FAQE 7

FAQE 5

Nuk u bindn maqedonasit

FAQE 5

Koha
www.koha.mk

FAQE 2

ZGJOHU me fushat kundr ligjit

Prostitucion n "Delfina"

Hetimet n faz delikate

BAC U KRY, 2!
FAQE 14

p r d i t s h m e

i n f o r m a t i v e

Viti VI Numri 1710 E mart 11 shtator 2012

15 DEN

Shuhen shkollat
Shkup, 10 shtator- N vend q t avancohet e drejta e shkollimit n gjuhn shqipe, viza-vi avancimit t t drejtave tjera kolektive, n Maqedoni po ndodhn e kundrta, tani e disa vite t shkuara. Me shqiptart e Maqedonis thjesht po ndodh procesi i mbrapsht i shnimit t regresit n t drejtn e shkollimit n gjuhn amtare, edhe at n nivelin e arsimit parauniversitar, si n arsimin fillor ashtu edhe t arsimin e mesm. Po bhemi dshmitar t politikave t dyfishta t cilat i zbaton Ministria e Arsimit dhe Shkencs (MASH) n sistemin arsimor. Kur jan n pyetje maqedonasit, MASH sht n gjendje t mbaj shkolla edhe me nj nxns t vetm, sikurse sht rasti i Mariovs. Faqe 2

"Pjestart e siguris" hyjn n seanc plenare

AKTUALE

Ligji i VMRO-s merr hov

Kujdes me bukn

Krahas prodhimeve tjera me baktere, kohve t fundit higjiena jo e mir e buks ka shpeshtuar helmimet. N shum raste, qytetart blejn buk e cila qndron n nj vend me prodhime tjera t paambalazhuara dhe shum leht kontaminohet me baktere

FAQE 6

AKTUALE

Benzinat lirohet pr 2, dizeli pr 1 denar FAQE 4 Rrahje masive, lndohen edhe dy polic
MERIDIANE

Ende pa prfunduar debati n komisionet parlamentare, Ligji pr pjestart e forcave t siguris hyri n seanc plenare. Nga BDI paralajmruan se q tani do t votojn kundr do propozim ligji n t ardhmen, duke paralajmruar se maqedonasit e ojn vendin drejt ndryshimeve t reja kushtetuese FAQE 3
Publicitet

FAQE 5

Fotografi e zymt ekonomike

Shkup, 10 shtator - Pas dy dekadave pavarsi mund t thuhet se Maqedonia ka tregues dhe perfomanca dhe tregues m t dobt se n fillim t viteve 90. Fuqi t dobt blerse, papunsi ndr m t larta n Evrop, struktur e pavolitshme e eksportit, tranzicion i tej zgjatur q akoma nuk prfundon, ekonomi q n nj pjes t madhe mbahet gjall nga drgesat e mrgimtarve, kjo sht fotografia e zymt ekonomike pas 21 viteve nga shkputja prej ish-Jugosllavis. Ekonomia prcillet me ritme tejet t ngadalshme ekonomike t bruto-prodhimit vendor prej dy pr qind n mesatare, embargo nga fqinjt, kriza t brendshme politike q reflektohen edhe n biznes me ecuri t ngadalshme ekonomike q viteve t fundit sht e ballafaquar edhe me problemet e recesionit global... FAQE 4

Talibant si partner strategjik?

FAQE 15

Koha

AKTUALE

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Regresi i shkollimit n gjuhn shqipe

T paktn tre shkolla, ku msimi mund t zhvillohet n gjuhn shqipe jan shuar ose jan n kt rrug. N Idrizov ku MASH nuk lejon hapjen e paraleleve t ciklit t dyt sht prgjysmuar numri, pr tre vjet. N Likov, nga 180 nxns n vitin 2005, tani jan 50 nxns, kurse kt fat pritet t ken edhe paralelet e Podgorcs
Koha

Shuhen shkollat
nxns, kt vit jan vetm 50 apo 130 nxns m pak. "Nse vazhdohet kshtu, pra me mossigurimin e kushteve elementare pr msim, do t shuhen edhe kto paralele. Do t mbyllet nj shkoll shqipe, e cila sht e vetmja e ktij drejtimi pas shkoll s mesme t bujqsis n Tetov", thot Ridvan Kamberi, prgjegjs i paraleleve shqipe t shkolls s mesme t bujqsis "Kiro Burnaz" n Likov. Ksaj rruge ka ecur edhe arsimi i shqiptarve n Idrizov. N vitin 2009, n paralelet me msim n gjuhn shqipe, nga klasa e par deri n t katrtn, n SHF "Petar Petrovi Njegosh" numroheshin mbi 120 nxns, kurse tani nuk jan as gjysma e tyre. Q t mos ken probleme me gjuhn kur t detyrohen t vazhdojn n maqedonisht shkollimin nga klasave e gjasht e nntvjeares, prindrit kan nisur t'i regjistrojn fmijt n paralelet maqedonase q n klas t par. Konkretisht, n vitin akademik 2012/2013 n paralelen me msim n gjuhn shqipe u regjistruan 15 nxns, ndrsa 9 shqiptar u regjistruan n paralelen me msim n gjuhn maqedonase. "Jo t gjith kan mundsi t'i drgojn fmijt e tyre n shkollat e Shkupit, sepse duhet t kesh koh, vetur dhe para pr kt", thot prindi Isen Bajrami. Aktualisht, n klas t pest (kur fillon cikli i dyt i arsimit nntvjear) n para-

Laura PAPRANIKU

Shkup, 10 shtator- N vend q t avancohet e drejta e shkollimit n gjuhn shqipe, viza-vi avancimit t t drejtave tjera kolektive, n Maqedoni po ndodhn e kundrta, tani e disa vite t shkuara. Me shqiptart e Maqedonis thjesht po ndodh procesi i mbrapsht i shnimit t regresit n t drejtn e shkollimit n gjuhn amtare, edhe at n nivelin e arsimit parauniversitar, si n arsimin fillor ashtu edhe t arsimin e mesm. Po bhemi dshmitar t politikave t dyfishta t cilat i zbaton Ministria e Arsimit dhe Shkencs (MASH) n sistemin arsimor. Kur jan n pyetje maqedonasit, MASH sht n gjendje t mbaj shkolla edhe me nj nxns t vetm, sikurse sht rasti i Mariovs. E pr m tepr se kaq, MASH ia ka dal t siguroj deri edhe rroga t benificuara pr msuesen q shkon t mbaj t "gjall" shkolln me nj nxns, kurse pr fmijt shqiptar MASH jo q nuk siguron rroga, por urdhron mbylljen e paraleleve shqipe, si sht rasti me Podgorcn. MASH

nuk lejon madje as hapjen e paraleleve shqipe nga cikli i dyt i arsimit fillor, sikurse kemi rasti me Idrizovn, ndrsa rastet e shkollave shqipe pa kushte elementare pr msimi, jan t panumrta, ashtu sikurse nuk mendojn pr shkolla t cilat funksionojn npr xhami apo shtpi private. Kan nisur t bhen aq normal rastet kur nxnsit e shkollave t mesme punojn n t njjtn shkoll me nxnsit e shkollave fillore dhe shqiptart kan filluar edhe t mos ankohen pr situata t ktilla, ndrsa kan nisur t prgjrohen deri pr klasa kontejner t cilat MASH nuk ua siguron, thua se kushtojn miliona euro. Me moskrijimin e kushteve minimale, MASH synon t mbylln shkollat e shqiptarve apo t shua-

j paralelet m msim n gjuhn shqipe. Kshtu, as n Idrizov dhe as n Likov MASH nuk drgon klasa kontejner, n t cilat shqiptart bien dakord t msojn, edhe pse t vetdijshm pr kushtet modeste q ofrojn. Rezultat jan t dukshme. Po paksohet do vit e m shum numri i nxnsve n paralelet me msim n gjuhn shqipe, qoft n Idrizov, qoft n Likov. Nuk pritet t ken fat m t mir as paralelet e Podgorcs. Shum prindr kan nisur t hamenden nse ia vlen t "luftojn" pr paralelet shqipe apo t'i regjistrojn fmijt n paralelet maqedonase, ku nuk do t ken as probleme edhe as munges kushtesh. N vitin 2005 paralelet e mesme t bujqsis me msim n gjuhn shqipe n Likov numronin 180

Po bhemi dshmitar t politikave t dyfishta t cilat i zbaton Ministria e Arsimit dhe Shkencs (MASH) n sistemin arsimor. Kur jan n pyetje maqedonasit, MASH sht n gjendje t mbaj shkolla edhe me nj nxns t vetm, sikurse sht rasti i Mariovs. E pr m tepr se kaq, MASH ia ka dal t siguroj deri edhe rroga t benificuara pr msuesen q shkon t mbaj t "gjall" shkolln me nj nxns, kurse pr fmijt shqiptar MASH jo q nuk siguron rroga, por urdhron mbylljen e paraleleve shqipe, si sht rasti me Podgorcn.

Monstra n faz delikate

Shkup, 10 shtator - N kohn kur sht duke vijuar muaji i pest nga realizimi i operacionit t koduar "Monstra", t dhnat q vijn nga Gjykata Penale e Shkupit bjn t ditur se s shpejti pr opinionin mund t zbardhen detaje konkrete pr vrasjen e pesfisht n afrsi t liqenit t Smilkovcit. Ka qen personalisht gjykatsi Vladimir Tufegxhi, ai i cili gjat nj prononcimi pr televizionin "Kanali5" ka konfirmuar se hetimet e rastit gjenden n nj faz delikate. Sipas tij, hetimet e operacionit "Monstra" gjenden n fazn finale, ndrsa gjykata s shpejti do t dal me detajet mbi vrasjen, q jan fituar me analizimin e provave. "Gjat hetimeve t deritanishme jan analizuar dhe prpunuar nj numr i madh provash. Mbetemi n pritje t hetimeve q jan duke u kryer n Mjeksin ligjore, pr t cilat sht dhn urdhres q n fund t muajit maj, sepse bhet fjal pr hetime me rndsi t madhe pr rrjedhn e mtejshme t rastit. Hetimet pr momentin jan n nj faz delikate, ndrsa nevojiten hetime plotsuese pr zbardhjen e plot t ktij rasti. Gjykata Penale pr nj koh t shkurtr do t dal me njoftim zyrtar dhe me detaje konkrete, t cilat nuk mund t'i pengojn hetimet e mtejshme t rastit", ka thn pr "Kanali5" gjykatsi hetues Vladimir Tufegxhi.

lelen shqipe jan 19 nxns, kurse n 2009-n ishin 27 nxns. Distanca e rrugs q duhet t prshkojn klasat kontejner nga Shkupi n drejtim t Idrizovs dhe Likovs, nuk sht m shuam se 25, respektivisht 35 kilometra. Mirpo, kalojn vitet dhe MASH nuk i ka lvizur kontejnert. Mos krijimi i kushteve as n nivelin minimal, padyshim e ka prapavijn e mbylljes s shkollave shqipe, vlersojn prgjegjsit dhe prindrit e nxnsve n Likov dhe Idrizov. Prindrit e Podogorcs, e kan demaskuar me koh politikn antishqiptare t MASH-it karshi shkollimit t nxnsve n gjuhn shqipe, ndrsa kta t fundit nuk kan br asgj pr t treguar t kundrtn. Madje, vendimi i fundit i ministrit Pane Kralev, se n Padgorc nuk do t hapen paralele me msim n gjuhn shqipe vetm se e prforcon at bindje, pr t ciln n kohn e ish-ministrit Nikolla Todorov dhe zvendses s saj, Lindita Qazimi, t paktn kamuflohej se po punohet n drejtim t zgjidhjes s ktij problemi. Tani Kralev e thot tro, s'ka msim n gjuhn shqipe n shkolln fillore t Podgorcs, kurse zvendsi i tij, Safet Neziri, e arsyeton me qndrime se u dashkan t bhen m tepr se 24 nxns q t mund t msojn n gjuhn shqipe. Npr shkollat e Maqedonis gjysmat e paraleleve jan nn 24 nxns n nj klas ose mbi 34 nxns, pra jasht prkufizimit t ligjit pr formimin e paraleleve. Mirpo, t gjith pa prjashtuar edhe nxnsin e vetm t Mariovs, vazhdojn t shkollohen pa problem.

Ndrkoh, gjykata ka koh q deri n fund t muajit t ardhshm t kompletoj materialin dhe t ngrej aktpadin pr rastin "Monstra", n t kundrt, n prputhje me dispozitat e Kodit Penale, t paraburgosurit duhen liruar nga qelit. Megjithse menjher pas operacionit policia doli me qndrimin se ka siguruar prova t sigurta pr krimin e pesfisht, pes muaj m von n opinion nuk u prezantua asnj nga ato prova. (I.I.)

Skemi biseduar me BDI-n

Shkup, 10 shtator - LSDM-ja me BDI-n nuk ka biseduar, dhe as q sht br fjal pr gjra t tilla. Qndrimin ton qart e kemi treguar, LSDM-ja nuk do t marr pjes n Qeverin n t ciln kryeministrin do ta jap BDI-ja, tha sekretari i LSDM-s Andrej Petrov, duke u prgjigjur n pyetjen e gazetarve "nse jan dakorduar me BDI-n se cili do t jet kryeministri i ardhshm shqiptar n nj koalicion t mundshm dhe Qeveri t ardhshme". Petrov, mes tjerash vlersoi se situata sht m serioze dhe partnert e koalicionit n Qeveri kan obligim t dalin me prgjigje nse kan plan dhe dshir t prbashkt q ta tejkalojn krizn. Ai konsideron se sjellja e partnerve n pushtet n periudhn e fundit e shkatrron reputacionin e shtetit, i thellon tensionet n shoqrin e Maqedonis dhe n situat t krizs s madhe politike dhe asaj ekonomike i bn qytetart pengje t tekave politike t partive n pushtetin.

Solidaritet me 11 Shatorin
Shkup, 10 shtator - Ambasadn e Ameriks n Shkup dhe dhe Kryqi i Kuq i Maqedonis bashkrisht kan organizuar aktivitetin humanitar pr dhurimin e gjakut dhe produkteve ushqimore. Ambasadori Pol Uolers tha se kjo ngjarje sht pjes e nj nisme gjith botrore e propozuar nga presidenti amerikan Barak Obama pr nder t viktimave t 11 Shtatorit. "Nesr(e mart) sht 11 vjetori i sulmeve terroriste t 11 Shtatorit. sht dit pr t kujtuar ata q i kemi humbur dhe pr t qndruar s bashku me familjet dhe t afrmit. Kujtojm afr 3 mij njerz t pafajshm q humbn jetn at dit, mes t cilve kishte qytetar nga 90 shtete", tha Uolers. Sekretari i prgjithshm i Kryqit t Kuq Sait Saiti tha se gjaku dhe produktet e grumbulluara do t'u shprndahen familjeve n nevoj n tr Maqedonin. "Aktivitetet humanitar organizohet ky pr t katrtn her n shenj prkujtimi t sulmeve t shtatorit 2001. Aktiviteti sht prqendruar n dhurimin e gjakut dhe artikujve ushqimor dhe sht

masovik. Shpresojm se me grumbullimet gjat aksionit do t'u dalim n ndihm atyre q kan nevoj gjat periudhs s dimrit", tha Saiti. N aktivitetin humanitar pr grumbullim t artikujve ushqi-

more dhe dhurimin e gjakut kan marr pjes ambasador t shteteve t huaja, kryetari i Parlamentit Trajko Vejanovski, deputet, prfaqsues t Bashksis Islame dhe grupeve tjera fetare.

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

AKTUALE

Koha

"Pjestart e siguris" hyjn n seanc plenare

Ligji i VMRO-s merr hov

ZGJOHU me fushat kundr ligjit
Aktivist t Lvizjes qytetare Zgjohu t hnn, n hyrjen e Parlamentit t Maqedonis kan zhvilluar fushatn kundr Ligjit t pjestarve t forcave t siguris, duke iu shprndar deputetve fletushka me porosi "Ligji pr 'branitellat' nuk ka kalon". "Aktiviteti i par ishte debati me profesor universitar t titulluar "Pajtim ose Paragjykim", ndrsa sot, me rastin e fillimit t debatit parlamentar, vijojm fushatn me kt aktivitet simbolik q prfshin shprndarje t fletpalosjeve kundr ligjit pr branitella dhe t part q pranuan kto fletpalosje me porosin "Ligji nuk kalon" jan vet deputett e Parlamentit t Maqedonis", deklaroi Astrit Imeri nga Zgjohu. Ai m tej tha se bashk me t gjitha forcat q ia duan t mirn ktij vendi, jan kategorikisht kundr miratimit t nj propozim ligji pr forcat e siguris t involvuara n luftn e vitit 2001, q taksativisht prjashton mundsin e prfshirjes edhe t lufttarve t UKs n kt ligj. Pasi prshndeti bashkveprimin e partive shqiptare pr kt tem, lvizja "Zgjohu" ftoi edhe partit maqedonase t parandalojn miratimin e ktij ligji. "Lvizja ZGJOHU! sht thell e bindur q elitat maqedonase duhet ti bashkngjitn fushats "Ligji nuk kalon" n mnyr q t kontribuojn pr shtetin e tyre dhe ti thn jo marrzis q na kthen para vitit 2001, n kohn e margjinalizimit, majorizimit dhe rikthimit t kategorizimit t qytetarve n qytetar t rendit t dyt dhe mbivotimit t komuniteteve", tha Astrit Imeri nga Zgjohu.

Ende pa prfunduar debati n komisionet parlamentare, Ligji pr pjestart e forcave t siguris hyri n seanc plenare. Nga BDI paralajmruan se q tani do t votojn kundr do propozim ligji, duke paralajmruar se Maqedonia shkon drejt ndryshimeve t reja kushtetuese
Koha

Arben ZEQIRI

Shkup, 10 shtator - VMRODPMNE-ja e kryeministrit Nikolla Gruevski ka vendosur pr ta shtyr me do kusht prpara Ligjin pr pjestart e forcave t siguris. Ende pa kaluar fazn e debatit n komisione parlamentare, ky propozim-ligj t hnn zuri vend si pika 31 n rendin e dits t seancs s 40 plenare. Kjo sht nj nga rastet e rralla ku nj propozim-ligj ende pa kaluar filtrat e komisioneve hyn n rend dite n seanc plenare, ku si parasheh Rregullorja, propozim-ligji duhet patjetr t pret prfundimin n komisione pr tu shtruar n votim n lexim t par n seanc plenare. Rendi i dits u miratua pas pauzs nj orshe q PDSH krkoi, duke vazhduar traditn e protests pr shkak t mostransmetimit t seancave parlamentare n gjuhn shqipe, ndrsa ksaj radhe arsye shtes ishte edhe refuzimi i krkess s tyre pr t hequr nga rendi i dits propozim ligjin pr pjestart e forcave t siguris. "Ky ligj fillimisht sht n kundrshtim me rregulloren pasi nuk ka konstruksion financiar, nuk e dim

Kjo sht betej e Parlamentit dhe parlamentarve andaj edhe pse thuhet q Qeveria dhe institucionet funksionojn ne themi se jemi ktu pr t br betejn Parlamentare. Ne do t votojm kundr ktij ligji pr shkak se ky ligj po rrnon konsensusin IMER ALIU Parandalim nnkupton t realizohet paralajmrimi i BDI-s q ta lshoj Qeverin me qllim q ky ligj mos t miratohet. N kt mnyr si sht kjo qasja e sotme e grupit parlamentar t BDI-s ne mund t konstatojm vetm nj gj, ajo sht dorzim

ERMIRA MEHMETI-DEVAJA

sa do t kushtoj implementimi i ktij ligji. Gjithashtu ky ligj sht edhe kundr Marrveshjes s Ohrit dhe kundr Kushtetuts s vendit", tha koordinatori i PDSH-s, Imer Aliu, gjat arsyetimit t krkess pr heqjen e piks nga rendi i dits. Nga Bashkimi Demokratik pr Integrim than se do t votojn kundr ktij ligji duke prsritur vrejtjet e tyre se i njjti sht antishqiptar, anti-kushtetues dhe kundr fryms s Marrveshjes s Ohrit. "Kjo sht betej e Parlamentit dhe parlamentarve andaj edhe pse thuhet q Qeveria dhe institucionet funksionojn, ne themi se jemi ktu pr t br betejn parlamentare. Ne do t votojm kundr ktij ligji pr shkak se ky ligj po rrnon konsensusin", tha deputetja Ermira MehmetiDevaja. M pas, Partia Demokratike Shqiptare ka akuzuar partin shqiptare n pushtet se me paralajmrimet pr betej n parlament dhe funksionim normal t Qeveris, ka humbur betejn n ekzekutiv kundr propozim ligjit pr pjestart e forcave t siguris. Paralajmrimin e deputetes Ermira Mehmeti-Devaja se grupi i saj parlamentar do t votoj kundr propozim ligjit, koordinatori i PDSH-s, Imer Aliu, e interpretoi duke thn se kjo tregon pr humbje dhe dorzim t betejs nga ana e BDI-s tani m edhe n Parlament. "Kemi t bjm me nj ligj q sht futur n procedur parlamentare, kemi t bjm me nj shumic parlamentare e cila sht aktualisht n Qeveri. Nga ana tjetr kemi t bjm me nj prkrahje t opozits shqiptare-PDSH, e cila 'bllanko' ua dha prkrahjen me qllim parandalimin e ligjit. Mirpo si duket ju s'doni ta kuptoni far nnkuptojm me parandalim. Parandalim nnkupton bllokim t miratimit t ktij ligji, parandalim nnkupton t realizohet paralajmrimi i BDI-s q ta

lshoj Qeverin me qllim q ky ligj mos t miratohet. N kt mnyr, si sht qasja e grupit parlamentar t BDI-s, ne mund t konstatojm vetm nj gj, kjo sht dorzim", tha Aliu. Nga BDI nuk jan kundrprgjigjur akuzave t opozits shqiptare. Edhe deputeti tjetr n opozit, Izet Zeqiri, krkoi heqjen e propozim ligjit n fjal nga rendi i dits, krkes kjo q ngjashm si ajo e PDSH-s u refuzua me mbivotim. N shenj revolte pr miratimin e rendit t dits vetm me votat e deputetve maqedonas, BDI prve rendit t dits ka votuat kundr edhe t gjitha pikave t tjera.

RDK. Ndryshe, paraprakisht sht shtyr seanca n komisionin parlamentar pasi deputeti Talat Xhaferi sht dashur t marr pjes n koordinim t kryeparlamentari Trajko Veljanovski, ndrsa sht ricaktuar pr ditn e mart(sot).

Ndryshime kushtetuese kundr majorizimit

Shqiptart nuk friksohen nga ky majorizim. Koha kur kishim frik nga majorizimi, nga mbivotimi apo nga situata t ngjashme me kto, jan t paktn dhjet vite t vjetra. Me kto fjal, deputetja e BDI-s, Ermira Mehmeti-Devaja, paralajmroi se vendosmria e partive maqedonase pr miratimin e Ligjit pr pjestart e forcave t siguris pa vullnetin e shqiptarve dhe pa prfshirjen e tyre n ligj, on vendin drejt ndryshimeve t reja kushtetuese. "Jemi ktu pr t prkujtuar se pika 1.4 e Marrveshjes s Ohrit thot se nj shtet bashkkohor demokratik n rrjedhn natyrore t zhvillimit dhe krijimit t vet duhet vazhdimisht t siguroj q Kushtetuta i plotson nevojat e gjith qytetarve t saj. Kjo me fjal t tjera do t thot se n do shtet dhe n zhvillimet e do shteti, Kushtetuta si nj institucion apo mekanizm elastik dhe jo plastik, duhet t jet n pozicion t reflektoj dhe t plotsoj t drejtat e qytetarve. E dini far ka ndodhur? sht hera e par q maqedonasit etnik po e ojn shtetin drejt ndryshimit t ri t Kushtetuts. Kjo nuk sht m krkes e shqiptarve, sot ky sht vendim i deputetve maqedonas dhe ne jemi t gatshm, si e tham dhe edhe nj her e prsrisim, betejn shum t gjat, shum sfiduese, shum politikisht atraktive ti bjm ball dhe ta argumentojm ashtu si e kemi nisur n komisionin pr pun dhe politik sociale", ka thn Mehmeti Devaja.

BDI bllokon dy ligje, LSDM prkrah VMRO-s

Deputetet e BDI-s, por edhe ato t opozits shqiptare, votuan kundr propozimit pr shkarkimin e zvendsavokates s Popullit, Nevenka Krysharovska, e cila i plotson kushtet pr pensionim. Propozimi pr shkarkimin e saj nuk kaloi n Parlament pasi nuk siguroi shumicn e nevojshme t deputetve nga bashksit joshumic, q ndryshe njihet si parim i Badenterit. Para shqyrtimit t rendit t dits, n seanc plenare t Parlamentit BDI bllokoi edhe dy propozim ligje t propozuara nga Qeveria. Bhet fjal pr Propozim-ligjin pr ndryshimin e ligjit pr kultur si propozimin pr ndryshimin e ligjit pr fondin e filmit, q t dyja kto me procedur t shkurtuar, t cilat morn numr t njjt t votave, 50 pro dhe 50 kundr. Grupi parlamentar i BDI-s votoi edhe kundr propozimit pr ndryshim t ligjit pr bujqsi dhe zhvillim rural, por ky i fundit kaloi fal mbshtetjes q mori edhe nga deputett e LSDM-s t cilt kishin votuar kundr dy ligjeve t para. Pr dy ligjet paraprake kundr votuan edhe deputett e partive opozitare, LSDM, PDSH dhe

Koha

AKTUALE

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Ekonomia pas 21 vjet pavarsi, shqiptart ngecin

Shkurt

Fotografi e zymt ekonomike

Shqiptart nuk u prfshin n procesin e privatizimit, ndrsa shum pak i kan avancuar bizneset e tyre n munges t logjiks menaxheriale. Profesori i ekonomis n USHT, Hamit Aliu, diskriminim ekonomik e ilustron me fjalin: Nuk mund t ket barazi politike t popujve pa barazi ekonomike
Koha
Tetov, Gostivar, Dibr apo Kumanov, duke patur parasysh edhe far resursesh disponohen si dhe faktin se zona ekonomike Tetovs mbeti vetm n llafe. Nuk shoh perspektiv n kt drejtim pr prmirsimin e mirqenies s shqiptarve dhe duhet t shfrytzohen ekspertt dhe potenciali q posedohet pr t ecur prpara", thekson Aliu. Ka probleme q zgjidhen, por biznesi shqiptar n vend srish ka edhe rezultate t dukshme po q nuk knaqin, ndrsa duhet nj angazhim q t fuqizohet dhe ritet edhe m shum, vlersojn afaristt. N OEMVP theksojn se gjat 20 viteve t kaluara shqiptart jan ln anash nga rrjedhat e privatizimit n vend dhe jan orientuar n bizneset private, ku n kto dy dekada kompanit shqiptare po profilizohen dhe tani n 200 kompanit m t mdha n Maqedoni 5 pr qind prej tyre jan shqiptare, q nuk ka qen m prpara. "Sfidat fillojn me profesionalizmin edhe m t madh t tyre, mnyrn e tyre t veprimit si biznese familjare, t profesionalizimit t mtejshm dhe vendosjes s standardeve t ndryshme si dhe thithjen e investimeve t jashtme n bizneset e tyre. N perspektiv duhet q kompanit shqiptare t shfrytzojn fondet si nga jasht ashtu edhe brenda vendit, t lidhin edhe partneritet me konzorciumet pr t rritur profesionalizimin dhe konurrueshmrin e tyre, ngritje e kapaciteteve menaxheriale dhe aspektin e standardeve t ndryshme n punn e tyre pr t par se ku duhet t jen pr 3-5 vitet e ardhshme", thekson Fatmir Bytyqi, drejtori i Ods ekonomike e Maqedonis veriperndimore.

Benzinat lirohet pr 2, dizeli pr 1 denar

Benzinat lirohen pr dy denar, ndrsa dizeli pr nj denar. Sipas vendimit t Komisionit Rregullator pr Energjetik mimi i ri i Eurosuperit BS95 arrin 85,50 denar pr litr, Eurosuperi BS- 98 do t shitet pr 88 denar, Eurodizeli pr 73,50 denar, ndrsa vaji ekstra i leht pr amvisri (EL1) pr 62,00 denar pr litr. Lirohet edhe mimi i shitjes me pakic i mazutit M-1 NS dhe do t arrij 46,138 denar pr kilogram. mimi mesatar i nafts s paprpunuar n tregun botror n 14 ditt e kaluara arrinte 113,959 dollar pr barel dhe sht pr 1,31 pr qind m i lir nga mimi mesatar i nafts t paprpunuar (115,471 $/barel) sipas s cils u formuan mimet vijuese t derivateve t nafts. Kursi i denarit n krahasim t dollarit n dy javt e kaluara ishte 48,8499 denar dhe sht pr 1,25 pr qind m i ult se kursi i dollarit (49,4677 den/$) sipas s cils u formuan mimet.

Fisnik PASHOLLI
ekonomike dhe stabiliteti i mimeve. "Sa i takon ekonomis s Maqedonis pas 21 vitesh pavarsi, vlen t shikohen vetm p a r a m e t r a t makroekonomik t viteve '90-t dhe t vitit 2012 dhe t shikohet se sa posht kemi rn. Jemi n nj gjendje shum t rnd ekonomike, me nj rnie t madhe q i detyrohet edhe gabimeve t shumta q nga vitit 1991, si n transformimin e kapitalit, ndryshimit t strukturs ekonomike, orientimit ekonomik t vendit dhe probleme t tjera", thot profesori i ekonomis n USHT, Hamit Aliu. Edhe nga odat ekonomike n vend theksojn disa nga problemet q kan prcjell ekonomin e vendit n dekadat e kaluara. "N fakt n kt 21 vjetor mund t thuhen dy gjra n aspektin ekonomik. Maqedonia procesin e tranzicionit e ka kaluar relativisht m leht se disa shtete n rajon, ndrsa ka patur hamendje pr kursin e zhvillimit t vendit. Mund t them q tani pak qartsohet se cilat jan prioritet e eksportit, ku kapacitetet duhet t orientohen duke shfrytzuar agrobiznesi si dhe sektorin e burimeve

Shkup, 10 shtator - Pas dy dekadave pavarsi mund t thuhet se Maqedonia ka tregues dhe perfomanca dhe tregues m t dobt se n fillim t viteve 90. Fuqi t dobt blerse, papunsi ndr m t larta n Evrop, struktur e pavolitshme e eksportit, tranzicion i tej zgjatur q akoma nuk prfundon, ekonomi q n nj pjes t madhe mbahet gjall nga drgesat e mrgimtarve, kjo sht fotografia e zymt ekonomike pas 21 viteve nga shkputja prej ish-Jugosllavis. Ekonomia prcillet me ritme tejet t ngadalshme ekonomike t bruto-prodhimit vendor prej dy pr qind n mesatare, embargo nga fqinjt, kriza t brendshme politike q reflektohen edhe n biznes me ecuri t ngadalshme ekonomike q viteve t fundit sht e ballafaquar edhe me problemet e recesionit global dhe krizs s borxheve n Evrop. Ekspertt ekonomik dhe afaristt thon se suksesi i politikave ekonomike ku bn pjes edhe ajo monetare, matet me at se sa realizohen qllimet kryesore t do politike, si shkallt e larta t punsimit, shkalla e lart e bruto-prodhimit vendor, shkalla e lart e rritjes

HAMIT ALIU

Sa i takon pozits s shqiptarve pas 21 vitesh pavarsi, mund t them se kemi me nj baz ekonomike t mjerueshme. Nuk kemi asnj program pr Maqedonin veriperndimore, nuk ka asnj investim n kt rajon. Nuk mund t ket barazi politike t popujve pa barazi ekonomike dhe kjo vrtetohet me gjendjen n Tetov, Gostivar, Dibr apo Kumanov

FATMIR BYTYQI

njerzore me t cilin disponon shteti", thot drejtori i OEMVP-s, Fatmir Bytyqi. Afaristt dhe ekspertt ekonomik shpjegojn edhe disa nga aspektet t jets ekonomike t shqiptarve n kt periudh t kaluar. Eksperti Hamit Aliu sa i takon vendit t shqiptarve n ekonomin e vendit, thot se ai sht i palakueshm dhe do vit shnon rnie duke shkuar posht e m posht dhe kjo sipas tij duhet t ndr-

Maqedonia procesin e tranzicionit e ka kaluar relativisht m leht se disa shtete n rajon, ndrsa ka patur hamendje pr kursin e zhvillimit t vendit. Mund t them q tani pak qartsohet se cilat jan prioritet e eksportit, ku kapacitetet duhet t orientohen duke shfrytzuar agrobiznesin dhe burimet njerzore

pritet duke shfrytzuar tr potencialin q ka Maqedonia perndimore n favor t mirqenies s banorve. "Sa i takon pozits s shqiptarve pas 21 vitesh pavarsi, mund t them se kemi me nj baz ekonomike t mjerueshme. Nuk kemi asnj program pr Maqedonin veriperndimore, nuk ka asnj investim n kt rajon. Nuk mund t ket barazi politike t popujve pa barazi ekonomike dhe kjo vrtetohet vetm me gjendjen n komunat

Prodhuesit kundr rekomandimeve t OSHB

N Maqedoni duhani z hapsir kultivuese prej 19 mij hektarve, gjegjsisht n vit prodhohen rreth 25 mij ton duhan. Vitin e kaluar jan lidhur rreth 33 mij marrveshje pr prodhim t duhanit

Zvoglohet vlera e blerjes dhe shitjes

Vlera e prgjithshme e blerjes dhe shitjes s prodhimeve bujqsore n korrik t vitit 2012 sht 1.149.635.000 denar q paraqet ulje pr 0,5 pr qind n krahasim me korrikun e vitit 2011. Sipas t dhnave t Entit shtetror pr statistik, vlera e prodhimeve t blera bujqsore nga prodhues individual bujqsor sht zvogluar pr 31,3 pr qind, ndrsa shitja nga prodhimtaria personale e siprmarrjeve sht rritur pr 34,7 pr qind. Rritje t blerjes dhe shitjes sht shnuar tek bimt industriale, kopshtare dhe furrazhe, pemt, pije alkoolike, kafsht dhe prodhimet e qumshtit, ndrsa ulje sht shnuar tek drithrat, shpendt shtpiake dhe vezt, qumshti dhe peshku.

Rrezikohet kultivimi i duhanit

huese, e t duhanit e n veanti, kur krkesat pr grumbullim t duhanit jan t mdha, sht e palogjikshme q qeverit e vendeve prodhuese t prkrahin rekomandimet q dalin nga konventa e Organizats Shndetsore Botrore, prfshir ktu edhe Maqedonin, kur kemi parasysh se ky sektor siguron pun pr nj numr t madh puntorsh", tha Filipovski. "Me kultivimin e duhanit m s shumti merret popullata rurale, prandaj m pranimin e ktyre rekomandimeve nga ana e Qeveris s Maqedonis, do t shkaktoj probleme m t rnda financiare dhe sociale pr nj numr t konsiderueshm t popullats si kultivues t duhanit, e sidomos kur tani m sa vite vendi po ballafaqohet me pasojat e rnda t krizs ekonomike globale", tha Filipovski. Ndryshe, sipas Filipovskit, n Maqedoni duhani z hapsir kultivuese prej 19 mij hektarve, gjegjsisht n vit prodhohen rreth 25 mij ton duhan. Vitin e kaluar jan lidhur rreth 33 mij marrveshje pr prodhim t duhanit ose 33 mij familje do t kultivojn duhan dhe do t angazhohen afr 3000 punonjs. "Rreth 30 pr qind e buxhetit n Maqedoni mbushet nga industria e duhanit dhe kompanive punuese t duhanit, prandaj kultivimi i tij edhe m tej mbetet veprimtari e cila m s shumti ndikon n rritjen ekonomike t vendit", tha Filipovski.(Z.V.)

Shkup, 10 shtator - Shoqata e Prodhuesve t Duhanit n Maqedoni krkon nga Qeveria t mos e nnshkruaj Konvents korniz pr kontroll t duhanit (KKKD), t Organizats Shndetsore Botrore, e cila u rekomandon vendeve prodhuese t duhanit t zvoglojn sasit prodhuese t duhanit si dhe qeverit e ktyre t ndrpresin subvencionet pr kultivuesit e duhanit. "Maqedonia duhet t mos pranon rekomandimet e KKKD-s, por

t vazhdon t prkrah dhe t subvencionoj prodhuesit e duhanit n Maqedoni", tha Kiril Filipovski, kryetar i Shoqats s Prodhuesve t Duhanit n Maqedoni. Ndrprerja e prkrahjes dhe dhnies s subvencioneve nga qeveria

pr prodhuesit e duhanit, sipas Filiposkit, njherit do t jet nj grusht i rnd pr prodhuesit si dhe do t sjell n rrezik mbjellje e ksaj kulture n Maqedoni. "N nj koh krize ekonomike globale, zvoglimi i sasive prod-

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

AKTUALE

Koha

Policia kap dy vajza nga Shqipria n Gostivar

Kronik

Prostitucion n Delfina
Informatat policore bjn me dije se banorja e Gostivarit, Zh.B. 51 vjee, ka angazhuar dy vajza nga Shqipria si kameriere, megjithat m von i ka detyruar klientve t lokalit "Delfina" t'u ofrojn shrbime seksuale, me mime q i ka caktuar ajo varsisht gjendjes s tyre financiare
Gostivar, 10 shator - Policia e Gostivarit ka vazhduar masat pr arrestimin e 51-vjeares ZH.B., banore e Gostivarit dhe pronare e lokalit "Delfina", e cila ka detyruar n prostitucion dy vajza nga Shqipria, njra prej t cilave nn moshn 18-vjee. Sipas t dhnave t Ministris s Brendshme, dhjet dit me radh ajo sht e pakapshme pr organet e rendit, t cilat e ngarkojn pr veprat penale tregti me njerz dhe tregti me nj person t mitur. Masat pr arrestimin e 51vjeares n fakt jan ndrmarr t nesrmen pas aksionit q ka zhvilluar policia n lokalin e saj, n t cilin ajo ka angazhuar me forc dy femrat shqiptare, njera e moshs 19 vjee, ndrsa tjetra e moshs 17 vjee. Informatat policore bjn me dije se banorja e Gostivarit ka angazhuar dy shqiptaret si kameriere, megjithat m von i ka detyruar klientve t lokalit "Delfina" t'u ofrojn shrbime seksuale, me mime q i ka

Paguajn 5 mij euro, mbeten pa viz

Dshira dhe ndrra pr t emigruar dhe pr t jetuar n Kanada nj ifti nga Manastiri i ka kushtuar pes mij euro, njofton policia. E keqja e ktij rasti sht se dy bashkshortt me banim n qytetin e Manastirit kan paguar pes mij eurot, por ndrra e tyre ka mbetur e parealizuar. N vitin 2009 ato kan kontaktuar me 57vjearen me inicialet M.N., e cila ka marr shtetsin kanadeze dhe u ka premtuar se pr pes mij euro do t'u siguronte viz pr t jetuar e punuar n Kanada. Pas marrjes s shums s plot t t hollave, gruaja 57vjee pr tre vjet me radh ka arritur ta mbaj me shpres iftin nga Manastiri, ndrsa n korrik t ktij viti nprmjet telefonit e ka informuar se ambasada kanadeze n Australi ka refuzuar krkesn e tyre pr viz. T revoltuar me mashtrimin dy bashkshort q mbetn pa pes mij euro jan drejtuar n polici, duke denoncuar 57vjearen.

caktuar ajo varsisht gjendjes s tyre financiare. "Njsiti pr luftimin e tregtis me njerz dhe trafikut t emigrantve pran Prokuroris Publike ka deponuar nj padi penale kundr 51-vjeares me inicialet Zh.B., e cila duke shfrytzuar gjendjen e dy femrave nga Shqipria, Xh.M. 19 vjee dhe F.P. 17 vjee, i ka detyruar t punojn dhe t prostituohen me klientt e lokalit t saj", thuhet n njoftimin e Ministris s Brendshme. Hetimet e rastit kan konfirmuar se 19-vjearja ka mbrritur n Maqedoni n mars t ktij viti, ndrsa 17vjearja F.P. gjat muajit maj. Pas hyrjes legale, me ndrmjetsimin e disa t njohurve t tyre, vajzat kan kontaktuar me pronaren e lokalit "Delfina", me t ciln jan marr vesh t punojn pr t si

kameriere. Pas lidhjes s kontrats gojore, 51-vjearja ka bindur dy vajzat e reja t'ia japin pasaportat, me pretekstin se do t kujdesej q t mos i humbasin. Si bn t ditur policia, problemet e dy vajzave kan filluar pak koh pas angazhimit n lokalin "Delfina", kur pronarja ka filluar t ankohet se nuk ka pun, duke ua shkurtuar atyre mditjet pr t cilat jan marr vesh n fillim. Pr t siguruar m shum t holla me angazhimin e dy femrave nga Shqipria ajo me ndihmn e krcnimeve i ka detyruar t'u ofrojn shrbime seksuale klientve t lokalit, duke caktuar vet mimin q sht krkuar pr knaqjen e epsheve seksuale me vajzat shqiptare. Sipas rrfimit t tyre, pronarja nga klientt ka krkuar dhe ka marr nga 30 deri n 50 euro, duke mbajtur

pr vete gjysmn e t hollave. Rasti i fundit i prostituimit t femrave shqiptare n rajonin Pollogut sht zbuluar n fund t muajit t kaluar, kur policia e Gostivarit ka kontrolluar lokalin "Delfina". Gjat kontrollit policia nuk ka arritur t ndaloj pronaren 51 vjee, megjithat ka kapur n flagranc, duke punuar si kameriere, dy vajzat nga Shqipria, identifikimi i t cilave nuk ka qen i mundur pr shkak se pasaportat e tyre gjendeshin n duart e pronares. Detajet e rastit jan zbuluar pas shoqrimit t vajzave nga Shqipria n stacionin policor, ku ato kan treguar historin e tyre. Pas dokumentimit t rastit policia ka marr masat e nevojshme pr arrestimin e 51-vjeares, e cila gjendet n arrati. (I.I.)

Kumanovari kapet me marihuan

Policia e Kumanovs ditve t fundit ka vn n pranga nj 41-vjear q sht marr me shitblerjen e lndve narkotike. Bhet fjal pr personin me inicialet S.S., kundr t cilit rndon akuza e prodhimit dhe lshimit n prdorim t lndve narkotike. Si njofton policia, banor i Kumanovs nj koh t gjat ka qen nn mbikqyrje, ndrsa pas sigurimit t provave t nevojshme sht intervenuar n shtpin e tij. Nj ekip policor m gjasht shtator ka kontrolluar shtpin e S.S., n t ciln jan gjetur rreth 7 gram marihuan dhe nj sasi e vogl amfetamin, pr t ciln ai sht shprehur se ka pasur pr qllim t'ua shiste prdoruesve t lndve narkotike. T njjtn dit ai sht shoqruar n policin e Kumanovs, e cila kundr tij ka ngritur nj padi penale.

"BMW" godet kmbsorin

Gostivar, 10 shtator - T dieln rreth ors 23, n afrsi t piceris "Monaliza" q ndodhet n bulevardin "Goce Delev" n Gostivar, nj automjet n lvizje ka goditur kmbsorin q ka qen duke kaluar rrugn n ann tjetr, duke i shkaktuar atij lndime trupore. Policia e Gostivarit informon se vetura e marks "BMW" e drejtuar nga 29 vjeari me inicialet F.E nga fshati Negotin ka goditur 22 vjearin me inicialet B.A nga qyteti i Gostivarit, dhe si pasoj, ky i fundit ka psuar lndime trupore pas ka edhe sht drguar n Spitalin e Gostivarit, ku edhe vazhdon mjekimi i tij. Policia ka dal n vendin e ngjarjes dhe ka kryer ekspertizn e nevojshme, ndrkoh q sht duke punuar n zbardhjen e plot t rastit. (D.Z)

Rrahje masive, lndohen edhe dy polic

Tetov, 10 qershor - T dieln mbrma rreth ors 23.00 n objektin hotelerik "Amnezija" n Tetov, n rrugn Boris Kidri, n gjendje t alkoolizuar kan hyr 5 persona, XH.D (44), A.D (19), D.D (22 ) R.SH (34) dje B.K (35). N largim e sipr n tavernn verore njri prej tyre sht prplasur me nj mysafir, me 'rast XH.D e ka sulmuar dhe e ka goditur me grushte n kok V.A (24). Prej goditjeve personi i sulmuar ka rn n trotuarin prej betoni dhe m pas ka filluar rrahja masive me `rast jan shfrytzuar edhe pjes t inventarit t kafeteris, njofton Sektori pr Pun t Brendshme n Tetov. "N ndrkoh njri prej pjesmarrsve n rrahje, sipas rrfimit t dshmitarve n lokal, ka nxjerr pistolet dhe ka shkrepur disa plumba n ajr por edhe ndaj grupit t cilt kan qen duke qruar hesapet fizikisht, kurse m pas me thik ka lnduar n kurriz D.D (23). Gjat rrahjes sht lnduar edhe nj mysafir me inicialet B.S (26) kurse pas gjith ksaj sht br rr-

Dy t vdekur n aksidente
Dy persona kan humbur jetn n dy fatkeqsi t veanta q kan ndodhur t dieln. Sipas t dhnave policore, aksidenti i par sht regjistruar n orn 6 t mngjesit t diel, n rrugn lokale q lidh fshatrat Konjarev e Re dhe Bajkov t Strumics, ku ka gjetur vdekjen 75-vjeari Vangel I. Hetimet policore kan vrtetuar se n momente e fatkeqsis i moshuari ka udhtuar n nj t prpjet me traktorin e tij, i cili n nj moment ka filluar t lviz mbrapa. Brenda disa minutave ai sht prmbysur, ndrsa i moshuari gjat prmbysjes ka marr lndime t rnda, duke humbur jetn n vendin e ngjarjes. Fatkeqsia e dyt sht regjistruar rreth ors 17 e 20 minuta n aksin rrugor BerovStrumic, ku ka humbur jetn 22-vjeari Vllatko P., banor i Strumics. Pasditen e t diels i riu ka udhtuar me nj motor, i cili n nj moment, si rezultat t shpejtsis s madhe, ka dal nga rruga dhe sht prmbsur. Njsoj si n fatkeqsin e par, i riu ka gjetur vdekjen e menjhershme. (I.I.)

muj dhe njerzit e pranishm n lokal jan larguar n drejtime t ndryshme", bri t ditur SPB-ja n Tetov. N vendngjarje ka dal edhe Policia e Tetovs e cila ka ndaluar R.SH i cili ka sulmuar dy polict por m pas sht arrestuar dhe drguar n SPB. "sht kryer hetim n vendin e ngjarjes ku sht gjetur nj plumb i pa shkrepur i kalibrit 38 milimetr dhe gjurm tjera t cilt jan dokumentuar dhe dorzuar pr hetime. Personat R.SH dhe B.K jan arrestuar dhe mbajtur n SPB, ndrsa t lnduarit jan mbajtur pr kurim t mtejshm n Spitalin Klinik t Tetovs n mesin e t cilve edhe dy polic. Poashtu gjat dits s hn jan arrestuar

edhe persona t tjer lidhur me kt rast", bri t ditur policia e Tetovs e cila punon n zbardhjen e rastit dhe m pas do t merren masa adekuate ligjore ndaj t involvuarve. Lokali gjendet afr ish shtpis s Armats, n rrugn pr tek qendra sportive. N kt rrug ndodhen shum lokale nate t cilt zakonisht e frekuentojn t rinjt t etnitetit maqedonas. Jozyrtarisht merret vesh se grupi prej 5 personave kan qen t przier etnikisht, edhe at maqedonas, shqiptar dhe nj serb. Por, nga Policia e Tetovs hedhin posht se rrahja ka pasur motive etnike, pasi q t 5 personat kan qen n gjendje shum t alkoolizuar. (U.H)

Koha

AKTUALE

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Alarmohet pr ushqimet e paambalazhuara

Kujdes me bukn
Krahas prodhimeve tjera me baktere, kohve t fundit higjiena jo e mir e buks ka shpeshtuar helmimet. N shum raste, qytetart blejn buk e cila qndron n nj vend me prodhime tjera t paambalazhuara dhe shum leht kontaminohet me baktere
Tetov, 10 shtator - Papastrtia e nj pjes t madhe t produkteve ushqimore ka br q n repartin e ndihms s shpejt nga helmime me ushqime t krkojn ndihm shum pacient. Krahas prodhimeve tjera me baktere, kohve t fundit higjiena jo e mir e buks ka shpeshtuar helmimet. N shum raste, qytetart blejn buk e cila qndron n nj vend me prodhime tjera t paambalazhuara dhe shum leht kontaminohet me baktere. Nga gjithsej 180 pacient t cilt n dit pranohen n kt repart 35 pr qind t tyre jan me simptome t helmimeve nga ushqimet t kontaminuara, pohojn n ndihmn e shpejt. Sipas prgjegjsve n kt repart, bhet fjal pr viroz e shkaktuar nga konsumimi i shum prodhimeve ushqimore t cilat, edhe pse ndonjher kan afat t prdorimit, megjithat ekspozimi i tyre n diell dhe n kushte joadekuate higjienike shkakton kontaminimin me baktere.

Kuota t reja pr ilaet

Shkup, 10 shtator - Pas uljes s muajit t kaluar t mimeve dhe pagesave shtes pr nj numr t madh medikamentesh, jan marr dy masa n prcaktimin e kuotave t farmacive q n mnyr t konsiderueshme do ta lehtsojn qasjen e personave t siguruar te medikamentet me recet, ndrsa kjo sht shprndarja e kuotave dhe heqja e tyre, njoftoi Fondi pr Sigurim Shndetsor i Maqedonis. Fondi si citohet, duke filluar nga gushti siguroi pjesn m t madhe t mjeteve pr medikamente me recet n nivel mujor dhe bri ridistribuimin e kuotave mujore n farmacit ku jan shprndar mjete t parealizuara nga gjysma e par e vitit dhe jan shprndar mjete nga farmacit q kan realizim t ult kundrejt farmacive me realizim m t lart. Ridistribuim sht br n gjithsej 724 farmaci me t cilat FSSHM ka marrveshje aktive, prej t cilave te 295 farmaci kuota sht rritur pr 20 pr qind, ndrsa te 181 farmaci sht rritur nga 10 deri n 40 pr qind, n varsi t realizimit t saj. Nga FSSHM informojn se kjo praktikisht nnkupton se farmacia q ka kuota prej 100 mij denarsh dhe realizimi i saj mesatar mujor pr 6 muajt e fundit sht mbi 90 mij denar, me rishprndarjen e t njjts do t rritet pr 10 mij denar. Nse realizimi sht nn 90 mij denar nga gushti kuota e saj sht ulur shkalla prkatse. Kuota mujore e prgjithshme n muajin gusht arrin 168,5 milion denar, respektivisht sht rritur pr 8,6 milion denar n krahasim me kuotn mujore t prgjithshme n muajin paraprak, q i referohet rishprndarjes s mjeteve t pashfrytzuara nga muaji paraprak. T gjitha farmacit q kan lidhur marrveshje me Fondin mund t'i verifikojn kuotat e tyre n web faqen e Fondit www.fzo.org.mk. Prej ktij viti fillon edhe zbatimi i projektit pr heqjen e kuotave. Parashikohet q kuotat n 5 faza t hiqen trsisht n 4 vitet e fundit.

Sipas Gzim Nuredinit, kryeshef i ndihms s par n Tetov, pacientt q jan shtuar dukshm kohve t fundit, nuk jan vetm pacient t cilt konsumojn buk t bler pa ambalazh adekuat, por helmimet vijn edhe nga ana e prodhimet tjera, t cilt shiten n rrug. "Prej fillimit t ktij muaji, n dit kemi mesatarisht diku rreth 40 persona t smur nga viruset e ndryshme e ndr ta edhe pacient me helmime edhe kontaminimi i buks. Krahas disa produkteve, edhe buka e bler pa ambalazh shpesh her sht shkaktare e ktyre smundjeve, por nuk kemi epidemi t veant sa i prket prodhimit t buks. Njerzit duhet t ken kujdes kur blejn prodhimet t ktilla sepse n shum raste nuk dihet se n far kushte higjienike sht br transporti. Buka mund t mos ket baktere n prmbajtjen e vet gjat procesit t prodhimit, por gjat transportit n kushte johigjienike e njjta mund t marr baktere nga prodhimet tjera", thot Nuredini. Sipas tij qytetart duhet t ken kujdes kur blejn edhe buk, por edhe prodhime tjera ushqimore t prditshme dhe t`i shmangen blerjes s tyre pa ambalazhim t cilt jan t parapara me HACCAP sistemin. Ndrkoh, nga qendra pr shndet publik thon se buka duhet t blihet n shitore t cilt kan kushte higjienike dhe jan t ambalazhuara. "N veanti buka duhet t blihet n shitore dhe bukpjeks t cilt n vazhdimsi punojn n baz

GZIM NUREDINI

N dit kemi mesatarisht diku rreth 40 persona t smur nga viruset e ndryshme e ndr ta edhe pacient me helmime edhe kontaminimi i buks. Krahas disa produkteve, edhe buka e bler pa ambalazh shpesh her sht shkaktare e ktyre smundjeve, por nuk kemi epidemi t veant sa i prket prodhimit t buks

t rregullave dhe standardeve t parapara me sistemin HACCAP", thot Ratko Davidovski, specialist nga qendra pr shndet publik n Tetov. Sipas mjekve, nj nga arsyet kryesore se pse vjen deri te shtimi i pacientve t smur n kt periudh, sht konsumimi i ushqimit jo t sigurt i cila prodhohet dhe distribuohet prmes rrjetit tregtar. N kt mnyr, bakteret menjher shumohen dhe ndikojn keq n shndetin e njerzve, sidomos tek ata me imunitet t dobt. N kt drejtim nga Enti pr mbrojtje t shndetit apelojn q t mos blihen produkte ushqimore nse nuk ka dat t shnuar, ambalazhim t mir si dhe duhet t shikohet edhe prejardhja e ushqimit.

Kanevska dhuroi libra

Shkup, 10 shtator - Ministrja e Kulturs Elizabeta KaneskaMilevska vizitoi SOS Fshatin pr fmij, ku mori pjes n dhurimin e librave pr institucionin. Ekzemplar nga librat "Rrfime t Maqedonis pr Filipin dhe Aleksandrin" nga doktori Zhan Mitrev dhe Ciceroni i muzeut pr arkeologji jan dhuruar n Fshatin e fmijve prmes konkursit. Pastaj, Ministria e Kulturs i blen veprat dhe i shprndan deri te gjitha bibliotekat n vend. "N librin pr Filipin dhe Aleksandrin pash shum menuri dhe shembuj t cilat mund t transmetohen nga gjenerata n gjenerat dhe t shfrytzohen edhe n punn ton. Kur e pash veprn, vlersova se sht mir ta japim n SOS Fshati i fmijve, pasi bhet fjal pr rrfime pr gjeneratat m t reja, por edhe pr t moshuarit", tha Kaneska-Milevska. Prmes librit pr arkeologji, tha ajo, fmijt do t ken mundsi t njoftohen me lokalitetet arkeologjike, q do t thot arkeologjin, q do t thon lokalitet dhe kohrat e arta e tjer. Doktor Mitrev potencoi se duka ardhur te Fshati i fmijve ka prjetuar emocione t posame dhe ka pasur mundsi t njoftohet me organizat shum humane. "Posarisht m vjen mir q libri im sht zgjedhur q t'u dhurohet ktyre fmijve dhe shpresoj se do t jet libr i dobishm dhe dika prej aty do t marrin n jet. Libri ka dal para disa muajve dhe pas reagimeve pozitive mora guximin ta drgoj te nj shtpi e madhe botuese n Amerik. M njoftuan se libri sht pranuar pr botim n tr botn", tha Mitrev.

Promovohet "Klasa e shekullit 21"

Shkup, 10 shtator - N Fakultetin pr shkenca informatike dhe inxhinieri (FINKI) sot u hap "Klasa e shekullit 21" q sht qendra m e madhe edukative SMART n Rajonin e Adriatikut. Qendra edukative me vler prej 60.000 erurove sht donacion nga kompania "Stelxhes" nga Britania e Madhe. Qllimi i saj sht q t siguroj teknologji interaktive dhe hapsir pr trajnim dhe zhvillim profesional, i cili do t jet i kapshm pr t gjitha institucionet arsimore. Nj pjes e teknologjis e instaluar n qendrn edukative sht disenjuar q t'u ndihmoj fmijve me nevoja t veanta dhe fmijve t cilt kan vshtirsi me msimin, duke e ndihmuar zhvillimin e tyre, prmes futjes s m shum interaksionit,

Bllokatort e veturave n Tetov

Sensibilizim pr parkim
Tetov, 10 shtator Prmes nj aksioni sensibilizues, nxns t shkolls fillore "Liria", s bashku me kryetarin e komuns s Tetovs Sadi Bexheti, kan promovuar dhe shprndar fletushkat e para mbi pasojat e parkimit t gabuar t makinave. N afrsi t shkolls fillore "Liria" sht demonstruar vendosja e bllokatorit n nj makin t parkuar gabimisht, ndrkoh q nxnsit n form sensibilizuese i kan lexuar pronarit t makins prmbajtjen e fletushkave, n t cilat prfshihen t gjitha pasojat e parkimit t gabuar. Kryetari i komuns s Tetovs, Sadi Bexheti para gazetarve tha se aksioni i vendosjes s bllokatorve ka pr qllim vendosjen e rregulls

motivimit dhe argtimit n klasa. N praktik, smart tabela universale e cila funksionon n prekje mund t shfrytzohet pr cilndo lnd pr fmijt dhe m t rriturit, ndrsa n t do t mund t trajnohen t gjith arsimtart e interesuar. N promovimin e sotm ishte i pranishm edhe ministri dikasterial Pane Kralev i

cili tha se n qendrn edukative do t jen t kapshm teknologjit m inovative interaktive arsimore t cilat prdoren n bot. Maqedonia, theksoi Kralev angazhohet pr vendosje t m shum teknologjive interaktive dhe krijim t mundsive pr arsim m t mir pr t gjith nxnsit dhe studentt.

n komunikacion. "Jemi ktu pr t promovuar aksionin e vendosjes s bllokatorve q ka filluar m hert. Qllimi i ktij aksioni nuk sht q t dnohen qytetart, por t vendoset nj rend n komunikacion", tha Bexheti. Sipas tij, paralelisht me punt pr rregullimin e komunikacionit, jan duke u kryer t gjitha procedurat pr hapjen e vendparkimeve t reja q

gjenden n pjes t ndryshme t qytetit. Aksioni i bllokatorve filloi t implementohet n fillim t javs s kaluar, ndrsa jan dhn edhe gjobat e para. Dhjetra gjoba jan dhn pr qytetart t cilt gabimisht kan parkuar veturat e tyre n trotuare dhe vende afr shkollave dhe institucioneve tjera. Ky aksion zhvillohet n bashkpunim edhe policin e Tetovs.

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

AKTUALE

Koha

Riemrtimet n Gostivar
Edhe prskaj prpjekjeve tre vjeare, arritja e konsensusit n mesin e kshilltarve komunal, ka qen e pamundur. Kundrshtimet kan ardhur nga kshilltart e pakics maqedonase, respektivisht kshilltart e VMRO DMPNE-s, LSDM-s, dhe PRSDs. Osmani thot se sht e palogjikshme q Gostivari me shumic shqiptare t dominohet nga toponime maqedonase

RUFI OSMANI
N rastin e votimit, t gjith kshilltart shqiptar pavarsisht bindjes politike, ishin unanim, madje prkrahje patm edhe nga kshilltart turq q kjo list t'i drgohet qeveris. T shpresojm q n nj t ardhme Gostivari do t ket emrtim rrugsh sipas prqindjes s popullats

Nuk u bindn maqedonasit

Koha

Driton ZENKU

Gostivar, 10 shtator Kryetari i Komuns s Gostivarit, Rufi Osmani ka ftuar partnerin shqiptar n qeveri-Bashkimin Demokratik pr Integrim t punoj n drejtim t aprovimit t propozim lists pr riemrtimin e rrugve dhe objekteve t tjera infrastrukturore dhe kulturore n qytetin e Gostivarit. Pas aprovimin t kshillin komunal, hapi i radhs mbetet dhnia e plqimit nga ana e qeveris. Osmani prkujton se propozim lista pr riemrimin e rrugve n Gostivar daton q n vitin 2007, ather kur komuna drejtohej nga kuadro t partis shqiptare n pushet. "E ndjeja pr obligim moral q n fund t mandatit tim si kryetar komune, q ne t ia propozojm qeveris nj propozim list me emra t personaliteteve t cilt jan t vlefshme pr historin nacionale t shqiptarve t t gjitha kohrave, dhe q sht prpiluar n vitin 2007 nga garnitura e athershme qeverisse. Kshilli me shumic e votoi, dhe s fundi mbetet q qeveria aktuale n formacionin BDI -VMRO, t pranoj nj propozim q dikur sht prgatitur nga komisioni dhe nga drejtuesit e komuns q ather vinin nga radht e BDI-s", thot Osmani, i cili pohon se propozim lista n kshillin komunal, morri mbshtetjen edhe t kshilltart nga radht e Bashkimit

Miat Sadiku rival i Rufi Osmanit

Elektroinzhinjeri Miat Sadiku do t jet kandidati i Partis Demokratike Shqiptare pr kryetar n Komunn e Gostivarit. Kandidatura e tij do t promovohet n konventn partiake q t mrkurn do t mbahet n Qendrn pr Kultur n Gostivar. Miat Sadiku vjen si kuadr nga sektori civil dhe gazetaris. N nj pjes t madhe t biografis s tij profesionale z vend angazhimi i tij n organizatat ndrkombtare si USAID, CIVILPOL, Minisonin monitories t BE-s, Open Media Research Institute, ndrsa n vitet 1993-1995 ka punuar si korrespodent i Radios Evropa e Lir n Munih t Gjermanis.
Demokratik pr Integrim. Edhe prskaj prpjekjeve tre vjeare, arritja e konsensusit n mesin e kshilltarve komunal, ka qen e pamundur. Kundrshtimet kan ardhur nga kshilltart e pakics maqedonase, respektivisht kshilltart e VMRO DMPNE-s, LSDM-s, dhe PRSD-s. Osmani thot se sht e palogjikshme q Gostivari me shumic shqiptare t dominohet nga toponime maqedonase. "Ne si komun bm prpjekje maksimale q t arrim deri tek konsensusi i nevojshm politik dhe etnik, q qyteti i Gostivarit t merr fizionomin e duhur shumetnike edhe n emrtimin e rrugve. sht e palogjikshme, e panatyrshme dhe diskriminuese q n nj qytet ku shqiptart jan

mbi 70 pr qind dhe kur maqedonasit mezi arrin 15 pr qind, q n 99 pr qind t emrimeve t rrugve t jen toponime maqedonase dhe sllave komuniste, e q nuk kan asnj t prbashkt me realitetin n Gostivar. Pr kundr prpjekjeve tre vjeare, me keqardhje konstatojm se t dyja grupacionet m t mdha t kshilltarve me prkatsi maqedonase, edhe t LSDMs, edhe VMRO-DPMNEs u trhoqn", nnvizoi Osmani. Osmani shprehet i vetdijshm se propozim lista e propozuar deri tek qeveria, mund t has n neglizhenc dhe si proces t zvarritet me vite t tra. "Ne mbajm dilemat dhe dyshimet tona, por obligimi jon moral ishte t bjm punn ton. N rastin e votimit, t gjith kshilltart shqiptar pavarsisht bindjes politike, ishin unanim, madje prkrahje patm edhe nga kshilltart turq q kjo list t'i drgohet qeveris. T shpresojm q

n nj t ardhme Gostivari do t ket emrtim rrugsh sipas prqindjes s popullats", vazhdoi Osmani. Aktalisht vetm tre emrtime t rrugve dhe objekteve tjera infrastrukturore n Komunn e Gostivarit, jan me prmbajtje nga gjuha dhe kultura shqiptare dhe datojn nga periudha moniste. N prqindje, mbi 95 % e emrtimeve jan n gjuhn maqedonase dhe datojn q nga periudha e monizmit politik. Deri tani jan ndrmarr disa iniciativa t tjera n kt drejtim. N vitin 2005, nga garnitura e athershme udhheqse e komuns s Gostivarit erdhi propozimi q riemrtimi i rrugve t bhet me an t numrave, por n vitin 2007 u iniciua ide tjetr q riemrtimi i rrugve t zvendsohet me emra t personaliteteve historike dhe kulturore t popujve q jetojn n Komunn e Gostivarit. Edhe pas 7 viteve, gjendja vazhdon t mbetet e pandryshuar.

Dshmort e UK-s, Xhem Hasa...

Me propozimet e emrave t reja t rrugve t qytetit jan emra t figurave t historis kombtare shqiptare si Xhem Hasa, Nn Tereza, Leka i Madh, dshmor t UK-s dhe personalitetet t tjera. N kshillin komunal t Gostivarit lista ka kaluar dy jav m par dhe menjher i sht drguar Qeveris pr t vazhduar n fazat e mtutjeshme. Kjo list sht miratuar vetm me votat e kshilltarve shqiptar dhe dy kshilltarve turq, ndrsa nuk kan votuar kshilltart e VMRO-DPMNE-s dhe LSDM-s. Kta kan reaguar ashpr duke paralajmruar prmes mediave n gjuhn maqedonase se kt vendim t kshillit komunal do ta ankimojn n instanca m t larta. Mirpo, nga Komuna e Gostivarit thon pr gazetn KOHA se vendimi sht n prputhje me ligjin dhe procedurat, pasi n kt faz nuk nevojitet parimi i Badenterit i cili do t duhet t respektohet gjat fazs s dyt. Lista i sht drguar Qeveris dhe i mbetet q ta miratoj ose refuzoj. Po q se Qeveria e miraton, n baz t ksaj kshilli komunal i Gostivarit duhet t sjell vendim pr ndryshimin e emrave t rrugve dhe ky vendim do t duhet t miratohet me Badenter. Ndryshe propozim lista sht votuar nga 12 kshilltart e RDK-s, 7 nga BDI, dhe 2 nga Partia Demokratike Turke, ndrsa nuk e kan votuar 9 kshilltart maqedonas.

Xhem Hasa (n mes) me vllezrit

Koha

AKTUALE

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Krova, qyteti m i shtrenjt

"Dmi" nga mrgimtart!

Krova sht qytet i mrgats dhe kjo ndoshta ka ndikuar q mimet t jen shum m t larta se n viset tjera. Rol t rndsishm ka edhe pozita gjeografike e saj ku sa i prket furnizimit mbetet shum larg tregjeve me shumic
Koha

Safet HYSENI

Krov, 10 shtator - Krova me rrethin sht nj ndr vendet m t shtrenjta n Maqedoni, jo vetm me artikujt e ndryshm t jets s prditshme, si ato elektrike, pr ndrtim, t tekstilit, por edhe pr tokn ndrtimore si dhe pr objektet pr banim. Dihet q Krova sht qytet i mrgats dhe kjo ndoshta ka ndikuar q mimet t jen shum m t larta se n viset tjera. Rol t rndsishm ka edhe pozita gjeografike e saj ku sa i prket furnizimit mbetet shum larg tregjeve me shumic. Prve artikujve q u prmendn m lart, n Krov edhe toka ndrtimore, si dhe objektet pr banim shtpit apo banesat kan mime shum t larta. Ramazan Limani ekonomist rreth mimeve t patundshmris shprehet se "n politikn e prcaktimit t mimeve, ende ka ndikim e kaluara. Krovart jan kurbetar dhe nuk kan kursyer n blerjen e shtpive apo tokave pr ndrtim n qytet,posarisht kur dihet se shumica e fshatrave jan t vendosura n zona kodrinore-malore. Kshtu, qyteti ka trashguar nj grup qytetarsh q kan diktuar mimet . Kjo politik tashm ka rn, por mentaliteti i konkurrencs joreale ka mbetur edhe n ditt e sotme. Sa u prket artikujve t ndryshm, ktu ndikon edhe

Qysh n vitet e '60 t shekullit t kaluar, qytetart e ksaj ane kan filluar q bukn e gojs ta sigurojn n ndonj nga vendet perndimore si dhe n SHBA. Mrgata shqiptare, pr dallim nga ajo maqedonase, kan ndrtuar dhe vazhdojn t ndrtojn shtpi t bukura, por edhe t blejn tok, banesa apo shtpi. Gjat pushimeve verore, kur mrgimtart tan vizitojn vendin e tyre, hasim n shum porta shtpish e pllakate t ndryshme ku shkruhet, "Shitet truall", "shitet banes" apo "shitet shtpi".
fakti se Krova gjeografike, sht shum larg Manastirit dhe Shkupit, ku zhvillohet tregtia m shtetet fqinje", thot ekonomisti Ramazan Limani. Qysh n vitet e '60 t shekullit t kaluar, qytetart e ksaj ane kan filluar q bukn e gojs ta sigurojn n ndonj nga vendet perndimore si dhe n SHBA. Mrgata shqiptare, pr dallim nga ajo maqedonase, kan ndrtuar dhe vazhdojn t ndrtojn shtpi t bukura, por edhe t blejn tok, banesa apo shtpi. Gjat pushimeve verore, kur mrgimtart tan vizitojn vendin e tyre, hasim n shum porta shtpish e pllakate t ndryshme ku shkruhet, "Shitet truall", "shitet banes" apo "shitet shtpi". Kto jan shkruar para shum shtpive, hyrjeve t banesave. Blersi, duke par numr t madh t ofertave mendon se s shpejti do siguroj shtpi, banes apo tok pr ndrtim, mirpo ai shum shpejt zhgnjehet nga mimet e larta t oferts. Shitja bhet n mnyr t paorganizuar ngase i vetmi Agjencion pr patundshmri n Krov tashm sht mbyllur. Mustafa Ahmeti i cili sht drejtor n TV "Gurra" thot se "si n do vend ashtu edhe n Krov, shitjet ndodhin pr shkak t ndrrimit t vendbanimit, borxheve t krijuara, kredive pastaj edhe pr shkak t migrimit t madh i t rinjve.

Por ajo ka sht me rndsi t theksohet sht se mund t blesh m lir shtpi n Gjermani dhe Amerik sesa n Krov, dhe kjo m duket jasht do normale me mimet e ktushme. mimet e banesave pr metr katror n Krov jan nga 650 deri n 800 euro gati si n Shkup", shprehet Ahmeti. Ai ka bindjen se n pjesn perndimore t Maqedonis, krahasuar me at lindore, kemi mime astronomike t pasuris s patundshme, edhe at rreth tre here m t lart. mimi i shtpive varet nga largsia prej qendrs s qytetit, por kryesisht jan shum t larta n krahasim me mimet n qytetet tjera, apo me mimet q sillen n Maqedonin lindore. Edhe mimi i toks sht shum i lart n krahasim me qytetet tjera. Kshtu pr nj metr katror n nj largsi prej 3 deri 4 kilometr nga qendra, mimet sillen rreth 50 euro ndrsa mimi n qendr t qytetit sillet nga 300 deri n 400 euro pr metr katror, mim ky i cili mund t krahasohet me qendrat evropiane. Arsye pr kto mime t larta sipas qytetarve, sht te psikologjia e ofertuesve, q sht trashguar nga e kaluara dhe e blersit, i cili pr t arrit deri te vendi pr banim, krijon garn jonormale t mimit. Nga kto mime t larta goditen t rinjt t cilt duan t sigurojn kulm mbi kok, dhe t cilt kan rroga shum t ulta. Nga nj llogaritje del se kto t rinj nse nga rroga e tyre nuk harxhojn asgj nuk do mund q t sigurojn 80 metra katror as pr 18 vjet jet. mimet e larta t vendbanimeve dhe e toks pr ndrtim jan nj arsye e madhe q t rinjt detyrohen q ta lshojn vendin dhe t krkojn pun dhe strehim n nj nga shtetet e perndimit.

Vrapisht, zjarri shkrumbon hambarin

Gostivar, 10 shtator - Mbi 600 vargje duhani, sasi t konsiderueshme farra, misr, mjete t ndryshme bujqsore, nj automjet dhe nj motor i djegur, sht bilanci i dmeve t shkaktuara nga zjarri q ka prfshir n hambarin e nj banori t fshatit Vrapisht. Rasti ka ndodhur t dieln rreth ors 17. Policia e Gostivarit njoftoi q zjarri ka prfshir edhe kulmin e nj shtpi n afrsi, por nuk ka pasur dme serioze. "Flakt e zjarrit q prfshiu pronn e banorit t Vrapishtit me inicialet A.K, kan deprtuar edhe n shtpin e fqinjit t tij, personit me inicialet J.I. Zjarri ka djegur gjithka q sht ndodhur n hambar, por edhe automjetin dhe motoikletn q kan qen t vendosura afr vendin ku shprtheu zjarri. Shtpia e fqinjit ka kaluar pa ndonj pasoj t madhe", theksuan nga policia e Gostivarit. Zjarri sht lokalizuar rreth ors 18 e 40 minuta, ndrkoh gjat dits s hn, ekipe t policis kan dal n vendin e ngjarjes, me ka dhe do t dihet me saktsi arsyeja e shprthimit t zjarrit dhe pasojat materiale nga ky rast. (D.Z)

Takim i veprimtarve t sektorit civil n Dibr

N kt rrjet do t hyjn t gjith shoqatat t komunitetit dibran q veprojn n Dibr, Shkup, Prishtin, Tiran, Peshkopi, Itali dhe n SHBA
Koha

Themelohet rrjeti mbardibran

nitetit dibran q veprojn n Dibr, Shkup, Prishtin, Tiran, Peshkopi, Itali dhe n SHBA. Si u tha n kt takim, bashkpunimi do t kontribuoj n drejtim t prforcimit t interesave t komunitetit dibran. Duke marr parasysh faktin se pr shkaqe politike dhe ekonomike, sot, shum dibran jetojn n vende t ndryshme t bots, ky bashkpunim do t ndikoj n prforcimin e marrdhnieve vllazrore dibrane. Prfaqsuesi i shoqats Bashksia dibrane me seli n Tiran, Saimir Shatku, theksoi se kjo ide ka qen e kamotshme e antarve t shoqats n Tiran. "Dshira gjithmon ka qen q t vendoset nj ur lidhse mes shoqatave dibranve n sektorin civil. Ky bashkpunim do t thot shum pr sektorin volani prfaqsuesi i shoqats n fjal. Ai vlersoi se dibrant kan potencial q prmes sektorit civil t kontribuojn shum pr komunitetin dibran. Nj bashkpunim i organizuar do t thot forc, e cila do t ndikoj n zhvillimin t Dibrs dhe dibranve n trsi, tha Dovolani. Prfaqsuesi i shoqats qytetare t dibranve n Shkup, "Oda dibrane" Ardian Marku, duke prshndetur iniciativn dhe vendimin pr nj bashkpunim t organizuar t shoqatave dibrane, tha se komuniteti dibran n Shkup sht n rritje dhe shoqata dibrane n Shkup jep nj kontribut t madh n prkrahjen e tyre. N kt takim mori pjes edhe antari i kryesis s shoqats Vatra, nga SHBA, Ibrahim Kolari, i cili sht antar i disa

Vjollca SADIKU

Dibr, 10 shtator- Shoqatat qytetare me origjin dibrane n t ardhmen do t rreshtohen s bashku dhe do t bashkpunojn n projekte t prbashkta n interes t komunitetit dibran mbarbotror. Rrjetzimi i sektorit civil mbardibran, sht rezultat i takimit t prbashkt q u mbajt n Dibr t shoqatave qytetare dibrane q veprojn n Dibr , Shkup dhe Tiran. N kt takim u ra dakord q me rastin e shnimit t 100 vjetorit t pavarsis s shtetit Shqiptar, t themelohet rrjeti mbardibran i shoqatave qytetare. N kt rrjet do t hyjn t gjith shoqatat t komu-

joqeveritar, meq do t jemi m t fuqishm si dibran kur ojm zrin pr interesat e komunitetit dibran, pa marr parasysh se ku jeton sot ai. Bashkim Mashkulli kryetari i Shoqats t ish t Burgosurve Politik Shqiptar, dega n Dibr, tha se ai trsisht prkrah kt iniciativ dhe tani faktikisht punohet pr nj organizim t denj nga i cili do t ken interes jo vetm dibrant, por edhe kombi shqiptar n trsi.

Duke vlersuar kt iniciativ, kryetari i Dibrs Argtim Fida, tha se sektori qytetar ka nj domethnie t fuqishme pr Dibrn dhe pr dibrant n prgjithsi dhe se pushteti vendor jep prkrahje t plot ktij aktiviteti
Edhe shoqata "1 dollar pr Dibrn" prkrah kt iniciativ, tha Sokol Do-

shoqatave t tjera dibrane n SHBA. "Ky bashkpunim do t ket efekte t mdha jo vetm pr komunitetin dibran por edhe pr shqiptart n prgjithsi. Dibrant n Amerik jan shum bukur t organizuar, dhe kan vendin e vet domethns n aktivitet t diaspors shqiptare n Amerik. Kolari shtoi se "dibrant duhet t vazhdojn t`i rruajn traditat e tyre kombtare, edhe pse nuk jetojn n vendlindjen e tyre, Dibrn e Madhe". Duke marr parasysh se ky takim ishte nj takim i par , u vendos formohet nj trup koordinativ i cili do t vendos kontakte me t gjitha shoqatat dibrane q veprojn n Evrop dhe SHBA. Duke vlersuar kt iniciativ, kryetari i Dibrs Argtim Fida, tha se sektori qytetar ka nj domethnie t fuqishme pr Dibrn dhe pr dibrant n prgjithsi dhe se pushteti vendor jep prkrahje t plot ktij aktiviteti.

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

AKTUALE

Koha

USHT-studimet e disperzuara n Strug

Mbyllja e drejtimit t Ekologjis dhe mos hapja e degs s Turizmit n USHT-n e Strugs nga qytetart e ktushm shihet si nj penges pr zhvillimin e ksaj pjese t vendit. Prndryshe, nga strukturat e larta t USHT-s n disa raste sht premtuar q Fakulteti i turizmit do t ket degn e saj edhe n qytetin e Strugs
Koha

Gjermanishtja atraktive, turizimi s'hapet

N tre drejtimet studimore t USHT-s n Strug, n Ekonomi-Biznes, Ekologji dhe Gjuh Gjermane, studiojn rreth katrqind student. Prve drejtimeve t hapura nga USHTja n Strug, funksionojn dhe dy universitete private, t cilat kan ndikuar q qytetin ta kthejn gradualisht n nj qendr universitare t mirfillt
ishte n nivele t knaqshme, kshtu q pr afatin e tret kemi vetm disa vende t lira n Ekonomi-Biznes. Ndrsa, n drejtimin studimor t gjuhs gjermane vendet jan plotsuar dhe do t krkojm q t rritet kuota pr kt deg studimore. Ndrkoh, nga sivjet pr hert t par pas disa viteve, drejtimi i Ekologjis n USHT-n e Strugs do t pushoj s vepruari dhe pr t tashm nuk jan parashikuar kuota studimi", prfundon Nasufi. Mbyllja e drejtimit t Ekologjis dhe mos hapja e degs s Turizmit n USHT-n e Strugs nga qytetart e ktushm shihet si nj penges pr zhvillimin e ksaj pjese t vendit. Prndryshe, nga strukturat e larta t USHT-s n disa raste sht premtuar q Fakulteti i turizmit do t ket degn e saj edhe n qytetin e Strugs, por deri tani, premtimet e tyre nuk jan realizuar. Prindrit dhe maturantt strugan domosdoshmrin e hapjes s ktij drejtimi e arsyetojn me faktin se Struga sht nj qytet turistik, ku ky drejtim sht i nevojshm pr ekonomin si dhe pr efektet pozitive q do t sjell n zhvillimin e ktij sektori. N tre drejtimet studimore t USHT-s n Strug, n Ekonomi-Biznes, Ekologji dhe Gjuh Gjermane, studiojn rreth katrqind student. Prve drejtimeve t hapura nga USHT-ja n Strug, funksionojn dhe dy universitete private, t cilat kan ndikuar q qytetin ta kthejn gradualisht n nj qendr universitare t mirfillt.

Kriza shton krkesn pr kredi

Dibr, 10 shtator - Viteve t fundit pjesa drmuese e dibranve jan duke shfrytzuar kredi bankare, me qllim q t tejkalojn nevojat familjare. T dhnat e bankave q veprojn n Dibr, flasin se interesimi pr t marr kredi vazhdon, edhe at me nj dinamik t theksuar. Kryesisht kredit merren pr sanimin e objekteve t banimit, mobilime t shtpive, studime t fmijve, por gjat vers edhe kredi pr dasma e pushime. Kohve t fundit t dhnat flasin se m shum se 60 pr qind e dibranve kan marr kredi pr arsye t theksuara. Bankat normalisht jan t knaqur nga interesimi i madh pr kredi, por nga ana tjetr, kamatat e larta dukshm kan ndikuar n uljen e standardit t familjes dibrane. Rrogat pothuajse minimale treten duke paguar kstet t kredive bankare. Kjo situat shton problemet sociale mes dibranve, t cilt jan t detyruar t trokasin n dyert t bankave. Nj kategori e veant jan edhe kredi-marrsit t cilt ln n hipotek banesat. Kta kredimarrs thon se jan t detyruar t marrin kredi me kamata t larta, meq duan t zgjidhin problemin me strehimin e familjeve t tyre. Poashtu ata shtojn se kstet mujore trsisht i harxhojn mjetet e tyre t kufizuara mujore. Ata, duke marr parasysh se bhet fjal pr kredi shum vjeare shpesh jan t shqetsuar pr mundsit e tyre familjare pr t paguar kredit t marra pr strehim. Poashtu, kur bjm fjal pr kredit bankare, ato i shfrytzon edhe biznesi dibran. Shum ndrmarrje t vogla jan t detyruar t marrin kredi pr t mbijetuar. Pronart thon se kan problem t shumta me pagesat e ksteve, meq kamatat jan t mdha. Pr kt shkak shum ndrmarrje t vogla shkrihen dhe ka raste kur ato nuk jan n gjendje t paguajn kredit. (V.S.)

Patriot LUMANI

Strug, 10 shtator -Nga viti n vit vrehet nj interesim n rritje e maturantve strugan pr t studiuar n degt e hapura nga USHT-ja n qytetin e tyre. Sivjet, m s shumti t rinjt e Strugs preferuan t regjistrohen n degn e gjuhs gjermane, ku tashm sht plotsuar kuota prej 40 vendeve , konfirmojn nga sekretaria e USHT-s n Strug. Ndrkoh, konstatohet nj interesim m i ult n Fakultetin e Ekonomis, ku n t dy afatet jan plotsuar vetm gjysma e vendeve t lira, prej 150 vendesh sa sht parashikuar pr sivjet. Vende e lira mendohet t plotsohen n afatin e tret t konkurrimit. Bardhyl Nasufi, shef i administrats t USHT-s n Strug, potencon se interesimi pr regjistrim sht i knaqshm dhe pret q n afatin e tret t plotsohen t gjitha vendet e planifikuara n drejtimet studimore t USHT-s n Strug. "Mund t themi me prgjegjsi t plot se interesimi n afatin e par dhe t dytin

Rruga "Beliica" me ndriim t ri

Gostivar, 10 shtator - Projekti pr instalimin e ri t ndriimit publik n qytetin e Gostivarit, ka vijuar n rrugn "Beliica". Kto dit jan duke u vendosur shtyllat e reja n gjithsej 30 lokacione, dhe do t prfshihet pjesa nga fillimi i rrugs deri te ura e lumit Vardar, n afrsi t thertores s qytetit. "Ndrtimi i ndriimit t ri publik n rrugn "Beliica" prfshin hapsirn prej te unaza q lidh kt rrug me bulevardin "Goce Dellev" deri te ura e lumit "Vardar". sht duke u br vendosja e 30 shtyllave t reja pr ndriim publik. Po ashtu, n fazn e faz t investimeve, do t kalon shifrn prej 6 milion denarve", theksoi Senad Emini, inxhinier n Komunn e Gostivarit. Instalim t ri t ndriimit publik, parashihet t prfshin t gjitha rrugt e qytetit. Ka kosto m t lir harxhimi t energjis elektrike dhe mirmbajtjeje dhe n ann tjetr efekt m t madh ndriues. sht modeli i fundit i ndriimit publik quajtur "Letdioda".Ky projekti realizohet me kredin e miratuar nga ana e Banks Botrore. Pr ndrtimin e rrjetit t ri t ndriimit publik, komuna do t ndaj 347.282 euro. (D.Z)

ardhshme do t bhet edhe ndrtimi i trotuareve t reja

pr gjat rrugs "Beliica". Vlera e prgjithshme pr kt

Vera e nxeht me pasoja pr kullosat dibrane

N Shoqatn t blegtorve dibran "Dashi" informojn se kt sezon jan prodhuar afro 250 ton djath
Dibr, 7 shtator- Blegtort dibran kt vit kan prodhuar shum m pak djath se sa viteve t tjera, thon n Shoqatn e blegtorve dibran "Dashi". Problemi kryesor qndron tek thatsira q i ka shkrumbuar kullosat n bjeshkt e maleve t Dibrs. Blegtort thon se kualiteti i djathit mbetet i njjt, por prodhimtaria sht prgjysmuar. Kryetari i ksaj shoqate Sknder Ame thot se kjo sasi e djathit sht pothuajse mbi 40 pr qind m e vogl n

Thatsia prgjysmon djathin

krahasim me prodhimtarin e vitit t kaluar. Blegtort n takimet q kan pasur me antart t shoqats, thon se temperaturat e larta dhe thatsia n kullosat kan qen shkaku kryesor i uljes s prodhimtaris s djathit. N lidhje me kt problem shoqata i ka informuar institucionet prkatse Poashtu, dme kan shkaktuar edhe zjarret q kan qen prezent n disa male t Dibrs, e sidomos n malin Bistra ku edhe jan t vendosura pjesa m e madhe e kopeve t dhenve t blegtorve dibran. Sa i takon mimit t djathit t sezonit aktual,

Aktualisht, n komunat Dibr dhe Qendr Zhup ka m se 120 blegtor, t cilt kan mbi 30 mij dhen. Vlersimi i shoqats "Dashi", sht se situata klimatike dhe gjendja n kullosa q ishte prezent kt ver, mund t ndikoj negativisht n numrin e dhenve
ai sillet nga denar pr Duke marr kualitetin e 230-250 kilogram. parasysh lart t djathit, thon blegtort dibran nuk do t ken problem pr plasmanin e tij. Kur bhet fjal pr kualitetin e djathit dibran ai vazhdon t prodhohet n formn tradicionale pr t cilin ka pasur lvdata

edhe nga institucionet kombtare dhe ndrkombtare. Antart e Shoqats "Dashi", synojn q prodhimtaria tradicionale e djathit t bardh t vazhdoj t mbetet tradicionale, meq pr t ka shprehur interes edhe Evropa. Aktualisht, n komunat Dibr dhe Qendr Zhup ka m se 120 blegtor, t cilt kan mbi 30 mij dhen. Vlersimi i shoqats "Dashi", sht se situata klimatike dhe gjendja n kullosa q ishte prezent kt ver, mund t ndikoj negativisht n numrin e dhenve. Nse edhe vitin e ardhshm do t kemi nj situat t ngjashme klimatike mund t pritet zvoglim t numrit t kopeve t dhenve, thon n Shoqatn e blegtorve "Dashi". (V.S.)

10 Koha

FORUM

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Veriu dhe lakmia pr pushtet

Porosit e raportuesit t Parlamentit Evropian pr Serbin Jelko Kacin hern e fundit n Beograd ishin "t drejtprdrejta, brutale e pa dorza diplomatike"
Dush GASHI
Prkundr udhheqsve kosovar, t cilve shpesh u ndodh t ngjajn me zdhns t udhheqsve aktual serb, duke ua zbutur deklaratat e tyre pr Kosovn, nganjher krejtsisht t ngjashme me ato luftnxitse t t nntdhjetave, derisa pritet ta bjn mu t kundrtn, serbt rndom veprojn krejtsisht ndryshe - reagojn zshm edhe ndaj deklaratave pr gjra t ditura si t mirqena rreth raporteve mes Serbis dhe Kosovs. Kshtu vepruan edhe kt her, duke ngritur deri n qiell zhurm e piskam pas deklarats se presidentit t Parlamentit Evropian, Martin Schulz, se "n fund t rrugs s gjat" njohja e Kosovs n fund do t bhet kushti kryesor pr antarsim t Serbis n Evrop. N kt - si e quajti nj e prditshme beogradase "trmet" n skenn politike serbe, udhheqsit serb u vun n radh pr t dshmuar kush m bindshm se Shculz n t vrtet nuk e ka thn at q e ka thn, derisa at u detyruan ta prgenjeshtrojn edhe zyrtar evropian. Madje, edhe vet Shculz, ndonse nuk e mohoi esencn e deklarats s tij, u detyrua t "sqaroj" nprmjet zdhnsit t tij se asaj "i sht dhn rndsi e panevojshme dhe kuptim i gabueshm" dhe se "nuk ka pasur pr qllim t formuloj kurrfar kushtesh shtes pr pranimin e Serbis n BE". Q "trmetit" serb t'ia jap prmasat e vrteta t nj furtune n gotn me uj duket se m kot u prpoq Rosa Balfour, analiste e Qendrs pr Politika Evropiane, sipas s cils, njohja e Kosovs nuk mund t jet kusht formal pr hyrjen e Serbis n Evrop, por kjo do t jet realitet politik, sepse vshtir se Unioni do t pranoj edhe "nj vend t ndar". Ajo q tha Balfour n t vrtet do t duhej t qetsonte edhe skeptikt ndr kosovart, t cilt mund t dyshojn se ajo q tha Shculz edhe nuk sht shum relevante. "Ndonse Martin Schulz ishte aq eksplicit, si nuk do t ishin politikan t tjer, ajo q ka thn n t vrtet nuk sht larg situats, e cila do t krijohet kur shtja e hyrjes s Serbis n BE t bhet realitet aktual, e kjo do t thot n horizontin prej disa nga vitet e ardhme", ka thn Balfour. Sidoqoft, serbt kt her kan dhn shenja se hyrja n Evrop u intereson edhe mir. Kt ndoshta e ilustron m s miri ajo q ka vrejtur nj analist beogradas se, ndonse porosit e raportuesit t Parlamentit Evropian pr Serbin Jelko Kacin hern e fundit n Beograd ishin "t drejtprdrejta, brutale e pa dorza diplomatike", qndrimet e shfaqura me kujdes i kan dgjuar zyrtart m t lart t pushtetit t ri, ndrsa opinioni, pr dallim nga rastet e mhershme, sht informuar mjaft objektivisht pr punn t cils i ka hyr Kacin. Ndonse porosit e Kacinit n kt kontekst kan t bjn me shtje t brendshme t Serbis, si pr shembull pr zbatimin e parimit t shtetit t s drejts dhe luftimin e pakompromis t korrupsionit, megjithat ato dshmojn se Evropa nuk do t mbyll njrin sy pr sjelljen e Serbis, sigurisht edhe ndaj Kosovs. Kshtu q, ajo q parashikon Balfour, n t vrtet do t duhej t jet rrjedh m se logjike e gjrave, pos n qoft se - e kjo s'besoj se i shkon kujt n mend - nuk mendojn t na kthejn srish n Serbi. Megjithat, sipas natyrs s gjrave, pushteti yn aktual do t duhej tregohej shum m i prmbajtur ndaj paralajmrimeve pr bisedime t reja, kt her n nivel t lart, "pr normalizim t marrdhnieve me Serbin", e m s paku q kt ta shfrytzoj pr luft t brendshme politike dhe duke shfaqur aq haptas lakmin pr pushtet n nj proces aq t ndjeshm pr vendin. Deri m tash diplomatt perndimor shprehin qndrime t ndryshme rreth gjrave shum t rndsishme, si: a duhet a s'duhet t jen realizimi paraprak i marrveshjeve nga "dialogu teknik" dhe shuarja e institucioneve paralele serbe n veri, s paku atyre t siguris, parakusht pr bisedimet e reja. Por, kosovart do t duhej ta ken t qart se zbatimi i marrveshjes pr menaxhimin e integruar t kufijve sht marrveshje q siguron se mes Kosovs e Serbis n t vrtet ka nj kufi, ndrsa po nuk u shprbn strukturat paralele, ather pr serbt verior do t jen t pakuptueshme t gjitha sinjalet tjera se ata n t vrtet prkasin ktu dhe se statusi i tyre do t rregullohet sipas planit t njfar Ahtisaari.

far politike kultivojn maqedonasit

Lidershipi maqedonas, politikant maqedonas, nuk kan arritur q t'i shmangen kursit t diskriminimit ndaj shqiptarve. N Marrveshjen e Ohrit, prndryshe nj dokument prmbylls i konfliktit t 2001-shit, politikant maqedonas kmbnguln q Maqedonia t mbetej shtet unitar... Dhe kjo u b
disa m hapur e disa n mnyr m t kamufluar. Dhe ky trend negativ, fatkeqsisht, n'asnjrn nga fazat e jets shoqrore ktu n Maqedoni, madje edhe n'ato postkomuniste, nuk ka ndryshuar thuaja se fare, madjemadje, npr periudha t ndryshme kohore, ky trend, i diktuar nga rrethana t ndryshme, edhe sht thelluar... Her-her, duke krijuar horor t vrtet dhe situata vshtir t kaprcyeshme... Do thn natyrisht, se ka pas edhe ndonj ndrprerje t her pas hershme, ndonj zbutje qndrimi, por jo edhe t prhershme. Pra, fryma e trendit negativ, sht ndjer n form sinkopash, me intensitete t duar-duarta, madje, edhe pas MO-s... Kjo sidomos, ka marr nj hov t papar kohve t fundit, ku shihet qart se punt e mbrapshta jan duke lvizur n nj kahe tejet t rrezikshme dhe t padshiruar, nga mund t konkludojm se leksioni nuk sht msuar as pas konfliktit t 2001-shit, as pas MO-s, q pasoi pas atij konflikti. Pra, lidershipi maqedonas, politikant maqedonas, nuk kan arritur q t'i shmangen kursit t diskriminimit ndaj shqiptarve. N Marrveshjen e Ohrit, prndryshe nj dokument prmbylls i konfliktit t 2001-shit, politikant maqedonas kmbnguln q Maqedonia t mbetej shtet unitar... Dhe kjo u b. Maqedonia n'at dokument mori karakterin e shtetit unitar. Por kjo, aspak nuk u jep t drejt politik-brsve maqedonas q pr etnitetet tjera, jomaqedonase t prodhojn padrejtsi, t mbjellin diskriminim - jobarazi. Shembuj t till q flasin pr prodhimin e padrejtsive, pr mbjelljen e diskriminimit ekzistojn shum, madje pr t ngritur nj stiv t tr. Si shembull m i freskt, q nuk mund t'i shmanget ktij konstatimi, mund t merret tendenca pr t miratuar nj ligj t veant pr zhdmtimin e "branitellave". Por nj ligj t till, madje edhe t prafrt me kt q propozohet pr t'involvuarit maqedonas n konfliktin e 2001-shit, nuk ka disponim q t miratohet edhe pr zhdm-

Jusufzija ADEMI
Q nga shprbrja e Federats ish jugosllave, respektivisht, q nga pavarsimi i Maqedonis dhe gjer m sot (21 vite t plota), politik-brsit maqedonas, pa marr parasysh se cilit eveniment partiak i kan takuar, pa marr parasysh se n 'etapa kan udhhequr me shtetin, nuk jan prpjekur t kultivojn nj politik parimore, afruese, pr t gjitha komunitetet q jetojn nn kt qielli, por n vazhdimsi kan kultivuar politik joparimore, prjashtuese, me theks t veant dhe n mas m t madhe kt e kan br n dm t shqiptarve, pr t'u solidarizuar kshtu mbase n nj front t prbashkt me serbt n krijimin e politikave antishqiptare n Ballkan. Mbase jo t gjith me qasje identike, mbase jo t gjith me pasoja t s njjts shkall, por, gjithsesi, me disponim t lexueshm antishqiptar, duke e manifestuar kt lloj disponim

Gjuha e bijve t shqipes

E lasht si "pellazgt hyjnor", n buzt e t cilve ajo lvrinte kur ata, t part, prshkonin lirisht Evropn e virgjr, gjuha shqipe mund t pretendoj pr lavdi, q ka ndikuar n formimin e fjalorit Helen
dhe krahasimi do t'u trheq vmndjen patjetr. E lasht si "pellazgt hyjnor", n buzt e t cilve ajo lvrinte kur ata, t part, prshkonin lirisht Evropn e virgjr, gjuha shqipe mund t pretendoj pr lavdi, q ka ndikuar n formimin e fjalorit Helen. "Nj gj e sigurt, thot Louis Benlowe, sht se numri i fjalve gjeografike t Greqis s vjetr q shpjegohen me ndihmn e shqipes duket do dit m i madh". Duke filluar nga nr.5 e 6, ne do t botojm tabela etimologjike, q do t prcaktojn n mnyr t knaqshme, pr mndjet e lira, se gjuha helene prmban fjal q kan rrnj shqipe, dhe mtojn t jemi aq kritik sa t shmangim kurthin qesharak t ndrrimit t roleve, q t japim si rrnj shqipe fjal q, prkundrazi, jan thjesht derivate ose fjal t prejardhura nga greqishtja. Jo gjithmon pa sukses, le ta kujtojm kalimthi, nj filolog i shquar gjerman, Otto Blau, u prpoq t shpjegoj me ndihmn e shqipes mbishkrimet likiane. Dhe shikoni tani, kt gjuh q bashkon n vetvete nj bukuri t brendshme me nj far dobie shkencore (sado relative t jet kjo dobi), nuk ua japin t drejtn ta lvrojn e ta zhvillojn atyre q e flasin. N nj qoshe t Ballkanit ndodh ky fakt, i vetmi n regjistrat e prndjekjeve, q disa njerz, q nuk njohin gjuh tjetr, rrezikojn burgun, nse e shkruajn kt gjuh pr veten e tyre, dhe varjen, nse ua msojn t tjerve. Mund t prmendim emra e data. Nga ana tjetr, gjithkush mund ta vrtetoj me vete n valixhe nj abetare t thjesht t shqipes. Vrtet kemi dy a tri shkolla, por ato mbahen vetm me pushk. Kjo tirani e marr sht aq m e uditshme, pasi shqiptart kushdo mund ta vr re, po t hap kuturu nj libr historie i kan shkruar me gjakun e tyre faqet m t lavdishme t historis s perandoris turke, ata vet e kan ngritur kt ngrehin madhshtore, t vetm e mbajn at dhe do t'u takonte vetm atyre, q t gjith presin t bjer. A do t gjendet n shtypin e lir t Belgjiks (meq n dalim n kt tok t liris), mes gazetave q trajtojn shtje t bots s jashtme, sidomos n nj koh kur pikrisht nj shtje gjuhe e ka

Faik KONICA
(Botuar n vitin 1897) E ashpr dhe e sert, si populli i fuqishm q e flet, por edhe plot shije e hir, si pemt dhe lulet e maleve ku flitet, gjuha shqipe, edhe pse e varfruar nga nj munges lvrimi shumshekullore, sht e aft t shpreh, me nj ndjesi t mrekullueshme t ngjyrimeve, konceptet m t holla t mendjes njerzore, dridhjet me t pakapshme t nervozizmit, prball t folmeve serbe, bullgare e greqishte t re, ku prpjekjet pr ngjyrime shpesh her shpien vetm n disa prafrime trashanike: dijetart, sot kaq t shumt n numr, q "shqiprojn", albanologt (meq kjo fjal ekziston n gjermanisht) le t lexojn edhe nj her odn e strholluar t Ronsarit: Migninne, allons voir si la rose Le ta prkthejm n t folmet e pshtira q prmendm m lart, e m pas le t'i hedhim nj sy versionit shqip q dham m lart,

E prditshme informative www.koha.mk Shtyp: Grafiki centar - Shkup

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim Dullovi Drejtor: Arben Ratkoceri Kryeredaktor: Besim Iljazi Zvendskryeredaktor: Vedat Memedaliu Ndihmskryeredaktor: Evis Halili Redaktor: Shklzen Halimi Ilir Ivanovski Redaktor teknik: Halil Berisha E-mail: koha@koha.com.mk Tel: 02 3179 - 904; Fax: 02 3118 - 060; Adresa: Bul. Goce Delev p.n. ndrtesa-1 hyrja-1 kati prdhes (Q.T. Mavrovasja) - Shkup MARKETING: Bekim Shaqiri marketing@koha.com.mk - Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222 NPK "Koha Production" Num. i xhirollogaris: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Num. i Tat. 4030008022772

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

timin e t involvuarve shqiptar nga radht e UK-s ngjat t njjtit konflikt. Dhe ky shembull, i ka ndezur t gjitha shenjat e alarmit ndrmjet partnerve t koalicionit, madje, duke marr edhe ngjyrime t dukshme etnike, sepse antart e Komisionit pr pun dhe politik sociale q debatojn rreth ktij ligji, t propozuar nga VMRO-ja, jan ndar pa kurfar pardoni n vija t prera etnike: maqedonasit n nj krah, shqiptart n krahun tjetr ( pa e kthyer kokn fare se nga cili taborr partiak vijn). Se sa sht i 'akorduar debati ndrmjet antarve t Komisionit, vlen t ceket deklarata e deputetit t VMRO-s Vele Gjeorgjievski, e cila natyrisht, q sht pr do keqardhje: "Qndrimi im personal sht se nuk do t isha prkulur para nj pjestari t rn t ushtris terroriste dhe ekstremiste (Lexo: t UK-s), e cila e sulmoi Maqedonin n vitin 2001". Prndryshe, kjo deklarat rrodhi si pasoj e prkuljes s paradokohshme t pjestarve t ARM-s me n krye ministrin e Mbrojtjes - Fatmir Besimin, para prmendores s t rnve shqiptar ngjat konfliktit t 2001-shit n Sllupan, me ka deputeti i lartprmendur nuk ka mund t pajtohet, dhe pjestart e UK-s i ka quajtur terrorist dhe ekstremist. T ken qen terrorist pjestart e UK-s nuk ka teori, sepse lufta e tyre ka qen e pastr si kristali, ndrkaq me termin ekstremist, deri-diku do t'isha pajtuar me Gjeorgjievskin, por natyrisht, duke e futur n paranteza termin n fjal, sepse kur jan n pyetje pjestart e UK-s ai (pra, ekstremizmi) nuk ka qen m i shprehur se ekstremizmi politik q vlonte para 2001 me tr kapacitetin diletantesk. Kjo nnkupton se ekstremizmi i pjestarve t UK-s, edhe nse sht reflektuar aty-ktu, doemos se ka qen nj prgjigje adekuate ndaj politiks po aq ekstremiste t strukturave udhheqse q i ndezn fitilat e 2001-shit. Dhe kjo nuk duhet t harrohet, pra, historia sipas bindjes sime, nuk bn t na prsritet... Me zgjidhje t tilla ligjore, me propozime t tilla skandaloze, t njanshme, mono-etnike... q i favorizojn "branitellat", ndrsa i prjashtojn pjestart e UK-s, tendenca e politikanve maqedonas, nuk mund t trajtohet tjetr pos si nj sfid e radhs, pos si nj skic (ekstreme) e cila n mnyr fare t hapt shprehet n trsi prmes portretit t deputetit (ekstremist) t VMRO-s, i cili pa asnj ashkl n goj guxoi t liferoj nj deklarat t till, t paprgjegjshme, q mund t karakterizohet ndoshta edhe si platform e pjess drrmuese t politikanve maqedonas, kur jan n pyetje shqiptart dhe realizimi i t drejtave t tyre. apasionuar kt vend, a do t gjendet nj gazet q t'ia bj t njohur publikut, q krkon t informohet, kto fakte t turpshme, jo pr mbrojtjen ton, por pr t shtuar nj krim tjetr krimeve kaq t shumta t mizorit Abdyl Hamid, e mbi t gjitha pr t shpjeguar qysh m par disa ngjarje t jashtzakonshme, q do t ndodhin n skenn e Ballkanit, n nj or t caktuar, ndoshta t afrt? Ajo q mund t themi sht se, t liruar nga do frym propaganda, t lir n qetsin e vzhgimeve pr s largu, nse ndonjher na ndodh t ngrejm zrin ton, me m shum forc se zakonisht, n dobi t nj populli t zot e t mir, q nj idiot i pandrgjegjshm krcnon ta zhduk si komb, kjo do t bhet vetm pas nj leximi t vmendshm t ligjeve belge mbi shtypin. Por nuk mund t pohojm nj gj, at t bijve t Pirros, ngadhnjimtarit mbi Romn, dhe t Aleksandrit, ngadhnjimtarit mbi botn, ata q Bajroni i entuziazmuar i prshndeti me vargje t pavdekshme, nga dita n dit m t ndrgjegjsuar pr t drejtat e tyre dhe pr fuqin e tyre, nuk do t'u humbas durimi dhe se, n nj koh m t afrt me goditje rrufeje, n sy t Evrops s mahnitur, t gjejn strehim n Azi.

FORUM
Gazim KABASHI
Dorshkrimi i romanit "Prbindshi" t Ismail Kadares sht ruajtur pr m shum se 25 vjet n familjen e regjisorit, shkrimtarit dhe prkthyesit Gjergj Vlashi. Pasi sht mbajtur fillimisht n Durrs dhe m pas n Korunj n Spanj, ai i sht dorzuar autorit para m shum se nj viti n Paris. Faktin e ka br t njohur n fillim t ksaj jave shkrimtari i madh shqiptar, Kadare, i cili gjat nj interviste dhn nj gazete t prditshme falnderon publikisht mikun e tij t hershm Gjergj Vlashi, pr ruajtjen e dorshkrimit. "Nuk jam ndonj maniak dorshkrimesh, por as model i shprfilljes ndaj tyre. M kan humbur disa dorshkrime, pr t cilat nuk kam fajsuar asknd. Lidhur me dorshkrimin e "Prbindshit", q e ka prmendur shtypi, ia kam dhn un vet pr ruajtje, mikut tim t hershm, Gjergj Vlashit, t cilin prfitoj nga ky rast pr ta falnderuar publikisht", nnvizon Ismail Kadare, q kto dit ka zn faqet e shtypit shqiptar pr kauzn e ngritur kundr Nexhmije Hoxhs q kjo e fundit t'i dorzoj dorshkrimin e "Dimrit t vetmis s madhe" q mban padrejtsisht. Regjisori i mirnjohur Gjergj Vlashi, kujton mesin e viteve 1980, kur Kadare n shtpin e tij n Tiran prpiqej t krijonte hapsira pr librat e ardhshm. Isha pr vizit te Kadaret, tregon Gjergj Vlashi, "dhe nga prvoja personale e dija se sa pak vend kishim n shtpi ne q merreshim me librat". "Ismaili kishte nxjerr disa dorshkrime dhe mes tyre "Prbindshin", t cilin e kisha lexuar t botuar n revistn "Nntori" gati 20 vjet m par. Ishte nj marrveshje gati e heshtur dhe n dosjen me flett e shkruara, bashk me "Prbindshin" ndodheshin edhe dorshkrime tregimesh dhe poezish, q si dihet jan m t rralla n krijimtarin e Kadares", vijon Gjergj

Koha 11

Udhtimi europian i "Prbindshit"

Dorshkrimi i romanit "Prbindshi" t Ismail Kadares sht ruajtur pr m shum se 25 vjet n familjen e regjisorit, shkrimtarit dhe prkthyesit Gjergj Vlashi q e ka marr nga Durrsi n Korunja t Spanjs e m 2 prill 2011 ia ka dorzuar srish autorit n Paris.
"Perbindeshit" t Ismail Kadares, thot Flori. "E dija se im at, prej vitesh e kishte ruajtur me shum kujdes dorshkrimin e njrit prej librave m t kritikuar t ensurs komuniste. Ishte n bibliotekn e shtpis, n pjesn e "librave t ndaluar", ku ndr t tjera ishte edhe nj botim i vjetr i Bibls", tregon Floriani. Vlashi mendon se przgjedhja e "librave t ndaluar" t biblioteks pr n Spanj lidhej me influencn e madhe q ato kishin patur n formimin e tij. Dorshkrimi i "Prbindshit" ndrroi banes, duke u vendosur tashm lirshm n bibliotekn e njrit prej pinjollve t Gjergj Vlashit, n Korunja t Spanjs, disa mijra km larg Tirans dhe Durrsit, prej nga ku filloi edhe udhtimi i tij. "Ismaili m telefonoi n mars t vitit t kaluar", tregon Flori, pjesn e fundit t sags s dorshkrimit. Biseduam pr kthimin e dorshkrimit. "Megjithse pranova menjher, brenda meje ndjeva dhimbje. Njeriu sht i uditshm. Krijon disa lidhje aq t forta sentimentale, me sende, me vende, me tinguj apo aroma, gati si me njerzit, pa e ditur kurr arsyen e vrtet", thot Vlashi i ri. M 2 prill t vitit 2011 bashkshortt Florian dhe Rediana Vlashi, s bashku me "Prbindshin" kan fluturuar nga Korunja drejt Parisit. N at dosje me flett e shkruara me laps ishte romani m i guximshm e m modern shqiptar i shkruar n shekullin e 20-t. M pas Floriani kujton bisedn n shtpin e Kadares: "Ismaili, pasi na falenderoi mjaft ngroht, filloi t shfletonte me kujdes faqet e verdha t doreshkrimit. Dukej i qet, megjithse vura re q dora i dridhej pak. Ishte i emocionuar. Un po ashtu, por pr arsyen e kundrt", kujton Florian Vlashi ditn e dorzimit t dorshkrimit te autori i tij, Ismail Kadare. "Prbindshi", me lvizjen Durrs - La Corua - Paris - Tiran, krijonte kshtu nj trekndsh gjigantsi kodet misterioze n "librat e ndaluar", e mbyll tregimin e tij Florian Vlashi, djali i regjisorit, shkrimtarit dhe prkthyesit t njohur Gjergj Vlashi, biri dhe babai q ruajtn pr m shum se 25 vjet dorshkrimin e veprs "Prbindshi" t Ismail Kadares.

Vlashi. Pr vite me radh dorshkrimet e autorit m t madh shqiptar, i cili botohej npr Evrop dhe n fushata promovimesh ndodhte t anatemohej n atdhe, jan ruajtur n bibliotekn e shtpis s Gjergj Vlashit n Durrs, saktsisht n pjesn e 'ndaluar' t saj, ku, si dshmon Floriani, djali i dyt i regjisorit, bashk me to, larg syve t kuriozve ruhej edhe Bibla. "Ishte knaqsi e madhe, por n t njjtn koh edhe prgjegjsi, t kishe dorshkrimet e nj autori

dhe miku si Kadare", shprehet Gjergj Vlashi, nj erek shekulli pasi mori prsipr barrn t mbante n shtpi dorshkrimin e nj romani, i cili u hoq nga qarkullimi gati 50 vjet m par. Gjrat u komplikuan m shum, kur pas largimit demostrativ antikomunist t familjes Kadare nga Shqipria dikush n rrethin e largt t miqve m kujtoi se n shtpi un mbaja dorshkrimet e autorit disident, kujton regjisori durrsak, duke shtuar: "Ishin koh t tjera dhe rreziku ishte i pranishm". Gjergj Vlashi ka vendosur ta siguroj dorshkrimin n nj mnyr tjetr, menjher pas fillimit t ers demokratike. Djali i tij, Floriani, me profesion violinist, po shkonte n Spanj pr t punuar dhe jetuar n Korunja, n skajin m veriperndimor t gadishullit Iberik. Atje dorshkrimi i "Prbindshit" do t ishte m i sigurt. "Kur erdha n Spanj n vitin 1992, mora me vete shum gjra q i kisha pr zemr; disa piktura, orn e vjetr t murit, radion gjermane, hapsen e verrave q kish prdorur gjyshi, disa libra t fmijris, etj", kujton instrumentisti, q n at koh mbushte 30 vje. Ndr to ishte edhe nj dosje e kuqerremtem, doreshkrimi i

Rubrika "Forum" sht krijuar si hapsir pr t botuar letrat, opinionet, reflektimet dhe reagimet e lexuesve dhe qytetarve. Redaksia mban t drejtn pr t redaktuar e shkurtuar, si dhe mos botuar ato shkrime q nuk i prmbahen etiks.

12 Koha

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Nuk ka folur deri m tani pr marrdhnien e saj me ish-t dashurin Robert Pattinson, qkur u msua tradhtia me regjisorin e martuar Rupert Sanders, por n nj konferenc shtypi pr filmin e saj t ri, Kristen Stewart foli pr kt gj gjasht jav pasi shprtheu skandali. "Do ia dalim mban", theksoi aktorja kur u pyet se si do ndihej kur t pozonin s bashku n tepihun e kuq pr premiern e "The Twilight Saga: Breaking Dawn Part 2"

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Diellza Kolgeci i ka quajtur "njerz t klass s ult" dhe "njerz pa edukat" personat t cilat merren me thashetheme. Bukuroshja kosovare shpesh ka qen cak i spekulimeve t ndryshme rreth jets s saj private, dhe gjat nj interviste t fundit pr faqen Shqiptarja, Diellza ka shfrytzuar rastin t'u kundrprgjigjet atyre q merren me thashetheme, edhe pse thot se me mediat "i ka punt mir".

Koha 13
Brad Pitt "nuk ndjehet i sigurt" nse nuk ka nj arm t fshehur diku n shtpin e tij dhe mendon se t pasurit arm sht n "ADN-n e tij" si nj amerikan. Aktori i filmit "Killing Them Softly" sht mbrojts pr t fejuarn e tij Angelina Jolie dhe gjasht fmijt e tyre.

INFRARED
Aktorja Angelina Jolie ka vendosur pr t mbrojtur veten nga akuzat t cilat thon se filmi i saj "N tokn e gjakut dhe mjalts" sht plagjiatur dhe s bashku me shtpin produksionale "GK Films" dhe shtpin e distribuimi, "Film District", do t luftojn pr drejtsi n gjykat. Vetm disa jav para se filmi t shfaqet n kinema, aktoren e famshme e ka sulmuar publikisht James J. Braddock, emri i vrtet i t cilit sht Joseph J. Knezeviq, me pretendimet se vepra e bukuroshes Angelina sht vjedhur nga romani i tij "The Soul Shattering" i botuar n vitin 2007. Ai gjithashtu tha se disa her sht takuar me producentin Eric Sark-

ANGELINA JOLIE,
para gjyqit pr plagjiatur
iq, pr t diskutuar mundsin q tregimi nga libri t bhet film dhe ishte tronditur kur dgjoi se producenti i njjt me aktoren e famshme po punon pr nj film me histori t ngjashme. Angelina nga ana tjetr i kundrshtoi akuzat duke thn se kt jan t pavrteta dhe se frymzimin pr filmin e ka marr duke punuar si ambasadore e OKB-s n Bosnje. Si raporton "Hollywood Reporter", Angelina dhe bashkpuntort e saj "pranojn se nuk e kan marr lejen e Josip J. Knezevic, por mohojn se sht dashur q ligjrisht t krkojn leje dhe licenc." Angelina dhe ekipi i saj do t prfaqsohen kompania L.A. Reed Smith.

Leonora Jakupi promovon produkte kozmetike

Kngtarja bukuroshe Leonora Jakupi ka publikuar n faqen e saj n Facebook nj foto ku ajo paraqitet e rrethuar nga produktet e kozmetiks. E bukur dhe sharmante si gjithnj, Jakupi ka vendosur t ndaj me fansat e saj sekretin e bukuris s saj, ku reklamohen produktet e ndryshme q ajo prdor.

Ndoshta duhet ta heqsh telefonin nga veshi

Gazetarja britanike Peaches Geldof, e cila vetm pak m par u martua me kngtarin Thomas Cohen, sht prballur me nj incident t pakndshm pr fmijn e saj 4 muajsh. Ndrsa ka qen duke ecur me fmijn e saj, t cilin e kishte n karroc, ajo sht prmbysur dhe fmija ka rn prdhe. 23-vjearja ja ka vn fajin Bashkis s Londrs pr kt gj, duke thn se duhet t mbyll gropat. Por, nga fotot duket qart q ajo ka qen e pavmendshme, duke qen se po fliste n telefon. Pr fat, fmija nuk psoi dmtime.

LADY GAGA,
fustan nusrie pr dalje me miqt

Rita Ora planifikon koncert bamirsie n Kosov

E diela ka qen nj dit super e ngarkuar pr Rita Orn. Pasi ka br pak qejf n nj klub nate, mngjesi i s diels e ka gjetur at prsri duke xhiruar. N ort e mbrmjes, t dieln, ajo sht kthyer n hotel pr t realizuar nj takim t shkurtr me ministrin e Kulturs, Memli Krasniqi, i cili e ka pritur goxha gjat at. M pas Rita ka dal n nj konferenc pr media nga ku ka treguar se po planifikon t mbaj nj koncert n Prishtin. "Kur

Martohen "fshehurazi"

Trump u vu n mbrojtje t Fadil Berishs

Fotografi i mirnjohur shqiptar, me nnshtetsi amerikane, Fadil Berisha vazhdon karriern e tij t suksesshme n New York, duke qen fotograf zyrtar i Miss Universe dhe Miss USA, si dhe i marks prestigjioze t orve "Rolex". Koh m par, Berisha ka pasur nj problem me punn e tij. Ndrsa zhvillohej Miss United States, vajzat u pikturuan n trupin e tyre, nj lloj arti bodypainting, dhe u fotografuan me rroba t brendshme, ndrkoh q u konsideruan si t prdorura, si objekte seksuale nga shum media amerikane. shtja shkoi deri n CNN, ndrkoh q ishte vet pasaniku Donald Trump, i cili e mbrojti kt kauz q kaloi e gjitha n favorin e Berishs. Fotografi shqiptar ka sqaruar se si sht zhvilluar kjo ngjarje, q n fund ka ndikuar vetm pozitivisht tek Miss USA. "Donald Trump ka Miss Universal, Miss USA dhe Miss Pink. Ishim n Las Vegas dhe ram dakord q t bnim foto shum m seksi, pr Miss USA meqense sht nj vend shum m i hapur, sht nj gj shum

ta bj nj koncert ktu dua t jet dika e madhe", ka thn Rita. "Dua ta bj nj koncert pr bamirsi n Kosov". Por Rita nuk ka caktuar

ndonj dat se kur do ta realizoj kt koncert. "Nse nuk do t jet kt vit, do t jet gjat vitit t ardhshm", ka thn ajo. ("Koha Ditore")

Stine prsri me Roneln?

Historia e t dyve zgjat prej disa vitesh. Ata kan qen t lidhur pr nj koh, por m pas jan ndar. Stine pr disa muaj bri publike lidhjen e tij t dashuris me Roza Latin, vajzn e Rita Latit. U bn disa jav q ne nuk kemi dgjuar m pr ta si ift, por kemi par Stinen t dal me nj femr tjetr. Kngtarja Ronela Hajati sht par n shoqrin e Stines ort e vona t nats, ngritn pr t'u larguar, u kuptua se ishte Ronela. Ajo ishte veshur elegante, dhe dukej q nuk ishte nj takim i thjesht pune, meq edhe ora shnonte gati tre e mngjesit. U larguan bashk me makinn e Stines. At dit Ronela kishte edhe ditlindjen. Nuk dihet ende nse dy t rinjt jan lidhur srish, por nse sht kshtu i urojm jet t gjat e t lumtur n ift!

n nj bar t Tirans, njofton "Bluetooth". Ata ishin ulur t mnjanuar n nj tavolin, dhe deri n

momentin q u ngritn nuk u arrit t kuptohet se cila ishte femra q po bisedonte me Stinen. Kur ata u

Gibson humb miliona dollar

Shkurorzimi i tyre ishte nj nga m t shtrenjtt n historin e Hollywoodit, dhe tani rezulton q shuma q do t marr Robyn sht edhe m e madhe se sa q supozohej m par. IshGruaja e Mel Gibson (56) do t marr nj shum t madhe parash nga pensioni i tij. Prve ksaj, Moore i takon gjysma e shums s pasuris s tij me vler prej 800 milion dollarsh pr shkak se ish-ifti nuk kishte nnshkruar nj marrveshje paramartesore. Sipas ueb-faqes amerikane "TMZ", Robyn prve t drejts n pensionin e aktorit dhe regjisorit, do t aktori t filloj s fituari si m par, pasi ai u ankua se Hollywoodi nuk ishte i gatshm t'ia falte skandalet e shumta t cilat jan t lidhura me emrin e tij gjersa sa ishte n romanc me ish t dashurn e tij, Oksana Gregorieva. "Duhet t harrojn. Un nuk mendoj se ata jan hakmarrs. far kam br me t vrtet? Kjo sht qesharake. sht e vshtir pr t shpjeguar. Kjo sht jeta, nuk sht e leht dhe nuk sht e drejt," prfundoi ai. Gibson n vitin 2010 pranoi se goditi nnn e vajzs s tij tetmuajshe, Lucia, dhe se e kishte krcnuar dy her me vdekje.

Publikon albumin e tret

bum sht realizuar me labelin legjendar t muziks xhaz, "ECM", ndrsa do t hidhet n treg m 21 shtator n Zvicr dhe Gjermani, e m 8 tetor n Franc e Shtete t Bashkuara t Ameriks, njofton "Koha Jon". Kt vjesht, Elina, shqiptarja q po mahnit artdashsit, do t zhvilloj turne n Evrop dhe SHBA, me muzikn q paraqet rikthim te burimet e saj muzikore, nj kombinim mes kngve popullore ballkanike dhe muziks xhaz.

Blake Lively dhe Ryan Reynolds jan martuar pas nj viti lidhjeje. Sipas revists 'People', aktorja 25-vjeare i ka thn "po" aktorit 35-vjear n nj ceremoni private ditn e diel n Kalifornin e Jugut. Kjo sht hera e par q Blake Lively martohet. M par ka pasur lidhje me Leonardo Di Caprio. Ndrsa Reynolds ka qen i martuar me Scarlett Johansson pr dy vite (20082010).Cifti sht njohur n sheshxhirimin e filmit 'Green Lantern', n vjesht t vitit 2010.

m interesante dhe ishte nj reklam shum e mir. I bm ato "In Vegas with Fadil Berisha", tregoi Berisha rrfimin e tij duke shtuar: "Un nuk isha vetm n at takim dhe kur ata pan fotografin e par, vajza ndryshoi aq shum, u b aq seksi, aq 'Victoria Secret' dhe ata morn guximin ta prdornin kt moment sepse e pan q vajza ishte e mbrojtur dhe fotografia e mbrojtur. I morn katr fotografit dhe i futn n CNN, domethn se dikush i vodhi fotografit Fadil

Berishs. Aty m kapn t gjitha kanalet televizive dhe u b nj debat nse e teprova apo s'e teprova. Kur e pyetn Trumpin, ai tha se nuk e kuptonte?! "Kto fotografi ishin shum t bukura dhe t lutem mos e ofendo fotografin tim, ai sht shum m i mir se ai i Victoria Secret'", ka shpjeguar tutje Berisha. Gjith kjo doli nj sukses shum m i madh nga sa e kishin menduar. Spektakli bri fam n krejt botn, u fut n CNN dhe n do televizion amerikan. (Bota Sot)

Ushqimi para takeve t larta dhe veturave

Aktorja Blake Lively ka zbuluar se sht nj gurman e madhe dhe tek partneri i saj krkon q vetm ta ket nj epsh t njjt ndaj ushqimit. Blake n intervistn pr revistn 'Marie Claire', ka folur pr epshin e saj t madh, jo pr meshkujt, take t larta apo dika t ngjashme, por pr ushqimin. "Jam nj fanse e madhe e prgatitjes s ushqimit n kuzhin. Nuk do t besonit se kuzhina ime i takon nj aktoreje, pasi aty mund t gjesh t gjitha pajisjet e mundshme dhe ushqimet e mundshme. Dhe m plqen mashkulli q ka epsh t njjt pr ushqimin", ka thn ajo.

Lady Gaga njihet pr guston e saj t uditshme n zgjedhjet e veshjeve, por mbrmjen e s diels e ekzagjeroi kur u paraqit n nj fest n Londr s bashku me Rihanna dhe Jay-Z e veshur me fustan nuseje. Kngtarja 26vjeare kishte nevoj pr ndihmn e dikujt pr t'i mbajtur bishtin e gjat t fustanit t bardh.

Para martess, operimi i hunds

Jennifer Aniston i ka krkuar t fejuarit t saj Justin Theroux q t bj operimin e hunds. Bazuar n mediet amerikane, aktorja i ka thn Justinit q ta rregulloj pamjen e tij para martess dhe atij aspak nuk i ka plqyer kjo. "sht shndrruar n nj znk t ashpr, ku Justin e ka akuzuar Jennifer-in se po e krahason me ish bashkshortin e saj 'perfekt' Brad Pitt. Jenni sht mbrojtur duke thn se vetm dshiron t'i ndihmoj ta rregulloj hundn, pasi ai grhet shum dhe nuk po bn komente pr pamjen e tij. Justin nuk sht aspak mendjemadh, por sht i vetdijshm se hunda e tij sht e madhe dhe Jenni ia ka prekur nervin", ka rrfyer nj mik i tyre. "N fund Jennifer i ka thn Justinit q mos t brengoset pr kt, sepse ajo mendon se sht seksi edhe ashtu si sht. Jenni sht e dashuruar marrzisht n Justinin dhe e urren faktin q e ka ofenduar at, por prap dshira e saj mbetet, para se ata t dalin par

ket t drejt edhe n gjysmn e parave t fituara me an t kompanis s tyre t produksionit "Icon". Ish-bashkshortt, t cilt kan shtat fmij nuk jetojn s bashku q prej vitit 2006, pas 26

vitesh martes. Moore ka paraqitur krkesn pr shkurorzim n muajin prill t vitit 2009 dhe ifti zyrtarisht prfundoi lidhjen e tyre vetm n dhjetor t vitit 2011. Duket se do t kaloj koh para se

Diva e muziks xhaz, Elina Duni, gjat ktij muaji do t publikoj albumin e tret me radh t titulluar "Matan malit". Ky al-

14 Koha

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Rreth 36 delegacione kan ardhur n Kosov n ditn edhe kur iu dha fundi mbikqyrjes s pavarsis. N kt kuadr hyn vizita e ish-presidentit finlandez Ahtisaari, i cili hartoi planin pr statusin e Kosovs, ambasadorit Ishinger, diplomatit Visner...etj. Fundi i mbikqyrjes s pavarsis s Kosovs nga krert e shtetit sht cilsuar si moment historik

SHQIP 24 OR
Grupi Drejtues Ndrkombtar i prbr nga 23 shtete evropiane, Shtetet e Bashkuara dhe Turqia, q kishin monitoruar zbatimin e pakos s Ahtisaarit q kur Kosova shpalli vetn shtet, morn hnn vendimin formal pr t'i dhn fund mbikqyrjes s Pavarsis s Kosovs t shpallur m 17 shkurt t vitit 2008
Prishtin, 10 shtator - Kosova t hnn ka prmbyllur mbikqyrjen e pavarsis t shpallur m 17 shkurt t vitit 2008-mbikqyrje e cila buron nga plani i t drguarit t posam t Kombeve t Bashkuara pr statusin e Kosovs, diplomatit finlandez, Marti Ahtisaari. T premten, Kuvendi i Kosovs miratoi me 98 vota pr, 10 kundr dhe 1 abstenim ndryshimet kushtetuese, t cilat ia hapin rrugn prfundimit t mbikqyrjes ndrkombtare. Grupi Drejtues Ndrkombtar i prbr nga 23 shtete evropiane, Shtetet e Bashkuara dhe Turqia, q kishin monitoruar zbatimin e pakos s Ahtisaarit q kur Kosova shpalli vetn shtet, morn hnn vendimin formal pr kt shtje. "Pas vlersimit t tij m dat 2 korrik 2012 se Propozimi Gjithprfshirs pr Zgjidhjen e Statusit t Kosovs (PGJS) sht zbatuar n mnyr substanciale dhe duke vn re se n prputhshmri me zotimet e tyre, institucionet e Kosovs tani i kan miratuar pakot e ndryshimeve t Kushtetuts dhe t legjislacionit primar duke i prfshir n mnyr t knaqshme elementet e mbetura t PGJS-s brenda kornizs kushtetuese dhe juridike t Kosovs, Grupi Drejtues Ndrkombtar shpall sot prfundimin e mbikqyrjes s pavarsis s Kosovs dhe prfundimin e mandatit t Prfaqsuesit Civil Ndrkombtar", thuhet n deklaratn e grupit. "Pas prfundimit t detyrave t nevojshme administrative t brendshme, Zyra Civile Ndrkombtare do t mbyllet n fund t vitit 2012.

Pavarsis s Kosovs i hiqet mbikqyrja

BAC U KRY, 2!
jimin e fqinjsis s mir me vendet e rajonit-prfshir Serbin. "E diskutuam me zotin Riker progresin e arritur n Kosov...pr implementimin e plot t dokumentit t presidentit Ahtisaari, pr involvimin e integrimin e t gjitha komuniteteve n institucionet e Kosovs duke ushtruar autoritetin n t gjith territorin e vendit ton, pr prkushtimin ton pr nj fqinjsi t mir me t gjith-pr nj fqinjsi t mir edhe me Serbin n angazhimet tona pr normalizimin e marrdhnieve ndr-shtetrore", tha Thai. Me efekt t menjhershm, PGJS-ja nuk ekziston m si fuqia juridike e veant dhe m e lart, dhe Kushtetuta e Republiks s Kosovs tani prbn bazn e vetme t kornizs juridike t vendit", thuhet ne deklarate. Ndrkaq, rreth 36 delegacione kan ardhur n kt dit n Kosov . N kt kuadr hyn vizita e ish-presidentit finlandez Ahtisaari, i cili hartoi planin pr statusin e Kosovs, ambasadorit Ishinger, diplomatit Visner...etj. Fundi i mbikqyrjes s pavarsis s Kosovs nga krert e shtetit sht cilsuar si moment historik. Kryeministri kosovar, Hashim Thai, prmbylljen e pavarsis s mbikqyrur e ka vlersuar si nj dit q do t shnoj prgjegjsi t reja pr shtetin e Kosovs. Sipas tij, prmbyllja e mbikqyrjes s pavarsis sht vlersimi m i lart ndrkombtar q i sht br shtetit t Kosovs n 4 vitet e pavarsis. shtohet prqendrimi ndaj Kosovs. Pas nj takimi q zhvilloi me kryeministrin e vendit, Hashim Thai, diplomati amerikan rikujtoi se Kosova duhet t punoj n drejtim t realizimit t reformave t nevojshme pr krijimin e nj shteti t fuqishm. "Fundi i mbikqyrjes ndrkombtare mund t shnoj fundin e autoritetit ekzekutiv t rezervuar pr Bashksin Ndrkombtare me planin e Ahtisaarit, por kjo nuk i jep fund angazhimit dhe ndihms s fuqishme-prfshir at t Shteteve t Bashkuara. Prqendrimi ndrkombtar mbi Kosovn vetm se do t rritet q nga sot. Kur Kosova po punon n kt periudh pas prfundimit t mbikqyrjes ndrkombtare t pavarsis pr t ndrtuar nj shtet m t fuqishm, ajo do t duhet t prmbush shum reforma t rnda por t nevojshme", u shpreh Riker duke thn se, pavarsisht sfidave t ardhshme, me prmbylljen e mbikqyrjes ndrkombtare t pavarsis s Kosovs po hapet nj kapitull i mundsive t reja pr vendin. N kt kuadr, Riker e quajti "esencial" vazhdimin e dialogut ndrmjet Prishtins e Beogradit duke shprehur bindjen se me normalizimin e raporteve ndrmjet palve do t arrihet integrimi n Bashkimin Evropian. "Dialogu sht absolutisht esencial n shekullin XXI. Ai sht mnyra pr t ecur prpara", theksoi ai. Kosova prmbyll mbikqyrjen ndrkombtare duke e ln pjesn veriore t territorit t saj jasht kontrollit shtetror. Mungesa e sundimit t ligjit dhe veprimi i strukturave jolegale serbe q vazhdojn t refuzojn kategorikisht shtrirjen e pushtetit kosovar n zonat prtej lumit Ibr n Mitrovic, kan pamundsuarprgjat m shum se 13 viteve q nga prfundimi i lufts, por edhe pas shpalljes s pavarsis n shkurt t 2008-s, integrimin e veriut. Bashksia Ndrkombtare ka qen, gjat muajve t kaluar, m e zshme n krkesn e saj q prmes nj dialogu politik t zgjidhet problemi i veriut. Sfidat, me t cilat do t ballafaqohet Kosova n etapn pas prmbylljes s mbikqyrjes ndrkombtare, sipas kreut t ekzekutivit t vendit, Hashim Thai, nuk do t jen t lehta. Thai e cilsoi "dit madhore pr Kosovn" prfundimin e mbikqyrjes ndrkombtare, ndrsa foli pr prkushtimin n kri-

dhe KFOR-i mbesin n terren pr t'iu ndihmuar institucioneve n Prishtin, por prgjegjsia e Qeveris s Kosovs pr vendosjen e zbatimit t ligjit, sht m e madhe sesa m par. T drejtat e njeriut duhet t jen t garantuara pr secilin qytetar, n veanti pr komunitetet pakic dhe pr t kthyerit serb", ka thn Kacin prmes nj deklarate t shkruar pr media

ICG: Sfidat pas mbikqyrjes

Kosova e ka zbatuar pjesn drmuese t planit Ahtisaari dhe meriton t jet trsisht e pavarur, por nuk duhet t ket rrshqitje dhe pjest tjera t planit duhet respektuar, thuhet n raportin e s hns t lshuar nga Grupi Ndrkombtar i Krizave. N kt raport, thuhet se arritjet e deritashme n zbatimin e ktij plani, rrezikohen mes tjerash edhe nga raportet e tensionuara ndrmjet Kosovs dhe Serbis dhe frustrimit t Prishtins me "pamundsin pr t shtrir sovranitetin e saj n zonat veriore t banuara me serb". "Qeveria duhet t mbetet e prkushtuar n krkesat e planit t Ahtisaarit pr pakicat. Por, plani nuk ka qen i hartuar t funksionoj n izolim dhe nuk mund t ndahet nga raporti i trsishm Kosov - Serbi", thuhet n raport. N veri t Kosovs, kontrolli i Beogradit mbi administratn lokale sht pothuajse i plot. N jug, Beogradi paguan paga dhe pensione pr serbt dhe menaxhon sistemin e arsimit dhe shndetsis, pa e informuar Prishtinn. Qeveria n Kosov po e toleron kt, ndonse mund t bj prpjekje pr mbylljen e institucioneve t Beogradit n jug t vendit, shkruan ICG. "Kur sht pajtuar me planin e Ahtisaarit, Kosova ka pranuar se Serbia do t jet e prfshir n kt territor, ndonse n mnyr bashkpunuese dhe transparente. Beogradi ka refuzuar t bashkpunoj dhe Kosova tash po tregon shenja mosdurimi", shkruan n raport t ICG-s.

Vetvendosje bojkoton seancn

Lvizja Vetvendosje nuk ka marr pjes n seancn solemne t Kuvendit t Kosovs. Sipas udhheqsve t ksaj lvizjeje deputett jan ftuar n kt seanc vetm pr t buzqeshur dhe duartrokitur, pa pasur t drejtn e fjals. Lideri i Vetvendosjes, Albin Kurti, tha se me ndryshimet kushtetuese sht mbyllur vetm nj zyr, ndrkoh q vazhdojn t jen prezent n Kosov KFOR-i, EULEX-i dhe UNMIK-u. E ndrkaq, pr nnkryetarin e AAK-s, Ahmet Isufin, Kosova ka shnuar hapa t dukshm q e favorizojn shtetin pr t marr kompetenca shtes, por q edhe pas 10 Shtatorit shum shtje do t mbeten t kufizuara n fushn e sundimit t rendit dhe ligjit, sidomos sa i prket shtrirjes s sovranitetit n veri.

Kacin: Kosovn e pret pun edhe m e madhe

Nnkryetari i Delegacionit t Parlamentit Evropian pr Evropn Juglindore Jelko Kacin, ka prshndetur prmbylljen e mbikqyrjes s pavarsis s Kosovs, por, ka vlersuar se Kosova ka ende pun prpara pr t mundsuar sundimin e plot t tligjit. "EULEX-i

Reeker: Kapitull i ri
Zvends ndihms sekretari amerikan i shtetit, Filip Riker, tha se me prmbylljen e mbikqyrjes ndrkombtare t pavarsis, nuk i jepet fund interesimit t bashksis ndrkombtare pr vendin, por prkundrazi, me t

Ne s'e njohim Kosovn as me mbikqyrje, as pa t

Beograd, 10 shtator Kryeministri i Serbis, Ivica Daiq, ka thn t hnn me rastin e heqjes s mbikqyrjes s pavarsis s Kosovs, se Serbia nuk pranon asnj pavarsi, as at t mbikqyrur, e as at pa mbikqyrje. "Pr ne shtja e Kosovs nuk sht zgjidhur derisa me t nuk pajtohet Serbia. Po t mos ishte kshtu, nuk do t na bnin aq shum trysni ta njohim Kosovn", u ka thn Daiq gazetarve n Beograd. Ai gjithashtu ka thn se rrfimet pr njohjen e pavarsis s

Murat Jashari krkon mobilizim

Prfaqsuesi i Jasharajve, Murat Jashari e ka mirpritur heqjen e mbikqyrjes s Pavarsis s Kosovs. Sipas tij ende nuk mund t thuhet se a ishte mir apo keq q deri m tani pavarsin e kishim t mbikqyrur sepse ndoshta pa kt mbikqyrje do t mund t ishim ende m keq n rrethana politike dhe ekonomike. "Gjithmon kemi dy mendime ka mendim se po ti kishim pas gjrat vet n dor ndoshta do t kishim br m mir kurse ekziston edhe mendimi tjetr q ka plot argumente se sikur t

Kosovs pr t arritur antarsimin e Serbis n BE jan "budallallk" dhe se kusht i vetm sht relaksimi i raporteve midis Prishtins dhe Beogradit. "Si mund t jet kusht pranimi i pavarsis s Kosovs kur ekzistojn

edhe vende brenda BE-s q nuk e kan br nj gj t ktill. Nj relaksim sa m i gjer i raporteve dhe zgjidhja e problemeve q pamundsojn jetn normale t qytetarve n Kosov, sht kusht", ka thn Daiq.

mos kishte qen bashksia ndrkombtare ndoshta do ta kishim br punn edhe m keq '' thot Jashari pr Indeksonline. Jashari ka vlersuar progresin e arritur sepse sipas tij tashm e kemi arritur pikn n t ciln do t mund t ecim vetm n kmbt e tona.

Murat Jashari n prononcimin pr Indeksonline u ka br thirrje t gjith shqiptarve q t mobilizohen sepse vetm n kt mnyr do t mund t arrinim qllimin ton t kahmotshm,pr shtet t pavarur dhe sovran politikisht dhe ekonomikisht.

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Koha 15
Nj makin bomb ka shprthyer n nj treg n veriperndim t Pakistanit, duke vrar t paktn 10 persona, tet prej tyre, si raportohet, mysliman shiit. N sulm jan plagosur m shum se 20 persona t tjer. Shprthimi ndodhi n tregun e Kashmirit n Parainar, qytet kryesor n Kurram, nj nga shtat rrethet fisnore

MERIDIANE Vrasjet Talibant si partner strategjik? n Siri,

krime lufte
Qeveria amerikane prpiqet t arrij nj marrveshje me talibant.Megjith ngecjen n vend t bisedimeve sht e mendueshme arritja e nj ujdie. Por pyetja themelore n fund sht: kush jan n t vrtet talibant?
As qeveria amerikane nuk e beson m se lufta n Afganistan mund t vendoset vetm n rrug ushtarake. "Dialogu politik sht rruga m e sigurt pr paqe afatgjat dhe stabilitet t vazhdueshm", deklaroi nj zdhnse e Ministris s Jashtme amerikane. Pr kt arsye prej thuajse dy vjetsh qeveria n Uashington prpiqet t arrij nj zgjidhje me an negociatash. Por marsin e kaluar talibant i ndrpren bisedimet pasi lirimi i krkuar prej tyre i pes pjestar t lart nga kampi i t burgosurve n Guantanamo, nuk po bhet aq shpejt sa duhej. Filli i bisedimeve nuk sht kputur ende, por ajo ka diskutohet n takimet informale, shum rrall bhet e ditur pr publikun. Her ndodh q prfaqsues t qeveris amerikane ln t shkoj n vesh t shtypit se sht br nj propozim i ri pr lirimin e t burgosurve. Her talibant deklarojn se sht nisur pr n Katar nj ekip negociues, pr t rn dakord rreth axhends pr bisedime t mtejshme.

Komisionerja e Lart e OKB pr t Drejtat e Njeriut Navi Pillaj, e ka hapur nj seanc t Kshillit t t Drejtave t Njeriut n Gjenev t hnn, duke thn se ajo sht "e shqetsuar thell" nga vuajtjet e civilve n Siri. Pillaj tha se prdorimi i armatimit t rnd nga ana e forcave qeveritare ndaj zonave civile si dhe vrasjet pa gjyq dhe torturat e forcave anti-qeveritare "mund t prbjn krime lufte dhe krime kundr njerzimit." Ajo shprehu shqetsimin pr mosprmbushjen e kushteve pr zgjatjen e mandatit t misionit vzhgues t OKB-s, i cili ka mbaruar operacionet m 19 gusht. Pillaj ka shprehur mbshtetjen e saj t plot pr t drguarin e sapoemruar t OKB-s dhe Ligs Arabe n Siri, Lakdar Brahimi, dhe pr prpjekjet e tij q t ndrmjetsoj n bisedimet n Siri. Pillaj prsriti gjithashtu thirrjet pr komunitetin ndrkombtar q t'i "kaprcejn ndasit dhe dhe t punojn pr t'i dhn fund dhuns dhe shkeljes s t drejtave t njeriut n Siri".

A mund t prmbushen krkesat?

Krkesat e t dy palve jan t qarta prej kohsh: SHBA krkon q talibant t'i japin fund luftimeve, t respektojn kushtetutn afgane dhe t

ndrpresin lidhjet me rrjetin terrorist Al-Kaida. Talibant krkojn trheqjen e t gjitha trupave t huaja, lirimin e t burgosurve dhe njohjen e lvizjes s tyre. T gjitha kto krkesa mund t plotsohen n parim, nse do t interpretoheshin lirshm, mendon Richard Barrett, drejtor i grupit vzhgues t Al-Kaids dhe talibanve n OKB. Mbetja n Afganistan e disa trupave amerikane pas largimit n 2014 t trups mbrojtse ISAF, nuk duhet t jet penges. "Talibant pragmatik llogarisin q nj prani ndrkombtare do t ishte edhe nj lloj garancie e marrveshjeve dhe do t'u ndihmonte t merrnin vrtet pjes n qeveri", thot Barrett. Edhe njohja e kushtetuts afgane nga talibant sht e mendueshme, por vetm ather kur kjo njohje nuk do t nnkuptonte edhe njohjen e qeveris s urryer t presidentit Hamid Karzai, dhe nse t gjitha partit do t negocionin nj kushtetut t re.

Talibant e prar
Pyetja m e rndsishme sht megjithat nse udhheqja e talibanve do t arrinte t bnte t pranueshme pr bazn nj marrveshje me SHBA-n. Nj pjes e talibanve i refuzojn plotsisht bisedimet, t tjer i shohin vetm si taktik. Q pragmatikt n radht e tyre nuk e kan t leht e dshmon rasti i Agha Jan Motasim. Ish ministri i financave n qeverin e talibanve u b shnjestr e nj breshrie plumbash n Karai pasi kishte folur pr nj zgjidhje politike dhe kundr organizats terroriste Al-Kaida. Mbijetesa e tij ishte gati nj mrekulli.

shtja e pasqaruar e t burgosurve

Prpara se t mund t negociohet duhet t sqarohet shtja e t burgosurve. Talibant kan br krejt t qart se nuk jan t gatshm pr negociata t mtejshme sa koh

nuk pranohet kmbimi i pes t burgosurve t Guantanamos me ushtar amerikan t kapur prej tyre n 2009. "SHBA nuk ka vendosur t dorzoj taliban t burgosur nga Guantanamo", deklaroi nj zdhnse e Ministris s Jashtme t SHBAs. Pr konsultime aktuale rreth t burgosurve t veant qeveria nuk mund t jap informacion. Vzhguesit besojn se ende nuk sht rn n ujdi n kt shtje. Diferenca ka n radh t par mes Shtpis s Bardh dhe Ministris s Mbrojtjes. Ve ksaj presidenti Obama gjendet n mes t fushats elektorale. Vzhguesit mendojn se nuk ka gjasa q t lirohen para zgjedhjeve n nntor, pes talibant, ndr t cilt edhe ish zvendskryeministri i regjimit t talibanve. Asnj president nuk do t prballej me nj diskutim t till publik n mes t fushats elektorale, vlersojn analistt. (DW)

Obama mbron "Obamacare"

Presidenti amerikan, Barack Obama, ka mbrojtur politikat e tij pr kujdesin shndetsor. "Nuk do t eliminoj sigurimin shndetsor pr miliona amerikan q jan t varfr, t vjetr, ose t paaft, n mnyr q ata q kan t paguajn m pak", ka thn Obama, n kuadr t fushats elektorale pr tu rivn n krye t Shtpis s Bardh. Ai ka shtuar se plani i demokratve sht forcimi i Medicare. Presidenti amerikan ka thn se asnj amerikan, nuk duhet q t "kaloj vitet e arta nn mshirn kompanive t sigurimit. Sipas tij, ata duhet te pensionohen me dinjitet dhe respekt dhe t marrin kujdesin e merituar. "Obamacare", si e quajn shum republikan reformn shndetsore, t miratuar nga administrata e tij, sht e diskutueshme, sepse n thelb detyron t gjith q t blejn nj form t sigurimit dhe i penalizon ata q nuk bjn nj gj t till.

Rusia "krcnon" NATO-n

Nj zdhns i Ministris s Jashtme ruse tha t hnn se NATO nuk i ka msuar leksionet nga ngjarjet e fundit n Kaukazin e Jugut. Zyrtari i Ministris Aleksandr Lukasheviq me kt koment reagoi ndaj deklarats s sekretarit t prgjithshm t NATO-s Anders Fog Rasmusen, gjat nj vizite m 6 shtator, n Tbilisi, n t ciln ai i tha Gjeorgjis se "e ardhmja e Gjeorgjis sht n NATO". Lukasheviq iu tha gazetarve se "deklaratat e tilla tregojn se NATO ende nuk i ka nxjerr msimet nga ngjarjet tragjike t vitit 2008 n Kaukazin Jugor" dhe vazhdon t'i drgoj Tbilisit "sinjale inkurajuese".

KE krkon zgjedhje t lira n Ukrain

Sekretari i prgjithshm i Kshillit t Evrops Torbjorn Jagland u krkoi autoriteteve n Kiev t hnn, q t zhvillojn zgjedhje t lira dhe t ndershme parlamentare n muajin tetor. Ai tha se komuniteti ndrkombtar do t prcjell nga afr zgjedhjet dhe se ato do t luajn nj rol n imazhin e Ukrains. Jagland tha se vazhdimi i burgimit i ishkryeministres Julia Timoshenko, e cila drejton nj parti opozitare politike paraqet "nj problem". Duke folur n nj konferenc mbi marrdheniet mes Ukrains dhe BE-s, Jagland tha se nse Ukraina nuk arrin t zbatoj reforma demokratike, ajo rrezikon "izolimin ndrkombtar."

Lukasheviq tha se Moska beson se deklaratat pr antarsimin e mundshm t Gjeorgjis n NATO nuk do t forcojn sigurin rajonale dhe nxisin udhheqsit e Gjeorgjis, q t mos "e njohin

realitetin politik t krijuar n rajon". Pas lufts s shkurtr t vitit 2008 n mes t Rusis dhe Gjeorgjis, Moska njohu rajonet separatiste gjeorgjiane t Osetis s Jugut dhe Abkazis.

SHBA-t i kthejn Bagramin Afganistanit

lvizje sht pjes e marrveshjes pr t transferuar prgjegjsin e burgjeve tek autoritetet lokale n kuadr t trheqjes s trupave t NATO-s nga Afganistani n fund t vitit 2014. Gjithsesi, Uashingtoni kmbngul pr t mbajtur nn kontroll disa nga t burgosurit n Bagram. Burgu i Bagramit ka qen n qendr t akuzave pr abuzim me t burgosurit duke u konsideruar si Guantanamo i Afganistanit.

Ushtria amerikane do t dorzoj kontrollin e burgut t Bagramit, ku mbahen 3000

persona t dyshuar pr terrorizm dhe lufttar taleban, tek autoritetet e Afganistanit. Kjo

16 Koha

E MART 11 SHTATORT | 2012 | Mysafirve, pasi u shtrohej sofra, sillej ibriku i rakis dhe dy gota. I pari q ngrinte dollin ishte i zoti i shtpis duke u uruar mirseardhjen, pastaj mysafirt me radh. Larja e duarve bhej n korridor, ku ishte bucela dhe tasi me uj dhe nj nuse e shtpis n gatishmri.

TRADITA
Turizm
Kulla nuk ndrtohen m, ndrsa t vjetrat nuk jan ruajtur si duhet. Shpeshher, ato ngjallin kureshtjen e turistve t huaj, t cilt i vizitojn n sezonet turistike. N Valbon, banort e ksaj zone, duke ua ditur mir vlerat kullave, i kan prshtatur ato dhe i kan kthyer n hotele
Albina Hoxha / Gjon Neaj
Kullat jan tradit e hershme n vendin ton dhe tani, pas shum vitesh, kjo tradit sa vjen e largohet. Kulla nuk ndrtohen m, ndrsa t vjetrat nuk jan ruajtur si duhet. Shpeshher, ato ngjallin kureshtjen e turistve t huaj, t cilt i vizitojn n sezonet turistike. N Valbon, banort e ksaj zone, duke ua ditur mir vlerat kullave, i kan prshtatur ato dhe i kan kthyer n hotele. T gjith vizitort mund t kalojn pushimet n kullat e Valbons. Megjithse kulla sht e prhapur n trevat relativisht t veuara, ka ruajtur krahas tipareve t prbashkta kombtare edhe elemente, veori e trajtim lokal si rezultat i zakoneve dhe dokeve t krahinave t ndryshme, duke u dalluar vemas kullat e Nikaj Mrturit, Dukagjinit, Valbons, Krasniqes, Gashit, Lums, Kosovs, Mirdits, Puks, Dibrs etj. Kulla, si tip banese popullore fshatare, dallohet nga banesat e tjera pr karakterin dhe funksionin e saj t theksuar mbrojts. Por si sht e ndrtuar nj kull? Kullat ndrtohen zakonisht n pika dominuese dhe m strategjike, n maj t kodrave dhe shkmbinjve t thepisur, si kshtjella t vogla, t izoluara dhe larg njra -tjetrs dhe pr m tepr edhe kur terreni i lejon, nuk rrethohen me mure (avlli). T gjitha kto krkesa t ksaj banese me karakter mbrojts jan pr t dominuar zonn, pr t pasur t lir shikimin n t gjitha drejtimet, shprehet Zef Kacoli, 85 vje, nga Mrturi i Tropojs. Kurse Mitr Kol Marvataj, nga fshati Gjonpepaj, thellon mendimin duke theksuar se jo rrall kullat hasen edhe t grumbulluara, si pasoj e rritjes s familjes ose fisit, duke ruajtur karakterin dhe krkesat pr t'u mbrojtur prball do t papriture. Krkesat pr mbrojtjen e ksaj banese e kan detyruar mjeshtrin anonim popullor t'i ndrtoj kullat deri katrkatshe, me mur t fort e t gjer prej guri.

Kullat po kthehen n hotele

lku prej druri, i vendosur n lartsin e katit t tret, gjat gjith faqes perndimore e nj pjes t asaj veriore, i dal rreth 20 cm nga faqja e jashtme e mureve perimetrave dhe i pajisur me 17 dritare t harkuara nga sipr q mbyllen nga brenda me kapak drrase, i jep kulls nj pamje impozante. Ky, s bashku me divahanen, kan shrbyer kryesisht pr ndenje. Nga korridori, nprmjet ders s vendosur n ann perndimore, kalohet n t vetmen dhom t ktij kati, n sobn e miqve. Kjo n krahasim me sobn e grave sht m komode e m e ngroht pr sa i prket trajtimit dekorativ t elementve t ndryshm konstruktiv dhe funksional. Nj rrugic e ngusht q fillon nga dera deri tek vatra e zjarrit e ndan dhomn n dy pjes t quajtura markza. N markzn e vogl majtas rrinte i zoti i shtpis, ndrsa n markzn e madhe djathtas rrinin miqt. Dyshemeja sht shtruar me drrasa dhe mbi to sht hedhur nj shtres argjili. Tavani sht me drrasa lisi, ndrsa n dy faqet e mureve q komunikojn me jasht, ashtu si n katin e dyt, ka dy dritare dhe disa frngji dyshe dhe treshe.

Karakteristikat e kullave n Nikaj Mrtur

e gdhendur me mjeshtri, art dhe teknik t prsosur. Trajtimi shurdh i mureve, i hyrjes s harkuar dhe me prmasa minimale i dritareve gjithashtu t harkuara, t pakta n numr dhe t vogla n prmasa n katin e par, t cilat n katet e siprme vijn relativisht duke shtuar n numr dhe n prmasa, n mnyr t pandjeshme, ia theksojn akoma m me forc karakterin e mbrojtjes dhe origjinalitetin ksaj banese karakteristike. Kati i par shfrytzohet pr t strehuar bagtin, ndrsa katet e siprme pr banim. N kate ngjitesh me shkall druri, t cilat n disa raste prbhen prej nj trungu t vetm t dhmbzuar n form shkalle", -thekson Nosh Preka, 75 vje, nga Mserri i Tropojs. Dhomat e banimit jan t mobiluara thjesht, me orendi popullore t punuara me dru dhe shpesh t gdhendura me motive floreale gjeometrike ose t kombinuara. N faqen kryesore t dhoms, prball shkalls, vendoset oxhaku karakteristik me prmasa t mdha. N prgjithsi, kto ambiente jan t errta dhe ndriohen vetm nprmjet dritareve t vogla dhe frngjive t mbrojtjes, t cilat lihen n t katr ant. Lindja e ksaj banese popullore sht e hershme, si rezultat i nevojave dhe i krkesave pr mbrojtjen e trojeve t tyre. Sipas studimeve, kulla ka ekzistuar edhe m prpara se shpikja e arms s zjarrit. Kulla, si tip banese, flet edhe n emr t historis, pasi nuk ka duruar t'i mohohet liria. E n fakt, kto treva ku sht prhapur kulla, nuk iu nnshtruan kurr pushtuesit turk. Studiuesi nga Dukagjini, Ndue Cukeli, prforcon iden se ndonse pushtuesit gjat pes shekujve tentuan disa her t'i nnshtrojn kto zona, nuk ia arritn qllimit. timin e arkitektit Leonard Suli i kan dhn asaj origjinalitetin e kulls s fortifikuar t Malsis s Gjakovs. Ajo, s bashku me stendat dhe objektet muzeale t vendosura ktu, t cilat prfshijn shum objekte dhe relike t Mic Sokolit dhe familjes s tij, na njeh jo vetm me zhvillimin tipologjik t baness s vjetr t ksaj malsie, por edhe me jetn e heroit Mic Sokoli dhe luftrat e ksaj krahine pr t mbrojtur trojet shqiptare nga pushtuesit e huaj. Pasardhsi i Mic Sokolit, Rrustem Bajram Mulosmanaj, shpjegon se kulla paraqet nj volum prej guri dhe pjesrisht prej druri, e cila kurorzohet me ati piramidale katr faqesh prej drrase. Pjesa e poshtme prej guri t krijon prshtypjen e nj prizmi t fort solid, ku mbshtetet pjesa e siprme e leht, plot drit dhe me nj prpunim t pasur arkitektonik. Gjja q t bie n sy menjher sapo t'i afrohesh kulls dhe t krijon prshtypjen e nj fortifikimi t fuqishm, jan rreth 90 frngji t shprndara n t katr faqet e saj, nga themeli deri n ati. Kati i par me frngji njshe, pa asnj dritare, ka kryer dy funksione: pr strehimin e bagtive dhe pr mbrojtje. Ky komunikon me ambientin e jashtm me an t nj dere t punuar me gur t gdhendur dhe t harkuar nga sipr, ndrsa me katin e dyt me an t nj dere t hapur n dyshemen e tij. Kati i dyt, i cili ka shrbyer si ambienti kryesor familjar, ka nj dhom t quajtur soba e grave dhe korridorin q quhej divahane. Nprmjet nj dere t vendosur n faqen perndimore, q sht dhe kryesorja e kulls, lidhet me ambientin e jashtm. Ndrsa me bazamentin tok, oborrin e kulls, ky kat lidhet me an t nj shkalle t jashtme prej druri. Soba e grave sht e shtruar me dysheme drrase dhe mbi t sht hedhur nj shtres argjile 4-5 cm trashsi. Prball ders sht oxhaku dhe vatra e zjarrit. Dhoma ka vetm dy dritare t vogla dhe disa frngji dyshe dhe treshe. Nga korridori (divahanja) e katit t dyt, nprmjet nj shkalle elegante t brendshme prej drrase, ngjitesh n katin e tret. Dod Progni, prforcon iden se kati i tret, si nga jasht, edhe nga brenda, pr nga vlerat funksionale e arkitektonike t tij, sht mjaft interesant dhe t ksaj forme arkitekturore jan ndrtuar edhe kullat e tjera n Tropoj, por dhe n Dukagjin e Kosov. Kullat ndrtoheshin trekatshe e t ngushta, nga mjeshtr dukagjinas ose nga Gjakova. N katin e par ishte ahuri (pr bagtin) dhe n katin e dyt oda e grave dhe dhoma e nuses (qileri), thot Ded Sokoli, eksplorues i traditave t zons. N katin e tret, oda e burrave e shtruar me argjil dhe nj dritare n drejtim nga lind dielli. Prball oxhaku i madh, i llogaritur pr t zn nj barr dru e barabart me ngarkesn e nj mashkulli t shtpis. N t dy ant, si n kullat e malsis, ishte markza e shtruar me plaf (sixhade) dhe oda zinte dy sofra deri n 20 veta. do sofr kishte 10 veta dhe n krye t sobs, pran oxhakut, zinte vend mysafiri i par, kurse n ann tjetr t oxhakut i zoti i shtpis. Mysafirve, pasi u shtrohej sofra, sillej ibriku i rakis dhe dy gota. I pari q ngrinte dollin ishte i zoti i shtpis duke u uruar mirseardhjen, pastaj mysafirt me radh. Larja e duarve bhej n korridor, ku ishte bucela dhe tasi me uj dhe nj nuse e shtpis n gatishmri. N korridorin e katit t tret ishin edhe banjat, t futura n murin e thell t kulls. N katin e tret, n do ball t kulls ndrtoheshin frngjit n drejtime t ndryshme pr t vrojtuar dhe sulmuar hasmin.

Grshetimi i kulturs me historin

N ann e djatht t lumit Valbona, pran rrugs q t on n qytetin Bajram Curri, rreth 5 km larg ktij qyteti, n fshatin Bujan, ngihet kulla trekatshe e Heroit t Popullit, Mic Sokoli. Dod Progni, studiues dhe historian, ka shkruar dhe sht marr me arkitekturn e kullave n Tropoj, e vemas me kulln e Mic Sokolit. Ndr t tjera, Doda shkruan se kjo baneskull sht ndrtuar nga fundi i shek. XVIII. Kjo kull guri, q pr nga tipologjia i prket baness s fortifikuar t Malsis s Gjakovs, sjell deri n ditt tona jo vetm vlerat kulturore, por edhe imazhin e shum ngjarjeve historike. Punimet restauruese t kryera nn drej-

Si ndrtohet nj kull?
Qoshet e kulls, hapsirat e hyrjeve dhe dritareve, frngjit e dala pr mbrojtje, jan punuar

Kati i tret i kulls

Pjest kryesore t tij jan: divahanja, dyshekllku dhe soba e miqve ose soba e burrave. Dyshekl-

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Koha 17
N Angli, mosha minimale e shkolls s detyrueshme kaloi nga 14 n 15 vje n 1944 dhe pastaj n 16, n vitin 1972. N Itali, pas reforms "Gentile" t vitit 1932, q n 10 vjet e uli shkalln e analfabetizmit me 6,3%, mosha e shkollimit t detyrueshm ishte 14 vje n 1962, ndrsa m 1999 shkoi n 15 vje

SHNDETI
Eksperiment i kryer n 900 qytete suedeze mes viteve 1949 dhe 1962 te m shum se 1 milion nxns: m pak tumore, infarkte dhe aksidente
Prej kohsh thuhet se t studiosh t shkathtson trurin. Nj studim si ai i publikuar dy vjet m par n "Neurobiology of Learning and Memory" nga Michael Gruss i Universitetit t Magdeburgit e kishte konfirmuar edhe n mikroskop: t shkosh n shkoll ndihmon n nj "pjekje" m t mir t neuroneve t qarqeve cerebrale parafrontale, me pasoj rritjen e kapacitetit pr t msuar dhe pr t mbajtur mend pr m von. Por q studimi t zgjaste jetn, askush nuk e kishte zbuluar deri m sot.

Studimi t zgjat jetn

dhe pastaj n 16, n vitin 1972. N Itali, pas reforms "Gentile" t vitit 1932, q n 10 vjet e uli shkalln e analfabetizmit me 6,3%, mosha e shkollimit t detyrueshm ishte 14 vje n 1962, ndrsa m 1999 shkoi n 15 vje. Prkundrazi Suedia, nga viti 1949 deri n vitin 1962 e bri gradualisht frekuentimin e shkolls s detyrueshme nga 8 n nj periudh minimale deri n 9 vjet. dekads s katrt dhe t shtat t jets ishte reduktuar me 0,96 her, mbi t gjitha pr sa i prket tumoreve, infarkteve dhe aksidenteve. Ndrsa prpara moshs 40 vje mes t dyja grupeve, nuk kishte asnj diferenc.

Sot do t ishte e pamundur

"T bsh nj studim kaq t madh sot nuk do t ishte m e mundur, ndaj duhet t pranojm rezultatin q ka dal prej tij: edukimi shkakton nj proces shkak/efekt direkt mbi shndetin". Nn dritn e rezultateve t nxjerra prej krkuesve ka edhe dika t rndsishme q duhet marr n konsiderat: nga pikpamja etike do t ishte thuajse e pamundur t vendossh se kush mund t shkoj n shkoll e kush jo, por nuk duhet t harrojm se rezultatet e ktij studimi mund t'i ndryshojn rrjedhn e jets. Jo t gjith n bot kan mundsi t frekuentojn shkolln, megjithat nuk duhet t lm t na ik kjo mundsi, sidomos tani q kemi nj motiv m shum.

Zgjedhja iu takon juve

N kt eksperiment kombtar t br te 1 milion e 200 mij nxns, disa mund t zgjidhnin nse do ta frekuentonin shkolln vetm pr 8 vjet, duke u br kshtu nj grup i madh kontrolli ku m t zott mund t vazhdonin deri n dhjet vjet. Duke krkuar t dhnat shndetsore dhe certifikatat e vdekjes s gjith ktyre ish-shkollarve nga viti 1960 deri m 2007-n, hulumtuesit arritn n prfundimin se tek ata q kishin marr pjes n reformn kur vitet e shkolls s detyrueshme ishin 9, rreziku i vdekjes mes

50 vjet pr ta kuptuar
Prova erdhi me publikimin n revistn PNAS t rezultateve t nj eksperimenti t br n

900 qytete suedeze, mes viteve 1949 dhe 1962 te nj numr prej 1.247.867 studentsh, t lindur mes viteve 1943 dhe 1955. Gjithka nisi nga nj hulumtim n shkall t gjer i qeveris suedeze 50 vjet m par, n prag t reforms q e bnte arsimin t detyruar, i vetmi n historin e shkencave t epi-

demiologjis sociale. Pasi prpunuan t dhnat e studimit, krkuesit suedez t drejtuar nga Anton Carl dhe Jionas Lager i "Centre for Health and Equity Studies" t Universitetit t Stokholmit, zbuluan se ata q patn fatin t merrnin pjes n at eksperiment, e pan veten me

shndet m t mir dhe m jetgjat. Pas lufts, prve Suedis, edhe vende t tjera kan rritur nivelin e arsimimit, duke ndjekur shembujt e programeve t studimit t prdorura n vende t ndryshme: n Angli, mosha minimale e shkolls s detyrueshme kaloi nga 14 n 15 vje n 1944

Vaji i peshkut "ngadalson plakjen"

Studimet e mparshme kan zbuluar lidhje mes diets me prmbajtje t lart t Omega3 me prfitime t konsiderueshme shndetsore, si p.sh. rreziku m i ult i smundjeve t enve t gjakut dhe t zemrs
Ushtrimet fizike jo t rnda, si dhe konsumimi i rregullt i acideve yndyrore me prejardhje nga peshqit mund t ngadalsojn rnien fizike t trupit n pleqri dhe t mbajn njeriun n form. Kto jan konkluzionet e testimeve t fundit t kryera me disa gra n moshn mbi 65 vje, t cilat morn acide yndyrore Omega-3. Konsumatoret prfituan gati dy her m shum fuqi muskulore pas ushtrimeve fizike se sa ato q konsuamuan vaj ulliri. Testime m t gjera jan planifikuar t kryhen pr t konfirmuar kto zbulime, si dhe pr t identifikuar mekanizmin q prmirson kushtet muskulore. Zbulimi u prezantua n Festivalin e Shkencs Britanike n Aberdeen. Studime t mparshme kan zbuluar lidhje mes diets me prmbajtje t lart t Omega-3 me pr-

Dallimi mes gjinive

Krkuesit kan marr tashm fonde pr t kryer nj studim m t gjer, ku t prfshihen 60 njerz me mosh mbi 65 vje pr t konfirmuar efektet pozitive t acideve yndyrore. Testi i ri do t marr n shqyrtim burra dhe gra. Studime t mparshme kan treguar se grat dhe burrat dallojn n aftsin fizike pr t sintetizuar proteinat e reja, si dhe kan mnyra t ndryshme reagimi ndaj ushtrimeve. Grat e moshuara kan nivele t ngjashme t sintezs s proteinave me grat e reja, ndrsa meshkujt e moshuar kan nivele m t ulta se sa t rinjt. Meshkujt e moshuar mund t rrisin nivelin e sintezs s proteins me an t ushtrimeve fizike, gj q nuk ndodh me grat, shpjegon Gray. [krijues muskujsh] te minjt, por kjo gj nuk mjaftonte pr t dal n t njjtin konkluzion pr njerzit, pa kryer hetime t mtejshme," shton ai. Doktor Gray vuri nn testim 14 gra t moshs mbi 65 vje, i ndau n dy grupe dhe i krkoi t dy grupeve t ndiqnin nj program ushtrimesh fizike 12 javore pr shtriqjen e muskujve pr 30 minuta n dit. Gjysms s grave iu dhan acide yndyrore Omega-3, ndrsa gjysms tjetr iu dha vaj ulliri. N fillim dhe n fund t testit, muskujt e kmbve t grave u matn pr nivelin e fuqis. Rezultatet qen mahnitse. Grat q konsuamuan vaj ulliri psuan rritje t mass s muskujve me 11 pr qind, ndrsa ato q morn vaj peshku psuan rritje n masn 20 pr qind, nj prmirsim ky shum i rndsishm. Por Doktor Gray nxiton t shpjegoj se jo t gjitha llojet e vajit t peshkut prmbajn sasit e duhura t acideve yndyrore. "Problemi kryesor sht q shum nga tabletat me vaj peshku, q shiten n treg, prmbajn nivele t ndryshme t elementve pozitiv. N nj tablet me 1 gram vaj peshku mund t gjenden 100 miligram element EPA, ndrsa n nj tjetr mund t gjenden deri n 400," thot ai. Kshilla e tij pr t gjith ata q dshirojn t rrisin konsumin e acideve yndyrore EPA dhe DHA sht q t marrin vaj peshku suplementar, q kan prmbajtje m t lart t ktyre elementve.

fitime t konsiderueshme shndetsore, si p.sh. rreziku m i ult i smundjeve t enve t gjakut dhe t zemrs. Omega-3 gjendet me shumic n dhjamrat e peshqve, si sardelet. Gjat procesit t plakjes, prmasat e muskujve reduktohen me 0.5 deri n 3 pr qind n vit. Ky proces, i njohur si sarkopenia, mund t sjell dobsim dhe ngadalsim t aftsis pr t lvizur te t moshuarit. N studime t ndryshme n Shtetet e Bashkuara t Ameriks, tregohet se rreth 25 pr qind e njerzve n moshn 50-70 vje vuajn nga ky fenomen, ndrsa incidenca

rritet n mbi 50 pr qind pr t moshuarit mbi 80 vje. Sipas Dr. Stuart Gray nga universiteti i Aberdeenit, kostoja shoqrore e sarkopenias sht shum e madhe, n drejtim t kujdesit shndetsor dhe shoqror pr t moshuarit. "Rreth 1.5 pr qind e t gjith buxhetit shndetsor t SHBA-s shpenzohet pr probleme q lidhen me sarkopenian," thot ai. Ritmi i humbjes s muskujve n nj far mase prcaktohet nga stili i jetess, konsumimi i dietave me pak proteina, si dhe jeta pa aktivitet fizik, njihen si faktor q prsh-

pejtojn rnien e mass muskulore. Studime t mparshme kan zbuluar se bagtit q ushqeheshin me diet t pasur me Omega-3 kan rritur prmasat e muskujve. Kjo gj e shtyu doktor Gray-in t hetonte nse kto acide yndyrore mund t pengonin zhvillimin e sarkopenis te t moshuarit. N studimet e tij fillestare, ai tregoi se minjt n mosh t mesme, q konsumonin vaj peshku kishin doz m t vogl humbjeje t muskujve se sa ata q ushqeheshin me diet normale. "Vaji i peshkut dukej se kishte efekt anabolik

18 Koha

E MART 11 SHTATORT | 2012 | Dallimet esenciale n marrdhniet tona t komunikimit, pr seciln lloj t gjuhs dhe pr t mos krijuar 'trazira' n komunikimet tona t prditshme, t cilat vijn sidomos nga egocentrizma t ndryshm gjuhsor dhe kulturor

KULTUR
Qasje
Profesionistt e interpretojn botn dhe fenomenet n shoqri e n natyr me gjuh specifike q diktohen varsisht nga ajo se far studiojn, prej cils disiplin vijn dhe me far mjetesh gjuhsore vrojtojn dukurit
Avni RUDAKU
Secila disiplin shkencore dhe profesionale ka terminologjin e vet gjuhsore, konceptet, formulimet dhe interpretimet e veanta t teoricientve t shkencave prkatse. Bie fjala, fjala "kohezion" ka ardhur nga shkenca natyrore (kimia, fizika), duke marr kuptim krejtsisht tjetr n sociologji, ndonse duke e ruajtur bazn e "ndrlidhsit, bashkuesit, mbajtsit". P. sh. ne themi kohezion kombtar, kohezion qytetar, kohezion politik, kohezion nacional, kohezion kulturor Ndryshe e komentojn fjaln "kohezion" studiuesit e shkencave sociale, e ndryshe ata/ato t shkencave natyrore. N fjalorin vikipedian, nse klikojm termin "kohezion", do t gjeni formulime t ndryshme varsisht nga fusha prkatse e studimit profesional. Kohezioni n kimi, pasqyron trheqjen ndrmolekulare mes molekulave; kohezioni n gjuhsi, merr kuptimin e elementeve gjuhsore q e bjn nj diskurs semantik koherent; kohezioni n politikologji apo sociologji, nnkupton lidhjet prbashkuese midis antarve t nj komuniteti apo shoqris. Fatkeqsisht ndodh q disa individ q kan munges vetdijshmrie pr kto ndryshime, tentojn q t shfaqin egocentrizm profesional gjuhsor, sipas t cilve nocionet e caktuara duhet prkthyer vetm sipas kuptimit njdimensional t disiplins prej nga vijn. Gjuha profesionale sht karakteristike e secils fush t studiuesve, por edhe zanatinjve. Pr shembull, secili q ka nj zanat, lloj hobi, sporti, edhe profesioni, ka fjal t caktuara e q jan karakteristike pr profesionin apo pr at q e bn. Berbert, kpuctart, zdrukthtart, piktort, fizikant, kimistt, psikologt, stilistt e mods, e t ngjashme, kan fjalorin e tyre; kan nomenklaturn dhe togfjalsh specifik; kan disa koncepte dhe terme q prdorin shum shpesh prgjat takimeve dhe aktiviteteve. Madje, edhe vet gjuhtart kan fjalt e tyre specifike t prdorimit dhe vokabular termesh pr t prshkruar, shpjeguar dhe analizuar fenomene gjuhsore dhe letrare. Madje, edhe gjuha e letrarve dallon nga gjuha e linguistve. N Kosov shpesh vrehet ky

Secila gjuh e ka gjuhn e vet

keqkuptim dhe ka vshtirsi q njerzit t'i dallojn ato q i prkasin gjuhs profesionale dhe joprofesionale. Pa kt gjuh, vshtir se do t ndaheshin profesionet. Pa strukturimin dhe diferencimet konceptuale gjuhsore nuk do t mund t imagjinohej zhvillimi dhe ndarja e profesioneve, apo edhe e zanateve. Profesionistt e interpretojn botn dhe fenomenet n shoqri e n natyr me gjuh specifike q diktohen varsisht nga ajo se far studiojn, prej cils disiplin vijn dhe me far mjetesh gjuhsore vrojtojn dukurit. Fatkeqsisht, gjuha profesionale n Kosov sht shum, shum e dobt, pr shum shkaqe dhe njra prej tyre sht leximi jo sistematik dhe mungesa e kulturs s leximit n prgjithsi. Madje, edhe ata/ato q thirren si profesionist, nuk e zotrojn mir kt gjuh. sht e tmerrshme q gjeodeti i shpjegon termetet me "gjuhn e gjyshes" e cila ka jetuar n "kohn e gurabijave" (fatkeqsisht kan qen viktim e rrethanave, sfidave kulturore-sociale dhe historike, mungess s arsimimit, mungess s kushteve shoqrore pr t'u arsimuar e t ngjashme!). P. sh. kam takuar student teksa bisedonim pr trmetet n qytetin tim dhe thoshin: "Qysh mos me ndodh trmeti, ikat po dalin t zhveshura, gati lakuriq!", duke ra n injoranc dhe n botkuptime kulturorereligjioze q i ndrlidhin n mnyr kauzale dukurit natyrore me sjelljet e njerzve n tok, e cila lidhje nuk sht provuar se

ekziston, ngase trmetet shpjegohen sot me gjuh t thell profesionale prmes "pllakave tetkonike" e jo prmes veprimeve morale apo "veshjes son". Ose, ndodh q dikush t del n televizion dhe t paraqitet analist politik, ndrsa nuk e zotron gjuhn profesionale t derivuar sidomos nga konceptet e shkencave politike apo edhe nuk i njeh dhe prdor konceptet baz nga shkencat juridike, apo edhe i prdor krejt gabimisht ato. Ose, ndodh q dikush shfaqet si kritik letrar dhe n vend se t zotroj gjuhn specifike t nocioneve t kritiks letrare mbi poezin ose romanin, ai/ajo vetm prshkruan vargje duke e shndrruar vet kritikn n poetik. Bie fjala, kur thot ky varg sht metafor, ndrsa del t jet epitet; kur thot kjo sht ironi, del t mos jet hiperbol ose litot

Gjuht pixhin
Pak njerz sot i kuptojn edhe gjuht pixhin. Riard Hudson n librin "Sociolinguistika", lidhur me gjuht pixhin deklaron: "Ekziston edhe nj mnyr tjetr, prve asaj t zvendsimit t kodit ose t huazimit, n t ciln mund t przihen varietetet me njri-tjetrin, dhe kjo ndodh n procesin e krijimit t nj varieteti t ri nga dy (ose m shum) varietete paraekzistuese. Ky proces i "sintezs s varieteteve" mund t marr forma t ndryshme, duke prfshir p.sh. krijimin e gjuhve ndihmse artificial si esperantoja ose "anglishtja bazike". Sido-

qoft, manifestimi m i rndsishm sht procesi i "pixhinimit", n t cilin krijohen GJUHT PIXHIN ose m thjesht PIXHINT. Ato jan varietete t krijuara me qllim shum praktik dhe t menjhershm t komunikimit midis njerzve q, n rast t kundrt, nuk do t kishin asnj gjuh t prbashkt: n bashksit prkatse nj njeri e mson nga tjetri si mjet konvencional t komunikimit me pjestart e bashksis tjetr." (fq. 71-72) Nevoja pr gjuht pixhin pa dyshim sht nevoj e kohs dhe ndrlidhet sidomos me faktin e globalizimit shoqror, ndrvarsis ekonomike dhe kulturore n mes popujve, fuqizimit t lidhjeve ndrkontinentale, rritjes s emigracionit, shumllojshmris gjuhsore dhe diversitetit kulturor. Gjuht pixhin m pak do t nevojiteshin, apo fare nuk do t lindte nevoja pr to sikur shoqria njerzore t jetonte n xhunglat e Amazonave e t Oqeanit Paqsor, n kohn kur fiset jetojn n mnyr t izoluar n komunitete t vogla. "Meqense motivi pr t komunikuar me pjestart e bashksive t tjera sht shpesh tregtia, nj pixhin mund t jet ajo q quhet GJUH SHKMBIMI, por jot gjitha gjuht pixhin jan t kufizuara t prdoren si gjuh shkmbimi, dhe as t gjitha gjuht e shkmbimit jan gjuh pixhin. P. sh., gjuha e zakonshme e nj prej bashksive t rajonit mund t jet prdorur si gjuh shkmbimi nga t gjith bashksit e tjera. Le t kujtojm q n rajonin e Amazons

veriperndimore tukanishtja sht gjuha e nj prej njzet fiseve, por prdoret gjithashtu nga t tjerat si gjuh shkmbimi. Po kshtu, n shum pjes t Afriks sht shum i prhapur prdorimi i anglishtes dhe i frngjishtes si gjuh shkmbimi. Ndryshe kto gjuh, nj gjuh pixhin sht nj varietet i krijuar me qllimin e sakt pr t komunikuar me ndonj grup tjetr dhe nuk prdoret nga asnj bashksi pr komunikim midis pjestarve t saj. Ka nj numr t madh gjuhsh pixhin t shprndara npr t gjitha kontinentet duke prfshir edhe Europn, ku puntort emigrant n vende si Gjermania kan zhvilluar varietetet pixhin t bazuara n gjuhn vendse kombtare." (Po aty) Gjuht pixhin mbesin gjuh q ekonomizojn raportet dhe marrdhniet ndrshoqrore n shoqrit multikulturore. Gjuht pixhin mbesin po ashtu konektor praktik t societit multikulturor dhe t zbatueshme sidomos n kompanit transnacionale apo edhe tek ato q kan puntor t etnive t llojllojshme, ndonse baza e tyre vjen nga dominimi i gjuhs s atij komuniteti q e ka realisht pushtetin.

Gjuha e gjesteve
Friedrich Nietzsche, n librin e tij fascinues "Njerzor, tepr njerzor" thoshte at q edhe sot ta thot shkenca pr gjuhn e gjesteve apo t njohur si gjuh joverbale: "Imitimi i gjesteve sht m i lasht se gjuha, aq sa ai shkaktohet n mnyr t pavetdijshme end dhe sot, kur n

prgjithsi gjuha e gjesteve sht kaprcyer dhe sht ne kemi ftuar sundimin mbi muskujt. Imitimi i gjesteve sht kaq i fort, saq nuk mund t shohim nj fytyr tjetr q lviz pa i dhn nj shprehje fytyrs son (mund t vihet re se nj gogsim e shtirur mund t shkaktoj nj gogsim natyrore tek ai q e vzhgon)Kshtu msuan njerzit t kuptojn njri-tjetrin: kshtu mson edhe fmija ta kuptoj nnn e tij." (fq. 160) Gjuha e gjesteve ndonse nuk i ka prmasat mitike t dikurshme, ajo mbetet gjuh q na shoqron edhe sot e ksaj dite. Ajo studiohet jashtzakonisht shum nga psikologt social dhe mbetet gjuh shum m pak e 'manipulueshme' sesa gjuha verbale. Shum studime thon se e vrteta m leht shprehet dhe m pak mund t fshihet prmes gjuhs s gjesteve. Kjo gjuh zhvilloi edhe gjuhn simbolike n kuadr t vet gjestikulacionit fizik. "Qysh kur njerzit kuptoheshin me gjeste, mund t lindte nj simbolizm i gjesteve: dua t them q njerzit mund t merreshin vesh me nj gjuh tingujsh n mnyr q, s pari, t shkaktohej tingulli dhe gjesti (tingulli i shtohej simbolikisht gjestit), dhe m von tingulli vetm. Duket se, n kohrat e lashta, sht verifikuar shpesh ajo q po verifikohet sot, para syve dhe veshve tan, n zhvillimin e muziks, veanrisht t muziks dramatike: ndrsa m par muzika, pa u shpjeguar nga vallzimi dhe nga mimika (gjuha e gjesteve) ishte zhurm e zbrazt, veshi m von, prmes nj zakoni t gjat t ksaj njkohshmrie t muziks dhe t lvizjes, u edukua me interpretimin e menjhershm t figurave t tingujve dhe arriti n nj lartsi kuptueshmrie t shpejt n t ciln nuk kishte m aspak nevoj pr lvizjen e dukshme dhe e kuptonte edhe pa kt kompozitorin. Ather flasim pr muzikn absolute, ose pr nj muzik n t ciln gjithka, pa ndihma t mtejshme, kuptohet menjher simbolikisht." (fq.160) Jan edhe disa tema t tjera mbi gjuhn dhe shoqrin, e t cilat jan shum t rndsishme t vazhdohet n kolumnet e ardhshme pr t'i trajtuar si: gjuha e dialekteve, gjuha elektronike (MSN, Facebook, chat-et) etj. E rndsishme sht q t kuptojm dhe identifikojm dallimet esenciale n marrdhniet tona t komunikimit, pr seciln lloj t gjuhs dhe pr t mos krijuar 'trazira' n komunikimet tona t prditshme, t cilat vijn sidomos nga egocentrizma t ndryshm gjuhsor dhe kulturor. Secila gjuh e ka gjuhn e vet!

SPORT

"Gati 9 vjet m par, kur humbm 3:2, un debutova me Kombtaren. Ather kemi br nj ndeshje t madhe dhe shpresoj q kt her krahas lojs s mir, t arrijm ta marrim edhe rezultatin"

Koha
E MART 11 SHTATORT | 2012 |

19

Shaqirin e rrqethin t dy himnet

Xherdan Shaqiri po e pret me emocione t prziera prballjen e s marts ndrmjet Zvicrs dhe Shqipris. Futbollisti kosovar e prfaqson vendin helvetik, ndrsa zemra e tij rrah edhe pr Kuqezinjt, pasi sht shqiptar. "Do t rrqethem kur t intonohet himni i Shqipris dhe ai i Zvicrs, do t kem shum emocione n kt ndeshje", ka thn ish-futbollisti i Baselit. Ndrkoh, Granit Xhaka sht i prgatitur se mund t shahet dhe vrshllehet nga tifozt shqiptar, t cilt e konsiderojn si tradhtar, njjt si futbollistt e tjer q e prfaqsojn Zvicrn. "Jemi shum shqiptar n Zvicr dhe do t jen shum t pranishm n stadium t martn. Nse tifozt m provokojn, do t'ua jap prgjigjen n fush", ka shtuar Xhaka.

NUK LUAJM PR HAKMARRJE

Kapiteni i Kombtares, Lorik Cana, e ka parashikuar si shum t fort dhe t vshtir ndeshjen me Zvicrn nesr n orn 20:30, por sht shprehur se skuadra do t bj t pamundurn pr t marr nj rezultat pozitiv n Lucern. Sipas Cans, ndaj Zvicrs duhet pasur shum kujdes, pasi helvett jan mjaft t rrezikshm dhe t paparashikueshm, ndrsa u bn thirrje t gjith shokve t skuadrs t ken kujdes dhe t jen vigjilent. N nj prononcim, Cana theksoi se skuadra duhet t luaj shum e kujdesshme, pasi helvett jan mjaft t rrezikshm. "Zvicra sht nj skuadr e nj niveli t lart dhe ka n gjirin e saj lojtar mjaft cilsor dhe me shum eksperienc. E kemi t qart q nuk do t jet nj ndeshje e leht, por pr 90 minuta mund t ndodh gjithka. Varet se si do t shkoj loja, me nj skuadr si Zvicra nuk mund t bhet asnj parashikim apo plan. Ne do t prpiqemi q t luajm shum t kujdesshm, pasi kundrshtari mund t na ndshkoj n do moment. Shpresoj t jemi n dit t mir dhe t marrim nj rezultat pozitiv", u shpreh kapiteni. Ndrsa i pyetur se si e shikon ai faktin q n skuadrn e Zvicrs luajn disa lojtar shqiptar dhe si e komenton ai prballjen me ta, Cana u prgjigj: "Sigurisht q do t doja q ata lojtar t bnin pjes n ekipin ton, por tani i kemi kundrshtar dhe nuk mund t'i quajm ndryshe. Lojtart q luajn pr Zvicrn i shikojm thjesht si kundrshtar, prandaj do t prpiqemi q t mos ndikohemi nga zgjedhja e tyre. Ndeshjen nuk mund ta shikojm si hakmarrje ndaj futbollistve q luajn me Zvicrn, por t luajm dhe t mundohemi t'i mundim ata. N Lucern do t kemi mbshtetjen e tifozeris, e cila parashikohet t jen t shumt n numr", pohoi Cana, ndrsa vijoji duke i br thirrje t gjith skuadrs q t impenjohet 100% pr kt ndeshje. "Duhet t jemi prgjat 90 minutave vigjilent dhe t kujdesshm, pasi kundrshtari sht i nj niveli t lart dhe mund t na ndshkoj n do koh. Pavarsisht se Zvicra sht nj skuadr e madhe, ne kemi besim se do t luajm nj ndeshje t madhe dhe do t bjm t pamundurn pr t marr nj rezultat pozitiv ndaj Zvicrs", prfundoi kapiteni.

INTERESIMI - Interesimi i tifozve shqiptar pr kt sfid sht i madh. Prve 4400 biletave t shitura pr ta, pritet q gati gjysma e stadiumit e Lucerns t jet kuqezi

BASTET - Zvicra shihet si favoritja absolute pr fitoren finale, kuota pr t n kompanit e basteve sht 1.35, barazimi 4.69, ndrsa fitorja e Shqipris ka koeficientin 8.83

"Suisspor arena", 40 pr qind kuqezi?

Ballafaqimi n mes Shqipris dhe Zvicrs duket se mezi pritet nga adhuruesit e t dyja ekipeve, sidomos nga ana e fansave t shumt shqiptar. Sipas mediave shqiptare, do t jen rreth 7 mij tifoz kuqezi q do t jen n prkrahje t Kombtares shqiptare n stadiumin 'Suisspor Arena' t Luzernit. Interesimi i shqiptarve q jetojn n shtetin helvetik pr takimin Zvicr-Shqipri sht jashtzakonisht i madh. Federata Shqiptare e Futbollit (FSHF) ka br t ditur se do t jen 4400 bileta n treg pr tifozt shqiptar dhe thuhet se tashm t gjitha biletat jan shitur, madje n numr m t madh.

Gjykon nj farmacist
Ndeshja Zvicr-Shqipri, e vlefshme pr grupin E, do t zhvillohet t martn n orn 20:30 n stadiumin "Suisspor Arena" t Lucerns. FIFA ka publikuar dje edhe gjyqtart e ksaj sfide. Do t jet nj treshe rumune me kryesor Ovidiu Hatengan. Bhet fjal pr nj 32-vjear, i cili sht farmacist n profesion. Hategan ka q nga viti 2008 ka marr stemn e FIFA-s dhe sht listuar si arbitr i Kategoris s Par.

Flamurtari-Sevilja, spektakl pa spektator

Ndeshja mes Flamurtarit dhe Seviljes, e organizuar n kuadr t festimeve t 100 vjetorit t Pavarsis, ka dshtuar me sukses t plot pr shkak t nj menaxhimi krejtsisht t gabuar. Miqsorja q ishte planifikuar t kthehej n nj fest t madhe, n fakt ka zhgnjyer plotsisht, jo nga cilsia e skuadrave n fushn e lojs, por nga zbraztia n shkallt e stadiumit "Qemal Stafa" q ka qndruar i boshatisur gjat t gjith ndeshjes.Organizatort e aktivitetit, q kishin paguar ekipin spanjoll pr t luajtur kundr skuadrs vlonjate, shpresonin q nprmjet biletave, t nxirrnin nj pjes t shpenzimeve t tyre. Pr kt arsye, ata kishin vn mim t lart pr t gjith ata q dshironin t shihnin kt miqsore nga shkallt e stadiumit, t trhequr m shum nga emri i ekipit spanjoll q vinte n Shqipri me nj kampion Evrope si Negredo n radht e tij, Reagimi i tifozeris shqiptare ishte mse i pritshm, pasi kjo ndeshje sht injoruar thuajse plotsisht, aq sa n shkallt e stadiumit kishte m shum forca policore sesa tifoz t mirfillt q kishin paguar biletn. Prsa i prket rezultatit sportiv t ksaj ndeshje, ajo u mbyull 2-1 pr ekipin e Seviljes, ndonse Flamurtari tregoi vlerat e tij. Malazezi Vukevi kaloi n avanatazh vlonjatt e Rubio n pjesn e par, ndrsa shifrat u prmbysn n pjesn e dyt pas golave t Negredo dhe Del Moral.

20 Koha

SPORT

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Eliminatoret pr Botrorin - "Brazil 2014"

Fitore pr t harruar Kroacin

"Skocia sht kombtare cilsore, e cila do t ket mbshtetje t madhe nga tribunat. Mirpo ne besojm n cilsin ton dhe shkojm pr rezultat pozitiv. Nse prsrisim sfidn me Kroacin dhe pak t prmirsojm efikasitetin, kupthet edhe me fat sportiv, ather besoj se nga kjo ndeshje do t dalim t pamposhtur edhe pse do t synojm fitoren", deklaroi Ferhan Hasani
Koha
toren", tha Hasani. Tetovari n sfidn e par me Kroacin ishte n pankin, mirpo nuk u inkuadrua n loj nga trajneri Janevski, ndrsa tani shpreson q t'i jepet rasti t luaj. "sht pun e trajnerit t vendos se cili do t luaj, ndrsa un i gatshm pres rastin tim. Nuk luajta me Kroacin, por pres q tani t m jepet rasti dhe jam i bindur pr t dhn m t mirn nga vetja ime. Prsris se vendimi sht i trajnerit dhe ai din m mir se kush duhet t luaj n kt moment, duke bartur njkohsisht llogari pr sukseset dhe mossukseset e kombtares", sqaroi futbollisti i Volfsburgut, Ferhan Hasani. Deri sa Maqedonia humbi n sfidn e par t kualifikimeve, Skocia n teren t vet barazoi pa gola me Serbin. N opinonin skocez ndjehet nj lloj presioni ndaj kombtares, e cila duhet patjetr t shkoj n fitore kundr Maqedonis. Njkohsisht me krkesat pr fitore, skocezt paralajmrojn mbshtetje t madhe pr futbollistt e tyre dhe pritet q stadiumi t jet i mbushur deri n vendin e fundit. Prballja SkociMaqedoni e vlefshme pr xhiron e dyt t kualifikimeve pr 'Brazil 2014', zhvillohet t martn n Gllazgou, me fillim n orn 21:00.

Kosova "imiton" vendet antare t FIFA-s

Fisnik NUHIU

Shkup, 10 shtator - Kombtarja e futbollit t Maqedonis t martn n mbrmje prballet me Skocin n Gllazgou, n krkim t nj rezultati pozitiv me t cilin do t linin pas humbjen e pafat me Kroacin n hapje t eliminatoreve pr Botrorin "Brazil 2014". Edhe pse luajtn mir dhe kishin rastet m t mira pr t shnuar, Maqedonia lshoi kokulur stadiumin 'Maksimir' n Zagreb dhe tani gjith vmendjen e ka kthyer kah sfida me Skocin. Kombtarja prej t shtunn pas dite gjendet n Gllazgou ku ka patur koh t mjaftueshme pr t'u aklimatizuar, rikuperuar dhe pr t'u prgatitur pr takimin e dyt kualifikues. Edhe pse humbja me Kroacin ka ln shenja

n disponimin e futbol- Kroacia sht kombtare listve, megjithat ata ten- kualitative q din t tojn q t mendojn poz- ndshkoj n situata t itivisht para sfids s re, t ktilla", deklaroi Ferhan ciln e vlersojn t rnd- Hasani, i cili n vazhdim sishme pr ecurin e foli pr sfidn e radhs. "Skocia sht mtejshme t Skocia sht kom- kombtare cilktyre eliminatoreve. Fibtare cilsore, e cila sore, e cila do t ket tore apo edhe do t ket mbshtetje mbshtetje t barazim n t madhe nga tri- madhe nga tritakimin me Skocin, do t bunat. Mirpo ne be- bunat. Mirpo ne besojm n ishte rezultat i sojm n cilsin ton cilsin ton mir pr Maqedonin. dhe shkojm pr dhe shkojm pr rezultat "Normal q rezultat pozitiv pozitiv. Nse ndjehet nj prsrisim dshprim pas asaj q ndodhi n sfidn me Kroacin dhe Kroaci, pasi bazuar n ng- pak t prmirsojm efikjarjet n fush, barazimi asitetin, kuptohet edhe do t ishte m real. Mirpo me fat sportiv, ather bekshtu e ka futbolli, kur soj se nga kjo ndeshje do nuk shfrytzon raste t t dalim t pamposhtur pastrta, vjen dnimi dhe edhe pse do t synojm fi-

N gjith Evropn kt fundjav nuk ka pasur ndeshje kampionale. Ekipet nacionale kan zhvilluar ndeshjet eliminatore pr botrorin "Brazili 2014". Por ndeshje kampionale nuk ka pasur as n Superlign e Kosovs, edhe pse Kosova nuk merr pjes n kto eliminatore. N federatn e futbollit t Kosovs kt pushim e arsyetojn me programin e seleksionuesit t Kosovs, Arlbert Bunjaki, por kjo periudh ka kaluar n heshtje, nuk ka pasur as grumbullim t lojtarve potencial pr t luajtur me prfaqsuesen e Kosovs. Seleksionuesi Bunjaki thot se

sht koh delikate pr grumbullim. "Neve nuk na ndal askush, ne mund t luajm derisa nuk jemi t pranuar n FIFA e UEFA. Por mendoj se klubet sht mir q t'i respektojn kto data dhe t'i prshtaten pauzave kur luhen ndeshjet e prfaqsueseve", ka thn Bunjaki t dieln. Ndryshe nga Superliga, rangjet m t ulta kan zhvilluar garat sipas programit. Bunjaki vlerson se pushimi pr disa dit, kur jan datat e FIFA-s e UEFA-s pr ndeshje ndrkombtare, shkon n favorin e klubeve, pasi kan mundsi t prgatiten m mir.

Zanetti zvendspresident i Interit?

E ardhmja e Javier Zanetti sht e shkruar: kapiteni i Interit, kur t vendos prfundimin e karriers si futbollist, do t ket nj vend n bordin drejtues t klubit zikaltr. Ende nuk sht prcaktuar roli, por sipas 'Corriere dello Sport' bhet fjal pr at t zvendspresidentit t klubit. Javier Zanetti ka luajtur ndeshjen e par me zikaltrit n vitin 1995 dhe pas 803 "betejash" me fanelln zikaltr, argjentinasi sht gati t vazhdoj t punoj pr skuadrn italiane. Gjithsesi, numri 4 interist nuk ka ndrmend t lr futbollin edhe pse sht 39 vje. Kontrata e tij skadon n

Mehmeti i sjell fitoren Novars

Sulmuesi kosovar Agon Mehmeti ka gjetur m n fund rrugn e golave. Ish sulmuesi i skuadrs suedeze Malmo dhe asaj italiane Palermo, Mehmeti po kalon form t mir n Serie B t Italis te Novara. Mehmeti ka realizuar 3 gola n fitoren e Novars ndaj Cesens me rezultat 4 me 1. Madje sulmuesi kosovar arriti q het trikun e tij ta kompletoi qysh n pjesn e par duke siguruar eprsin prej 3 me 0 n kt pjesloj. Mehmeti kaloi edicion zhgnjyes te Palermo mirpo ky edicion si duket do t jet edicioni ku ai do ti tregoi aftsit e tij t larta.

qershorin e ardhshm, por nuk do t habitej askush nse ajo do t zgjatej edhe pr nj vit tjetr.

Zhvillohen ndeshjet e para t 1/8 s finales

Shkndija minimalisht, Renova bindse

Shkup, 10 shtator - Njra prej ndeshjeve m interesante t 1/8 s finales s Kups s Maqedonis, u zhvillua n stadiumin e qytetit n Tetov, ku Shkndija mundi Bregallnicn me rezultatin 1:0. Edhe pse 'kuqezinjt' pritnin dhe ndoshta edhe merituan fitore m bindse, megjithat n fund nuk arritn t prekin m shum se nj her portn e skuadrs nga Shtipi. Fillimi i ndeshjes u takoi vendasve, t cilt fal formacionit t fuqishm q posedojn me minuta t tr kontrollonin topin n mesfush, deri sa kundrshtari nuk arrinte t'ua rrmbej. Momenti vendimtar i ndeshjes ndodhi n minutn e 10, kur Demiri pr mrekulli nisi nj aksion nga pjesa e vet, pasoi pr Pollozhanin i cili me mjeshtri t madhe me parabol pasoi n hapsir pr Demirin, ndrsa ky i fundit me goditje precize me t majtn, oi topin n cepin e poshtm t ports s Bregallnics. 1:0 pr Shkndijn dhe delirium n stadium. Vetm nj minut m von vendasit kishin rast t 100 % pr t sjell golin e dyt. Prsri Demiri nismtar i aksionit, ndrsa Pollozhani me nj tjetr asist t prkryer nxjerr Ejupin t vetmuar para portierit mysafir, mirpo sulmuesi i Shkndijs nuk arriti t realizoj. N vazhdim tempoja e lojs ra, ndoshta e ndikuar nga moti i vshtir, ndrsa n pjesn e dyt veojm goditjen e Eminit nga gjuajtja e lir thash se fitorja ka rndsi, un jam i knaqur q kam hyr n nj seri t shnimit t golave, por m e rndsishme sht q Shkndija t shkoj prpara. Besoj se ekipi yn ka forc q t fitoj edhe n ndeshjen e kthimit dhe t vazhdoj garat n Kupn e Maqedonis", deklaroi autori i golit t vetm n fitoren ndaj Bregallnics, Ertan Demiri. Skuadra e Renovs q tani mund t mendoj pr fazn e 1/4 s finales, pasi q n transfert kan mundur 11 Oktomvrin me rezultatin 5:0. Velija, Pandev dy her, Skenderi dhe Fetai ishin autor t golave t Renovs, n fitoren bindse n Prilep, ndrsa interesant sht fakti se t pes golat jan shnuar n pjesn e dyt. Bashkimi i Kumanovs ka arritur t luaj barazi 1:1 me Sileksin e Kratovs dhe ky rezultat sht befasi nse llogarisim faktin se kumanovart garojn n Lign e Tret, ndrsa prball kishin ekip elitar. Drita e Bogovins t shtunn barazoi 0:0 n Prilep me Pobeda Juniorin dhe ky rezultat sht i favorshm para ndeshjes s kthimit n Bogovin. N njrin prej takimeve m interesante Metalurgu ka barazuar 3:3 me Horizont Turnovn. Lokomotiva sht mundur n fush t vet 2:0 nga Teteksi, ndrsa Pelisteri me 5:0 shkatrroi Babin. Ndeshja Vardari-Euromilku sht shtyr pr dat 19 shtator, ndrsa ndeshjet e kthimit n program jan m 26 shtator. (F.N)

dhe aksionin e prkryer t Shkndijs, kur Demiri godit pr pak mbi kok. N fund Shkndija fitoi 1:0, por ky rezultat nuk garanton revansh t qet pr 'kuqezinjt' n Shtip. "M e rndsishme sht fitorja edhe pse ndoshta

sht dashur t jet m e thell. E dyta q dua t potencoj sht se ndeshja u zhvillua n kushte jashtzakonisht t paprshtatshme dhe nga FFMja duhet t mendojn mir, para se t sjellin vendime t ktilla. Normal

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

SPORT

Koha 21

Reali fiton Champions me Murinjon

Formula 1

Hemilton triumfon n Monza

Piloti i McLarenit, Lewis Hamilton, ka fituar garn pr mimin e madh t Italis q u zhvillua t dieln n Monza. I dyti u rendit meksikani Sergio Perez (Sauber), ndrsa Fernando Alonso (Ferrari) ishte i treti
Luis Hemilton me MekLaren ka marr nj fitore t vyer n luftn pr titullin kampion n Formula 1 duke triumfuar n mimin e Madh t Italis n Monza. Por britaniku ka qen praktikisht i vetmi pilot kryesor q ka respektuar parashikimet, n nj gar ku vendin e dyt me mori me merit Serxho Perez i Sauber dhe problemet mekanike mbylln para kohe garn e Baton, Vetel e Ueber. N fillimin e gars dukej sikur do t ishte nj sukses i dyfisht i MekLaren, me Hemilton e Baton q renditeshin njri pas tjetrit. Ndonse n kthesat e para Felipe Masa arriti t merrte vendin e dyt dhe t sulmonte pr t parin, ai u parakalua nga Baton pak para ndrrimit t par t gomave. Por kur kishin mbetur edhe 19 xhiro deri n fundin e gars, Baton u detyrua t parkonte makinn e tij n krah t pists pr shkak t nj problemi me furnizimin me karburant. Kjo ktheu Felipe Masa n vendin e dyt, por me Alonson pas krahve t tij q fitonte ndjeshm terren n do

Renditja e prgjithshme pas 13 garash

1. Fernando Alonso 179 pik 2. Lewis Hamilton 142 pik 3. Kimi Raikkonen 141 pik 4. Sebastian Vettel 140 pik 5. Mark Webber 132 pik 6. Jenson Button 101 pik 7. Nico Rosberg 83 pik 8. Romain Grosjean 76 pik 9. Sergio Perez 65 pik 10. Felipe Massa 47 pik
sor, e pr kt arsye zhvilloi pjesn e dyt t gars me goma t mesme, duke xhiruar 1.5 sekonda m shpejt n xhiro ndaj t gjith pilotve t tjer. Si rrjedhoj, ai arriti t kalonte me lehtsi dy makinat Ferrari, duke marr vendin e dyt dhe nse gara do t kishte vazhduar pr pak xhiro m shum, do t'i kishte marr vendin edhe Hemilton q fitoi kt gar. N vendin e tret dhe t katrt prfunduan dy makinat Ferrari, me Alonson q mori vendin e tret dhe thelloi diferencn n kreun e renditjes s kampionatit, ku tashm ndiqet nga Hemilton, Raikonen dhe Vetel. Pikrisht Lotus i Raikonen ishte i pesti, duke ln pas krahve dyshen e Mercedes, Shumaker e Rosberg. Pol Di Resta me Force India, Kamui Kobajashi me Sauberin tjetr dhe Bruno Sena me Uilliams mbylln zonn e pikve.

Carlos: Anzhi nuk do ta blej Ronaldon

Davor Shuker, ishsulmuesi i Real Madrid dhe kombtares kroate t futbollit, sht i sigurt se nn drejtimin e Zhoze Murinjos, klubi i tij i zemrs do t arrij t fitoj Lign e Kampioneve numr 10, q e ndjek prej shum kohsh. Trajneri portugez ka qen i ftuar n Zagreb pr t par ndeshjen e kombtares kroate dhe m saktsisht paraqitjen e Luka Modri, ndrsa pjes e vizits s tij n Kroaci ka qen edhe nj takim me Davor Shuker, q sht aktualisht president i Federats Kroate t Futbollit, si dhe stafin e prfaqsueses s ktij vendi. "sht nj nder q nj trajner i prestigjit dhe eksperiencs si Murinjo t vij t njoh kombtaren ton dhe t shfaq interes pr mnyrn se si punohet ktu. Ai sht nj trajner mjaft i aft dhe kt e tregoi gjat t gjith vizits s tij", tha Shuker pr mediat. "Gjat ksaj vizite ai foli me trajnerin e prfaqsueses ton, Stima, ashtu si edhe me vet Luka Modri. Ai na tregoi se mendon q Modri sht nj futbollist shum i rndsishm pr Real Madrid dhe nga fjalt e tij, jemi t bindur q nj gj e till do t bhet realitet. Jemi t sigurt se si Modri, ashtu edhe Real Madrid, jan n duart t sigurta me Murinjon". "Un, si tifoz madrilen, jam i bindur se ekipi do t zhvilloj nj sezon t shklqyer n Lign e Kampioneve. Tani, apo m von, Murinjo do t'i dhuroj Lign e Kampioneve numr 10 skuadrs s Realit, pasi ai sht nj trajner i shklqyer. Ajo sht Kupa q Real Madrid krkon m shum. Kur un isha n skuadr, kishin kaluar 32 vite pa e fituar at, prandaj kishte nj rndsi shum t madhe", zbuloi Shuker.

xhiro. Kryesuesi i kampi- pist, por 5 xhiro para onatit botror q u nis i fundit, edhe ai u detyrua 10-ti kishte fituar dy t largohej nga gara pr vende q n nisje, para se shkak t nj problemi t kalonte m pas Koba- mekanik. Masa i la lehtsisht vendin jashin e RaikoLuis Hemilton Alonsos dhe nen. Ai m pas dukej se dy arriti t Kjo ishte fitore fan- makinat Ferkalonte edhe Mikael Shutastike para publikut rari do t'i gzomaker e Sem t mir dhe jam heshin podiumit. Por n bastian Vetel, shum i lumtur pr xhirot e fundit, ndrsa dueli protagonisti me kt fundit ekipin tim kryesor u b i kushtoi gjerSerxho Perez manit nj penalitet me kalimin n me Sauber. Meksikani bokse pr shkak t nj kishte filluar garn me gomanovre t parregullt. mat e forta, n ndryshim Gjithsesi, Vetel u kthye n nga t gjith pilott krye-

Lecce e dnuar pr kurdisje, bastorja sponsor i ri

Futbolli italian ka sjell nj lajm sa interesant, aq i pazakonshm. Klubi Lecce pr shkak t prfshirjes n skandalin e kurdisjes s ndeshjeve, u prjashtua n lign e tret. Prve ksaj, Federata italiane e Futbollit, (FIGC) e gjobiti klubin me 30 mij euro dhe e penalizoi me minus gjasht pik n nisjen e edicionit t ri t garave. Ish-presidenti i klubit, Giovanni Semeraro sht suspendkan njoftuar pr arritjen e nj marrveshjeje t re sponsorimi. E pazakonta e lajmit sht se sponsori i ri sht nj kompani e basteve, BetItaly, e q tregimi t jet edhe paksa komik, u prkujdes presidenti i ri i klubit, Savino Tesoro, i cili pas njoftimit t marrveshjes s re, tregoi se afr stadiumit Via del Mare, do t hapet nj qendr e madhe e bastores. E mundshme vetm n Itali?

uar nga do funksion n futboll pr pes vitet e ardhshme. Por, men-

jher pas xhiros s par n lign e tret t Italis, nga Lecce me krenari

Ambasadori i miliarderve t Anzhit, Roberto Carlos tha se ekipi nga Makhachkala nuk do t prpiqet pr ta sjell Cristiano Ronaldon pavarsisht nga paknaqsia e shprehur publikisht nga ana e portugezit. Ronaldo ka alarmuar t gjitha ekipet nga Evropa dhe vetm pritet se cili klub i pasur t ofroj para t majme pr yllin e Real Madridit. Anzhi me siguri q ka munds t prmbushin krkesat financiaret "Los Blancos" dhe CR7. "Shum njerz m pyesin nse Anzhi do t prpiqet t sjell Cristiano Ronaldon. Un nuk kam ardhur ktu pr t sjell at. Besoj se Cristiano sht i lumtur n Real edhe nuk po feston me golat e shnuara. Tifozt do ta bjn do gj pr at, mos u bni merak rreth tij, ai do t zgjidh problemet e tha", tha Roberto Carlos. Reprezentuesi portugez kishte befasuar mbar opinionin sportdashs me deklaratn e tij se nuk sht i lumtur n Real dhe pr kt sht n dijeni menaxhmenti i klubit madridlen.

US Open
Serena Williams fiton finalen "epike" t US Open, duke ngritur n qiellin e shtpis s saj nj tjetr trofe Grand Slam. N "mekn" e amerikanes ishte bjellorusja Azarenka q kishte planifikuar t'ia prishte festn dhe me pak m shum fat mund t'ia kishte arritur sepse n "Flushing Meadows" u zhvillua nj nga finalet m spektakolare t viteve t fundit. Seti i par nisi nn diktatin e amerikanes q fitoi 6-2, por bjellorusja ia ktheu me t njjtn "monedh" n setin e dyt, duke "kopjuar" rezultatin e periods s par. Gjithka nisi nga fillimi n raundin final t nj finaleje q do t mbahet mend gjat. Azarenka e on n 2-1

Triumfon Serena Williams

rezultatin me topat n favor pr t shkuar n 3-1, por kmbngulja e Williams bri q rezultati t fiksohej n shifrat 2-2. Momenti vendimtar vjen n lojn e shtat ku Azarenka gjen break-un dhe fikson shifrat n 4-3, duke ruajtur avantazhin edhe n 5-4, por amerikania nuk kishte "dhn shpirt" sepse u kundrprgjigj duke fituar nj loj me topat e kundrshtares. N 6-5 pr Serenan, Azarenka nis nj tjetr seri shrbimesh por ky ishte fundi i numrit 1 t bots sepse Williams nxjerr jasht gjith grintn, duke

TITUJT
Williams fiton pr t katrtn her turneun US Open: 1999, 2002, 2008, 2012 Williams, e cila m 26 shtator mbush 31 vje, sht femra e par q n moshn 30 vjeare fiton turneun US Open, q nga koha e Martina Naveratillova, n vitin 1987 Williams titullin e par e ka fituar n moshn 17 vjeare n vitin 1999 n US Open

fituar edhe lojn e fundit e bashk me t edhe titullin e katrt n US Open. Kjo

ver ka qen fantastike pr Serena Williams pasi fitoi n Wimbledon, fitoi

medaljen e art n Olimpiadn e Londrs dhe US Open.

22 Koha

MARKETING

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

MOZAIK

Koha 23

24 Koha

MOZAIK

E MART 11 SHTATORT | 2012 |

Shtpia e Flintstonve, 3.5 mln dollar

Kjo shtpi e ndrtuar sipas modelit t filmit t famshm vizatimor, The Flintstones, bhet e juaja pr 3.5 milion dollar. Shtpia ndodhet buz detit, n Malibu dhe ka qen n pronsi t prezantuesit televiziv Dick Clark, q vdiq n prill t ktij viti. Nse dshironi t jetoni tamam si Flintstones, q ndrthurnin epokn e gurit me modernitetin, keni gjetur vendin e duhur.

22 vjet n burg, martohet pas lirimit

Nj jet t tr n burg pr nj krim q nuk e kishte br. Dhe, pas 22 vitesh n burg, drejtsia u vu n vend pr Giuseppe Gulotta, i cili u shpall i pafajshm. Ai ishte dnuar nga drejtsia italiane pr vrasjen e dy karabinierve n vitin 1976. Por, pas 22 vitesh n burg, doln n drit fakte q ai nuk kishte marr pjes n vrasjet. Dhe, menjher pas lirimit, Giuseppe vendosi t martohet, duke thn se tashm i sht rikthyer jeta, pavarsisht se ka humbur plot 22 vite nga ajo. I pranishm n dasm ka qen edhe djali i tij 23vjear, q nuk pati mundsin t rritej me t atin. Tashm Giuseppe pritet q t marr nj dmshprblim t lart, pr shkak t gabimit q u b me t.

BILD uron shqip Kosovn

Gazeta gjermane Bild e cila ka tirazhin m t madh t shitjes n Gjermani, mbi 6 milion ekzemplar ka uruar t hnn n ballinn e saj ambasadorin e Kosovs n Berlin, Sknder Xhakaliu dhe me kt popullin e Kosovs pr fundin e mbikqyrjes s pavarsis, raporton RTK. N rubrikn e prditshme fituesi(Geinner) dhe humbsi(Verlierer), n faqen e par, gazeta shpall fituesin e dits (Geinner) Kosovn dhe uron n gjuhn shqipe me fjaln "Urime" ambasadorin e Kosovs n Berlin, zotin Xhaklaiu pr fundin e mbikqyrjes s

Dardha me form t Buds

Kush do t thoshte se njri nga msuesit m t njohur shpirtror n bot nj her e nj dit do t rritje n dru? Bujku kinez Hao Sijanxhang, t cilit i ra ndr mend t prodhoj dardhe n form t Buds, n kt sezon n plantacionin e vet ka kultivuar10 mij udira t tilla miniaturale.Hao ka br gjasht vjet pr prsosur teknikn pr t prodhuar dardha t parndomta, t cilat rriten npr kallpe speciale. Edhe pse me mim t lart nga 6,2 euro pr cop, banort e fshatit t tij Hesia n veri t Kins, jan t mahnitur me budat e vegjl dhe kan ndr mend t'i blen sapo te vilen. Duket se ata mendojn se frutat jan t mbl dhe se sjellin fat. thot Hua i cili planifikon q kt prodhim ta plasoj edhe n Evrop.

Pavarsis. N tekstin e gazets Bild thuhet: "Nj dit e lumtur pr ambasadorin kosovar n Berlin Sknder Xhakaliu(44). Pas pes vitesh mbikqyrje ndrkombtare, Republika

e Kosovs fiton sot sovranitetin e plot. Me kt sot Xhakaliu bhet prfaqsues i nj shtetit plotsisht t pavarur. Me kt rast Bild thot: URIME!" (fjala urime sht shkruar n shqip).

N shitje Aston Martini i James Bondit

Automjeti sportiv, t cilin e ka vozitur Daniel Craig n rolin e agjentit sekret '007', do t shitet n nj ankand n Londr. Kjo vetur luksoze shihet n skenat n fillim t filmit "Quantum of Solace" (2008). Pritet q automjeti ta arrij shumn e shitjes prej 240.000 dollarsh. Ankandi realizohet pr nder t 50-vjetorit t shfaqjes s filmit t par pr James Bondin. Filmi i par sht shfaqur n vitin 1962 me Sean Conneryn n rolin e '007'.

Shfaqja spektakolare e koreano-veriorve

se ka ushtrime t vshtira, vetm gjimnastt m t mir arrijn t marrin pjes n koreografit e ndrlikuara. Pjesa tjetr e njerzve qndrojn n sfond dhe shrbejn edhe si rezerva nse gjat shfaqjes ndodh ndonj incident me gjimnastt kryesor. 9 Shtatori sht festa m e madh kombtare n Koren e Veriut, ajo q prkujton themelimin e Republiks Popullore Demokratike t Kores n vitin 1948.

Plot 100 mij persona kan marr pjes n Festn e Pavarsis s Kores s Veriut duke krijuar nj spektakl magjik. Lvizjet e sinkronizuara t njerzve krijonin figura t ndryshme

n ditn q prkoi edhe me lojrat kombtare, nj nga t paktat eventet publike n vendin komunist. Provat pr shfaqjen nisin 3-4 muaj para dhe przgjedhja sht shum e rrept. Duke qen

Arkeologt zbulojn hajmalit e Kohs s Gurit

Arkeologt izraelit kan zbuluar dy figura pr t cilat besojn se jan 9 mij vjet t vjetra. Ato paraqesin kafsh dhe pr arkeologt zbulojn nj rit, raporton AP-ja. Ato jan zbuluar n veri t Jerusalemit dhe jan t punuara nga glqerja dhe dolomitet, e shkenctart besojn se n kohn e gurit gjuetart i kan prdorur si hajmali.Njra nga figurat e zbuluara sht e punuar nga glqerja dhe paraqet dashin, prderisa figura nga dolomitet paraqet kaun. T dyja jan 15-centimetrshe. "sht thn udhheqsi i grmimeve arkeologjike Hamud Kalaili. Figurat datojn nga periudha q quhet neolit paraqeramik. "Ajo periudh sht nj nga kapitujt m mbreslnse t historis s njerzimit; shum ndryshime q kan ndodhur ather kan pasur ndikim n formsimin e shoqris njerzore mijra vjet m von. Gjat ksaj periudhe, ka lindur jeta nomade e bazuar n gjueti dhe jeta n koloni e bazuar n punimin e toks dhe mbarshtimin e kafshve", ka thn Kalaili.

e njohur, q n kt periudh, aktiviteti kryesor i njerzve ka qen gjuetia. Besojm se kto figura kan shrbyer si hajmali q besohej se i sillnin fat

dhe sukses n gjueti dhe sht e mundshme q kan qen n fokus t ritualeve q gjuetart i kan br para se jan nisur n krkim t gjahut", ka