AHMED IZZUDDIN EL-BEJANUNIJ

400
KSHILLA ISLAME











Zvicr, 2009
~ 2 ~

Titulli n origjinal:
400 .,.. , .-.,~.

Titulli n gjuhn shqipe:
400 KSHILLA ISLAME

Autor:
Ahmed Izzuddin El-BEJANUNIJ

E shqiproi nga gjuha arabe:
Mr. Sci. Fehim Xhafer DRAGUSHA

Redaktor profesional:
Muhamed DRMAKU (Profesor)

Redaktor gjuhsor:
Ermal BEGA

Tirazhi 3000 cop
Botimi i par








Copyright 2009 Xhamia El-Hidaje, Herisauerstrasse 52,
Saint Gallen, Zvicr.

T gjitha t drejtat jan t rezervuara. Asnj pjes e ktij libri nuk
mund t riprodhohet apo transmetohet prmes do lloj mnyre apo
mjeti, qoft elektronik apo mekanik, prfshir fotokopjimin,
incizimin n audio, apo prdorimin e do lloj mnyre t ruajtjes s
informacionit, pa lejen paraprake t botuesit.

~ 3 ~

AHMED IZZUDDIN EL-BEJANUNIJ


400
KSHILLA ISLAME




Prktheu dhe prshtati nga gjuha arabe:
Mr. Sci. Fehim Xh. Dragusha




Kryesia e Bashksis Islame El-Hidaje,
Islamischen Gemeinschaft, Herisauerstrasse 52,
Saint Gallen Zvicer, 2009
www.el-hidaje.ch
~ 4 ~































~ 5 ~

FJALA E REDAKTORIT FETAR
Falnderimi absolut i takon vetm Allahut, Zotit t botve.
Lavdrimi dhe shptimi i Allahut qofshin mbi t Drguarin
e Tij Muhamedin, mbi familjen, mbi shokt e tij dhe mbi
ata q e ndjekin at me prpikri deri n Ditn e Gjykimit!
sht e njohur se pr t folur shkurt duhet menduar gjat.
Njerzit n prgjithsi jan n gjendje t dgjojn gjat,
por jo edhe t lexojn gjat, andaj n situata t caktuara, do
t ishte m se e nevojshme q lexuesi t posedonte ndonj
udhzues t shkurtr q shrben pr arsimim dhe flet pr si-
tuata t ndryshme t jets, e sidomos n jetn fetare.
Mendoj se kt nevoj e mbulon tejet mir libri 400
Kshilla Islame i autorit Ahmed El-Bejanuni. N mnyr
tejet t shkurtr, n format t vogl, me shprehje t lehta e
t qarta, autori n 20 kapituj ofron katrqind kshilla q ka-
n t bjn me sfera t ndryshme t jets. Kshillat bhen
me porosit veprojeni kt pr gjrat q duhet vepruar,
por q mund ti neglizhojm dhe mos e veproni kt pr
gjrat q njerzit kan prirje ti veprojn e q n realitet
veprimi i tyre sht i dmshm pr besimin dhe jetn e tyre.
400 kshillat prfshijn jetn e prditshme t nj musli-
mani duke filluar nga ana shpirtrore, prcaktimi i vijs feta-
re, motivimi pr vepra t mira, t shndosha dhe t dedi-
kuara drejt, prfshijn ritet islame ditore, javore, mujore,
vjetore e t jets, pastaj parimet ekonomike e tregtare, jetn
martesore, veshmbathjet, ushqimet, udhheqjen, kodin pe-
nal, kodin etiko-moral etj.
~ 6 ~

Shkalla e dispozits praktike t Sheriatit nuk sht e sqa-
ruar pr do kshill ve e ve. Me fjal t tjera nga 400 k-
shillat q i prmban ky libr, ka disa q jan t nivelit obli-
gues (farz e vaxhib), preferues (mendub), t urryera (mek-
ruh) e ndalues (haram).
Vlen t theksohet se kto kshilla, n disa raste prkthyesi
i ka pasuruar me t dhna shtes, duke sqaruar n fusnota
disa dispozita t veanta, q lexuesit shqiptar i nevojiten ti
njoh.
Ky libr e pasuron edhe m shum bibliotekn islame n
gjuhn shqipe, e sidomos kndin q do ti prngjante
ushqimeve t shpejta (fast food) n industrin ushqimore.
Allahu e shprbleft me t mira autorin e librit, q i pr-
mblodhi kto kshilla si dhe prkthyesin, kolegun tim, mr.
Fehim Dragusha pr punn e tij vetmohuese n nxjerrjen e
ktij libri n gjuhn shqipe duke i dshiruar suksese t
mtejshme pr nxjerrjen e titujve t tjer t dobishm!






~ 7 ~

400 -= ,=-:= =, -==,==
400 KSHILLA ISLAME
- Pastroje qllimin pr hir t Allahut t Madhrishm dhe
ruaju nga hipokrizia si n thnie, ashtu edhe n vepra!
- Pasoje traditn [Sunnetin] e t drguarit t fundit, Muha-
medit [alejhisselam], n t gjitha thniet, veprat si dhe n
parimet morale!
- Friksoju Allahut t Madhrishm dhe prcaktohu pr
kryerjen e gjith urdhrave [obligimeve] dhe mnjanimin
e gjitha t ndaluarave [harameve]!
- Kthehu tek Allahu me nj pendim t sinqert dhe shtoje
istigfarin [krko falje nga Allahu m shum] duke thn
Estagfirullah!
- Friksoju Allahut Fuqiplot n t gjitha lvizjet dhe
ndalesat e tua!
- Nnshtroju dispozitave t Fes Islame, sepse me t vrte-
t feja islame sht nnshtrim dhe bindje ndaj Allahut; ke
kujdes nga vlersimi i gjrave sipas mendjes sate, sepse
mendja ka nj kufi, q smund ta kaloj, ashtu si ka edhe
t shikuarit kufi ku prfundon s shikuari!
- Ulu me dijetart [ulemat], duaji ata, prfito prej tyre dhe
bhu i thjesht n raport me ta! Gjithashtu edhe fmijt e
tu msoji n kt mnyr, sepse dijetart jan trashgim-
tart e t drguarve t Allahut!
- Dgjoji kshillimet me prkushtim dhe prfito prej tyre!
- Pranoje t vrtetn nga ai q e thot, qoft i madh apo i
vogl, dhe ruaju nga kokfortsia dhe mendjemadhsia!
~ 8 ~

- Pastroje besimin [Akiden] sipas krkesave t Kuranit dhe
Sunnetit dhe ruaju prej doktrinave dhe shprehjeve t cilat
t shpien n mosbesim [Kufr]!
- Beso n Allahun e Madhrishm, n engjjt [Melaiket] e
Tij, n Librat [Kitapt] e Tij, n t drguarit e Tij, n
Ditn e Fundit, dhe se ndodhia e ngjarjeve [Kaderi], qof-
shin t mira apo t kqija, ndodh me caktimin e Allahut
t Lartsuar!
- Mos i paso t tjert n mnyr t verbr!
- Mos thuaj lidhur me Kuranin asgj sipas mendimit tnd
(mos thur komente sipas qejfit tnd), por mbshtetu n
transmetimet autentike!
- Insisto n leximin e librave shkencor n mnyr t vazh-
dueshme dhe kmbngul n arsimimin e njerzve, sepse
njeriu m i mir sht ai q arsimohet dhe arsimon t
tjert!
- Medoemos duhet t posedoni ndonj libr fikhu (jurisp-
rudence) sipas shkolls juridike (Medhhebit) t cils i
takon
1
!
- Patjetr duhet t posedoni kta libra: Rijadus-slihn t
autorit [Imam En-Neveviut], librin: Nrul Jekn Fissre-
ti t autorit [El-Hudarij], librin: El-Edhkr t autorit
[Imam En-Neveviut], si dhe libra t ngjashm me kta q
u cekn!
- Largohu nga shfletimi i revistave imorale (me prmbajtje
erotike) dhe shmangu nga leximi i librave q jan n kun-
drshtim me Islamin!

1)
Mbi kt kshill autori Ahmed Izzudin El-Bejanuni nuk ka cekur
ndonj medhheb t veant duke pasur parasysh se n do vend
apo provinc pasojn medhhebe t ndryshme (Shnim i Prkthyesit
- Sh. P.).
~ 9 ~

- Nxito n punt e mira, sepse do t shprblehesh dhe do
t arrish sa shprblimi [sevapi] i t gjith atyre q t pa-
sojn ty!




















~ 10 ~

_,=|
KSHILLA RRETH PASTRTIS
- Hy n tualet duke filluar me kmbn e majt! Para se t
hysh n t, krkoni mbrojtje-strehim nga Allahu
2
, dhe
mos bisedo asgj brenda saj! Kur ta kryeni nevojn, dilni
me kmbn e djatht duke shqiptuar kt lutje:
Gufrneke!
- Keni kujdes nga t kryerit e nevojs npr rrug apo nn
hije
3
, sepse nj gj e till i lndon njerzit!
- Gjat kryerjes s nevojs nuk duhet t ktheheni nga
kibla, e as tia ktheni shpinn asaj, prve nse jeni bren-
da ndonj objekti!
- Mnjanoje urinimin n kmb, aq sa keni mundsi, pr
shkak q mos tju bien strpikat e saj!
4


2)
Q tju ruaj nga t kqijat e shejtanit t mallkuar!
3)
Ktu sht pr qllim vendi nn hijen e pemve, ku njerzit gjat
stins s vers si rezultat i temperaturave t larta, preferojn q
kohn e tyre ta kalojn nn hijen e pemve. (Sh. P.)
4)
Ka shum raste ku tualetet e muslimanve nuk jan t rregulluara
sipas parimeve islame, n fakt ato i ngjajn tualeteve te huaja joi-
slame, t cilt pa marr parasysh se ku na shpie, shum prej shqip-
tarve n kt rast, kan br konstruktimin e tualeteve q urinn ta
kryejn gjat qndrimit ne kmb. N t shumtn e rasteve sht e
pamundur ti iksh sprkatjeve. Dihet fare mir nga historia e buj-
shme islame se i Drguari i Allahut [alejhis-selam], duke kaluar pra-
n disa varrezave kishte treguar q njri prej t vdekurve sht du-
ke u dnuar, vetm se nuk i kishte kushtuar rndsi kryerjes s ne-
vojs s vogl. Feja Islame edhe n kt lmi ka vendosur bazat dhe
rregullat e kryerjes s nevojs s madhe dhe asaj t vogl, prandaj
~ 11 ~

- Ruaju nga urina, dhe pas mbarimit t urinimit, duhet t
pastroni organin gjenital me gur apo letr, po pate mun-
dsi, pastaj me uj, sepse prdorimi i t dyjave sht m
mir...!
- Mos i shfryni hundt me dorn e djatht, as mos e past-
roni nevojn e madhe me t e as mos e prdorni at pr
gjra t ndyra, por n kto raste prdorni dorn e majt!
- Bjini fmijt synet
5
kur jan t vegjl, sepse synetimi
konsiderohet si norm islame!

t gjith ata q dshirojn t jetojn nj jet n baza t shndosha
islame, i kshilloj q t ruhen nga urina, ngase si thot edhe i
Drguari i Allahut [alejhis-selam]: Pastrtia sht gjysma e
besimit, prandaj mbetet q ti zbatojm thniet e Muhamedit
alejhis-selam. (Sh. P.)
5)
Synetimi sht fjal e gjuhs arabe, e cila sht huazuar n gjuhn
turke, shqipe dhe shum t tjera me nj kuptim tjetr nga ai q
sht n gjuhn arabe. Meq synetimi sht tradit profetike,
ather tek popujt joarab sht huazuar nga fjala sunnet. N
gjuhn arabe, si term i prshtatshm pr operacionin e rrethprerjes
ekziston shprehja El Hitan '-='. N terminologjin fetare synetimi
do t thot: Prerja prreth e lafshs n organin gjenital, n t ciln
mblidhet pjesa e mbetur e urins, ku nuk mund t pastrohet nga
brendsia dhe as era e saj e pakndshme nuk mund t largohet.
sht me rndsi t prmendim se Imam Maliku dhe t tjert
transmetojn nga Jahja Ibn Seid se ky e kishte dgjuar Seid Bin
Musejjebin duke thn: Ibrahimi sht i pari q u b synet, i pari q
priti mysafir, i pari q i rruajti qimet rreth organeve gjenitale, i pari q
preu thonjt, i pari q shkurtoi mustaqet dhe i pari q u thinj. Kur e pa
kt (t thinjurit) tha: far sht kjo (o Zoti im)? Allahu tha: Urtsi.
Ibrahimi tha: O Zot! Ma shto urtsin! (Sh. P.)
~ 12 ~

,===,|
KSHILLA RRETH ABDESIT
- Bhuni gati pr abdes, prtrije at dhe prpiqu q gjith-
mon t jesh i pastr me abdes!
- Mos flej, vetm duke qen i pastr me abdes!
- Prmende emrin e Allahun t Madhrishm para marrjes
s abdesit duke thn: Bismilah!
- Prdore misvakun
6
para do abdesi dhe para do namazi!

6)
Misvaku ka formn e drurit, ka lloje t shumta t misvakut. N
kohn e t Drguarit [alejhis-selam], misvaku prdorej pr pastri-
min e dhmbve, me nj fjal, misvaku luan rolin e brushs t ciln
ne e prdorim sot, prandaj prdorimi i tij sht prej tradits s Mu-
hamedit [alejhis-selam]. Edhe sot e ksaj dite misvaku prdoret n
vendet islame dhe si i till shitet n t gjitha dyqanet q shesin arti-
kuj dhe produkte islame. Vlen t prmendet se misvaku ishte i njo-
hur edhe para Islamit, por Islami shtoi disa gjra pr prdorimin e
tij. I Drguari i Allahut, Muhamedi [alejhis-selam] ka rekomanduar
prdorim t prditshm t misvakut, veanrisht pasi t zgjohemi
nga gjumi; kur marrim abdes, kur lexojm Kuran, para se t flem
dhe kur goja ka er t keqe. Ekzistojn nj mori hadithesh q flasin
pr misvakun. Transmetohet nga Aishja [radijallahu anha] se Mu-
hamedi [alejhis-selam] ka thn: Dhjet gjra jan t natyrshme (pr
kdo q ti bj): Rregullimi i mustaqeve, rritja e mjekrs, prdorimi i
misvakut, thithja e ujit me hund, prerja e thonjve, larja e duarve, shkulja
e qimeve t sqetullave, rruajtja e qimeve n vendet e turpshme dhe ruajtja
e ujit. (Transmeton Muslimi). Gjithashtu n nj hadith tjetr ka th-
n: Po t mos i krijonte vshtirsi njerzve t Ummetit tim, do ti urdh-
roja ata q ta prdorin misvakun para do abdesi dhe namazi.
Misvaku sht nj bim natyrale q shrben pr larjen e dhmbve.
Ai merret nga degt e pemve t veanta n shkrettir. Ndryshon
~ 13 ~

- Gjat pastrimit t gojs dhe hunds, tregohu i prpikt,
prve nse jeni agjrues!
- Pastrojini me kujdes gjymtyrt e trupit, dorn futeni bren-
da mjekrs (n mnyr q uji t deprtoj n trsi), n
mes t gishtrinjve t duarve dhe t kmbve, dhe plo-
tsojeni abdesin tuaj!
- Gjithmon filloni nga e djathta
7
!

nga nj krahin n tjetrn por n Arabi dhe Azi merret nga nj pe-
m e quajtur arak. Ky sht lloji m i njohur t cilin e kishte pr-
dorur edhe i Drguari [alejhis-selam]. N shkenc misvaku njihet
me emrin Salvadora Persika. Meq pema arak sht shum e njohur
dhe meq e ka prdorur i Drguari [alejhis-selam] sht studiuar gje-
rsisht nga shkenca. Ktu do t prmbledhim disa zbulime t
ndryshme. sht nj pem q rritet n vende t nxehta ekuatoriale,
veanrisht n luginat e shkrettirs. sht e prhapur n jug t Ara-
bis Saudite, Jemen, Sudan, Egjipt, etj. Salvador Persika sht nj pe-
m e drejt, me blerim t prhershm dhe e vogl me gjatsi maksi-
male deri n tre metra. Gjethet i ka t vogla, t rrumbullakta, t
shndetshme dhe t lngshme, me arom t fort pishe ose mus-
tarde. Pa dyshim se do urdhr q vjen nga Allahu i Madhrishm
dhe i Drguari [alejhis-selam], duhet ta marrim, pr shkak se aty
hasim vetm t mira dhe dobi t ndryshme shndetsore. Pasta na-
tyrale e misvakut prbhet nga nj numr i madh substancash, t
cilat luajn nj rol t rndsishm n pastrimin e dhmbve. Shum
studiues kan arritur n prfundimin se misvaku prmban mbi
dhjet lloje prbrsish kimik natyral, t cilt konsiderohen si
esencial pr nj higjien t mir t gojs dhe t dhmbve. Disa
nga kta komponent jan zhvendoss papastrtish dhe zbardhues
dhmbsh, disa i mbrojn dhmbt nga kariesi, disa t tjer jan bak-
teriologjik dhe antiseptik, t tjerat ndihmojn pr shrimin dhe
prmirsimin e indeve, disa ndihmojn mineralizimin e srishm t
zmaltit t dhmbve dhe disa japin shije dhe arom. (Sh. P.)
7)
Feja Islame na urdhron q do pun ta fillojm nga e djathta, jo
vetm n abdes, por n t gjitha sferat e jets, si fjala vjen: kur t flej-
m t kthehemi nga kibla (apo n krahun e djatht), t ushqehemi
~ 14 ~

- Me duar t lagura prshkoni tr kokn [jepini mesh]!
- Prshkoji vesht me duar t lagura nga brenda dhe nga
jasht [mesh].
- Me sa mundsi t keni, pas do abdesi falni dy rekate
namaz!



















me dorn e djatht, t pranojm dhe t dorzojm gjra me dor t
djatht etj.
~ 15 ~

=-| =. =
KSHILLA RRETH GUSLIT
- Mos e toleroni veten, e as grat dhe fmijt tuaj, q ta vo-
nojn pastrimin nga papastrtia [xhunubllku]
8
, ku si re-
zultat i voness mund t vij deri te vonimi i faljes s na-
mazit apo edhe lnia fare e tij!
- Mos hyni n xhami duke qen i papastr [xhunub], pr-
ve nse jeni kalimtar rasti! Po ashtu mos lejoni q grat
tuaja t hyn n xhami kur ato jan me t prmuajshme
dhe n periudhn e lehonis [hajz dhe nifas]!
- Mos i zbuloni pjest e turpshme [auretin] si dhe ndaloji
t tjert nga kjo me butsi!
- Mos i lejoni grat e familjes tnde t shkojn n banj pub-
like
9
, ngase ekspozimi dhe lakuriqsia e grave n t sht
gj e pashmangshme!

8)
Ktu bhet fjal pr xhunubllkun - papastrtin nga mnyra t
ndryshme si p.sh. marrdhniet seksuale, dalja e sperms vetvetiu
apo me an t ngacmimit, ejakulimi nprmjet ndrrave n gjum, e
kshtu me radh. N t gjitha kto raste obligohet pastrimi i trupit
dhe nuk na lejohet q t hyjm n namaz e as t qndrojm n xha-
mi duke qen t papastr, por duhet q sa m par t gjejm uj dhe
t pastrohemi n trsi. (Sh. P.)
9)
Pr fat t keq n vende t banuara me musliman, ekspozimi i
bukurive trupore nga gjinia e kundrt sht edhe m i madh se ai
n banj publike. Hapja e pishinave n vendet tona, rregullimi i pla-
zheve, ka br q shum nga vllezrit dhe motrat tona, t shfryt-
zojn rastin pr ekspozim dhe reklamim t trupit. Dihet fare mir se
t gjitha pishinat dhe plazhet jan t prziera. Aty mund t shkoj
kush t doj dhe t vishen si t duan. Jo vetm kaq, por edhe
~ 16 ~

- Merrni avdes para guslit [para larjes s tr trupit], ashtu
si merrni pr namaz!
- Filloni me larjen e trupit me uj dhe frkoni do pjes t
trupit me t!
- Gjat pastrimit t trupit, paralel me nijetin filloni hedhjen
e ujit n kok, pastaj vazhdoni me krahun e djath, pastaj
t majtin, nga tri her!







rrugve dhe shesheve gjejm nj lakuriqsi marramendse, sidomos
tek gjinia femrore. A do t thot se ardhja e vers dhe pushimet
verore t shfrytzohen n kt mnyr, duke par motrat tona
shqiptare t veshura n bikini dhe sikur asgj ska ndodhur. Mos-
njohja e Islamit ka br q e tr kjo t merret si nj pun e thjesht.
Un nuk them se Islami ndalon q t dfrehemi, mirpo duhet pa-
sur parasysh se pr do gj n kt glob ka rregulla dhe norma q
Allahu i Plotfuqishm ka vn pr njerzit, prandaj, nse kto pla-
zhe jan t rregulluara sipas normave islame, pra t jen t ndara,
pr burrat vend i posam, pr grat vend i posam, kjo do t ishte
n rregull, pasi ka njerz q me t vrtet kan nevoj t shrohen
nga smundje t ndryshme dhe ti kalojn ca dit n bregdet. E
lusim Allahun q udhzimi i Tij ti mbuloj trevat tona dhe njher
e prgjithmon Islami t kuptohet ashtu si duhet. (Sh. P.)
~ 17 ~

:======|
KSHILLA RRETH NAMAZIT
- Prpiqu q ti prgjigjesh thirrjes s muezinit pr namaz,
ashtu si ka ardhur n traditn profetike, dhe nga ky obli-
gim, mos t pengoj asnj bised, pun, e asnj adhurim
tjetr po ishte e mundur!
10

-
Drgo salavate mbi t Drguarin, lavdrimi dhe paqja e
Allahut qofshin mbi t, fill pas prfundimit t ezanit dhe
lute Allahun e Madhruar me lutjen [duan] prkatse!
11
- Mos dil nga xhamia pas thirrjes s ezanit, prve nse ke
ndonj arsye t domosdoshme!
- Nse nuk merr pjes n xhami, ather thirre ezanin vet
kur ta falsh namazin!
- Ikametin thuaje para do namazi t obliguar - farz!
- N mes t ezanit dhe ikametit, lute Allahun e Madhri-
shm pr veten dhe mbar muslimant pr far t duash
nga nevojat e Dynjas dhe t Ahiretit!

10)
sht fjala t pasohet muezini, duke i shqiptuar fjalt e ezanit pas
tij, prve kur ai thot HAJJE ALES-SALA dhe HAJJE ALEL-FE-
LAH, sipas tradits profetike duhet t thuhet: LA HAVLE VE LA
KUVVETE IL-LA BIL-LAH. (Sh. P.)
11)
Allahumme rabbe hdhihi ed-davetit-tmmeh, vessaltil kimeh, ti
Muhammedenil veslete, vel fadlete, vebath-hu mekmen mahmudenil-
ledhi veadtehu! Prkthimi: O Allahu im, Zot i ksaj thirrjeje t plot
dhe i namazit q do t falet, jepi Muhamedit ndrmjetsimin dhe
nderimin, ngrije at n vendin e lavdishm, t cilin ia ke premtuar.
Transmeton Buhariu 1/152.
~ 18 ~

- Ndihmoji njerzit n ndrtimin e xhamive, n ato vende
ku jan t nevojshme, si dhe prkrahi ata fizikisht dhe
materialisht!
- Nderoji xhamit dhe kur t hysh n to hy me kmbn e
djatht, mirmbaji ato nga papastrtia, prmbaju rregulla-
ve t tyre, shmangu nga fjalt e kota n to, mos vrapo
npr xhami, mos qeshni, mos bni zhurm, dhe kur t
dilni nga xhamia dilni me kmbn e majt!
- Mos pshtyni n oborrin e xhamis e as n drejtim t kib-
les, mirpo pshtyni n facolet apo dika t ngjashme
me t. Gjn e humbur mos e krkoni n t, n form
nderimi ndaj xhamis!
- Prmbaju faljes s namazit n kohn e caktuar, me xhemat
n xhami, e vemas namazin e jacis dhe at t sabahut!
- Mos e shtyni ndonj namaz deri sa ti dal koha e vet!
- Mos falni namaz vullnetar pas sabahut e as pas ikindis, pr-
ve namazeve me arsye (si p.sh. namazi q falt pr nder
t xhamis - tehij-jetul mesxhid)!
- Pas namazit t sabahut dhe atij t ikindis, qndroni aty
ku jeni falur!
12

- Insisto q gjat kohs s lir t qndroni n xhami (t b-
ni Itikaf) duke u angazhuar me adhurim ndaj Allahut!
- Mos hani ushqime q posedojn erra t pakndshme, si:
hudhra, qep etj., si dhe mos e konsumoni duhanin, pr
arsye q mos ti shqetsoni muslimant!

12)
Natyrisht nse keni mundsi dhe koh t lir. T qndruarit n
at vend ku e keni falur sabahun deri sa t lind dielli duke br
dhikr, duke prmendur Allahun dhe po ashtu pas ikindis deri sa
t perndoj dielli gjithashtu duke br dhikr, jo vetm q sht
sevap i madh, por edhe ndihmon n mobilizim kundr shejtanit
gjat dits, prkatsisht gjat nats. (Sh. P.)
~ 19 ~

- Urdhrojeni familjen tuaj me prkushtim n kryerjen e
namazit, sepse namazi sht shtylla m e rndsishme e
besimit islam!
- Bji grat e familjes suaj q t duan ta falin namazin n
shtpi!
- Urdhrojini fmijt tuaj q ta falin namazin duke filluar
nga mosha shtat vjeare, dhe n rast se ata e braktisin kt
obligim, ather rrihini ata kur t ken mbushur dhjet
vjet! Mos e neglizhoni kt gj, sepse bheni mkatar!
13

- Shpjegoi familjes suaj dhe njerzve t tjer se far sht
thn pr vlern e pes kohve t namazit, si dhe dni-
min q do ta vuaj lnsi i namazit!
- Prpiqu ti prmbahesh faljes s suneteve t namazit, qof-
shin para farzit apo pas tij, qofshin t forta apo t prefe-
ruara, aq sa t keni mundsi!
- Namazet nafile (sunetet) fali n shtpi!

13)
sht obligim pr prindrit dhe e drejt e fmijve q t msohen
qysh n vegjli ta falin namazin, ashtu si msohen pr tu ushqyer,
veshmbathur etj. Kur fmija e mbush moshn dhjetvjeare dhe pr-
ton t falet, duhet t prdoret edhe rrahja si mas edukuese vetm e
vetm q namazi ti mishrohet dhe t adaptohet me t, n mnyr
q kur t rritet, mos t ndihet i ngarkuar me namaz. Allahu thot:
O ju, q besoni! Ruajeni veten dhe familjet tuaja nga zjarri, lnda djegse
e t cilit jan njerzit dhe gurt. (Et-Tahrim, 6) Pra, ashtu si e ruani
veten nga zjarri i xhehenemit, ruajeni edhe familjen tuaj ku bjn
pjes edhe fmijt. Nse pr mosprfillje t ndonj dshire persona-
le nga ana e fmijs tuaj jeni n gjendje ta ndshkoni dhe ta rrihni, a
nuk meriton namazi dhe porosia e Allahut q fmijs ti sqarohet
qysh nga mosha kur fillon ti kuptoj gjrat, mosha shtatvjeare?
Gjithsesi, n kt shtje nuk duhet neglizhuar asnj ast, n t
kundrtn nuk e kemi kryer amanetin e pranuar mbi supet tona.
~ 20 ~

- Ji i rregullt n faljen e namazin t duhs
14
, s paku dy
rekate edhe pse m mir do t ishte t falnit tet rekate!
- Prpiqu q ti kndosh lutjet pas namazeve t obliguara!
- Prgatitu pr faljen e namazit t nats, duke qen i pr-
mbajtur ndaj ksaj bote, duke mos u ngopur dhe duke
praktikuar gjumin pas dreks!
- Praktikoje kndimin e lutjeve (duave) para fjetjes dhe pasi
t zgjoheni!
- Flini duke qen t pastr me abdes, duke prmendur
Allahun, si dhe me nijet pr tu ngritur n mesnat pr
namaze t nats!
- Namazin e nats faleni rregullisht dhe mos harroni q pr
kt namaz ti zgjoni edhe gruan dhe fmijt tuaj!
-
Faleni namazin kur t ndodh eklipsi i znies s diellit
dhe hns!
15
- do muslimani falini namazin e xhenazes!

14)
Ky namaz falet pas lindjes s diellit dhe kalimit t gjysms s ors
dhe zgjat deri para namazit t dreks. Rreth vlers se ktij namazi
kan ardhur shum hadithe, si vijojn: I Drguari i Allahut, alejhis-
selam, thot: Pendimtar i madh sht ai q e fal namazin e duhas..
(Transmeton Tabreaniu, hadithi sht hasen), si dhe hadithe t tjera.
15)
Me rastin e znies s diellit dhe hns, njra prej tjetrs, sht
sunnet i fort pr meshkujt dhe femrat q t falet namazi i tyre
Salatul Kusuf kur zihet dielli dhe Salatul Husuf kur zihet hna.
Kt namaz e ka falur edhe i Drguari i Allahut, alejhis-selam, kur
ishte zn dielli n kohn e tij. Ky lloj namazi falet me xhemat (n
grup) dhe preferohet t fillohet ather kur fillon znia e ktyre pla-
neteve dhe zgjat deri sa t kthjellet horizonti. Ai prbhet prej dy
rekateve, dhe sipas mendimit m t sakt, do rekat prmban nga
dy ruku, ashtu si prmban edhe nga dy sexhde. Pas ktij namazi
preferohet t mbahet nj hutbe nga i pari i muslimanve t atij
vendi. Ky namaz mund t falet edhe vemas - jo me xhemat.
~ 21 ~

- Fale namazin e Istihares
16
pr do shtje t rndsishme,
si dhe kndojeni duan prkatse!
- Praktikoje faljen e namazit me xhemat!
- Bhu i prpikt n rreshtimin mir t safave, mbushjen e
tyre si dhe plotsimin e zbraztirave n mes tyre!
- Shpejto q namazin ta falsh n rendin (safin) e par, du-
ke mos e shtyr asnjrin!
- Praktikoje rregullisht duan hyrse t namazit
17
; n pr-
fundim t leximit t Fatihas, thuaj pas imamit Amin si
dhe lexoji lutjet e rukus dhe sexhdes!
- Kryeji me prkushtim rukut, sexhdet, kthimin pas ruku-
s si dhe qndrimit n mes t dy sexhdeve!
- Ki kujdes dhe mos kalo para atij q sht duke u falur!
- Nse falesh n nj vend ku aty kalojn njerzit, ather
vendos dika para teje q t jet sutre-penges mes teje
dhe kaluesve!







16)
Namazi i istihares sht nj nga namazet vullnetare q sht
sunet t falet, kur muslimani sht para ndonj dileme dhe nuk e di
se ciln alternativ t zgjedh, nga dy e m tepr t mundshme pr
ta zgjidh at dilem.
17)
Q njihet me: Subhaneken apo dua t tjera q i ka praktikuar i
Drguari i Allahut, alejhis-selam, n hyrje t namazit, pas tekbirit
fillestar.
~ 22 ~

==- :=== --
KSHILLA RRETH NAMAZIT T
XHUMAS
- Nisuni sa m hert pr ta falur xhuman dhe kur t d-
gjoni thirrjen e ezanit, prgjigjuni menjher!
- Pastrohuni vazhdimisht n ditn e premte (para namazit
t xhumas) si gjat vers ashtu edhe gjat dimrit!
- Prejini thonjt dhe pastrohuni do jav, ngase Islami sh-
t fe e pastr!
- Ditn e xhuma parfumosuni me erra t mira dhe vishni
rrobat m t zgjedhura!
- Kini kujdes nga t shtyrit npr sfa [radht e xhamis]!
- Mos folni prderisa imami sht duke ligjruar hutben e
xhumas!
- Sa t keni mundsi praktikojeni leximin e sures El-Kehf
do t premte - t xhuma!
- Shtojini prshndetjet [salavatet dhe selamet] mbi t Dr-
guarin, lavdrimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi t,
gjat nats s xhuma dhe dits s xhuma!
18


18)
N Islam, me t hyr t namazit t akshamit, ajo nat konsidero-
het nata e dits s ardhshme e jo e s kaluars. Kjo vlen pr t gjitha
nett e javs. Pra kur thuhet natn e xhumas, duhet ta kemi para-
sysh se ajo fillon nga akshami i dits s enjte dhe mbaron n nama-
zin e sabahut, kurse dita e xhuma fillon n namazin e sabahut ditn
e premte dhe zgjat deri n aksham t asaj dite. (Sh. P).
~ 23 ~

=|====|
KSHILLA RRETH SADAKAS -
BAMIRSIS
- Bhuni xhymert dhe ruajuni nga koprracia, ngase Allahu
i Madhrishm sht Bujar dhe i do dordhnsit!
- Paguaje zekatin pr t cilin jeni t obliguar dhe mos u
bni koprrac ndaj atyre q e meritojn marrjen e asaj
sasie!
- Nse ju godet ndonj skamje apo varfri, lidheni at me
Allahun e Madhrishm, dhe assesi mos lejoni q me
zemrn tuaj ti mbshteteni dikujt prej krijesave!
- Ajo q ju ofrohet nga dikush si dhurat dhe e vreni se
nuk e ka br me plot zemr, ather mos e pranoni!
- Msohu q dhnia e lmoshs (sadakas) t jet shprehi e
vazhdueshme n jetn tnde dhe asgj mos e nnvlerso
nga sadakaja!
-
Jepni sadaka nga ajo q sht m e dashur nga pasuria
juaj, si na porosit edhe Allahu i Madhrishm: Nuk
keni pr ta arritur prkushtimin e vrtet, derisa t ndani
(lmosh) nga ajo (pasuria) q e doni.
19
- Lmoshn vullnetare jepeni fshehurazi, kurse zekatin je-
peni n pranin e mass, n mnyr q t tjert t ma-
rrim msim nga ju!

19)
Ali-Imran, 92.
~ 24 ~

-
Gjat dhnies se lmoshs jepi prparsi t afrmve nga
familja juaj si dhe njerzve t mir dhe fetar!
20
- T gjith nevojtarve t sinqert, q kan krkuar hua
nga ju, prgjigjuni pozitivisht!
- Atyre q ju kan borxh, shtyja afatin e pagess, e nse
nuk jan n gjendje q ta paguajn at, ather lirojini
nga nj pjes e borxhit!
-
Jepni pr destinacione t mira, si p.sh. ndrtimin e xha-
mive, prhapjen e dituris dhe shkencave, sepse kto
hyn n rangun e lmoshs s rrjedhshme!
21
- Edhe bashkshortes sate lejoji q t jap lmosh nga
pasuria juaj!
- Paralajmrojeni gruan tuaj q mos t jap asgj lmosh
nga ajo q nuk ia ke lejuar!
- Ushqeni dhe jepini uj t tjerve dhe mos e prmoni
asgj nga veprat e mira!
- Falnderojeni personin q ju ka br mir dhe shprble-
jeni at, si dhe lutuni pr t q Allahu ti jap t mira!

20)
Nga kjo kshill msojm shum urtsi, pr t cilat kemi shum
nevoj. Kur tu japim lmosh t afrmve tan, pa dyshim se ky
gjest human forcon edhe m shum lidhjet familjare si dhe sht m
e leht pr ne q tu besojm ndonj amanet t afrmve se sa atyre
q nuk i njohim fare. Prandaj, dhnia e lmoshs apo zekatit sht
mir q n rend t par tu jepet atyre q i kemi t afrm nga gjaku,
mirpo nse na mundsohen kushtet materiale, ather edhe nse u
japim t tjerve, pr kt Allahu prap do t na shprblej. N lidh-
je me kt, Allahu i Madhrishm thot: ...fardo q t jepni (pr
Zotin), Allahu e di at. (Ali-Imran, 92) (Sh. P.)
21)
Shprblimi pr kt lloj lmoshe nuk ndalet edhe pas vdekjes s
dhnsit. (Sh. P.)
~ 25 ~

;,====|
KSHILLA RRETH AGJRIMIT
- Agjroni gjat muajit t Ramazanit pr Allahun e Ma-
dhrishm, me besim t plot dhe duke shpresuar bind-
shm n shprblimet e Tij!
- Ke kujdes q mos t hani n asnj dit t Ramazanit pa
pasur arsye t justifikuar!
- Gjat muajit t Ramazanit falni namaze nate, veanrisht
gjat Nats s Kadrit!
- Agjroni gjasht dit nga muaji Shevval!
- Agjroni ditn e nnt dhe t dhjet t muajit Muharrem
- ditt e ashures!
-
Agjroni nga muaji Shaban aq sa keni mundsi!
22
- Agjroni ditt e hna dhe t enjte!
- Agjroni ditt e bardha nga do muaj! Ato jan: dita e
trembdhjet, e katrmbdhjet dhe pesmbdhjet!
- Informojeni bashkshorten tuaj q mos t agjroj vull-
netarisht pa lejen tuaj kur ju jeni prezent!
- Vonojeni ngrnien e syfyrit, kurse ngrnien e iftarit fillo-
jeni me t hyr koha, prve kur mbretron koha e vrant!

22)
Pr vlern e muajit Shaban flet edhe hadithi i t Drguarit, t
cilin e transmeton Nesaiu nga Usame Bin Zejd, ku thot: I thash: O i
Drguari i Allahut! Nuk t kam par t kesh agjruar n muajt e tjer si
po t shoh n muajin Shaban. Ai tha: Ai sht nj muaj, n mes Rexhepit
dhe Ramazanit, q njerzit e anashkalojn, n kt muaj ngrehen veprat tek
Krijuesi i botve, andaj un kam dshir q vepra ime t ngrehet duke
agjruar. (Sh.P)
~ 26 ~

- Fillojeni iftarin me hurma t njoma ose t thata, e nse
nuk gjeni, ather me uj!
- Kujdesuni q ushqimi t cilin e hani pr iftar dhe syfyr t
jet nga pasuria hallall!
- Ftoni agjrues q t han iftar n shtpin tuaj, sepse Ra-
mazani sht muaji i bujaris!
- Prmbajuni normave t agjrimit; mos prgojoni, mos
gnjeni dhe mos folni fjal t ndyta!
- Prpiquni q mos ta braktisni Itikafin n dhjet ditt e
fundit t Ramazanit!
- Paguani fitrat (sadakatulfitrin) q zemra juaj t jet e k-
naqur me kt veprim!
- Nett e t dy bajrameve gjallrojini duke falur namaz dhe
duke br mnyra t tjera t adhurimit!
- N festn e dy bajrameve dhe ditve te teshrikut
23
shqip-
toni tekbiret me z t lart!
- Po patt mundsi materiale, therjen e kurbanin prpiquni
ta praktikoni do vit!
- Nga therja e kurbanit mos shitni asgj, e as thersin (kasa-
pin) mos e paguani nga mishi i kurbanit!




23)
Ditt e Teshrikut (Ejjamut-teshrik), jan tri dit t cilat pasojn
pas dits s Kurban Bajramit. Kto dit jan: dita e njmbdhjet, e
dymbdhjet dhe e trembdhjet e muajit Dhulhixheh. Kto dit ja-
n dit gzimi, dfrimi dhe adhurimi ndaj Allahut, si na mson i
Drguari, lavdrimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi t! (Sh. P.)
~ 27 ~

_=====-
KSHILLA RRETH HAXHILLKUT
- Haxhillkun
24
dhe Umren
25
, nse keni mundsi, nxitoni
ti kryeni menjher, dhe keni kujdes nga vonesa! Orva-
tuni q ti bni ato qoft edhe n do pes vjet!

24)
Haxhillku sht riti fetar dhe njkohsisht shtylla e pest e
Islamit, q sht obligim pr do musliman n mosh t rritur, q
sht i shndosh psikiksht, i pasur materialisht, duke pasur rrugn
e lir dhe t sigurt. Pr femrn krkohet edhe prcjellja e bashk-
shortit apo e ndonj mashkulli me t cilin i ndalohet martesa, si v-
llai, babai, xhaxhai etj. Haxhillku daton qysh nga koha e Ibrahimit,
alejhis selam, dhe sht obligim i ktij ummeti. Bhet n koh t pa-
rapar (n muajt X, XI dhe XII t kalendarit hnor) dhe n vend t
caktuar (n Mek dhe rrethinn e saj). Haxhillku sht kongresi
vjetor islam, q i tubon muslimant nga e tr bota, q synojn vi-
zitn e Qabes dhe kryerjen e ktij obligimi islam. sht obligim t
kryhet nj her gjat jets. Prmbushja e ktij riti, muslimanit i shly-
en mkatet e mhershme. (Sh. P.)
25)
Umreja sht vizita e Qabes me ceremonit e parapara, q kry-
het jasht kohs s haxhillkut dhe bhet n mnyr vullnetare. Ka
shprblim t madh pr muslimanin, q e bn nj vizit t Qabes n
do koh, por m e mueshmja do t ishte Umreja gjat muajit Ra-
mazan. Disa dijetar mendojn se edhe umreja sht obligim t
bhet nj her gjat jets, dhe ajo mund t bhet gjat t njjtit udh-
tim kur shkon pr t kryer edhe haxhillkun. Disa t tjer mendojn
se Umreja sht e preferuar, jo e obliguar. Ceremonit e Umres jan
shum m t pakta dhe nuk lidhen me kohn, as gjat dits e as
gjat vitit. (Sh. P.)
~ 28 ~

- Gjat udhtimit pr haxhillk, shoqrohuni me hoxha-
llar, n mnyr q t udhzojn pr kryerjen e sakt t
ritualeve t haxhillkut!
- Parapriji haxhillkut me pendim t sinqert dhe kryeji
sekuencat e tij para nisjes pr n haxhillk!
- Gjat rrugs fatlume pr n haxhillk, jepni lmosha sa
m shum duke ndihmuar njerzit!
- Keni kujdes q parat e haxhillkut t mos jen nga malli
haram!
- Umren kryejeni gjat muajit t Ramazanit!
- (Gjat kohs kur jeni n haxhillk) Tekbiret thuaji me z
t lart!
- Gjat vizitave t Qabes, shpeshtojeni Tavafin (t ecurit)
rreth Qabes, putheni gurin e zi
26
si dhe kndin jemenas
t Qabes, apo vetm prshndetini me dor nga larg!
- Ruaju nga turmat e njerzve, n mnyr q t mos e ln-
doni asknd dhe t mos lndoheni nga askush!
- Ngopuni me ujin e Zemzemit, duke pir uj t shumt
t tij!
- Shumoji veprat e mira gjat dhjet ditve t muajit Dhul-
hixhe!
- Prgatituni pr qndrimin n Arafat, duke pastruar bren-
din tnde nga t gjitha urrejtjet dhe plagt shpirtrore!
- Shpejtoni q gjuajtjen e guralecve dhe t gjitha ceremo-
nit e tjera t haxhillkut ti kryeni sapo t hyj koha e
tyre!
- Mos lejo q grat e tua (bashkshortja, vajza, motra, nna
etj.) t marrin rrugn pr haxhillk apo pr vende t tje-
ra, pa pranin e bashkshortit apo ndonj t afrmi t tyre
(mahrem)!

26)
El-Haxheru-l-Esved.
~ 29 ~

- Fali namazet sa m shum n Xhamin e Meks (Qabe),
n Xhamin e Medins dhe n Mesxhidul Aksa!
- Mos e fyej asknd nga banort e Meks dhe Medins, e
as mos i prmo pr nder t fqinjsis s tyre me kto
vende t bekuara!
- Kur t ktheheni nga ndonj udhtim, mos hy n shtpi
befas, ose gjat nats, pa paralajmrimin e antarve t
familjes!


~ 30 ~

.===,=-
KSHILLA RRETH LUFTS S
SHENJT - XHIHADIT
- Bhu trim e mos u frikso, sepse i Drguari i Allahut, alej-
hi selam, ka krkuar mbrojtje tek Allahu i Madhrishm
nga frika!
- Mos u nis pr luft pa marr plqimin e prindrve!
- Nse t sht dhn rasti t luftosh n rrug t Allahut,
ather qndro fuqishm n pozicionin e muslimanve!
- Krko nga Allahu q t biesh shehid
27
(martir) n rrugn
e Tij, i Madhruar qoft!

27)
Synim madhor i lufttarit do t ishte arritja e fitores n luft. Por
duke e ditur se Allahu i Madhrishm e veon s nderuari shehi-
din, i cili e flijon jetn e tij pr n rrugn e Allahut, muslimani ka lak-
mi m t madhe q t bie shehid se sa ti gzohet fitores, sepse me
fitoren e lufts arrin t mira n kt bot, t cilat jan jetshkurtra
dhe t kufizuara, kurse me rnien shehid arrin t mirat e ahiretit, t
cilat jan t amshueshme dhe t pakrahasueshme.
Pr vlern e shehidit ka shum hadithe t sakta q i saktsojn favo-
ret e tij, prandaj po prmendim vetm disa favore pr t: me derdh-
jen e piks s par t gjakut i falen t gjitha mkatet prve borxhit,
e sheh vendin e tij n Xhenet para se ti dal shpirti, zgjerimi i varrit
pr t dhe mos-dnimi n varr, ndrmjetson pr familjart e tij,
nuk e ndien trishtimin e Dits s Kijametit dhe gjendjen e rnd pa-
ra llogaris, plaga e tij e ka ngjyrn e gjakut Ditn e Gjykimit, kurse
era e gjakut t tij ka er parfumi, hyn n Xhenet etj. Po e prfundoj
me hadithin e Enes Ibn Malikut, q i Drguari i Allahut, alejhis-
selam, e prshkruan shum fuqishm vlern e rnies shehid, ku
thot: Askush nga ata q hyn n Xhenet nuk dshiron t kthehet n
~ 31 ~

- Derisa t jesh n luft, prpiqu t veprosh sa m shum
pun t mira; agjro vullnetarisht, prmende Allahun du-
ke thn Subhanallah!, Elhamdulilah, Allahu Ekber etj.,
dhe mbi t gjitha; nse ke borxh, paguaje sa m shpejt,
sepse mkati i moslarjes s borxhit nuk i falet madje as
shehidit!
- Doemos duhet t msosh gjuajtjen dhe prdorimin e t
gjitha mjeteve t lufts dhe ke kujdes q mos ti brakti-
ssh pasi t kesh msuar prdorimin e tyre!
- Mos merr n shnjestr ndonj krijes t gjall pr ta
gjuajtur!
-
Pastroje qllimin para nisjes pr n luft; mos tolero q
synimi i shkuarjes n luft t jet lakmia pr plakn e
lufts, apo arritja e fams si guximtar apo i zellshm!
28

dynja, edhe po tia japsh t gjith tokn dhe far ka n t, prve shehidit,
i cili ka iluzion t kthehet n dynja e t vritet dhjet her, pr shkak t nde-
rimit q ka prjetuar kur ka rn shehid. (E shnojn Buhariu dhe
Muslimi, sh. p.)
28) Qllimi i pjesmarrjes n luft duhet t jet krejtsisht i pastr,
n mnyr q t arrihet grada e shehidit, e cekur m par, nse bie i
vdekur gjat luftimit. Motivet q e lvizin njeriun pr luft mund t
jen t ndryshme. Dijetart kan cekur se ato kufizohen n gjasht:
pr tu pasuruar, pr t arritur fam, nga syefaqsia, nga fanatizmi,
dhe nga mllefi individual. T pes kto motive jan t papranuara
pr ta pastruar qllimin pr luft, dhe mbetet i gjashti dhe i vetmi
q Allahu e pranon. Ai motiv shihet qart n kt hadith: Trans-
meton Ebu Musa se nj njeri kishte ardhur tek i Drguari i Allahut,
alejhisselam, dhe e kishte pyetur: Nse nj njeri lufton pr hir t pa-
surimit, ndrsa tjetri lufton pr hir t autoritetit, kurse tjetri pr hir
t dukjes se po merr pjes (n disa transmetime prmenden edhe
motivi i fanatizmit dhe ai i mllefit personal), cili prej tyre sht n
rrugn e Allahut? I Drguari [alejhisselam] u prgjigj: Kush lufton
pr hir q fjala e Allahut t jet m e larta, ai sht n rrugn e Allahut.
(Shnon Buhariu dhe Muslimi)
~ 32 ~

- Ruaju q mos t iksh nga fronti i lufts, pr arsye se ikja
nga mejdani i lufts llogaritet prej mkateve m t
mdha!
- Mos merr nga plaka e lufts (ajo q sht zn nga lufta)
para se ajo t ndahet n mnyr t drejt nga
kompetentt!
- N qoft se nuk t sht dhn rasti t luftosh n mnyr
reale, ather foli vetes rreth lufts, n mnyr q mos t
vdessh me nj pjes t hipokrizis!



Pastaj po e prmendi hadithi tjetr, q sht krcnues pr katego-
rit e lufttarve q motivohen pr luft pr qllime t tjera, e
sidomos ai q e synon autoritetin e trimris, me t cilin rrezikon ta
prish rendin n shoqri: Nga njerzit e par q do t gjykohen Ditn e
Gjykimit sht njeriu, i cili ka vdekur n luft. Sillet para Allahut dhe
njoftohet me mirsit e tij dhe i njeh ato. I thuhet: ka ke br me to?
Thot: Kam luftuar pr hir Tnde derisa kam ra shehid. Allahu i thot:
Po rren, se ke luftuar pr tu thn se je trim dhe t sht thn. Pastaj
urdhron q t trhiqet zhargas n fytyr dhe hedhet n zjarr... (Shnon
Muslimi dhe Nesaiu) Sh. P.
~ 33 ~

.| |
KSHILLA RRETH LEXIMIT T
KURANIT
- Msoi fmijve dhe bashkshortes tnde leximin e Kur-
anit dhe urdhroji q edhe ata tua msojn at t tjerve!
- Bje zakon q Kuranin ta lexosh ngadal dhe zbukuroje
zrin gjat leximit t tij!
- Kuranin lexoje duke medituar kuptimet e tij; zbatoji
urdhrat q jan n t dhe largohu nga ndalesat e tij!
~ 34 ~

===-=| ====|
KSHILLA RRETH T
PRMENDURIT T ALLAHUT
(DHIKRIT) DHE LUTJEVE (DUAVE)
- Shpeshtoje prmendjen e Allahun (dhikrin duke thn
Subhanallah, Elhamdulilah, Allahu Ekber, La ilahe il-lall-
llah etj.) vazhdimisht, n vete dhe me z dhe ruaju nga
pavmendja, duke harruar q ta prmendsh Allahun!
- Prezanto n tubimet e dhikrit (aty ku prmendet Allahu),
ngase ato llogariten prej kopshteve t Xhenetit!
- Kurrsesi mos merr pjes n ato tubime ku nuk prmen-
det Allahu, e as nuk shprehen salavate ndaj t Drguarit
[alejhis-salatu ves-selam]!
- Kur t ngriheni nga ndonj tubim apo mbledhje, kndo-
ni lutjen n vijim: Subhnekell-llahumme ve bihamdike,
Esh-hedu En L Ilhe Il-la Ente, Estagfiruke, ve Etbu ilejke
(O Allah, Ti je i patmeta. Ty t takon falnderimi.
Dshmoj se nuk ka hyjni q meriton adhurimin me t
drejt, prve Teje. T krkoj falje dhe tek Ti kthehem)!
- Prkushtohu ndaj dhikrit - t prmendurit respektiv - t
Allahut pas do namazi
29
!

29)
Duke lexuar Estagfirullah tri her dhe Allahumme entes selam ve
minkes selam..., pastaj Ajetul Kursin, suret El-Ihlas, El-Felek dhe En-
Nas, 33 her Subhanallah, 33 her Elhamdulil-lah, 33 her Allahu Ekber
etj. (Sh. P.)
~ 35 ~

-
Lute
30
Allahun kur jeni n sexhde, pas do namazi dhe n
pjesn e tret t nats!
31
- Prmende Allahun n vende t pavmendjes, n vende
ku m s paku prmendet emri i Tij, si jan tregjet,
vendet e biznesit, e t ngjashme me to!
- Nga Allahu krko q ti fal mkatet, ta ruaj fen dhe
besimin tnd, t t jap shndet t mir n kt bot dhe
t t ruaj nga zjarri n ahiret!
- Ki mendim t mir pr Allahun e Madhrishm dhe mos
u dshpro nse prgjigja e Allahut t vonohet, por do
gj dorzoja Atij, i Madhruar qoft!

30)
Duaja apo lutja sht mnyra lidhse n mes robit dhe Zotit t tij,
ajo q e lidh muslimanin me Krijuesin. Allahu i Lartsuar thot:
Zoti juaj ka thn: M thirrni Mua, Un ju prgjigjem... (Gafir, 60)
Allahu e ka kushtzuar prgjigjen q vjen nga Ai me krkesn q
bhet nga ana e robit. Kt e vrteton hadithi i Pejgamberit, alejhi
selam, se Duaja (lutja) sht adhurim. Transmeton Tirmidhiu 2370.
(Sh. P.)
31)
Namazi i nats fillon me t falur t namazit t jacis dhe zgjat
deri kur t hyj koha e namazit t sabahut. Namazi i nats sht
rruga e njerzve t mir q ishin para jush, t afron te Allahu i Lartsuar,
ti shlyen mkatet, t largon nga e keqja, ta largon smundjen nga trupi.
(Sahih, transmeton Ahmedi dhe Tirmidhiu).
Shprblimet e ktij namazi jan t panumrta e sidomos kur ky na-
maz falet n pjesn e thell t nats, n veanti gjat 1/3 s fundit t
nats. sht adresa e njerzve t devotshm. Ky namaz sht t vet-
mohesh me Allahun dhe t bn ta ndiesh ngrohtsin e lidhshm-
ris me Krijuesin e gjithsis. Allahu ndryshe kta njerz i quan
edhe dijetar ku thot: A mund t krahasohet ai q falet natn, duke b-
r sexhde dhe duke qndruar n kmb e q ruhet prej jets tjetr dhe
shpreson n mshirn e Zotit t tij (me jobesimtarin)?! Thuaj: A jan t
barabart ata q din dhe ata q nuk din?! Vetm t menurit i pranojn
kshillat! (Zumer, 9) (Sh. P.)
~ 36 ~

- Bj dua duke qen i koncentruar me zemr dhe duke ia
pasur frikn Atij dhe mos iu lut me zemr t papr-
qendruar!
- Gjat lutjeve kndoni duat (lutjet), t cilat jan npr
tekstet kuranore dhe thniet profetike, sepse ato jan m
t vlefshme!
- Lutjen filloje me falnderim ndaj Allahut dhe me pr-
shndetje [salavate] mbi t Drguarin e Allahut [alejhis-
salatu ves-selam], dhe m pas prfundoje me t, para se t
thuash Amin!
- Lutu pr vllan tnd fshehurazi dhe krko nga ai q t
lutet pr ty. Asnjher mos u lut kundr vllait musliman!
- Krko falje nga Allahu (bj istigfar) gjat nats, e sidomos
para kohs s agimit!
- Drgo sa m shum salavate mbi t Drguarin e Allahut
[alejhis-salatu ves-selam], vemas n vigjilje t (natn e)
s premtes dhe gjat dits s saj!










~ 37 ~

g,====,,|
KSHILLA RRETH SHITBLERJES
- Shpejto q ti sigurosh mjetet e jetess dhe ruaju nga pa-
punsia dhe prtacia!
- Korrigjoji shitblerjet e tua n prputhje me ligjin e Alla-
hut dhe nga shitblerjet e paligjshme!
-
Ke kujdes nga shitblerja e mallrave t ndaluar (haram)
dhe nga transaksionet kamatare!
32

32)
sht e vrtet e hidhur se n ditt e sotme shohim biznese t
ndryshme, t cilat nuk prkojn fare me msimet dhe normat e
shndosha islame. Ndoshta pr disa, dikur shitblerja e alkoolit kon-
siderohej dika e thjesht, ndrsa tashm n tregun ton ajo sht
br e prditshme, saq kta biznesmen duke par t ardhurat mu-
jore nga ky biznes, kan harruar se blersit e tyre do t krkojn nga
ta edhe gjra t tjera. Ajo q na trondit t gjithve sht se, lakmia
sht gjja m e keqe q njeriun e shkatrron pr nj koh t shkur-
tr. E them kt pr faktin se njerzit e till nuk u mjaftuan vetm
me alkool, por ata m von filluan t hapin lojrat e fatit, bastoret,
klubet e nats, far sht me e keqja, n trojet tona shqiptare, filloi
edhe shitblerja e drogs, t ciln po e pason prostitucioni, armt, ka-
mata etj. Prse e gjith kjo? Ky sht rezultat i mosprfilljes s fja-
lve t Allahut. Allahu i Madhruar na e ka trhequr vrejtjen nga
llojet e tilla t bizneseve duke thn n ajetin kuranor: O ju q be-
suat, ska dyshim se vera, bixhozi, idhujt dhe hedhja e shigjets (pr fall)
jan vepra t ndyta nga shejtani. Pra, largohuni prej tyre q t jeni t
shptuar. Shejtani nuk dshiron asgj tjetr, prve se nprmjet vers dhe
bixhozit t hedh armiqsi mes jush, tju pengoj nga t prmendurit e Zo-
tit dhe tju largoj nga namazi. Pra, a po i jepni fund (alkoolit e bixhozit)?
(El-Maide, 90-91) (Sh. P.)
~ 38 ~

- Mos e lavdro mallin q ke n pronsi dhe mos ia impo-
noni blersit mendimin tuaj, por lre t mendoj lirshm!
-
Largohu nga gjrat e dyshimta!
33
- Bhu zemrgjer prgjat blerjes dhe shitjes; trego sjellje
t mira gjat krkimit t hakut tnd dhe gjat pagess kur
ti blen!
- Po qe se blersi sht penduar pr mallin q ka bler nga
ju, ktheja t hollat dhe pranoja pendimin. Padyshim se
Allahu i Gjithmshirshm do tia fal gabimin atij q e
pranon mallin e kthyer, n Ditn e Llogaris!
- Bhu preciz gjat matjes s mallit dhe mos ia ha hakun
blersit!
- Kshillo gjat shitblerjes dhe n raste t tjera dhe ruaju
nga mashtrimi!
-
Mos i ndrhy n pazar vllait tnd musliman derisa ai t
trhiqet nga oferta dhe mos u fejo me at vajz e cila
sht fejuar apo sht n proces t fejess!
34

33)
Gjat shitblerjes, muslimani mund t bie n situata t ndryshme,
kur nuk sht i sigurt se veprimi i tij i takon gjrave t lejuara apo
atyre t ndaluara. Ato raste do ti numronim si gjra t dyshimta.
Nse bindja pr ndales sht e dobt, por edhe bindja pr lejim
nuk sht e plot, ather sht m mir ti ikim gjrave t dyshim-
ta. I Drguari i Allahut, lavdrimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi
t, ka thn: E lejuara ( hallalli ) sht e qart, por edhe e ndaluara (
harami ) sht e qart. Ndrmjet tyre jan disa gjra t dyshimta, t cilat
shum njerz nuk i din. Kush mbrohet nga gjrat e dyshimta, e ka sigu-
ruar besimin dhe nderin e tij, ndrsa kush bie n gjrat e dyshimta, ka rn
n t ndaluarn. (Transmeton Buhariu dhe Muslimi)
Po ashtu i Drguari i Allahut ka thn: Largohuni nga ajo q ju v n
dilem dhe koncentrohuni n at q nuk ju v n dilem! (Transmeton
Tirmidhiu) (Sh. P.)
~ 39 ~

-
Ruaju nga monopolizimi i mallit (grumbullimi i mallrave
me qllim t shitjes me mim m t lart n koht e
vshtira)!
35
-
Bhuni t sinqert n punt q realizoni dhe ruajuni nga
gnjeshtra dhe betimi i rrejshm!
36

34)
Kjo kshill sht shum me rndsi pr muslimant kudo q
jan, e vemas pr vllezrit tan shqiptar, t cilt nse ke pas ras-
tin ti shikosh se si tregtojn npr tregje, do ta shohsh se nse di-
kush dshiron t blej nj lop, apo vetur, do t vjen tjetri dhe ndr-
hyn, duke thn se un po e blej, apo bn q une ta marr me kt
mim? Nj gj e till sht e ndaluar juridikisht. Islami na mson qe
kur t mbaron diskutimi rreth mimit, ather mund t ndrhysh
dhe t blesh mallin n fjal. E njjta gj vlen edhe pr nj vajz e cila
sht n prag t fejess apo sht fejuar. Nse vajza sht fejuar dhe
ti shkon dhe fejon, ather nj gj e till sht haram. (Sh.P).
35)
Autori na trheq vrejtjen qe te largohemi nga prfitimet e tilla,
si ndodh n kohrat e vshtira ku shum tregtar dhe biznesmen,
grumbullojn mallrat e lists esenciale dhe gjrat q jan shum t
rndesishme pr jetn e njeriut, fjala vjen: mielli, vaji, karburantet,
t gjitha kto njeriu gjat lufts ka shum nevoj q ti posedoj.
Mirpo, pr fat t keq q kur kto ndodhin, mimet e tyre ngriten
aq lart, saq shum shpejt kta njerez bhen trefish m t pasur nga
mimet marramendse. (Sh.P.)
36)
Shum tregtar t cilt nuk i kan frikn Allahut jan n gjendje
q pr t arritur sukses n biznesin e tyre t gnjejn dhe t betohen
rrejshm, duke thn: Pasha Zotin lopa sht e mir apo,
Betohem n Allahun q vetura sht shum e mir dhe nuk ka me
kt vetur. Betimi nuk sht gj e lavdruar edhe n situata t
rndomta, kur mund t jesh i sinqert dhe i drejt, ndrsa shum
tregtar mundohen q mallin ta zbukurojn me betime t rrejshme
e jo me kualitete m cilsi dhe veprim. I Drguari, lavdrimi dhe
paqja e Allahut qofshin mbi, t ka thn: Betimi e shet ndoshta
mallin, por e humb bereqetin. (transmeton Buhariu, Ebu Davudi etj.)
(Sh.P.)
~ 40 ~

- Bhuni t besueshm dhe ruajuni nga mashtrimet, pasi
Pejgamberi i Allahut (alejhi selam), transmetohet se n
lidhje me kt ka thn: Kryeja amanetin me prpikri atij
q t ka besuar dhe mos e tradhto at q t ka tradhtuar!
37

- Mos e b shprehi t marrsh borxh, mirpo nse huazon,
ather ta kesh qllimin q sa m shpejt ta lash borxhin!
- Mos e vono borxhin kur ke mundsi t paguash, ngase
vonesa n kt rast konsiderohet padrejtsi (zullum)!
- Shpejto q personit q ka ndrruar jet, t cilit ia do t
mirn, tia paguash borxhet!
- Ruaju betimit t rrejshm e t qllimshm!
- Ruaju nga kamata (interesi, fajdeja), uzurpimi, vjedhja,
plakitja dhe mashtrimi!
- Asgj mos merr nga pasuria e tjetrit pa lejen e tij, qoft
edhe prkohsisht!
- Npunsin (argatin) paguaje sa m par, bile para se ti je-
n thar djerst!
- Mos shkatrro duke shpenzuar nga pasuria pa pasur ndo-
nj qllim t arsyeshm!




37)
Hadithin e transmeton Ebu Davudi, Tirmidhiu etj. Albani thot
se hadithi sht i sakt sahih. (Sh.P.)
~ 41 ~

_===|
KSHILLA RRETH
BASHKSHORTSIS (NIKAHUT)
- Ule shikimin tnd dhe mos shiko pa kontroll, sepse shi-
kimi sht shigjet helmuese!
- Kur t jesh n rrug, mos hyj n mes t dy grave, por ec
n ann e djatht apo t majt!
- Martohu sa m shpejt, ngase ai q martohet sht m op-
timal q ta ruaj shikimin dhe nderin e tij!
-
Kur t vij koha pr martes, zgjedh gruan besimtare dhe
t devotshme!
38
- Mos krko divorcin, sepse ai, shkurorzimi, sht prej
gjrave t lejuara, t ciln Allahu e urren m shum!
- Trhiqja vrejtjen grave, vajzave dhe t afrmeve tuaja,
q mos t krkojn divorc nga burrat e tyre, pa pasur
ndonj arsye t fort!
- Mos e mso gjuhn tnde duke iu drejtuar gruas me be-
tim pr shkurorzim!
39


38)
Pejgamberi, alejhi selam, ka thn: Motivet pr t cilat zgjidhet pr
martes nj femr jan katr: pasuria e saj, prkatsia e saj familjare, buku-
ria e saj dhe feja e saj. Gjeni at me fe, prndryshe tu thafshin duart!
(Transmeton Buhariu, Muslimi dhe t tjert) (Sh. P.)
39)
Betimi pr divorc ka si qllim q burri pr do gj ta kushtzoj
gruan e tij duke i thn: ose bje kt, ose do t t ndaj. Pra, autori
porosit q mos t bhet zgjidhja e martess tem q prflitet koh
pas kohe dhe t lidhen t gjitha krkesat e burrit me zgjidhjen e
martess, divorcin. (Sh. P.)
~ 42 ~

- N pamundsi t martess prmbaje nderin tnd, derisa
Allahu t t begatoj me dhuntit e Tij dhe forcohu me
agjrim!
-
Nse ty si prind t vjen dhe t krkon dorn e vajzs ai
q ju knaq me fen dhe moralin e tij, ather martojeni
vajzn me t dhe largojuni mehrit t shtrenjt!
40
- Shpalle kurorzimin dhe bni dasm me aq sa t mundeni!
- Mos toleroni q as fejesn e as dasmn ta kremtoni me
gjra t ndaluara, si jan prdorimi i veglave muzikore,
dfrimit, zbavitjes etj.!
- Bashkshortes tnde paguaja hakun e saj t merituar,
mehrin - dhuratn e martess, prfillini obligimet q ke-
ni ndaj saj, dhe silluni me t me sjellje t mira!
- Njiheni bashkshorten tuaj me obligimet martesore, t
cilat duhet ti kryej n mnyr t vazhdueshme!
- Mos bni marrdhnie intime me gruan tuaj kur ajo
sht n t prmuajshmet apo lehon (me hajz apo nifas)!

40)
Martesa kohve t fundit sht br nj ndr problemet m t
rndsishme q ka nevoj pr tu shruar nga shum aspekte. Shu-
m t rinj mendojn se bashkjetesa sht m e leht dhe me m
pak prgjegjsi se sa martesa, duke mos e ditur se ajo sht e nda-
luar n fen islame. Ndrsa martesa e cila bn ndrtimin e familjes
dhe qetsimin fizik dhe shpirtror t iftit, n t ka edhe t mira n
kt bot dhe n botn e ardhshme. Mehri apo dhurata q i jepet
femrs n t holla, nuk duhet t jet nj sasi shum e madhe, pasi n
shum vende islame, mehri konsiderohet nj vshtirsi e pakapr-
cyeshme. Shum t rinj vuajn pr arsye se at mehr q krkon vaj-
za, sht tejet i madh dhe si e till, martesa nuk mund t realizohet.
E tr kjo nuk sht paralele me msimet islame, ngase n fen is-
lame, sa m pak mehr q burri i jep gruas, aq m e bereqetshme do
t jet edhe jeta martesore. (Sh. P.)
~ 43 ~

- Msojini grave tuaja dispozitat dhe normat e fes islame
dhe mos lejoni q ato t praktikojn ndonj gj t kot
dhe bestytni!
- Nse jeni martuar njkohsisht me m shum se nj grua,
ather bhuni i drejt n ndarjen e kohs me to. Ruaju
nga zullumi - padrejtsia!
- Kujdesu pr gruan dhe fmijt e tu dhe kini kujdes nga
koprracia!
- Kini kujdes q mos ta humbisni asknd nga ata q i keni
nn kujdesin tuaj!
- Emrtojeni fmijn tuaj me emr t mir!
- Mos i favorizoni meshkujt mbi vajzat!
- Kur sht n pyetje dhurata, prpiquni q mes fmijve
t krijoni nj ambient barazie dhe uniteti!
- Edukojini fmijt tuaj dhe kur t arrijn ti dallojn gj-
rat
41
detyrojini q ti praktikojn normat baz t fes
islame, n mnyr q t msohen me to! Gjithashtu n
at mosh fmijt ndajeni secilin n shtratin e vet!
- Unifikohuni me bashkshorten pr metodologjin q do
t ndiqni rreth edukimit t fmijve, pr shkak se mos-
pajtimet e prindrve ndikojn negativisht n edukimin e
tyre!
- Martojini fmijt kur t arrijn moshn e pjekuris!
- Ruajuni dhe assesi mos u bni shkaktar q ti prishni ma-
rrdhniet e dy bashkshortve, dy ortakve dhe dy t
dashuruarve!
- Grat e tua urdhroi q t mbulohen trsisht sipas nor-
mave q ka parapar (obliguar) Islami, pr ta ruajtur nde-

41)
Prafrsisht kur t mbushin shtat vjet.
~ 44 ~

rin e tyre, dhe pr ta mbajtur lumturin e shoqris dhe
rrethit ku jeton. Zbulimi i femrs dhe zhveshja e saj shpie
padyshim n shkatrrimin dhe rregullimin e shoqris!
- Urdhroji grat e tua q t mbulohen edhe nga ata, q
nuk i kan t ndaluar pr martes si: djali i xhaxhait, djali
i dajs, vllai juaj etj., sepse sot grat jan msuar q nga
personat e lartprmendur t dalin t zbuluara (pa shami)!
- Mos prano q grat tuaja t shkojn te rrobaqepset jo-
muslimane pr ti qepur veshjet e tyre!
- Trhiqja vrejtjen grave tuaja q mos t dalin nga shtpia
me veshje pa mng ose me mng (krah) t shkurtra,
madje edhe nse sht ndr mantel, pr arsye se mund t
ballafaqohen me situata q krkojn shtrirjen e dors apo
krahut, si dhe era mund ti zbuloj ato pa ndonj qllim!
- Trhiqja vrejtjen grave tuaja q mos t veshin orape t
tejdukshme, e as orape me ngjyra, prve orapeve me
ngjyr t zez e t mbyllt, t cilat nuk kan asnj
zbukurim!
- Mos lejo q grat tuaja t veshin kpuc t zbukuruara t
cilat trheqin shikimin e meshkujve!
- Trhiqja vrejtjen grave tuaja q t mos dalin n tregje e
t shtyhen me burra t huaj dhe t zbulohen para shi-
tsve, pr arsye se Allahu ka xhelozi karshi ktyre gjrave,
po ashtu edhe besimtari xhelozon!
- Ndaloji grat tuaja nga zotimi pr t ndezur zjarre e qirinj
tek varret e evlijave (njerzve t devotshm), ngase nj
gj e till sht e ndaluar juridikisht n Islam!
- Mos i lejoni grat tuaja q t abstenojn nga disa lloje t
lejuara t ushqimit n shenj afrimi tek Allahu, sepse edhe
kjo gj sht e ndaluar sipas sheriatit islam!
~ 45 ~

- Ndaloji grat e tua q t mos dalin t prcjellin xhenazen
(t mos marrin pjes n ceremonit mortore)!
- Msoje gruan tnde dhe vajzat e tua q ti ruajn sekretet
e burrave t tyre!
- Trhiqja vrejtjen gruas dhe vajzave t tua q mos ti ln-
dojn burrat e tyre me ndonj fjal, vepr apo me ndonj
mosmarrveshje tjetr!
- Kshilloji grat e tua q t mos shoqrohen me gra t pa-
mbuluara nga frika e infektimit prej tyre, sepse t pajtua-
rit me gjynahe sht mkat gjithashtu!
- Mos lejo q grat dhe vajzat e tua t marrin pjes n das-
ma (ahengje; fejesa, martesa etj.) n t cilat kndohet, kr-
cehet, vallzohet dhe n t cilat ka muzik!
- Ndaloji grat e tua q t mos flasin n rrug dhe t mos
qeshin n vende t tilla!
- Kshilloji grat q t mos flasin me mysafiret e tyre tek
dyert (tek porta)!
- Trhiqja vrejtjen grave dhe vajzave t tua q t mos
flasin me burra t huaj, vetm n raste t domosdoshme
kur e krkon nevoja, dhe n at rast t flasin pas perdes
dhe duke mos e thyer zrin e tyre gjat biseds!
- Msoji grave t tua rndsin e qndrimit t tyre n sht-
pi, pr shkak se ato jan krijuar me qllim q ti edukojn
fmijt n shtpi. Kur t dalin nga shtpia mos t dalin pa
plqimin e burrit!
- Mos lejo q grat dhe vajzat e tua t dalin n piknik apo
n vende dfrimi t vetmuara, po ashtu t mos shkojn
n kinema, pr shkak se atje do t msojn vetm shthur-
je, turpri e rregullime!


~ 46 ~

==,=|
KSHILLA RRETH VESHJES
- Vendoseni allmn dhe mbajeni ksuln, ngase nj gj e
till sht m e prshtatshme pr muslimanin!
- Mos vishni rroba t gjata, q i tejkalojn nyjet (zogjt) e
kmbve si dhe mos ecni si arrogant (mendjemadh)!
- Vishuni ashtu si vishen muslimant dhe mos i ngjani
mosbesimtarve dhe t degjeneruarve!
- Kur t visheni, filloni nga e djathta, kurse kur t zhvishe-
ni, filloni nga e majta. Kjo kshill vlen si pr veshjen
ashtu edhe pr mbathjen e kpucve!
- Mos e lejoni familjen tuaj (bashkshorten) q t vishet
me rroba t shkurtra dhe t ngushta, e as me pantallona
ku mund t duket aureti - pjest e turpshme t trupit ose
mund t prshkruhet trupi i saj!
- Mos vishni mndafsh, e as mos mbani ar, pr shkak se
veshja dhe mbajtja e tyre jan haram - t ndaluara pr
meshkujt!
- Mos i ngjani grave dhe mos lejoni q grat tuaja ti imi-
tojn burrat!
42


42)
Prngjasimi i njrs gjini me tjetrn sht i ndaluar n Islam dhe i
Drguari i quan t mallkuar ata meshkuj q n vete fusin gjeste t
femrave, pra feministt dhe ato femra q ecin, vishen dhe marrin
atribute t burrave. (Sh. P.)
~ 47 ~

- Largohuni nga veshja e rrobave q t dallojn n shoqri;
si ato q jan t standardit shum t lart, po ashtu edhe
ato q jan t standardit shum t ult!
- Kur t visheni me rroba t reja, ato t vjetrat jepini
sadaka-lmosh!
- Lshojeni mjekrn, sepse Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ve
sel-lem, ka thn: Shkurtojini mustaqet dhe lshojini
mjekrat!
43











43)
Transmetohet nga Ibn Umeri se Pejgamberi, alejhi selam, ka th-
n: Kundrshtojini mushrikt, shkurtoni mustaqet dhe lshoni mjekrat.
(Transmeton Buhariu dhe Muslimi). Transmetohet gjithashtu nga
Ebu Umame se Pejgamberi, alejhi selam, ka thn: Shkurtoni mus-
taqet dhe lshoni mjekrat. (Me kt) Kundrshtoni Ehlul-Kitabt
(hebrenjt dhe t krishtert). (Transmeton Muslimi dhe katr Sune-
net). Njri prej dijetarve t mdhenj t Medhhebit Hanefi Ibn
Abidini thot: Meshkujve u ndalohet shkurtimi i mjekrs. (shih:
Reddul-Muhtar 2/418) (Sh. P.)
~ 48 ~

;=-=| ===|
KSHILLA RRETH USHQIMIT DHE
PIJEVE
- Bhuni modest, knaquni edhe me t paktn dhe, sa t
keni mundsi, hani vetm nga pasuria q fitoni me duart
tuaja!
-
Mos hani asgj tjetr, prve ushqimit hallall dhe t
mir!
44
- Pastroni duart para dhe pas marrjes se ushqimit!
- Prmendeni emrin e Allahut para ngrnies dhe pirjes, du-
ke thn: Bismilah dhe kur ta mbaroni, falnderoje At
duke thn: Elhamdulilah!
- Ushqehuni dhe pini me dorn e djatht dhe njkohsisht
edhe kur t merrni apo kur t jepni dika, veproni me
dorn e djath!
- Hani para vetes!

44)
Transmeton Taberaniu nga Ibn Abasi, i cili ka thn se kt ajet
e lexova n pranin e Muhamedit, alejhi selam, dhe ai tha: O ju
njerz, hani prej gjrave q gjenden n tok, q jan hallall (t
mira)! N kt rast u ngrit n kmb Sead ibn Ebi Vekkasi dhe
tha: O i Drguari i Allahut, lute Allahun q lutjet e mia t jen t
pranuara. Muhamedi, alejhi selam, tha: O Sead, ushqehu me ushqim
hallall dhe lutjet e tua do t jen t pranuara. Pasha At q shpirti i Mu-
hamedit sht n Dorn e tij, ai njeri i cili e mbush barkun e tij me nj
kafshat haram, Allahu nuk do ti pranoj veprat nga ai pr dyzet dit.
Trupi i atij njeriu q rritet me haram, do t digjet n zjarr. (Sh. P.)
~ 49 ~

- Mos u ngopni gjat marrjes s ushqimit!
- Msojeni familjen dhe fmijt tuaj q t han ushqim s
bashku!
- Nse jeni ftuar n ndonj gosti, ather prgjigjuni ftess,
vetm nse n at vend ka gjra t ndaluara dhe t cilat
nuk ke mundsi q ti ndryshosh!
- Mos merrni pjes n ndonj manifestim - zijafet - pa
qen i ftuar!
- Mos hani ushqim n asnj vend tjetr prvese tek njer-
zit e devotshm (q ia kan frikn vetm Allahut), si dhe
mos lejoni q ushqimin tuaj ta haj dikush tjetr prve
t devotshmve!
- Mos i prdorni ent e arit dhe t argjendit, sepse ato jan
rreptsisht t ndaluara!
- Mysafirin nderoje dhe mos u bni as dorshtrnguar
(koprrac), e as mos e teproni n shpenzime!
- Nse shkoni diku mysafir, mos e mundoni shum (mos e
bezdisni)!
- Kafsht q jan t lejuara pr tu therur, therini ashtu si
duhet, si dhe ato q na jan lejuar ti mbysim sipas she-
riatit, mbytini mir dhe mos e ndshkoni asnj krijes t
gjall!






~ 50 ~

_===-,
KSHILLA RRETH PUSHTETIT -
LIDERSHIPIT
- Keni kujdes nga pozita dhe pushteti, sepse n t shumtn
e rasteve ajo sht nj humbje e madhe!
- Nse ngarkoheni me ndonj post, ather bhuni t
drejt ndaj njerzve!
- Merre pran vetes nj vlla, i cili t kshillon si dhe kon-
sultohuni me njerz pr do gj!
- Ruajuni nga padrejtsia ndaj t tjerve, ngase n Ditn e
Kijametit ajo do t jet errsir!
- Ruaju nga ryshfeti!
45

- Kur t zgjidhni dik pr zvends apo mkmbs, zgjidh-
ni m t mirin dhe m t dobishmin!
- Udhheqsit respektojini n do gj t ligjshme dhe lutu-
ni pr ta pr t mir dhe q t udhheqin mir!
- Mos e lejoni veten q t hyni te udhheqsit e padrejt
(zullumqart), prve nse keni ndonj nevoj t
domosdoshme!

45)
Si marrja e mitos, ashtu edhe dhnia e saj jan t ndaluara. Pr
kt arsye autori porosit q t ruhemi nga ryshfeti, duke mos e ve-
uar njrn an, sepse q t dyja ant jan t ndaluara. Allahu na
ruajt nga kjo smundje shoqrore, e cila po merr prmasa do dit
e m shum! (Sh. P.)
~ 51 ~

- Mos i ofroni ndihm n programin e tij, udhheqsit q
thrret n gjra t kota e as t padrejtit n padrejtsin e
tij!
- Mos syno knaqsin e njerzve duke hidhruar Allahun,
Krijuesin e Gjithsis!
- Bhuni i drejt dhe i qndrueshm dhe mos u friksoni
nga kritikat e as mos krkoni falnderim nga t tjert!
- Largohuni nga dshmia e rrejshme dhe mos e mbuloni t
vrtetn!














~ 52 ~

.====-
KSHILLA KUNDR VEPRAVE
PENALE
- Mos i bni lajka (mos e ledhatoni) askujt dhe mos keni
frik nga asnj krcnim kur jeni duke punuar n rrugn
e Allahut Fuqiplot!
- Urdhroni pr t mir, ndaloni nga e keqja dhe bhuni i
durueshm nga ajo q ju ka goditur!
- Ruajuni q fjalt dhe kshillat t mos bien ndesh me
veprat tuaja!
-
Mos toleroni n ndshkimin e shkelsve t ligjeve t
Allahut!
46
- Mbulojini t metat e muslimanit dhe mos ia shpalosni
ato!
- Largohuni nga t gjitha gjrat e ndaluara, qofshin t vogla
apo t mdha, mos bni gjynahe ndaj Allahut dhe mos e
ndihmoni asnj q Atij ti bj gjynahe!
- Mkatet e vogla mos i nnvleftsoni duke i shikuar si t
vogla, sepse trajtimi i till ndaj tyre sht shkatrrues!
-
Ruajuni nga konsumimi (pirja) e alkoolit; shitja, blerja
dhe ulja me njerz t cilt konsumojn alkoolin!
47

46)
Mos e ndihmoni asnj kur sht n pyetje mosrespektimi dhe
moszbatimi i ligjeve t Allahut!
47)
Alkooli sht pothuajse i barabart me shirkun. Transmetohet
nga Ibn Abasi se ka thn: Pasi ka zbritur ndalesa pr alkoolin,
~ 53 ~

- Mos iu afroni imoralitetit (zinas)! Me t vrtet imorali-
teti sht vepr e flliqur, shkakton hidhrimin e Allahut
dhe sht nj rrug shum e keqe!
- Ruaju nga homoseksualizmi!
48

- Keni kujdes nga mbytja e njeriut, sepse mbytja llogaritet
ndr gjynahet m t mdha!







shokt (sahabt) kan shkuar te njri-tjetri, duke thn: U ndalua
alkooli dhe sht br i barabart me shirkun. Gjithashtu tregohet se
Ibn Umeri anonte nga ajo se alkooli sht gjynahu m i madh. N
shum thnie profetike (hadithe) t cilat flasin rreth ndshkimit dhe
mallkimit t konsumuesit t alkoolit, Pejgamberi, alejhis elam,
thot: Kur vdes konsumuesi i alkoolit, do ta takoj Allahun si adhurues
t idhujve. (Transmeton Buhariu n Tarih el-Kebir 1/129; Ahmedi
n Musned 1/272, Ibn Maxhe 2/1120 nr. 3375). (Sh. P.)
48)
Allahu i Madhrishm n lidhje me kt thot: A shkoni pas
meshkujve t ksaj bote, e grat tuaja i leni anash, t cilat Zoti i krijoi pr
ju?! Ju jeni nj popull q kaloni do kufi! (Sure Shuaraa: 165-167).
Edhe i Drguari i Allahut, Muhamedi, alejhi selam, ka thn: Alla-
hu e ka mallkuar at q e bn veprn e popullit t Lutit. Po ashtu, n
lidhje me homoseksualitetin dhe vepruesin e saj, Resulullahu, alejhi
selam, ka thn: Mbyteni vepruesin dhe at mbi t cilin veprohet.
(Ebu Davudi 4/158, nr. 4462; vlen t prmendet se pr saktsin e
ktij hadithi, mund ti referoheni librit: Telhisuhabir 4/54). (Sh. P.)
~ 54 ~

-==| ==,|
KSHILLA RRETH MIRSJELLJES
DHE MIQSIS
- Silluni mir ndaj prindrve dhe keni kujdes nga mosres-
pektimi i tyre!
- Farefisin vizitojeni shpesh dhe ruajuni q t mos i ndr-
preni lidhjet me ta!
- Bhuni i mshirshm ndaj jetimit dhe nderojeni at!
- Silluni mir ndaj fqinjit! Mos e dmtoni at dhe duroni
nse ai ju shkakton ndonj t keqe!
- Njerzit e mir vizitojini sa m shpesh, gjithashtu edhe v-
llezrit me t cilt t lidh feja e Allahut t Madhrishm,
dhe shkmbeni vizita me ta!
- Dashuroni vetm pr hir t Allahut dhe urreni po ashtu
vetm pr hir t Allahut, ngase kjo sht prej lidhjeve m
t forta t besimit!
- Shoqrohuni me njerz t mir dhe ruajuni nga shoqria
e keqe dhe e brisht!
- Mos u ulni me gjynahqart, t cilt i bjn gjynahe Alla-
hut dhe mos i dgjoni as bisedat e tyre!
- Mbillni pem frytdhnse duke i shrbyer vetes dhe t
tjerve!
- Nse dikujt i keni dhn dika, mos ia krkoni at prsri!
- Shpejtoni q ti mbuloni nevojat e muslimanve dhe tek
ata fut gzim dhe hare!
~ 55 ~

=.v
KSHILLA RRETH EDUKATS
(EDEBIT)
- Emrin Allah madhrojeni sa her q ta prmendni At du-
ke thn Azze ve xhel-le - i Madhruar qoft, e t
ngjashme!
- Drgoni salavate (prshndetje) mbi t drguarin e njer-
zis Muhamedin, lavdrimi dhe paqja e Allahut qofshin
mbi t, sa her q t prmendet emri i tij!
- Emrat e njerzve t devotshm (evliave) prmendini me
edukat duke thn: Allahu qoft i knaqur me ta. Mos
harroni se nuk sht prej evliave do person t cilit i
sht ndrtuar monument varri apo tyrbe!
- Bhuni i turpshm dhe keni kujdes nga arroganca dhe
kokfortsia, pr shkak se turpi sjell vetm t mira!
- Me njerzit komunikoni sipas nivelit t tyre intelektual!
- Largohuni nga sharjet (fjalt e pahijshme) dhe poshtrsit
e tjera!
- Pajisuni me sjellje dhe moral t mir, ngase m i miri prej
njerzve sht ai i cili posedon moralin (edukatn) m t
mir!
- Largojeni hidhrimin nga vetja juaj dhe prmbahuni nga
zemrimi i madh!
~ 56 ~

- Bhuni sa m i but, i matur dhe i kujdesshm dhe ruaju-
ni nga vrazhdsia dhe nxitimi (t shpejtuarit)!
- Fytyra juaj duhet t jet e hapur, buzqeshur dhe fjalt e
tua duhet t jen t mira dhe keni kujdes nga zymtsia!
- Mos i ndrhyni tjetrit kur sht duke folur, por dgjoni
me respekt!
- Mos u vetmoni q t flisni me dik tjetr duke e ln
anash tjetrin kur jeni tre veta!
- Jepini selam atij q e njihni dhe atij q nuk e njihni!
- Selamin (prshndetjen) thuajeni ashtu si ka ardhur n
sunetin e t Drguarit, alejhi selam: Esselamu Alejkum
e mos bni me shenj t dors apo t koks prvese pr
ndonj paralajmrim (kshill)!
- Keni kujdes q t mos keni dshir q njerzit t ngrihen
n kmb pr ju!
-
Prshndetuni dor pr dore me meshkujt, sepse kjo bn
q t falen gjynahet!
49
- Mos hyni n shtpin e askujt pa marr leje nga pronari
dhe t lejohet hyrja!
50


49)
Qllimi ktu sht prshndetja e burrave me burra, e assesi nuk
duhet kuptuar si kshill drejtuar grave, pr arsye se grave u ndalo-
het prshndetja me burra, pr dore, gj q tek ne sht shum e
prhapur, bile po qe se gruaja mos ti flas pr dore ndonj burri,
shkakton edhe ndrprerjen e raporteve familjare. (Sh. P.)
50)
Tek ne ky rend n prgjithsi sht tejet i paprfillur. sht shqe-
tsues fakti i mos-praktikimit t rregullave t hyrjes n shtpin e
huaj, qoft edhe tek vllai nga nna dhe babai. Allahu n Kuran u
drejtohet qart besimtarve duke u thn: O besimtar! Mos hyni n
shtpit e huaja pa marr leje e pa i prshndetur banuesit e tyre. Kjo sht
m e mira pr ju. Ndoshta do tia vini veshin! (Nur: 27) Sot kt rregull
~ 57 ~

- Mos spiunoni e as mos e dgjoni bisedn e atyre q nuk
kan dshir ti dgjoni!
- Largohuni n raste kur npr takime ka przierje mes
grash e burrash nse vreni dobsi n fen tuaj!
- Mos e braktisni asknd prve se pr hir t Allahut, dhe
gjithashtu largohuni nga grindja dhe konflikti!
- Mos e ofendoni asknd dhe pr asnjrin mos i prshkrua-
ni vetit e tij t kqija!
- Mos e mallkoni asknd n kt bot, as kafsht e as gjrat
e ngurta!

e respektojn shum pak nga njerzit e afrm t nj familjeje, duke
menduar se jemi t gjith t afrm. A thua harrojn kta njerz se
fmijt jan edhe m t afrm pr prindrit e tyre, por megjithat
duhet t marrin leje kur hyjn n dhomn e prindrve t tyre. sht
gj e thjesht ti bihet ziles, apo t thrritet me z. Ky formalitet nuk
duhet kuptuar se sht sinjal i largimit dhe distancs n mes t afr-
mve. Prkundrazi, duhet kuptuar si rregull islam, q krijon qetsin
n familje dhe mirpritjen e t afrmve, pasi kjo duhet t ndodh n
mnyr t ndrsjell. Pra, si thrret nj person kur shkon tek xha-
xhai i tij p.sh., ashtu edhe xhaxhai thrret kur shkon tek ai. Nse ky
formalitet i thjesht i duket i vshtir njerzve, ather si do t ishte
gjendja pr ta praktikuar pa u hidhruar rregullin e ardhshm n
ajetin n vazhdim nga e njjta sure, ku Allahu vazhdon e thot:
Nse atje nuk gjeni asnj, mos hyni derisa tju lejohet e, n qoft se ju
thuhet Kthehuni, ather kthehuni! Kjo sht m e mir pr ju. Allahu e
di se far bni ju. (Nur, 28) sht e vrtet e pamohuar q femra ka
t drejt t qndroj pa shami kur sht n ambientet e shtpis s
vet. Nse aty ka meshkuj q i ka t afrm dhe nuk i lejohet martesa
me ta si: babai, vllai, xhaxhai etj., nuk sht problem q femra t
qndroj pa shami. Ndrsa t tjerat q jan n ambientet e shtpis
martesore, ku t tjert pos burrit i ka t huaj; si kunatin, xhaxhain e
burrit etj., nuk i lejohet t jet pa shami. (Sh. P.)
~ 58 ~

- Keni kujdes nga shpifjet dhe akuzat e njerzve n shtjet
q kan t bjn me nderin dhe moralin e tyre, ngase kjo
bn pjes n gjynahet m t mdha!
- Mos e trembni asnj musliman e as mos e dmtoni at!
-
Prpiquni q ti pajtoni njerzit n mes vete, qoft edhe
duke prdorur gnjeshtrn e lejuar!
51
- Nse ndokush ju ka krkuar falje, ather pranojani arsye-
timin. Madje prpiquni q para se t krkoj ai falje, ta
arsyetoni at!
- Mos e etiketoni asknd me llagape e emra t kqij, e as
mos i thirrni ata me ofiqe t tilla, por thirrini ata me em-
rat m t dashur dhe m t preferuar pr ta!
- Ruajuni nga nemime! Nemime sht mbartja e fjalve n
mes njerzve duke pasur si qllim prishjen ndrmjet tyre.
- Keni kujdes nga prgojimi (gibeti)
52
! Gibet sht kur t
flisni pr vllan tuaj n mospranin e tij pr gjrat q ai
nuk dshiron ti prmenden.

51)
Me termin '--' -' gnjeshtr e lejuar, sht pr qllim q t
dmtuarit ti thoni: filani flet gjithmon mir pr ty, edhe pse fakti-
kisht nuk flet pr at as mir e as keq, apo ta lavdrosh njrin duke
mos qen i pranishm tjetri. (Sh. P.)
52)
Gibeti (prgojimi) sht kur ti prmendsh vllait tnd dika q
ai e urren, qoft kjo mangsi n trupin e tij, n prejardhjen e tij, n
moralin e tij, n veprimet e tij, n thniet e tij, deri edhe n veshjet
(rrobat) e tij, n shtpin e tij dhe n kafsht e tij. Nga Enesi (Allahu
qoft i knaqur me t), transmetohet se i Drguari i Allahut, Muha-
medi, alejhi selam, ka thn: Kur u ngrita n qiell (Natn e Miraxhit),
kalova tek nj popull q kishin thonj bakri dhe me to grvishtnin fytyrat
dhe gjokset e tyre. Un thash: kush jan kta o Xhibril? Ai tha: Kta jan
ata t cilt i han mishrat e njerzve, d.m.th. prgojojn dhe cenojn nderet
e njerzve. N lidhje me gibetin, i Drguari i Allahut, alejhi selam, po
~ 59 ~

- Mos shpif pr asknd e as mos e poshtroni at!
- Mos i kushtoni rndsi dgjimit t gjrave pr t cilat
nuk lejohet t flitet!
- Mos shkruani asgj nga ajo q sht ndaluar t flitet ose
t dgjohet pr t!
- Krijoni mendime t mira pr njerzit dhe largohuni nga
paragjykimet, sepse padyshim se disa mendime t kqija
jan mkat!
- Flisni t mirn, prndryshe heshtni!
- Bhuni zemrmir dhe mos u bni ziliqar e as dasha-
keqs!
- Bhuni modest dhe mos u bni mendjemadh e as mos u
krenoni para t tjerve!
- Mos u dashuroni me veten dhe me punt tuaja!
- Mos e lavdroni veten dhe mos pretendoni at q nuk e
posedoni n vete!
- Mkatarit, bidatiut (shpiksit t gjrave t reja n fe),
mosbesimtarit etj. mos ju thoni zotria im!
- Jini t sinqert dhe mos gnjeni, sepse gnjeshtra sht
prej gjynaheve m t mdha!

ashtu thot: A e dini se sht gibeti? T pranishmit than: Allahu dhe i
drguari i Tij e din m mir! Ather tha: Gibeti sht q ti prmendni
vllait tuaj at q ai e urren. Than: Po nse ai e posedon kt cilsi? I
Drguari, alejhi selam, u prgjigj: Nse ai e posedon kt cilsi, ather e
keni prgojuar, por nse nuk e ka, ather keni shpifur ndaj tij. sht m
rndsi pr tu shnuar se prgojimi sht i ndaluar unanimisht nga
t gjith dijetart e ummetit islam, bile Imam Kurtubiu ka thn:
Dijetart kan rn n ujdi se prgojimi sht prej gjynaheve t
mdha dhe pr kt mkat obligohet pendimi. (Sh. P.)
~ 60 ~

- Mos u bni dyfytyrsh; pran disave paraqiteni me nj
fytyr kurse pran disa t tjerve me fytyr tjetr!
- Mos u betoni n emrin e dikujt tjetr prve Emrit t
Allahut Fuqiplot dhe mos e shpeshtoni betimin qoft
edhe pr gjra t vrteta!
- Mos e prmoni asknd, pr arsye se nuk ka asnj dallim
n mes njerzve prve atyre q dallohen me devotsh-
mri si dhe gjrat gjykohen sipas prfundimit t tyre!
- Largoni do penges nga rruga!
- Mos e kaloni kohn duke qndruar rrugve, npr kafe-
ne si dhe mos hyni n vende t dfrimit (klube t nats,
kinema, diskoteka etj.)!
- Realizojeni premtimin e dhn e mos tradhtoni, e as mos
tradhtoni!
- Mos krkoni ndihm nga magjistart dhe fallxhort, e as
mos ju besoni gnjeshtrave t tyre, e pastaj t shkatrro-
hen veprat q keni br!
53

- Mos bni skulptura me pamje t njerzve apo t kafsh-
ve, pr arsye se Ditn e Llogaris dnimin m t dhemb-
shm do ta ken skulptort!

53)
I Drguari i Allahut ka thn: Kush shkon te falltari dhe i beson asaj
q thot ai, ai ka mohuar at q i sht zbritur Muhamedit (Islamin).
Nga ky hadith nnkuptohet se vet shkuarja tek falltari sht mkat i
madh. Por nse ajo kurorzohet edhe me besim ndaj fjalve dhe
veprs s falltarit, kjo gj t shndrron n mosbesimtar apo jomus-
liman, pra si mohues i shpalljes s Allahut. Si i till nnkupton se
bhesh mosbesimtar dhe do vepr e mir e juaja do t shkoj huq
pasi besimi ka ikur nga zemra juaj dhe si prfundim do t jet ndsh-
kimi me zjarr e jo shprblimi me Xhenet. Allahu na ruajt prej zja-
rrit t Xhehenemit! (Sh. P.)
~ 61 ~

- Mos i madhroni fotografit e njerzve dhe t gjallesave
duke i varur ato npr muret e shtpive tuaja, apo duke u
kushtuar atyre rndsi t posame! Me ket veprim do t
ndaloni hyrjen e engjjve (melekve) brenda n shtpi!
- Mos luani me zare e as loj tavlle dhe lojra t tjera t
ngjashme!
- Mos kndoni vargje t thurura me prmbajtje t prishur
dhe t shfrenuar dhe as mos e lejoni veten q ti dgjoni
ato!
- Mos dgjoni gjra dfryese e as vegla muzikore, duke
prfshir ktu edhe tupant e darabukun! Keni kujdes po
ashtu n posedimin e tyre!
- Mos luani me fluturimin e pllumbave!
- Mos e mbyllni n kafaz bilbilin dhe llojet e tjera t
shpendve!
- Mos flini mbi pllakn e parrethuar me mur apo
parmak!
54

-
Mos flini prmbys, ngase kjo sht mnyra e t fjeturit t
shejtanit dhe kjo mnyr e t fjeturit e hidhron Allahun
e Madhrishm!
55

54)
I Drguari po ashtu porosit q mos ta neglizhojm sigurin gjat
gjumit, sepse ai nuk sht n gjendje t dij se far vepron. Prandaj
njeriu e ka t ndaluar t flej n nj vend t ngritur e q nuk sht i
rrethuar. Ai, lavdrimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi t, ka thn:
Kush flen n pllakn e shtpis (vendin) t parrethuar, mos ta fajsoj
asknd pr pasojat e mundshme! (Sahih, Buhariu n El-Edebul Muf-
red etj.) (Sh. P.)
55)
Tihfe El-Gifari ishte nj varfanjak q jetonte n xhamin e Mu-
hamedit, alejhi salatu ve selam. Ai tregon se nj dit m gjeti i Dr-
guari, lavdrimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi t, duke fjetur n
~ 62 ~

- Mos u ulni n mes t hijes dhe rrezeve t diellit!
56

- Mos e hapni gojn kur t gogsini (kur tju marr gjumi),
por mbulojeni at me shpinn e dors s majt. Mos e
ngreni zrin gjat teshtims dhe gromsirs!
- Kur t teshtij dikush, thoni: Jerhamukallah (Allahu ju
mshiroft), pasi ai t ket thn: Elhamdulilah (Fal-
nderuar qoft Allahu). M pas ai le t prgjigjet me lutjen:
Jehdikumullahu ve juslih balekum (Allahu ju udhzoft
dhe jua prmirsoft mendimin tuaj)!
- Mos u bni pesimist nga asgj dhe mos mendoni se di-
kush tjetr ka ndikim n nj veprim t caktuar prpos
Allahut!
57


xhami prmbys. M tundi me kmbn e tij dhe m tha: Pse flen n
kt mnyr? Kt mnyr t fjeturi e urren Allahu! (Transmeton Ibn
Maxhe dhe t tjer, hadithi sht sahih) N nj transmetim tjetr
Ebu Dherrit i tha: O karkalec i vogl, kjo sht mnyra e t fjeturit t
banorve t zjarrit! (Sahih, Ibni Maxhe)
Pra shkaku i ndalimit t ksaj mnyre t fjeturi sht mosprngja-
simi me banort e Xhehenemit. (Sh. P.)
56)
Ibn Maxhe transmeton (hadithi sht sahih) se i Drguari, lav-
drimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi t, e kishte ndaluar q
njerzit

t ulen n mes t hijes dhe diellit! N disa transmetime t tjera
sqarohet shkaku i ktij ndalimi, ku prmendet se n ato vende qn-
dron shejtani i mallkuar. (Sh. P.)
57)
N kt kshill ka porosi shum t dobishme, q lidhet ngusht
me besimin e pastr t muslimanit. Me t vrtet Allahu gjrat n
kt bot i ka lidhur me shkaqet e ndodhjes s tyre, por asnjher
nuk duhet harruar se vet shkaqet jan krijesa apo mundsi t Alla-
hut. Andaj shikuar n fund del se gjithka q ndodh sht caktim
dhe dshir e Allahut dhe asnj krijes nuk mund t jet ndikuesi i
drejtprdrejt n shkaktimin e ndodhive dhe ngjarjeve t caktuara.
Kur kjo gj do t kuptohej drejt, shum znka e hidhrime q ndo-
dhin ne mesin e njerzve do t tejkaloheshin m leht e me m pak
~ 63 ~

- Mos u varni kmbore bagtive e as mos mbani qen n
shtpi prve nse keni nevoj pr gjueti apo pr ruajtjen
e pasuris!
- Ruajuni nga fishkllima dhe duartrokitja, sepse ato jan
gjeste t mosbesimtarve!























pasoja. Falja dhe toleranca do t shfaqej m shum. Vllai nuk do ta
konsideronte vllan si armikun kryesor dhe shkaktarin e vetm t
ndonj dmi n rast se sprovohet me t. Allahu na udhzoft n
rrugn e Tij t vetme e t drejt! (Sh. P.)
~ 64 ~

-===-
S FUNDI
- Bhuni asket n knaqsit e dynjas dhe synues i kna-
qsive t ahiretit!
- Nga kjo bot mos merrni asgj m shum se far ju mjaf-
ton pr nevojat tuaja, sepse prndryshe do t merrni
kalbsirn!
- Shpejtoni n pendim pr t gjitha mkatet q keni vep-
ruar dhe veprat e kqija pasojini me t mira, t cilat i
shlyejn t kqijat! Gjithashtu keni kujdes nga zvarritja e
pendess duke e shtyr pr m von!
- Gjat pendimit tuaj; ndieni keqardhje pr at q keni
vepruar (veprat e kqija), bhuni i vendosur se nuk do t
ktheheni m n mkate dhe shpeshtoni Istigfarin (krko-
ni falje sa m shpesh duke thn Estagfirullah). Po ash-
tu, nxitoni n kompensimin e veprave q ju kan kaluar
si: namazi, zekati, agjrimi dhe t ngjashme me to! Orva-
tuni q njerzve tua ktheni borxhet dhe t drejtat e tyre
q i keni pasur obligim karshi tyre duke i mbartur edhe
pasojat e tyre!
- Dedikoni koh pr adhurim sa t keni mundsi dhe drej-
tohuni nga Allahu duke i respektuar urdhrat e Tij!
- Shpeshtojini punt e mira, e n veanti n kohn e fesatit
dhe kesatit (kur popullin e kaplon shkatrrimi dhe prishja
e moralit)!
~ 65 ~

- Vazhdoni me pun t mira, sepse me t vrtet puna m
e dashur tek Allahu sht ajo q kryhet n vazhdimsi,
edhe pse sht e pakt!
- Mos tju brengosin shtjet e ksaj bote! Mos tju frik-
soj varfria, por krkoni mbrojte tek Allahu q tju ruaj
nga ajo, sepse krkimi i mbrojtjes tek Allahu sht veori
e njerzve t mir.
- Knaquni me at q Allahu i Madhrishm ka caktuar
pr ju dhe mos shfaqni paknaqsi!
- Largojeni syrin nga pasuria e njerzve, do t duan njerzit
dhe njhersh do bheni i pasur, si dhe largojeni syrin
nga kjo bot, do tju doj Allahu i Madhrishm!
- Mos shikoni n at q sht m i ult (dobt) se ju n
shtjet fetare, por shiko dhe merrni shembull nga ata q
jan m t mir dhe m t ngritur (fetarisht)!
58


58)
N lidhje me kt do t citoj thniet e Ebu Derdas kur pr-
shkruan ata t cilt jepen pas knaqsive t ksaj bote, i harrojn
dmet e mkateve, pr arsye se nuk shikojn n at q sht m i
ngritur nga ana fetare. Ja se thot Ebu Derda: Tre veta m bjn
t qesh ndrsa tre t tjer m bjn t qaj. M bjn t qesh: Njeriu
q shpreson nj jet t gjat edhe pse vdekja e krkon gjithkund, nje-
riu i cili sht i pakujdesshm edhe pse e di se nuk do t lihet n pa-
kujdesi, njeriu i cili qesh shum, ndrsa nuk e di nse sht i kna-
qur Krijuesi e Zoti i tij me t apo jo. Ndrsa m bjn t qaj: Frika
nga fundi, ndalimi i puns dhe qndrimi para Allahut, kur njeriu
do t pres q Allahu tia caktoj vendin n Xhenet apo n Xhe-
henem. Halifi Umer Ibn Abdulazizi ka krkuar prej Hasanit q ta
kshilloj. Duke ia plotsuar dshirn, ai ka thn:O sundues i
besimtarve! Ajo q ka qen - sikur t mos ket qen fare, a ajo q
do t vij - sikur t jet tani! Dije, o sundues i t drejtve se sht e
mrekullueshme shija e asaj q vjen pas durimit, madje edhe nse e
shijon hidhsin e atij durimi! Ndrsa, shija e prfundimit t bukur
sht m e kndshmja. Pasoja e knaqjes s lakmive trupore sht
~ 66 ~

- Mos shiko n at q sht m i ngritur se ju n shtjet e
ksaj bote (dynjas), por merr msim nga ai q sht m
keq se ju!
- Hulumtoni gjrat e lejuara - hallall, ngase ky sht obli-
gim pas obligimeve (farzeve) t caktuara t Allahut!
- Mos hani asgj nga ajo q sht e vjedhur, prndryshe do
t prfshiheni n at mkat!
- Ushqehuni me ushqim hallall, do tju pranohen lutjet
(duat)!
- Bhuni si bleta, e cila ushqehet me gjra t mira dhe bn
gjra (prodhime) t mira!
- Mes jush dhe t ndaluars - haramit, vendosni nj perde
nga hallalli!
- Ruajeni gjuhn dhe mos flisni pr at q nuk ju takon,
pr shkak se kjo sht cilsi e fetaris s lart t
muslimanit!
- Bhuni i besueshm, sepse ai q nuk sht i besueshm,
nuk posedon as fe (din)!

gjithsesi e hidht dhe ajo medoemos do t arrij edhe nse pr nj
moment e shijon knaqsin e saj. Ndrkaq, rezultati prfundimtar
i gjith ksaj do t jet i kobshm pr at q shkon pas epsheve t
veta. Dije, o sundues i t besueshmve, se do t shptoj vetm ai
q ruhet nga mkatet dhe q prkujdeset q ta fitoj shptimin n
shtpin e amshueshme. Ai do ta meritoj edhe mshirn e Allahut
dhe do t hyj n Xhenet. Ky sht nj shembull q duhet pasuar,
kush ishin kta njerz t cilt i respektonin t diturit edhe pse ata
posedonin njohuri, mirpo njohsit e fes i respektonin edhe m
shum dhe nuk ngurronin ti pyesnin pr shtjet e ksaj bote dhe
bots tjetr. Sot sht e vshtir t hassh ndonj prijs q t pyes
apo t kshillohet me njohsit (thirrsit) islam. (Sh. P.)
~ 67 ~

- Friksojuni shum Allahut dhe mos u bni i guximshm
kundr Tij!
- Shpresoni n faljen e Allahut t Madhrishm dhe n
mshirn e Tij dhe kini mendim t mir pr Allahun!
- Bhuni i durueshm kur t godasin sprovat dhe fatkeqsi-
t, dhe falnderues kur Allahu ju begaton me t mira!
- Mos u shqetsoni nga sprovat q ju godasin, e as mos u
mrzitni pr gjrat e dynjas q ju ikin!
- Mos mbani hajmali, sepse nj gj e till sht shirk (orta-
kri ndaj Allahut) dhe kurohuni vetm me an t mny-
rave t ligjshme islame!
- Shrohuni nga smundjet, se me t vrtet Ai q i ka l-
shuar smundjet, ka krijuar edhe ilain!
- Duaji muslimant pr hir t Allahut, Allahu do tju doj
juve!
- Vizitoni t smurit dhe solidarizohuni me ta duke ju dh-
n gajret!
- Lutuni pr shrimin e t smurve edhe n mospranin e
tyre!
- Mos flini asnj nat pa e shkruar testamentin dhe t jeni
t drejt n prmbajtjen e tij!
- Prgatituni pr vdekjen para se t vij!
- Prkujtoni sa m shpesh shkatrruesin e knaqsive -
vdekjen!
- Faleni namazin e xhenazes, prcilleni kufomn deri te va-
rri, vizitoni varrezat dhe merrni msim nga vdekja!
- Prgatisni ushqim pr familjen e t vdekurit, ngase ata ja-
n t zn!
~ 68 ~

- Mos u ulni mbi varreza dhe ndalojini t tjert q t ulen
mbi to. Po ashtu, mos lejoni q t thyhen eshtrat e t
vdekurve!
- Mos i zbukuroni varret dhe mos ndrtoni asgj mbi to!
- Lutuni pr t vdekurin q mshira e Allahut Fuqiplot ta
mbuloj at; prmendini vetm ant pozitive t tij! Mos i
fyeni t vdekurit sepse ata kan shkuar n at q kan
prgatitur m par, dhe fyerja apo sharja e t vdekurve i
lndon t gjallt!
- Ruajuni nga vajtimi dhe nga ky fenomen trhiqja vrej-
tjen t tjerve!
- Kshillojeni gruan tuaj q mos t mbaj zi m shum se
tri dit, prve pr burrin e saj!
- Mos kaloni pran varreve t zullumqarve (tiranve dhe
mosbesimtarve) dhe vendbanimeve t tyre duke qen n
shkujdesje rreth asaj q i ka goditur ata!
- Mos leni pas vete ndonj gjurm t keqe, si jan veglat
muzikore apo ndonj libr q i shpie njerzit n hum-
ner, e t ngjashme me to!
- Punoni sa m shum vepra t mira, t cilat do t mund-
sojn shprblimin edhe pas vdekjes suaj, si p.sh: ndrtimi
i xhamive, prhapja e dituris etj.!
59

- Pajisuni me devotshmri (takva) dhe do t bheni nga t
dashurit e Allahut t Madhrishm!
- Mos u bni mendjemadh, e t bheni nga krijesat m t
kqija t Allahut!

59)
Aktiviteti i msim-besimit, ligjrata, libra, prkthime dhe shkri-
me, broshura, tema t ndryshme, kujdesje pr ndonj faqe elektro-
nike e t ngjashme. (Sh. P.)
~ 69 ~

- Luteni Allahun e Madhrishm q tju shprblej me xhe-
net dhe krkoni mbrojtjen e Allahut nga zjarri i xhe-
henemit!
- Njihuni me at q punon sipas ligjit (sheriatit) t Allahut
dhe shoqrohuni me t n t praktikuarit e t gjitha k-
tyre kshillave!
- Fjala La ilahe il-lallah t jet fjala m e sinqert q tho-
ni dhe fjala e fundit me t ciln largoheni nga kjo bot!








~ 70 ~

PRMBAJTJA
FJALA E REDAKTORIT FETAR ................................................... 5
400 KSHILLA ISLAME ............................................................... 7
KSHILLA RRETH PASTRTIS ................................................ 10
KSHILLA RRETH ABDESIT ...................................................... 12
KSHILLA RRETH GUSLIT ........................................................ 15
KSHILLA RRETH NAMAZIT .................................................... 17
KSHILLA RRETH NAMAZIT T XHUMAS ......................... 22
KSHILLA RRETH SADAKAS - BAMIRSIS ....................... 23
KSHILLA RRETH AGJRIMIT ................................................. 25
KSHILLA RRETH HAXHILLKUT ......................................... 27
KSHILLA RRETH LUFTS S SHENJT - XHIHADIT .......... 30
KSHILLA RRETH LEXIMIT T KURANIT ............................ 33
KSHILLA RRETH T PRMENDURIT T ALLAHUT
(DHIKRIT) DHE LUTJEVE (DUAVE) ....................................... 34
KSHILLA RRETH SHITBLERJES ............................................. 37
KSHILLA RRETH BASHKSHORTSIS (NIKAHUT) .......... 41
KSHILLA RRETH VESHJES ..................................................... 46
KSHILLA RRETH USHQIMIT DHE PIJEVE ........................... 48
KSHILLA RRETH PUSHTETIT - LIDERSHIPIT ..................... 50
KSHILLA KUNDR VEPRAVE PENALE ................................. 52
KSHILLA RRETH MIRSJELLJES DHE MIQSIS ................ 54
KSHILLA RRETH EDUKATS (EDEBIT) ............................... 55
S FUNDI .................................................................................... 64
PRMBAJTJA .............................................................................. 70