Testuak (egituraren baitan ordenatuak)

Narrazio testuak Azalpen testuak Deskribapen testuak Argudio testuak Elkarrizketa testuak Instruktiboak

Narrazio testua
Denbora tarte jakin batean gertatzen diren ekintzen kontaketa da. Gertaerak ordenatzea, erakustea, azaltzea.

Erabilera eremua

Testuera

Literatura Komunikabideak Instituzioetako harremanak Pertsonen arteko harremanak Ikasketak

Ipuina, eleberria, kondaira, biografia, autobiografia, epika, erromantzea, alegiafabula, poema, antzerkia. Berria, kronika, erreportaia, dokumentala, iragarkia, komikia, marrazki bizidunak, albistegiak, filmea, telefilmea. Akta, argiketa, aitorpena, ofizio edo eskutiz ofiziala. Eskutitza, egunerokoa, elkarrizketa edo solasaldietako kontakizunak, postala, telegrama, oharra, mandatua, gonbidapena Buruketa,historia kontakizuna, alegia.

Egitura

Aurkezpena

Korapiloa

Konponbidea

Arazoa

Ekintzak

Ondorioa

Elementuak

Ekintza

Fokalizazioa

Lekua

Denbora

Perstsonaiak

Ahotsak

Diskurtso moduak

Zuzena

Zehar estiloa

Zehar estilo librea

Argudio testua
Gertakizun, arazo edo fenomeno baten inguruko tesi, iritzi, uste edo postura bat egiaztatzeko zein errefusatu edo baztertzeko ematen diren aldeko edo kontrako arrazoiez osaturiko testua.

Egitura

Hasierako tesia

Argudioaren gorputza

Ondorioa edo tesi berrria

Argudio motak

Autoritate argudioa

Iritzi orokorraren argudioa Zentzuaren argudioa Adibideen bidezko argudioa Analogiazko argudioaAurkarien kontrako argudioa

Azalpen testua
Edozein gairi buruz, zerbait edo ezer ez dakien hartzaile batentzat gertakizun edo fenomeno baten azalpen objektiboa egiten duen testua.

Erabilera eremua

Testuera

Literatura Komunikabideak Instituzioetako harremanak Pertsonen arteko harremanak Ikasketak

Saioa, literatur manifestoa, bestelako testu zatiak... Txostena, dokumentala, aldizkari espezializatuetako artikuluak Iragarki ofiziala, enplegu gutuna, konstituzioa, poliza kontratuak, eskabidea, eskaintza, txsotena, instantzia Azalpena, aholkua (oharra, inkesta, solasa, elkarrizketa) Testuliburua, katalogoa, monografia, kontsulta, materiala, txostena, laburpena, eskema, koadro sinoptikoa, grafikoa, azterketa erantzuna.

Egitura

Sarrera

Garapena

Ondorioa

Ideia kateaketa

Kausa/ondorioa

Arazo/konponbidea

Deskribapenezko an.

Ant. sekuentziala

Ant. konparatiboa

Deskribapen testua
Gizaki, gauza, gertakizun, prozesu edo fenomeno baten ezaugarri fisiko, psikologiko nahiz bestelakoak agertu, erakutsi, adierazi edo zehazten dituen testua.

Erabilera eremua

Testuera
Bertso, abesti, olerki, istorio, etb.etan tartekaturiko pertsonaia, leku eta bestelakoen sekuentziak (zatiak) dira usenik. Garfikoa, mapa, argazki oina, lan eskaintza, iragarki laburra, aldizkari espezializatua, hormirudia, gurutzegrametako adierazburua, erreportaia. Kurrikuluma, eskritura legala, testamentua, inprimakia, errolda, isuna, ziurtagiria, katalagoa, gida turistikoa, merkatal eskutitza.. h

Literatura Komunikabideak

Instituzioetako

a r r e m a n a k

Egitura

Identifikazioa

Definizioa

Hedapena

Egoeren deskribapena (fisikoa eta barne egoerak)

Fisikoa Perstsonak (erretratua, karikatura) Animaliak Gauza/objektuak/tresnak Tokiak, (paisaia, kalea, herria)

Barne egoerak Egoera psikologikoa Izaera, aiurria Sentimenduak . . . .

Prozesuen deskribapena

Nola egiten den Nola funtzionatzen duen Nola erabiltzen den Nola egikaritzen den .. . ..

Carmen Barrientos

Erizpide diferenteak daude diskurtsoak edota testuak sailkatzeko orduan. Erizpide extralinguistikoak erabil daitezke, hala nola, komunikazioaren asmoa, diskurtsoaren giza espazioa, edota hartzailearen izateko modua, edota soilik linguistikoak, ezaugarri formalak edo erretorikoak kontuan hartuz. Ondorengoetan ikusiko ditugun sailkapenak, erizpide extralinguistikoak erabiliz eginak daude.

Diskurtso mota

Komunikazio asmoa

Diskurtsoa gauzatzen du te n tes tu ak

Informatzailea

Hartzaileari jakintza Berria, erreportaia, hel era zte n dio

Diskurtso mota I

Lehen zikloa
Berria, erreportaia, kronika, gauzen eta perstonen deskribape na

Bigarren zikloa
Biografia, autobiografia,

Maila 1 2 3 4 5 6 7

Diskurtsoa Informatzailea Informatzailea Deigarria Estetikoa Preskriptiboa Azalpen Estetikoa

Forma Narrazioa Deskribatzailea Elkarrizketa Narrazio, deskripzio eta elkarrizketa Instrukzioak Azalpena Narrazio, deskripzio, elkarrizketatua

Testua Berria, gertaeren kontakizuna Gauza, objektu, lekuen deskribapena Elkarrizketa, galdeketa Ipuin popularra, kondairak, narrazio poesia Abisoak, errezetak, joku arauak Azalpen didaktikoak, entziklopedia artikuluak. R

Edukiak

Jarrerak

1.-Komunikazio asmoak. 2.-Komunikazio egoeraren elementuak: a) Igorlea/hartzailea. b) Lekua-denbora. 3.-Informazio eta esanahien inguruko edukien kontzeptuak. a) Informazioen kontrola. b) Gaien inguruko osagaiak. 4.- Adierazpen formalen inguruko kontzeptuak: A) elkarrizketa egitura tipo nagusia. b) Elkarrizketa egituran sartzen diren beste egitura sekuentzialak (narrazioa, deskripzioa) c) testuaren atalak. d) Esaldi tipoak

1.-Ulermena 2.- Irakurketa ulergarria. 3.- Analisia. 4.- Planifikazio, eragiketa eta ebaluaketa: -diskurtso deigarriena. -elkarrizketa formen egindakoena: dela elkarrizktea, kolokioa.

1.Ahozko komunikazioan parte hartze aske eta errespetuosoa. 2.- Besteek sorturiko mezuak entzuteko eta ulertzeko interesa. 3.- Errespetoa eta besteen mezuekiko irikitasuna. 4.- Ahozko eta idatzizko formetan errespetoa sentimendu nahiz iritziak emateko orduan. 5.- Hizkuntza idatzia nahiz ahozkoaren arauak betetzeko gogoa. 6.- Jarrera kritikoa: hizkuntza erabilpen sexisten nahiz bereizgarrietan.

Felipe Zayas

Decir uso de la lengua equivale a decir diversidad de usos. Cuando hablamos y escribimos realizamos diversas actividades- informar, pedir, rogar, disculpar, intentar persuadir-; y lo hacemos en mbitos sociales diferentes-familiar, acadmico, administrativo, profesional- en los que actuamos adoptando diferentes papeles y asignando igualmente papeles diversos a nuestros interlocutores. Adems realizamos estos actos verbales recurriendo a las mltiples formas textuales disponibles en nuestro contexto cultural.

Funtzioak

Praktikoa

Estetikoa

Erabilpen esparruak
Erakunde publiko, pribatuak

Infomazio trasmisioa eta jasotzea Gutun profesionala Gai ordena Akta

Giza eta hartueman pertsonalak Gutun pertsonala konportamentu araudia Konbokatoria

Komunikabideak

Informazio generoak (berria, erreportaia, kartelera)

Eritzi generoak (editoriala, gutuna, kritika)

Erakunde akademikoa

Ahozko azalpena Egindako lanen informea

Klaseko funtzionamendu araudia Ekintzak burutzeko instrukzioak Literatur generoak

Literatur erakundea

Literatur kritika Antzerki kritika Literatur lehiaketen oinarriak Idazleekin elkarrizketak

Testu tipoa E. Werlich-en arbaera

Kontestua

Oinarrizko esaldia

Deskribapena

Testuinguru espaziala

Izan aditza, adberbio lokatiboak

Narrazioa

Denborazko testuingurua

Aldakauntzarako aditzdun esaldia, leku eta denborazko adberbioak

Azalpena

Deskonposizioa (analisia) konposizioa (sintesia).

Izan aditza, eta objeto zuzena eta Izan aditza

Argudiozkoak

Kontzeptuen arteko harremanak

Instruktiboa

Etrokizueneko portaera eta beseena, normalean.

Esaldia aginterarekin

Sekuentzia tipoa J.M. Adam (1991)

Helburua

Egitura

Generoak

Narrazioa

Denboran zehar ematen diren gertakizun eta ekintzen berri ematea. Gauzen arteko haremana azaldu, ez modu kasualean, ierakikoan baizik eta egitura lexikalaren baitan. Argudioak eman eta kontraargudiatu bestea konbentzitzeko asmoz.

Parabolak, berriak, txisteak, historia kontakizunak, zinema

Deskribapena

Turismo gidak, katalogo komertzialak..

Argudioa

Duskurtso judiziala, politikoa, sermoai, editoriala.

Azalpena

Gertakizunene arteko harremanak azaldu.

Elakrrizketa

Galdetu, agindu, eskertu, barkamenak eskatu

Antzerkia, kolokioa, elkarrizketa.

D. Cassany: Gnero discursivo

Los textos estn estrechamente relacionados con sus autoreslectores, con las disciplinas y con las comunidades. Cada disciplina, cada grupo humano, cada momento histrico y cada situacin comunicativa produce sus propios textos. El concepto ms til para aproximarnos es el de gnero discursivo porque permite considerar tanto lo gramatical (estilo, sintaxis, lxico) como lo discursivo (estructura, registro), o pragmtico (interlocutores, propsito, contexto) o lo sociocultural (historia, organizacin social, poder Tienen como funcin la construccin del conocimiento, la construccin de la identidad y el ejercicio del poder.

A. L. Lavoisier

Y como las palabras son las que conservan y transmiten las ideas, resulta que no se puede perfeccionar la Lengua sin perfeccionar la Ciencia, ni la Ciencia sin la Lengua; y por muy ciertos que fuesen los hechos, por muy justas las ideas que originaren, slo transmitiran impresiones falsas si carecisemos de expresiones exactas para nombrarlas, Tratado Elemental de Qumica-ri egindako sarreran azaldutakoa.

Herron, J.

Todos los profesores, independientemente de la materia

que ensean, hacen frente a un problema comn. Entre las dificultades que encuentran hay: pobreza de vocabulario, falta de habilidad para captar el sentido de las frases y emplear los signos de puntuacin, incompetencia para tomar apuntes, falta de destreza, con una escritura impersonal, fallos en la lectura y comprensin de libros de textos y reticencia a la discusin. Todos estos son problemas de lenguaje, pero ste es un medio por el que aprendemos, comprendemos y comunicamos, por lo tanto el desarrollo del lenguaje corresponde a todos y a cada uno de los profesores.

Dakiguna esan ahal izateko, ez da nahikoa jakitea; hizkuntza estrategikoki erabiltzen jakin behar da. (Pozo, 2007)

Arloetako curriculumek garrantzi handiago ematen diote informazio berria emateari eta barneratutako ezagutza komunikatzeari, barneratutako informazioa manipulatzearekin zerikusia duten prozedurei baino. Ikasleek ahoz edo idatziz diskurtso bat ekoizten duten lehenengo aldia azterketa eguna izaten da. Komeni da irakasle bakoitzak hizkuntza jakin bat hitz egiten duela jakitea: kimikera, matematikera, geografiera, teknologiera. Irakasleak, hitz egiteaz eta hizkuntza berri horietan azalpenak emateaz gain, bakarrizketaren edo irakaslearen alde bakarreko diskurtsoaren ordez elkarrizketa edo polifonia erabili behar du.

Polifonia hau hitz egiteko modu batzuen eta besteen arteko itzulpen edo integrazio hierarkikoa egieta da. (Pozo eta Crespo, 1998)

Pentsa dezagun elkarrekin. Ipuin kontalaria Esan nire erara. Ikusi nire erara. Helburua ez da ikasleari aurretik egokitzat ezarritako hitz egiteko modu bat berresateko eskatzea (kimikera edo teknologiera), baizik eta kode horiei buruzko hausnarketa, itzulpena eta, azken batean, zehaztapena sustatzea.

Bibliografa

La diversidad de los ejes como eje de secuenciacin, Carmen Barrientos, Aula 14, 1993 Para aprender ciencias hace falta aprender a hablar sobre las experiencias y sobre las ideas, Neus Sanmart, Textos 8, 1996 Interaccin social, lenguaje y aprendizaje de la matemtica, Carles Llad Casablancas, Textos 8, 1996 La argumentacin, Joaquin Dolz, Cuadernos de Pedagoga 216 Apuntes sobre la divulgacin cientfica. Un cambio de registro, Helena Calsamiglia Blancafort, Textos 8, 1996 Taller de textos, D. Cassany, 2001 Expresin escrita en L2/ELE, , 2005 El uso de los textos expositivos en la enseanza de la lengua, Emilio Snchez Miguel, Textos 8, 1996 Los textos expositivos, , Santillana, 1993 La composicin de noticias, Felipe Zayas, Cuadernos de Pedagoga 216 Los lenguajes de la persuasin, Carlos Lomas, Cuadernos de Pedagoga 216 Los textos expositivos, Juan Snchez Enciso, Cuadernos de Pedagoga 216 El anlisis de los textos filosficos, Francisco Caballero & Maite Larrauri, Textos 8, 1996 Ensear ciencia, M. Arc, P.Guidoni, P. Mazzoli, Paids Educador,1990 Aspectos didcticos de la lengua y literatura, F. Zayas, Instituto de la Educacin Universidad de Zaragoza, 1994 Cmo ensear a comprender un texto?, N. Carriedo Lpez y J. Alonso Tapia, Cuadernos ICE 10, 1994 Comenzando a aprender qumica. Ideas para el desarrollo curricular, J.A. Llorns Molina, Aprendizaje Visor, 1991

Bibliografia

Monereo, C.; Barber, E.; Castell, M. eta Prez Caban, M.L. (2000) Tomar apuntes: un enfoque estratgico, Madril, Visor. Pozo, J.I. eta Gmez Crespo, M.A. (1998) Aprender y ensear ciencias. Madril: Morata. La enseanza de las matemticas y de las ciencias en la educacin secundaria obligatoria, Carles Llad, 1996, Signos, 16. El arte de hablar en clase, Amparo Tusn Valls, 1994, Aula, 26 Sinergias en torno a la lectura (monografikoa), 2008, Aula, 179. Hablando se entiende a la gente: el conocimiento como dilogo, J.I., Pozo, 2004, Ikastolen Elkarteak Jardunaldiak http://www.xtec.es/centres/a8052785/ http://antalya.uab.es/ice/sanmarti/ Lengua a travs del plan de estudios. Los Britnicos ejemplo: La estrategia nacional de la instruccin, Jonn Clegg Jendeaurrean hizlari, Joxerra Garzia, Alberdania, 2008 Testu antolatzaileak, erabilera estrategikoa, Euskaltzaindia-Jagon Saila, 2008 http://www.everythingesl.net/lessons/