing. rudder hole

lmite de uencia m. Valor do esforzo que ten que soportar un material, no se produce un incremento continuado da deformacin sen que aumente o valor do esforzo que se aplica.
Esp. lmite de uencia Port. limite de uncia Ing. yield point

lia de auga f. Seccin horizontal

do buque paralela lia base en cada calado.
Esp. lnea de agua Port. linha de gua Ing. waterline

lia de base f. Lia recta horizontal trazada sobre o fondo do barco en direccin da popa proa.
Esp. lnea de base Port. linha de base Ing. base line

linga f. Corda de ganchos que serve

para levantar pesos grandes e para amarrar aparellos. Sin. estrobo.
Esp. eslinga

lia de contorno de cuberta f.

lia de otacin - lubricante

L
rellas.
Esp. litera Port. beliche Ing. berth

138

Interseccin do plano da cuberta co costado do barco.

Esp. lnea de contorno de cubierta Port. linha de contorno de coberta Ing. deck edge

lia de

otacin f. Lia que

litoral m. 1. Costa ou beira do mar.

Esp. litoral Port. litoral Ing. coastline

marca a super cie da auga no casco do buque que depende do valor e da situacin da carga que leve o buque.
Esp. lnea de otacin Port. linha de gua Ing. waterline

2. adx. Relativo beira do mar, ou costa dun pas ou territorio. Sin. costeiro.
Esp. litoral Port. litoral Ing. coastal

lia de man f. Arte de pesca que

consiste nun fo cunha chumbada e varias bicas ou brazolas no extremo, s cales van unidos os anzois. Utilzase para a pesca nas ras ou nas proximidades das costas.
Esp. lnea de mano Port. linha de mo Ing. handline

local do servomotor m. Lugar

do buque popa onde vai instalada a maquinaria do servomotor que move o temn.
Esp. local del servomotor Port. cmara do servomotor Ing. steering-gear room

lia de vida f. Cabo suxeito cuberta ao que se xa o mosquetn do arns, permitindo os movementos dos tripulantes por cuberta.
Esp. lnea de vida Port. linha de vida Ing. lifeline

longo m. Cabo de amarre que sae

de proa e traballa cara a proa, ou ben cando sae de popa e traballa cara a popa.
Esp. largo Port. longo Ing. loosened

lorcha f. Embarcacin lixeira que

navega a vela e a remo na China, e que se emprega principalmente para alixar barcos na baa.
Esp. lorcha Port. lorcha Ing. sailing boat

liquidador de avaras m. Persoa

que se encarga da peritaxe das avaras sufridas polo buque. Sin. perito de avaras.
Esp. liquidador de averas, perito de averas Port. liquidador de avarias Ing. average adjuster

la f. Cara de sotavento dunha vela.

Esp. la Port. lado de sotavento Ing. lee

liteira f. Nome que se d a cada

unha das camas sobrepostas a bordo dos navos; compartimento de camarote dun navo. Sin. anga-

lubricante m. 1. Substancia que

serve para reducir o rozamento entre as super cies das pezas en

139

L
Esp. lubricante Port. lubricante Ing. lubricant

lubricar - luz de tope

contacto. Sin. lubri cante.

mara de mquinas ou outras cmaras e ao mesmo tempo impide a entrada de auga. Sin. claraboia.
Esp. lumbrera Port. lumieira Ing. skylight

2. adx. Dise do que ten a propiedade de lubricar.

Esp. lubricante Port. lubricante Ing. lubricating

luz de alcance f. Luz branca colocada o mis preto posible da popa, que mostra a sa luz sen interrupcin nun arco de horizonte de 135 graos e visible nun arco de 67,5 graos a partir da popa cara as das caras do buque.
Esp. luz de alcance Port. luz de alcance Ing. rear light

lubricar v. tr. Reducir o rozamento

entre super cies en contacto. Sin. lubri car.
Esp. lubricar Port. lubricar Ing. lubricate

luces de navegacin f. pl. Aquelas luces regulamentarias para a navegacin, cuxa descricin gura no regulamento internacional para previr as abordaxes no mar.
Esp. luces de navegacin Port. luzes de navegao Ing. navigation lights

luz de costado f. Conxunto de

das luces: unha verde na banda de estribor e outra vermella na banda de babor, as cales mostran cada unha a sa luz sen interrupcin en todo un arco de horizonte de 112,5 graos, e son visibles desde a proa ata 22,5 graos popa do travs da sa respectiva banda.
Esp. luz de costado Port. luz de costado Ing. side light

luces de situacin f. pl. Luces

que, conforme aos regulamentos internacionais, deben de levar todos os barcos que navegan, os que estn remolcados ou fondeados, etc.
Esp. luces de situacin Port. luzes de situao Ing. position lights

luz de remolque f. Luz amarela

das mesmas caractersticas que a luz de alcance, dicir, colocada preto da popa; mostra a sa luz sen interrupcin nun arco de horizonte de 135 graos, e visible nun arco de 67,5 graos contados a partir da popa e cara as das bandas do buque.
Esp. luz de remolque Port. luz de reboque Ing. towing light

lugre m. Navo de vela, xeralmente

con tres mastros, que normalmente empregado na pesca de bacallau.
Esp. lugre Port. lugre Ing. lugger

lumieira f. Vent ou bufarda situada na cuberta con cristais a das augas, que serve para dar luz c-

luz de tope f. Luz branca colocada

sobre o eixe lonxitudinal do

luz escintilante - luz todo...

140

buque, que mostra a sa luz sen interrupcin en todo un arco de horizonte de 225 graos, e que est xada de forma que sexa visible desde a proa ata 22,5 graos popa e por cada costado do buque.
Esp. luz de tope Port. luz de tope Ing. masthead light

lares cunha frecuencia de 120 escintileos ou mis por minuto.

Esp. luz escintilante Port. luz cintilante Ing. scintillating light

luz todo horizonte f. Luz visible

sen interrupcin nun arco de horizonte de 360 graos.
Esp. luz de horizonte Port. luz de horizonte Ing. all-round light

luz escintilante f. Luz que produce escintileos a intervalos regu-

M
maceta f. Martelo grande de ferro.
Sin. mallo.
Esp. maceta Port. maceta Ing. mallet

macizo de popa m. Cuas dos buques de madeira que se colocan entre as cadernas da popa para suxeitalas. Termo empregado nas Ras Baixas e na Costa da Morte. Sin. cua de popa.
Esp. macizo de popa Port. macio de popa Ing. stern chock

Ing. rudder pintle

machembra f. Ferramenta similar

aos cepillos que serve para facerlle o macho femia nos cantos de madeira dos mamparos.
Esp. machembra Port. cepilho Ing. tongue-and-groove brush Esp. macho Port. macho Ing. pintle

macizo de proa m. Peza de madeira que serve para encher os ocos que quedan entre as cadernas na proa dos buques de madeira. Recibe este nome nalgunhas zonas da ra de Arousa e da Costa da Morte. Sin. cua de proa.
Esp. macizo de proa Port. macio de proa Ing. bow chock

macho m. Peza que entra dentro

doutra.

macho do temn m. Pinzote ou

eixe vertical do temn que vai unido pa e xira dentro da femia.
Esp. macho del timn, pinzote Port. macho do leme

ma

f. Mquina autopropulsada con rodas, que se mete por de-

maior - manga de construcin

142

baixo dos formeros e os transporta. Pode xirar 360 graos e soportar 250 toneladas.
Esp. ma Port. ma Ing. ma

xeralmente vertical, que separa dous compartimentos. Pode ser estanco ou non; neste caso, adoita levar alixeiramentos. Sin. tabique.
Esp. mamparo Port. antepara Ing. bulkhead

maior adx. Dise do pau mis

grande de todos os que ten unha embarcacin. Dise tamn da vela que se pon no mastro maior.
Esp. mayor Port. maior Ing. main

mamparo de colisin m. Tabique

transversal colocado na proa do buque que soe estar popa do pique ou rasel de proa. Non se pode dispoer ningn camarote da tripulacin proa deste tabique. Sin. tabique de colisin.
Esp. mamparo de colisin Port. antepara de coliso Ing. collision bulkhead Esp. manco Port. manco Ing. oarless

maiordomo m. Persoa do buque

responsable dos aprovisionamentos e das operacins de fonda para acomodar aos pasaxeiros e tripulacin.
Esp. mayordomo Port. mordomo Ing. chief steward

manco adx. m. Dise do buque que

non ten remos.

malla f. Rede ou tecido formado

por elos metlicos ou doutro material; cada un dos buratos da rede. Sin. rede.
Esp. malla Port. malha Ing. mesh

manga f. Anchura do buque medido horizontalmente en sentido transversal. O valor da manga vara ao longo da eslora xa que os barcos se a nan cara a popa e cara a proa.
Esp. manga Port. boca, largura Ing. breadth

mallete m. 1. Cua de madeira situada transversalmente entre os vaos, que serve para dar seguridade arboradura dunha embarcacin ou artillera.
Esp. mallete Port. malhete Ing. wedge

manga de arqueo f. Manga que se

utiliza para arquear ou calcular o volume de arqueo dos barcos.
Esp. manga de arqueo Port. boca de arqueio Ing. tonnage breadth

2. Martelo de madeira que se emprega en determinados o cios.

Esp. mallete Port. malhete Ing. mallet

manga de construcin f. Manga

que incle o espesor dos forros. Sin. manga de fra a fra, manga fra de forros.
Esp. manga de construccin

mamparo m. Super cie estrutural,

143

M
Port. boca de construo Ing. building breadth

manga de trazado - maqueta

manga de trazado f. Anchura do

buque medida de dentro a dentro do forro nos buques de metal e por fra do forro nos de madeira ou outros materiais.
Esp. manga de trazado Port. boca na ossada Ing. molded breadth

partes da cadea ou dos elementos da enxarcia.

Esp. grillete Port. manilha Ing. shackle

manobra f. 1. Accin que serve

para gobernar un navo variando o rumbo ou o sentido da velocidade, atracando, desatracando, etc.
Esp. maniobra Port. manobra Ing. maneuver

manga mxima f. A maior anchura medida do buque en sentido transversal.

Esp. manga mxima Port. boca mxima Ing. extreme breadth

2. Accins que se realizan para izar pesos, redes e artes de pesca.

Esp. maniobra Port. manobra Ing. rigging

manga na otacin f. Anchura

do buque medida no plano de otacin e na caderna mestra. variable co calado, xa que cambia o plano de otacin ao cambiar o calado.
Esp. manga de otacin Port. boca na utuao Ing. waterline breadth

manobrabilidade f. Caracterstica
propia dun buque que pode manobrar nun mnimo de tempo e de espazo, e con pouco esforzo.
Esp. maniobrabilidad Port. manobrvel Ing. maneuverability

mangueira f. Tubo

manmetro m. Aparello para

medir a presin dos lquidos e dos gases.
Esp. manmetro Port. manmetro Ing. manometer

exible de lona, de caucho ou substancia plstica, empregado para a conducin de lquidos ou de ar, para sacar auga das embarcacins, para ventilar partes dun barco, etc.
Esp. manguera Port. mangueira Ing. hose

mapa m. Cada unha das super cies

ensanchadas das unllas das ncoras de cepo.
Esp. mapa Port. mapa Ing. anchor palm

manguito m. Peza en forma de

cano circular que se emprega para unir dous tubos polo extremo.
Esp. manguito Port. enlace Ing. joint sleeve

maqueta f. Reproducin dun

barco, ou da metade del, a tamao reducido.
Esp. maqueta Port. maquete Ing. scale model

manilla f. Cabo ou amarra en

forma de U que serve para unir

maquinilla - mar montaoso

144

maquinilla f. Aparello mecnico

xiratorio que serve para soster o cable que aguanta dun barco.
Esp. maquinilla Port. maquininha Ing. winch

maquinillas dos puntais f. pl.

Mquinas que moven os aparellos dos puntais. Sin. guinches.
Esp. maquinillas Port. mquinas de pontal Ing. steam winches

deiro grao da escala de Douglas, equivalente forza 12 da escala de Beaufort; o mar presntase extremadamente axitado, e a sa supercie est totalmente branca. O aire nchese de escuma e de auga pulverizada, e a visibilidade nula. As ondas poden sobrepasar os 14 metros, e as condicins de navegacin son moi difciles.
Esp. mar enorme Port. mar desencontrado Ing. phenomenal sea

maquinillo m. Cabrestante que

serve para halar o aparello, e que est situado na parte de proa da cuberta.
Esp. cabrestante Port. cabrestante Ing. capstan

mar groso m. Grao 5 da escala de

Douglas, equivalente forza 6 da escala de Beaufort. Nesta situacin, frmanse ondas grandes, de 2,5 a 4 metros, e con cristas de escuma por todas partes.
Esp. mar gruesa Port. mar grosso Ing. rough sea

maquinista m. O cial encargado

da operacin e o mantemento das mquinas e caldeiras do buque.
Esp. maquinista Port. maquinista Ing. engineer of cer

mar moi groso m. Grao 6 da escala de Douglas, equivalente forza 7 da escala de Beaufort; o mar amontase, e a escuma branca das cristas rmpese e impulsada polo vento. Frmanse ondas de 4 a 6 metros.
Esp. mar muy gruesa Port. mar alteroso Ing. very rough sea

mar arborado m. Grao 7 da escala

de Douglas, cuxo equivalente na de Beaufort as forzas 8 e 9. Nesta situacin, hai ondas de 6 a 9 metros, e o mar rompe e pulveriza a auga, di cultando a visin.
Esp. mar arbolada Port. mar tempestuoso Ing. high sea

mar montaoso m. Grao 8 da escala de Douglas, equivalente s forzas 10 e 11 da escala Beaufort. Prodcense ondas moi altas, de entre 9 e 14 metros, e cranse cristas e moita escuma que van na direccin do vento. Hai pouca visibilidade e a super cie do mar est moi branca.
Esp. mar montaosa

mar calmo m. Mar sen ondas, que

se corresponde co grao 0 na escala de Douglas e coa forza 0 da escala de Beaufort.
Esp. mar en calma Port. mar estanhado Ing. calm sea

mar enorme m. Noveno e derra-

145

M
Port. mar encapelado Ing. very high sea

mar rizado - marca cardinal sur

mar rizado m. Grao 1 da escala de

Douglas, que se corresponde coas forzas 1 e 3 da escala de Beaufort. Neste estado, comezan a aparecer pequenos rizos, e as ondas miden ata 0,25 m como mximo.
Esp. mar rizada Port. mar cho Ing. rippled sea

marca cardinal leste f. Sinal que

indica o leste. de cor negra cunha banda horizontal amarela, e pose unha baliza de castelete ou de espeque, e un tope de dous conos negros superpostos opostos pola base. Emite unha luz branca cun ritmo escintilante rpido en grupos de tres escintileos.
Esp. marca cardinal este Port. marca cardinal leste Ing. east cardinal mark

Ing. cardinal mark

mar territorial m. Franxa adxacente costa da ribeira do Estado que se estende ata unha distancia de doce millas marias contadas a partir das lias de base.
Esp. mar territorial Port. mar territorial Ing. territorial sea Esp. aura Port. brisa Ing. breeze

marca cardinal norte f. Sinal que

marca o norte; consiste nunha baliza de castelete ou de espeque, de cor negra sobre amarela, e cun tope de dous conos negros superpostos co vrtice cara arriba. A sa luz branca, e emite un ritmo escintilante rpido continuo.
Esp. marca cardinal norte Port. marca cardinal norte Ing. north cardinal mark

maraxe f. Brisa suave do mar;

vento apracible.

marca f. Lugar da costa que se emprega como punto de referencia.

Esp. marca Port. marca Ing. landmark

marca cardinal oeste f. Sinal indicativo do oeste, que consta dunha baliza amarela cunha banda horizontal negra, de forma de castelete ou espeque, e cun tope de dous conos negros superpostos polos vrtices. Emite unha luz branca cun ritmo escintilante rpido a intervalos de nove escintileos.
Esp. marca cardinal oeste Port. marca cardinal oeste Ing. west cardinal mark

marca cardinal f. Baliza que indica que as augas mis profundas da zona onde se atopa son as do cuadrante que lle d nome marca, dicir, que a zona segura e navegable estar ao norte, sur, leste ou oeste da boia. Tamn poden sinalar o lugar por onde teen que pasar as embarcacins para esquivar un perigo, ou para chamar a atencin sobre algunha situacin.
Esp. marca cardinal Port. marca cardinal

marca cardinal sur f. Baliza de

sinalizacin do sur de cor amarela sobre negra e de forma de castelete ou espeque. Consta dun tope con dous conos negros superpostos co

marca de aguas... - marca de...

146

vrtice cara abaixo, e a sa fase de luz branca amosa un ritmo escintilante rpido de grupos de seis escintileos, mis un escintileo longo cada 15 segundos.
Esp. marca cardinal sur Port. marca cardinal sul Ing. south cardinal mark

lindro vermello, e fase de luz de grupos de dous escintileos mis un, de cor vermella.
Esp. marca de canal principal a babor Port. marca de canal principal a bombordo Ing. preferred channel to port mark

marca de augas navegables f.

Indica a existencia de augas profundas aptas para a navegacin, que non amosan perigo arredor seu. Pode sinalar o centro dunha canle de navegacin. Consiste nunha baliza esfrica, de castelete ou de espeque, con franxas verticais vermellas e brancas, e cun tope esfrico vermello. Emite luz branca, en fases de 10 segundos, en isofase, en modo de ocultacin, ou marcando a letra A do cdigo morse.
Esp. marca de aguas navegables Port. marca de gua navegvel Ing. safe water mark

marca de canal principal a estribor f. Marca que indica a preferencia de ir cara estribor; consiste nunha baliza cilndrica, de castelete ou espeque, de cor vermella cunha banda horizontal verde, e cun tope cilndrico vermello. A sa luz vermella, en grupos de dous escintileos mis un.
Esp. marca de canal principal a estribor Port. marca de canal principal a estibordo Ing. preferred channel to starboard mark

marca de babor f. Sinal da situacin de babor, situada esquerda do sentido da marcha, de cor vermella, cun tope cilndrico vermello, unha baliza cilndrica, de castelete ou de espeque, e cunha fase de luz rtmica.
Esp. marca de babor Port. marca de bombordo Ing. port hand lateral mark

marca de estribor f. Sinal da si-

tuacin de estribor de cor verde, situada dereita seguindo o sentido da marcha; consta dunha baliza cnica, de castelete ou de espeque, e ten un cono verde no tope. A sa luz rtmica.
Esp. marca de estribor Port. marca de estibordo Ing. starboard lateral mark

marca de canal principal a babor f. Sinal que indica a preferencia de ir polo estribor nunha bifurcacin; consiste nunha baliza cilndrica, de castelete ou espeque, de cor vermella cunha banda horizontal verde. O seu tope un ci-

marca de perigo illado f. A que

se levanta sobre un perigo illado rodeado de augas navegables. Consiste nunha baliza de forma de castelete ou de espeque, preferiblemente, para evitar a confusin coas marcas laterais. A sa cor negra e ten unha ou mis bandas

147

marca de tope - mareas vivas

horizontais vermellas, e no tope pose das esferas negras superpostas. A fase de luz produce un grupo de dous escintileos de luz branca.
Esp. marca de peligro aislado Port. marca de perigo isolado Ing. isolated danger mark

xecto ou vertical dun astro.

Esp. marcacin Port. marcao Ing. bearing

marea f. 1. Movemento peridico

das augas do mar, que alternan o sentido ascendente e descendente. A marea alta o abalo ou preamar. A baixa o devalo ou baixamar.
Esp. marea Port. mar Ing. tide

marca de tope f. Elemento de

forma e cor caractersticas, que se coloca na parte superior da boia para facilitar a sa identi cacin.
Esp. marca de tope Port. marca de tope Ing. top mark

marca especial f. Sinal indicativo

dunha situacin especial, como por exemplo, un depsito de materiais, a presenza de cables ou oleodutos, unha zona militar, etc. A baliza de cor amarela, e pode ser de calquera forma, sempre que non se preste a confusin coas outras marcas. O tope unha aspa amarela, e a luz da mesma cor, e pode emitir calquera fase, excepto as correspondentes s marcas cardinais, de perigo illado ou de augas navegables.
Esp. marca especial Port. marca especial Ing. special mark

2. Actividade de pesca xunto coa sa duracin. Cantidade de pesca que capturan as embarcacins.
Esp. marea Port. campanha de pesca Ing. shing

marea negra f. Contaminacin

das augas que se produce polo vertido de produtos petrolferos procedentes dun naufraxio ou accidente, dun barco ou dunha plataforma petrolfera. Os efectos da marea negra son moi negativos para os seres vivos, e poden producir catstrofes ecolxicas.
Esp. marea negra Port. mar negra Ing. black tide

mareas mortas f. pl. Mareas que

se producen cada 14 das, cando a la est en cuarto crecente ou minguante, dicir, cando o sol e a la se achegan ou se separan. A inuencia da la menor neste caso, e o mar enche e baleira menos que coas mareas vivas.
Esp. mareas muertas Port. mars mortas Ing. neap tides

marca lateral f. Baliza que sinala

as situacins de babor e de estribor dun canal, con respecto posicin do barco e do seu rumbo.
Esp. marca lateral Port. marca lateral Ing. lateral mark

marcacin f. ngulo horizontal

formado pola lia proa-popa dun buque e a visual dirixida a un ob-

mareas vivas f. pl. Mareas que se

mareira - marisma

M
Ing. shore

148

producen cada 14 das, cando hai la chea e la nova, dicir, cando as posicins do sol e da la no ceo estn aliadas ou opostas. A inuencia da la nestes perodos maior e o mar tira mis pola auga. Sin. mareiras.
Esp. mareas vivas Port. mars vivas Ing. spring tides

maria de guerra f. Armada.

Conxunto de barcos e de homes que se dedican s actividades de defensa. Sin. Armada.
Esp. Marina de guerra, Armada Port. Marinha de guerra Ing. Navy

maria mercante f. Conxunto de

barcos e de homes que se dedican ao comercio e ao transporte martimo.
Esp. marina mercante Port. marinha mercante Ing. merchant shipping Esp. marinera Port. marinharia Ing. seamen

mareira f. Grao 3 da escala de

Douglas, equivalente forza 4 da escala de Beaufort. Aparecen pequenas ondas que rompen, cunha altura de entre 0,50 e 1,25 m.
Esp. marejada Port. pequena vaga Ing. slight sea

marieira f. 1. Conxunto de marieiros dun buque. Sin. dotacin.

mareiria f. Grao 2 da escala de

Douglas, equivalente forza 3 da escala de Beaufort. Prodcense pequenas ondas de entre 0,25 e 0,50 metros, sen formaren escuma.
Esp. marejadilla Port. mar encrespado Ing. smooth sea

2. O cio, profesin ou arte de marieiro.

Esp. marinera Port. marinharia Ing. seamanship

maregrafo m. Instrumento que

rexistra gra camente o nivel que alcanzan as augas do mar en distintos momentos.
Esp. maregrafo Port. margrafo Ing. tide gauge

marieiro m. Persoa que presta

servizo nunha embarcacin. Sin. mario.
Esp. marinero Port. marinheiro Ing. sailor Esp. mariscar Port. mariscar Ing. shrimp

mariscar v. i. Accin de pescar o

marisco. Sin. pescar.

maria f. 1. Conxunto de navos e

marieiros dun pas. Sin. ota.
Esp. marina Port. marinha Ing. navy, marine

marisma f. Terreo baixo e pantanoso inundado polo mar. Sin. lamazal, braa.
Esp. marisma Port. marisma Ing. marsh

2. Litoral ou beira do mar. Sin. costa, beiramar.

Esp. marina Port. marinha

149

marisqueo - mastro

marisqueo m. v.i. acepcin intransitiva do verboAccin de mariscar. Coller mariscos preto da praia ou da costa.
Esp. marisqueo Port. mariscar Ing. shrimping

marxe continental f. Comprende a prolongacin somerxida da masa continental da ribeira do Estado e est constitudo polo leito e o subsolo da plataforma, o talude e a emersin continental. Non comprende o fondo ocenico profundo.
Esp. margen continental Port. margem continental Ing. continental margin

Esp. marejada Port. maresia Ing. rough sea

marola f. Axitacin natural do mar

en tempo de calma, que destaca al onde hai algunha corrente.
Esp. marola Port. marola Ing. rough sea

martelo m. Ferramenta formada

por unha peza xeralmente metlica que serve para golpear, colocada no extremo dun mango.
Esp. martillo Port. martelo Ing. hammer

mascarn de proa m. Figura situada na parte alta da proa dalgns barcos por motivos ornamentais.
Esp. mascarn de proa Port. mascaro de proa Ing. gurehead

martelo de unlla m. Martelo que

consta dunha peza de aceiro, a xeito de cabeza de mango de madeira. A cabeza ten un extremo con nal plano e outro cunha fenda para sacar cravos.
Esp. martillo de ua Port. martelo de unha Ing. hammer

mastareu m. Vxase: masteleiro. masteleirio m. Cada un dos paus

de menor tamao que van en posicin vertical por riba dos masteleiros.
Esp. mastelerillo Port. mastaru Ing. topgallant mast

martelo perforador m. Instrumento mecnico de perforacin accionado por aire comprimido xeralmente, que se emprega para romper rochas ou super cies duras, como por exemplo, o fondo mario.
Esp. martillo perforador Port. martelo perfurador Ing. hammer drill

masteleiro m. Nome dado a cada

un dos paus de madeira postos de forma vertical con que se rematan, no alto, os mastros principais dos navos veleiros. Pequeno mastro.
Esp. mastelero Port. mastaru Ing. top mast

mastro m. Poste vertical de madeira ou metlico e aparellado, que serve nos veleiros para sustentar as velas e nos navos de propulsin mecnica para soportar paus de carga, farois e aparellos que esixan

marusa f. Grave movemento do

mar con grandes ondas, mais sen tempestade. Sin. mareira.

mata n - mestranza

150

posicin elevada. Sin. hasta, pau.

Esp. mstil Port. mastro Ing. mast

mata n m. 1. Cada unha das cordas pequenas dun aparello de pesca.

Esp. mata n Port. mata om Ing. furling line

forma de media esfera e coa boca aberta enriba; emprgase de forma manual ou mecanicamente. Sin. saranda, veo.
Esp. mediomundo Port. mediomundo, saranda Ing. lift net

mena f. 1. Grosor dun cabo medido

pola lonxitude da circunferencia do mesmo.
Esp. mena Port. dimetro de cabo Ing. rope diameter

2. Cabos curtos que realizan as funcins de envergar e tomar as velas, que se empregan para agarrar o pano e reducir a super cie vlica.
Esp. mata ol Port. mata om Ing. sail tier

2. Almacn que contn o material co que se van construr os barcos.

Esp. almacn Port. armazm Ing. store

maxistral f. Agulla magntica colocada na ponte de goberno para dirixir o rumbo do barco.
Esp. magistral Port. agulha magistral Ing. master compass

mergullador m. Persoa que se dedica exploracin do fondo mario e que se axuda de equipos adecuados para permanecer baixo as augas. Sin. submarinista.
Esp. buceador Port. mergulhador Ing. diver

mazo m. Peza formada por un taco

de madeira cun mango. Utilzase para axustar as unins de madeira.
Esp. mazo Port. mao Ing. mallet

merln m. Cabo delgado de cnabo

alcatranado, que se emprega para coser entre outras cousas.
Esp. merln Port. merlim Ing. marline

mecha f. 1. Eixe do temn.

Esp. mecha Port. madre do leme Ing. rudder headstock

mesana f. Pau que est mis preto

da popa nun buque de tres paus.
Esp. mesana Port. mezena Ing. mizzenmast

2. Parte do mastro que serve de base ao resto da rbore.

Esp. mecha Port. mecha Ing. spindle, heart

mestranza f. 1. Conxunto dos

operarios que traballan na construcin e reparacin dos buques; grupo de persoas que exerce un o cio sen posur ningn ttulo

mediomundo m. Aparello de
pesca que consiste nunha rede con

151

M
Esp. maestranza Port. mestrana Ing. dockyard workers

mestre - mdulo de armamento...

acadmico. Sin. mestra.

xidante para protexer os metais da corrosin.

Esp. minio Port. mnio Ing. minium

2. Instalacins onde se levan a cabo as devanditas tarefas de reparacin e construcin.

Esp. maestranza Port. mestrana Ing. naval dockyard

mio m. Rede de pesca similar ao

tramallo, que ten maior altura e que se fai cun fo de camo mis delgado.
Esp. red Port. rede Ing. shnet

mestre m. Persoa que manda

nunha embarcacin despois do capitn; obreiro cuali cado cun alto grao no seu o cio. Sin. patrn.
Esp. maestre Port. mestre Ing. master

mstica f. Vela triangular semellante

latina, con cada cara a proa.
Esp. mstica Port. mstica Ing. mystic

metacentro m. Certo punto considerado nun corpo otante e de cuxa posicin depende a estabilidade da otacin dese corpo. Tecnicamente defnese como o centro de curvatura da super cie de centros de carena en cada ponto desta. Para a anlise da estabilidade dun buque consideranse o metacentro transversal e o metacentro lonxitudinal.
Esp. metacentro Port. metacentro Ing. metacenter

moco m. Pau suxeito ao bauprs

que o reforza para manter a tensin dos estais.
Esp. moco Port. pau de pica peixe Ing. martingale boom

moderado adx. m. Vento de forza

4 na escala de Beaufort, comparable ao grao 3 na de Douglas. Nesta situacin, as ondas alnganse e aparecen trazas de escuma espalladas. O vento sopra cunha forza de entre 11 e 16 ns.
Esp. bonancible Port. vento moderado Ing. moderate breeze

milla maria f. Medida de lonxitude especialmente usada en navegacin, que ten a lonxitude equivalente a un minuto de meridiano, ou 1852 metros. Sin. milla nutica.
Esp. milla nutica Port. milha marinha Ing. sea mile

mdulo de armamento anticipado m. Conxunto de aparatos,

tubos e accesorios, sobre un soporte comn, que se arman todos xuntos para montarse como un conxunto no barco.
Esp. mdulo de armamento anticipado Port. mdulo de armao anteci-

minio m. xido de chumbo de cor

vermella, usado como capa antio-

molinete - morto

152

molinete m. Cabrestante colocado

horizontalmente na proa dos navos pequenos, para suspender as ncoras.
Esp. molinete Port. molinete Ing. windlass

pada Ing. pre-out tting

a proa baixan e se produce quebranto.

Esp. momento exor Port. momento exor Ing. bending moment

mordaza f. Mquina sinxela de

ferro que permite facer rme un cabo de xeito similar a unha cornamusa e que detn e impide a sada da cadea da ncora.
Esp. mordaza Port. mordaa Ing. stopper

molinete de driza m. Aparello

que consta dun torno e que se emprega para recoller a driza.
Esp. molinete de driza Port. molinete de adria Ing. halyard winch

morro m. Parte redondeada que

sobresae dun espign, e que serve de orientacin aos marieiros.
Esp. morro Port. bico Ing. pier head

molinete de escota m. Mecanismo xiratorio que serve para recoller a escota.

Esp. molinete de escota Port. molinete de escota Ing. sheet winch

morrn m. Bita metlica que se coloca nun peirao para soster os cabos dos buques cando se amarran. Sin. bita.
Esp. bolardo Port. argola de amarrao Ing. bollard

molinete de remolque m. Aparello potente de tiro, cun ou varios tambores, destinado a almacenar, largar e virar cabos de remolque.
Esp. chigre de remolque Port. molinete de reboque Ing. towing winch

morse m. Sistema de sinais que utiliza un cdigo no que a cada carcter correspndelle unha combinacin de raias e puntos.
Esp. Morse Port. Morse Ing. Morse code

momento exor m. Esforzo mis

caracterstico nos buques. Constite a exin que ten que soportar o buque cando se somerxe co seu propio peso e o da carga que transporta, e empurrado cara arriba polo empuxe que produce a parte somerxida, de acordo co teorema de Arqumedes. Se o barco vai mal cargado, por exemplo, se a carga se concentra na zona central, a popa e a proa se levantan e producen arrufe. En caso contrario, a popa e

morto m. Forma de ancoraxe que

consiste en dispor un peso de formign ou doutro material que est no fondo do mar e levar un cabo ou cable ata unha boia onde se amarran as embarcacins.
Esp. muerto Port. morto Ing. mooring buoy

153

motn - motores principais

motn m. Caixa oval de madeira

ou de metal que leva unha ou varias aberturas para as roldanas ou poleas por onde pasan as drizas coas que se izan as velas das embarcacins.
Esp. motn Port. polia Ing. block

pregados normalmente para a producin de enerxa elctrica.

Esp. motores auxiliares Port. motores auxiliares Ing. auxiliary engines

motores principais m. pl. Os empregados para a propulsin.

Esp. motores principales Port. motores principais Ing. main engines

motores auxiliares m. pl. Os em-

N
nasa f. Instrumento de pesca que
dispn de cesto cunha abertura en forma de funil, e unha tapadeira para o cesto. Emprgase para a captura de peixe e marisco. Sin. cesto.
Esp. nasa Port. nassa Ing. creel

nutica f. Ciencia e arte da navegacin.

Esp. nutica Port. nutica Ing. navigation

Port. naufrgio Ing. shipwreck

nave f. Barco, navo. Construcin

capaz de otar e apta para a navegacin. Sin. barco, buque, navo.
Esp. nave Port. nave Ing. ship

naufragar v. i. Afundirse unha

embarcacin, ir a pique. Sin. afundirse.
Esp. naufragar Port. naufragar Ing. capsize

nave de armamento f. Taller destinado montaxe de estruturas navais, e ao equipamento das mesmas.
Esp. nave de armamento Port. nave de armamento Ing. tting-out shop

naufraxio m. Perda dun navo no

fondo do mar, dun ro ou dun lago navegable. Navo naufragado que se atopa nunha situacin que ofrece perigo para os navegantes. Sin. afundimento.
Esp. naufragio

nave de ferreiros de ribeira f.

Taller destinado ao elaborado do

nave de... - navegacin...

156

aceiro que compn o casco do buque.

Esp. nave de herreros de ribera Port. nave de ferreiros de ribeira Ing. steel fabrication shop

nave de prefabricacin f. Lugar

do estaleiro destinado a construr os bloques estruturais do buque, para posteriormente ser levados para a sa montaxe formando o buque completo na grada ou dique. Acostuma estar situada na cabeceira da grada respectiva e en lia con estes.
Esp. nave de prefabricacin Port. nave de prefabricao Ing. prefabrication shop

de navegacin que se efecta partindo dos datos que subministran os astros, o sol e as estrelas pola sa posicin relativa respecto Terra, tal como se observa no rmamento.
Esp. navegacin astronmica Port. navegao astronmica Ing. celestial navigation

navegacin costeira f. Navegacin que se efecta non perdendo de vista a costa e usando as referencias que esta lle proporciona embarcacin.
Esp. navegacin costera Port. navegao, navegao, navegao costeira Ing. coastal navigation

navegabilidade f. Condicin de
manter o buque un rumbo e unha velocidade a pesar das condicins adversas. Neste factor in en as formas do barco e a altura da obra morta, entre outros factores.
Esp. navegabilidad Port. navegabilidade Ing. seaworthiness Esp. navegacin Port. navegao Ing. navigation

navegacin de cabotaxe f. Na-

vegacin que se fai de porto a porto polas inmediacins da costa e tomando como referencia os puntos coecidos desta.
Esp. navegacin de cabotaje Port. navegao de cabotagem Ing. coastal navigation

navegacin f. 1. Accin de navegar

ou de viaxar, xeralmente polo mar.

navegacin

2. Conxunto de tcnicas que permiten determinar o punto onde se atopa unha nave e establecer o camio ou o rumbo que ten que seguir en cada momento para trasladarse a outro punto determinado da super cie do mar.
Esp. navegacin Port. navegao Ing. navigation

electrnica f. Aquela que se gua polas referencias obtidas va satlite, polas referencias con relacin a estacins emisoras de radio que emiten sinais dirixidas exclusivamente a este n, e a navegacin por radar que se fai polas referencias obtidas de estacins que emiten ondas de radar en frecuencias determinadas tamn dirixidas a este n.
Esp. navegacin electrnica Port. navegao eletrnica Ing. electronic navigation

navegacin astronmica f. Tipo

navegacin loxodrmica f. A
que se realiza co mesmo rumbo

157

navegacin... - navieiro

continuamente, dicir, cortando os meridianos co mesmo ngulo.

Esp. navegacin loxodrmica Port. navegao loxodrmica Ing. plane sailing

cular o barco polo mar. Sin. singrar, vogar.

Esp. navegar Port. navegar Ing. sail

navegacin ortodrmica f. A
que se realiza segundo a lia ortodrmica, que a que marca a distancia mis curta entre dous puntos.
Esp. navegacin ortodrmica Port. navegao ortodrmica Ing. great circle sailing

navegar a remolque loc. Andar

remolcado pola auga, sendo levado deste xeito.
Esp. navegar a remolque Port. navegar com reboque Ing. tugged sailing

navegar aberto loc. Navegacin

lonxe da costa ou de calquera perigo.
Esp. navegar abierto Port. navegar aberto Ing. sail clear of land

navegacin por estima f. A que

se efecta partindo dos rumbos seguidos polo barco e das distancias navegadas en cada un deles. Tmase como orixe un punto coecido (punto de partida) para poder deducir en todo momento coa maior aproximacin posible a situacin do barco (punto de estima).
Esp. navegacin por estima Port. navegao por estima Ing. dead reckoning

navegar aventado loc. Navegar

coas escotas largas ou aventadas.
Esp. navegar aventado Port. navegar aventado Ing. winnow sailing Esp. navegar de bolina Port. navegar bolina Ing. to sail close hauled

navegar de bolina loc. Navegar

cinguindo o vento.

navegador por satlite m. Obxecto que permite determinar para un punto da super cie terrestre a latitude, a lonxitude e altura, a travs do sistema xeodsico terrestre as como a hora GPS, mediante referencias posicin e sinais recibidos va satlite.
Esp. navegador satelital Port. navegador por satlite Ing. satellite navigator Esp. navegante Port. navegante Ing. navigator

navieira f. Empresa ou compaa

propietaria de buques mercantes. Sin. compaa naval.
Esp. naviera Port. companhia naval Ing. shipping company

navieiro m. 1. Persoa ou sociedade

propietaria dun barco ou dunha ota.
Esp. naviero Port. armador Ing. shipowner

navegante m. Persoa que navega.

navegar v. i. Viaxar por mar ou por

ro en calquera tipo de navo. Cir-

2. Representante desa ota. Pode tratarse dunha persoa fsica ou xurdica.

navo - numeral de equipo

158

navo m. 1. Embarcacin de gran

tonelaxe e de grandes dimensins. Sin. barco, buque, embarcacin.
Esp. navo, buque Port. navio, nau Ing. ship, vessel

Esp. naviero Port. armador Ing. shipowner

dunha super cie ou a sa diferenza de altura con respecto a outro obxecto.

Esp. nivel Port. nvel Ing. level meter

2. Dispositivos de medida e control dos niveis dos tanques de carga lquida.

Esp. nivel Port. nvel Ing. level

2. Dicase do barco a vela, xeralmente con tres paus e de estrutura forti cada, que se empregaba para a guerra e que tia das bateras por banda e mis de 60 canns. Tamn usbase para o transporte de mercadoras.
Esp. navo Port. navio Ing. ship

nivel do mar m. Nivel que se toma

como referencia para medir a altura dos continentes. Non unha lia xa nin constante. Sobe como consecuencia, entre outras cousas, do cambio climtico.
Esp. nivel del mar Port. nvel do mar Ing. sea level

nervio m. 1. Cabos metlicos que

van dun penol a outro dunha verga e que serven para asegurar a envergadura das velas. Sin. corda, ligamento.
Esp. nervio Port. ligamento Ing. jackstay

n m. Unidade martima de velocidade que equivale a unha milla nutica por hora.
Esp. nudo Port. n Ing. knot

2. Estais para envergar as velas de coitelo.

Esp. nervio Port. estai Ing. staysail

norai m. Columna robusta de fundicin ou pedra colocada no cantil dos peiraos, onde amarran os barcos. Sin. bita.
Esp. noray, bolardo Port. bita Ing. bollard, mooring post

nio de corvo m. Expresin usada

para referirse a unha especie de garita da parte alta do pau de proa onde se coloca o vixa en caso de nboa.
Esp. nido de cuervo Port. ninho de corvo Ing. crow's nest

numeral de equipo m. Nmero,

obtido en funcin das dimensins principais do buque, que determina, segundo establezan os regulamentos das sociedades de clasi cacin, o nmero e o peso das ncoras das que debe dispor o buque, o nmero e tamao das ca-

nivel m. 1. Instrumento que serve

para comprobar a horizontalidade

159

nmero de identi cacin do casco

deas das ncoras, dos elementos de amarre, etc.

Esp. numeral de equipo Port. nmero do equipamento Ing. equipment numeral

permanente no casco. Cada embarcacin ten un nmero de identi cacin diferente.

Esp. nmero de identi cacin del casco Port. nmero de identi cao do casco Ing. hull identi cation number

nmero de identi cacin do casco m. Numeracin que consta

de 15 caracteres xados de forma

O
obediente adx. Dise do buque que
responde ben ao temn.
Esp. obediente Port. manejvel Ing. responsive

obra viva f. Parte do casco somerxida que vai desde a quilla ata a lia de otacin a mxima carga. Sin. carena.
Esp. obra viva, carena Port. obra viva Ing. underwater hull

Esp. obra muerta Port. obra morta Ing. upper works, topsides

obenque m. Cada un dos cables

con que se suxeitan os paus mastros e os masteleiros desde a sa cabeza ata a cuberta, cara a estribor. Sin. amantillo.
Esp. obenque Port. ovm Ing. shroud

obturador m. Dispositivo que se

emprega coa funcin de evitar a fuga de vapor e doutros udos nas mquinas.
Esp. obturador Port. obturador Ing. obturator, seal

obenquillo m. Nome que se lle d

aos obenques dos masteleirios.
Esp. obenquillo Port. ovm baixo Ing. topgallant shroud

obra morta f. Parte do casco que

vai desde a lia de otacin a mxima carga ata a parte mis alta do buque.

offshore m. Fra de costa. Refrese

normalmente a un lugar do mar onde se realizan traballos de exploracin e explotacin de recursos ocenicos, como pode ser

oleoducto - orza mbil

O
Esp. orejeta Port. lingueta Ing. tab

162

petrleo, minerais, acuicultura ocenica, etc.

Esp. offshore Port. offshore Ing. offshore

orinque m. Cabo groso que une

unha boia de sinalizacin coa ncora que a xa ao fondo das augas, para que a boia poida balizar perfectamente o lugar onde est situada.
Esp. orinque Port. arinque Ing. buoy rope

oleoducto m. Sistema de tubos

para a conducin do petrleo e de produtos derivados a longa distancia. Hainos terrestres e submarinos.
Esp. oleoducto Port. oleoduto Ing. oil pipeline

ollado m. Cada un dos ollais das

velas que serven para pasar os cabos por eles.
Esp. ollao Port. olhai Ing. eyelet

orza f. Prancha metlica ou de outros materiais de diversas formas que se coloca baixo a quilla ou as veces nos laterais das embarcacins de vela para aumentar o plano de deriva e as a capacidade de manter o rumbo.
Esp. orza Port. ora Ing. centerboard, sideboard

ollo da ncora m. Ori cio da

parte superior da cana a travs da que se pasa o pasador do grilln de arganeo.
Esp. ojo del ancla Port. olho da ncora Ing. anchor eye

orza de sable f. Orza profunda e

estreita como as que empregan algns catamarns.
Esp. orza de sable Port. ora tirante Ing. sword-shape plate centerboard

ollo de boi m. Vent pechada, circular ou ovalada, tpica dos barcos.

Esp. ojo de buey Port. olho de boi, culo Ing. side scuttle

orza mbil f. Prancha de aceiro ou

doutros materiais, moitas veces aloxada nunha caixa chamada caixa de orza, que chega mis arriba da otacin ao n de impedir a entrada de auga, e a cal vai arredor dunha abertura existente nos fondos da embarcacin. susceptible de desprazarse verticalmente, chamada orza levadiza, ou ben xirar arredor dun eixo, chamada orza xiratoria.
Esp. orza mvil

onda f. Cada unha das elevacins

producidas na auga por causa do vento. Sin. vaga.
Esp. ola Port. onda Ing. wave

orella f. Vxase: aleta. orelleta f. Denominacin que se d

s pequenas pezas santes con trades ou buratos para aloxar pasadores ou parafusos.

163

O
Port. ora mbil Ing. mobile keel

ostaga - outrigger

ostaga f. Nome dado a un cabo

groso utilizado para izar ou arriar horizontalmente as vergas das gabias altas, ao longo do respectivo mastro.
Esp. ostaga Port. ostaga Ing. tackle runner

Port. osta, cabo Ing. vangs, guys

2. Cada un dos cabos que serven para orientar e manter en posicin as plumas de carga.
Esp. ostas Port. cabos Ing. guys, vang pendants

outrigger m. Embarcacin deportiva a remo na que os apios dos remos se extenden por fra do casco da embarcacin.
Esp. outrigger Port. outrigger Ing. outrigger

ostas f. pl. 1. Cabos que serven para

tensar os cangrexos cando as velas estn orientadas; tamn poden guialos.
Esp. ostas

P
P.R.F.V. m. Polister reforzado con
bra de vidro.
Esp. PRFV Port. PRFV Ing. Glass Reinforced Polyester (GRP) Esp. pala Port. p dum remo Ing. oar blade

que navega con velas de coitelo.

Esp. pailebote Port. palhabote Ing. fore-and-aft schooner

palangre m. Aparello de pesca que

consiste nunha corda longa que leva moitos anzois atados a cordas curtas que, sa vez, va atadas nela. Sin. lia de man.
Esp. palangre Port. linha de fundo Ing. longline

pa f. 1. Parte plana e ancha do remo.

2. Parte plana que constite a super cie do temn.

Esp. pala Port. p do leme Ing. rudder blade

palanque m. Cabo dobre ou aparello que serve para cargar os puos das das velas maiores. Sin. cabo.
Esp. palanqun Port. acabo Ing. clew line

pada f. Movemento que se fai cunha

pa.
Esp. palada Port. pazada, remada Ing. oar stroke

pailebote m. Goleta pequena e rasa

de dous ou mis paus, sen gabias,

paleta f. Cada un dos elementos

propulsores dunha hlice ou dun rotor que, xada ao seu ncleo,

pallete - panel

166

constite o seu elemento propulsor. Sin. pa.

Esp. aspa, paleta Port. p Ing. blade

pallete m. Tecido que se fai con

anacos de cabos, que se pode empregar para protexer algunhas partes do barco.
Esp. pallete Port. tecido Ing. mat

barcacins menores e que se apoian nas varengas. Lugar do barco onde se coloca o aparello de pesca cando se sae ao mar, e o peixe, e desde onde se pode vogar. Sin. panel.
Esp. pana Port. painel Ing. bottom board

panca f. 1. Pau groso empregado

para mover embarcacins en zonas pouco profundas. Vara longa que serve para accionar un mecanismo. Corpo slido que se move sobre un punto de apoio e serve para erguer pesos. Sin. alzaprema.
Esp. palanca Port. panca Ing. lever

pallete de colisin m. Anaco de

lona embreada que se pasa pola parte exterior do casco dun barco, por fra dun burato debido a unha colisin ou avara, e tensada contra o burato por medio de cabos, co obxecto de impedir a entrada de auga.
Esp. pallete de colisin Port. defensa de coliso Ing. collision mat

palmexar m. Elemento de reforzamento lonxitudinal do casco dos buques, disposto coa sa super cie plena en posicin horizontal. Normalmente son os elementos de reforzamento lonxitudinal dos costados; tamn dos mamparos lonxitudinais e por extensin dos transversais.
Esp. palmejar Port. longarina lateral Ing. side stringer Esp. palomar Port. palomar Ing. bolt rope

2. Embarcacin pequena que levan os buques de pesca ao casco como auxiliar.

Esp. panga Port. enviada Ing. skiff

pandeo m. Fenmeno de inestabilidade elstica que se produce cando unha estrutura longa e estreita se somete compresin desde os extremos, e provoca a sa exin lateral. Sin. abaneo.
Esp. pandeo Port. pandeio Ing. bulging

palomar m. Fo groso para coser

velas. Sin. fo.

panel m. Conxunto de tboas situadas de babor a estribor que forman o chan dalgunhas embarcacins e que, nas de remos, serven para sentarse os que reman. Sin. bancada.
Esp. panel

pana f. Cada unha das pezas de madeira que forman os pisos das em-

167

P
Port. painel Ing. panel

panel de balsa - parada de ...

panel de balsa m. Panel formado

por das lminas nas de aceiro, aluminio, plstico, etc., entre as que se coloca madeira de balsa formando unha placa de certo espesor e consistencia pero moi lixeira e illante.
Esp. panel sndwich Port. sanduche de balsa Ing. sandwich panel insulation

paol de mquinas m. Local

onde se almacenan elementos para a reparacin e mantemento das mquinas.
Esp. paol de mquinas Port. paiol de mquinas Ing. engine store

Esp. paol Port. paiol Ing. storeroom

paol de pinturas m. Local onde

se almacena a pintura que ten que empregarse a bordo para operacins de mantemento.
Esp. paol de pinturas Port. paiol de pinturas Ing. paint room

panel de popa m. Parte chata da

popa do navo que ca por enriba da curvatura do codaste de popa.
Esp. panel de popa Port. painel de popa Ing. stern board Esp. pao Port. pano Ing. cloth

pano m. Trapo ou velame que desprega unha embarcacin.

paol do contramestre m. Local

onde se almacenan cabos, elementos de manobra, etc., baixo a supervisin e responsabilidade do contramestre.
Esp. paol del contramaestre Port. paiol do contramestre Ing. boatswain's store

pantaln m. Peirao ou embarcadoiro pequeno, para embarcacins de pouca tonelaxe, que uta no auga.
Esp. pantaln Port. porto Ing. pier

paquebote m. 1. Buque correo e de

pasaxeiros. Xeralmente aplcase ao transatlntico que fai viaxes regulares.
Esp. paquebote Port. paquebote Ing. packet boat

pantoque m. Parte curva ou redondeada do forro ou carena, que une o costado vertical co fondo horizontal do barco.
Esp. pantoque Port. esca Ing. bilge radius

paol m. Cada un dos espazos ou

divisins que se fan no interior dos barcos para gardar diversas cousas, como aparellos, ferramentas, alimentos ou municins.

2. Embarcacin semellante ao bergantn, con vela redonda como as fragatas, que serva tamn para transportar pasaxeiros e levar correo.
Esp. paquebote Port. paquebote Ing. packet boat

parada de descompresin f. Detencin da emersin dun mergu-

parafuso - patente

P
Esp. pasamano Port. corrimo Ing. handrail Esp. pasar Port. passar Ing. lead

168

llador a unha ou varias distancias concretas, para que o corpo poida expulsar o nitrxeno disolvido no sangue, e para levar a cabo a descompresin progresiva. Sin. parada de seguridade.
Esp. parada de descompresin Port. parada de descompresso Ing. decompression stop

pasar v. tr. Correr un cabo por un

cadernal.

parafuso m. Peza cilndrica ou cnica, roscada, destinada especialmente a asegurar ou xar das pezas facndoas xirar sobre si mesmas co desaparafusador.
Esp. tornillo Port. parafuso Ing. screw

pasarela de embarque e desembarque f. Ponte pequena e porttil que se coloca nos buques para facilitar o embarque e o desembarque aos pasaxeiros. Tamn dise da pasarela que hai entre os botes nos pequenos peiraos ou pantalns.
Esp. pasarela de embarque Port. passarela de embarque Ing. gang board

paravn m. Aparello utilizado

polos barcos dragaminas para recoller ou dragas as minas espalladas nunha zona de mar.
Esp. paravn Port. paravana Ing. paravan

pasaxe f. Totalidade de viaxeiros

dun buque, ou doutro medio de transporte. Sin. pasaxeiros.
Esp. pasaje Port. passagem Ing. passage

parella f. Mtodo de pesca de dous

barcos que realizan a pesca ao arrastre coordinados entre si para arrastrar a rede.
Esp. pareja Port. pesca de arrasto Ing. pair trawling

pasteca f. Especie de polea cunha

abertura na sa caixa, por onde pasa o cabo por seo; emprgase en aparellos da enxarcia de labor.
Esp. pasteca Port. moito de convs Ing. snatch block

parrilla f. Enreixado metlico situado aos costados, que serve para protexer ao barco das nasas. Sin. grella.
Esp. parrilla Port. grelha Ing. grate

patache m. Embarcacin que antigamente era de guerra, e que se utilizaba para levar avisos, labores aduaneiras, etc. Embarcacin lixeira de dous mastros.
Esp. patache Port. patacho Ing. tender

pasamn m. Barra de madeira, de

aceiro ou outro material que serve de apoio nunha varanda. Sin. varanda.

patente f. Pintura que se lle d a

unha embarcacin na obra viva, que se aplica por riba da pintura

169

patn a vela - pavilln de...

contra a corrosin e que serve para protexela das incrustacins de organismos marios.
Esp. patente Port. pintura de patente Ing. boot-topping paint

pau m. Madeiro vertical perpendicular quilla do barco, que se emprega para soster as velas e para outras funcins. Sin. mastro.
Esp. palo Port. pau Ing. mast

Ing. master sherman

patn a vela m. Catamarn orixinario de Barcelona, de mis de cinco metros de eslora e case dous de manga, que consta de dous otadores unidos por cinco bancadas; non ten temn, orza nin botavara e ten un mastro de aluminio. Emprgase nas regatas e para pasear, e a sa simplicidade convrteo nunha embarcacin moi fcil de manexar.
Esp. patn a vela Port. catamar Ing. patin catamaran Esp. patrn Port. patro Ing. shipmaster

pau bpede m. O que dispn os

barcos de pesca para as manobras da rede de pesca, ou en algns barcos de carga.
Esp. palo bpode Port. pau bpede Ing. bipode mast

pau de proa m. Aquel que nos

grandes petroleiros e outros buques est preto da cuberta do castelo e leva unha caseta na sa parte alta para axudar s manobras ou para situarse un vixa, colaborando cos o ciais da ponte.
Esp. palo de proa Port. pau de proa Ing. bow mast

patrn m. 1. Persoa que goberna

un pequeno buque.

2. Patrn de bote: persoa que goberna unha embarcacin pequena. Sin. patrn de lancha.
Esp. patrn de bote Port. patro de bote Ing. coxswain

pau do radar m. Pau disposto para

soportar a antena do radar.
Esp. palo del radar Port. pau do radar Ing. radar mast

pavilln m. Bandeira do pas. Sin.

bandeira.
Esp. pabelln Port. pavilhom Ing. ensign, national ag

3. Patrn de cabotaxe: capitn dunha embarcacin de cabotaxe.

Esp. patrn de cabotaje Port. patro de cabotagem Ing. coaster master

pavilln de conveniencia m.
Bandeira doutro pas distinto ao do propietario armador do buque a n de poder gozar dunha lexislacin scal mis vantaxosa. Sin. bandeira de conveniencia.
Esp. pabelln de conveniencia

4. Patrn de pesca: persoa encargada do goberno dun pesqueiro cando este se atopa nas labouras de pesca.
Esp. patrn de pesca Port. patro de pesca

p de galo - perico

P
proa, sacadas as trincas.
Esp. pendura Port. pendura Ing. cockbill

170

p de galo m. Peza de ferro bifurcada que se emprega como panca, ademais doutros usos.
Esp. pie de gallo Port. p de galo Ing. forked bar

Port. pavilho de convenincia Ing. ag of convenience

pendurar v. i. Colgar. Pender.

Esp. pender Port. pendurar Ing. hang Esp. penol Port. penol Ing. yard arm

p de roda m. Peza curva de madeira que une a roda de proa coa quilla en barcos de madeira.
Esp. pie de roda Port. p da roda Ing. forefoot

penol m. 1. Extremo da verga.

2. Parte mis delgada dun botal.

Esp. penol Port. penol Ing. yard arm

p do puntal m. Parte inferior da

pluma. Sin. couce do puntal.
Esp. pie del puntal Port. p do pontal Ing. heel

percha f. Cada unha das molduras

que ornan a proa do navo. Todo pau que forma parte do aparello dun barco.
Esp. percha Port. percha Ing. spar

pedral m. Pedra que se ata a un

cabo ou rede para que se mantean verticais.
Esp. pedral Port. pedral Ing. anchor

perda f. Fuga ou sada dun lquido

ou gas por un ori cio. Sin. fuga.
Esp. prdida, fuga, escape Port. fuga Ing. leak

peirao m. Lugar construdo nun

porto para o embarque ou o desembarque das mercadoras e das persoas. Sin. desembarcadoiro.
Esp. muelle Port. cais Ing. quay

per l m. Barra metlica de aceiro,

aluminio ou outro material de seccin de forma especial e constante que se emprega normalmente para reforzamento estrutural. Pode ser per l en L, en U, lamia con bulbo, etc.
Esp. per l Port. barra Ing. section, bar

peirao de armamento m. Nos

estaleiros, o peirao onde se amarran os buques despois da botadura para completar o armamento e nalizar as a sa construcin.
Esp. muelle de armamento Port. cais de armamento Ing. tting-out pier

perico m. Vela do pau de mesana

que se cruza sobre o pau de sobremesana, de onde toma tamn o nome de perico a sa respectiva

pendura f. Estar as ncoras pendura: estar as ncoras colgadas da

171

P
Esp. perico Port. vela da mezena Ing. mizzen topgallant sail

perodo - pesca deportiva

verga.

perodo m. Intervalo de tempo que

transcorre entre a repeticin de das fases idnticas consecutivas como as mareas.
Esp. periodo Port. perodo Ing. period

distante entre as perpendiculares de proa e popa. Utilzase como lia de referencia para as coordenadas lonxitudinais.
Esp. perpendicular media Port. perpendicular mdia Ing. center line

perpendiculares f. pl. Cando se

re ren a buques, son as lias perpendiculares otacin.
Esp. perpendiculares Port. perpendiculares Ing. perpendiculars

periscopio m. Instrumento ptico

formado por lentes e prismas, que permite a observacin desde unha zona que est fra do campo visual. O mis caracterstico o dos submarinos.
Esp. periscopio Port. periscpio Ing. periscope

pesca f. Accin de coller peixes nun

ro, mar, lago, etc. empregando embarcacins e aparellos.
Esp. pesca Port. pesca Ing. shing

permeabilidade f. Calidade atribuda ao que permeable, dicir, a aquilo que deixa pasar os udos a travs seu.
Esp. permeabilidad Port. permeabilidade Ing. permeability

pesca de altura f. Pesca que se realiza en alta mar.

Esp. pesca de altura Port. pesca de largo Ing. deep sea shing

pesca de auga doce f. Pesca que

se realiza noutros medios non marios, como os ros, os lagos, etc.
Esp. pesca de agua dulce Port. pesca de gua doce Ing. freshwater shing

perpendicular de popa f. Lia

vertical cuxa posicin coincide co eixe de mecha do temn.
Esp. perpendicular de popa Port. perpendicular de popa Ing. after perpendicular

pesca de baixura f. Pesca que se

realiza preto da costa, en augas xurisdicionais.
Esp. pesca de bajura Port. pesca de baixa-mar Ing. inshore shing

perpendicular de proa f. Lia

vertical trazada pola interseccin de otacin de proxecto do buque en mxima carga co canto de proa da roda.
Esp. perpendicular de proa Port. perpendicular de proa Ing. forward perpendicular

pesca deportiva f. Actividade de

pesca que se fai por ocio e entretemento, e que se practica por pracer, sen constitur unha actividade econmica.
Esp. pesca deportiva

perpendicular media f. A equi-

pesca uvial - piano

172

pesca uvial f. Captura de peixes

que se leva a cabo nos ros.
Esp. pesca uvial Port. pesca uvial Ing. river shery

Port. pesca esportiva Ing. sport shing

pesca industrial f. Pesca que se fai

para obter produtos do mar para consumo non das persoas directamente, senn para outros usos, como por exemplo, para facer farias e aceite de pescado. As especies que se capturan posen normalmente pouco valor comercial para a alimentacin humana.
Esp. pesca industrial Port. pesca industrial Ing. industrial shing Esp. pesca martima Port. pesca martima Ing. sea shing

prende o peso mximo da carga e os pesos da tripulacin, aparellos, combustibles, auga e abastecementos. Diferenza entre o desprazamento en rosca e o desprazamento a plena carga. Exprsase en toneladas mtricas.
Esp. peso muerto Port. peso morto Ing. dead weight

pesqueira f. 1. Lugar onde frecuentemente se pesca ou hai armazns de pesca. Sin. pesco.
Esp. pesquera Port. pesqueira Ing. shing

2. Tempo que dura a pesca dunha especie.

Esp. pesca Port. tempada de pesca Ing. shing period Esp. pesquero Port. pesqueiro Ing. shing vessel

pesca martima f. Pesca que se realiza exclusivamente no mar.

pesqueiro m. Dise do barco destinado pesca.

pesca tradicional f. Actividade

pesqueira que se fai empregando os mtodos tradicionais e autctonos.
Esp. pesca tradicional Port. pesca tradicional Ing. traditional shing

petifoque m. Pequena vela triangular con lona mis delgada que o foque principal, e que se iza na proa.
Esp. petifoque Port. giba Ing. ying jib

pescante m. Vara ou pau que se

crava ou se articula para o seu xiro nunha parede ou nunha columna rxida, que serve para elevar ou soster calquera cousa, normalmente por medio dunha polea.
Esp. pescante Port. turco Ing. davit

petroleiro m. Buque destinado ao

transporte de petrleo e de todo tipo de hidrocarburos.
Esp. petrolero Port. petroleiro Ing. oil tanker

peso morto m. Carga mxima que

pode transportar o buque; com-

piano m. Piano de vlvulas; agrupamento de vlvulas que saen dun tubo que fai de tronco colector

173

picadeiro - pique

comn, cara a cada un dos ramais do tubo alimentados desde o mesmo colector.
Esp. piano de vlvulas Port. piano de vlvulas Ing. valve nest

pincho m. Palangre, arte de pesca

con espias e cabos curtos, aos cales van unidos os anzois.
Esp. palangre Port. pincho Ing. longline

picadeiro m. Cada un dos soportes

feitos de tacos macizos de madeira, nos que se apoian os barcos nos diques durante as reparacins e a construcin, as como nas gradas durante a construcin dos buques.
Esp. picadero Port. picadeiro Ing. keel block

pinchn m. Extremo da quilla das

embarcacins na popa que suxeita a agulla ou pinzote onde encaixa o leme.
Esp. pie del pinzote Port. pincho Ing. rudder pintle

pintura antioxidante f. Pintura

que incle compoentes destinados a evitar a formacin de xido nas super cies metlicas que se traten con este tipo de pintura. Sin. pintura anticorrosiva.
Esp. pintura antioxidante Port. pintura antioxidante Ing. rust preventive paint Esp. pinzote Port. pinote Ing. pintle

picas f. pl. Nome que reciben as cadernas dos macizos de proa na zona da ra de Arousa.
Esp. cuadernas de proa Port. cavernas de proa Ing. bow frames

piloto m. Persoa que goberna o

buque seguindo as ordes do capitn. O cial encargado de seguir as derrotas da nave.
Esp. piloto Port. piloto Ing. helmsman

pinzote m. Barra arredor da que

xira a cana do leme.

pia f. N marieiro tecido cos fos

dun cabo desfeito para aseguralo por esa parte a un burato, argola, cncamo, etc.
Esp. pia Port. n Ing. wall knot

piloto automtico m. Mecanismo instalado na ponte de goberno do buque, que permite levar o barco a un rumbo predeterminado, sen que se desve da sa ruta.
Esp. piloto automtico Port. piloto automtico Ing. autopilot Esp. pinaza Port. barca Ing. pinnace

piola f. Fo de moito grosor ou cabo

moi delgado, que ten mltiples servizos a bordo.
Esp. piola Port. piola Ing. lanyard

pinaza f. Embarcacin de pesca a

remo e a vela. Sin. embarcacin.

pique m. 1. Orixinalmente, varenga

en forma de Y que se colocaba na

piragua - plano de otacin

174

zona de proa.
Esp. pique Port. pique Ing. oor in peak

Dise tamn cando se trata do plano ou planos dun aparello, dun edi cio, etc. Sin. proxecto, mapa.
Esp. plano Port. plano Ing. plan

2. Compartimento estanco na proa separado do resto do buque por un mamparo transversal. Acostuma usarse como tanque de lastre.
Esp. pique Port. pique Ing. peak

2. Toda a parte do barco baixo a lia de otacin.

Esp. obra viva Port. obra viva Ing. underwater hull

piragua f. Embarcacin feita dunha

soa peza normalmente, pequena e propulsada a remo e a vela. Sin. canoa.
Esp. piragua Port. piroga Ing. pirogue, dugout

3. Fondo do navo.
Esp. fondo Port. fundo Ing. bottom

plano de disposicin xeral do buque m. Plano que de ne a disposicin do buque e a sa habilitacin de forma precisa pero sen moito detalle.
Esp. plano de disposicin general del buque Port. plano de disposio geral do navio Ing. ship's general arrangement plan

pirulo m. Coloquialismo que se rere fresa pequena que se emprega para chegar aos recantos mis difciles.
Esp. fresa Port. fresa Ing. drill

placa do construtor f. Placa xada na embarcacin na que consta o nome do construtor, o ano de construcin, o tipo de buque, a carga mxima e o nmero mximo de persoas que a embarcacin pode transportar.
Esp. placa del constructor Port. placa sinaltica Ing. name rating plate

plano de estiba m. Plano dun

buque de carga onde se dan instrucins e datos de como dispoer a carga nos lugares adecuados.
Esp. plano de estiba Port. plano de estiva Ing. stowage plan

plano de otacin m. Seccin do

casco dunha embarcacin determinada polas lias de otacin de ambos costados do buque. Plano de interseccin da super cie horizontal da auga co casco do buque nas condicins de calado nas que este se atopa.
Esp. plano de otacin

plano m. 1. Cada un dos debuxos

que representan, normalmente segundo unha escala xeomtrica, ao buque no seu conxunto e s diversas partes, detalles e dimensins necesarios para a sa construcin.

175

P
Port. plano de utuao Ing. waterplane

plano de formas - plataforma...

plano de formas m. Plano que dene as formas do buque mediante lias. Componse de tres vistas: un plano de vistas horizontais que representa as proxeccins das lias da auga; un plano de seccins verticais lonxitudinais a diferentes distancias do plano de cruxa e onde se de ne tamn o contorno exterior do buque; e un plano de seccins transversais coas proxeccins das cadernas de trazado que constite o que se chama a caixa de cadernas.
Esp. plano de formas Port. plano de formas Ing. lines drawing

mar e co n de atopar e explorar a existencia de petrleo e gas como combustibles necesarios para o abastecemento.
Esp. plataforma de perforacin Port. plataforma de perfurao Ing. drilling platform

plataforma de producin f. Estrutura xa que se constre para realizar actividades de extraccin de petrleo e gas no mar.
Esp. plataforma de produccin Port. plataforma de produo Ing. production platform

plataforma semisomerxible f.
Artefacto otante que serve para perforar o fondo do mar e tamn para extraer petrleo cru ou gas, formado por unha estrutura plana que se apoia en columnas cilndricas verticais, e estas sobre pontonas horizontais. Tanto as columnas como as pontonas levan tanques de lastre que se enchen de auga para aumentar o calado e colocar a plataforma en posicin de traballo, e que se baleiran para trasladarse dun sitio para outro. Axdanse de ncoras e de cables e cadeas para amarrarse ao fondo ou van provistas de potentes propulsores acimutais (empurradores ou "thrusters") que lle aseguran unha posicin case xa sobre o buraco que estn perforando, mediante un sistema chamado de posicionamento dinmico.
Esp. plataforma semisumergible Port. plataforma semi-submergvel Ing. semi-submersible platform

plasma m. Tcnica de corte que se

realiza baixo a auga, nunha piscina de plasma. Deste xeito, acdase unha gran precisin no material cortado.
Esp. plasma Port. plasma Ing. plasma

plataforma f. Cuberta parcial dun

buque.
Esp. plataforma Port. plataforma Ing. platform

plataforma autoelevable f. Plataforma petrolfera mbil que se eleva e baixa sobre as sas propias patas, que apoian no fondo.
Esp. plataforma autoelevable Port. plataforma auto-elevadora Ing. jack up

plataforma de perforacin f.
Estrutura xa ou otante que se utiliza para perforar o fondo do

plataforma somerxible f. Insta-

lacin de perforacin e de extrac-

pluma de carga - pontn

P
Ing. ring

176

cin de cru ou gas no fondo do mar que consiste nunha estrutura con forma de barcaza, anda que tamn as hai con forma parecida das plataformas semisomerxibles, que para traballar enchen de auga os tanques de lastre para aumentar o seu calado ata que se apoian totalmente no fondo do mar para realizar o traballo de perforacin e de extraccin. Ao remataren, baleiran os tanques de lastre e son reotadas para o seu traslado a outro sitio por remolque. Este tipo de plataformas poden traballar en augas cun mximo de profundidade de 15 a 20 metros.
Esp. plataforma sumergible Port. plataforma submergvel Ing. submersible platform

polacra f. Barco de vela con dous

ou tres paus, sen gabias, con vergas, e co mesmo velame que o buque bergantn.
Esp. polacra Port. polaca Ing. polacre

polbeiro m. Barco dedicado pesca

do polbo.
Esp. bote pulpero Port. bote pesca polvo Ing. octopus boat

poln m. Armazn ou peza de soporte que se utiliza baixo os equipos que levan os buques para transmitir as cargas estrutura.
Esp. poln Port. pregador Ing. roller

pluma de carga f. Estrutura metlica utilizada para a carga e a descarga, cun p e unha cabeza, que se pode desprazar ata sobresar do costado do buque e suspende un peso mediante un aparello que leva disposto.
Esp. pluma de carga Port. antena de pau de carga Ing. cargo boom

polivalente adx. Buque adaptado

para o transporte de varios tipos de carga.
Esp. polivalente Port. polivalente Ing. all-freight

ponte f. Plataforma estreita e con

varanda colocada a certa altura sobre a cuberta mis alta desde onde se goberna o barco. Normalmente est protexida nunha caseta.
Esp. puente Port. ponte Ing. bridge, wheel house

poas f. Cabos que van asegurados s

relingas dunha vela para amarrar as bolinas, e que serven para cinxir mellor o vento.
Esp. poas Port. cabos Ing. bowline bridles

ponte gra f. Nas Ras Baixas, denominacin comn do guindastre ponte. Sin. guindastre ponte.
Esp. gra puente Port. guindaste ponte Ing. crane bridge

poia f. Anel de camo que se utiliza para reducir o tamao da vela. Sin. anel.
Esp. argolla Port. poia

pontn m. Embarcacin con

fondo, popa e proa planos. Em-

177

P
cial.

popa - portas de arrastre

barcacin sen propulsin que serve nos portos para traballos auxiliares.
Esp. pontn Port. batelo Ing. pontoon

porta estanca f. Abertura rectangular con medios de peche que aseguran a estanquidade.
Esp. puerta estanca Port. porta estanque Ing. watertight door

Esp. puerta contraincendios Port. porta corta-fogo Ing. re door

popa f. Parte posterior do navo

oposta proa. As mis habituais son a popa de espello e a de cruceiro.
Esp. popa Port. popa Ing. stern

portaavins m. Buque de guerra

dotado das instalacins necesarias para o transporte, despegue e aterraxe de avins.
Esp. portaaviones Port. porta-avies Ing. aircraft carrier

popel adx. Posicin mis popa

dalgunha cousa ou persoa que realiza unha funcin dentro da embarcacin.
Esp. popel Port. r Ing. aft

portaespa m. Ferraxe suxeita

proa que serve para guiar a espa e evitar o roce da amarra co casco.
Esp. portaespa Port. guia de amarra Ing. warp leading

porta f. 1. Abertura rectangular, en

xeral, con medios de peche.
Esp. puerta Port. porta Ing. door

portaln m. Abertura na amurada

que serve para o embarque da tripulacin, dos pasaxeiros e dos efectos porttiles dentro dun navo.
Esp. portaln Port. portal Ing. gangway door Esp. portar Port. in ar Ing. draw

2. Cada unha das grandes aberturas rectangulares que algns barcos levan nos costados, na popa e na proa, inclusive, para o embarque de carga e de pasaxeiros.
Esp. puerta Port. porta Ing. door

portar v. i. Encherse as velas, recibir ben o vento.

porta contraincendios f. Porta

metlica estanca cuberta con material illante que garante que despois dunha hora a temperatura media do lado non exposto ao lume non sobe mis de 139 graos centgrados da temperatura inicial nin sobe en ningn punto mis de 180 graos sobre a temperatura ini-

portas de arrastre f. pl. Taboleiros de madeira ou de aceiro que actan como complemento da rede de arrastre, axudando a que esta se abra ao avanzar o buque e facilitando a captura do peixe.

porte - potencia indicada

178

Poden ter formas variadas: rectangulares, ovaladas, circulares, en forma de V, etc.

Esp. puertas de arrastre Port. portas de arraste Ing. trawling boards Esp. porte Port. porte Ing. size

martimo onde est rexistrado o barco. Sin. matrcula.

Esp. puerto de matrcula Port. porto de matrcula Ing. registration port

porte m. Tamao e capacidade dun

navo.

porto deportivo m. Instalacins

onde atracan os barcos de ocio e recreo, dicir, os que non realizan actividades mercants, como iates e pequenos botes.
Esp. puerto deportivo Port. porto esportivo Ing. marina

portela f. Cada unha das aberturas

dos costados dos buques. Sin. portelo.
Esp. portilla Port. portilha Ing. side scuttle

potencia f. Capacidade de xerar

enerxa, por unidade de tempo, necesaria para propulsar o barco. Pdea proporcionar unha mquina de vapor, un motor, unha turbina, etc. Sin. forza.
Esp. potencia Port. potncia Ing. power

portelo m. Cada unha das vents

circulares e pequenas con tapa de cristal e medio de peche estanco que teen os barcos, normalmente nos costados e a popa. Pode ser xo ou permitir a sa apertura, cun medio de peche adecuado. Sin. portelia.
Esp. portillo, portilla Port. portelinha Ing. porthole

potencia ao freo f. Medida da potencia no axuste do eixe por medio dun freo mecnico, hidrulico ou elctrico.
Esp. potencia al freno Port. potncia ao freio Ing. brake horsepower

prtico elevador m. Guindastre

elevador.
Esp. prtico elevador Port. prtico elevador Ing. portal crane

potencia de servizo f. Potencia

que produce a mquina de propulsin durante a navegacin do buque en condicins normais de navegacin.
Esp. potencia de servicio Port. potncia de servio Ing. service power

porto m. Abrigo natural ou construdo arti cialmente na beira do mar ou dun ro para refuxio dunha embarcacin. Sin. ancoradoiro, embarcadoiro.
Esp. puerto Port. porto Ing. port

potencia indicada f. Potencia medida nos cilindros da mquina alternativa ou do motor por medio dun indicador que rexistre continuamente a presin de vapor ou

porto de matrcula m. Distrito

179

potencia mxima... - prefabricado

do gas durante o percorrido do pistn.

Esp. potencia indicada Port. potncia indicada Ing. indicated horsepower

cascos dos buques de aceiro. Sin. chapa.

Esp. plancha Port. chapa Ing. plate

potencia mxima continua f.

Potencia mxima que pode dar o motor de forma continuada durante unha hora polo menos.
Esp. potencia mxima continua Port. potncia mxima contnua Ing. maximum continuous power

prancha de desembarco f. Tboa

longa, conxunto de tboas, ou prancha de aceiro que, apoiadas en terra, serven de ponte para o embarque e o desembarque no buque. Sin. pranchada.
Esp. plancha de desembarque Port. prancha de desembarco Ing. gangboard

practicaxe f. 1. Servizo prestado

nos portos s embarcacins que consiste nas indicacins que o prctico lles d aos barcos para que entren no porto, dique ou peirao, e tamn para que poidan sar.
Esp. practicaje Port. praticagem Ing. pilotage

prao m. Embarcacin de dobre

casco, parecida ao catamarn, pero mis sinxela; os seus cascos teen formas e esloras diferentes, e estn unidos por traveseiros.
Esp. prao Port. prao Ing. proa

2. Taxa cobrada polo porto por ese servizo.

Esp. practicaje Port. taxa de practicagem Ing. pilotage

preamar f. Nivel mis alto que alcanzan as augas durante a marea. Pode haber das preamares por da. Sin. marea chea.
Esp. pleamar Port. preamar Ing. high tide

prctico m. Persoa disposta ou autorizada pola autoridade portuaria de cada porto que se encarga do goberno dos navos preto da costa polo seu coecemento dela e da zona na que ten que moverse a embarcacin.
Esp. prctico Port. prtico Ing. pilot

precinta f. 1. Tira de lona embreada

que se utiliza para forrar os cabos do navo.
Esp. precinta Port. precinta Ing. parceling

prancha f. Anaco plano e de pouco

espesor de aceiro, aluminio ou outro metal, as como de madeira ou outros materiais. As pranchas de aceiro son o compoente fundamental para a construcin dos

2. Tira de prancha de chumbo empregada como frisa.

Esp. precinta Port. precinta Ing. plate

prefabricado m. Conxunto estrutural formado por pezas de aceiro

pregadura - proa

P
Ing. gauge pressure

180

que se ensamblan e soldan dentro do taller ou nunha zona destinada ao prefabricado, e que se monta como un conxunto no buque.
Esp. prefabricado Port. pr-fabricado Ing. preassembling set Esp. plegado Port. dobra Ing. folding

presin hidrosttica f. Presin

exercida polo peso dunha columna de auga a unha profundidade dada, sendo o peso do udo por unidade de rea.
Esp. presin hidrosttica Port. presso hidrosttica Ing. hydrostatic pressure

pregadura f. Dobrado dunha peza.

presin manomtrica f. Vxase: previa f. Conxunto sinxelo formado por das ou mis pezas de aceiro con tamao e con guracin iguais ou semellantes, que se repite en cantidades signi cativas nun ou mis buques e que se prefabrica con antelacin nun taller disposto para aproveitar as vantaxes da fabricacin en serie. Almacnanse nunha especie de stock e cllense segundo se precisen para a construcin dos bloques do barco.
Esp. previa Port. unidade pr-fabricada Ing. prefabricated unit

prensa f. Aparello que se emprega

para axustar ou suxeitar pezas, ou para dar forma s pranchas e outros elementos da estrutura comprimndoas contra un molde.
Esp. prensa Port. prensa Ing. press

presin efectiva.

presin absoluta f. Presin medida a partir do cero, dicir, a presin efectiva ou manomtrica mis a atmosfrica.
Esp. presin absoluta Port. presso absoluta Ing. absolute pressure

presin atmosfrica f. Paso da

columna do aire sobre a super cie da terra; en condicins normais, tmase o seu valor como 1,033 kg por centmetro cadrado, ao nivel do mar.
Esp. presin atmosfrica Port. presso atmosfrica Ing. atmospheric pressure

principio de Arqumedes m. Lei

fsica que a rma que os corpos somerxidos son empurrados cara a super cie cunha forza equivalente ao peso da cantidade de uido que desprazan. Este principio xusti ca a otabilidade das embarcacins.
Esp. principio de Arqumedes Port. princpio de Arquimedes Ing. Archimedes' principle

presin efectiva f. Presin medida

por enriba da presin atmosfrica. A presin efectiva medida polos manmetros, polo que se chama presin manomtrica.
Esp. presin efectiva Port. presso efetiva

proa f. Parte dianteira do navo. Ten

forma de cua para poder cortar a auga.
Esp. proa Port. proa Ing. bow

181

proa de culler - propulsor

proa de culler f. Clase de proa en

forma de V moi aberta; presenta boas caractersticas marieiras, anda que dimine a capacidade de carga no terzo da proa.
Esp. proa de cuchara Port. proa de colher Ing. V-shaped bow

profundmetro m. 1. Aparello
que serve para medir a profundidade cal se atopa o mergullador.
Esp. profundmetro Port. medidor de profundidade Ing. depth gauge

Ing. depth

proa lanzada f. Proa aberta que

avanza considerablemente a obra morta do buque.
Esp. proa lanzada Port. proa lanada Ing. raking stem

2. Aparello que serve para medir a profundidade da auga nun lugar.

Esp. profundmetro Port. profundmetro Ing. depth gauge

prolongador m. Cabo co que se

conduce un efecto arrastrndoo dun lugar a outro.
Esp. prolongador Port. prolongador Ing. lashing rope

proeiro m. 1. Marieiro que traballa ou fai de vixa na parte de proa dun navo.
Esp. proel Port. proeiro Ing. bowman

propietario m. Persoa que pose a

titularidade do buque.
Esp. propietario, armador Port. proprietrio, armador Ing. owner

2. adx. m. Parte que est mis preto da proa en relacin con calquera das cousas dunha embarcacin.
Esp. proel Port. proeiro Ing. fore Esp. proel Port. proeiro Ing. foreside

propulsin f. Accin de propulsar

unha embarcacin mediante varios mtodos como son a hlice, o vento, a roda de paletas, etc. A propulsin mecnica faise por medio dunha mquina. A propulsin nuclear prodcese cando o elemento xerador de enerxa un reactor nuclear, e transforma esa enerxa en vapor que acta nunha turbina; soe empregarse en grandes buques de guerra e submarinos de largo alcance.
Esp. propulsin Port. propulso Ing. propulsion

proel adx. 1. Parte que est mis

preto da proa.

2. m. Marieiro destinado aos traballos de proa.

Esp. proel Port. proeiro Ing. bowman

profundidade f. Distancia desde o

fondo ata a lia de otacin do buque. Sin. fondura.
Esp. profundidad Port. profundidade

propulsor m. 1. Mecanismo que,

xeralmente por medio dun eixe rotativo, transmite o movemento xe-

proteccin catdica - puntal de...

182

rado nas mquinas, a n de impulsar propiamente o buque. Exemplos de propulsores son a hlice e a roda de paletas. Sin. impulsor.
Esp. propulsor Port. propulsor Ing. booster

tista, persoa que fai proxectos. Maquinador. Sin. maquinador.

Esp. proyectista Port. projetista Ing. draughtsman

proxector m. Luz normalmente levada proa que serve para detectar o peixe e para distinguir as rochas das areas.
Esp. proyector Port. projetor Ing. projector

2. Obxecto que fai avanzar ou progresar.

Esp. propulsor Port. impulsor Ing. booster

proteccin catdica f. A que se

dispn en sitios do buque onde hai varios metais, por exemplo, preto da hlice e nas tomas de mar, para evitar a corrosin galvnica do aceiro. Para iso colcanse nodos de sacri cio, normalmente de zinc, anda que tamn de aluminio, na zona a protexer.
Esp. proteccin catdica Port. proteo catdica Ing. cathodic protection

puntal m. Pezas verticais sobre as

que se apoian os vaos. Altura do buque.
Esp. puntal Port. pontal Ing. stanchion

puntal de adega m. Distancia vertical medida desde a cara alta do dobre fondo ata a cara alta do vao da cuberta mis baixa.
Esp. puntal de bodega Port. pontal de bodega Ing. registered depth

provincia martima f. Extensin

que abrangue a xurisdicin das capitais de portos comprendidas nun sector naval, a efectos da administracin de asuntos martimos.
Esp. provincia martima Port. provncia martima Ing. maritime district

puntal de arqueo m. Distancia

vertical medida na lia central da eslora do buque, tomada desde a cara alta da cuberta do dobre fondo, ata a terceira parte do vao da cuberta de francobordo.
Esp. puntal de arqueo Port. pontal de arqueio Ing. tonnage depth

provisin f. Efectos necesarios

para o funcionamento do buque, como son o combustible, os alimentos e a auga para abastecer tripulacin, os diferentes pertrechos, etc.
Esp. provisin Port. proviso Ing. provision

puntal de construcin m. Altura

da embarcacin desde a quilla ata a cuberta superior; mdese no punto medio da eslora, especialmente ata a cuberta principal.
Esp. puntal de construccin Port. pontal de construo Ing. molded depth

proxectista m. Enxeeiro proxec-

183

puntal de trazado - puos

puntal de trazado m. Distancia

vertical medida no centro da eslora do buque ou caderna mestra, desde a cara superior da prancha do fondo nos buques de aceiro, e na lia de quilla nos de madeira ata a cara alta do vao da cuberta principal, na sa interseccin co costado.
Esp. puntal de trazado Port. pontal na ossada Ing. molded depth

puo de amura m. Extremo

dunha vela que queda a proa.
Esp. puo de amura Port. punho de amura Ing. tack of sail Esp. puo de driza Port. punho de adria Ing. head

puo de driza m. Punto superior

da vela e pola que se iza a mesma.

puntear v. tr. Fixar unha peza a

outra mediante puntos de soldadura antes de realizar a soldadura de nitiva.
Esp. puntear Port. xar, soldar Ing. sprag

puo de escota m. A esquina inferior dunha vela onde se a rma a escota. Extremo dunha vela que queda situado a popa e onde vai atada a escota.
Esp. puo de escota Port. punho de escota Ing. outhaul

punzn m. Instrumento de aceiro

moi duro, delgado e con punta que serve para gravar metais, para marcar obxectos, para facer ori cios, etc. Sin. cicel.
Esp. punzn Port. puno Ing. punch

puos m. pl. Vrtices dos extremos

das velas. Segundo a posicin e forma das velas, hai puos altos e baixos, puos de amura, puos de driza, ou puos de escota.
Esp. puos Port. punhos Ing. peak

Q
quebrantamento m. Vxase: quequebranto m. Deformacin da
quilla e do casco, que se produce cando os extremos de popa e proa baixan con respecto zona central do barco, debido a que o peso se distribe de tal xeito que se concentra mis na proa e na popa, mentres que a parte central do buque vai relativamente baldeira. o contrario do arrufe.
Esp. quebranto Port. zanga Ing. hog

quilla f. Peza robusta que vai lonxitudinalmente de popa ata proa, centralmente e por baixo do navo, que se xa toda a estrutura do buque por medio das cadernas e varengas que saen dela como costelas. como a base da embarcacin ou a columna vertebral do barco.
Esp. quilla Port. quilha Ing. keel

branto.

quilla de balance f. Peza lonxitudinal sante da obra viva na zona do pantoque que amortece os balances. Sin. pantoque.
Esp. quilla de balance Port. quilha de balano Ing. bilge keel

queimador m. Aparello que se usa

para mesturar o combustible co aire para que se produza a combustin no fogar da caldeira.
Esp. quemador Port. queimador Ing. burner

quilla de barra f. Quilla formada

por unha peza maciza de aceiro fundido e seccin normalmente

quilla de caixn - quillote

186

rectangular que sobresae da carena e protexe ao casco en caso de varada.

Esp. quilla de barra, quilla maciza Port. quilha de barra, quilha macia Ing. bar keel

mada por unha chapa ou tira de chapa de aceiro colocada en posicin horizontal.
Esp. quilla horizontal Port. quilha horizontal Ing. at keel

quilla de caixn f. Quilla construda en forma de caixn, xeralmente de seccin rectangular.

Esp. quilla de cajn Port. quilha de caixote Ing. plate keel

quilla maciza f. Vxase: quilla de quilla vertical f. Vagra central colocada sobre a quilla horizontal.
Esp. quilla vertical Port. quilha vertical Ing. vertical keel

barra.

quilla horizontal f. Quilla for-

quillote m. Vxase: quilla de barra.

R
rabiza f. 1. Cabo delgado unido por
un chicote, que serve para unir obxectos.
Esp. rabiza Port. rabicho Ing. line

que se coloca na cada de proa dunha vela, e que facilita a sa envergadura ao longo do estai ou do pau. Pode escorregarse polo pau ao que vai suxeita. Sin. abrazadeira.
Esp. raca Port. braadeira de pau Ing. mast traveler

2. Cabo que suxeita un aro salvavidas.

Esp. rabiza Port. rabicho Ing. burton

rabo m. Rabiza que se forma

a ando progresivamente as pezas dun cabo, para o cal son es adas e peiteadas cunha navalla a ada, retorcndoas e ndoas de novo.
Esp. rabo Port. rabo Ing. rope's end

3. Vxase: sirga.

2. Anel de ferro que serve para que algunha cousa poida desprazarse facilmente ao longo dun pau como o caso da verga dun bote con vela ao terzo.
Esp. raca Port. braadeira Ing. parrel Esp. rifadura Port. rachadela Ing. tear

rachadela f. Rotura ou rachadura

nunha vela. Sin. rachadura.

rabo de galo m. Vxase: gambota. raca f. 1. Aro de corda ou de ferro

rac - radiogonimetro

R
Esp. radio de accin Port. rdio de ao Ing. cruising radius

188

rac m. Embarcacin pesqueira tradicional de Galicia, de cinco metros de eslora, moi semellante s traieiras, e que incorporou mquina de vapor antes da sa desaparicin nas Ras Baixas.
Esp. rac Port. racu Ing. shing boat

radio metacntrico m. Distancia

entre o centro de carena e o metacentro do buque para cada ngulo de escora.
Esp. radio metacntrico Port. raio metacntrico Ing. metacentric radius

rada f. Enseada pequena e abrigada

onde poden fondear as embarcacins fra do porto. Sin. baa, enseada.
Esp. rada Port. rada Ing. roadstead

radiobaliza f. Emisor de ondas de

radio que serve para orientar aos avins e aos barcos mediante determinados sinais.
Esp. radiobaliza Port. baliza Ing. radio beacon

radar m. Equipamento utilizado

para sinalar e localizar obxectos distantes en movemento ou estacionados; serve para determinar a sa natureza, a direccin e a distancia que se atopan a travs de ondas electromagnticas que ao seren re ectidas por estes obxectos volven ao punto de emisin.
Esp. radar Port. radar Ing. radar

radiofaro m. Estacin

xa de radio, de emisin temporal ou permanente, que emite sinais electromagnticas de radio que os navos reciben e que lles permiten determinar a sa demora.
Esp. radiofaro Port. radiofarol Ing. radio beacon

radiofrecuencia f. Aplcase porcin do espectro electromagntico no que se emiten ondas electromagnticas.

Esp. radiofrecuencia Port. radiofreqncia Ing. radio frequency

radarfaro m. Aparato baseado na

tcnica de radar que emite impulsos breves de enerxa de radiofrecuencia ao captar un sinal exterior. Emprgase como localizador xeogr co, e basase no emprego de satlites.
Esp. radarfaro Port. radarfarol Ing. radar beacon

radiogonimetro m. Aparello de
alta sensibilidade empregado nos buques que permite determinar a direccin na que se recibe un sinal electromagntico, e poder coecer a demora da nave con respecto a ela.
Esp. radiogonimetro Port. radiogonimetro

radio de accin m. Mxima distancia que pode percorrer un buque indo a unha determinada velocidade.

189

R
Ing. radio direction- nder

raeira - rasqueta

raeira f. Rede de pesca dun pano

usada en Galicia para a raia, centola, lagosta, etc.
Esp. rasco Port. rasca Ing. entangling net

rapeta f. Arte de pesca de arrastre

empregada nas costas atlnticas e cntabras de Espaa.
Esp. rapeta Port. rapeta Ing. shnet

Port. r de mar Ing. octopus trawl

raios X m. pl. Radiacin electromagntica de alto poder de penetracin que se emprega, entre outras cousas, para poder comprobar a calidade das soldaduras.
Esp. rayos X Port. raios X Ing. X-ray

rasca f. 1. Rede dun pano que se

emprega para pescar raia, rape e rodaballo. Sin. raeira.
Esp. rasco Port. rasca Ing. entangling net

rampla f. Super cie inclinada de terreo, construda arti cialmente para levar a cabo, entre outros usos, a botadura dos barcos.
Esp. rampa, grada Port. rampa Ing. ramp

2. Pequena embarcacin de dous mastros e velas latinas.

Esp. embarcacin Port. rasca Ing. boat

raseis m. pl. 1. Finos de popa e de

proa, dicir, cada unha das partes extremas do barco, na popa e na proa da obra viva, onde o pantoque se estreita.
Esp. raseles Port. piques Ing. peaks

rancho m. Cmara ou habitculo

que se destina tripulacin do barco. Esta denominacin mis usada na maria mercante. Na maria de guerra acostuma empregarse sollado.
Esp. rancho Port. camarote Ing. cabin

2. Piques de popa e de proa.

Esp. raseles Port. piques Ing. peaks

rancho de proa m. Compartimento destinado aos marieiros, situado na proa.

Esp. rancho de proa Port. cabina de proa Ing. bow chamber

3. Tanques de lastre dos piques de popa e de proa.

Esp. raseles Port. piques Ing. peak tanks

raa f. Arte de pesca que se emprega para capturar o polbo e que consiste nun pau longo con garfos que se bota na auga cunha pedra.
Esp. raa

rasqueta f. 1. Ferramenta que serve

para raspar e limpar super cies deterioradas antes de pintar.
Esp. rasqueta Port. raspadeira Ing. scraper

rastra - rabenque

190

2. Ferramenta empregada polos soldadores para arrancar a escoura das soldaduras.

Esp. rasqueta Port. rascador Ing. scraper

cal unha entidade distribe entre varias aseguradoras algn dos riscos asegurados cando estes son moi elevados, como por exemplo, os dun buque.
Esp. reaseguro Port. resseguro Ing. reinsurance

3. Instrumento de ferro a ado que se emprega nas costas para a extraccin de marisco.
Esp. rasqueta Port. raspadeira Ing. scraper

reata f. Serie de voltas dadas cun

cabo delgado arredor dun pau ou doutro soporte.
Esp. reata Port. reata Ing. woolding Esp. reatar Port. reatar Ing. woold

rastra f. 1. Rede que se arrastra

polo fondo para atopar obxectos somerxidos.
Esp. rastra Port. draga Ing. dredge

reatar v. tr. Facer ou formar reates

aos paus.

2. Peso formado por un conxunto de cadeas ou un bloque de formign, que se emprega, ao ser arrastrado pola grada, para frear os barcos na sa botadura.
Esp. rastra Port. draga Ing. launching drag

rebaixador m. Instrumento empregado para facer rebaixes na madeira. moi parecido ao rebate pero de menor tamao.
Esp. juntera Port. junteira Ing. jointer Esp. rebajo Port. rebaixo Ing. rabbet

rastro m. Instrumento de cabo

longo que ten un traveseiro con pas cunha rede que se utiliza para a pesca do marisco.
Esp. rastra Port. cabo Ing. dredge

rebaixo m. Rebaixe dunha madeira.

Sin. rebaixamento.

rebate m. Tipo de cepillo que ten

unha regra situada lateralmente na sa base, que pode regular a sa posicin, co que se modi ca o ancho do corte. Sin. rebaixador.
Esp. juntera Port. cepilho Ing. jointer

ratita f. Coloquialismo que se re re

mquina per ladora que de ne os bordes das pranchas que se traballan durante o proceso de preparacin dos materiais do barco.
Esp. per ladora Port. per ladora Ing. pro ler device

rebenque m. Chicote ou calquera

anaco dun cabo, de medio metro a un metro de largo.

reaseguro m. Procedemento polo

191

R
Esp. rebenque Port. estropo Ing. codline

recalar - regatn

vento. Sin. axada, refoleo.

Esp. racha Port. p-de-vento Ing. gust

recalar v. i. Chegar as embarcacins ao porto, ou facer paraxe nunha localizacin concreta. Sin. arribar.
Esp. recalar Port. ancorar Ing. sight land

re ector m. Aparello que concentra e re icte multiplicada a luz emitida polo seu foco. Sin. foco.
Esp. re ector Port. re etor Ing. re ector

recambio m. Peza que se leva a

bordo dun barco para repor as pezas danadas ou desgastadas. Sin. respecto.
Esp. recambio, respeto Port. pea sobressalente Ing. spare parts

re otar v. tr. Poer a ote unha

embarcacin somerxida.
Esp. re otar Port. re utuar Ing. re oat

refuxio m. Lugar onde se abriga ou

se resgarda a embarcacin para evitar algn perigo, como determinadas condicins meteorolxicas. Sin. abeiro, abrigadoiro.
Esp. refugio Port. refgio Ing. refuge

recocido m. Quecemento por riba

do punto de transformacin dunha aliaxe como o aceiro.
Esp. recocido Port. recozimento Ing. annealing

recti car v. tr. Operacin que se

fai para terminar con precisin unha peza.
Esp. recti car Port. reti car Ing. grind Esp. red Port. rede Ing. shnet

regala f. Madeiro ou pasamn que

remata a parte alta da amurada ou bordo da embarcacin. Sin. tapa regala.
Esp. regala Port. tbua Ing. gunwale

rede f. Aparello ou arte de pesca.

regata f. Competicin deportiva de

velocidade entre embarcacins, onde un grupo de barcos da mesma clase (vela ou remo xeralmente) deben facer un percorrido.
Esp. regata Port. regata Ing. race

redonda f. Vela con puos que forman ngulos rectos. Pode ir no trinquete das goletas, entre outros.
Esp. redonda Port. redonda Ing. square

refacho m. Golpe de vento brusco

que se produce debido ao cambio de direccin ou intesidade do

regatn m. Peza de aceiro ou

bronce en forma de ncora ou de gancho que ten os bicheiros no seu extremo.

regra - relinga alta

R
Esp. regruesadora Port. cepilho de grossos Ing. thicknesser

192

regra f. 1. Instrumento de madeira

que serve para realizar marcas extradas do trazado dos planos de formas dos buques.
Esp. regla Port. rgua Ing. ruler

Esp. regatn Port. gancho Ing. hook

regulador da orza m. Aquel que

permite desprazar a orza cara a proa ou a popa co n de regular a posicin da orza.
Esp. regulador de la orza Port. regulador da ora Ing. centerboard regulator

2. Prescricin do Regulamento dunha sociedade de Clasi cacin de buques ou organismo o cial que de ne a medida ou escantilln, ou as caractersticas tcnicas determinadas dun elemento do buque.
Esp. regla Port. regra Ing. rule

regulador do pau m. Regulador

xeralmente situado na cuberta, que permite regular ou in ur na exibilidade ou cada do pau.
Esp. regulador del palo Port. regulador do pau Ing. mast regulator

relanzo m. Rechn, porcin horizontal na que remata cada tramo de escaleira.

Esp. rellano Port. relano Ing. landing

regrn m. Vara longa onde se marcan os valores das semimangas das cadernas nas diferentes caladas do buque.
Esp. regln Port. rgua Ing. frame ruler

relaxacin de tensins f. Operacin que se somete unha peza metlica afectada por outra operacin, como a soldadura, que pode orixinar tensins locais.
Esp. relajacin de tensiones Port. relaxao de tenses Ing. stress relieving

regrosada f. Chapa de espesor

maior que as que estn ao seu carn cuxo obxectivo conseguir un reforzamento ou compensacin de material, por exemplo, por causa dun burato que se lle fai para algn n.
Esp. regruesada Port. engrossado Ing. thickened sheet

relinga f. Corda coa que se xan as

velas das embarcacins. Cabo que vai cosido beira dunha vela para reforzala. Sin. tralla.
Esp. relinga Port. relinga Ing. bolt rope

regrueso m. Na Costa da Morte,

recibe este nome a mquina que se utiliza para calibrar as tboas e para darlles o mesmo grosor. Sin. cepilladora de grosos.

relinga alta f. Cabo onde son colocadas as boias dunha rede ou aparello de pesca en nmero variable.

193

R
Esp. relinga alta Port. cabo de utuao Ing. oat line Esp. relinga baja Port. relinga baixa Ing. foot rope Esp. relingar Port. relingar Ing. rope

relinga baixa - remolque...

relinga baixa f. Cabo onde se

poen os chumbos dun aparello.

tencia que est destinado a remolcar outros navos para a sa entrada ou sada do porto, ou cando entran ou saen do dique para reparar, ou ben en situacins de avara ou manobra.
Esp. remolcador Port. rebocador Ing. tug

relingar v. tr. 1. Poer relingas s

velas.

remolcador de altura m. Tipo de

remolcador de gran potencia e autonoma que capaz de acudir no auxilio de embarcacins de gran porte que requiran de asistencia en alta mar.
Esp. remolcador de altura Port. rebocador de alto-mar Ing. deep sea tug

2. Izar unha vela ata tensar as relingas.

Esp. relingar Port. relingar Ing. rope

remache m. Cravo de cabeza ancha

que, remachado, serve para unir das chapas superpostas.
Esp. remache Port. rebite Ing. rivet

remolcador de empurre m. Remolcador que realiza a sa tarefa empurrando o buque, ou artefacto que debe navegar coa axuda do remolcador de empurre.
Esp. remolcador de empuje Port. rebocador de empurrao Ing. push boat

remadoira f. Peza lonxitudinal de

madeira en forma trapezoidal, na que vai cravado o tolete e que serve tamn para apoiar o remo. Sin. chumaceira.
Esp. chumacera Port. chumaceira Ing. rowlock

remolque mixto m. Remolque

integrado pola cadea de remolque e polo cable de aceiro do remolcador. Destaca pola sa facilidade de instalacin da cadea sobre o molinete e a relativa facilidade de manobra polo cabo do remolcador.
Esp. remolque mixto Port. reboque misto Ing. composite tow

remo m. Vara de madeira cunha extremidade plana a modo de pa que serve para impulsar as embarcacins ao actuar a modo de panca accionada manualmente cando se introduce na auga. Sin. espadeiro.
Esp. remo Port. remo Ing. oar

remolque transporte m. Situacin na que o remolcador traslada a outro buque que polo xeral non far uso das sas mquinas.
Esp. remolque-transporte Port. reboque transporte

remolcador m. Navo de gran po-

remuo - retorno

194

rempuxo m. Semiluva de coiro que

ten un disco metlico na parte correspondente palma da man, e que se emprega para empuxar as agullas de coser das velas ou cabos. Sin. palma de marieiro.
Esp. rempujo Port. palma de marinheiro Ing. sailmaker's palm

Ing. towing

resgar v. i. e tr. Romper, partir, cando as partes separadas ou presas do que rachou. Sin. romper, partir.
Esp. rasgar Port. rasgar Ing. tear

resistencia f. Forza oposta ao movemento dunha embarcacin, e que determina a cantidade de empuxe que vai necesitar a embarcacin para navegar. Di cultade que atopa o barco para navegar.
Esp. resistencia Port. resistncia Ing. resistance

remuo m. Movemento xiratorio

e rpido da auga, do po ou do aire, e que pode poer en perigo a estabilidade das embarcacins.
Esp. remolino Port. remoinho Ing. whirlpool

reparacin f. Correccin dos

danos dunha embarcacin.
Esp. reparacin Port. reparao Ing. repair

resorte de mbolo m. Resorte

formado por lminas delgadas circulares ou cun nervio que rozan contra as paredes dos cilindros.
Esp. resorte de mbolo, aros del pistn Port. mola de mbolo Ing. piston spring

repartidor m. Conduto subministrador de udos para varios ramais.

Esp. repartidor Port. repartidor Ing. distribution frame

resorte de indicador m. Resorte

que leva un nervio, e que est xo por unha parte barra do mbolo e apoiado noutra contra o cilindro do indicador.
Esp. resorte de indicador Port. mola de indicador Ing. indicator spring

repunta f. Momento en que a

marea est detida en preamar ou baixamar a punto de comezar a baixar ou subir.
Esp. repunte Port. repunte Ing. turn of tide

respecto m. Nome empregado en

construcin naval s pezas para reposto e mantemento do navo que se levan a bordo. Sin. recambio.
Esp. respeto Port. pea sobressalente Ing. spare parts Esp. retn

resaca f. Movemento de retroceso

da auga despois de desfacerse a onda ao chegar a terra. Sin. reuxo.
Esp. resaca Port. ressaca Ing. undertow

retn m. Peza que evita fugas de

aceite ou dun udo.

195

R
Port. selo de leo Ing. oil seal

retranca - roda

ques, etc.
Esp. registro Port. tampa de registo Ing. manhole cover

retorno m. Polea que se xa nun

determinado punto para cambiar a direccin de traballo dun cabo.
Esp. retorno Port. retorno Ing. lead block Esp. botavara Port. retranca Ing. boom

rexistro de buques m. Lista o cial de buques rexistrados nun pas.

Esp. registro de buques Port. registo de navios Ing. register of ships

retranca f. Unha das varas do mastro de mesana. Sin. xostra.

riosta f. Peza transversal que serve

para manter a posicin doutros dous obxectos ao impedir a sa aproximacin ou o seu afastamento; tamn evita a deformacin dalgunhas pezas ou compoentes.
Esp. riostra Port. riosta Ing. cross-bar

retroescavadora submarina f.
Mquina adaptada para escavar no fondo do mar.
Esp. retroexcavadora submarina Port. retroescavadora submarina Ing. submarine backhoe

revestimento m. Capa ou cuberta

que cobre unha super cie para resgardala ou adornala. Sin. recubrimento.
Esp. revestimiento Port. revestimento Ing. covering Esp. retorcido Port. revirado Ing. twisted

risco m. 1. Raura, marca.

Esp. risco, hendidura Port. risco Ing. crack, ssure

2. Perigo.
Esp. riesgo, peligro Port. risco Ing. risk

revirado adx. m. Dise dunha peza

retorcida.

rizo m. Cordel ou conxunto de cordeis que van desde a metade da vela para abaixo e que serve para as recortar cando hai situacin de moito vento, reducindo a sa super cie.
Esp. rizo Port. riz Ing. reef

rexistro m. 1. Accin e efecto de

inscribir un buque nun porto e pas determinado. Abandeirar.
Esp. registro, abanderamiento Port. registo Ing. register

rizn m. ncora de pequeno tamao con tres ou catro brazos e sen cepo que se emprega para fondear pequenas embarcacins. Sin. arpeo.
Esp. anclote

2. Tapa de acceso, aparafusada ou con bisagras, frecuentemente estanca, para acceso, inspeccin, mantemento e reparacin de caldeiras, recipientes a presin, tan-

roda - roldana

R
Esp. roda de plancha Port. roda de prancha Ing. plated stem

196

roda f. Peza que forma o extremo

do buque na proa; pode construrse de madeira, aceiro forxado, fundido ou de chapa soldada. nese quilla co p de roda.
Esp. roda Port. roda de proa Ing. stem

Port. ancoreta Ing. kedge anchor

rodamento de proa m. Nome

que recibe a roda nalgns lugares da ra de Arousa. Vxase: roda. Sin. roda.
Esp. roda Port. roda Ing. stem

roda de barra f. Roda que se constre xeralmente de seccin rectangular e curvada, segundo o per l do plano diametral do buque en proa; nese quilla mediante o alefriz da roda nos barcos de madeira.
Esp. roda de barra Port. roda de barra Ing. bar stem

rodincho m. Peza cilndrica asida a

un mango, que d voltas e que serve para pintar; pose unha super cie que absorbe a pintura. Sin. rolete, rolo.
Esp. rodillo Port. rolo Ing. paint roll

rol m. Libro onde consta a lista da

tripulacin do buque, o seu o cio, nacionalidade, salario, etc. Sin. lista da tripulacin.
Esp. rol Port. rol Ing. crew list Esp. rolar Port. rolar Ing. turn

roda de bulbo f. Tipo de roda que

se forma con pranchas curvadas formando un bulbo na proa do buque.
Esp. roda de bulbo Port. roda de bulbo Ing. bulbous bow

rolar v. i. Xirar, cambiar. Mudar de

direccin. Sin. xirar.

roda de paletas f. Tipo de propulsor que consiste nunha roda de paletas de eixe horizontal, e que se empregou en certas embarcacins a mediados do sculo XIX en lugar da hlice.
Esp. rueda de paletas Port. roda de paletas Ing. paddle wheel

roldana f. Disco mbil sobre un

eixo normal ao seu plano, cun suco ou canle chamado gola no seu contorno perifrico pola que corre unha corda ou unha cadea, e a cuxo eixo se liga unha peza chamada alza; est destinada a elevar obxectos pesados, illada ou asociada a outras. Sin. polea.
Esp. roldana Port. roldana Ing. sheave

roda de prancha f. Tipo de roda

que est constituda por pranchas curvadas soldadas s pranchas de costado que lle seguen. A unin por soldadura da roda coa quilla verifcase polo p da quilla.

197

roleira - rumbo verdadeiro

roleira f. Mar axitado con grandes

ondas.
Esp. mar encrespado Port. rolheiro Ing. raging Esp. rodillo, cilindro Port. rolete Ing. roller Esp. cabrestante Port. roquete Ing. winch

roving m. Fibra na que os fos de

bra de vidro se agrupan para formar un cordn continuo.
Esp. roving Port. roving Ing. roving

Ing. dredging joint

rolete m. Peza cilndrica xiratoria

pola que pasan os cabos.

rozadeiro m. Listn que sobresae

do forro, e que est situado entre o varadoiro e o cintn. Serve para protexer o casco das cordas e dos aparellos de pesca. Sin. cintn.
Esp. rozadero Port. barra Ing. fender

roquete m. Roda dentada que entra

nunha engrenaxe. Sin. torno.

rosa dos ventos f. Crculo con 32

divisins que corresponden aos 32 rumbos en que se divide o horizonte: catro puntos cardinais e vinte e oito intermedios.
Esp. rosa de los vientos Port. rosa dos ventos Ing. compass rose

rumbo m. Ruta ou direccin establecida que segue un barco durante a navegacin. ngulo que fai o sentido de ruta do navo cunha direccin de referencia ou tipo de marcha. Sin. direccin.
Esp. rumbo Port. rumo Ing. course

rotacin f. Accin de rotar ou

rodar; dar voltas arredor de algo cunha orde establecida.
Esp. rotacin Port. rotao Ing. rotation

rumbo de agulla m. Rumbo marcado polo comps.

Esp. rumbo de aguja Port. rumo de agulha Ing. compass course

rtula f. Articulacin do brazo de

dragaxe que serve para que este poida dobrarse e manobrar no fondo das augas, e recolla mellor o sedimento. Sin. articulacin.
Esp. rtula Port. articulao

rumbo verdadeiro m. Rumbo

que segue o buque. Rumbo que se corrixiu da variacin da agulla e do abatemento do buque.
Esp. rumbo verdadero Port. rumo verdadeiro Ing. true course

S
sacada f. Rede empregada na pesca
da sardia. Sin. rapeta.
Esp. trana Port. sacada Ing. trawl

sala f. Cuarto destinado a un n.

Nos buques dise, por exemplo, "sala de mquinas", mentres que nos estaleiros emprgase "sala tcnica".
Esp. sala Port. sala Ing. room

Ing. rudder blade

saco dobre m. Rede de saco dividida en dous compartimentos iguais, que se emprega coa nalidade de reducir a perda das capturas nun fondo accidentado ou de difcil acceso.
Esp. red de copo doble Port. saco duplo Ing. double codend Esp. zafar Port. safar Ing. free

sala de derrota f. Lugar da ponte

de goberno onde se levan as cartas nuticas e se fan as operacins de navegacin.
Esp. sala de derrota Port. casa de pilotagem Ing. chartroom

safar v. tr. Salvar, sacar para fra.

Sin. soltar, extraer.

sala de glibos f. Gran sala do estaleiro con piso de madeira onde se debuxaban as formas do barco a tamao natural ou a escala co obxecto de corrixir as formas e facer os glibos ou moldes para fabricar

safrn m. Pa do temn.
Esp. azafrn Port. zafrn

salabardo - sector naval

200

as pezas con forma do buque.

Esp. sala de glibos Port. sala de moldes Ing. mould-loft

salabardo m. Rede pequena posta

nun arco forte de madeira ou ben de ferro. Emprgase para sacar a pesca das redes grandes.
Esp. salabardo Port. chalavar Ing. dip net

saber se hai obstculos que poen en perigo a navegacin. Peza do extremo do escandallo que contn sebo no interior para tomar mostra das partculas do fondo que quedan adheridas a ela, e as poder analizalas. Sin. sonda.
Esp. sebo de escandallo Port. sebeiro Ing. tallow arming

salmoira f. Lquido formado con

auga moi salgada e con outras substancias, aparte do sal comn, que se emprega como vehculo conservante e de transmisin do fro nas instalacins frigor cas.
Esp. salmuera Port. salmoira, salmoura Ing. brine

seccin f. Debuxo do corte por un

plano dun navo, que de ne as lias interiores do mesmo.
Esp. seccin Port. seco Ing. section

sector m. Peza que ten a forma xeomtrica dun arco de circunferencia limitado por dous radios.
Esp. sector Port. sector Ing. sector

sapatillo m. Reforzo de ferro que

se rma nos puos das velas para que os cabos non as corten.
Esp. guardacabo Port. sapatilho Ing. thimble

sector do temn m. Peza forte de

aceiro, ou ferro dun arco de 96 graos sobre a cabeza do temn que serve para levar a cana ao seu lugar.
Esp. sector del timn Port. sector do timo Ing. quadrant tiller

sado m. 1. Movemento vertical

cara abaixo da proa dos buques que ocorre s veces durante a sa botadura.
Esp. saludo Port. sado, cabeada Ing. dipping

sector movible m. Peza metlica

da forma dun sector circular que se escorrega sobre das columnas verticais facendo parte do movemento da distribuidora dunha mquina oscilante.
Esp. sector movible Port. sector mvel Ing. slide sweep

2. Disparos de cann dun buque de guerra ao chegar ao porto como sinal de sado ou nunha festividade.
Esp. saludo Port. sado, canhonao Ing. cannon shot

sebeiro m. Pedra empregada para

sondar o fondo do mar, e para

sector naval m. Concepto que

abarca o relativo s actividades martimas tanto de construcin

201

S
Esp. sector naval Port. sector naval Ing. shipbuilding sector

sector Stephenson - serra de cinta

como de transporte e defensa.

sentina f. Parte inferior do buque

onde pode acumular unha mestura de auga contaminada con derrames de aceite, lubricante, combustible, lodos oleosos e outras substancias.
Esp. sentina Port. sentina Ing. bilge

Port. sensor Ing. sensor

sector Stephenson m. Mecanismo de accin da distribucin das mquinas alternativas de vapor formado por das excntricas enchavetadas no eixe, co cal se inverte a marcha e se regula a expansin do vapor.
Esp. sector Stephenson Port. sector Stephenson Ing. Stephenson link motion

seo m. Parte cncava dun cabo

frouxo, que est comprendida entre o rme e o chicote. Curvatura que fai calquera vela ou cabo que non est tirante.
Esp. seno Port. seio Ing. rope slack

sedela f. Fo moi resistente, xeralmente de nailon, que colga da cana xunto cunha corda, e que se emprega para pescar. Sin. tanza.
Esp. sedal Port. o de pescar Ing. shing line

separador m. Dispositivo empregado para separar as impurezas que contaminan un udo ou para separar udos de diferente natureza.
Esp. separador Port. separador Ing. separator

sedimento m. Depsito natural de

materiais orgnicos, minerais ou rochosos, xeralmente lento, e producido polos mares ou cursos de auga. Sin. depsito, pouso.
Esp. sedimento Port. sedimento Ing. sediment Esp. sellar Port. selar Ing. seal

separador de sentinas m. Dispositivo empregado para separar a auga das substancias oleosas contaminantes antes de botala ao mar.
Esp. separador de sentinas Port. separador de sentinas Ing. bilge separator

selar v. tr. Pechar por estar repleto.

Sin. pechar.

sensor m. Dispositivo sensible a

determinados fenmenos ou valores de magnitudes que producen un estmulo fsico, e que d un sinal de alarma ou ben activa un mecanismo de forma preconcibida.
Esp. sensor

serra de cinta f. Serra mecnica

que dispn dunha cinta adentada que vira a travs dunha correa de transmisin, e que est suxeita a das roldanas. Pose unha mesa ou super cie horizontal onde se realiza o traballo.
Esp. sierra de cinta

serra de virar - servomotor...

S
Esp. serrucho de costilla Port. serrote Ing. back saw

202

serra de virar f. Serra de grandes

proporcins que polas sas caractersticas permite cortar en curva. sase para desdobrar as pezas das cadernas.
Esp. sierra giratoria Port. serra de virar Ing. rotary saw

Port. serra de cinta Ing. bandsaw

serviola f. Vixiante nocturno que

se sita arredor da serviola. Sin. vixa.
Esp. serviola Port. turco de ferro Ing. watchman

serra de volta f. Serra que ten

unha folla delgada montada sobre un bastidor, que permite o tensado mediante unha peza de madeira que xira arredor dun cabo retorcido.
Esp. sierra de vuelta Port. serra de volta Ing. sawing machine

serviola f. Pescante groso que

serve para protexer o aparello que eleva e recolle a ncora; est instalado nas proximidades da amura, e pose varias roldanas. Sin. pescante.
Esp. serviola Port. serviola Ing. cathead

serretas f. pl. Listns dos costados

interiores das bodegas de carga que serven para protexelas do canto das cadernas.
Esp. serretas Port. ripa Ing. battens

servomotor m. rgano motor

destinado a dirixir e regular o movemento dunha mquina.
Esp. servomotor Port. servomotor Ing. steerer, servomotor

servomotor de vapor m. Aqueles que van colocados xunto mecha do temn e unidos directamente ao sector; contrlanse desde a ponte por un telemotor.
Esp. servomotor de vapor Port. servomotor de vapor Ing. steam servomotor

serrn m. Serra formada por unha

folla de aceiro, ancha e robusta, dentada por un dos cantos e cun mango de madeira.
Esp. serrucho Port. serrote Ing. hand saw

serrn pequeno m. Serra coa

mesma forma que o serrn, anda que este de menor tamao.
Esp. pequea sierra Port. serro pequeno Ing. saw

servomotor do temn m. Aplcase ao mecanismo motor que fai xirar o temn segundo as ordes recibidas da ponte de goberno.
Esp. servomotor del timn Port. servomotor do leme Ing. steering gear

serrote de costela m. Utilzase

para serrar madeiras que tean pouca espesura.

servomotor elctrico m. Aparato de goberno elctrico proxectado especialmente para barcos

203

sextante - sistema de...

costeiros, remolcadores, pesqueiros, barcos para servizos especiais, barcos de pasaxe e iates.
Esp. servomotor elctrico Port. servomotor eltrico Ing. electric servomotor

sirga f. Corda que serve para tirar

das embarcacins desde a costa ou desde outro barco, principalmente na navegacin uvial; tamn se utiliza para tirar as redes auga. Sin. maroma.
Esp. sirga Port. sirga Ing. tracking rope Esp. sirgar Port. sirgar Ing. track

Esp. sirena Port. sereia Ing. whistle

sextante m. Aparello que permite

medir as alturas dos astros sobre o horizonte.
Esp. sextante Port. sextante Ing. sextant

sinal luminoso m. Medio con

luces que permite aos barcos comunicarse entre si ou coa terra a distancia.
Esp. seal luminosa Port. sinal luminoso Ing. light signal

sirgar v. tr. Empurrar ou tirar

dunha embarcacin.

sincronismo m. Coincidencia na
frecuencia de dous movementos ou variacin de magnitudes.
Esp. sincronismo Port. sincronismo Ing. synchronism

sistema cardinal de balizamento m. Sistema de sinalizacin onde as marcas transmiten o seu sinal segundo os puntos cardinais, con independencia da posicin do navegante e do seu rumbo.
Esp. sistema cardinal de balizamiento Port. sistema cardinal de balizagem Ing. cardinal system of buoyage

singradura f. Distancia que percorre unha embarcacin en vinte e catro horas; en xeral, o tempo comeza a contar desde as 12 do medioda. Sin. percorrido, traxectoria.
Esp. singladura Port. singradura Ing. day's run Esp. singlar Port. singrar Ing. navigate

sistema de balizamento martimo m. Denominacin estndar

da sinalizacin empregada na comunicacin martima, realizada pola Asociacin Internacional de Sinalizacin Martima (AISM/ IALA), e adoptada internacionalmente. Actualmente, hai das rexins, A e B, que teen as marcas laterais diferentes. En xeral, Europa, frica e Asia pertencen rexin A, e Amrica, Xapn e parte de Oceana B.

singrar v. i. Navegar a vela. Sin.

navegar.

sirena f. Aparello acstico usado

nos navos e empregado para facer sinais. Sin. bucina.

sistema lateral... - soldado

204

sistema lateral de balizamento

Esp. sistema de balizamiento martimo Port. sistema de balizagem martima Ing. IALA system

sobrecuberta principal f. Cuberta situada por enriba da principal.

Esp. sobrecubierta principal Port. sobrecoberta principal Ing. main upper deck Esp. sobremesana Port. sobre-mezena Ing. mizzen topsail

m. Sistema de sinalizacin onde a boia transmite o seu sinal tendo como referencia o costado do buque e o rumbo que segue.
Esp. sistema lateral de balizamiento Port. sistema lateral de balizagem Ing. lateral system of buoyage

sobremesana f. Vela que segue

mesana.

sobreperico m. Vela superior ao

perico.
Esp. sobreperico Port. vela superior Ing. mizzen royal sail

snorkel m. Tubo que permite o in-

tercambio de gases entre un obxecto somerxido e o exterior. Pdese empregar para respirar baixo a auga, ou para que os motores disel dun submarino poidan funcionar cando navega mergullado a pouca profundidade, ou tamn para que poida renovar o aire e recargar as bateras. Sin. esnrquel.
Esp. snorkel Port. snorkel Ing. snorkel

sobretrancanil m. Conxunto de
pezas que serven para reforzar o trancanil.
Esp. sobretrancanil, cosedera Port. sobrealcatrate Ing. spirketting Esp. sobrejuanete Port. sobrejoanete Ing. royal sail

sobrexoanete m. Vela que est situada por enriba do xoanete.

sobrecargo m. O cial a quen lle

corresponde controlar o cargamento exercendo as funcins administrativas que lle con ran o armador ou os cargadores.
Esp. sobrecargo Port. o cial de carga Ing. cargo of cer

socairo m. Zona que permite proteccin e abrigo fronte o vento. Cabo que vai sobrando e se vai recollendo en determinadas manobras nuticas. Sin. abrigo.
Esp. socaire Port. socairo Ing. leeward

sobrecuberta f. Nos barcos, cuberta que se pon sobre outra para darlle mis proteccin.
Esp. sobrecubierta Port. sobrecoberta Ing. upper deck

solapamento m. Superposicin
parcial de das chapas.
Esp. solapamiento Port. solapamento Ing. overlap

soldado adx. m. Elemento ou conxunto formado pola unin, me-

205

soldadura - somerxible

diante soldadura, de varias pezas normalmente metlicas.

Esp. soldado Port. soldado Ing. welded

cin, por toda a lonxitude da lia de unin entre as pezas.

Esp. soldadura continua Port. solda contnua Ing. continuous welding

soldadura f. Unin de elementos,

normalmente de metal, mediante a fusin e posterior solidi cacin do material a ambos lados da lia de contacto entre eles. En certos casos, engdese un metal que se funde xunto co material base. A soldadura pode lograrse tamn por difusin dos tomos ou molculas dun metal entre os tomos do outro en contacto con el baixo a accin da presin entre ambos. O tipo de soldadura normalmente empregado en construcin naval pode ser elctrica por electrodo manual, automtica somerxida baixo ux e semiautomtica.
Esp. soldadura Port. soldadura Ing. welding

soldadura descontinua f. Tipo

de soldadura que se fai de forma intermitente ao longo da lia de unin entre as pezas.
Esp. soldadura discontinua Port. solda descontnua Ing. intermittent welding

soldadura por fusin f. A que se

realiza por medio da calor, que funde as super cies dos metais que se van unir, podndose engadir outro material.
Esp. soldadura por fusin Port. solda por fuso Ing. fusion welding

soldar v. tr. Unir partes dun conxunto por fusin do material das super cies en contacto. Sin. unir.
Esp. soldar Port. soldar Ing. weld

soldadura a presin f. Aquela

que se fai sen o aporte doutro material aplicando simplemente presin entre os dous materiais que deben unirse.
Esp. soldadura a presin Port. solda a presso Ing. pressure welding

sollado m. Unha das cubertas inferiores do buque onde se atopan os camarotes, os paois e outros aloxamentos.
Esp. sollado Port. coberta inferior Ing. orlop deck

soldadura con forxa f. A que se

fai na forxa golpeando unha peza de metal sobre a outra despois de quentala.
Esp. soldadura con forja Port. solda com forja Ing. forge welding

somerxer v. i. e pr. Accin de

afundir na auga ou de introducir algo nun medio lquido ata quedar totalmente cuberto. Sin. afundir, mergullar.
Esp. sumergir Port. submergir Ing. submerge

soldadura continua f. Tipo de

soldadura que se fai sen interrup-

somerxible m. Aparato destinado

sonar - superestrutura

S
Port. suporte Ing. support

206

submersin.
Esp. sumergible Port. submergvel Ing. submersible

sotavento m. Lado contrario a

onde ven o vento. Antnimo de barlovento.
Esp. sotavento Port. sotavento Ing. leeward

sonar m. Aparello de deteccin

submarina que, por medio de ondas snicas, localiza, sita e identi ca os obxectos somerxidos. O equipo xeral de funcionamento anlogo ao dun equipo de radar.
Esp. sonar Port. sonar Ing. sonar

spinnaker m. Vela triangular esfrica, xeralmente de tea de nailon e con cores moi vivas, que se iza para aumentar a velocidade navegando en rumbos abertos. Sin. espinquer.
Esp. spinnaker Port. spinnaker Ing. spinnaker

sonda f. 1. Corda cunha peza de

chumbo nun extremo que serve para medir a profundidade do mar e para explorar o fondo.
Esp. sonda Port. sonda Ing. plumb line

stock m. Conxunto de elementos

ou pezas iguais das cales se mantn un nmero pre xado e constante, ou nivel de stock, no almacn, xa que son precisas de forma repetida e continuada nas construcins, na reparacin de pezas desgastadas, etc.
Esp. stock Port. stock Ing. stock

2. Aparello mecnico e radioelctrico que se emprega para medir a profundidade do mar.

Esp. sonda Port. sonda Ing. sounding machine

sondar v. tr. Medir a profundidade

do mar e investigar as caractersticas do fondo cunha sonda.
Esp. sondar Port. sondar Ing. sound

submarino m. Embarcacin que

pode navegar baixo a superficie do mar para facer recoecementos e ataques aos barcos inimigos, ou para explorar o fondo das augas. Emprgase tamn para o turismo.
Esp. submarino Port. submarino Ing. submarine

sopas da dorna f. pl. Cuas que

se prenden ao tolete por medio do estrobo.
Esp. cua del tolete Port. cunha do tolete Ing. oarlock wedge

soporte m. O que sostn ou serve

para soster algo. Sin. alicerce, apoio, base.
Esp. soporte

superestrutura f. Conxunto de
casetas sobre a cuberta principal dun buque.
Esp. superestructura

207

S
Port. superestrutura Ing. superstructure

super cie vlica - surto

super cie vlica f. rea ou supercie das velas ou velame dun buque.
Esp. super cie vlica Port. superfcie vlica

surto m. Situacin dun barco na

que se atopa fondeado ou ancorado. Sin. ancorado, fondeado.
Esp. surto Port. surto Ing. grounded

Ing. sail area

T
tboa de aparadura f. Tracas de
tboas do forro do barco que estn situadas a un e a outro lado da quilla, e cuxo canto encaixa nesta ltima no alefriz.
Esp. tabln de aparadura Port. tbua de resbordo Ing. garboard strake

talameira f. Tboa colocada sobre

o bordo da embarcacin en que se apoia o remo, en cuxo centro encaixa o tolete. Sin. chumaceira.
Esp. chumacera Port. chumaceira Ing. oarlock block

Esp. tablas nuticas Port. tbuas nuticas Ing. nautical tables

tboas de mareas f. pl. Tboas

que proporcionan as preamares e baixamares das veces cada unha ao da, en cada data do ano e en cada porto.
Esp. tablas de mareas Port. tbuas de mars Ing. tide table

talla f. 1. Aparello composto de

dous motns cunha ou mis poleas para levantar pesos nos barcos.
Esp. roldana Port. talha Ing. pulley

tboas nuticas f. pl. Publicacins

con datos de accidentes xeogr cos das costas e do mar, as como astronmicos e mtodos de clculo, que permiten a solucin de problemas nuticos.

2. Cabo situado na testa de calquera gabia para facilitar a manobra de meter nos rices.
Esp. talla Port. talha

tallamar - taller de forxa e fornos

210

Ing. rope

3. f. Recipiente que se emprega para recoller os cabos. Sin. sella.

Esp. tina Port. selha Ing. vat

tallamar m. Peza de madeira que se

xa na roda dunha embarcacin, e que serve para cortar a auga e facilitar a navegacin. Sin. quebramar.
Esp. tajamar Port. talha-mar Ing. cutwater

beira, para os barcos de madeira. Para os buques de bra de vidro, hai talleres para fabricar os modelos dos buques e os moldes; e hai talleres tamn para as diferentes seccins completas do buque, como as cubertas, e o taller de ensamblaxe das diferentes partes.
Esp. taller Port. talher, o cina Ing. shop

taller de aceiros m. Edi cio ou

nave no que se fabrican as pezas e os bloques de aceiro para a construcin e reparacin dos buques.
Esp. taller de aceros Port. nave de aceiros Ing. steel shop

taller m. Lugares do estaleiro onde

se realiza a fabricacin dos compoentes do buque. Cada taller ou grupo de talleres soen ter unhas funcins espec cas. Pdese falar de aceiros de forma xeral para denir o conxunto de talleres onde se fabrican as estruturas do buque. Tamn se chaman talleres de armadores. En concreto, hai talleres de elaborado onde se preparan os materiais do barco, como chapas, aceiros, etc.; taller de perfs; taller de previas; taller de soldadura; taller de prefabricado, que pode ser de bloques planos e curvos; taller de chapa na; taller de tubos ou chumbeiros; taller de monturas e maquinaria; mdulos para armamento anticipado; taller de armamento en xeral; taller de pintores; cabinas de chorreado e pintado, onde os bloques completos se chorrean con area ou granalla e se pintan; taller de modelos de fundicin; taller de fundicin, no caso de que se fagan fundicins no estaleiro; taller de carpinteiros de ri-

taller de elaborado m. Nave onde

se preparan os materiais do barco, como chapas, aceiros, etc. Taller onde se miden e se cortan as pezas de aceiro que compoen o buque.
Esp. taller de elaborado Port. o cina de elaborao Ing. preparation workshop

taller de ferramentas mecnicas m. Nave e taller do estaleiro

onde hai ferramentas mecnicas e onde se realizan distintos traballos.
Esp. taller de herramientas mecnicas Port. nave de ferramentas mecnicas Ing. mechanically operated tools shop

taller de forxa e fornos m. Nave

na que estn os fornos para pranchas e ngulos, e na que se traballa este tipo de material.
Esp. taller de fragua y hornos

211

T
Port. nave de forja e forno Ing. forge mill

taller de... - tanque de...

taller de mquinas hidrulicas

m. Zona na que estn situadas as mquinas hidrulicas.
Esp. taller de mquinas hidrulicas Port. nave de mquinas hidrulicas Ing. hydraulic engine shop

dos mastros impedindo que a auga entre polas aberturas nas que asentan.
Esp. tamborete Port. tamborete Ing. mast cap

tambuche m. Caseta que protexe

un zapn ou outras partes das embarcacins. Sin. tambucho.
Esp. tambucho Port. capuchana Ing. companion hatch

taller de serras mecnicas e carpintera m. Zona do estaleiro

na que se traballa a madeira e se elabora este material. Nela traballan carpinteiros e calafates.
Esp. taller de sierras mecnicas y carpintera Port. nave de serras mecnicas e carpintaria Ing. carpenter and power saw shop

tambucho m. Pequena abertura

cadrada na proa das embarcacins que d paso camaria do navo.
Esp. tambucho Port. escotilha Ing. hatch

taller de velas m. Zona do estaleiro onde se preparan as velas para envergalas correctamente no buque.
Esp. taller de velas Port. o cina de velas Ing. sail lift

tampa f. Taco de madeira de forma

circular que encaixa sobre a cabeza dun perno nas cubertas de madeira, tapando as o oco.
Esp. tapn Port. tampa Ing. plug, dowel

taln de codaste m. Parte da quilla que sobresae na parte baixa do codaste, cara a popa e que sirve de soporte ao timn.
Esp. taln del codaste Port. talom do cadaste Ing. sole piece, heel piece

tanque m. En xeral, recinto do

barco que serve para transportar ou almacenar lquidos que se levan como carga ou se empregan para servizos do buque, como tanques de combustible de fuel oil ou disel oil, aceite de lubricacin, auga doce para servizos do buque, auga salgada empregada normalmente como lastre, auga potable, augas de sentinas, lodos de aceite, tanque sptico para a descarga sanitaria, etc.
Esp. tanque Port. tanque Ing. tank

tambor m. Cilindro de metal ou de

madeira sobre o que se enrola un cabo. Cilindro de ferro usado en certas maquinarias. Sin. cilindro.
Esp. tambor Port. tambor Ing. cylinder

tamborete m. Peza coa que se forti ca e se mantn a verticalidade

tanque de aceite de lubricacin

tanque de ar - tanque de...

212

por gravidade m. Aquel onde se

enva o aceite para ser distribudo por gravidade, por exemplo para os coxinetes da bucina do eixe de propulsin.
Esp. tanque de lubricacin por gravedad Port. tanque para leo de lubri cao por gravidade Ing. gravity oil tank

leva cru, produtos petroleiros ou outros lquidos que constiten a carga transportada do buque.
Esp. tanque de carga Port. tanque de carga Ing. cargo tank

tanque de combustible m. En
xeral, aquel que se utiliza para almacenar gasleo ou fuel oil.
Esp. tanque de combustible Port. tanque de combustvel Ing. fuel tank

tanque de ar m. Aquel que se co-

loca nos botes para dar estabilidade e otabilidade. Cando o ar se mantn a altas presins denomnase botella de ar, sendo utilizado ese ar para o arranque de motores ou con algn outro n.
Esp. tanque de aire Port. tanque de ar Ing. air case

tanque de inmersin m. Tanque

que empregan os submarinos para ascender da auga ou para descender. Na super cie, o tanque est baleiro, e inndase para facer a inmersin. Este tipo de tanque comuncase coa auga exterior e, polo tanto, non forma parte do casco estanco do submarino. Cando o submarino est somerxido, o tanque ou tanques estn cheos, e para emerxer baliranse por medio de aire comprimido. Sin. tanque de lastre.
Esp. tanque de inmersin Port. tanque de imerso Ing. immersion tank

tanque de auga de alimentacin m. Tanque no que se almacena a auga que se utiliza no circuto de vapor nos barcos que levan caldeiras.
Esp. tanque de agua de alimentacin Port. tanque de gua de alimentao Ing. feed water tank

tanque de auga de lastre m. O

tanque de presin m. En xeral,

tanque onde o udo recibido, xeralmente auga doce, se impulsa a presin.
Esp. tanque de presin Port. tanque de presso Ing. pressure tank

que contn lastre de auga salgada para dar estabilidade ao buque e poelo en condicins adecuadas de calado para a navegacin cando vai sen carga. Tamn se empregan para corrixir o trimado cando preciso.
Esp. tanque de agua de lastre Port. tanque de gua de lastro Ing. ballast water tank

tanque de recollida de aceite por gravidade m. Tanque de recollida de aceite que vai baixo o crter dos motores ou baixo as mquinas, onde o aceite, despois de lubricar os coxinetes do cegoal

tanque de carga m. Tanque que

213

tanque de... - tecido roving

e outras partes, cae e se recolle para ser enviado de novo ao circuto de lubricacin.
Esp. tanque de recogida de aceite por gravedad Port. tanque de recolhida de leo por gravidade Ing. gravity oil tank

tarrafa f. Rede de pesca circular, de

malla na e con pesos nos arredores, que se emprega tradicionalmente para a pesca da sardia. Sin. malla.
Esp. cercote Port. tarrafa Ing. fence

tanque de salmoira m. Tanque t-

tarrafa de man f. Tarrafa que se

lanza e cobra a man.
Esp. esparavel de mano Port. tarrafa de mo Ing. hand cast net

pico nos atuneiros de cerco e noutros buques de pesca onde se conxelan as capturas por inmersin en salmoira refrixerada.
Esp. tanque de salmuera Port. tanque de salmoura Ing. brine tank Esp. tanque sptico Port. tanque sptico Ing. sewage tank

tarrafa xa f. Especie de tarrafa

manobrada a partir dun soporte, instalado normalmente nunha embarcacin.
Esp. esparavel jo Port. tarrafa xa Ing. supported cast net

tanque sptico m. Tanque que recolle as augas fecais.

tapa de regala f. Elemento, xeralmente de madeira, que remata horizontalmente por riba das amu radas.
Esp. tapa de regala Port. tampa Ing. bulwark rail

tarrafeiro m. Barco de pesca a

motor que emprega a arte da tarrafa.
Esp. cerquero Port. cercador Ing. seiner

tecido mat m. Pano formado pola

agrupacin de anacos de fos de bra de vidro, cunha lonxitude media de 40 a 50 mm, sen trama, unidos por un produto ligante soluble na resina de impregnacin.
Esp. tejido mat Port. tecido mat Ing. mat fabric

tapanco m. Teito ou cobertura

provisional que se fai nun estaleiro para protexer unha zona de traballo temporal das inclemencias do tempo.
Esp. tapanco Port. teito Ing. ceiling, tank top

tarquina f. Vela trapezoidal empregada en embarcacins pequenas.

Esp. tarquina Port. vela de espicha Ing. spritsail

tecido roving m. Tecido formado

polo entrecruzamento dos fos roving para formar unha rede ortogonal de bra, con trama e urdimbre.
Esp. tejido roving Port. tecido roving

teiroa - temporal duro

T
Ing. pintle rudder

214

teiroa f. Traveseiro de madeira ou

de aceiro que ten buratos por onde pasan os cabos que xorden do mesmo punto, e que serve para que non se xunten entre si.
Esp. telera Port. trave Ing. cheek block Esp. timonel Port. timoneiro Ing. helmsman

Ing. roving fabric

temn de proa m. Temn empregado por algns buques que teen un temn a proa e outro a popa e que se empregan para navegar cara adiante ou cara atrs.
Esp. timn de proa Port. timo de proa Ing. bow rudder

temoeiro m. Persoa que goberna o

temn.

temn ordinario m. Aquel no

que toda a pa do temn est popa do eixe.
Esp. timn ordinario Port. leme ordinrio Ing. unbalanced rudder

temn m. Peza plana orientable

que, colocada na popa do navo, suxeita ao codaste, e cun eixe en sentido vertical, permite virar e gobernar o buque. Sin. leme.
Esp. timn Port. leme, timo Ing. rudder, wheel

tempada de pesca f. Perodo no

cal se pode pescar unha especie determinada, ou estacin na que a pesca mis propicia. Sin. perodo de pesca.
Esp. temporada de pesca Port. temporada de pesca Ing. shing season

temn va loc. Posicin do

temn e da cana segundo o eixe do buque sen formar ningn ngulo co plano diametral do buque.
Esp. timn a la va Port. timo via Ing. rudder midships

temporal m. Vento de forza 8 na

escala de Beaufort, equivalente ao grao 7 da de Douglas. Provoca ondas de altura media; a escuma arrastrada en nubes brancas na direccin do vento, que sopra cunha intensidade de entre 34 e 40 ns.
Esp. temporal Port. temporal Ing. gale

temn compensado m. Temn

no que arredor dun terzo da super cie da pa est proa do eixe. Reduce o esforzo necesario para movela.
Esp. timn compensado Port. leme compensado Ing. balanced rudder

temporal duro m. Vento de forza

10 na escala de Beaufort, equivalente ao grao 8 da escala de Douglas. Nesta situacin, prodcense ondas moi altas con cristas que rompen, e a visibilidade segue empeorando. A forza do vento oscila entre os 48 e os 55 ns. Sin. cicln.
Esp. temporal duro

temn con pinzotes m. Plano ou

pa de madeira, ou ben unha chapa de aceiro con reforzos horizontais.
Esp. timn con pinzotes Port. timo

215

T
Port. temporal duro Ing. storm

temporal furacanado - tinteiro

temporal furacanado m. Vento

de forza 12 na escala de Beaufort, a derradeira e mis violenta de todas, cuxo equivalente na escala de Douglas o grao 9. Todo aparece branco de escuma, non hai visibilidade e a navegacin nestas condicins moi perigosa. A forza do vento superior a 64 ns. Sin. furacn.
Esp. temporal huracanado Port. temporal violento Ing. hurricane

tensar os cables estticos, e non se usa nos de labor. de aceiro forxado, aceiro galvanizado ou de aceiro inoxidable.
Esp. tensor Port. tensor Ing. turnbuckle

teora do buque f. Teora que estuda o comportamento do buque no mar tanto desde o punto de vista da otabilidade e a estabilidade como das sas caractersticas propulsoras; trata de de nir as formas do buque das que se consiga a menor resistencia posible ao avance para a velocidade de proxecto que se considere. Vxase: arquitectura naval.
Esp. teora del buque Port. teoria do navio Ing. ship theory

temporal moi duro m. Vento de

forza 11 na escala de Beaufort, equivalente ao grao 8 da escala de Douglas. Provoca montaas de ondas de altura excepcional, e o mar aparece cuberto de escuma, cunha visibilidade moi reducida. O vento sopra cunha forza de entre 56 e 63 ns.
Esp. temporal muy duro Port. temporal muito duro Ing. violent storm

testa f. Cada un dos lados verticais

dunha vela redonda por onde se une e suxeita ao pau ou verga correspondente. Parte lateral dunha rede onde se ligan os cabos ou amarras. Sin. estrema, bordo.
Esp. grtil Port. testa Ing. head

tenaces f. pl. Peza de carpintera

que consta de das pezas de aceiro que xiran arredor dun punto intermedio; ten forma de boca nun extremo.
Esp. tenazas Port. pinas Ing. pliers

tilla f. Parte resgardada da proa e

popa nas embarcacins pequenas e nas embarcacins grandes empregada para comer e durmir. Taboado que cobre unha parte das embarcacins menores.
Esp. tilla Port. tilha Ing. sheets

tensar v. tr. Tirar dun cabo ata poelo mis ou menos rxido segundo as circunstancias. Sin. tirar.
Esp. tesar Port. tesar Ing. tighten

tinteiro m. Peza da dorna que consiste nunha armazn de madeira onde se mete o pau da vela. Na ga-

tensor m. Elemento que serve para

tiple - tolerancia

T
Ing. nozzle

216

mela, son das pezas que se colocaban na zona de proa.

Esp. tintero Port. tinteiro Ing. groove

tiple m. Pau ou mastro dunha soa

peza.
Esp. tiple Port. pau Ing. single-tree mast

tirante m. Peza que traballa por

traccin e impide as a separacin doutras.
Esp. tirante Port. tirante Ing. stay, tie rod

2. Conduto converxente, feito de aceiro ou doutro material, posto arredor da hlice propulsora ou no conduto de sada dun udo, como ocorre no tipo de propulsin maria por chorro de auga, coa nalidade de dirixir o chorro para aumentar a accin propulsora e, no caso de ser unha tobeira xiratoria, empregala como medio de manobra para gobernar a nave actuando como temn-tobeira.
Esp. tobera Port. bocal, tubeira Ing. propeller nozzle Esp. tocar Port. tocar Ing. touch

tiro m. 1. Fenmeno que d lugar

ao movemento do ar e gases de combustin a travs dos fogares e dun conduto do fume das caldeiras. Pode ser natural ou arti cial, se a impulsin do ar se fai mediante ventiladores.
Esp. tiro Port. tiro Ing. draft, draught

tocar v. tr. Dar coa quilla no fondo

suavemente.

toldilla f. Superestrutura situada

por encima da cuberta alta na popa.
Esp. toldilla Port. tombadilho Ing. poop

2. Guindastre pequeno que se leva na proa e na popa para tirar do aparello da ardora e levalo a bordo.
Esp. guindaste Port. guindaste Ing. gallow

tolerancia f. Marxes que se establecen para regular a aceptacin da variacin das medidas que se indican nos planos, xa que estas, anda que se indiquen como precisas, non poden ser exactas. Nos elementos mbiles das mquinas, as marxes son moi pequenas. Sen embargo, na construcin estrutural poden aceptarse marxes maiores, de varias dcimas de milmetro, de milmetros e incluso de centmetros.
Esp. tolerancia Port. tolerncia

tobeira f. 1. Conduto converxente

ou converxente-diverxente onde o vapor ou un gas se expanden diminundo a sa presin e aumentando a velocidade para incidir sobre as pas dunha turbina e facela as xirar.
Esp. tobera Port. bocal, tubeira

217

T
Ing. tolerance

tolete - tope

tolete m. Pau de madeira ou de

ferro xado ao bordo dunha embarcacin para apoiar o remo e suxeitalo por medio dun estrobo.
Esp. tolete Port. tolete Ing. oarlock

buque para que o seu calado medio aumente nun centmetro.

Esp. toneladas por centmetro Port. toneladas por centmetro Ing. tonnes per centimeter

toneladas por polgada de inmersin f. Nmero de toneladas

a cargar no buque para que o seu calado medio aumente nunha polgada.
Esp. toneladas por pulgada de inmersin Port. toneladas por polegada Ing. tonnes per inch Esp. tonelaje Port. tonelagem Ing. tonnage

toma de mar f. Abertura practicada na parte somerxida do casco do barco co obxecto de poder aspirar auga de mar para refrixeracin e para encher os tanques de lastre. Vai pechada interiormente por unha especie de caixn de onde saen os tubos de aspiracin. Exteriormente, levan unha reixa desmontable para evitar a entrada de slidos e de organismos.
Esp. toma de mar Port. tomada de mar Ing. sea connection

tonelaxe f. Capacidade dun navo

avaliada en toneladas.

tonelaxe bruta f. Contido total

do espazo interior dun buque.
Esp. tonelaje bruto Port. tonelagem bruta Ing. gross tonnage

tonelada f. 1. Tonelada mtrica:

medida de peso para calcular a capacidade e a carga dos navos. Medida de peso e de desprazamento equivalente a 1000 kg.
Esp. tonelada mtrica Port. tonelada mtrica Ing. metric ton

tonelaxe de arqueo f. Medida da

capacidade dun barco en toneladas.
Esp. tonelaje de arqueo Port. tonelagem de arqueio Ing. tonnage

2. Tonelada inglesa: medida de peso equivalente a 1016 kg.

Esp. tonelada inglesa Port. tonelada inglesa Ing. long ton

tope m. 1. Extremo ou parte superior do mastro na arboradura dun buque, e doutros paus. Sin. extremo.
Esp. tope Port. tope Ing. masthead

3. Tonelada curta: medida de peso equivalente a 907,18 kg.

Esp. tonelada corta Port. tonelada curta Ing. short ton

2. Parte onde unha peza toca con outra.

Esp. tope Port. juntura Ing. top

toneladas por centmetro f. pl.

Nmero de toneladas a cargar no

tornel - torsimetro

218

3. Peza a modo de resalte que se pon nun lugar para limitar o movemento doutras. Por exemplo, os topes que se dispoen para limitar o movemento do temn.
Esp. tope Port. batente Ing. stop block Esp. giratorio Port. tornel Ing. swivel

dos contra o inimigo ou contra obxectivos militares.

Esp. torpedero Port. torpedeiro Ing. torpedo ship

torpedo m. Proxectil con motor de

propulsin que se lanza contra os barcos por debaixo da auga, se se fai desde un submarino, e a nivel do mar se se fai desde un buque de super cie.
Esp. torpedo Port. torpedo Ing. torpedo

tornel m. Argola presa a un pau e

que xira en todas as direccins.

torniqueta f. Ferramenta utilizada

para dobrar a madeira, ou para suxeitala nunha posicin determinada.
Esp. prensa de doblar Port. prensa para dobrar Ing. bending press

torre f. Reduto acoirazado que protexe elementos vulnerables do buque de guerra situados sobre a cuberta. Se non se indica outra cousa, refrese aos redutos acoirazados que protexen os canns. Torre de artillera.
Esp. torre Port. torre Ing. tower

torno m. 1. Mquina xiratoria de

eixe horizontal que se emprega para fabricar, mecanizar, pulir e reparar pezas de seccin circular.
Esp. torno Port. torno Ing. turning lathe

torreta f. Cilindro vertical robusto

construdo en aceiro, situado na parte central dun buque de perforacin ou de producin petrolfera, que vai suxeito ao fondo do mar mediante ncoras e cadeas, e arredor do cal o buque pode xirar nun plano horizontal
Esp. torreta Port. torreta Ing. conning tower

2. Ori cio no fondo da embarcacin que permite a sada da auga ao chegar terra. Sin. desaugadoiro.
Esp. desaguadero Port. desaguadouro Ing. drainage hole

3. Corpo cilndrico que xira sobre un eixe no que se enrola un cabo ou cable.
Esp. torno Port. torno Ing. winch

torsimetro m. Aparato para determinar a potencia efectiva dunha mquina mediante a medicin da torsin experimentada polo eixo que a transmite.
Esp. torsimetro Port. torcimetro

torpedeiro m. Buque de guerra

destinado ao lanzamento de torpe-

219

T
Ing. torsiometer

traballadeiro - trasatlntico

traballadeiro m. Zona que se establece temporalmente para realizar traballos espec cos cando necesario, no caso de aumento da carga de traballo. Termo empregado na zona de Ferrol. Sin. traballadoiro.
Esp. zona de trabajo Port. zona de trabalho Ing. working zone

traa f. Rede rectangular de tamao variable, normalmente de entre 200 e 400 m de largo, que se emprega para a pesca da sardia.
Esp. traa Port. trainha Ing. trawl

Esp. traca Port. traquete Ing. strake

trabe f. Peza de madeira sobre a que

se asentan outras pezas de menor tamao nun pavimento ou nunha armazn. Sin. viga.
Esp. viga Port. trave Ing. beam

traieira f. Embarcacin empregada para a pesca con traa.

Esp. trainera Port. traineira Ing. trolling boat

tralla f. Corda onde se colocan os

chumbos e cortizas das redes de pescar. Sin. relinga.
Esp. relinga Port. tralha Ing. rope

trabuquete m. No cantbrico galego, recibe este nome un tipo de boliche empregado para a pesca da agulla.
Esp. trabuquete Port. trabuquete Ing. trawl

tramallo m. Arte de pesca formada

por tres mallos ou panos: un con malla mediana, o que vai no medio con malla pequena e, polo outro lado, o terceiro pano coa malla mis grande. Rede de malla na.
Esp. trasmallo Port. tresmalho Ing. trammel net

traca f. Cada unha das ringleiras de

tboas ou de chapas de aceiro que, postas lonxitudinalmente de popa a proa, van formando o fondo, os costados e a cuberta do buque. Chmanse de diversas formas segundo a sa situacin no buque: traca de aparadura, a que vai a continuacin da quilla; tracas de fondo, as que lle seguen; traca de pantoque, a que vai no pantoque; tracas de forro, as que seguen polo costado cara arriba; traca de cinta, a ltima traca do forro e que chega cuberta pegada ao trancanil, e que sera a primeira traca da cuberta. O resto das tracas son tracas de cuberta ata a cruxa.

trancanil m. Traca formada por

madeiros fortes ou chapas de aceiro que van desde a popa a proa do buque, horizontalmente ao longo da cuberta, e pegadas ao costado, por riba da unin dos vaos coas cadernas.
Esp. trancanil Port. alcatrate Ing. stringer plate

transatlntico m. Buque de grandes dimensins destinado a facer

transbordador - traxe isotrmico

220

viaxes xeralmente de longo recorrido, con pasaxeiros.

Esp. transatlntico Port. transatlntico Ing. transatlantic liner

trasmallo m. Arte de pesca formado por tres redes, das cales a central ten a malla mis estreita que as das exteriores. Sin. tramallo.
Esp. trasmallo Port. tresmalho Ing. trammel net

transbordador m. Embarcacin
de transporte que enlaza dous puntos regularmente e transporta vehculos e pasaxeiros.
Esp. transbordador Port. transbordante Ing. ferry

travs m. Dentro dos cabos de

amarre, o que traballa en sentido perpendicular ao plano lonxitudinal do barco.
Esp. travs Port. cabo do travs Ing. breast line

transbordo m. Pasaxe de viaxeiros

ou mercadoras dun barco para outro. Transferencia de capturas dun barco de pesca para un navo de maior tonelaxe para procesamento ou transporte.
Esp. transbordo Port. transbordo Ing. transshipment

travesa f. Peza de madeira ou doutro material, estreita e longa, que se coloca atravesada para unir das partes opostas dunha cousa. Sin. traveseiro.
Esp. travesao, traversa Port. travessa Ing. stay

transmisin do aximetro f.
Cabo que se conecta roda do temn e deste xeito move o indicador do aximetro e sinala o ngulo que forma a pa do temn co plano diametral do buque
Esp. transmisin del aximetro Port. transmisso do aximetro Ing. axiometer transmission Esp. escotilln Port. alapo Ing. scuttle hatch

traxe ignfugo m. Traxe especial

para combater os incendios, xa que non deixa pasar o calor, e permite permanecer un certo tempo no lugar onde hai lume.
Esp. traje ignfugo Port. traje ignfugo Ing. re-proof suit

trapela f. Zapn pequeno. Sin.

zapn.

traxe isotrmico m. Roupa que

serve para protexer ao mergullador, ou persoa que cae auga ou se tira ao mar cunha misin determinada, contra a perda de calor durante as inmersins, ademais de defendelo dos golpes ou rozaduras das rochas e dos animais.
Esp. traje isotrmico Port. fato isotrmico Ing. exposure suit

trasfega f. Operacin de trasfegar

a bordo o peixe capturado na rede; o traspaso faise por medio dun truel ou salabardo. Sin. trafega.
Esp. trasiego Port. trafego Ing. transfer

221

tren de dragado - trompada

tren de dragado m. Equipo empregado nas dragas para realizar a sa operacin de dragado.
Esp. tren de dragado Port. equipamento de dragagem Ing. hopper barges

trinca f. Ligadura con que se amarra ou suxeita algo.

Esp. trinca Port. trinca Ing. lashing, seizing

Ing. trimaran

trencha f. Lamia recta de aceiro

con cantos rebaixados e con mango de madeira. Sin. trincha.
Esp. escoplo, trenza Port. escopro Ing. chisel

trinquete m. 1. Pau arborado na

proa, naquelas embarcacins que teen mis dun pau.
Esp. trinquete Port. traquete Ing. foremast

treo m. Vela cadrada que substite

vela latina en situacins de temporal, e coa que as embarcacins navegaban de popa. Sin. vela.
Esp. treo Port. vela quadrada Ing. square sail Esp. trimado Port. trimado Ing. trim

2. Vela que corresponde a este pau.

Esp. trinquete Port. traquete Ing. main staysail

tripulacin f. Conxunto de persoas que viaxan nun barco realizando servizos nel. Persoal que traballa nunha embarcacin. Sin. marieira.
Esp. tripulacin Port. tripulao Ing. crew

trimado m. 1. Diferencia de calados entre popa e proa.

2. Correcto axuste das velas para unha condicin de vento determinada.

Esp. trimado Port. trimado Ing. trim

tripulante m. Persoa que forma

parte dunha tripulacin. Sin. navegante.
Esp. tripulante Port. tripulante Ing. crew member

trimar v. tr. Actuar sobre determinados tanques de lastre enchndoos ou baleirndoos, ou movendo outros pesos, para modi car o trimado do barco.
Esp. trimar Port. trimar, ajustar Ing. trim Esp. trimarn Port. trimar

tripular v. tr. Manexar unha embarcacin realizando as operacins propias da navegacin e outras espec cas do buque. Sin. pilotar.
Esp. tripular Port. tripular Ing. pilot

trimarn m. Catamarn de tres

cascos. Vxase: buque trimarn.

trompada f. Choque do barco

contra algo; acometida do buque.
Esp. trompada Port. encontro Ing. crash

troneira - tubo de vapor

T
Ing. tube

222

troneira f. 1. Abertura no costado

dun barco, por onde se disparaban os canns.
Esp. tronera Port. troneira Ing. gunport

tubo de aspiracin m. Conduto

por onde se aspira un udo, sexa gas, lquido ou vapor.
Esp. tubo de aspiracin Port. tubo de aspirao Ing. suction pipe

2. Aberturas longas e estreitas que se practicaban nos parapetos e outros lugares a bordo.
Esp. tronera Port. troneira Ing. porthole

tubo de descarga m. Tubo que

conduce a auga ou outro udo a calquera mquina, a un tanque ou ao exterior.
Esp. tubo de descarga Port. tubo de descarga Ing. discharge pipe

tronzador m. Serra grande con

asas en cada un dos seus extremos para serrar entre das persoas. Sin. tronzn.
Esp. tronzador Port. tronador, serro Ing. saw

tubo de escape m. Conduto por

onde se expulsan os gases de combustin dunha mquina.
Esp. tubo de escape Port. tubo de escape Ing. exhaust pipe

tronzador de ar m. Tipo de tronzador que ten unha folla mis ancha que o tronzador, cos manguitos perpendiculares folla. Utilzase para o corte de madeiros. Sin. serra de ar.
Esp. tronzador de aire Port. serro de ar Ing. cross-cut saw

tubo de escobn m. Tubo de

aceiro reforzado que forma parte do escobn e por onde sae a cadea da ncora.
Esp. tubo del escobn Port. elo do escovem Ing. hawse pipe

truel m. Aparello de pesca que consiste nun aro cunha rede atada a un pau longo; emprgase para a pesca na auga directamente ou para extraer o peixe dunha rede mis grande. Sin. trueiro, salabardo.
Esp. salabardo Port. chalro Ing. brail

tubo de Pitot m. Aparello que,

por diferenza dos niveis de lquido en dous tubos verticais, por causa da presin esttica da auga e da presin dinmica debida ao movemento do buque, d unha medida de velocidade de este.
Esp. tubo de Pitot Port. tubo de Pitot Ing. Pitot tube

tubaxe f. Feito e resultado de encanar, conducir a auga ou outro lquido por canos ou tubos.
Esp. entubar Port. encanar

tubo de vapor m. Calquera tubo

por onde pasa o vapor.
Esp. tubo de vapor Port. tubo de vapor Ing. steam pipe

223

tubo lanzatorpedos - turbulencia

tubo lanzatorpedos m. Cada un

dos condutos por onde os submarinos lanzan os seus torpedos. Poden estar situados na proa ou na popa do submarino.
Esp. tubo lanzatorpedos Port. tubo lana-torpedos Ing. submarine torpedo-tube

procedente dun fogar de combustin incorporado a ela. Emprgase como elemento xerador de enerxa para a propulsin do buque.
Esp. turbina de gas Port. turbina a gs Ing. gas turbine

turbina de cear f. Parte da turbina

dos buques de vapor que se emprega para cear o buque. Soe ser unha turbina de media presin que consegue o cambio de sentido de xiro do eixe por medio dun embrague.
Esp. turbina de ciar Port. turbina de cear Ing. astern turbine

turbina de vapor f. Mquina rotativa accionada por vapor procedente das caldeiras. Emprgase como xerador de enerxa principal para a propulsin do buque.
Esp. turbina de vapor Port. turbina a vapor Ing. steam turbine Esp. turbulencia Port. turbulncia Ing. turbulence

turbulencia f. Movemento dun udo no que se producen remuos.

turbina de gas f. Mquina rotativa

accionada por gas de combustin

U
unlla da ncora f. Terminacins
triangulares dos brazos da ncora, que serven para agarrar ben o fondo e cravarse nel.
Esp. ua del ancla Port. unha de ncora Ing. uke

urca f. Embarcacin de dimensins

amplas, moi ancha polo centro e coa popa redondeada, que serve para transportar gran ou outras cousas.
Esp. urca Port. urca Ing. hooker

V
vaca f. 1. Arte de pesca que consiste
en arrastrar as redes; parecida ao bou pero s cunha embarcacin.
Esp. vaca Port. vaca Ing. trawling

cadernas.
Esp. vagras Port. vigas Ing. girders

vaa f. Designa unha costura dobrada nunha extremidade da vela e por onde pasa un cabo ou ta para que desa forma non se esfe o tecido.
Esp. costura Port. bainha Ing. seam

2. Embarcacin que se dedica pesca de arrastre en solitario; a diferenza do bou, non traballa en parella. Sin. baca.
Esp. vaca Port. baca Ing. trawler

vaga f. Onda de gran amplitude na

super cie do mar.
Esp. ola gigante Port. vaga Ing. roller, billow

vlvula f. Dispositivo ou accesorio

que abre ou pecha o paso de udos por un conduto.
Esp. vlvula Port. vlvula Ing. valve

vagras f. pl. Pezas lonxitudinais paralelas quilla, colocadas de popa a proa polo interior. As vagras crzanse coas varengas e estas unen as

vlvula de control f. Vlvula que

regula o paso dun udo baixo a accin dun control que reacciona ante o valor dun sinal determi-

vlvula de retencin - varada

V
Port. viga de coberta Ing. deck beam

228

nado, como o da temperatura, a presin, etc.

Esp. vlvula de control Port. vlvula de controlo Ing. control valve

vao maior m. Vao mis longo do

buque formado por das ou tres pezas, e que o correspondente caderna mestra. Sin. caverna mestra.
Esp. bao mayor Port. viga maior Ing. main beam

vlvula de retencin f. Vlvula

que s permite o paso do udo nun sentido.
Esp. vlvula de retencin Port. vlvula de reteno Ing. check valve, non-return valve

vlvula redutora f. Vlvula que

Esp. vlvula reductora Port. vlvula de reduo Ing. reducing valve

vaos reforzados m. pl. Tipo de

vao de maior altura que, xunto coas esloras e puntais, forma a estrutura principal do soporte das cubertas.
Esp. baos reforzados Port. vigas reforadas Ing. strong beams Esp. vapor Port. vapor Ing. steam

reduce a presin de paso dun udo.

vao m. Viga transversal curva de

madeira ou aceiro, colocada baixo a cuberta, e xada parte superior das cadernas; serve de soporte s cubertas.
Esp. bao Port. viga Ing. beam

vapor m. 1. Vapor de auga.

2. Reciban este nome os buques a vapor de dimensins reducidas.

Esp. vapor Port. vapor Ing. steamer, steamship Esp. varada Port. varamento Ing. grounding

vao composto m. Vao formado

por das ou mis pezas.
Esp. bao compuesto Port. viga composta Ing. compound beam

varada f. 1. Accin de varar ou pr

unha embarcacin en dique seco.

vao de caixn m. Vao formado

por catro pranchas de ferro dispostas a modo de caixn, e que presenta unha seccin rectangular ou cadrada.
Esp. bao de caja Port. viga de caixa Ing. box beam

2. Varar un barco intencionadamente sobre unha praia para evitar algunha circunstancia que poa en perigo ao buque.
Esp. varada Port. varamento Ing. grounding

vao de cuberta m. Vaos sobre os

que vai a rmada toda a estrutura de cuberta.
Esp. bao de cubierta

3. Accidente que se produce cando se toca co fondo do buque no fondo do mar, e o buque queda as

229

V
Esp. varada Port. encalhe Ing. stranding

varado - vela ao terzo

inmobilizado.

2. v. i. Chocar co fondo do buque no fondo do mar.

Esp. varar Port. varar Ing. strand, go aground

varado adx. m. Situacin do barco

na que est posto fra da auga. Sin. esttico.
Esp. varado Port. varado Ing. aground

varenga f. Parte de chapa de madeira ou de per l de aceiro que une as cadernas de babor e de estribor pola parte baixa.
Esp. varenga Port. reforo do p da caderna Ing. oor, bottom frame Esp. varengas Port. fundos interiores Ing. oors

varadoiro m. 1. Lugar en seco

onde se fan encallar os navos para resgardalos. Sin. ancoradoiro.
Esp. varadero Port. varadouro Ing. slipway

varengaxe f. Conxunto das varengas dun buque.

2. Reforzo que leva o casco dunha embarcacin nos laterais ou no fondo, e no que descansa cando est en seco. Est situado por riba do calime.
Esp. varadera Port. varadouro Ing. skid

vau m. Na Costa da Morte, denominacin do vao, ou trabe en que asenta a cuberta dos navos. Sin. trabe, vao.
Esp. bao Port. vau Ing. beam

3. Lugar onde se varan os barcos para reparalos ou gardalos.

Esp. varadero Port. varadouro Ing. slip dock

vela f. Lona ou pano forte que est

cortado de distintas formas e mis tarde cosido de forma adecuada para que, unha vez amarrada s vergas e aos mastros, faga navegar un barco pola accin do vento que aquela recibe. Sin. trapo, velame.
Esp. vela Port. vela Ing. sail, rag

varandilla f. Varanda que protexe

aos marieiros cando pescan, e que impide que caian ao mar. Sin. varanda.
Esp. barandilla Port. corrimo Ing. railing

vela ao terzo f. Vela trapezoidal,

envergada a unha entena que se suspende por medio dunha driza, que se forma nun terzo da lonxitude da entena desde proa.
Esp. vela al tercio Port. vela ao tero Ing. lugsail

varar v. tr. 1. Levar unha embarcacin praia, ou metela nun dique en seco.
Esp. varar Port. varar Ing. beach

vela cangrexa - velocidade de...

V
Port. vela redonda Ing. square sail

230

vela cangrexa f. Vela trapezoidal

suxeita por das relingas no pau correspondente.
Esp. vela cangreja Port. vela carangueja Ing. gaff sail

velame m. Conxunto de velas

dunha embarcacin, ou ben, conxunto de velas para esta aplicacin.
Esp. velamen Port. velame Ing. canvas

vela de coitelo f. Vela triangular

ou trapezoidal que vai envergada sobre os nervios ou perchas, e que se coloca sensiblemente no plano lonxitudinal do buque, seguindo o sentido proa-popa.
Esp. vela de cuchillo Port. vela latina Ing. fore-and-aft sail

veleiro m. Embarcacin lixeira que

emprega unicamente as sas velas para navegar.
Esp. velero Port. veleiro Ing. sailing ship

vela latina f. Vela triangular que se

enverga na entena, e que utilizan as embarcacins de pouco porte.
Esp. vela latina Port. vela latina Ing. lateen sail

veleta f. Catavento. Bandeira que

os pescadores poen sobre o bourel para que se vexa desde lonxe. Sin. catavento.
Esp. veleta Port. veleta Ing. wind vane

vela Marconi f. Vela triangular. Os

seus lados chmanse: grtil de proa, balume ou cada de popa, e puxame na parte baixa. Leva o grtil de proa envergado ao mastro. Sin. vela bermudiana.
Esp. vela Marconi Port. vela Marconi Ing. Marconi sail, jib-headed sail

vlico adx. m. Centro vlico: centro

onde acta a resultante das forzas do vento que actan sobre o velame.
Esp. vlico Port. centro vlico Ing. center of effort

velocidade f. En navegacin, o
espazo recorrido nunha unidade de tempo. A velocidade nos buques mdese en millas por hora (1 milla equivale a un minuto de ngulo do meridiano terrestre equivalente a 1852 metros) ou en ns (1 n equivale a unha milla por hora).
Esp. velocidad Port. velocidade Ing. speed

vela mstica f. Vela intermedia

entre a latina e a vela ao terzo, trapezoidal e con cada proa.
Esp. vela mstica Port. vela mstica Ing. mystic sail

vela redonda f. Vela cadrada con

puos que forman ngulos rectos, que se utiliza no trinquete das goletas, e no nico pau das balandras. Sin. vela cadra.
Esp. vela redonda

velocidade de goberno f. Velocidade mnima que pode manter un

231

velocidade en servizo - viateira

buque de xeito que, sen necesidade da mquina, se mantea o goberno do mesmo.

Esp. velocidad de gobierno Port. velocidade de governo Ing. steerage way

Ten forma de percha e pode xirar arredor de si mesma, para recoller a vela no pau ao que serve. Recibe o nome da vela que enverga. Sin. xostra.
Esp. verga Port. verga Ing. yard

velocidade en servizo f. Velocidade media que o buque navega normalmente en condicins de mar normais. distinta se o buque vai en plena carga, cunha carga intermedia ou en lastre.
Esp. velocidad en servicio Port. velocidade em servio Ing. service speed

verga na f. Verga que corresponde ao pau de mesana, e que non leva vela. Tamn recibe o nome de gata. Sin. gata.
Esp. verga seca Port. vega nua Ing. crossjack yard

ventilador m. Aparello destinado

ventilacin do buque ou renovacin do ar dun recinto pechado.
Esp. ventilador Port. ventilador Ing. air fan

veta f. Aparello de pesca semellante

ao trasmallo, e que s ten unha malla pequena.
Esp. embalo Port. tresmalho Ing. trammel net Esp. va de agua Port. via de gua Ing. leak

ventolia f. Vento de forza 1 da escala de Beaufort, que se corresponde co grao 1 da escala de Douglas. Comezan a aparecer sobre o mar pequenos rizos como escamas de peixe, pero sen facer escuma. A velocidade do vento oscila entre 1 e 3 ns. Sin. brisa frouxa.
Esp. ventolina Port. bafagem Ing. light air

va de auga f. Burato ou fenda por

onde entra a auga na embarcacin.

vas navegables f. pl. Espazos

acuticos aptos para o trnsito de buques e artefactos navais.
Esp. vas navegables Port. vias navegveis Ing. waterways Esp. vigueta Port. vigota Ing. cross beam

verduguillo m. Tboa ou moldura

de madeira do costado da embarcacin.
Esp. verduguillo Port. moldao Ing. molding

vigueta f. Traveseiro que une os

dous cascos dun catamarn.

viateira f. Cabo curto cunha gaza

nun extremo e unha muleta no outro, que serve para atar dous cabos, das perchas, ou un cabo e unha percha entre si.

verga f. Pau longo colocado de

xeito horizontal respecto ao mastro, que serve para suxeitar a vela.

virador - volanteira

232

virador m. 1. Aparello que se emprega para facer xirar lentamente o eixo do barco para facer traballos de inspeccin e mantemento, comprobar as medidas do cegoal, etc.
Esp. virador Port. guiador Ing. turning gear

Esp. vinatera Port. cabo Ing. rope

auga do mar e que se leva a bordo; serve para manter o cebo vivo para a pesca.
Esp. vivero Port. viveiro Ing. live tank

vogar v. i. Mover os remos para

propulsar a embarcacin e obter impulso na auga. Sin. remar.
Esp. bogar Port. vogar Ing. row

2. Cabo que serve para levantar pesos e que se enrola no cabrestante.

Esp. virador Port. virador Ing. ast rope

voitirn m. Arte de pesca utilizada

en zonas de moita corrente, que consta dunha parte central de rede con tres funs concntricos de rede, que desembocan nun cono onde quedan atrapados os peixes. Sin. viturn.
Esp. buitrn Port. butiro Ing. stow net

viraxe f. Accin de virar un barco;

cambio brusco de rumbo. Dar voltas ao cabrestante para izar as ncoras. Sin. guinada, xiro.
Esp. virada Port. viragem Ing. tack

volante m. 1. Roda movida a man

que permite regular o movemento dunha mquina.
Esp. volante Port. volante Ing. ywheel

virola f. 1. Anel de metal arredor do

cabo dun utensilio que serve para reforzar e evitar que rache ou que se desgaste. Sin. argola.
Esp. virola Port. virola Ing. clinch ring

2. Cilindro feito de chapa.

Esp. virola Port. virola Ing. shell

2. Cilindro ou coroa de gran masa que se pon arredor dos eixes dos motores e das mquinas alternativas e que lle con ren as unha velocidade de xiro mis uniforme.
Esp. volante Port. volante Ing. ywheel

visera f. Nome que recibe a toldilla

nalgunhas zonas da ra de Arousa. Vxase: toldilla.
Esp. toldilla Port. tombadilho Ing. poop

volanteira f. Embarcacin de altura, de gran tamao, de amurada alta e de manga ancha. Levaba dous paus con das velas cadradas que mareaban cando faca vento.
Esp. volantera

viveiro m. Cuba grande que contn

233

V
Port. lancha volanteira Ing. barge

volta de seguridade - volteo

volta de seguridade f. Aquela

que se d a un cabo nun dos tambores do extremo do eixe do molinete.
Esp. vuelta de seguridad Port. volta de seguridade Ing. security hitch

a diferenza de peralte entre os extremos e o centro dun vao.

Esp. vuelta de bao Port. volta de viga Ing. beam round

volteo m. Accin de darlle a volta

ao bloque dun barco, para poelo ao dereito.
Esp. volteo Port. volta Ing. turning

volta de vao f. Considrase como

a lixeira curvatura dun vao. Indica

X
xabeque m. Embarcacin costeira
de tres paus e velas latinas, tpica do Mediterrneo, que pode navegar a remo e que se emprega na cabotaxe.
Esp. jabeque Port. embarcao Ing. xebec

xvega f. Rede longa con cope e

das bandas, que se tira desde terra.
Esp. jbega Port. xvega Ing. shore seine

Ing. pursing wire

xangada f. Balsa feita de troncos

de rbores, movida a remos ou a vela.
Esp. jangada Port. jangada Ing. raft

xeito m. 1. Lancha de pesca para a

sardia
Esp. lancha Port. lancha Ing. shing boat

xareta f. 1. Arte de pesca de cerco.

Esp. jareta Port. xareta Ing. purse seining

2. Arte para a pesca da sardia que emprega o aparello do xeito; ten uns 100 m de longo e sete boureis, un a cada sete brazas.
Esp. aparejo Port. aparelho Ing. line

2. Cabo que pecha a rede pola parte baixa.

Esp. jareta Port. retenida

xestor naval m. Persoa que colabora co navieiro, e que leva a cabo unha funcin de xerente do tr co

xiba - xunco

X
Ing. rope

236

mercantil terrestre. Representante do navieiro.

Esp. gestor naval Port. gestor naval Ing. ship manager Esp. trinquetilla Port. giba Ing. fore staysail

xoanete m. Vela que vai sobre a

verga do mesmo nome, que se cruza sobre as gabias. Cada un dos masteleiros da gabia.
Esp. juanete Port. joanete Ing. topgallant sail

xiba f. ltima vela de proa.

xingrar v. tr. Facer mover unha

embarcacin utilizando s un remo, situado xeralmente no centro da popa.
Esp. cinglar Port. singrar Ing. wiggle

xugo m. 1. Cada unha das tboas

horizontais e curvas que se identan no codastre e dan forma a popa da embarcacin. Sin. xuga.
Esp. yugo Port. armadura Ing. transom

xirocomps m. Aparello que sinala o norte xeogr co e que est baseado no principio do xirstato.
Esp. girocomps Port. girstato Ing. gyrocompass

2. Elemento robusto transversal de aceiro disposto na proa dos buques para o amarre s monoboias.
Esp. yugo Port. jugo Ing. mooring yoke

xirstato m. Aparello que consta

dun disco que vai xirando a moita velocidade e tende a conservar o plano de rotacin reaccionando contra calquera forza que tente apartalo dese plano. Deste xeito, o eixe perpendicular a este plano mantense nunha direccin practicamente xa que se orienta desde o principio cara o norte xeogrco, e ao manter esa situacin serve para orientar o rumbo.
Esp. girstato Port. girstato Ing. gyrostat

xugo de cuberta m. Cada un dos

madeiros que, transversalmente colocados, se apoian no codaste e na ltima caderna dando forma bovedilla nos buques de madeira.
Esp. yugo de cubierta Port. jugo de coberta Ing. deck transom

xugo principal m. Aquel que vai

colocado inmediatamente debaixo da cuberta principal.
Esp. yugo principal Port. jugo principal Ing. main deck transom

xugo secundario m. Peza que vai

colocada debaixo do xugo principal.
Esp. yugo secundario Port. jugo secundrio Ing. secondary transom

xisga f. Corda delgada que serve de

gua para lanzar un cabo. Sin. corda.
Esp. cuerda Port. xisga

xunco m. Embarcacin oriental de

237

xunteira

vela empregada para a pesca ou para transportar mercadoras.

Esp. junco Port. junco Ing. junk

serve para abrir encaixes ou xuntas nas beiras das tboas. Sin. xuntura.
Esp. cepillo Port. junteira Ing. jointer

xunteira f. Especie de plana que

Z
zafar un cabo loc. Aclarar, desfacer as voltas que presenta un cabo de xeito que sexa posible manexalo sen problema.
Esp. zafar un cabo Port. safar um cabo Ing. free the rope

e que sobresae por riba del para largar o sobrexoanete.

Esp. zanco Port. asta Ing. long arm

zafra f. 1. Peza de madeira que leva

o temn da embarcacin para ser utilizada como defensa.
Esp. azafrn Port. safra Ing. rudder back piece

2. Pau que se pon na cabeza dos masteleiros.

Esp. zanco Port. pau Ing. mast

zapata f. 1. Peza de madeira xada

na parte inferior da quilla, e que serve de reforzo nas varadas. Sin. zcolo.
Esp. zapata Port. sapata Ing. false keel

2. Chicote de cabo dunhas tres brazas de lonxitude usado para aferrar unha parte da vela, inclundo os puos.
Esp. zafra Port. correia Ing. rope

2. Parte baixa do codaste cerrado e semicerrado.

Esp. zapata Port. sapata Ing. heel

zanco m. 1. Hasta de maior lonxitude que o masteleiro do xoanete

zapn - zuncho do bauprs

Z
Ing. intertidal zone

240

zapn m. Abertura situada nas cubertas dos barcos que serve para acceder s instalacins inferiores ou para intercambiar mercadoras e obxectos. Vai rodeado dunha brazola e leva tapa ou sistema de peche por riba dela. O zapn de acceso o que serve para a entrada de persoal nos locais inferiores por medio dunha escada. O zapn de carga serve para meter as mercadoras nas bodegas. Sin. trapela.
Esp. escotilla Port. escotilha Ing. hatch Esp. zarpar Port. zarpar Ing. sail

zuncho m. Abrazadeira de ferro

ou calquera material resistente que serve para cinxir ou fortalecer determinada cousa. Pode empregarse nas pas dos remos para que non se partan, ou na bancada do bote que fai s veces de enfogonadura do barco. Sin. abrazadeira.
Esp. zuncho Port. abraadeira Ing. ring

zuncho da troza m. Zuncho que

rodea un pau macho e no que vai a rmado o cncamo da troza dunha verga maior.
Esp. zuncho de la troza Port. abraadeira da verga maior Ing. truss hoop

zarpar v. i. Levantar ncora. Facerse ao mar. Partir. Sin. partir.

zuncho do bauprs m. Cada

unha das abrazadeiras de ferro que se colocan no bauprs, cando de madeira, para evitar que se abra.
Esp. zuncho del bauprs Port. abraadeira do gurups Ing. bowsprit hoop

zona de entremareas f. Zona da

praia comprendida entre a lia da marea mis baixa e a lia da marea mis alta.
Esp. zona de entremareas Port. zona entre mars

9 788493 319847