Testuak (egituraren baitan ordenatuak)

 Narrazio testuak
 Azalpen testuak

 Deskribapen testuak

 Argudio testuak

 Elkarrizketa testuak

 Instruktiboak
 Narrazio testua
Denbora tarte jakin batean gertatzen
diren ekintzen kontaketa da.
Gertaerak ordenatzea, erakustea,
azaltzea.
Erabilera eremua Testuera

Literatura Ipuina, eleberria, kondaira, biografia,

autobiografia, epika, erromantzea, alegia-
fabula, poema, antzerkia.
Komunikabideak Berria, kronika, erreportaia, dokumentala,
iragarkia, komikia, marrazki bizidunak,
albistegiak, filmea, telefilmea.
Instituzioetako Akta, argiketa, aitorpena, ofizio edo eskutiz
ofiziala.
harremanak
Pertsonen arteko Eskutitza, egunerokoa, elkarrizketa edo
solasaldietako kontakizunak, postala,
harremanak telegrama, oharra, mandatua, gonbidapena…
Ikasketak Buruketa,historia kontakizuna, alegia.
 Egitura

Aurkezpena Korapiloa Konponbidea

Arazoa Ekintzak Ondorioa

 Elementuak

Ekintza Fokalizazioa Lekua Denbora Perstsonaiak Ahotsak Diskurtso moduak

Zuzena Zehar estiloa Zehar estilo librea

 Argudio testua
Gertakizun, arazo edo fenomeno baten
inguruko tesi, iritzi, uste edo postura bat
egiaztatzeko zein errefusatu edo baztertzeko
ematen diren aldeko edo kontrako arrazoiez
osaturiko testua.
Erabilera eremua Testuera

Literatura Saioa, epistola, eztabaida…

Komunikabideak Editoriala, iritzi artikulua, debatea,

mahaingurua, eztabaida, zuzendariari
eskutitzak, publizitatea.
Instituzioetako Eskabidea, eskaintza, txostena, poliza,
instantzia, kontratuak, parlamentuko
harremanak eztabaida, errekurtsoa…
Pertsonen arteko Eztabaida, erreklamazioa, iruzkina, kritikak.
harremanak
Ikasketak Txostena, tesia, iruzkina, ponentzia, kritika,
komunikazioa, iradokizuna, zientzia artikulua,
azterketa (erantzuna)
 Egitura

Hasierako tesia Argudioaren gorputza Ondorioa edo tesi berrria

 Argudio motak

Autoritate argudioa Iritzi orokorraren argudioa Zentzuaren argudioa Adibideen bidezko argudioa Analogiazko argudioaAurkarien kontrako argudioa
 Azalpen testua
Edozein gairi buruz, zerbait edo ezer
ez dakien hartzaile batentzat
gertakizun edo fenomeno baten
azalpen objektiboa egiten duen
testua.
Erabilera eremua Testuera

Literatura Saioa, literatur manifestoa, bestelako testu

zatiak...

Komunikabideak Txostena, dokumentala, aldizkari

espezializatuetako artikuluak…

Instituzioetako Iragarki ofiziala, enplegu gutuna, konstituzioa,

poliza kontratuak, eskabidea, eskaintza,
harremanak txsotena, instantzia…
Pertsonen arteko Azalpena, aholkua (oharra, inkesta, solasa,
elkarrizketa…)
harremanak

Ikasketak Testuliburua, katalogoa, monografia,

kontsulta, materiala, txostena, laburpena,
eskema, koadro sinoptikoa, grafikoa,
azterketa erantzuna.
 Egitura

Sarrera Garapena Ondorioa

 Ideia kateaketa

Kausa/ondorioa Arazo/konponbidea Deskribapenezko an. Ant. sekuentziala Ant. konparatiboa

 Deskribapen testua
Gizaki, gauza, gertakizun, prozesu
edo fenomeno baten ezaugarri fisiko,
psikologiko nahiz bestelakoak agertu,
erakutsi, adierazi edo zehazten dituen
testua.
Erabilera eremua Testuera

Bertso, abesti, olerki, istorio, etb.etan tartekaturiko

Literatura pertsonaia, leku eta bestelakoen sekuentziak (zatiak)
dira usenik.

Garfikoa, mapa, argazki oina, lan eskaintza, iragarki

Komunikabideak laburra, aldizkari espezializatua, hormirudia,
gurutzegrametako adierazburua, erreportaia.

Kurrikuluma, eskritura legala, testamentua, inprimakia,

Instituzioetako errolda, isuna, ziurtagiria, katalagoa, gida turistikoa,
harremanak merkatal eskutitza..

Solasaldia eta pertsona, toki eta bestelakoen

Pertsonen arteko deskribapenak (erosketetan, lantokian…)
harremanak
Eskema, koadro sinoptikoa, grafikoa, fitxa, diagrama,
Ikasketak irudi oina, hormirudia eta hiztegi, testuliburu eta
kontsulta amaterialetako definizioak.
 Egitura

Identifikazioa Definizioa Hedapena

Egoeren deskribapena (fisikoa
eta barne egoerak)
 Fisikoa  Barne egoerak
 Perstsonak (erretratua,  Egoera psikologikoa
karikatura)  Izaera, aiurria
 Animaliak  Sentimenduak
 Gauza/objektuak/tres-  ….
nak  ….
 Tokiak, (paisaia, kalea,  ….
herria…)
 ….
Prozesuen deskribapena
 Nola egiten den
 Nola funtzionatzen duen

 Nola erabiltzen den

 Nola egikaritzen den

 …………………..

 …………………….

 ……………………..
Carmen Barrientos
 “Erizpide diferenteak daude diskurtsoak
edota testuak sailkatzeko orduan. Erizpide
extralinguistikoak erabil daitezke, hala nola,
komunikazioaren asmoa, diskurtsoaren giza
espazioa, edota hartzailearen izateko modua,
edota soilik linguistikoak, ezaugarri formalak
edo erretorikoak kontuan hartuz.
Ondorengoetan ikusiko ditugun sailkapenak,
erizpide extralinguistikoak erabiliz eginak
daude.”
Diskurtso mota Komunikazio asmoa Diskurtsoa gauzatzen
duten testuak

Informatzailea Hartzaileari jakintza Berria, erreportaia,

helerazten dio kronika, informea,
memoria,
Argigarria Hartzaileak uler dezan Azalpen didaktikoak,
du helburutzat informe argigarriak.

Persuasiboa Hartzailea konbentzitu Iragarkiak, iritzi

arrazoi artikuluak, editorialak,
persuasiboekin. kolokioak, debateak..
Preskriptiboa Hartzaileak gauza Sukalde errrezetak,
jakin bat egin dezan joku arauak,
lortu. instrukzioak.
Konatiboa Hartzailearekin Elkarrizketa, tertulia,
kontaktatu. mahai ingurua,
konbertsazioa.
Estetikoa edo ludikoa Hartzailea entretenitu, Ipuinak, leiendak,
gozarazi. nobelak, abestiak,
Diskurtso mota Lehen zikloa Bigarren zikloa

Informatzailea Berria, erreportaia, kronika, Biografia, autobiografia,

gauzen eta perstonen memoria, pertsonen
deskribapena deskripzio psikologikoak

Argigarria Azalpen didaktikoak, Azalpen informea, artikulu

entziklopedia artikuluak, zientifikoak

Persuasiboa Prentsa idatziko iragarkiak, Telebistako iragarkia, iritzi

iritzi gutunak, argudio artikulua, editoriala.
sekuentziak.

Preskriptiboa Errezetak, joku arauak, Lege disposizioak,

instrukzioak kontratuak, resoluzioak

Konatiboa Elkarrizketa, galdeketa, Mahai ingurua, eztabaida,

kolokioa tertulia

Estetikoa edo ludikoa Ipuina, nobela motza, Nobela, saikera, antzerkia.

abestiak, poemak, antzerki
xumeak.
Maila Diskurtsoa Forma Testua

1 Informatzailea Narrazioa Berria, gertaeren kontakizuna

2 Informatzailea Deskribatzailea Gauza, objektu, lekuen

deskribapena
3 Deigarria Elkarrizketa Elkarrizketa, galdeketa

4 Estetikoa Narrazio, deskripzio eta Ipuin popularra, kondairak,

elkarrizketa narrazio poesia

5 Preskriptiboa Instrukzioak Abisoak, errezetak, joku

arauak
6 Azalpen Azalpena Azalpen didaktikoak,
entziklopedia artikuluak.
7 Estetikoa Narrazio, deskripzio, Relatoa, ipuina, poema,
elkarrizketatua komikia
8 Informatzailea Narrazioa Kronika, erreportaia,
dokumnentala
9 Estetikoa Narrazio-deskripzio- Nobela motza
elkarrizketatua
10 Persuasiboa Azalpen-argudioa Publizitate kartela, irrati eta
prentsako iragarkiak.
11 Estetikoa Bertsoa XX. mendekoa

12 Persuasiboa Azalpen-argudio Iritzi karta,,,

13 Ludikoa elkarrizketa Antzerkia, sainetea

Edukiak
1.-Komunikazio asmoak.
2.-Komunikazio egoeraren
elementuak:
a) Igorlea/hartzailea.
b) Lekua-denbora.
3.-Informazio eta esanahien
inguruko edukien kontzeptuak.
a) Informazioen kontrola.
b) Gaien inguruko osagaiak.
4.- Adierazpen formalen inguruko
kontzeptuak:
A) elkarrizketa egitura tipo
nagusia.
b) Elkarrizketa egituran sartzen
diren beste egitura sekuentzialak
(narrazioa, deskripzioa…)
c) testuaren atalak.
d) Esaldi tipoak
Prozedurak Jarrerak
1.-Ulermena 1.Ahozko komunikazioan parte
2.- Irakurketa ulergarria. hartze aske eta errespetuosoa.
2.- Besteek sorturiko mezuak
3.- Analisia.
entzuteko eta ulertzeko interesa.
4.- Planifikazio, eragiketa eta
ebaluaketa: 3.- Errespetoa eta besteen
mezuekiko irikitasuna.
-diskurtso deigarriena.
4.- Ahozko eta idatzizko formetan
-elkarrizketa formen
errespetoa sentimendu nahiz
egindakoena: dela elkarrizktea,
iritziak emateko orduan.
kolokioa.
5.- Hizkuntza idatzia nahiz
ahozkoaren arauak betetzeko
gogoa.
6.- Jarrera kritikoa: hizkuntza
erabilpen sexisten nahiz
bereizgarrietan.
Felipe Zayas
 “Decir uso de la lengua equivale a decir diversidad
de usos. Cuando hablamos y escribimos realizamos
diversas actividades- informar, pedir, rogar,
disculpar, intentar persuadir…-; y lo hacemos en
ámbitos sociales diferentes-familiar, académico,
administrativo, profesional…- en los que actuamos
adoptando diferentes papeles y asignando
igualmente papeles diversos a nuestros
interlocutores. Además realizamos estos actos
verbales recurriendo a las múltiples formas
textuales disponibles en nuestro contexto cultural.”
Funtzioak Praktikoa Estetikoa

Erabilpen Infomazio trasmisioa Giza eta hartueman

esparruak eta jasotzea pertsonalak

Erakunde publiko, Gutun profesionala Gutun pertsonala

pribatuak Gai ordena konportamentu araudia
Akta Konbokatoria

Komunikabideak Informazio generoak Eritzi generoak

(berria, erreportaia, (editoriala, gutuna,
kartelera) kritika)

Erakunde akademikoa Ahozko azalpena Klaseko

Egindako lanen funtzionamendu
informea araudia
Ekintzak burutzeko
instrukzioak
Literatur erakundea Literatur kritika Literatur generoak
Antzerki kritika
Literatur lehiaketen
oinarriak
Idazleekin elkarrizketak
Testu tipoa E. Werlich-en Kontestua Oinarrizko esaldia
arbaera

Deskribapena Testuinguru espaziala Izan aditza, adberbio lokatiboak

Narrazioa Denborazko testuingurua Aldakauntzarako aditzdun

esaldia, leku eta denborazko
adberbioak

Azalpena Deskonposizioa (analisia) Izan aditza, eta objeto zuzena

konposizioa (sintesia). eta Izan aditza

Argudiozkoak Kontzeptuen arteko harremanak

Instruktiboa Etrokizueneko portaera eta Esaldia aginterarekin

beseena, normalean.
Sekuentzia tipoa Helburua Egitura Generoak
J.M. Adam (1991)

Narrazioa Denboran zehar Parabolak, berriak,

ematen diren txisteak, historia
gertakizun eta ekintzen kontakizunak, zinema
berri ematea.

Deskribapena Gauzen arteko Turismo gidak,

haremana azaldu, ez katalogo komertzialak..
modu kasualean,
ierakikoan baizik eta
egitura lexikalaren
baitan.
Argudioa Argudioak eman eta Duskurtso judiziala,
kontraargudiatu bestea politikoa, sermoai,
konbentzitzeko asmoz. editoriala.

Azalpena Gertakizunene arteko

harremanak azaldu.

Elakrrizketa Galdetu, agindu, Antzerkia, kolokioa,

eskertu, barkamenak elkarrizketa.
eskatu…
D. Cassany: Género
discursivo
 “Los textos están estrechamente relacionados con sus autores-
lectores, con las disciplinas y con las comunidades. Cada
disciplina, cada grupo humano, cada momento histórico y cada
situación comunicativa produce sus propios textos. El concepto
más útil para aproximarnos es el de género discursivo porque
permite considerar tanto lo gramatical (estilo, sintaxis, léxico)
como lo discursivo (estructura, registro), o pragmático
(interlocutores, propósito, contexto) o lo sociocultural (historia,
organización social, poder” “Tienen como función la construcción
del conocimiento, la construcción de la identidad y el ejercicio
del poder”.
A. L. Lavoisier
 “Y como las palabras son las que conservan y
transmiten las ideas, resulta que no se puede
perfeccionar la Lengua sin perfeccionar la Ciencia,
ni la Ciencia sin la Lengua; y por muy ciertos que
fuesen los hechos, por muy justas las ideas que
originaren, sólo transmitirían impresiones falsas si
careciésemos de expresiones exactas para
nombrarlas”, Tratado Elemental de Química-ri
egindako sarreran azaldutakoa.
Herron, J.
 “Todos los profesores, independientemente de la
materia que enseñan, hacen frente a un problema
común. Entre las dificultades que encuentran hay:
pobreza de vocabulario, falta de habilidad para captar el
sentido de las frases y emplear los signos de
puntuación, incompetencia para tomar apuntes, falta de
destreza, con una escritura impersonal, fallos en la
lectura y comprensión de libros de textos y reticencia a
la discusión. Todos estos son problemas de lenguaje,
pero éste es un medio por el que aprendemos,
comprendemos y comunicamos, por lo tanto el
desarrollo del lenguaje corresponde a todos y a cada
uno de los profesores”.
Dakiguna esan ahal izateko, ez da nahikoa
jakitea; hizkuntza estrategikoki erabiltzen
jakin behar da. (Pozo, 2007)
 Arloetako curriculumek garrantzi handiago ematen
diote informazio berria emateari eta barneratutako
ezagutza komunikatzeari, barneratutako informazioa
manipulatzearekin zerikusia duten prozedurei baino.
 Ikasleek ahoz edo idatziz diskurtso bat ekoizten
duten lehenengo aldia azterketa eguna izaten da.
 Komeni da irakasle bakoitzak hizkuntza jakin bat
hitz egiten duela jakitea: kimikera, matematikera,
geografiera, teknologiera. Irakasleak, hitz egiteaz
eta hizkuntza berri horietan azalpenak emateaz
gain, bakarrizketaren edo irakaslearen alde
bakarreko diskurtsoaren ordez elkarrizketa edo
polifonia erabili behar du.
Polifonia hau hitz egiteko modu batzuen eta
besteen arteko itzulpen edo integrazio hierarkikoa
egieta da. (Pozo eta Crespo, 1998)

 Pentsa dezagun elkarrekin.

 Ipuin kontalaria
 Esan nire erara.
 Ikusi nire erara.
 Helburua ez da ikasleari aurretik egokitzat
ezarritako hitz egiteko modu bat berresateko
eskatzea (kimikera edo teknologiera), baizik eta
kode horiei buruzko hausnarketa, itzulpena eta,
azken batean, zehaztapena sustatzea.
Bibliografía
 La diversidad de los ejes como eje de secuenciación, Carmen Barrientos, Aula 14, 1993
 Para aprender ciencias hace falta aprender a hablar sobre las experiencias y sobre las
ideas, Neus Sanmartí, Textos 8, 1996
 Interacción social, lenguaje y aprendizaje de la matemática, Carles Lladó Casablancas,
Textos 8, 1996
 La argumentación, Joaquin Dolz, Cuadernos de Pedagogía 216
 Apuntes sobre la divulgación científica. Un cambio de registro, Helena Calsamiglia
Blancafort, Textos 8, 1996
 Taller de textos, D. Cassany, 2001
 Expresión escrita en L2/ELE, “, 2005
 El uso de los textos expositivos en la enseñanza de la lengua, Emilio Sánchez Miguel,
Textos 8, 1996
 Los textos expositivos, “, Santillana, 1993
 La composición de noticias, Felipe Zayas, Cuadernos de Pedagogía 216
 Los lenguajes de la persuasión, Carlos Lomas, Cuadernos de Pedagogía 216
 Los textos expositivos, Juan Sánchez Enciso, Cuadernos de Pedagogía 216
 El análisis de los textos filosóficos, Francisco Caballero & Maite Larrauri, Textos 8, 1996
 Enseñar ciencia, M. Arcá, P.Guidoni, P. Mazzoli, Paidós Educador,1990
 Aspectos didácticos de la lengua y literatura, F. Zayas, Instituto de la Educación Universidad
de Zaragoza, 1994
 ¿Cómo enseñar a comprender un texto?, N. Carriedo López y J. Alonso Tapia, Cuadernos
ICE 10, 1994
 Comenzando a aprender química. Ideas para el desarrollo curricular, J.A. Lloréns Molina,
Aprendizaje Visor, 1991
Bibliografia
 Monereo, C.; Barberá, E.; Castelló, M. eta Pérez Cabaní, M.L. (2000) Tomar apuntes: un
enfoque estratégico, Madril, Visor.
 Pozo, J.I. eta Gómez Crespo, M.A. (1998) Aprender y enseñar ciencias. Madril: Morata.
 La enseñanza de las matemáticas y de las ciencias en la educación secundaria
obligatoria, Carles Lladó, 1996, Signos, 16.
 El arte de hablar en clase, Amparo Tusón Valls, 1994, Aula, 26
 Sinergias en torno a la lectura (monografikoa), 2008, Aula, 179.
 Hablando se entiende a la gente: el conocimiento como diálogo, J.I., Pozo, 2004, Ikastolen
Elkarteak Jardunaldiak
 http://www.xtec.es/centres/a8052785/
 http://antalya.uab.es/ice/sanmarti/
 Lengua a través del plan de estudios. Los Británicos ejemplo: “La estrategia nacional de
la instrucción”, Jonn Clegg
 Jendeaurrean hizlari, Joxerra Garzia, Alberdania, 2008
 Testu antolatzaileak, erabilera estrategikoa, Euskaltzaindia-Jagon Saila, 2008

 http://www.everythingesl.net/lessons/